Nadere toelichting bij de onderwerpen waar de VVG aandacht voor vraagt bij de Gooise gemeenten voor de komende raadsperiode

Transcriptie

1 Nadere toelichting bij de onderwerpen waar de VVG aandacht voor vraagt bij de Gooise gemeenten voor de komende raadsperiode Het natuurlijk landschap in het Gooi Als je door het Central Park in New York loopt of fietst, is de omringende stad overal zichtbaar en voelbaar. Als je op de Westerheide loopt of fietst voel je je omringd natuurlijk landschap. Toch is het Central Park in oppervlakte net zo groot als de Westerheide. En de bebouwing naast de Bussummer- en de Westerheide bijna even dicht bij. Het verschil zit hem voornamelijk in hoogte van de bebouwing en de dichte bosrand. De bebouwing is er wel, maar zit verscholen in de bosrand. Dat verschijnsel geldt voor alle heidegebieden in het Gooi. En dat is heel bijzonder in een gebied dat onderdeel is van de dichtbebouwde randstad. Een gebied dat zelf ook dichtbebouwd is. In het Gooi is op dit moment ongeveer de helft van het totale oppervlak verstedelijkt. Die beleving van het natuurlijk landschap, zonder dat je bebouwde contouren ziet is ooit door Roel de Wit die commissaris der Koningin van Noord-Holland was van 1976 tot 1992 en in die periode ook bestuurden van het GNR, een illusielandschap genoemd. Maar hoe je het ook noemt, wij vinden dat het behouden van de beleving van het natuurlijke landschap een kernkwaliteit is van het Gooi. Een kwaliteit die wij koesteren en willen behouden. Dat betekent dat nieuwe bebouwing buiten het blikveld van onze natuurgebieden moet blijven en dus niet boven de bosrand uit mag komen en niet zichtbaar mag zijn tussen of voor de bosrand. Dat geldt voor alle bouwplannen. Een nieuw te ontwikkelen plan voor Crailo, dat wordt omringd door natuurgebied, zal daar dus aan moeten voldoen. Ook de plaatsing van windmolens kan en verstorende invloed hebben op de beleving van onze natuurgebieden. Het groen in het stedelijk landschap Tot de tweede helft van de negentiende eeuw werd het Gooi voor het overgrote deel bevolkt door een agrarische gemeenschap met uitzondering van de stad Naarden. De komst van industrieën en forensen heeft sinds die tijd gezorgd voor een behoorlijke bevolkingstoename. Met name Hilversum groeide uit tot een stad. In de dorpen nam vooral de bewoning toe. Het karakter van het Gooi bleef groen. In zijn toespraak ter gelegenheid van de viering van het 50-jarig bestaan van de Regio Gooi en Vecht, in mei van dit jaar, vertelde de burgemeester van Hilversum, Pieter Broertjes, over een vlucht per helikopter die hij had gemaakt boven het Gooi en hoe hij had ervaren hoe weinig bebouwing er, buiten de echte verstedelijkte kernen, zichtbaar was vanuit de lucht omdat de kronen van de bomen de villawijken aan het oog onttrekken. In onze woongebieden staan veel volwassen bomen, zowel in het openbaar areaal als in particuliere tuinen. De VVG vindt dat bomen oud moeten kunnen worden. Het groene karakter van het Gooi wordt behouden doordat het bomenbestand zich voortdurend vernieuwd: oude bomen worden gekapt, jonge bomen worden aangeplant. Gemeenten voeren hierbij beleid, ook t.a.v. bomenkap in

