RVB 2017_28 DIRECTIECOMITE AFDELING OCMW S

Transcriptie

1 RVB 2017_28 DIRECTIECOMITE AFDELING OCMW S VERGADERING VAN 17 MAART 2017 VERSLAG NR 4 Aanwezig: Rudy Coddens (voorzitter), Jan Anciaux, Julie Asselman, Jan Bal, Jos Demarest, Bruno De Backer, Geert De Meyer, Ria Grondelaers, Luc Kupers, Rosanna Pascariello, Ingrid Pierré, Sarah Smeyers, Kristof Vanden Berghe en Christoph Van de Wiele Verontschuldigd: Rik Carpentier, Marco Laenens, Katrien Schryvers en Marleen Vanderpoorten Afdeling OCMW s: Joris Deleenheer, Fabio Contipelli, Tine De Vriendt en Piet Van Schuylenbergh, directeur 1 Goedkeuring van het verslag van 24 februari 2017 Het verslag wordt goedgekeurd. BELEIDSDOSSIERS 2 Decreet lokaal bestuur integratie gemeente/ocmw (doc 17/27, doc 17/28 en doc 17/29) Het directiecomité neemt kennis van het voorontwerp van decreet lokaal bestuur dat de Vlaamse regering een eerste keer heeft goedgekeurd op 24 februari Piet Van Schuylenbergh licht de stand van zaken toe van het dossier. De eerstvolgende stap is de bespreking in comité C1 met de vakbonden en VVSG over de personeelsaspecten; deze starten op 29 maart Op de Raad van Bestuur van 19 april zal VVSG een globaal standpunt innemen over het voorontwerp van decreet, dat als advies aan minister Homans zal bezorgd worden. Ook de SERV is om advies gevraagd. Na een tweede goedkeuring op de Vlaamse regering gaat het voorontwerp voor advies naar de Raad van State. 3 Decreet lokaal sociaal beleid (doc 17/30, doc 17/31 en doc 17/32) Het directiecomité neemt kennis van het voorontwerp van het nieuwe decreet lokaal sociaal beleid dat de Vlaamse regering principieel goedkeurde op 24 februari Met de amendementen die we nog aan minister Vandeurzen bezorgd hebben werd deels rekening gehouden. 13 april /6

2 4 Persoonsvolgende financiering in de sector personen met een handicap Effecten op de OCMW s (doc 17/33) Het decreet van 25 april 2014 heeft de fundamenten gelegd voor de persoonsvolgende financiering in de sector voor personen met het handicap (VAPH). Daar waar VAPHvoorzieningen voordien gefinancierd werden op het niveau van de voorziening, zal vanaf 1 januari 2017 de gebruiker (persoon met een handicap) zijn eigen budget in handen krijgen voor de financiering van de zorg en ondersteuning. De verandering is groot: personen met een handicap moeten voortaan zelf instaan voor het beheer van hun persoonsvolgend budget, de besteding van het basisondersteuningsbudget moet niet verantwoord moet worden, de woon- en leefkosten komen op termijn volledig ten laste van de eigen middelen van de persoon met een handicap die vaak beperkt zijn; de vroegere plafondbedragen voor de woon- en leefkosten worden in de nieuwe regeling vrijgelaten en het gewaarborgd persoonlijk inkomen verdwijnt. Daarom verwachten we een toename van de steunvragen bij het OCMW om zorg en ondersteuning te financieren, wanneer de persoon met een handicap niet in staat blijkt zijn budget te beheren en om tussen te komen in de woon- en leefkosten van de persoon met een handicap indien de eigen middelen hiervoor onvoldoende zijn. Volgende vragen komen hierbij aan de oppervlakte: Welke rol heeft het OCMW ten aanzien van personen die hun budget onverstandig beheerd en gespendeerd hebben en daardoor niet meer kunnen voldoen aan hun zorg- en ondersteuningsnoden? Hoe zal het OCMW moeten omgaan met vragen voor tussenkomst in de woon- en leefkosten van personen met een PVB-VAPH die onvoldoende middelen hebben hiervoor? In het verleden werden deze kosten hoofdzakelijk bijgepast door het VAPH, maar dit is niet voorzien in de nieuwe regeling. Is er nood aan een gewaarborgd inkomen voor de gebruikers met een PVB-VAPH (naar analogie met de zakgeldregeling voor tussenkomst door OCMW in de residentiële ouderenzorg)? Indien het OCMW zal moeten tussenkomen in de woon- en leefkosten van personen met een PVB-VAPH, via welke weg kan het OCMW (een deel van) deze tussenkomst in de woon- en leefkosten recupereren? Voor de vragen rond de eventuele tussenkomst van het OCMW in de woon- en leefkosten zouden we ons voor een oplossing kunnen laten inspireren door de sector van de psychiatrische verzorgingstehuizen (PVT), waar de Staat (FOD Volksgezondheid) een subsidie verleent aan het OCMW die overeenkomst met 60% van de individuele tegemoetkoming. Het overgebleven deel van de door het OCMW toegekende tegemoetkoming blijft ten laste van het OCMW. Hiertegenover staat dat het OCMW een gewaarborgd zakgeld garandeert aan de PVT-bewoners ( 188,66). 13 april /6

