CHECK LIST AFVALBEHEER IN EEN SPORTIEVE OMGEVING

Transcriptie

1 CHECK LIST AFVALBEHEER IN EEN SPORTIEVE OMGEVING Deze check list is één van de instrumenten in het kader van het tweejarige project Ecosportief, sporten doe je sprls!, uitgevoerd dr Ecolife, ISB vzw en BOS+ en met steun van de Vlaamse Overheid, om de lokale sportsector te ondersteunen milieuzorg praktisch toe te passen en de ecologische impacten te verminderen. Met Ecosportief zetten sportactoren in Vlaanderen hun schouders onder duurzaam sporten. Expoline

2 HET SCOREBORD Vlaanderen is al lang een vrbeeldige leerling als het over sorteren van huisvuilafval gaat. Maar liefst 95% van de Belgen sorteert op regelmatige basis zijn PMD, glas en papier-karton. Maar in en om de sportclub kan het nog beter. Hoewel 78 % van de gemeenten al aangeeft om PMD te sorteren op een sportsite, slaagt slechts 21% er in om op elke site al te sorteren. Maar liefst 22% geeft aan dat er op geen enkele site PMD verzameld wordt. In 79% van de indrsportcentra wordt k gesorteerd in de cafetaria. 21% van de uitbaters doet dit niet. Slechts 15% heeft het sorteren k opgenomen in hun concessieovereenkomst met de cafetaria-uitbater. In 42% van de gemeenten die PMD sorteren, gebeurt een controle, en indien nodig nasortering, van de vuilnisbakken dr de zaalwachter. De andere 58% vrziet dus geen nasortering meer. Gezien er maar weinig weigeringen zijn, mag men er dus van uitgaan dat stilaan de sporter wel wil sorteren als het juiste materiaal wordt aangeboden. Maar liefst 99 gemeenten zijn intussen onder impuls van ISB vzw in de vrbije twee jaar gestart met sorteren in hun infrastructuur of hebben hun sorteerbeleid verder uitgewerkt dr meer aangepast materiaal te installeren. Vral het sorteren rond de openluchtinfrastructuur wordt nog een grote uitdaging vr de komende jaren. 2

3 DE VOORZET Enkele vrbeelden geven aan dat gemeenten soms al een stapje verder staan en jou kunnen inspireren. AFVALBAKKEN IN BONHEIDEN In Bonheiden hadden ze vroeger al twee gescheiden recipiënten waarin sporters hun lege plastic fles kwijt konden. Nu hebben ze de afvalsortering drgetrokken naar alle punten waar mensen hun afval kwijt kunnen. Er zijn nu overal duo s van vuilbakken aanwezig: één vr PMD en één vr Restafval. Het onderhoudspersoneel volgt dat verder goed op, zowel binnen als buiten. SCHOTEN IS VRIEND VAN DE TAP Het afgelopen jaar werd in Schoten een drinkwaterpunt geïnstalleerd in de sporthal. Daarrond werd een campagne gevoerd Vriend van de Tap. De combinatie van een duidelijk signalisatie in de sporthal met het verdelen van drinkbussen onder de sporters en clubs, maken deze actie succesvol. Als je deze afbeeldingen zou gebruiken, kan ik nog in betere kwaliteit aan geraken INTERCOMMUNALE MIROM ONDERSTEUNT AFVALBELEID OP EVENEMENTEN Ook een intercommunale kan een rol spelen in een gemeentelijk afvalbeleid. Mirom (Milieuzorg Roeselare en Menen, dit is een samenwerkingsverband tussen de intercommunale van Roeselare en van Menen) investeerde in een gelijklopend afvalbeleid vr de 15 aangesloten gemeenten. Elke vereniging van de gemeente kan gratis vuilnisbakken vr PMD en restafval krijgen bij de uitleendienst. Mensen die activiteiten of evenementen organiseren kunnen er terecht om bijvrbeeld twee of twintig vuilnisbakken te ontlenen. Ook krijgen verenigingen die iets willen organiseren de kans om gratis herbruikbare bekers te ontlenen (1.200 bekers zijn ter beschikking). Vrlopig maken vral de gemeenten zelf gebruik van de afvalcontainers en herbruikbare bekers, en de verenigingen bijna niet. 3