2 particuliere tuinen. Uit een VVG-inventarisatie blijken aanzienlijke verschillen in de regelgeving per gemeente en een zekere liberalisatie van het kapbeleid. De vereniging wil het kapbeleid kritisch volgen en zo nodig gemeenten adviseren en aanspreken. Het Goois Natuur Reservaat Het GNR heeft in de afgelopen jaren onder grote druk gestaan. Er dreigden tekorten in de financiering van de organisatie en van de uitvoering van beheer en onderhoud te ontstaan en de besturende partijen van het GNR leken hun verantwoordelijkheden niet te willen nemen. In de aanloop naar het Transitieplan voor het GNR heeft het bestuur van de VVG bij de Gooise gemeenten ingesproken omdat de VVG vindt dat de Gooise gemeenten hun verantwoordelijkheden hebben voor het GNR. Voor de zomer hebben de gemeenteraden van alle gemeenten in het Gooi tenslotte ingestemd met een nieuwe bestuursvorm en met het Transitieplan voor het GNR en daar een bedrag voor beschikbaar gesteld. Voor de VVG is het GNR van groot belang voor het beheer van de Gooise Natuur. Een krachtig slagvaardig en goed gefinancierd GNR is onontbeerlijk. In het Transitieplan is ook een onderzoek naar fondsenwerving opgenomen. Een punt dat bij de VVG gevoelig ligt. Het afhankelijk maken van het functioneren van het GNR van fondsenwerving betekent ons inziens in de toekomst een instabiele financiële positie van het GNR. Wij vinden dat ongewenst en vinden dat de gemeenten hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Ook vormen van vermarkting die leiden aantasting van de natuurlijke kwaliteiten van het Gooi, zoals windmolens en natuurbegraven, wijzen wij af. Provinciale ruimtelijke plannen De provincie Noord-Holland stelt haar Structuurvisie 2040 op. Ruimtelijke kwaliteit is daarbij een onderscheiden hoofdbelang. De Leidraad Landschap en Cultuurhistorie is één van de instrumenten om te kunnen sturen op ruimtelijke kwaliteit. De VVG is positief over de aandacht die de provincie geeft aan behoud en ontwikkeling van cultuurlandschappen, over het vastleggen van kernkwaliteiten van landschap en cultuurhistorie, en over kwaliteitseisen die op basis daarvan in de Provinciale Ruimtelijke Verordening aan ruimtelijke plannen worden gesteld. De Gooise natuur- en landschapswaarden zijn goed geïnventariseerd en erkend. Aan dit provinciale beleidskader moeten gemeentelijke ontwikkelingen worden getoetst. De VVG wil alert zijn op het bestuurlijk toepassen van deze kaders in de praktijk. In veel gemeenten zijn, als gevolg van de invoering van de vernieuwde Wet op de Ruimtelijke Ordening in 2008, veel bestemmingsplannen vastgesteld in de periode Dat betekent dat in de komend raadsperiode naar verwachting nogal wat bestemmingplannen zullen moeten worden gewijzigd. Een mooie gelegenheid om te bezien of de veranderingen die de nieuwe natuurwetgeving heeft voor onze natuurgebieden, kunnen worden opgevangen in de vernieuwing van de bestemmingsplannen. Uiteraard geldt dat ook voor alle andere door ons in dit stuk aan de orde gestelde onderwerpen. Natuurwetgeving In 2017 is de nieuwe Wet Natuurbescherming van kracht geworden. Soortbescherming en gebiedsbescherming zijn verzwakt; voor negen Gooise gebieden is de status Beschermd Natuurmonument vervallen. Ligging in het Natuurnetwerk Nederland is nu de belangrijkste beschermingsstatus, naast de Natura 2000 status van Naardermeer en Oostelijke Vechtplassen. De nieuwe wetgeving is complex en omvat ook de oude Boswet.

