Collectie W. Bogtman. Algemene kenmerken. Archiefvormer. Inleiding. Inventaris. Toegangsnummer: Periode:

Transcriptie

1 Collectie W. Bogtman Algemene kenmerken Toegangsnummer: Periode: Archiefvormer Inleiding De ontwerpen voor de gebrandschilderde ramen in de Collectie W. Bogtman zijn, op één uitzondering na, ontworpen voor verschillende gebouwen voor de Joodse gemeenschap in Nederland die door architect Harry Elte Phzn. ( ) nieuw gebouwd of verbouwd zijn. Het belangrijkste bouwwerk in diens oeuvre is de Synagoge Zuid ( ) op de hoek van het Jacob Obrechtplein en de Heinzestraat. Het merendeel van de bewaard gebleven tekeningen heeft betrekking op dit project. De overige tekeningen zijn vervaardigd voor de synagogen van Utrecht (1925) en Amersfoort (1926) en van het metaheirhuis op de Joodse begraafplaats te Muiderberg (1933). Willem Bogtman ( ), grafisch ontwerper, monumentaal kunstenaar en glazenier, begon in 1912 een glas-in-loodatelier in Heemstede, dat sinds 1917 in een door architect Guillaume Frédéric la Croix ( ) ontworpen bedrijfspand in Haarlem gevestigd was. Roem verwierf Bogtman met de monumentale gebrandschilderde glazen overkapping van het trappenhuis in het Scheepvaarthuis ( ) van architect Joan Melchior van der Meij ( ). Bogtman vervaardigde glas-in-loodramen naar eigen ontwerp, maar voerde ook ontwerpen uit van andere kunstenaars en architecten. Werken uit het atelier sieren kerken, kantoren, woningen en andere gebouwen in heel Nederland. Tussen 1924 en 1933 leverde het atelier Bogtman in Haarlem glas-in-loodramen voor twintig projecten van De ontwerpen daarvan werden volgens Bogtman aan Elte overgedragen en zijn om die reden niet in het bedrijfsarchief bewaard gebleven [1]. De herkomst van de bladen op het Stadsarchief is echter onduidelijk. Mogelijk zijn deze afkomstig van het bureau van Elte, dat in de Tweede Wereldoorlog verloren is gegaan. Dit verklaart echter niet de aanwezigheid van een tekening voor een raam in de synagoge van Enschede, welke niet door Elte, maar door de architecten K.P.C. de Bazel, A.P. Smits en C. van der Linde ontworpen is. Nader onderzoek zal hieromtrent duidelijkheid moeten verschaffen. [1]: Zie: L. van Grieken, P.D. Meijer en A. Ringer, Harry Elte Phzn. ( ) : Architect van de joodse gemeenschap tijdens het interbellum, Rotterdam 2001, noot 31. Inventaris 1 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg 2 1 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg geen scans op aanvraag, Ontwerp van een gebrandschilderd raam, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 2 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg van een menora, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 3 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg Versie augustus

2 van twee opengevouwen handen, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 4 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg van twee sjofarot, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 5 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg van twee palmtakken, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 6 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg van een zespuntige ster, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 7 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg van het reukofferaltaar, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 8 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg van de tafel met de toonbroden, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 9 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg van de Heilige Arke, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 10 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg van twee sjofarot in een spitsbogig venster, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 11 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg geen scans op aanvraag, Detailschetsen voor een gebrandschilderd raam in een spitsbogig venster, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry Voorgesteld zijn een zespuntige ster, een opschrift en geometrische patronen. 12 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg geen scans op aanvraag, Ontwerpschetsen voor negen vakken voor een gebrandschilderd raam in een spitsbogig venster, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 13 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg geen scans op aanvraag, Ontwerpschetsen van sjofarot voor een gebrandschilderd raam in een spitsbogig venster, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 14 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg geen scans op aanvraag, Ontwerp van een gebrandschilderd raam met de Tien Geboden, aangebracht na de restauratie van de synagoge door Harry 15 Amersfoort, synagoge Drieringensteeg geen scans op aanvraag, Ontwerpschetsen van verschillende Hebreeuwse karakters. 2 Amsterdam, Synagoge Zuid (Raw Aron Schuster Sjoel), Heinzestraat Scheppingsdagencyclus 16 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de scheppingsdagencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening: detail van een raam met voorstelling van de eerste scheppingsdag, gesymboliseerd door een stralenbundel boven het water: het wordende licht Versie augustus 2016

