Een eerlijk gesprek over gezond gewicht met ouders uit alle culturen. Marjolein Keij Pharos Coryke van Vulpen Pharos

Transcriptie

1 Een eerlijk gesprek over gezond gewicht met ouders uit alle culturen Marjolein Keij Pharos Coryke van Vulpen Pharos

2 Een eerlijk gesprek Coryke van Vulpen en Marjolein Keij Pharos JOGG : Programma Netwerken, Chantal van den Thillart Gezond gewicht kansrijk, Nuts Ohra Trainers leerexpeditie Onderzoek onder de lokale bevolking Zaanstad 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 2

3 Wat je hebt geleerd na deze workshop Hoe voorkom ik dat Syrische kinderen te dik worden? Do s en don ts in de advisering aan Eritrese jonge moeders. Hoe verschilt de Antilliaanse maaltijd in voedingswaarden van de Surinaamse. Wat is belangrijk voor Marokkaanse moeders? Hoe bespreek ik overgewicht met Turkse vaders?

4 Niet culturen, maar mensen ontmoeten elkaar Cultuursensitief werken met ouders

5 Vertel tante Es: Wie is je vader, wie is je moeder?

6 Cultuur

7 Wat is cultuur? Door mentale programmering leert de mens tijdens zijn opvoeding de culturele waarden die gelden binnen de groepen waartoe hij hoort. Cultuur wordt aangeleerd tijdens de opvoeding: kinderen krijgen die als met de paplepel ingegoten. Ze lijkt op een ijsberg waar acht negende deel onder water ligt: de waarden zijn onzichtbaar voor de buitenwereld en groot in aantal. De mensen zijn zich (meestal) niet van die waarden bewust. Daardoor leidt cultuur in deze zin vaak tot misverstanden. De culturele waarden zijn uitermate divers en zijn meer kenmerkend voor een cultuur dan gedragsverschijnselen als symbolen, helden en rituelen. Ze spelen een belangrijke rol in interculturele communicatie. 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 7

8 GEDRAG OVER- TUIGINGEN WAARDEN EN DENKPATRONEN

9 De meeste culturele verschillen zitten veel dieper 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 9

10 Non verbale communicatie & misverstanden??? 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 10

11 . Non verbale communicatie & mistanden Voor sommige mensen betekent dit gebaar 'OK'. In andere culturen betekent het 'mietje' (je zou oorbellen moeten dragen). In veel mediterrane landen, Rusland, het Midden-Oosten en delen van Afrika en Australië wordt hetzelfde gebaar gezien als een obscene belediging. 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 11

12 Perspectiefwisseling Perspectiefwisseling: Vanuit de werkelijkheid van de ander naar de situatie kijken. Dit vereist een veilige omgeving, nieuwsgierigheid, durf om een persoonlijk deel van je zelf te laten zien.

13 Een mannelijke cliënt geeft je bij binnenkomst geen hand, zijn vrouw doet dit wel*. Wat zou jij doen? A : Ik respecteer dit en doe alsof het me niet opvalt B: Ik denk dat het komt door zijn cultuur C: Ik leg uit dat we in Nederland een andere gewoonte erop na houden D: Ik leg uit dat in Nederland vrouwen en mannen gelijk zijn E: Ik vraag hoe het komt dat hij mij geen hand geeft F: Ik zeg dat het voor mij belangrijk is dat hij me een hand geeft en kijk hoe hij vervolgens reageert

14 Wat vind jij? Turkse kinderen hebben relatief vaak overgewicht. A : Het is belangrijk dat we Turkse ouders leren over gezond gedrag B: Ik besteed extra aandacht aan Turkse ouders bij voorlichting over gezondheid C: Turkse ouders vinden mollige kinderen mooi, dat hoort bij hun cultuur ik accepteer dat D: Turkse ouders willen vast het beste voor hun kind, ik ben benieuwd hoe ze dat doen E: De gemeente moet extra middelen inzetten om deze ouders te bereiken

