NL81 SNSB BIC : SNSB NL2A tnv. Penningmeester OWN te Lievelde.

Transcriptie

1 1

2 Colofon, december 2015 Tekst en samenstelling: Gejo Wassink Contactadres: Gejo Wassink Europaweg 40a 7137 HN Lievelde Bestuurssamenstelling: Scipio van Lierop (Voorzitter) GejoWassink (Secretaris/Penningmeester) Roelof Speelman (Bestuurslid) Richard Speelman (Bestuurslid) Fotografie Fotografen worden genoemd bij de foto s Nieuwe begunstigers kunnen hun adresgegevens mailen naar : info@oehoewerkgroep.nl De bijdrage (minimaal 10,-) kan worden overgemaakt op rek. NL81 SNSB BIC : SNSB NL2A tnv. Penningmeester OWN te Lievelde. Begunstigers die 15,- of meer doneren ontvangen gratis het blad UILEN Wijze van citeren:wassink G.J De Oehoe Bubo bubo in Nederland en het Duitse laagland in Jaarverslag Het werk van OWN werd in het verleden financieel ondersteund door: 2

3 De Oehoe Bubo bubo in Nederland en het Duitse laagland in 2015 Inhoudsopgave Inleiding... 4 Methode... 4 Resultaten... 5 Aantallen in Nederland... 5 Aantallen in Münsterland... 6 Aantallen in Niedersachsen... 6 Eieren en broedbegin... 6 Jongen... 8 Mislukte broedsels... 9 Meetresultaten Dode Oehoes Waarnemingen buiten de bekende broedplaatsen Ontsnapte Oehoes in Geringde Oehoes Dankwoord Bijlage 1. Nederlandse literatuur betreffende de Oehoe Foto 1. De twee jongen van Overijssel met de restanten van een dood volwassen exemplaar (Gejo Wassink) 3

4 Inleiding Alle gegevens die door OWN worden verzameld in Nederland en 2 onderzoeksgebieden in West-Duitsland worden jaarlijks gerapporteerd in een jaarverslag. In dit verslag vindt u resultaten over broedsucces, ringgegevens, ontsnapte oehoes e.d. uit het jaar Vonden we vorig jaar nog een record aantal nesten met 4 jongen, dit jaar waren 3 jongen het maximum in een nest. Ook zijn niet alle territoria die we vorig jaar vaststelden dit jaar teruggevonden. Daar tegenover staat nog wel een nieuw broedgeval in Noord Brabant, maar al met al is er toch sprake van een lichte teruggang van het aantal territoria. Hierbij dient wel de kanttekening te worden geplaatst dat vorig jaar door een opdracht van ARK natuurontwikkeling extra goed was geïnventariseerd in Limburg. Methode Voor een meer gedetailleerde beschrijving van onderzoeksmethodes verwijs ik naar voorgaande jaarverslagen. Het komt er globaal op neer dat medewerkers van OWN jaarlijks alleen die gebieden onderzoeken waar Oehoes verwacht worden. Het gaat dan bijvoorbeeld om steengroeven, droge zandgroeves, voormalige vuilstortplaatsen en hellingbossen die begroeid zijn met beuk of oude spar. Losse waarnemingen van Oehoes worden uit geheel Nederland bijgehouden. Datzelfde geldt ook voor waarnemingen van ontsnapte uilen. In het Munsterland zijn de territoria nog wel bekend geworden, maar nauwelijks broedresultaten. De Duitse onderzoeker ter plekke heeft de onderzoeksrelatie met Nederlandse onderzoekers verbroken, waardoor in de toekomst ook geen gegevens meer worden aangeleverd. Afbeelding 1. Verspreiding in 2015 (Sommige stippen zijn bewust onnauwkeurig) 4

5 Resultaten Aantallen in Nederland In Nederland zijn in territoria vastgesteld (in 2010 en 2011 waren dat er 7, in in en in territoria). Dat zijn er 3 minder dan vorig jaar. Het gaat om een broedsel in Overijssel, een broedsel in Gelderland, 2 broedsels in Noord Brabant, 9 broedsels in Limburg en nog 5 territoria in Limburg. In totaal 13 nesten en 5 territoria dus in In Brabant verdwenen twee territoria, maar werd er ook een nieuw broedgeval ontdekt. In Limburg werden in twee gebieden, waar vorig jaar oehoeaanwezigheid werd vastgesteld, geen sporen meer gevonden. Bij een elektriciteitscentrale in Limburg waar vorig jaar een gezenderde Oehoe roepend werd vastgesteld, werd dit jaar een dood exemplaar gevonden. De dode Oehoe droeg geen zender en we vermoeden dan ook dat hier een paartje aanwezig was. Spannend of er inderdaad een Oehoe is overgebleven en of we deze volgend jaar weer kunnen vaststellen. Al met al een achteruit gang van 3 territoria ten opzichte van vorig jaar. Hierbij moeten we opmerken dat vorig jaar extra goed is geïnventariseerd door een project dat werd aangestuurd door ARK natuurontwikkeling. Foto 2. Het kamp van oehoe-onderzoekers bij Osnabrück. (Gejo Wassink) 5

6 Aantallen in Münsterland In Münsterland stelden we 17 territoria vast; 1 minder dan in De Duitse onderzoeker van het Munsterland en Nederrhein heeft aangegeven niet meer te willen samenwerken met de Nederlanders. De komende jaren zullen we dus geen gegevens meer verzamelen in dit gebied. Aantallen in Niedersachsen In Niedersachsen werden 17 territoria vastgesteld in een gebied ten noorden van Osnabrück. (2008:11, 2009: 9, 2010:15, 2011: 16, 2012: 12, 2013: 12 en 2014: 13). Dat zijn er vier meer dan in Op 4 plekken waar we in het verleden al wel eens Oehoes vast hadden gesteld, maar de laatste jaren niet, waren de uilen teruggekeerd. Het is natuurlijk altijd de vraag in hoeverre er echt sprake is van terugkeer. Het kan heel goed zijn dat de uilen enkele jaren diep in de grote bosgebieden hebben gebroed en nu weer actief waren bij de groeves die we onderzoeken. Eieren en broedbegin In 2015 is van 19 nesten het minimum aantal eieren bekend geworden. Het aantal eieren is gelijkgesteld aan het aantal jongen in het nest + eventuele niet uitgekomen eieren. Enkele nesten waar in een laat stadium slechts 1 jong werd gezien, zijn niet in de berekening meegenomen omdat de kans te groot is dat er met een eventueel tweede ei iets is gebeurd tijdens het seizoen. In totaal telden we zo 49 eieren bij deze 19 nesten; een gemiddelde van 2,6 per nest. Dat is een normaal gemiddelde. In 2010 was het 3,16 maar daarna meestal beneden de 3 (2011: 2,8 2012: 2,7 2013: 2,5 2014: 3,2). De meeste Oehoes legden twee (48%), of drie eieren (48%). Slechts in 5% van de nesten werden minimaal 4 eieren gelegd. Dit laatste correspondeert met 1 vier-legsel. Vorig jaar vonden we nog een recordaantal van 9 vier-legsels. Even een stapje terug dus in 2015! Grafiek 2. Verdeling van het minimaal aantal gelegde eieren in In totaal minimaal 49 eieren bij 19 nesten. Gemiddeld 2,6 per nest. 6