3 17 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de scheppingsdagencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de tweede scheppingsdag, gesymboliseerd door een stralende wolkenformatie. 18 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de scheppingsdagencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de derde dag, gesymboliseerd door gras, vruchtbomen en een bloem. 19 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de scheppingsdagencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de vierde dag, gesymboliseerd door zon, maan en sterren. 20 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de scheppingsdagencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de vijfde dag, gesymboliseerd door vissen en vogels. 21 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de scheppingsdagencyclus 2 stukken geen scans op aanvraag, Ontwerptekening in 2 bladen met voorstelling van de zesde scheppingsdag, gesymboliseerd door zoogdieren: mens, leeuw, hert, konijn, haas, slang. 22 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de scheppingsdagencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de rustdag, gesymboliseerd door de ondergaande zon boven een palmboom en bloemen Feestdagencyclus 23 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de sabbath, gesymboliseerd door een zevenarmige menorah. 24 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de Sabbath, gesymboliseerd door een met kandelaren omgeven kiddoesjbeker. 25 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van Pesach, het Paasfeest, gesymboliseerd door een korenschoof als uitbeelding van het gerstoffer. 26 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van Rosj Hasjana, het Nieuwjaarsfeest, gesymboliseerd door de wereldbol met zon boven sterren. 27 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke geen scans op aanvraag, Ontwerp in de nis van de Heilige Arke met voorstelling van Soekot, het Loofhuttenfeeest, gesymboliseerd door een om een harp gebogen palmtak. 28 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van Jom Kippoer, de Grote Verzoendag, gesymboliseerd door de Heilige Arke met draagstangen. 29 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke Versie augustus

4 geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van Soekot, het Loofhuttenfeest, gesymboliseerd door met wolken bedekte tenten. 30 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van Jom Kippoer, de Grote Verzoendag, gesymboliseerd door een altaar met opstijgende vlam. 31 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van Soekot, het Loofhuttenfeest, gesymboliseerd door met wolken omgeven stenen tafelen der Wet. 32 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam in de voorhal 1928 geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van Pesach, het Paasfeest, gesymboliseerd door de verbroken keten der slavernij. 33 Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat stukken geen scans op aanvraag, Ontwerp voor een gebrandschilderd raam met voorstelling van de twee stenen tafelen met de tien geboden als symbool van Sjawoeot, het Wekenfeest. 34 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam in de synagogeruimte 1928 geen scans op aanvraag, Ontwerptekening van een gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus met voorstelling van het Loofhuttenfeest, Soekot, gesymboliseerd door korenaren en een zeis. 35 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van het Nieuwjaarsfeest, Rosj Hasjana, met de sjofarot en bliksem Stammencyclus 15 stukken De 12 zonen van aartsvader Jakob, op volgorde van leeftijd: Ruben, Simeon, Levi, Juda, Dan, Naftali, Gad, Asser, Issachar, Zebulon, Jozef, Benjamin. 36 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerp met voorstelling van de stam Zebulon, gesymboliseerd door een zeilschip. 37 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Naftali, gesymboliseerd door een hert. 38 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Simeon, gesymboliseerd door een zwaard met het silhouet van een oosterse stad. 39 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Asser, gesymboliseerd door een gestileerde palmboom. 40 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Juda, gesymboliseerd door een leeuw. 41 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Benjamin, gesymboliseerd door een verscheurende wolf Versie augustus 2016