15 Figuur 3, Mensbeelden: 1. monisme 2. relativisme Analyse kader 3. communicatief moreel universalisme Wij zijn competenter dan zij. Zij zijn minder competent dan wij Wij moeten hen vertellen hoe het moet. (WIJ versus zij) Bron: Van Asperen 2003 De mens is bepaald (gedetermineerd). De mens is bepaald, dus niet verantwoordelijk. De mens wordt gevormd (in de eerste levensjaren). (wij versus zij). De mens heeft gegeven de omstandigheden een zekere mate van vrije keuze. De mens is verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag en is in die zin mede verantwoordelijk voor de (wereld)gemeenschap. De mens is in staat tot veranderen. (wij allemaal)

16 Dynamisch perspectief: Communicatief Moreel Universalisme De mens heeft een zekere mate van keuze vrijheid gegeven de omstandigheden De mens is verantwoordelijk voor zijn gedrag en daarmee voor de wereldgemeenschap De mens is in staat tot veranderen De vader geeft geen hand, heeft dit geleerd. De vader heeft een wond aan zijn hand is bang voor pijn. De vader geeft uit respect geen hand, hij wil je niet in verlegenheid brengen. De vader geeft geen hand omdat hij een prangende vraag heeft en vergeet te groeten. De vader raakt vrouwen niet graag aan, omdat dat niet past bij zijn seksuele moraal

17 Wat is interculturele communicatie? streven naar bereiken van effectieve communicatie tussen personen met verschillende culturele achtergronden 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 17

18 Interculturele communicatie De brug slaan: je best doen om te interpreteren wat de ander zegt. Je bewust ervan zijn dát er verschillen kunnen bestaan. Om de kans op slagen te vergroten: kennis en ervaring opdoen van culturele verschillen. HOE MEER JE WEET VAN WAAR DE VERSCHILLEN KÚNNEN ZITTEN HOE MEER KANS DAT DE COMMUNICATIE SLAAGT 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 18

19 Waar de verschillen kunnen zitten... Sta eens stil bij de volgende thema s 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 19

20 Waar we niet vanzelf naar vragen Van wezenlijk belang maar niet altijd bekend Acculturatie: verlies, tradities, sociale integratie Opleiding en laaggeletterdheid Gezondheidsvaardigheden Opvoeddoelen Communicatiepatroon 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 20

21 Acculturatie

22 Communicatiepatronen: Direct en indirecte communicatie

23 Centrale opvoedingsdoelen Nederlanders 1. Autonomie 2. Sociaal gevoel 3. Conformiteit 4. Prestatie Bron: Pels, T. (2000) Opvoeding en Integratie Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 23

24 Centrale opvoedingsdoelen Nederlanders Creolen Turken Marokkanen Chinezen 1. Autonomie Autonomie Prestatie Prestatie Conformiteit 2. Sociaal gevoel Prestatie Conformiteit Conformiteit Prestatie 3. Conformiteit Conformiteit Autonomie Sociaal gevoel Sociaal gevoel 4. Prestatie Sociaal gevoel Sociaal gevoel Autonomie Autonomie Bron: Pels, T. (2000) Opvoeding en Integratie Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 24

25 Gezondheid pagina Wat vinden ouders belangrijk voor hun kind?

26 Haagse Schilderswijk Culturele verschillen in opvoeding? Bestaan die? Hoe praat je erover? 11/1/

27 Wat kan je doen? 1. Nieuwsgierig contact 2. Materiaal dat past 3. Sociaal denken

28 Ben nieuwsgierig naar de opvoeding Ontmoet ouders Leer ze kennen, wederkerigheid Houdt hun opvoedwens centraal Onderzoek gemeenschappelijke waarden Praat vanuit de waarde over de norm