7 Van 20 nesten is het broedbegin berekend. De leeftijd van de jongen werd vastgesteld door de vleugelmaat te nemen. Bij de berekening werd verder uitgegaan van een broedduur van 34 dagen. Het gemiddelde broedbegin was 2 maart (spreiding 2 feb. 15 apr. en mediaan 28 feb.). Dat is welliswaar 4 dagen later dan vorig jaar, maar nog steeds een vroeg broedbegin in vergelijking met andere jaren. In 2008 was het broedbegin 8 maart, maart, maart, maart, maart, maart en februari. De meeste Oehoes begonnen met broeden in de tweede helft van februari en de eerste week van maart; 80%. Vier broedsels (20%) begonnen na 15 maart. Het is niet ondenkbaar dat dit vervolglegsels zijn geweest. Met name het broedbegin van het nieuw ontdekte oehoebroedgeval in Noord Brabant geeft te denken. Het broedbegin werd hier berekend op 11 april. Dat moet bijna wel een tweede broedsel betreffen. Of het heeft te maken met de nieuwvestiging van dit paar. Bij Osnabruck werd met zekerheid een tweede broedsel succesvol grootgebracht. In het gebied Osnabrück bij Drenthe over de grens werd zoals gebruikelijk iets (dit jaar 9 dagen) later gestart met broeden (7 maart; n=9) in vergelijking met het gebied bij Gelderland over de grens en Nederland (26 februari, n=11). Ook in vorige jaren viel het ons al op dat er in het noordelijker gelegen gebied later werd begonnen. Meteorologische gegevens laten geen noemenswaardige verschillen zien tussen de beide gebieden die zo n 100 kilometer van elkaar verwijderd zijn. Een klimatologische barrière lijkt het verschil in broedbegin dus niet te kunnen verklaren. Toeval lijkt echter ook niet aan de orde omdat we dit verschil nu al zeker in 5 opeenvolgende jaren hebben geconstateerd. Omdat ook de broedselgrootte daar significant kleiner is vermoeden we dat de voedselsituatie er een stuk slechter is dan in Nederland en Munsterland. Grafiek 3. Broedbegin van 20 verschillende Oehoes in Meer dan driekwart begon in de tweede helft van februari of eerste week van maart. 7

8 Jongen In 2015 vonden we 36 nesten in West Duitsland (exclusief Kreiss Coesfelt) en Nederland. In 2014 waren dat er 38, 2013; 33, 2012: 47, 2011: 30, en in 2010; 31. Bij 25 geslaagde broedsels troffen we 58 jongen aan, een gemiddelde van 2,3 per succesvol broedsel. Dat is een normaal aantal jongen (tabel 1). Er was 1 nest met slechts 1 jong, 15 nesten met 2 en 9 nesten met 3 jongen. Nergens hebben we dit jaar 4 jongen kunnen vaststellen. Inclusief de 4 mislukte broedsels gaat het om 2 jongen per broedsel. Bekijken we het aantal jongen per vastgesteld territorium (n=56), dan was er 1 jong per bezet gebied. Dit getal zal echter te negatief zijn, omdat in een aantal territoria wel degelijk jongen zullen zijn geboren, zonder dat wij ze gevonden hebben. Foto 3. In Overijssel zaten 2 jongen in de nestkist. Onder de jongen de overblijfselen van een dood volwassen mannetje. (Mark Zekhuis). 8

9 Mislukte broedsels In totaal mislukten 4 van de 28 nesten waarvan het succes bekend werd (14 %). Ten opzichte van voorgaande jaren zijn er weinig nesten mislukt. Twee nesten zijn verstoord door graafwerkzaamheden. In een Limburgse groeve werd een nest gevonden met 3 beschadigde eieren. De oorzaak is hier onbekend. Het vierde geval betrof een jonge Oehoe die in een nestkist op een kerkdak was geboren. Bij een controle waren het jong en de ouders spoorloos verdwenen. Het jong kon toen zeker niet vliegen. Foto 4. Broeden op roofvogelnesten is risicovol. Hier twee jongen die met nest en al uit de boom waren gevallen. Samen met een Kerkuil als prooi. (Gejo Wassink). 9