3 Bij het verlenen van een Omgevingsvergunning moeten gemeenten het natuurbelang afwegen; een vergunning krachtens de Wet Natuurbescherming wordt verleend door de provincie. Toezicht en handhaving gebeurt door de Omgevingsdienst Flevoland en Gooi en Vechtstreek. De uitvoering van de nieuwe wet vraagt dus bestuurlijke samenwerking en afstemming. Besluitvorming en jurisprudentie zullen worden gevolgd, met zo nodig inzet van beroep en bezwaar. Duurzaamheidsagenda De vereniging streeft naar duurzame ontwikkeling van het natuurschoon en het beschermen van flora en fauna. Duurzaamheid is een breed begrip. Veel initiatieven op het gebied van duurzaamheid hebben onze sympathie en groot del ondersteunen wij. Maar wij zien vooral relaties met onze eigen verenigingsdoelen op de dossiers biodiversiteit, water, vervoerseffecten en geluidsoverlast. Bij alle onderwerpen is de vereniging reeds actief, maar op het dossier water wil de VVG haar aandacht vergroten. Duurzaam waterbeheer omvat het tegengaan van waterverontreiniging en het vasthouden van gebiedseigen water voor de natuur. Dat kan zowel op landschapsschaal als in tuinen. Verharding vervangen door groen is daar een goede maatregel, ook bij gemeentelijke terreinen. Beheersing van wateroverlast door opvang daarvan in wadi s en laaggelegen terrein kan goed samengaan met ontwikkeling van natuur. De vereniging steunt initiatieven van gemeenten en Waterschap voor een dergelijk slim waterbeheer. MIRT Het MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport) voor de oostkant van Amsterdam verwacht een toename van bereikbaarheidsproblemen in de regio. De ruimtelijke verdeling van wonen, werken en recreëren, niet alleen in de regio, maar landelijk, veroorzaakt een toenemende verplaatsingsbehoefte. Het Gooi draagt daar door afnemende eigen werkgelegenheid aan bij, aldus het MIRT. De VVG wil niet dat de ruimtelijke ordening te eng en te sturend door de bril van mobiliteit wordt bekeken. Het idee dat het Gooi moet zorgen voor forse eigen economische ontwikkelingen en meer werkgelegenheid vindt de vereniging niet realistisch. Het Gooi heeft in de diversiteit van de verschillende functies in de Metropoolregio Amsterdam een grote meerwaarde. Dat het Gooi zich vooral door het groene karakter heeft ontwikkeld tot een goeddeels welvarende forensenstreek met een aantrekkelijk vestigingsklimaat is een planologisch gegeven. De vereniging vraagt aan de gemeenten in het Gooi om op dit dossier samen op te trekken en daarbij het behoud van de leefbaarheid in het Gooi voorop te stellen. Verkeer transferia In relatie tot het MIRT staat de verkeersontsluiting van het Gooi zelf. De VVG ziet de verkeersdrukte toenemen naar cultuurhistorische hoogtepunten zoals de vesting Naarden en het Muiderslot, en naar recreatieve hotspots zoals Oud Valkeveen, Naarderbos en het strand van Muiderberg. De VVG vindt dat infrastructurele ontwikkelingen een kans bieden om transferia aan te leggen voor overstap van snelweg naar lokaal gecombineerd vervoer voor sterk publiektrekkende locaties, ter voorkoming van onbeheersbare parkeerproblemen bij de locaties zelf. De VVG vraagt daarvoor aandacht bij de relevante besluitvormingstrajecten. Herontwikkeling van complexen In de komende raadsperiode zullen tenminste drie complexen in aanmerking komen voor herontwikkeling: het voormalige defensieterrein Crailo, de vestiging in Blaricum van het ziekenhuis Tergooi en het terrein van de Trappenberg.

4 Crailo was eigendom van Defensie, maar is overgedragen aan de provincie en komt tenslotte in eigendom van de gemeenten Hilversum, Gooise Meren en Laren. Deze drie gemeenten zullen in samen de ontwikkeling moeten vormgeven. Tergooi en de Trappenberg zijn voorzieningen in de gezondheidszorg. Bij het vervallen van de huidige functie zullen de landelijke colleges voor de sanering van de instellingen in de gezondheidszorg hun invloed aanwenden om de opbrengsten bij nieuwe ontwikkelingen zo groot mogelijk te maken. Het is zeker de moeite, om te bezien of ook de herontwikkeling van de verschillende voorzieningen in de gezondheidszorg tussen de betrokken gemeenten zodanig kan worden gecoördineerd, dat door samenwerking de