Werkstuk Levensbeschouwing Jodendom

Transcriptie

1 Werkstuk Levensbeschouwing Jodendom Werkstuk door een scholier 2222 woorden 7 mei ,9 175 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Jodendom Inleiding: De ontstaansgeschiedenis De stichter en de stamvader van het Jodendom is Abraham. God sloot met Abraham een verband waarbij Hij hem en zijn nakomelingen het land Kanaan beloofde. Later op de berg Sinai werd het verbond tussen God en Abraham uitgebreid tot het volk Israël. Het volk Israël is de naam voor de groep van nomadische stammen die toen onder leiding stond van Abraham. Het volk trok vanuit Haran naar Palestina en nadat ze hier een lange periode waren gebleven, trokken ze verder naar Egypte, waar ze zich vestigden op het land van de Oostelijke Nijldelta. Toen zij daar door de Egyptenaren verdrukt werden, trokken zij weg uit het land om een nieuwe woonplaats te vinden. De leider van deze emigratie was Mozes. Ook hij wordt de stichter van de Israëlische godsdienst genoemd. Hij heeft niet iets heel nieuws gemaakt, maar hij heeft aangeknoopt bij het bestaan. Mozes is geïnspireerd door het Egyptische geloof aan een God. Op de berg Sinai ontving Mozes ook de Thora. Het volk deed toen de belofte de geboden te onderhouden. De Joden vinden dat JHWH (je zegt ja(h)weh) een grootheid is. JHWH is de naam voor God. Hij troont boven de aarde en de hemel en de zee. Deze God heeft Israël uitgekozen om als knecht de kennis over hem onder de mensen bekend te maken. Ook door het verbond van het volk van Israël met God, heeft Hij het volk uitgekozen om grote dingen te verrichten en dat het middelpunt vormde voor het gehele gebeuren op aarde. Levensvragen 1. Wat is belangrijk in het leven? Joden geloven in een God, de God van Israël. Ook moet je je naaste lief hebben. Je moet respect hebben voor je medemens en niet alleen aan jezelf denken. 2. Wie is de mens? Pagina 1 van 5

2 Volgens de joden is de mens: Een beeld van God. Wij horen op God te lijken. Iemand die vrij is ook al is hij geschapen door God. Een mens kan zelf kiezen welke weg hij wil volgen de goede of de slechte. Je hoort als mens altijd voor het goede te kiezen. Ook al is het verleidelijk om voor jezelf te kiezen, je moet toch altijd rekening houden met de medemens. Beperkt. Wij kunnen niet alles een geboorte van een kind moeten we toch overlaten aan God. Eindig. We gaan allemaal een keer dood. Mensen zijn sterfelijke wezens. 3. Hoe leven mensen met elkaar samen? Joodse mensen leven volgens de leefregels van de tien woorden of ook wel de tien geboden genoemd (die later in dit werkstuk nog worden uitgelegd). Deze leefregels staan beschreven in de Exodusen geven concrete richtlijen voor het menselijk samenleven en voor de relatie tussen god en de mens. De basis regel is dat je God en je naaste moet lief hebben. Feesten, symbolen en rituelen. Feesten: De Sjabbat Begint Vrijdag na zonsondergang. De zaterdag is voor hun een heilige dag dan werken ze niet. Er wordt veel eten klaar gemaakt. Ze mogen niet reizen alleen lopen is toegestaan. Alleen als het van levensgevaar is. Sjabbat houden is een plicht. Het is een van de tien geboden van Mozes. Tijdens de Sjabbat gaan ze synagoge. Dan lezen ze veel in de Thora en denken ze terug aan de uittocht uit de slavernij in Egypte of aan de schepping van het heelal door God. Het Huwelijk Trouwen is bij de joden erg belangrijk. Meestal wordt er in de synagoge getrouwd. Tijdens de bruiloft staan de bruidegom (chatan) en de bruid (kallah) onder een soort afdak dat de hoeppa wordt genoemd. Deze hoeppa symboliseert het huis waar het echtpaar zal gaan wonen. De hoeppa is meestal met bloemen versierd Het echtpaar drinkt wijn en ze beloven de joodse godsdienst trouw te blijven. Ook geeft de bruidegom iets van goud ( meestal de trouwring) aan de bruid en spreekt een speciale belofte in het Hebreeuws uit, als teken de bruid te kunnen onderhouden. Daarna wordt de huwelijksakte voorgelezen en ondertekend door de bruid en bruidegom. Joden trouwen het liefst met iemand uit de eigen gemeenschap. Pesach De Joden vieren Pesach. Dit is de naam van zowel het paaslamoffer als van het Joodse paasfeest. Dit feest begint in de maand Nisan bij vollemaansnacht. Het feest duurt zeven dagen in Israël en in liberale kring. Buiten Israël en in orthodoxe kring acht dagen. De aanleiding voor dit feest is de herdenking van de Pagina 2 van 5