10 Verzamelde gegevens: Nederland, Belgie(grensgebied), Munster, Weser-Ems, Dusseldorf, Uelsen opmerkingen 2015 Provincie code Overijssel ov1 0 0 m(3) jongen geringd. Adult m dood in nest. Gelderland aho W el oehoe gezien op 3 km. afstand. Gelderland aho2 2 3 m(1) uitgevlogen jongen gezien Belgie bel ?? Belgie bel2 2 Belgie bel ? Munster bor1 m geen sporen in 2015 Munster bor roepend diep in de bossen, niet in groeves. Munster bor3 0 0 in militair gebied Munster bor opvliegende oehoe en plukresten Munster bor geen sporen. Munster bot1 m(1) 0? 0 m broeden V later niet kunnen controleren Munster bot broedend V. Later leeg nest Munster coe ??? geen datauitwisseling meer zeker 12 ter. Munster coe ??? " Munster coe3 2 m ??? " Munster coe ??? " Munster coe ??? " Munster coe6 0 0 m 3 m??? " Munster coe7 2 2 m??? " Munster coe8 0??? " Munster coe9 5??? " Munster coe10 0??? " N-Brabant ei n Uelsen gra een info 0 2 roepende ex. Bij W ilsum Uelsen gra2 0 Kleve kle1 0 m m(2) 0 0 roepend in bos. Kleve kle2 m m 2 2 in gegraven holte op zandwand. Eentje geringd Kleve kle niet gevonden, mogelijk op vliegveld? Kleve kle broedend V in nestkist. Later niet gecontroleerd. Kleve kle5 1 4 Geen sporen in 2015 Limburg lim m In zelfde gat als 2015 Limburg lim m m 2 2 jongen geringd in diep gat. Limburg lim jongen geringd Limburg lim m 4 2 Nest niet gevonden, later 2 uitgevl. Jongen Limburg lim enkele oehoewaarnemingen. Limburg lim Nieuw nest Limburg lim7 0 Geen territorium Limburg lim8 m roepend, geen nest gevonden. Limburg lim9 m jongen geringd Limburg lim m nest met eieren mi slukt aldus contactpersoon Limburg lim11 0 m(2) 0 0 Ook dit jaar nest niet gevonden. Wel paar aanwezig. Limburg lim 12 2 Niets gevonden Limburg lim Geen waarneming bekend. Limburg lim 14 0 m 0 waarnemingen, nest niet gevonden. Limburg lim jongen op zelfde nestwandje als in 2014 Limburg lim jongen geringd Limburg lim dode oehoe zonder zender gevonden Limburg lim18 0 Geen waarnemingen meer. N. Brabant nb1 0 (m1) jongen uitgevl. Een dood gevonden. N. Brabant nb2 2 4 Geen oehoes meer gezi en. N. Brabant nb3 0 Geen waarnemingen in 2015 N.Brabant nb5 1 1 jong op de grond onder haviknest Weser-Ems osn10 m m 2 2 m jongen geringd in 2015 Weser-Ems osn plukresten en sporen Weser-Ems osn m 2 m 2 3 Op 18/5/14 2 jongen geringd. Weser-Ems osn niets Weser-Ems osn m 2 0 plukresten, geen nest gevonden Weser-Ems osn15 0een info 0? jongen geringd Weser-Ems osn16 m 0 m jongen geringd Weser-Ems osn17 m niets Weser-Ems osn18 3 m 0 plukresten vers Weser-Ems osn19 m Weser-Ems osn20 1 m 2 eieren, nest afgegleden door werkzaamheden. Weser-Ems osn21 0 m(1) 1 jong in nestkist op kerkdak. Weser-Ems osn1 m m (1) m(2) m m 1 m 3 eerste nest mislukt, later 3 jongen in andere groeve Weser-Ems osn paarwaarneming en plukresten. Weser-Ems osn m jongen geringd Weser-Ems osn4 0 0 m(2) 3 Niets in 2015 Weser-Ems osn m(1) m 2 m mislukt door graafwerk. Een ei met groot dood jong er in. Weser-Ems osn jongen op buizerdnest naar beneden gevallen. Weser-Ems osn7 m 0 2 m poep en plukresten in februari Weser-Ems osn8 0 2 m(+) m jongen geringd Weser-Ems osn9 0 0 m 0 0 paar en plukresten. Geen nest gevonden. Munster re m Broedend V in nestkist. Later niet bezocht. Munster re2 m(2) m 0 alleen territorium. Niet gezocht. Munster re4 2 0een info Munster re m 2 m 0 Duidelijke sporen, geen nest gevonden. Munster re alleen territorium. Niet gezocht. Munster re Geen waarnemingen meer. Munster re8 m 3 3 jongen bij zandopslag Dusseldorf wes1 2 m(1) m(2) m + broedend V in kist. Later niet bezocht. Dusseldorf wes3 0een info Geen sporen, groeve totaal geegaliseerd Dusseldorf wes4 m 0 0 Geen waarnemingen meer. Dusseldorf wes minimaal 2 jongen uitgevlogen Dusseldorf wes6 0 onbekend Dusseldorf wes Aanwezig, oehoe viel hond aan. Dusseldorf wes jongen in kist op paal bij slakkenberg. Weser-Ems? zeker 3 jongen in nieuwe holte bijgewerkt op aantal ter excl. Coesfelt geslaagd = alleen territorium mislukt = 2 jongen broedsucces onbekend m= mislukt voor jongenfase geen nestvondst m(2)= mislukt in jongenfase nesten (pul bekend) ?= broedsucces onbekend jongen geboren '+= nest; afloop onbekend gem. per territorium 1,8 1,4 1,6 1,8 1,3 1,7 0,9 1,11 1,19 1,16 1,4 0,8 1,5 1,0 jongen van mislukte nesten niet meegerekend gem. per gesl. Brsl. 2,2 2,2 2,3 2,9 2,2 2,3 2,3 2,8 2,5 2,5 2,3 2,1 2,7 2,3 incl. mislukt 2,2 2,2 2,3 2,9 2,2 2 1,8 1,9 1,7 2,1 1,8 1,4 2,3 2,0 Tabel 1. Maximum aantal pullen per territorium per jaar. Een 0 duidt op een bezet territorium zonder dat jongen zijn gevonden. Een m betreft een mislukt broedsel in de eifase en m(1) is mislukt in de jongenfase (getal=aantal uit gekomen jongen). Rood is een verdwenen territorium, groen een nieuw en oranje een herbezet territorium. 10

11 Meetresultaten Er zijn dit jaar geen nesten gevonden waarvan we de leeftijd van de jongen exact hebben kunnen vaststellen door webcamobservatie of het vinden van nesten waar de jongen net waren uitgekomen. Onderstaande grafiek en tekst zijn dan ook gelijk aan die van vorig jaar. Van de jongen werden vleugelmaat en gewicht gemeten, alsmede de lengte van handpen 8. Grafiek 4. Vleugelmaat en gewicht van mannelijke en vrouwelijke Oehoes. Vanaf een leeftijd van 23 dagen waren de vrouwtjes die we gemeten hebben steeds zwaarder dan een kilo. Mannetjes wegen dan minder; tussen de 800 en 860 gram. Het onderscheid hebben we gemaakt op basis van jongen die we op late leeftijd hebben teruggevangen en waarvan het geslacht op basis van gewicht duidelijk was, maar ook door de jongen binnen een nest met elkaar te vergelijken. Hierbij gaan we ervan uit dat Oehoes van 7 weken oud die zwaarder zijn dan 1800 gram vrouwtjes zijn (mannetjes zijn dan nog geen 1600 gram). Voorbeeld: Bij een nest met twee jongen waarvan de eerste met een vleugelmaat van 240 mm (38 dg. oud) en een gewicht van 1369 gram, en de tweede een vleugel van 223 mm (37 dg.) en een gewicht van 1705 gram, gaan we ervan uit dat de eerste een mannetje was en de tweede een vrouw. Doordat we dergelijke Oehoes soms ook al hadden gemeten op jongere leeftijd, kunnen we middels computermodellen berekeningen maken voor alle leeftijden, vleugelmaten en gewichten. Omdat er gewerkt wordt met aannames zoals uit het bovenstaande voorbeeld, moeten we echter opmerken dat het geen 100% zekerheid oplevert. Voor meer betrouwbaarheid is het zaak in de toekomst te blijven meten en wegen. 11