verschillende projecten meerwaarden krijgen. Bijvoorbeeld door functies of bouwvolumes uit te ruilen. Dat biedt kansen voor de omringende natuurgebieden. Windmolens Natuurbehoud een duurzaamheid zijn onderwerpen die naar hun aard hand in hand gaan. Moderne vormen van energieopwekking die de uitstoot van schadelijke gassen kunnen beperken zijn daarom belangrijk. De VVG wil daar ook graag in meedenken. Tegelijkertijd zijn ook aan de nieuwe vormen van energieopwekking nadelen verbonden. Op dit moment is de televisietoren in Hilversum het enige hoge gebouwde element dat bijna overal in het Gooi zichtbaar is. Een eenzaam baken in de ruimte. Wij vinden één zo n baken genoeg. Windmolens worden steeds hoger en dus op steeds grotere afstand te zien en hoge windmolens verdragen zich lastig met open natuurgebieden. Wij willen pleiten voor een beleid dat wel duurzame energie bevordert, maar tegelijkertijd zorgvuldig omgaat met de nadelige effecten. Zanderijen De VVG heeft een uitgebreide inventarisatie gedaan naar alle afgezande gebieden in het Gooi. Grote delen van het Gooi, veel meer zand dan alleen de ondergrond van de buitenplaatsen in s Graveland en de schootsvelden rondom de vestig Naarden, blijkt te zijn afgegraven en verkocht. De VVG is bezig met een onderzoek naar de natuur- en landschappelijke waarden van de zanderijen, als kenmerkende elementen in het Gooise landschap. Cultuurhistorisch en bodemkundig blijken het boeiende gebieden. Daarmee moet zorgvuldig worden omgegaan, waarbij er plaatselijk kansen liggen voor natuurontwikkeling bijvoorbeeld door langs sloten een drassige oever aan te leggen. De VVG vraagt aandacht en zorg voor deze gebieden in het beleid en streeft naar adequate bescherming van zowel de culturele als de natuurlijke waarden. Het rapport met de inventarisatie en de aanbevelingen komt binnen afzienbare ter beschikking. Crailo Het herontwikkelingsplan voor Crailo zal naar het zich laat aanzien worden ontwikkeld in samenwerking tussen drie gemeenten: Hilversum, Gooise Meren en Laren. De mogelijkheden om op deze locatie een plan te ontwikkelen worden beperkt door een aantal externe factoren. Een directe ligging aan de A1 met geluid en fijnstof, aan twee zijden een begrenzing door natuurgebied, de directe nabijheid van de natuurbrug Laarderhoogt, een programma dat weliswaar voornamelijk over woningen gaat maar waar voor een deel ook bedrijfsbebouwing in is opgenomen en tenslotte het GNR dat een zo groen mogelijk plan wil. VVG ondersteunt de groene ambities van het GNR. Dat wil zeggen: bebouwing in het nieuw ontwikkelde gebied niet zichtbaar vanuit aanliggende natuurgebieden; integratie tussen natuur en bebouwing; gewaarborgd dat de natuurbrug functioneert; geen geluids- of lichthinder is naar de natuurgebieden. Voor de VVG is van belang dat de bebouwing in het nieuw ontwikkelde gebied niet zichtbaar is vanuit aanliggende natuurgebieden. Dat er juist wel integratie is tussen het aansluitende natuurgebied en de nieuwe bebouwing.

5 De invulling met bedrijfsbebouwing is in dat opzicht een behoorlijk risico. Vooral als dat, zoals in het eerdere voorstel van de provincie, aan de rand van het plangebied, tegen het natuurgebied aan, wordt gepland. De VVG vindt dat er geen bedrijfsbebouwing moet worden gepland langs de grens het natuurgebied. Voorland van de Stichtse Brug De VVG heeft zich het afgelopen jaar bijzonder ingezet voor het natuurgebied op het Voorland van de Stichtse Brug. Dat heeft zich ontwikkeld tot natuur met een rijke en ook bijzondere, maar kwetsbare flora en fauna. Het beheer van het gebied bleek echter te wensen over te laten en de gemeente Blaricum had geen problemen met een uitbreiding van de recreatie op het Voorland met bebouwing en veel parkeerruimte. De VVG meent dat recreatie en natuur wel op een verantwoorde manier zijn te combineren. Dit vraagt echter om passend beheer en een adequate handhaving van regels, dagelijks en in het bijzonder bij evenementen. Uitbreiding van bebouwing, ook in het Gooimeer, is in strijd met de beschermde status van het Nationaal Natuur Netwerk. Wij zullen ons daar krachtig tegen verzetten. Naarden/Huizen, oktober 2017 Vereniging Vrienden van het Gooi