4 HEUSDEN-ZOLDER ONDERSTEUNT CLUBS DOOR GROEPSAANKOOP MATERIAAL In Heusden-Zolder wil men graag alle verenigingen aanzetten om te sorteren langs de (openlucht)terreinen. Daarom coördineert de sportdienst de aankp van vuilnisbakken in duo-opstelling vr de verschillende sportsites waar de clubs acties zijn. Via groepsaankp wordt de prijs gedrukt, worden de verenigingen gestimuleerd hierover na te denken en valt een stukje administratie weg vr de clubs. De clubs betalen wel het materiaal aan de sportdienst terug. AFVALARM IN BALEN In een schl in Balen mogen de leerlingen geen afval meer achterlaten op schl. Koekjes in koekendozen, water in drinkbussen, een afvalarme omgeving creëren dus. De sportclubs actief in deze schl, werden verplicht om ditzelfde beleid te volgen. In het begin is dat wennen, maar uiteindelijk ging de overgang vrij vlot. Vral de sensibilisering naar bezoekende clubs is hier een aandachtspunt. 4

5 SCOREN DOE JE ZO! Om in jouw gemeente een milieuvriendelijker afvalbeleid te voeren, stellen we hier enkele concrete tips en tricks vr. De tips situeren zich op het beperken van afval, sorteergedrag, afvalbakken, communicatie. Afval is dus meer dan alleen sorteren. Tevens geeft de checklist tips rond buitensportterreinen en evenementen. Het is duidelijk dat je dit srt afvalbeleid enkel goed kan uitvoeren in samenwerking met andere actoren. SCOREN DOOR AFVAL TE BEPERKEN Maak promotie vr het gebruik van een drinkbus. Vrzie kraantjeswater via een drankfonteintje om de drinkbussen bij te vullen. Een drinkfontein is aangenamer om van te drinken dan aan de lavabo in het sanitair. Heb je geen drinkfontein, maar wel drinkbaar water aan andere kraantjes, hang dan een duidelijke aanwijzing aan het kraantje. Zorg dat er minstens 1 kraan is die gemakkelijk toegankelijk is waar een fles onder kan. Afval begint al bij aankp. Ga na hoe je de verpakkingen van producten kunt verminderen, en minder of anders kan aankopen. Meer inspiratie rond duurzaam aankopen: kijk in de brochure De Ecosportieve sportclub, die je k op de website kunt vinden. Vraag aan de cafetaria-uitbater om rekening te houden met afvalbeperking bv flesjes melk en geen cups, glazen flesjes frisdrank en geen blikjes, Bespreek in je dienst of in de club hoe je afval verder kunt verminderen. 5

6 SCOREN DOOR CORRECT SORTEREN Correct sorteren is de basis vr een optimale recyclage. Een goede kennis van de sorteerregels is dan k belangrijk. Sporters hebben specifiek afval: plastic drinkbussen, drankkartons, shampbusjes, Zorg vr aangepaste bestickering op de vuilnisbakken of aangepaste sensibiliserende affiches. Je kan deze gratis bestellen via de webshop van ISB vzw, of vanaf juli 2016 via Laat de halfvolle waterflessen naast de vuilnisbak zetten. (Half)volle flessen mogen niet in de PMD-zak. Je kan er de planten nog mee water geven. Zorg dat je zaalwachters de sorteerregels goed kennen. Duid k op het belang van sorteren van papier-karton. Te veel clubs gien nog alle afval in 1 zak. Zet een bak of ds klaar, spreek af wie die ds buitenzet of meeneemt naar huis als aan het terrein geen ophaling vrzien is. Vrzie naast de PMD-bak een bak vr de halfvolle flessen met een duidelijke aanduiding. Dit geeft een nettere indruk. Neem de tijd om te evalueren hoe het sorteren verlpt. Agendeer dit op een zaalwachtersvergadering of een clubvergadering. Laat de vuilniszakken af en toe controleren. 6