12 Dode Oehoes plaats gebied dag maand jaar omschrijving Utrecht Griftpark Oehoe vloo g tegen raam flat met duif in de poten. Had een Duitse citesring met ZG erop. Maasbracht xxxx Dode oehoe zonder zender. I n 2014 zat hier een gezenderde.datum is niet exact!! Borken Hoxfeld Ong. Twee weken geleden in een soort net gevlogen. Kon niet meer vliegen. Naar vogelo pvang Tabel 2. Doodgevonden Oehoes in 2015 In 2015 werden 3 dode of gewonde Oehoes gemeld. Het ging om een uil die in februari een tijd lang in Utrecht rond vloog. Het ging hier om een ontsnapt exemplaar. Op 2 maart vloog deze oehoe zichzelf dood tegen een gebouw. De uil had een gevangen stadsduif nog in de klauwen. Bij Maasbracht werd een dode Oehoe gevonden bij een elektriciteitscentrale. De uil is niet onderzocht, maar dood door een elektrische schok moet niet worden uitgesloten. Vorig jaar zat hier een roepende gezenderde uil. De nu doodgevonden Oehoe droeg geen zender. Mogelijk ging het hier om een oehoepaar waarvan dan nu een exemplaar is gestorven. Vlak over de grens bij Borken vloog een Oehoe in een soort net. Men wilde het dier weer vrij laten, maar toen bleek dat hij niet meer kon vliegen. Deze Oehoe is naar een vogelopvang gegaan. Nog niet in de tabel opgenomen is een doodgevonden Oehoe bij Wadersloh in Duitsland. Deze was in 2010 door ons geringd bij Haltern in Duitsland. Deze uil is 5 jaar oud geworden. Waarnemingen buiten de bekende broedplaatsen In 2015 kwamen er 20 waarnemingen binnen van Oehoes die redelijkerwijs niet in verband staan met bekende territoria. Ook ontsnapte exemplaren zijn hier al uit gefilterd. Het ging om 16 verschillende individuen. Omdat er te weinig bekend is over het gedrag van de Oehoe uit Rotterdam en die van Hoenderlo (beide hielden zich op in stedelijk gebied), zijn deze niet als escape bestempeld. Maar het is natuurlijk heel goed denkbaar dat het hier wel om ontsnapte exemplaren ging. Enkele waarnemingen van roepende Oehoes waren natuurlijk erg spannend. Helaas kon een territorium in geen van de gevallen worden vastgesteld. Soms omdat de uilen plotseling verdwenen waren of omdat het onzeker was of het wel echt om roepende Oehoes ging. Ransuilen hebben immers ook een oeh roep. De waarnemingen kwamen uit de provincies Utrecht, Drenthe, Groningen, Overijssel, Gelderland, Noord Brabant en Limburg. betrouwbaar plaats provincie dag maand jaar conditie aard status omschrijving zeker Amersfoort UT levend gezien buiten Zat om u. in berkenboom en werd door 2 kraaien verjaagd. onzeker Beilen DR levend gehoord buiten Al twee weken hoort de fam. xxx een erg luide "Oeh" roep. zeker Boerakker GR levend gezien buiten Afgelopen nacht gehoord, overdag zien wegvliegen uit singel opgepest door kraaien. o nzeker Borger DR levend gehoord buiten 's avonds ro epend gehoord. onzeker Giethmen NL levend gehoord buiten Ik heb hem/ haar ongeveer een half uur regelmatig horen roepen. Het was rond onzeker Hasselt OV levend gehoord buiten Tijdens uitlaten van de hond gehoord. zeker Hoenderloo GL levend gezien buiten Hij of zij is al meer dan een week in bewoond gebied aanwezig. zeker Olst NL levend gehoord buiten "Kuifmees " is erg goed bekend met oehoegeluiden. Afgelopen week 3 nachten de oehoe gehoord. zeker Rotterdam NL levend gezien buiten In lariks midden in woo nwijk zeker Rotterdam NL levend gezien buiten Nu 6 km. verderop ten Z van de Haven gefotografeerd. zeker Rotterdam NL levend gezien buiten Foto in blauwe spar o.i.d. onzeker Schijf NB levend gezien/ge buiten Enkele dagen geleden roepend. Vandaag opvliegend vanaf bospad. onzeker Vianen NL levend gezien buiten Oehoe zat op het dak van een huis. Volkel NB levend gezien buiten 1 ex. Ter plaatse. zeker Volkel NB levend gezien buiten Artikel in omroepbrabant onzeker Warnsveld OV levend gezien buiten 1 ex. Rustend. zeker Warnsveld OV levend gezien buiten Gefotografeerd. Van tot minimaal uur in berk op erf. zeker Weert Lim levend gezien buiten In hoge den t.o. stad 31 zeker Winterswijk GL levend gezien buiten Fouragerend in veengebied. voliere Zoetermeer NL levend gehoord buiten nacht van 17-2 op 18-2, van tot 1.00 uur oehoe ho ren ro epen! In voliere! Tabel 4. Waarnemingen buiten de bekende broedgebieden en exclusief ontsnapte exemplaren. 12

13 Ontsnapte Oehoes in 2015 In 2015 hebben we slechts 4 ontsnapte Europese Oehoes geregistreerd. Dat komt omdat we geen energie meer stoppen in het opsporen van ontsnapte uilen. We weten dat er jaarlijks zo n 30 exemplaren in de vrije natuur terecht komen. Elke waarneming die bij ons binnen komt wordt nog geregistreerd, maar we gaan dus niet veel energie meer stoppen in tamme Oehoes. We leggen de prioriteit bij bescherming en onderzoek van de wilde exemplaren. Het ging om een Oehoe in Noordeinde. Ook wel de knuffeloehoe genoemd omdat het dier zo tam was. Hij liet zich aaien, zat op de lenzen van fotocamera s, en landde op de hoofden van mensen, waarbij hij de haren vast pakte. Het had veel weg van paargedrag. Begin april verdween deze uil plotseling. In Utrecht vloog zich in februari een Oehoe dood tegen een gebouw. De uil had net een stadsduif gevangen. Het dier droeg een Duitse citesring. Berucht is verder de terror-oehoe van Purmerend. Deze zat er ook al in In beide jaren viel de uil mensen aan, waarbij sommigen tot bloedens toe gewond raakten aan hun hoofd. De gemeente Purmerend heeft dit jaar een ontheffing van de Flora&Faunawet aangevraagd en het dier laten vangen. De vogel zal de rest van zijn leven in gevangenschap doorbrengen. De terror-uil stond zelfs in de Japanse kranten! Tot slot melden we nog de Oehoe die van januari t/m mei werd gezien in het gebied bij het Lauwersmeer. De vogel werd soms zelfs overdag jagend aangetroffen en kon door fotografen vrij goed benaderd worden. Een print screen van The Japan Times. Zelfs in Japan was de Oehoe van Purmerend een gewild nieuwsitem. 13

