Vitalisatie van bomen in openbaar groen en privé-tuinen.

Transcriptie

1 Vitalisatie van bomen in openbaar groen en privé-tuinen. Paul Mertens, COMPO EXPERT Benelux NV 1ste Nationale Bomendag, 2016 Green Expo - Gent,

2 Bomen, standplaats en bodem Bij de aanplant van een boom/struik is de kennis van een aantal parameters van essentieel belang om de kansen tot succes te verhogen: 1. de bodemtextuur (en structuur) 2. de zuurtegraad (ph) 3. het organische stofgehalte 4. de nodige plantenkennis!! 2

3 Voedingselementen Aanbod aan en opname van voedingselementen vanuit de bodem is sterk afhankelijk van o.a.: 1. het humusgetal (organische stof getal) 2. de zuurtegraad (uitgedrukt als ph) Textuur C-getal Humusgetal (= C x 1,72) Fijn zand 1,8-2,8 3,1-4,8 Grof zand 1.8-2,8 3,1-4,8 Lemig zand 1,8-2,8 3,1-4,8 Lichte zandleem 1,2-1,6 2,1-2,8 Zandleem 1,2-1,6 2,1-2,8 Lichte leem 1,2-1,6 2,1-2,8 Leem 1,2-1,6 2,1-2,8 Klei 1,8-2,8 3,1-4,8 Streefzone ph KCl -waarden voor kalktolerante of -minnende plantensoorten Fijn zand 5,2-5,7 Grof zand 5,2-5,7 Lemig zand 5,4-5,8 Lichte zandleem 5,7-6,1 Zandleem 6,1-6,5 Lichte leem 6,3-6,9 Leem 6,6-7,1 Klei 7,0-7,8

4 Het aanbod aan nutriënten op een boomkwekerij Bomen/sierstruiken worden met de meeste zorg geteeld op boomkwekerijen. Hierbij staat, naast de algemene teeltzorg, o.a. de bemesting centraal. Bemesting vollegrondse boomkwekerij gebeurt (meestal) op basis van analyses: Voedingsadviezen (landbouwkundige benadering) in de boomkwekerij Teelt N (eenheden = kg/ha en jaar) P 2 O 5 (eenheden = kg/ha en jaar) K 2 O (eenheden = kg/ha en jaar) Loofhout (bomen, sierstruiken) Coniferen Bos- en haagplantsoen

5 Het aanbod aan nutriënten op een boomkwekerij > Bemesting boomkwekerij in containers op basis van gecoate (CRF) en/of traag werkende (SRF) meststoffen: Streefcijfers voeding in containterteelt boomkwekerij (methode 1/5) Parameter Eenheid Streefzone Minimum Maximum Geleidbaarheid (EC) µs/cm N totaal mg/l P totaal mg/l K totaal mg/l ph H2O (sterk gewasafhankelijk) 4 7 Gebruik van CRF - SRF: totaal aanbod nutriënten Parameter Eenheid Minimum Maximum N totaal mg/l P 2 O 5 totaal mg/l K 2 O totaal mg/l

6 En wat in openbaar groen tuinaanleg? Bij aanplant van laanbomen of sierstruiken: - Is de kennis in de meerderheid van de gevallen zwak inzake: - (textuur) - organische stof getal (humusgehalte) - ph (zowel van de bodem als de behoefte van de betrokken plant(en)) - de voedingstoestand van de bodem - de bodemeisen en de voedingsbehoefte van de plant(en) - Gevolg: de planten krijgen bij aanplant in heel wat gevallen (hooguit) een onbepaalde (onberedeneerde?) hoeveelheid nutriënten als voedingsstoffen mee: - wat groencompost of wat bodemverbeteraar - een handvol (snelwerkende) NPK, type meestal geen ph-correctie -

7 Proef vitalisatie platanen Natiënlaan M. Lippensplein - Knokke - Aanplant platanen (Platanus acerifolia, draadkluiten) in (planten vermoedelijk afkomstig van Zuid-Europa) - Zwakke groei van de bomen, vooral wegens het beperkte grondvolume - Einde winter werden de bomen gelijkmatig teruggesnoeid in een poging de bomen tot hergroei te dwingen - Vitalisatieproef COMPO Expert, met behandelingen op: : 1 ste behandeling - bemesting met gecoate meststoffen - toevoeging aan bodem van organische bodemverbeteraar - toevoeging aan bodem van zeewierextracen en de nuttige bodembacterie Bacillus amyloliquefaciens : 2 de behandeling (gelijke producten en hoeveelheden) 7