29 Pas je materiaal aan

30 Wat kan je doen? Betrek het netwerk Socio/ ecogram Waar zit sociale steun Gebruik praktisch hulpmiddel Sociale norm? Betrek juiste netwerk zelfzorg/sleutelfiguren

31 Casus: Een basisschool kind met overgewicht Je geeft voorlichting over de oorzaken en wat het gezin kan doen.. De moeder zegt: het is zielig als zij water moet drinken. De oma zegt: we zijn allemaal stevig gebouwd De vader zegt: mijn kind komt aan voedingswaarden niets tekort, ik spaar het eten uit mijn eigen mond voor mijn kinderen, dat is een uitdrukking in mijn cultuur waar ik trots op ben De opa zegt: eten is liefde, ik ga mijn kind geen liefde onthouden. 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 31

32 Communicatief Moreel Universalisme De mens heeft een zekere mate van keuze vrijheid gegeven de omstandigheden De mens is verantwoordelijk voor zijn gedrag en daarmee voor de wereldgemeenschap De mens is in staat tot veranderen

33 Wat zou je nu als antwoord geven? Turkse kinderen hebben relatief vaak overgewicht. A : Het is belangrijk dat we Turkse ouders leren B: Ik besteed extra aandacht aan Turkse ouders C: Turkse ouders vinden mollige kinderen mooi D: Turkse ouders willen vast het beste voor hun kind, ik ben benieuwd E: De gemeente moet extra middelen inzetten F: Vertel kort aan je buurvrouw hoe jij het ziet en zou aanpakken

34 Aandacht Luisteren en open vragen oefening 1. Een moeder komt bij jou, haar kind heeft erg overgewicht. 2. Jij komt bij de pedagogisch medewerker, je bent blij dat je haar ziet en je kind was gister thuis brutaal, je bent bang dat het het gedrag overneemt van andere kinderen. Luisteren is niet alleen horen, het is actief opletten Het is vragen om, mag ik je wat vertellen? Let op : Hoe worden woorden uitgesproken, welke woorden worden benadrukt, wat is de intonatie Wat wordt er niet gezegd? 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 34

35 Aandacht Luisteren en open vragen oefening 1. Een moeder komt bij jou, haar kind heeft erg overgewicht. 2. Jij komt bij de pedagogisch medewerker, je bent blij dat je haar ziet en je kind was gister thuis brutaal, je bent bang dat het het gedrag overneemt van andere kinderen. Help elkaar: vraag: was deze vraag passend? Hielp het? Wat voor vraag had ik beter kunnen stellen? Geef tips 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 35

36 Tijd Tijd is in andere culturen een rekbaar begrip. Het is een middel om je einddoel te bereiken. Terwijl in het westen tijd een einddoel kan zijn. Dus. Tijd heeft invloed op het communicatiepatroon 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 36

37 Wat levert een goed gesprek op Een goed gesprek kost soms wat meer tijd en moeite, het levert ook veel op. Een goed gesprek zorgt voor meer contact en aandacht; meer wederzijds begrip (omdat je elkaar beter kent); meer tevreden jongeren en familie (want ze voelen zich gehoord); prettigere samenwerking (want er zijn minder irritaties en misverstanden); 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 37

38 Open vragen Open vragen stellen is een basisvaardigheid voor goede gesprekken Het is in sommige culturen niet beleefd om nee te zeggen. Houd hier rekening mee. Je kan dan beter open vragen stellen. Geef de cliënt de gelegenheid vragen te stellen. Als u merkt dat de cliënt daar moeite mee heeft, moedig haar dan eventueel hiertoe aan. Schrijf afspraken duidelijk op voor de cliënt. 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 38

39 Praat duidelijk en langzaam, maar overdrijf dit niet. Ga niet harder praten. Maak korte zinnen. Gebruik geen vaktaal. Gebruik geen typisch Nederlandse uitdrukkingen. Verdeel wat je moet vertellen in kleine stukjes. 1 november 2016 Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen pagina 39