14 plaats gebied nr ontsnapt provincie dag maand jaar omschrijving Noordein Noordein 146 GL ex. Noordein Noordein 146 GL ex. Ook roepend. Lijkt 1kj gerafelde staartranden. Noordein Noordein 146 GL Roepend gehoord en gefotografeerd. Vanaf vrijdag, zondag weer gezien en op maandag Noordein Noordein 146 GL ex. Op foto duidelijk te zien dat er nog geen rui was. Dus jonge vogel. Noordein Noordein 146 GL roepend, ook te zien op foto's Noordein Noordein 146 GL roepend, ook te zien op foto's Noordein Noordein 146 GL roepend, ook te zien op foto's Noordein Noordein 146 GL roepend, ook te zien op foto's Noordein Noordein 146 GL rustend. Zit in dikke boom bij kerk. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL ex. Roepend. Noordein Noordein 146 GL ex. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL ex. Ter plekke. Noordein Noordein 146 GL rustend. Noordein Noordein 146 GL rustend. Noordein Noordein 146 GL rustend. Noordein Noordein 146 GL rustend. Noordein Noordein 146 GL rustend. Noordein Noordein 146 GL rustend. Noordein Noordein 146 GL rustend. Noordein Noordein 146 GL rustend. Noordein Noordein 146 GL rustend. Noordein Noordein 146 GL ex. De oehoe landt ook op fotografen, pakt haren vast alsof hij wil paren (opm. Gejo Noordein Noordein 146 GL ex. De oehoe landt ook op fotografen, pakt haren vast alsof hij wil paren (opm. Gejo Noordein Noordein 146 GL aanwezig. Noordein Noordein 146 GL ex. De oehoe landt ook op fotografen, pakt haren vast alsof hij wil paren (opm. Gejo Noordein Noordein 146 GL ex. Aanwezig. Noordein Noordein 146 GL ex. Aanwezig. Twenthe Twenthe 145 OV Bengaalse of Siberische oehoe gefotografeerd met riempje. Utrecht Griftpark 144 NL Oehoe vloog tegen raam flat met duif in de poten. Had een Duitse citesring met ZG erop. Utrecht Griftpark 144 NL Gefotografeerd met kraai erbij. Kan escape zijn, maar gegevens daarvoor ontbreken nog. Utrecht Tuinwijk 144 NL ex. Aanwezig. Utrecht Tuinwijk 144 NL ex. Aanwezig. Utrecht Griftpark 144 NL Foto laat nog geen rui zien. Vogel dus bijna 1 jaar oud. Purmeren Meteoren 142 NH Al enkele keren zou er aan de Meteorenweg een oehoe zijn gezien. Purmeren Kwadijk 142 NH Dhr. Lamers kreeg een klap tegen het achterhoofd. Oppervlakkige wond. Men gaat uit Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Ter plaatse. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Ter plaatse. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Ter plaatse. Foto: nog niet alle pennen geruid. Vogel van ong. 4 jaar oud. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Gefotografeerd op schuurtje met kraaien. Leren band zichtbaar. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR rondom boerderijen vlak buiten Lauwerzijl. Door meerdere waarnemers deze dag gezien. Lauwerzijl proefboe 121 GR zat in wegberm, maar vloog naar boerderij. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Aanwezig. Lauwerzijl proefboe 121 GR Munnekezijl / Polder Wieringa / 't Oech Lauwerzijl Buitengeb 121 GR Volgens boer om uur aangereden en overleden, maar dat was een Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Rustend. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Rustend. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Ter plaatse. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Zat te loeren over de weg. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Ter plaatse. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Ter plaatse. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Ter plaatse. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Rustend in boom naast boerderij. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ter plaatse. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ter plaatse. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ter plaatse. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR rustend. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR rustend. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR rustend. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Lauwerzijl Buitengeb 121 GR ex. Tabel 5. Ontsnapte Oehoes in In totaal 4 individuen (+ 1 Siberische- of Bengaals 14

15 Foto 5 en 6 : Bijzondere nestplaats bij Dinslaken (Frank van Ties ). Geringde Oehoes In 2015 hebben we 42 jonge Oehoes geringd. In 2014 waren dat er 67, en in Het ging om 17 jongen in Nederland (14 in Limburg, 2 in Overijssel, 1 in N.Brabant ) en 25 in Duitsland. Er waren 24 mannetjes, 17 vrouwtjes en nog 1 waarvan het geslacht niet is genoteerd. De jongen werden geringd op leeftijden van dagen. In Duitsland werden door ons Oehoes geringd in de Kreisen: Kleve en Osnabrück. 15

16 ringnummer prov/eil jaar datum leeftijd sexe vleugel gewicht hp OV v , OV v Lim v Lim m Lim v Lim m Lim m Lim m Lim v Lim m Lim v Lim v Lim v NB m a2087 Osnabruck m a2088 Osnabruck m a2089 Osnabruck v a2090 Osnabruck v a2091 Osnabruck m a2092 Osnabruck m a2093 Osnabruck v ,6 a2094 Osnabruck v a2095 Osnabruck v a2096 Kleve m a2097 Wesel m a2098 Wesel m a2099 Wesel m a2100 Osnabruck m a2451 Osnabruck m a2452 Osnabruck v a2453 Osnabruck v a2454 Osnabruck v a2455 Osnabruck ? a2456 Osnabruck m a2457 Osnabruck m a2458 Osnabruck v a2459 Osnabruck m a2460 Osnabruck m niet geringd Osnabruck m nla Lim m nla Lim m nla Lim m Tabel 5. Geringde Oehoes in