7 SCOREN DOOR AFVALBAKKEN BINNEN HANDBEREIK Maak afvaleilanden: PMD-containers of PMD-bakken moeten altijd en overal samen met containers of vuilnisbakken vr restafval opgesteld worden. De PMD-container of -afvalbak is idealiter blauw. Zorg vr een duidelijke identificatie van de afvalbakken. Besticker ze of hang er een duidelijk beschrijving boven. Ook deze bestickering is gratis verkrijgbaar (via webshop ISB vzw of vanaf juli 2016 via Plaats deze afvaleilanden (PMD + restafval) in consumptiezones. Enkele vrbeelden zijn de inkomhal van de sporthal, direct buiten aan de sporthal, de cafetaria, bovenaan tribunes (als er mag geconsumeerd worden). Maak een afweging tussen afvalbakjes in de kleedkamer of afvalbakjes in de kleedkamergang. Vrzie k drzichtige of blauwe zakjes in de kleine PMD-bakjes. De kleur van de zak bepaalt soms hoe mensen hun afval weggien. Houd het in de kleedkamers simpel: 2 kleine afvalbakjes blauw en zwart met de juiste bestickering. Zo is het k handig om zelf foute sortering vlug over te gien. Vrzie k afvalbakken in de fietsenstalling. Evalueer k de plaatsen van je afvalbakken. Staan ze op de juiste plaatsen? Waar zijn ze het volste? Moeten we sneller leegmaken? Zijn er plaatsen waar regelmatig afval ligt? 7

8 SCOREN DOOR SENSIBILISEREN Een sorteerbeleid invoeren zonder medewerkers en gebruikers te informeren en te betrekken zal traag verlopen, met beperkt succes én de nodige frustraties. Samen met het installeren van de nodige materialen is een gelijklopend proces nodig om iedereen te informeren en te sensibiliseren over de nieuwe aanpak. Communiceer de sorteerregels en sensibiliseer iedere werknemer om deel te nemen. Brief de clubs over de nieuwe aanpak in het sportcentrum. Vraag om hun medewerking om er een proper en milieuvriendelijk sportcentrum van te maken. Dus: sporten doe je sprls! Post berichtjes op facebk, zet het in de nieuwsbrief, maak een berichtje op de website. Laat in het begin de zaalwachters bij het proper maken van kleedkamers de inhoud van de vuilbakjes controleren. Zij kunnen dan de trainers aanspreken, of aan de sportdienst melden bij welke clubs het nog fout lpt. Sommige trainers zullen hier zeker goede opvolging aan geven. Zorg wel dat de zaalwachter gesteund wordt dr een volledige sorteerbeleid (juiste materialen, juiste communicatie vanuit de sportdienst naar de clubs). Doe kwaliteitscontroles: respecteert iedereen de sorteerregels, typische sorteerfouten? Motiveer clubs dr aan te geven waar het fout lpt: bv 50% van de blikjes moesten dr onze zaalwachters nog in de juiste zakken worden gegid, 70% van de PMD-inhoud is goed gesorteerd Motiveer je medewerkers dr het sorteergedrag aan te moedigen via felicitaties. X aantal minder restafvalzakken, x % beter gesorteerd 8