3 bevrijding uit Egypte. Het feest is oorspronkelijk een lentefeest, afgeleid van het hebreeuwse Pesach, dat springen, rondhuppelen van lammetjes betekent. Het wordt ook wel een familiefeest genoemd met uitgebreide, in huis te volbrengen liturgie. In de bijbelse tijden vond op Pesach een grote bedevaart naar de tempel in Jeruzalem plaats. Omdat alles wat is zuur is uit huis verwijderd moet zijn, breidden deze rituelen zich in de loop der jaren steeds verder uit tot een grote schoonmaak als voorbereiding op de feestdagen. Aan de viering van Pesach zijn vele voorschriften en gebruiken verbonden. Als eerste de Haggada. Dit is een bijzonder verhaal van de uittocht uit Egypte, de traditionele voordracht in het joodse gezin op de 1e twee avonden van het paasfeest. Als tweede hebben we de matse (ook wel matsa genoemd). Dit is ongezuurd brood, dat de bevrijde joodse slaven in de haast uit Egypte hadden meegenomen en dat daarom een herinnering bleef aan de uittocht uit Egypte. Het joodse voorschrift om de matse te gebruiken heeft alleen betrekking op de eerste avond of de eerste twee avonden van het Pesachfeest. Het derde voorschrift is de seder. Dit is de naam van de maaltijd, die in de joodse gezinnen op de eerste avond van het Pesachfeest wordt gehouden. De cedermaaltijd bestond in de dagen van de tempel uit het eten van het pesachlam met ongezuurde broden en bittere kruiden. Het is uitgegroeid tot een maaltijd met als centrum de cederschotel, waarop ongezuurd brood, een stukje aan been gebraden vlees (als herinnering aan het lam) een ei (als herinnering aan het feestoffer) en bittere kruiden (als herinnering aan de slavernij in Egypte). Om het toch een beetje zoet te maken, is er ook charoset, een zoet vruchtenmengsel. Tijdens de seder worden ook vier bekers wijn gedronken. Op de eerste en de laatste twee dagen is er ook een werkverbod. De middelste dagen zijn halve feestdagen. Er geldt dan geen werkverbod, maar er mag geen gezuurd brood gegeten worden. Het loofhuttenfeest Het loofhuttenfeest wordt ook wel Soekkot genoemd. Dat is een van de drie oogstfeesten Het loofhuttenfeest begint vijf dagen na het begin van de Grote Verzoendag en het duurt een week. Het loofhuttenfeest is een herinnering aan de veertigjarige tocht door de Sinaïwoestijn, op weg naar het beloofde land. Men bedankt God voor de trouw en de bescherming die hij destijds aan het volk gaf. Tijdens het loofhuttenfeest maken de meeste gezinnen een hut van takken, stro en riet in hun tuin. Er mag alleen materiaal van planten gebruikt worden, vandaar de naam loof -hut. De hut wordt versierd met bladeren en fruit. De meeste gezinnen eten een week in deze hut en als het goed weer is dan slapen ze er ook in. Ook het bezoek wordt ook in de hutten ontvangen. Het nieuwjaarsfeest Het joodse nieuwjaar heet Rosj hasjana en het valt in september of oktober, (bij ons). Bij de joden valt het altijd op 1 en 2 Tisjrie. Rosj hasjana wordt niet zoals in Nederland gevierd met veel vuurwerk en oliebollen maar het zij ernstige dagen waarin de mensen god om vergiffenis vragen voor hun slechte daden van het afgelopen jaar. De joden geloven dat God op deze dagen zijn boek van het leven opent. In dat boek staan alle namen van de joden met hun daden erbij. Tien dagen lang gaat God dan na of de slechte daden van de joden met de dood bestraft moeten worden. Alle joden zijn hier natuurlijk bang voor en daarom gaan ze zich in deze dagen proberen te herinneren wat ze het afgelopen jaar fout hebben gedaan. Ze tonen dan tien Pagina 3 van 5