17 Dankwoord Heel veel mensen hebben waarnemingen doorgegeven of anderszins een bijdrage geleverd aan het oehoe-onderzoek. Uiteraard bedank ik al deze mensen. Speciaal is dank verschuldigd aan W. Hingmann en U. Holtschneider voor het intensieve speurwerk in het West-Duitse laagland over de grens. Rolf Behlert, Friedhelm Bahlo en Hans Terwort zorgden ook in 2015 weer voor de goede contacten tussen enkele grondbezitters en oehoe-onderzoekers. Roelof en Richard Speelman, Willem van Manen, Hans Hasper, Egbert Bleijleven en Lutie de Jong hebben zoals gebruikelijk veel werk verricht bij Drenthe en Overijssel over de grens. Bernd Baumer gaf oehoeterritoria uit Kreis Heinsberg door. S. Kipp was onze contactpersoon voor het ringen in Kreis Kleve. Ingo Böning zorgde voor de voorbereidingen van het ringen bij Dinslaken. In Overijssel werd het ringwerk voorbereid door Mark Zekhuis, Jacob van der Weele en Huub Olde Loohuis. Verder zijn we dank verschuldigd aan de koster van een kerk in Haselünne en de plaatselijke brandweer. De contactpersoon voor Osnabruck was Andreas Schuering. Het ringwerk werd uit gevoerd door Rene Janssen, Scipio van Lierop, Anita van Dooren, Christien Hermsen en Gejo Wassink. Frank van Ties ondersteunde bij het ringwerk bij Limburg over de grens. Voor de financiële ondersteuning van ons werk zijn we dank verschuldigd aan Vogelbescherming Nederland. Hierdoor hebben we een aantal cameravallen kunnen aanschaffen. Verder bedank ik alle andere waarnemers/ondersteuners: Aalders, Bart; Akker, Johan van der; Alfen, Martin van; Appels, Walter; Baan, Arjan; Bahlo, Friedhelm; Bakker, Arnold; Bekkering, Berry; Bemmelen, Rob van; Berg, van den, Klaas; Berghorst, Aalt; Bette, Kees; Beumer, R.; Blouw, Cock; Bode, Kees; Bosch, Michiel; Boskma, Meindert; Bouwman, Herman De Priester, An; dhr. Lamers; Dijk, Hendrik Jan van; Dijk, Ricardo van; Dolpeb, K & A.; Dolsma, J.; Dooren, Anita van; Dooren, Martien; Dorland, Rob van; Driessen, G.; Drukker, Daan; Dullaart, Caspar; Ebels, Enno; Endevoets, Benny; Engelen, Ronald; Ernens, Erik; Es, Ed & Mary van der; Feenstra, Johan Foeke, Gerritwim; Fopma, Rudi; Gielen, Sjak; Gjaltema, Ansje; Glavimans, Michel; Godijn, Niels; Goutbeek, Erwin; Groot, Jaap de; Groot, Willy en Rik de; Hartholt, Willem; Heijnens, Dennis; Herwaarden, Olmo van; Heurne ter, Esmee; Heusden, Titia van; Hingmann, W.; Hoek, Benno van den; Hollander, Paulus den; Holscher, Erik; Hoop, Anne de; Huijssen, Ronald; Hulspas, Michel; Hunink, Tjibbe; Hutten, Harold; Jansen, Goen (UWG 'Oelewappers' Zutphen); Jansen, Justin; Janssen, Jo; Janssen, Rene; Jong, Jaap de; Jorritsma, Jacob; Ka, M.; Karssen, Jan; Karst, Wim; karteerder; Kiewit, Harm Jan; Klein Haneveld, Joost; Kleine, Roel; Kramer, Renate; Kromkamp, Rando Kwak, Robert; Laugs; Lensen, Eefje; Lierop, Scipio van; Lipper, Wil; Lustgraaf, Wouter van de; Maeghs, Hans; Meenink, Anton; Meijer, Bert; Meulen, Hans van der; Moerman, Hans e.a.; Mohn, Teo; Nijboer, Gerrit; Nijhuis, Rijna; Nijskens, Peter; Okken, Eppe; Oling, Frank; Oonk, Gerard; Ophoff, Klaas; Osinga, Edzard; Oudmaijer, Fred; Oudshorn, Ton e.a.; Pahlplatz, Raymond; Peters, Frank; Petter, Gerjan; Plomp, Marc; Pol, Jeroen van de; Poulussen, Marc en Otto Kwak; Quaedeckers Wil; Roosma, Bouke; Rouw, Peter de; Rozemeijer, Peter; Safaripark medewerkers; Schnabel, Wilhelm; Scholte, Fred; Settels, Jeroen; Sijbers, Anton; Sikkema, Andre; Speelman Roelof en Richard; Spijkerboer, Chris; Stam, Nijs; Steenbergen, Jeroen; Swaving, Gert-Jan; Tamminga, Meile; Terwort, Hans; 17

18 Teunissen, Barry; Timmer, Henri; Uhlhaas, Norbert; Veldkamp, Erik; Verhoeven, Hans; Versteeg, Gert Jan; Visser, Rinze; Vogelaars Midden Limburg; Voskamp P.; Vries, Andrea de; Waard, Erik de; Waardenburg, Peter; Wabeke, Hans; Wal, Anne van der; Wassink, Gejo; Weele, Jacob van der; Weissenborn, Robert; Welie, Lieuwe van; Wielink, Anton; Wijnbergen, Linda van; Wijo, W.; Wildemann, Tom; Woning, Wim van der; Wurster, Rob; Zekhuis, Mark; Zijlstra, Andries; Zijp, J.B.; Zwieten, Wim van Foto 7. Jonge Oehoes blijven prachtige dieren om te zien. (Gejo Wassink) 18

19 Foto 8. Gejo Wassink ringt een jonge Oehoe (Andreas Schuering) Foto 9. De brandweer van een Duitse plaats ondersteunt jaarlijks meerdere keren bij de nestcontrole op de kerk. (Andreas Schuering). Bijlage 1. Nederlandse literatuur betreffende de Oehoe (Vanaf 2013 zijn artikelen uit de nieuwsbrieven van OWN niet meer opgenomen). Bengevoord J. (2006). Een grote uil in een Winterswijkse eik. Gejo Wassink over de komst van de oehoe naar de Achterhoek. 30 jaar Vogelwerkgroep Zuidoost-Achterhoek : Berg, Arnoud B van den (1979). Oehoe (Bubo bubo) bij Den Helder. Dutch Birding Volume 01, no.1, blz Böhre, Paul (2004). Oehoe blijft te zien in Zuid-Limburg. Grasduinen november 2004: Bronckers R.J.C Wat staat er op het menu van de Oehoe in Maastricht? Natuurhistorisch Maandblad 87: Bruijn, O. de (1988). Ringvondst van een Oehoe (Bubo bubo) in Twente. Limosa Jaargang 61, afl.4, blz.190 (Korte bijdragen). Bijlsma R.G. (2004). Oehoe, uil van Troje? Vliegend Hert nr. 1, 2004 : Damink, Hans (2004). Biotoopgebruik van oehoes in groeven. Natuurhistorisch maandblad april 2004; Verborgen valleien, Dijksterhuis K. (2008). Geruisloos verovert de oehoe Nederland. Vogels 04/08, blz