9 SCOREN DOOR ACTIE TEGEN ZWERFVUIL Zwerfvuil is niet hetzelfde als sluikstorten. Zwerfvuil is klein afval dat we vaak nonchalant of zonder dat we er bij stil staan op straat gien of achterlaten in een park of berm. Vrbeelden genoeg: sigarettenpeuken, kauwgom, etensresten, blikjes, plastic flesjes, tickets, papieren zakjes, kranten, tijdschriften... Al die kleine stukjes zwerfvuil zorgen ervr dat je parking, je buitenterreinen, vuil ogen. Maak gebruik van de campagne In de vuilbak. Maak als gemeentelijke dienst affiches aan vr de clubs met eigen infrastructuur Samen vr een proper sportcentrum. Clubs in eigen beheer: Stel je vast dat er veel last is van zwerfvuil, organiseer een zwerfvuilactie met de jongste spelers. Veel zwerfvuil op de parking? Zet een actie op poten met de sportraad en zorg dat er pers aanwezig is. Vrzie voldoende afvalbakken (zie paragraaf afvalbakken) SCOREN DOOR EEN BLIK OP DE ADMINISTRATIE Ook op de sportdienst kan heel wat papierafval worden verminderd. Uurrsters, kopies vr wedstrijden,.. Is een afdruk nodig? Veel mails, documenten kan je digitaal archiveren of aan een geadresseerde bezorgen (verzenden per mail, centraal op de server zetten ). Als een afdruk nodig is: - bekijk een afdrukvrbeeld (icn met vergrtglas); - pas je printerinstellingen aan ( duplex of papierbesparing ) - Print of kopieer recto verso waar mogelijk Gebruik recyclagepapier Is een brief nog wel de juiste manier om iemand uit te nodigen? Is een mail misschien niet efficiënter in sommige gevallen? Is vr de communicatie van het aanbod nog steeds een brochure nodig? Bekijk hiervr k de check list Ecosportieve sportkampen. Beperk het aantal gebruikte brochures, folders enz. en zorg vr zo gericht mogelijke verspreiding. Lever een minimaal aantal. Wil men meer? Dan kan dat tegen betaling (vraag een kleine vergoeding). Maak herbruikbare wegwijzers vr activiteiten. Gebruik herbruikbare (drank)jetons in plaats van wegwerpbonnetjes. 9

10 SCOREN KAN OOK OP EVENEMENTEN Vrzie een extra taak in je draaiboek van het evenement. Controle op het terrein en proactief reageren op volle vuilnisbakken, maken het verschil om te vermijden dat alles op de grond wordt gegid. Vrzie geen wegwerpbekers, maar vaste bekers of glas. Heb je meerdere evenementen op 1 weekend, leg dan een zaalwachter (of de club) op om in het weekend de vuilnisbakken te legen. Maak gebruik van de evenementenkit van de intercommunales. Deze evenementenkit is gratis te gebruiken vr kleinere evenementen. Informeer bij je eigen intercommunale wat de mogelijkheden zijn. Vr grotere evenementen, zoals een WK of zeer grt lpevent, kan je rechtstreeks bij Fost Plus een aanvraag indienen. Na selectie stelt Fost Plus het materiaal dan gratis ter beschikking. Wil je je evenement behalve op afval, k op andere aspecten ecosportief maken, gebruik dan de Groeneventscan van OVAM. 10

11 SCOREN KAN OOK OP EEN BUITENSPORTTERREIN Bekijk alle bovenstaande tips in functie van een buitensportterrein. Vrzie aangepaste vuilnisbakken vr buiten. Bekijk de frequentie van het leegmaken van de afvalbakken. Afvalbakken die uitpuilen nodigen uit tot slecht sorteergedrag. Is het moment van ophaling niet beter op een andere dag (ifv drukke bezetting op de terreinen). Is het mogelijk om op sommige terreinen meer op te halen dan andere in functie van nd? Maak goede afspraken met de beherende sportclubs. Moeten zij zelf instaan vr het afval, k dan kan je het verplicht sorteren opnemen in de concessieovereenkomst die de clubs afsluiten met de gemeente. Afvalbakken plaatsen nodigt mensen soms juist uit om veel afval te produceren. Je kan k minder afvalbakken plaatsen en met een gerichte campagne mensen aanzetten tot het bij zich houden en thuis weggien van hun afval. Behalve minder afval en zwerfvuil ter plaatse zet dat mensen k aan meer om meer na te denken wat ze zullen eten en drinken, om minder afval bij zich te hebben. Zo kan het gebruik van een eigen drinkbeker al heel wat afval vrkomen en heb je je eigen lievelingsdrank bij. 11