3 We zouden parallel hiermee kunnen ijveren voor een soortgelijk systeem in de sector voor personen met een handicap: als het OCMW moet tussenkomen in de woon- en leefkosten voor personen met een handicap, kan het OCMW (een percentage van) deze tussenkomst terugvorderen van de hogere overheid. Het OCMW garandeert hierbij dan een gewaarborgd zakgeld aan deze bewoners. Het directiecomité is het hiermee eens. We kaarten dit aan bij minister Vandeurzen. 5 Huurwaarborglening (doc 17/34) De Vlaamse overheid wil een huurwaarborglening invoeren. Bedoeling is dat de huurder zijn huurwaarborg kan storten op een geblokkeerde rekening zonder dat de verhuurder de afkomst van de gelden kent. Bij de uitwerking van die huurwaarborglening wordt in eerste instantie gedacht aan de OCMW s om die te verstrekken, omdat OCMW s dicht bij de bevolking staan en de laagste drempel vormen voor diegenen die de huurwaarborglening nodig hebben. Doc 17/34 geeft de principes weer waarop de huurwaarborglening in de praktijk zal gebaseerd worden. Joris Deleenheer, stafmedewerker wonen, licht toe. De centrale vraag is of, hoe en onder welke modaliteiten de OCMW s mee kunnen gaan in deze uitwerking van de huurwaarborglening. Het directiecomité wil vooraf aangeven dat de verhoging van de huurwaarborg naar drie maanden huur de toegankelijkheid van de huurmarkt absoluut niet verbetert. Dit verhoogt de drempel voor financieel-zwakkere huurders enorm! Wij pleiten voor een behoud van de twee maanden huurwaarborg. Verder is het directiecomité weinig enthousiast over het voorstel. Er zitten zeker enkele positieve punten in het voorstel: De vooropgestelde risicospreiding van de terugbetalingsgraad. Uiteraard is dit nog afhankelijk van de concretisering. De vooropgestelde beheersvergoeding, afhankelijk van de concretisering. Er zijn echter heel wat bedenkingen, die eerst moeten opgelost worden: Mensen die verhuizen naar een gemeente niet tot het Vlaamse gewest hoort, kunnen geen beroep doen op de Vlaamse huurwaarborglening. Nochtans is het OCMW van de Vlaamse gemeente waaruit die persoon vertrekt, bevoegd voor het verlenen van de huurwaarborg. Hierdoor zullen ook twee aparte systemen naast elkaar blijven bestaan. Vanuit hun preventieve opdracht hebben steeds meer OCMW s oog voor de kwaliteit van de woning waarvoor ze hulp verlenen. Het lijkt het directiecomité dan ook onlogisch dat de Vlaamse overheid dit verbiedt in het kader van de Vlaamse 13 april /6

