Interpretatiegeschil bevoegdheid GV en SR m.b.t. toelatingseis aansluitende masteropleidingen in model-oer WO

Transcriptie

1 S AMENV ATTING Interpretatiegeschil bevoegdheid GV en SR m.b.t. toelatingseis aansluitende masteropleidingen in model-oer WO Het College van Bestuur heeft een nieuwe model-oer vastgesteld waarin de mogelijkheid vervalt dat een student op in de OER vastgestelde voorwaarden alvast begint met een aansluitende masteropleiding zonder in het bezit te zijn van het bachelorgetuigschrift. De GV en SR menen dat er sprake is van een wijziging van het Instellingsplan en het Studentenstatuut, waarvoor de GV en SR respectievelijk de SR instemmingsrecht hebben. Door in de model-oer de zogenoemde regel 'BSc-vóór-MSc' op te nemen geeft het College van Bestuur naar de mening van de Commissie een voorschrift aan de decanen die de OER-en dienen vast te stellen. Het voorschrift is een richtlijn als bedoeld in artikel 9.5 WHW en betreft de coördinatie van de toelatingseisen voor de aansluitende masteropleidingen. Er is geen rechtstreeks instemmingsrecht GV en/of SR ten aanzien van een richtlijn aan de decanen. De richtlijn is geen wijziging van het Instellingsplan aangezien het Instellingsplan niet de toelatingseisen voor de aansluitende masteropleidingen vermeldt. Het hebben van het bachelorgetuigschrift als enige toelatingseis kan ook niet gezien worden als een wijziging van de strategische koers van de universiteit. De nieuwe regel dient wel te leiden tot een wijziging van het Studentenstatuut waarvoor de SR instemminsgrecht heeft. Omdat de SR geen rechtstreeks instemmingsrecht heeft t.a.v. de richtlijn c.q. de model-oer of de toelatingseisen voor de aansluitende masteropleidingen, is het instemmingsrecht van de SR beperkt tot de wijze waarop de desbetreffende toelatingseis in het Studentenstatuut wordt opgenomen. Dientengevolge staat de nog door te voeren wijziging van het Studentenstatuut niet aan de inwerkingtreding van de richtlijn in de weg. Het subsidiair voorgelegde instemmingsgeschil oordeelt de Commissie niet-ontvankelijk omdat er geen voorstel ter instemming aan de SR is voorgelegd UITSPRAAK in het geding tussen: het College van Bestuur van A, gevestigd te B, verzoeker, hierna te noemen het College van Bestuur dan wel A en de Gezamenlijke Vergadering en de Centrale Studentenraad van A, verweerders, hierna te noemen de Gezamenlijke Vergadering en de Studentenraad gemachtigden: mr W. Brussee en mr. W. Lindeboom 1. VERLOOP VAN DE PROCEDURE Bij verzoekschrift met bijlagen van , ingekomen op , heeft het College van Bestuur een interpretatiegeschil, subsidiair een instemmingsgeschil, aan de Commissie voorgelegd met betrekking tot de beslissing van het College van Bestuur om in het nieuwe model van de Onderwijs- en examenregeling van de masteropleidingen op te nemen dat studenten alleen tot een aansluitende masteropleiding worden toegelaten als zij het bachelorgetuigschrift in bezit hebben (de zogenoemde BSc-vóór-MSc regel). De regel zal gelden voor studenten die vanaf september 2006 aan A gaan studeren en wordt effectief per september Verweerders hebben een verweerschrift met bijlagen d.d ingediend. Pagina 1 van 6

