Welzijn 3.0: Van caritas tot vermaatschappelijking De overheid beweegt mee

Transcriptie

1 Welzijn 3.0: Van caritas tot vermaatschappelijking De overheid beweegt mee Datum Gelegenheid Hulpverlening in (overwegend) sectorale context Stroomlijning via doorverwijzingen, toegangspoorten, sociale kaarten, rechtenverkenners, eerste- en tweedelijnsdiensten Cliënttraject leidt tot inclusieve afstemming 1

2 Netwerking maakt opgang als begrip in het welzijnsbeleid Een netwerkmaatschappij wordt gedragen door een combinatie van sociale netwerken en interactieve medianetwerken. In de loop van de 20e eeuw is de economie zich naar een netwerkstructuur gaan richten, en vervolgens de hele maatschappij. Daarmee wordt afstand genomen van de 'massamaatschappij' die gedragen werd door relatief grote en homogene organisaties, groepen en publieken en door massamedia met eenrichtingsverkeer. Kenmerkend voor de netwerkmaatschappij is dat door verregaande globalisering waarden en normen steeds onafhankelijker worden van plaats en tijd. Dit roept enerzijds de reactie op om vast te houden aan wat nog rest van het traditionele ideeëngoed, en anderzijds de reactie van nieuwe identiteitsvormingsprocessen die mogelijk worden doordat traditioneel maatschappelijke dogma's niet langer de boventoon voeren in de samenleving. Maatschappelijke netwerken spelen een cruciale rol bij het tot stand komen van transities in het kader van duurzame ontwikkeling. Evolutie Van een goedbedoeld caritatief aanbod naar een multidisciplinair in te vullen vraag Van een aanbod dat institutiegericht vorm krijgt naar een meer individueel georiënteerde benadering van de zorgvraag Van een ideologisch verzuilde organisatie van het zorglandschap naar de vermarkte context die de globalisering ons opdringt Van de betutteling van de zorgvrager naar het empowerment van de persoon en zijn omgeving 2

3 1976: van COO naar OCMW Van gunst naar recht 1977: Herman Deleeck Het Matteüseffect in de verzorgingsstaat 1980: Zelfhulp: van concurrent naar collega De cliënt als co-producent van zorg 1980: De tweede staatshervorming Start, uitbouw en management van een eigen Vlaams welzijnsbeleid Legitimatie van het welzijnswerk: Verantwoorde hulpverlening Hans Achterhuis, De markt van welzijn en geluk Theodore Dalrymple GAS-boetes aanklampend hulpverlenen (disciplinerend hulpverlenen?) bemoeizorg outreachend werk 3

4 ICT ontmoet de hulpverlening Informatiebeheer Domotica, alarmsystemen Digitale kloof On-line hulpverlening Delen van gegevens Een welzijnsmodel Opmars van containerbegrippen Zorg voor ouderen: Medisch model Sociaal model Preventief model INCLUSIE 4

5 Vermaatschappelijking van de zorg Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd wordt om mensen met beperkingen, chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen die in armoede leven,., met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen. Begrippen die hierbij een rol spelen zijn onder meer desinstitutionalisering, community care, empowerment, krachten contextgericht werken, vraagsturing en respijtzorg. Mobilisatie van alle sociaal kapitaal Inzet van mantelzorgers en vrijwilligers Participatie In betrokkenheid met andere beleidsdomeinen Nood aan nieuwe instrumenten 5

6 De uitdagingen Intersectorale samenwerking Intern: Blauwdruk voor geharmoniseerde begrippen en procedures in de zorg Erkenning, vergunning, subsidiëring, programmatie, toezicht Thesaurus Databank jaarrekeningen Extern: Werk, Wonen, Ruimtelijke ordening, Landbouw, Justitie en Onderwijs W²: integrale werk- en zorgtrajecten Landbouw: zorgboerderijen Wonen: woonbegeleiding, doelgroepen, proeftuinen Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Onderwijs: centra voor leerlingenbegeleiding en GO! internaten 6

7 De cliënt, zijn context en zijn eigen kracht Zelfzorg Persoonlijk (informeel) netwerk Reguliere basiszorg Gespecialiseerde zorg Van probleemgericht naar krachtgericht (empowerment) Juridisering van de zorg Eerste en tweede lijn: sectorale en departementale klachtenbehandeling Vlaamse ombudsdienst Spanningsveld tussen hulpverlening, ethiek en recht Decreet rechtspositie 1712 Vlaams forum kindermishandeling Wetenschappelijk onderzoek 7

8 ICT in de zorg Decreet betreffende de organisatie van het netwerk voor de gegevensdeling tussen de actoren in de zorg Werven : Vitalink Elektronisch medisch kinddossier Integratie mijn-vaph Elektronisch cliëntdossier CAW Het multidisciplinaire elektronisch zorgdossier e-zorgplannen Persoonlijk assistentiebudget (Automatische) rechten op basis van inkomen en gezinssamenstelling Kwaliteit en effectiviteit Evidence-based: kennisdeling efficiënte en effectieve praktijken (KEEP) Kwaliteitskader: basisnormen, indicatoren Ziekenhuizen Woonzorgcentra Kinderopvang Grensoverschrijdend gedrag Goede communicatie 8

9 Professioneel ondernemerschap en zorgethiek Goed besturen Goed bestuur is een antwoord op de vraag naar maatschappelijke verantwoording Nood aan betrouwbaarheid en vertrouwen De overheid als belangrijke stakeholder Vierde Vlaams Intersectoraal Akkoord Eindejaarspremie Managementondersteuning HR ondersteuning Opmaak functieclassificatie Opbouw tweede pensioenpijler Wetenschappelijk onderzoek De bredere context Vermarkting Mixed economy of welfare Schaalvergroting, afsplitsing vastgoed diensten Overheid regelt en bewaakt toegankelijkheid, betaalbaarheid, kwaliteit Europese dienstenrichtlijn conditioneert Ondersteuning via rechtenverkenner en decreet op de sociale rechtsbescherming Overleg op structurele fora 9

10 Financiering Maatschappelijke ontwikkelingen inzake infrastructuurfinanciering: Nieuwe rol voor VIPA als kenniscentrum woonzorginfrastructuur Parlementaire resolutie betreffende de infrastructuursubsidiëring van woonzorgvoorzieningen Inclusie Invest Steunpunt WVG: onderzoekslijn 3, financiering van de welzijnszorg in Vlaanderen Rekenhof De zesde staatshervorming Sectoren: Gezinsbeleid Gezondheidsbeleid Ouderenbeleid Justitie Autonomie en verminderd budget betekent keuzes maken Overgangsmodaliteiten met oog voor continuïteit 10