4 Huurwaarborglening. Dit gaat eigenlijk ook in tegen de vereiste dat elke huurwoning volgens het (in opmaak zijnde) Vlaamse Huurdecreet moet beantwoorden aan de elementaire vereisten van veiligheid, gezondheid en woningkwaliteit, vermeld in artikel 5 van het decreet van 15 juli 1997 houdende de Vlaamse Wooncode. De huurwaarborg heeft altijd te maken met een verhuisbeweging, naar een woning in of buiten de gemeente. Het is dus raar om enkel die OCMW s waarvan de gemeenten een specifiek lokaal woningkwaliteitsbeleid voeren, mogelijkheden te geven om rekening te houden met de woningkwaliteit. De Vlaamse overheid stelt terecht dat opvolging van de huurder aangewezen is. Maar dit is niet evident omwille van verschillende redenen: De OCMW s hebben niet de middelen en menskracht om elke aanvrager van een huurwaarborg op te volgen. De bevoegdheidsregeling voor de OCMW s doorkruist ook vaak deze opvolging. Het bevoegde OCMW om de huurwaarborg te verlenen is namelijk het OCMW waar betrokkene gewoonlijk verblijft (uitzondering vluchtelingen). Dit is met andere woorden het OCMW van de gemeente waaruit de cliënt vertrekt. Zodra de cliënt in een andere gemeente woont, is een ander OCMW die de huurwaarborg niet heeft verstrekt- bevoegd. Het ene OCMW kan een ander OCMW niet verplichten om begeleiding te geven aan iemand die een huurwaarborg heeft gekregen. Sommige aanvragers zullen ook al begeleiding krijgen van andere diensten (bewindvoering, mobiele psychiatrische diensten, thuiszorg, CAW s,.). Moeten de OCMW s dan ook nog eens aan opvolging doen? De terugbetalingstermijn is in het geval van kortlopende contracten niet haalbaar. Veelal worden huurwaarborgen terugbetaald à rato van 25 à 50 euro. Dit betekent een terugbetaling van max 300 à 600 euro per jaar. Er moeten dus zeker waarborgen ingebouwd worden ter bescherming van de huurder. Het terugbetalingsregime moet immers haalbaar zijn voor de huurder. Het is ook onmogelijk te controleren of een cliënt die een nieuwe aanvraag voor een huurwaarborglening doet, vooraleer de oude is terugbetaald, de oude huurwaarborg zal terugkrijgen. Een cliënt krijgt de oude huurwaarborg immers pas terug als hij verhuisd is en er gebleken is dat er geen schade is. Dus op de moment dat hij een nieuwe waarborg vraagt, heeft hij de oude nog niet ontvangen. Het sociaal onderzoek wordt behouden wat voor de OCMW s een erkenning inhoudt van hun werkwijze, al wordt het in een eerste lezing de maatstaf van inkomen te beperkt ingevuld en zou een eventueel systeem ook open moet staan voor bv mensen in collectieve schuldenregeling, budgetbeheer,. Bij een beoordeling volgens vaste inkomenscategorieën, ontstaat het risico dat dergelijke mensen uit de boot vallen. Een loutere beoordeling op basis van een aanslagbiljet van enkele jaren terug lijkt ons overigens niet zinvol in deze thematiek. Ook nu al zou het bewijs van storting van de huurwaarborg neutraal moeten kunnen zijn (Huidig artikel 10, 1, zesde lid van de Woninghuurwet). De praktijk leert ons 13 april /6