8 8 Aanleg proef op op plataan Per boom: 6 gaten (9 cm diameter - 35 à 40 cm diep) geboord Per boom werden gegeven: - 10 l organische bodemverbeteraar - 1,5 kg volledig gecoate meststof , 6 M releasetijd - 0,5 l vloeibare meststof NK 5-5 waarin zeewierextracten en Bacillus amyloliquefaciens Herhaling van deze bemesting

9 Foto s aanleg proef op

10 1. Organische bodemverbeteraar - Uitsluitend plantaardige herkomst - Boternoot (60 %) - Cacaodoppen (20 %) - Groencompost (20 %) - Bijzonder hoge droge stof inhoud (> 90 %) en organische stof inhoud (75 %) - Geen 2-in-1-product > focus op aanvoer organische stof - Immobiliseert geen bodemstikstof bij haar vertering - Verbetert de vastlegging van water en voedingsstoffen (CEC) -! Verwar een bodemverbeteraar niet met een organische meststof. Een organische bodemverbeteraar heeft geen nutriëntenleverende functie, wel een humusverhogende! 10

11 1. Organische bodemverbeteraar Bedoeling van de toepassing van deze bodemverbeteraar is: - Om extra organisch materiaal in de bodem te brengen - Om hierdoor een extra stimulans aan het bodemleven te geven (van bacteriën tot regenwormen) - Om een opvangnet te bieden aan de gegeven nutriënten (gecoate meststoffen) die hierdoor van uitloging behoed worden 11

12 2. Omhulde meststoffen (CRF) Werkingsduur en -principe: Werkingsduur is afhankelijk van: - de dikte van de coating - de (bodem)temperatuur - voldoende (bodem)vocht Werkingsprincipe algemeen van gecoate meststoffen: Osmose Diffusie Het water dringt door de poriën van de omhulling naar binnen, de voedingsstoffen worden in het water opgelost, en er ontstaat een voedingsoplossing. De omhulling zorgt voor een gecontroleerde vrijgave van voedingsstoffen. 12

13 2. Omhulde meststoffen (CRF) Het gebruik van volledig gecoate meststoffen is bij dergelijke vormen van bemesting zeker aan te bevelen: - Het langzaam werkende karakter van dergelijke meststoffen, - vermijd vrijgave te krijgen tijdens de winterperiode (tenzij bladhoudend of conifeer) - De keuze in werkingsduur/formule is in functie van: - het toepassingstijdstip - de plantensoort - Door de langzame werking zijn er geen kansen op: - verzouting van de bodem - verbrandingen van de wortels - De wortels hebben de mogelijkheid om alle vrijkomende voedingsionen op te nemen - - geen verliezen aan nutriënten 13

14 Vloeibare meststof NK zeewierextracten + Bacillus sp. Zeewierextracten zijn rijk aan: - Sporenelementen > voedingsfuncties (vooral invloed op metabolisme van plant) - Vitaminen > biostimulerende functies (antioxidantia effecten) - Aminozuren > biostimulerende functies - Natuurlijke fytohormonen (auxines, cytokinines) > groeistimulerende functies - Bacillus sp. (B. amyloliquefaciens) - Omringt de haarwortels en belet zo de ontwikkeling van pathogenen - Voedt zich met de wortelexudaten van de plant - Geeft in ruil groeibevorderende stoffen door aan de plant 14

15 Proef vitalisatie moeizaam groeiende platanen Natiënlaan M. Lippensplein - Knokke Resultaten: - - geen visuele verschillen tijdens groeiperiode 2014 (maar was te verwachten; bomen reageren heel traag) - - vanaf voorjaar 2015 wel, aanvankelijk aarzelende, dan steeds sterker uitgroeiende verschillen tussen behandelde en niet-behandelde bomen - - niet alle bomen reageren even enthousiast (bv. boom 5) Evaluatie van 0 (bijzonder slechte ontwikkeling) - 9 (bijzonder goede ontwikkeling) Beoordeling Beoordeling Beoordeling Beoordeling Beoordeling Boom* 2014 Behandeld Niet behandeld Behandeld Niet behandeld Behandeld Niet behandeld Behandeld Niet behandeld Behandeld Niet behandeld Geen visuele verschillen Gemidd. 6,6 4,5 6,9 4,8 7,6 4,5 7,7 4,2 7,7 4,2 * Boom 1 is referentieboom en krijgt altijd waardecijfer 5 15