12 SAMENWERKING ALS BASISVOORWAARDE Een afvalbeleid kan je niet alleen vanuit de sportdienst opzetten. Hiervr moeten alle partners actief in en rond je sportcentrum, en misschien zelfs in je gemeente, meewerken. Informeer en overtuig trainers en lesgevers, en bereik zo de sporters. Betrek de sportraad. Informeer hen over ecosportief, bespreek de concrete acties en vraag hen om k te communiceren binnen hun club. Vrzie eventueel een A4-tje met enkele tips en tricks die ze in de club direct kunnen toepassen. Wil je weten hoe je je clubleden mee kan krijgen en kan sensibiliseren, kijk dan k in de brochure: De ecosportieve sportclub Werk samen met de milieudienst van de eigen gemeente. Misschien kunnen zij de communicatie hierrond verzorgen. Leg contact met je afvalophaler. Afvalbakken moeten dr hen kunnen opgehaald worden en de frequentie moet hierrond afgestemd worden. Kan je PMD tijdens de huis-aan-huis-ophaling laten meenemen, dan betaal je geen extra kosten. Dit mag in principe maar tot 8 zakken per ophaling, maar gemeenten knijpen hier soms wel een gje toe. 12

13 NA DE MATCH Wil je als gemeente of als sportclub of als andere sportieve organisatie meer weten over hoe je kan werken aan beter afvalbeleid, dan kan je via onderstaande links nog heel wat extra informatie vinden. De website van ecoportief, sporten doe je sprls! Als ledenvereniging van de Vlaamse en Brusselse sportdiensten werkte ISB een dossier uit over ecosportief op de website, met een onderdeel rond afval. Daarnaast zijn k de materialen om te sorteren in sportcentra hier beschikbaar, in samenwerking met Fost Plus. Brochure Fostplus: Hier sorteren we, net als thuis Tips vr onderhoudspersoneel OVAM, de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij, spant zich dagelijks in vr een kwaliteitsvol en efficiënt afval-, materialen- en bodembeheer in Vlaanderen. En dat sinds 1981! OVAM werkte k de groeneventscan uit, een scan om duurzamere evenementen te organiseren Brochure ecosportieve sportclub WE NATURE 13

14 ACTIEPLAN AFVALBEHEER IN EEN SPORTIEVE OMGEVING Hoever je wenst te gaan hangt naar natuurlijk k van de duurzaamheidsambities af. Maak een actieplan op zodat duidelijk wordt waarvr gekozen wordt en welke concrete acties je wilt nemen. Dit actieplan heeft als doel een aantal prioriteiten te stellen inzake afvalbeheer vr uw accommodatie. Deze acties moeten allen gepand worden in het komende jaar, maar mogen k nog nadien aangepakt worden. Kies per actie drie elementen. Timing? Het kan zijn dat jouw gemeente bepaalde vergaderingen heeft die belangrijk kunnen zijn, een periode in het seizoen dat belangrijk kan zijn, Wie? Hier zijn twee momenten van belang: Ga na wie je hierbij wil/moet betrekken om die actie te kunnen ondernemen in uw gemeente/vereniging. Dit kunnen dus meerdere actoren zijn. Geef k aan wie een actie concreet uitvoert en opvolgt. Wat? Geef hier aan welke acties je wil uitvoeren. Wil je extra vuilnisbakken 2016 Timing (maand) Wie betrekken in de vrbereiding Wat? Wie voert uit? 14

15 2017 Timing (maand) Wie betrekken in de vrbereiding Wat? Wie voert uit? LATER Timing (maand) Wie betrekken in de vrbereiding Wat? Wie voert uit? 15