5 echter dat deze neutraliteit niet waargemaakt wordt. Het directiecomité is dan ook niet overtuigd dat dit systeem de toegankelijkheid van het bekomen van een woning en een huurwaarborg zal verbeteren in vergelijking met de huidige bestaande praktijk. Of betrokkene zich al dan niet domicilieert in de woning waarvoor hij een huurwaarborg heeft gekregen, kunnen OCMW s niet controleren, noch afdwingen. De OCMW s hebben er momenteel geen zicht op of de werklast die dit systeem zou meebrengen (monitoring, rapportering e.d.) draaglijk is in verhouding met de voorziene beheersvergoeding. Die monitoring en rapportering naar de Vlaamse overheid enerzijds en betoelaging anderzijds moet eenvoudig en in vertrouwen kunnen verlopen. Het directiecomité vreest dus dat het voorgestelde systeem het risico inhoudt op een ernstige verzwaring en minder flexibiliteit, minder vrijheidsgraden en aanpassingsmogelijkheden aan de praktijk als er strikte Vlaamse regels worden opgelegd. Het OCMW is immers net gekenmerkt door maatwerk. Dit standpunt wordt overgemaakt aan het kabinet van minister Homans. 6 Van PWA naar wijkwerking Het directiecomité neemt kennis van de stand van zaken in dit dossier. Fabio Contipelli, diensthoofd maatschappelijke integratie en werk, licht het toe. Het voorontwerp van decreet gaat snel naar de Vlaamse regering (maart 2017?); de hervorming moet starten op 1 januari Het directiecomité neemt er kennis van en drukt een aantal bekommernissen uit die vroeger reeds werden weergegeven maar nog steeds overeind blijven: De tijdelijkheid van de maatregel in combinatie met het gebrek aan mogelijke doorstroming. De combinatie met andere maatregelen, bv. sociale economie, arbeidszorg: komt er een groeipad? De contingentering in combinatie met de overgangsregeling voor de huidige medewerkers die ervoor zorgt dat het contingent nagenoeg volledig opgebruikt is en er weinig perspectief is voor nieuwe instromers. 7 Conceptnota Een geïntegreerde zorgverlening in de eerste lijn (doc 17/35 en doc 17/36) Op vrijdag 17 februari 2017 keurde de Vlaamse Regering de conceptnota Een geïntegreerde zorgverlening in de eerste lijn principieel goed. Deze conceptnota vertrekt vanuit de centrale positie van de zorgbehoevende met daarbij aandacht voor de waardering van de mantelzorger, de focus op buurtgericht werken, de zorgcoördinatie en het casemanagement 13 april /6

6 en de belangrijke rol van het lokaal bestuur. De conceptnota bevat heel wat positieve elementen, maar graag brengen we ook enkele nuances en aandachtspunten naar voor. Tine De Vriendt, diensthoofd thuiszorg, licht het dossier toe. Het directiecomité staat achter de positieve elementen en de nuanceringen die in de nota aangebracht worden; deze worden aan minister Vandeurzen overgemaakt. Het directiecomité mist nog wat duidelijkheid over de finaliteit van de indeling in eerstelijnszones en de regionale zones: geldt dit enkel voor de eerstelijnszorg of wordt dit de nieuwe bovenlokale indeling in het brede landschap van welzijn en zorg? Het directiecomité stelt vast dat de minister gaat voor een bottom-up benadering van de afbakening van de eerstelijnszones (geen voorafgaande afbakening); het directiecomité vraagt aandacht voor bestaande, goedwerkende samenwerkingsverbanden. De afbakening van de regionale zones beperkt de afbakening van de eerstelijnszones en is gebaseerd op de ziekenhuisnetwerken. Dit is een voorafname op de bottom-up oefening. MEDEDELINGEN 8 Als bijlage bij de agenda vindt u een aantal mededelingen Het directiecomité neemt kennis van het mededelingendocument (persberichten, brieven, verslagen). 9 Extra punt: harmonisering leefloon en equivalent leefloon Piet Van Schuylenbergh geeft een stand van zaken van dit dossier. In uitvoering van het federale regeerakkoord wil minister Borsus het leefloon en het equivalent leefloon harmoniseren tot één systeem van hulpverlening. Er werd al heel wat voorbereidend werk verricht, o.a. een studie van OCMW Gent en OCMW Elsene. De POD MI bereidde een nota voor die echter verdere uitklaring behoeft, zowel juridisch als qua budgettaire gevolgen voor de OCMW s. Op een volgend directiecomité komt het dossier uitgebreider aan bod. Verslag: Piet Van Schuylenbergh 13 april /6