2 De mondelinge behandeling vond plaats op Het College van Bestuur werd vertegenwoordigd door C, directeur Bestuurlijke en Juridische Zaken A, vergezeld van D, bestuurlijk juridisch adviseur, E, directeur Onderwijs- en Studentenzaken en F, secretaris Overlegzaken De Gemeenschappelijke Vergadering en de Studentenraad werden vertegenwoordigd door mr. W. Lindeboom, vergezeld van G, voorzitter Ondernemingsraad, H, voorzitter Studentenraad en J, secretaris Studentenraad. Het College van Bestuur heeft een pleitnotitie overgelegd. Verweerders hebben een pleitnotitie alsmede het Studentenstatuut overgelegd. De inhoud van voornoemde stukken geldt als hier herhaald en ingelast. 2. DE FEITEN De Commissie gaat op grond van de stukken en hetgeen ter zitting naar voren is gebracht uit van de volgende, als gesteld en niet of onvoldoende weersproken en door de Commissie in deze procedure relevant geachte, tussen partijen vaststaande feiten. A is een openbare universiteit waarop de Wet op de ondernemingsraden van toepassing is. Ten behoeve van de medezeggenschap van de studenten binnen de universiteit en haar faculteiten, is op instellingsniveau een Studentenraad ingesteld en zijn op het niveau van de faculteiten Facultaire Studentenraden ingesteld. De leden van de Ondernemingsraad en de leden van de Studentenraad vormen de Gezamenlijke Vergadering als bedoeld in artikel 9.30a lid 1 Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Het College van Bestuur heeft in 1999 een model Onderwijs- en examenregeling (OER) opgesteld. Thans heeft het College van Bestuur een nieuwe model-oer vastgesteld, waarin, naast enkele aanpassingen van praktische aard, de mogelijkheid vervalt dat een student op in de OER vastgelegde voorwaarden alvast begint met een aansluitende masteropleiding zonder in het bezit te zijn van het bachelorgetuigschrift. Tussen partijen is discussie ontstaan over de vraag of de Gezamenlijke Vergadering en/of de Studentenraad instemmingsrecht heeft ten aanzien van deze BSC-vóór-MSC regel. Nadat in een laatste overleg van geen overeenstemming werd bereikt, heeft het College van Bestuur een interpretatiegeschil aan de Commissie voorgelegd en daarbij subsidiair verzocht om, ingeval de Commissie zou oordelen dat de Gezamenlijke Vergadering en/of de Studentenraad terzake instemmingsrecht hebben/heeft, te toetsen of het College van Bestuur bij afweging van de betrokken belangen in redelijkheid tot zijn voorstel heeft kunnen komen. 3. STANDPUNTEN VAN PARTIJEN Het College van Bestuur geeft aan dat hij op grond van artikel 9.5 WHW jo artikel 9.15 lid 1 onder a WHW de bevoegdheid heeft om een richtlijn aan de decanen te geven met betrekking tot de onderwijs- en examenregelingen (OER-en). Het College van Bestuur heeft daaraan in 1999 uitwerking gegeven door het opstellen van een model-oer. In het thans voorbereide nieuwe model vervalt de mogelijkheid dat een student op in de OER vastgestelde voorwaarden alvast begint met een aansluitende masteropleiding zonder het bezit van een bachelorgetuigschrift. Met de Gezamenlijke Vergadering en de Studentenraad is uitvoerig overleg gevoerd doch zij hebben in dezen geen instemmingsrecht. Het gaat om het al dan niet gebruik maken van de wettelijke afwijkingsmogelijkheid van artikel 7.30a WHW. De decaan heeft de bevoegdheid om de OER vast te stellen en de regel BScvóór-MSc dient in de OER te worden opgenomen. Voor zover het College van Bestuur daaraan richting wenst te geven, dient dat te geschieden in de vorm van een richtlijn. Indien de decaan zich niet aan de richtlijn houdt, kan het College van Bestuur het besluit van de decaan vernietigen of schorsen. De richtlijn leidt niet tot een wijziging van het Instellingsplan. Het Instellingsplan is een strategisch document dat bestemd is voor de overheid en dat het beleid van A op hoofdlijnen betreft. De richtlijn BSc-vóór-MSC hoort daar niet in thuis. Voorts is de regel BSc-vóór-MSc een uitvoeringsmaatregel van een reeks van beleidsvoornemens, die in diverse documenten, zoals het Rapport Focus op Onderwijs en het Instellingsplan, zijn aangekondigd en waarmee de Gezamenlijke Vergadering heeft Pagina 2 van 6