5 51-55 Letters Overig 42 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Ruben, gsymboliseerd door uit de rotsen stromend water. 43 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Issachar, gesymboliseerd door een rustende ezel met zware last. 44 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Dan, gesymboliseerd door een kronkelende slang. 45 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Jozef, gesymboliseerd door een heldere bron met een keur van vruchten. 46 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Gad, gesymboliseerd door een rij van legertenten. 47 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Juda, gesymboliseerd door een leeuw. 48 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerptekening met voorstelling van de stam Levi gesymboliseerd door het borstschild van de hogepriester met vier rijen van drie edelstenen. 49 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerpen voor de symbolische uitbeeldingen van de stammen Ruben, Levi, Issachar, Simeon, Juda, Zebulon. 50 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam uit de stammencyclus geen scans op aanvraag, Ontwerpen voor de symbolische uitbeeldingen van de stammen Dan, Naftali, Jozef, Gad, Asser, Benjamin. 51 Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat stukken geen scans op aanvraag, Ontwerp van Hebreeuwse letters, genummerd 6, 7, 8, 9, Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat stukken geen scans op aanvraag, Ontwerp van Hebreeuwse letters. 53 Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat geen scans op aanvraag, Ontwerpschetsen voor Hebreeuwse letters, genummerd 1-10 (recto) en (verso). 54 Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat geen scans op aanvraag, Ontwerp van Hebreeuwse letters, genummerd Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat stukken geen scans op aanvraag, Ontwerp van Hebreeuwse letters, genummerd 2, 7, 11, 24, 25 en Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat geen scans op aanvraag, Ontwerp voor een gebrandschilderd raam in de vorm van twee stenen tafelen met Hebreeuwse tekst. Versie augustus

6 57 Heinzestraat 1, Raw Aron Schuster Sjoel, gebrandschilderd raam in de voorhal? 1928 geen scans op aanvraag, Ontwerptekening, detail raam. 3 Overige gebouwen 58 Utrecht, synagoge Springweg geen scans op aanvraag, Ontwerpschetsen voor een Hebreeuws opschrift, de letters voorzien van de cijfers 1-27 en de cijfers 8, 22, Enschede, synagoge Prinsestraat geen scans op aanvraag, Ontwerpschetsen voor het Hebreeuwse alfabet. 60 Muiderberg, Begraafplaats NIHS, Googweg stukken geen scans op aanvraag, Hebreeuwse teksten. - VVV 61 Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat Ontwerp van Hebreeuwse letters, genummerd 1, 2, 3, 4, Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat Ontwerp van Hebreeuwse letters, genummerd 16, 17, 18, 19, Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat Ontwerp van Hebreeuwse letters, genummerd 21, 22, 23, Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat Ontwerp van Hebreeuwse letters, genummerd 11, 12, 13, 14, Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat geen scans op aanvraag, Ontwerp van Hebreeuwse letters, genummerd 7, 11 en Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat geen scans op aanvraag, Ontwerp van een Hebreeuwse letter, genummerd Muiderberg, Begraafplaats NIHS, Googweg Hebreeuwse tekst voor de Tien Geboden op tafel Muiderberg, Begraafplaats NIHS, Googweg Hebreeuwse tekst uit Samuel 1, hoofdstuk 2, vers Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat geen scans op aanvraag, Ontwerp van Hebreeuwse letters, genummerd Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat geen scans op aanvraag, Ontwerp van een gebrandschilderd raam in de nis van de Heilige Arke met detail van een voorstelling van een niet nader geãdentificeerde stam. 71 Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat Ontwerp voor een gebrandschilderd raam met voorstelling van de twee stenen tafelen met de tien geboden als symbool van Sjawoeot, het Wekenfeest. 72 Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat Ontwerp voor een gebrandschilderd raam met voorstelling van de twee stenen tafelen met de tien geboden als symbool van Sjawoeot, het Wekenfeest. 73 Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat 1 (dubbel???) 1927 Ontwerp van Hebreeuwse letters, genummerd Raw Aron Schuster Synagoge, Heinzestraat Ontwerp van een gebrandschilderd raam uit de feestdagencyclus in de nis van de Heilige Arke met voorstelling van het Paasfeest Versie augustus 2016