4 dagen berouw en bidden veel in de synagoge met de hoop dat God ze vergeeft. Ook gaan sommige joden naar een rivier om al hun zonden in het water te werpen met de bedoeling dat ze afgevoerd worden naar de diepte van de zee. Jom Kippoer Jom Kippoer, grote verzoendag, valt precies tien dagen na Rosj Hasjana. Van alle Hoogheilig Dagen is het de heiligste dag. Op deze dag, zo geloven de joden beslist God het levenslot van de mens in het komende jaar. Jom Kippoer is een vastendag. Een dag waarop door de joden vijfentwintig uur lang geen brood gegeten word en water gedronken. Zij brengen bijna alle tijd door in de synagoge. Het vasten helpt hun om hun geest helder te houden. Zij willen graag alle tijd van Jom Kippoer doorbrengen met bidden en boeten. De mensen komen naar de synagoge in hun beste kleren. Sommige mensen dragen een wit kleed, dat kittel word genoemd. De witte kleur helpt hen om zichzelf rein te voelen. Ook veel vrouwen dragen witte kleren. Het is een joods gebruik om de dag voor Jom Kippoer een kip te vangen en het driemaal boven je hoofd zwaaien onder het opzeggen van een speciale gebeden. Dit gebruik met de naam Kapara is heel oud. Lang geleden hoopten de mensen dat alle zonden overgaan; dat de straf die zij te goed hadden in plaats aan de vogel zou worden gegeven. Vandaag nog onderhouden veel mensen dit gebruik door middel van geld, dat zij uitgeven aan liefdadige doeleinden. Zoals alle andere bijzondere dagen bij de joden, begint ook Jom Kippoer de avond tevoren. De opening is in de synagoge met het zingen van een gebed door de voorganger, dat wordt Kol Nidrei genoemd. De joden bidden uit een Jom-Kippoer-gebedenboek en beginnen ook hun hart en in hun geest gebeden uit te spreken. Heel deze grote dag brengen zij door met nadenken over hun wegen, over de vraag hoe zij betere mensen kunnen worden. Dat doe ze met gebeden en dan vragen zij voor al het kwaad hebben gedaan vergeving. Veel gebeden worden hardop opgezegd, luid tezamen door alle mensen in de synagoge. In de namiddag wordt in de synagoge het bijbelverhaal van de profeet Jona voorgelezen. Het verhaal van Jona herinnert de joden aan het verlangen van God dat de mensen zich breken. Als de mensen zich goed breken, komt God terug op Zijn Besluit. Hij zal hen opschrijven in het boek van het Leven voor een goed jaar. Als de zon ondergaat op Jom Kippoer dan is het tijd om het slotgebed, Ne iala, te beginnen, het heiligste gebed van de joden. En dan klinkt er een langgerekt bazuingeschal, één sjofartoon, een sjofar is gemaakt uit een ramshoorn. De heilige dag is teneinde. De mensen gaan naar huis om hun eerste maaltijd te nemen na het vasten en om zich voor te bereiden op het komende feest, Soekot, dat al over vier dagen begint. Sjawoeoth Dit is het wekenfeest dat men zeven weken na Pesach viert, dit feest was vroeger het oogstfeest, maar nu herdenkt men dat Mozes de tien geboden aan het volk Israël gaf. Belangrijke joodse geschriften De bijbel voor de joden is het belangrijkste boek. Het wordt ook wel de TeNaCH genoemd. De TeNaCH bestaat uit drie onderdelen, namelijk: a. de Thora (wet, onderwijzing); Pagina 4 van 5

5 b. De nebiim (profeten); c. De Chetubim (de geschriften). De Thora kun je ook weer verder onder verdelen in de volgende vijf boeken: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium. Zij worden ook wel de vijf boeken van Mozes genoemd. Naast de TeNaCH zijn ook de Misjna, de Talmoed en de Midrasj belangrijke geschriften voor de joden. - In de Misjna vinden we een aantal joodse voorschriften met betrekking tot het religieuze en sociale leven. - In de Talmoed is een commentaar van latere joodse geleerden op de uitspraken die in de Minja staan. - In de Midrasj wordt de TeNaCH uitgelegd. Extra: Inspirerende personen: Inspirenende joodse personen zijn o.a. Mozes en Buber. Mozes: Hij is voor het jodendom van groot belang. Hij leidde de uittocht uit de slavernij in Egypte. Bovendien was hij het aan wie God de tien geboden gaf op de berg Sinaï. De tien geboden zijn: 1. Je mag alleen Mij (God) dienen. 2. Je mag geen beeld van Mij (God) maken. 3. Je mag Mijn naam niet misbruiken. 4. Een keer in de week is het rust- en gedenkdag (sjabbat). 5. Eer je vader en moeder (heb respect voor je ouders). 6. Je mag niet doden. 7. Je moet trouw zijn aan je echtgeno(o)t(e). 8. Je mag niet stelen 9. Je mag niet roddelen over anderen 10. Je moet je zinnen niet zetten op wat van een ander is. Matin Buber: Martin Buber werd in Wenen geboren in Hij is grotendeels door zijn grootouders opgevoed omdat zij ouders zijn gescheiden toen hij drie jaar oud was. Na verloop van tijd wordt hij aanhanger van het zionisme en in 1938 emigreert hij naar Palestina. Mede door zijn boek Ich bin Du werd Buber een belangrijke joods denker. Hij vond dat ieder mens wel iets bijzonders in zich had wat en hem onderscheidde van een ander mens. Hij vond ieder mens uniek. Dat maakt de mens zo bijzonder en waardevol vond hij. Ook vond hij dat je niet iemand moest indelen in een groep want dan verloor hij zijn eigen persoonlijkheid. Dit kan leiden tot discriminatie en het achterstellen van mensen. Pagina 5 van 5