3 ingestemd. Het betreft een vervolgstap op het kwaliteitsbeleid dat daar geformuleerd staat, namelijk te komen tot verdere uitbouw van de internationale dimensie van het onderwijs en de noodzaak om het hele curriculumontwerp van zowel de bachelor- als de masteropleidingen tot een motiverend en studeerbaar programma om te vormen. De BSc-vóór-MSc regel leidt evenmin tot een wijziging van het Studentenstatuut: de studie wordt niet gewijzigd aangezien de curricula van zowel de bachelor- als masteropleiding hetzelfde blijven. Ten aanzien van het opleidingsspecifieke deel van het Studentenstatuut ligt het instemmingsrecht bij de betrokken Facultaire Studentenraad. Instemmingsrecht op het Studentenstatuut betekent echter niet dat de Studentenraad instemmingsrecht heeft op alle in het Statuut opgenomen regelingen zelf. De Studentenraad heeft alleen instemmingsrecht op die regelingen waarop hij een wettelijk instemmingsrecht heeft, anders zou de Studentenraad via een omweg instemmingsrecht krijgen op regelingen als Regels en richtlijnen van de examencommissie en dat is in strijd met de wet. Voorts geeft het College van Bestuur aan dat binnen de opleidingen wordt onderzocht of de richtlijn dient te leiden tot een wijziging van de OER-en en dat dit van opleiding tot opleiding zal verschillen. Indien er sprake zal zijn van wijzigingen in de OER-en, zullen de Facultaire Studentenraden de hun toekomende rechten kunnen uitoefenen. Voor het geval de Commissie oordeelt dat de Gezamenlijke Vergadering en/of de Studentenraad instemmingsrecht hebben/heeft, verzoekt het College van Bestuur de Commissie het instemmingsgeschil te behandelen. Daartoe heeft het College van Bestuur gemotiveerd aangegeven dat hij in alle redelijkheid tot zijn besluit heeft kunnen komen. Volgens het College van Bestuur is behandeling van het instemmingsgeschil in overeenstemming met de procedureafspraken die terzake door partijen zijn gemaakt. De Gezamenlijke Vergadering en de Studentenraad geven aan dat de decaan op grond van artikel 9.15 lid 1 sub a bevoegd is tot het vaststellen van de OER en dat de bevoegdheid van het College van Bestuur tot het geven van richtlijnen alleen ziet op de wijze van totstandkoming van de OER. Het instemmingsrecht ten aanzien van de OER-en ligt bij de Facultaire Studentenraden. Als het College van Bestuur de BSc-vóór-MSc dwingend wil opleggen, dan dient dat dus te gebeuren via het Instellingsplan, anders zou er nergens meer sprake zijn van een medezeggenschapsbevoegdheid ten aanzien van deze belangrijke beleidswijziging. Voorts dient de beleidwijziging te leiden tot een wijziging van het Studentenstatuut, ten aanzien waarvan de Studentenraad instemmingsrecht heeft. Met betrekking tot het subsidiaire aangemelde instemmingsgeschil, voeren de Gezamenlijke Vergadering en de Studentenraad aan dat, vanwege het ontbreken van een verzoek om instemming, er niet vanuit kan worden gegaan dat zij hun instemming aan een voorgenomen besluit hebben onthouden. Zij betwisten dat er bepaalde procedureafspraken zijn gemaakt die behandeling van een instemmingsgeschil zouden mogelijk maken. 