20 Edens, H. (2009). Een dag op pad met The Butcher. Oehoenieuws nr. 1 augustus Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Edens, H. (2009). Oehoeweblog groot succes. Oehoenieuws nr. 2 december Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland Edens, H. (2010). Roepactiviteit oehoe beleef de Lente Oehoenieuws nr. 2 juli Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Edens, H. (2011) Op bezoek in het oehoeparadijs-el Buho Real. Oehoenieuws nr. 2 juli Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Hingman W. & Wassink G.J. (2005). Bald (schon?) Brutvogel, Der Uhu im Grenzgebiet Niederrhein/ Niederlande. Naturspiegel3/2005, Heft 59 Juli-September, blz Jansen, Justin Oehoes in Zuid-Limburg. Dutch Birding Volume 19, no.2, blz.094 (DB Actueel). Kieft, Eef N. (1979). Herkomst van Amerikaanse Oehoe (Bubo virginianus) bij Velsen. Dutch Birding Volume 01, no.4, blz.112 Klees A.A.H. (1976). Oehoe als lokvogels voor de jacht. Het Vogeljaar Jaargang 24, nr.6, blz.329 Lierop S. (2009). Ontwikkelingen rondom de Enci-groeve. Verliest de oehoe zijn Naardermeer?. Oehoenieuws nr. 1 augustus Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Lierop S. (2010). De oehoevallei in de Encigroeve. Oehoenieuws nr. 1 apr Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Lierop S. (2014). De Oehoe op de Veluwezoom: volgende stappen in herkolonisatie van Nederland? Karwij IVN Oost-Veluwezoom Lente 2014, 39 e jaargang nr 1. Blz Lierop S. & G.J. Wassink (2012). Broedsucces van de West-Duitse en Nederlandse oehoes in Uilen nr. 3-december Olthoff M. (2013). Oehoes in Noord-Nederland. De Grauwe Gors jaargang Blz Otto, J.P. (1976). Oehoe's? Vanellus Jaargang 29, no.3, blz Ouweneel, G.L. (1970). Oehoes in Zweden. Het Vogeljaar Jaargang 18, nr.4, blz.313 Palmen, Patrick & Justin Jansen (1996). Oehoe in groeve 't Rooth. Dutch Birding Volume 18, no.2, blz.104 (DB Actueel). Redactie Het Vogeljaar (1972) Ook in Zweden worden oehoes uitgezet. Het Vogeljaar Jaargang 20, nr.4, blz.162 (Korte mededelingen) Redactie Het Vogeljaar (1974). Oehoes uit Artis worden uitgezet. Het Vogeljaar Jaargang 22, nr.4, blz.822 Redactie Het Vogeljaar (1977). Oehoe gestolen. Het Vogeljaar Jaargang 25, nr.4, blz.191 (Korte mededelingen ) Redactie Het Vogeljaar (1981). Oehoe van Den Helder geschoten. Het Vogeljaar Jaargang 29, nr.3, blz.156 Redactie Het Vogeljaar (1983). Jonge Oehoes krijgen de vrijheid. Het Vogeljaar Jaargang 31, nr.1, blz.036 ( Korte mededelingen). Redactie Het Vogeljaar (1991). Oehoe bij Arnhem. Dutch Birding Volume 13, no.3, blz ( DB Actueel). Schepers F. (1989). Oehoe-waarnemingen in Limburg. Limburgse Vogels 0: 32. Schepers F. (1997). Oehoe broedt succesvol in Zuid-Limburg. Limburgse Vogels 8: Setton B.&Kwak O. (2006). Oehoe. De Schrijverik jaargang 23, nr. 5 oktober Speelman Roelof. (2009). Verslag van een ringdag. Ringronde op in Niedersachsen Duitsland. Oehoenieuws nr. 1 augustus Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. 20

21 Speelman, Roelof. (2010). Het einde van een groeve. Oehoenieuws nr. 1 apr Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Speelman, Roelof. (2010). Ga nooit zomaar een groeve in. Oehoenieuws nr. 3 okt Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Speelman, Roelof. (2011). Jong, onervaren en misschien net op tijd. Oehoenieuws nr. 2 juli Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Speelman, Richard. (2010). Oehoes ringen met de oehoemobiel. Oehoenieuws nr. 2 juli Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Steinhaus, Gerard H. (1981) Oehoe van Den Helder geschoten in februari Dutch Birding Volume 03, no.2, blz.058 Taapken, J. (1972). In Wassenaar gekweekte oehoes in Zuid-Eifel uitgezet. Het Vogeljaar Jaargang 20, nr.3, blz.099 ( Korte mededelingen) Van den Brink N.W. en Jansman A.H. (2005). Verontreinigingen in Oehoes (Bubo bubo) uit Limburg en Twente, onverwacht verhoogde concentraties PCB s in oehoes uit Limburg. Wageningen, Alterra, Alterra-Rapport Velzen, J.A.P. van (1981). Meer over Oehoe van Den Helder. Dutch Birding Volume 03, no.3, blz.100 Voskamp P. (2004). Opmars van Oehoes in Zuid-Limburg. Limburgse Vogels 14 : 1-8. Voskamp P. (2005). Kerkuilen in prooiresten van oehoes in Nederlands Limburg. Kerkuilnieuws-nieuwsbrief kerkuilwerkgroep Vlaanderen 7 de jaargang-nummer Vossen, Paul (1988). Oehoe in Zuid-Limburg in februari-maart Dutch Birding Volume 10, no.4, blz (Mededelingen). Wassink G.J. (2002). Prooidieren van de Oehoe in de Achterhoek. De Leunink 29/2-4, 2002: Wassink G.J. (2002). Determinatie Achterhoekse oehoe via . De Leunink 29/2-4, 2002: Wassink G.J. (2003). Broedgeval van Oehoe bubo bubo op kunstnest. De Leunink 30/3&4, 2003: Wassink G.J. (2003). Eerste broedgeval van Oehoe Bubo bubo in de Achterhoek. Limosa 76/1, 2004: Wassink G.J. (2003). Tweede broedgeval van de Oehoe bubo bubo in de Achterhoek. Athene,nieuwsbrief STONE nr. 8, december 2003: Wassink G.J. (2004). Opmars van de Oehoe (bubo bubo) in Nederland, een langzaam proces. De Leunink 31/1, 2004: Wassink G.J. (2005). Is er een toekomst voor de Oehoe in Nederland?. Uilen Nieuwsbrief jaargang 1 nummer 1, (Langere, officiële versie verschijnt in Natura). Wassink G.J. (2005). De Oehoe Bubo bubo in het grensgebied van Nederland en Duitsland. Het Vogeljaar, jaargang 53 (4) 2005: Wassink G.J. (2005). De oehoe Bubo bubo in Nederland en het Duitse laagland in Jaarverslag Digitaal jaarverslag. Wassink G.J. (2006). Reuzenuil in mergelgroeves, is er een toekomst voor de oehoe in Nederland? Natura, jaargang 103 no. 1., februari Wassink G.J. (2006). Predatie van de Achterhoekse oehoes op meerkoeten. Het Vogeljaar, jaargang 54 (6) 2006: Wassink G.J. & Hingman W. (2006). Der Uhu als Brutvogel im Grenzgebiet M ünsterland- Niederlande. Naturzeit Nr : en tevens: De Leunink 33/1, 2006: 9-14 Wassink G.J. (2006). De oehoe Bubo bubo in Nederland en het Duitse laagland anno Jaarverslag Digitaal jaarverslag. 21