16 Foto s genomen = een idee van de gebruikte beoordeling Boom 1 behandeld - 5 (= ref.) Boom 4 onbehandeld - 5 Boom 7 behandeld

17 Proef vitalisatie bomen Knokke - foto s genomen op (niet) 9 (wel) 10 (niet) 11 (wel) 17

18 Zicht op een deel van de proef (boom 6 > boom 11) op Wel (7) Niet (8) Wel (9) Niet (10) Wel (11) Niet (6) 18

19 Zicht op een deel van de proef (boom 9 > boom 11) op Niet (buiten proef) Wel (11) Niet (10) Wel (9) 19

20 De resultaten Resultaten: - - Duidelijke hervatting van de groei van de behandelde planten - - Vorming van nieuwe, doorgaande scheuten - - Grotere, donkergroene bladeren - - (De meeste) behandelde bomen hebben een zeer duidelijke toename van het volume

21 De besluiten - Het driehoeksverband tussen de diverse parameters in een bodem bij aangeplante bomen wordt te vaak vergeten - de chemie: het voedingsaanbod (de bemesting van reeds geplante bomen wordt over het hoofd gezien) en het mogelijke aanbod uit de aanwezige humus - de fysica: de structuur verbeterende eigenschappen van organisch materiaal en humus, vochtvasthoudend vermogen - de biologie: een gezond wortelstelsel met een goede ontwikkeling van het microbiële leven - De toediening van deze producten is bedoeld als groeistimulans. - Wegkwijnen van bomen ingevolge een te geringe opname van voedingselementen kan worden opgeheven, maar zieke planten zullen hiermee niet gered worden - Wanneer bomen effectief maar over een beperkte groeiruimte beschikken, zullen herhalingen nodig zijn - herhaling in functie van groeiruimte en -kracht van de boom 21

22 De besluiten vervolg: - Of een boom door de toedieningen effectief herstelt, hangt van heel wat factoren af. Een toepassing is geen garantie tot succes - Kwijnt een boom weg omwille van bijvoorbeeld te sterke verhardingen of vochttekorten, dan zal dit systeem eveneens teleurstellende resultaten geven - Een eenvoudig toe te passen systeem, zonder veel behoefte aan materiaal of zonder (veel) verkeershinder te veroorzaken - Bomen reageren maar traag op de gegeven bemestingen. - Verwacht in het eerste jaar weinig of zelfs helemaal geen reactie, zeker niet bij oudere en/of traag groeiende bomen. Vanaf of zelfs pas in de loop van het tweede jaar zal een boom duidelijk beter groeien. In onze proef bleken de verschillen in 2016 zelfs nog groter te zijn dan in

23 De besluiten: hoe is de situatie in 2016? vervolg: Situatie Boom 1 (behandeld) < > 5 Boom 2 (niet behandeld) < > 5 Boom 3 < > gerooid Boom 4 < > gerooid Boom 5 (behandeld) < > 4 Boom 6 (niet behandeld) < > 5 Boom 7 (behandeld) < > 9 Boom 8 (niet behandeld) < > 4 Boom 9 (behandeld) < > 9 Boom 10 (niet behandeld) < > 4 Boom 11 (behandeld) < > 9 Boom 12 (niet behandeld) < > 5 Boom 13 (behandeld) < > 9 Gemiddeld behandeld 7,5 onbehandeld 4,6 23

24 Bedankt voor de aandacht! COMPO EXPERT wenst jullie nog een leerrijk vervolg van deze studiedag en een aangenaam beursbezoek Heb je nog bijkomende vragen, wend u dan gerust tot ons! Jo Verschueren, 0497/ , jo.verschueren@compo-expert.com Paul Mertens, 0497/ , paul.mertens@compo-expert.com Breng gerust een bezoek aan de stand van COMPO Expert (stand n 1622) COMPO EXPERT Benelux NV Filliersdreef Deinze 24