4. OVERWEGINGEN VAN DE COMMISSIE A. Het interpretatiegeschil A.1. De bevoegdheid en de ontvankelijkheid A is aangesloten bij deze Commissie. De bevoegdheden van de Gezamenlijke Vergadering zijn geregeld in artikel 9.30a WHW en het Reglement Gezamenlijke Vergadering. Artikel 9.30a lid 4 WHW voorziet in de mogelijkheid dat het College van Bestuur een instemmingsgeschil met de Gezamenlijke Vergadering aan de Commissie voorlegt. Artikel 5.6 Reglement Gezamenlijke Vergadering bepaalt echter dat geschillen bedoeld in hoofdstuk 9, titel 2, paragraaf 3 van de WHW worden voorgelegd aan de Commissie voor geschillen bedoeld in art WHW en dat op de behandeling van het geschil de artikelen 9.40 t/m 9.45 WHW van toepassing zijn. Op grond van deze verwijzing naar de WHW-geschillen die zich voordoen tussen het College van Bestuur en de Universiteitsraad dient het er naar het oordeel van de Commissie voor te worden gehouden dat de geschillenregeling van de WHW, inclusief interpretatiegeschillen, naar Pagina 3 van 6

4 analogie van toepassing is op geschillen tussen het College van Bestuur en de Gezamenlijke Vergadering. Een analoge redenering geldt ten aanzien van de Studentenraad die op grond van de in artikel 9.30 lid 3 WHW bedoelde medezeggenschapsregeling voor studenten is ingesteld. De bevoegdheid van de Studentenraad is geregeld in het Reglement Studentenraad. Artikel 5.6 Reglement Studentenraad bevat een identieke bepaling als deze in artikel 5.6 reglement Gezamenlijke vergadering: geschillen bedoeld in hoofdstuk 9, titel 2, paragraaf 3 van de WHW worden voorgelegd aan de Commissie voor geschillen bedoeld in art WHW en op de behandeling van het geschil zijn de artikelen 9.40 t/m 9.45 WHW van toepassing. Het verschil van mening over de bevoegdheid van de Gezamenlijke Vergadering c.q. de Studentenraad ten aanzien van de BSc-vóór-MSc regel komt neer op een verschil van mening over de interpretatie van bepalingen in artikel 9.30a lid 2 en het Reglement Gezamenlijke Vergadering en het Reglement Studentenraad, zodat er sprake is van een interpretatiegeschil als bedoeld in artikel 9.40 lid 1 aanhef en onder d WHW. Nu het College van Bestuur het verschil van mening met de Gezamenlijke Vergadering en de Studentenraad heeft voorgelegd aan de Commissie, is de Commissie bevoegd van het geschil kennis te nemen en is het College van Bestuur in zijn verzoek ontvankelijk. A.2. Het toetsingskader interpretatiegeschil De instemmingsbevoegdheden van de Gezamenlijke Vergadering zijn vastgesteld in artikel 9.30a lid 2 WHW jo artikel 6.2 Reglement Gezamenlijke Vergadering. De instemmingsbevoegdheden van de Studentenraad zijn vastgesteld in artikel 5.1 Reglement Studentenraad. Aldus dient de Commissie op grond van art WHW bindend uit te spreken welke interpretatie dient te worden gegeven aan het bepaalde in de WHW dan wel het Reglement Gezamenlijke Vergadering en het Reglement Studentenraad waarover partijen van mening verschillen. A.3 Het interpretatiegeschil inhoudelijk De Commissie dient in dit interpretatiegeschil te beoordelen of de Gezamenlijke Vergadering en/of de Studentenraad op basis van de WHW en/of de geldende Reglementen instemmingsrecht heeft ten aanzien van de invoering van de zogenoemde BSc-vóór-MSc regel. Uit de overgelegde stukken en het verhandelde ter zitting is de Commissie gebleken dat de invoering van de regeling BSc-vóór-MSc primair door het College van Bestuur plaatsvindt door een wijziging van de model-oer welke geldt voor de decanen bij het vaststellen van de OER-en van hun opleidingen. Vraag is of de wijziging van die model-oer zodanig is dat deze in feite neerkomt op dan wel dient te leiden tot een wijziging van het Instellingsplan dan wel het Studentenstatuut, waarvoor de Gezamenlijke Vergadering respectievelijk de Studentenraad instemmingsrecht heeft. Dienaangaande overweegt de Commissie dat de toelatingseisen voor de