22 Wassink G.J. (2007). De Oehoe genomineerd voor de rode lijst. Athene nr. 12, april 2007: Wassink G.J. (2007). Oehoe genomineerd voor de rode lijst. Uilen Neuwsbrief 2007: Wassink G.J. (2007). De oehoe Bubo bubo in Nederland en het Duitse laagland in Jaarverslag Digitaal jaarverslag. Wassink G.J. (2008). Webcamobservaties bij Oehoes in de Eifel. Het Vogeljaar jaargang 56 (5) 2008: Wassink G.J. (2008). De oehoe Bubo bubo in Nederland en het Duitse laagland in Jaarverslag Digitaal jaarverslag. Wassink G.J. (2009). Nederlandse oehoes per satelliet gevolgd. Natura 2009/nummer 3: Wassink G.J. (2009). Oprichting Oehoewerkgroep Nederland (OWN). Oehoenieuws nr. 1 augustus Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. (2009). Het bestuur stelt zich voor. Oehoenieuws nr. 1 augustus Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. (2009). Oehoeonderzoek tot nu toe. De Oehoe in Oehoenieuws nr. 1 augustus Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. (2009). De oehoe Bubo bubo in Nederland en het Duitse laagland. Jaarverslag Stichting Oehoewerkgroep Nederland Wassink G.J. (2009). GPS-onderzoek aan de oehoe Bubo bubo. Sovon nieuws uit de provincie Gelderland 2009/2 september, blz. 7 Wassink G.J. (2009). Leeftijdsbepaling en individuele herkenning van Oehoes aan de hand van de vleugelrui en de tekening van ruiveren. Limosa 82/2, 2009: Wassink G.J. (2009). Wisseling van menu bij de Achterhoekoehoes. Oehoenieuws nr. 2 december Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. (2009). GPS-onderzoek aan de oehoe Bubo bubo. Oehoenieuws nr. 2 december Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. (2009). De Oehoe Bubo bubo in Nederland en het Duitse laagland in Jaarverslag Wassink G.J. (2010). De Oehoe Bubo bubo in Nederland en het Duitse laagland in Jaarverslag Wassink G.J. (2010). Ontsnapte oehoes Oehoenieuws nr. 1 apr Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. (2010). De oehoe in Nederland anno Oehoenieuws nr. 2 juli Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. (2010). Geringde oehoes in Oehoenieuws nr. 2 juli Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. (2010). Nestplaatskeuze van de oehoe in Oehoenieuws nr. 3 okt Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. & Hingmann W. (2010). Het dieet van de oehoe in Nederland en enkele aangrenzende gebieden in Duitsland. Limosa 83, 2010: Wassink G.J. (2010). Oehoehandel in Nederland: stand van zaken anno Oehoenieuws nr. 4 dec Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. (2010). Wat is er aan de hand met de Oehoe in Limburg. Een vergelijking tussen reproductie en mortaliteit van Oehoes tussen de Zuid-Limburgse populatie en die uit het Nederlands/Duitse grensgebied ter hoogte van Gelderland. Limburgse Vogels 20; editie 2010: Wassink G.J. (2010). GPS-telemetrieonderzoek aan vijf Nederlandse oehoes (Bubo bubo) in 2008 en Vogelwerkgroep Zuidoost-Achterhoek, Winterswijk

23 Wassink G.J. (2010). Webcamobservaties bij Oehoes in Nederland en Duitsland. Uilen nr. 1- december 2010: Wassink G.J. (2011). Oehoedichtheid in de Euregio. Oehoenieuws nr. 2 juli Digitale nieuwsbrief Stichting Oehoewerkgroep Nederland. Wassink G.J. (2011). GPS-onderzoek aan de Oehoe in Oehoewerkgroep Nederland, Lievelde Wassink G.J. (2011). De Oehoe Bubo bubo in Nederland en het Duitse laagland in Jaarverslag Wassink G.J. (2011). Nestplaatskeus van Oehoes (Bubo bubo) in het grensgebied van Nederland en Duitsland. Uilen nr. 2-december Wassink G.J. (2011). Broedsucces van de Oehoe in Nederland en enkele West-Duitse gebieden in Uilen nr. 2-december Wassink G.J. & Scipio van Lierop (2012). Broedsucces van de West-Duitse en Nederlandse Oehoes in Uilen nr.3-december Wassink G.J. (2012). Leeftijden van territoriale oehoes in Nederland en enkele West-Duitse gebieden. Een voorlopige weergave. Uilen nr. 3-december Wassink G.J. & H. Edens. (2013). Het voedsel van Nederlandse en Duitse webcamoehoes. Uilen nr. 4-december Wassink G.J. (2014). Dispersie van jonge Oehoes in beeld gebracht met satellietzenders en GPS-loggers. Limosa 87 (2014): Wassink G.J. (2015). De Oehoe in beeld. Wassink Natuurprojecten Wassink G.J. (2014). Populatieontwikkeling van de Oehoe Bubo bubo in Nederland en delen van West-Duitsland. Met een blik op de toekomst. Wassink Natuurprojecten Weele J. van der, M. Zekhuis & G.J. Wassink (2014). Eerste succesvolle broedgeval van de Oehoe in Overijssel. Vogels in Overijssel nr , Wijngaarden-Bakker L.H. van. (2007). Is er een verleden voor de Oehoe in Nederland?. Uilen Nieuwsbrief 2007: IJzendoorn, Edward, J. van (1979). Aanvullende gegevens over de Oehoe (Bubo bubo) bij Den Helder. Dutch Birding Volume 01, no.2-3, blz.061 Zeilmaker, Rypke (2004). Duitse oehoe verdringt Hollandse Havik. Bionieuws september Auteur bij mij niet bekend: Broedende Oehoe. Vanellus Jaargang 50, no.5, blz Frankrijk beschermt arenden en de oehoe. Het Vogeljaar Jaargang 13, nr.6, blz.576 l'homme et l'oiseau, nr.1,