aansluitende masteropleidingen zijn geformuleerd in artikel 7.30a lid 1, eerste volzin WHW: voor inschrijving voor aansluitende masteropleidingen geldt als toelatingseis het getuigschrift van de desbetreffende bacheloropleiding. De laatste volzin van art. 7.30a lid 1 WHW bepaalt dat in afwijking van de eerste volzin de examencommissie kan besluiten dat degene die voor een bacheloropleiding is ingeschreven toch wordt ingeschreven voor de aansluitende masteropleiding onder de voorwaarde dat is voldaan aan bij de OER van de desbetreffende masteropleiding te stellen eisen. Door in de model-oer de regel BSc-vóór-MSc op te nemen, geeft het College van Bestuur een voorschrift aan de decanen die de OER-en dienen vast te stellen, inhoudende dat in de OER-en van de aansluitende masteropleidingen alleen het bachelorgetuigschrift als toelatingseis geldt. Indien de decaan zich bij de vaststelling van de OER niet houdt aan de richtlijn, staat op grond van artikel 9.24 WHW voor het College van Bestuur de mogelijkheid tot vernietiging of schorsing van het besluit van de decaan open. Het voorschrift BSc-vóór-MSc kan naar het oordeel van de Commissie worden aangemerkt als een richtlijn met betrekking tot de coördinatie van de vaststelling van de OER-en als bedoeld in artikel 9.5 WHW. In artikel 9.5 WHW is immers bepaald dat het College van Bestuur richtlijnen kan vaststellen met het oog op de organisatie en coördinatie van de uitoefening van onder meer de in artikel 9.15 lid 1 WHW bedoelde bevoegdheid van de decaan tot vaststelling van de OER. Opname van de regel BScvóór-MSc in de model-oer geschiedt juist met het oog op de coördinatie van de toelatingseisen voor alle aansluitende masteropleidingen. Niet valt in te zien dat het begrip coördinatie in artikel 9.5 WHW Pagina 4 van 6

5 zou beperkt zijn tot de wijze van totstandkoming van de OER-en, zoals door de verweerders is betoogd. De WHW noch de Reglementen van verweerders, voorzien in een rechtstreeks instemmingsrecht van de Gezamenlijke Vergadering en/of de Studentenraad ten aanzien van richtlijnen voor de decanen als bedoeld in artikel 9.5 WHW. Voorts kan de regeling BSc-vóór-MSc naar het oordeel van de Commissie niet worden aangemerkt als een wijziging van het Instellingsplan. Het overgelegde Instellingsplan biedt daarvoor geen aanknopingspunten: Hoofdstuk 4 betreft het Onderwijs waaronder in punt 4.4 de masteropleidingen behandeld worden en waarin ten aanzien van de toegang tot de masteropleidingen niet meer staat vermeld dan dat de drie TU s gezamenlijk een matrix hebben vastgesteld die van alle masteropleidingen beschrijft met welke vooropleiding studenten er toegang hebben. Wijziging van de model-oer voor wat betreft de toelating voor de aansluitende masteropleidingen, leidt derhalve niet tot een wijziging van het Instellingsplan. De visie van het College van Bestuur, dat het Instellingsplan een strategisch document is waar de bedoelde richtlijn niet in thuis hoort, kan de Commissie dan ook onderschrijven: het hebben van het bachelorgetuigschrift als enige toelatingseis voor de aansluitende masteropleiding, kan, gelet op de gelijkluidende toelatingseis in de eerste volzin van artikel 7.30a WHW, bezwaarlijk worden aangemerkt als een wijziging van de strategische koers van de universiteit. Daar komt bij dat de nieuwe model-oer nog steeds voorziet in een zogenoemde hardheidsclausule op grond waarvan de decaan in individuele gevallen de vrijheid behoudt om van de toelatingseis af te wijken. Op dat punt is de model-oer niet gewijzigd. De regel BSc-vóór-MSc dient naar het oordeel van de Commissie wel te leiden tot een wijziging van artikel 2.5 van het Studentenstatuut. Immers, genoemd artikel vermeldt nu nog - als uitzondering op het hebben van een bachelorgetuigschrift als toelatingseis voor de aansluitende masteropleiding - dat de examencommissie de student met nog enkele openstaande vakken in de Bacheloropleiding kan toestaan al te starten in de Masteropleiding. De Studentenraad heeft op grond van artikel 5.1 aanhef en onder a Reglement Studentenraad instemmingsrecht op de vaststelling of wijziging van het Studentenstatuut. Het College van Bestuur heeft aangegeven het van belang te achten dat nieuwe studenten per , voor wie de regeling per zal gaan gelden, bij aanvang van hun studie op de hoogte zijn van de regel BSc-vóór-MSc. De regel zal dus in het Studentenstatuut moeten worden opgenomen. De Studentenraad heeft echter geen rechtstreeks instemmingsrecht ten aanzien van de vaststelling of wijziging van een richtlijn c.q. de model-oer of de toelatingseisen voor de aansluitende masteropleidingen. Derhalve is de Commissie van oordeel dat het instemmingsrecht van de Studentenraad op dit punt is beperkt tot de wijze waarop de desbetreffende toelatingseis in het Studentenstatuut wordt opgenomen. Dientengevolge staat de nog door te voeren wijziging van het Studentenstatuut niet aan de inwerkingtreding van de richtlijn in de weg. B. Het instemmingsgeschil Met betrekking tot het subsidiair voorgelegde instemmingsgeschil, overweegt de Commissie dat het College van Bestuur de BSc-vóór-Msc regel niet als voorstel ter instemming aan de Studentenraad heeft voorgelegd en dat de Studentenraad ter zitting heeft aangegeven niet akkoord te kunnen gaan met behandeling van een instemmingsgeschil. Gelet hierop en nu bovendien niet is gebleken dat partijen terzake zogenoemde procedure-afspraken hebben gemaakt als door het College van Bestuur betoogd, dient het verzoek van het College van Bestuur tot behandeling van een instemmingsgeschil, niet-ontvankelijk verklaard te worden. 5. OORDEEL Op grond van bovenstaande overwegingen is de Commissie van oordeel dat de beslissing van het College van Bestuur om in de model-onderwijs- en examenregeling Masteropleiding van A op te nemen dat studenten alleen tot een aansluitende masteropleiding worden toegelaten indien zij in het bezit zijn van het bachelorgetuigschrift, een richtlijn aan de decanen is, als bedoeld in artikel 9.5 WHW, welke niet valt onder het instemmings- of adviesrecht van de Gezamenlijke Vergadering dan wel van de Studentenraad. Pagina 5 van 6

6 Bedoelde toelatingseis dient wel te leiden tot een wijziging van artikel 2.5 van het Studentenstatuut, waarvoor de Studentenraad op grond van artikel 5.1 lid 1 aanhef en onder a Reglement Studentenraad instemmingsrecht heeft. Deze nog door te voeren wijziging van het Studentenstatuut staat echter niet aan de invoering van de richtlijn in de weg. Het subsidiaire verzoek van het College van Bestuur tot behandeling van een instemmingsgeschil, oordeelt de Commissie niet-ontvankelijk. Aldus gedaan te Utrecht op 24 juli 2006 door mr. R.J. Hoekstra, voorzitter, drs. H.J. Brinkman en mr. H.A. Veenema, leden, in aanwezigheid van mr. H.E. Mertens, secretaris. mr. R.J. Hoekstra voorzitter mr. H.E. Mertens secretaris Het dictum van de uitspraak is reeds per faxberichten van 4 juli 2006 aan partijen medegedeeld. Tegen de uitspraak staat binnen een termijn van 6 weken, te rekenen vanaf de dag na de dag van verzending van de uitspraak, beroep open bij de sector bestuursrecht van de Arrondissementsrechtbank te Den Haag. Pagina 6 van 6