Ondersteuningsgids Poort, school voor havo en mavo

Transcriptie

1 Ondersteuningsgids Poort, school voor havo en mavo

2 September 2015 Inhoudsopgave 1. Voorwoord pagina 2 2. Organisatie pagina 3 3. Rol deelnemers ondersteuningsstructuur pagina Mentor 3.2. Teammanager 3.3. Orthopedagoog 3.4. Passend Onderwijs Almere 4. Mogelijkheden van de interne ondersteuningsstructuur pagina Leerlingbespreking 4.2. Professionaliseren van het team 4.3. Sociaal emotionele begeleiding 4.4 Huiswerkklas 1 5. Oké op school pagina Procedure aanmelden extern Zorg Advies Team pagina Dyslexiebeleid pagina Formulieren pagina 25

3 1. Voorwoord Voor u ligt de ondersteuningsgids voor het schooljaar De ondersteuningsgids is bestemd voor iedereen die werkzaam is op Poort, school voor havo en mavo: onderwijsondersteunend personeel, docenten, mentoren en directie. Doel van deze ondersteuningsgids is een beschrijving geven van de ondersteuning die wij onze leerlingen bieden. De ondersteuning willen we zo goed mogelijk afstemmen op de vraag/behoefte van de leerling. De mentor is het eerste aanspreekpunt voor leerlingen en ouders. De mentor is de spin in het web. De mentor is de eerstverantwoordelijke bij de begeleiding van de leerlingen van zijn of haar klas en zal voor wat betreft de begeleiding alles doen wat binnen zijn/haar mogelijkheden en het zorgaanbod van de school ligt. Als een leerling meer dan de reguliere ondersteuning nodig heeft, kan deze leerling worden aangemeld voor extra ondersteuning of begeleiding. In de ondersteuningsgids worden de mogelijkheden verder toegelicht. De gids is met zorg samengesteld. Toch kan het zijn dat de inhoud vragen oproept. U kunt voor vragen contact opnemen met onze orthopedagoog, mevrouw A. Hoogendijk of met de teammanager Zorg, mevrouw H. Beerling. De heer Nic. Sterrenburg Directeur Poort, school voor havo en mavo 2

4 2. Organisatie: Ondersteuningsstructuur De ondersteuningsstructuur op Poort is als volgt georganiseerd. Sturend Uitvoerend Adviserend Teammanagers Mentor Extern ZorgAdviesTeam Teammanager Zorg Orthopedagoog Begeleider Passend Onderwijs Intern ZorgAdviesTeam Begeleiding Passend onderwijs Almere 3 Sociaal emotioneel Vakinhoudelijk Studiebegeleiding Binnen School Buiten school Binnen School Buiten school Binnen School Buiten school Mentor Faalangstreductietraining verschillende trainingen i.s.m. Oké op school Bureau Jeugdzorg GGZ Bijles: Wiskunde Vak op aanvraag Bijles RT Mentor Huiswerkklas Studie vaardigheden i.s.m. Oké op school Diverse hulpverlening Huiswerkbegeleiding

5 3. Rol deelnemers ondersteuningsstructuur 3.1. Mentor: De mentor is het eerste aanspreekpunt voor ouders en leerlingen. De mentor begeleidt de leerling bij de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling en is daarnaast verantwoordelijk voor het cognitieve en sociaal-emotionele klimaat in de klas. Ondersteuning wordt dan ook op zowel klassikaal als individueel niveau geboden. Klassikaal: - Leerlijn mentoraat tijdens de mentoruren - Portfolio (algemene studievaardigheden en studiekeuze) tijdens de mentoruren Individueel: 1. Sociaal-emotionele begeleiding 2. Studiebegeleiding 3. Ondersteuning van leerlingen met bijzondere kenmerken als: ADHD, autisme, PDD-nos, dyslexie De mentor valt onder de verantwoordelijkheid van de teamanager. De mentor informeert de teammanager over de voortgang van de leerlingbegeleiding van de leerlingen van zijn of haar klas. De teammanager heeft een coördinerende en ondersteunende functie. De teammanager kan de mentor ondersteunen in de aanpak van de begeleiding van een individuele leerling, daarnaast kan de orthopedagoog om advies gevraagd worden. Indien de interne begeleiding niet toereikend is, kan in overleg met ouders doorverwezen worden naar externe ondersteuningsmogelijkheden. Binnen de rol van de mentor zijn een aantal taken te onderscheiden: 4 De mentor en de groep / klas De mentor en de individuele leerling De mentor en de ouders De mentor en de vakdocenten De mentor en de teammanager De mentor en de directeur De mentor en de groep / klas - de mentor en de individuele leerling - Is eerste aanspreekpunt voor leerlingen - Geeft mentorlessen op het gebied van studievaardigheden en/of sociale vaardigheden - Coördineert het groepsproces - Draagt mede zorg voor een goede sfeer in de klas - Bemiddelt bij conflicten tussen leerlingen onderling - Bemiddelt bij conflicten tussen leerlingen en docenten - Bemiddelt bij belangen die spelen voor zijn/haar klas bij de teammanager - Signaleert problemen in de klas en reageert hier pro-actief op - Houdt voortgangsgesprekken met zijn/haar leerlingen - Signaleert leermoeilijkheden - Onderhoudt contacten met de interne ondersteuners (zie 3.2 t/m 3.4) en hulpverlening - Stelt zich op de hoogte van absenties, afwijkend gedrag (verwijderingen, spijbelen) - Deelt rapporten uit (voorzien van opmerking) en bespreekt de cijfers met de leerlingen - Neemt deel aan en organiseert samen met de klas buitenschoolse activiteiten (klassenavond, excursie e.d.)

6 - Onderhoudt contacten met de interne ondersteuners en hulpverlening (FRT, Extra ondersteuning, etc.). - Als een leerling meer begeleidingsbehoeften heeft, dan worden de afspraken hierover genoteerd in SOM (het digitale leerlingvolgsysteem), inclusief het effect van de handelingen. De mentor en de ouders - Is eerste aanspreekpunt voor ouders - Zorgt voor adequate informatie over vorderingen, absentie, zorg e.d. - Organiseert / leidt informatieavond voor ouders - Nodigt ouders uit voor mentorspreekavond De mentor en de vakdocenten - Zorgt ervoor dat relevante informatie over de leerlingen wordt doorgespeeld naar vakdocenten - Onderhoudt contacten met vakdocenten die lesgeven aan de klas bij leerlingbesprekingen en rapportbesprekingen De vakdocent en de ouders De mentor en de teammanager - Is verantwoordelijk voor de begeleiding van leerling en klas - Roept de hulp in van teammanager en de interne ondersteuningsstructuur bij ernstiger problematiek of als de mentor oordeelt dat zijn/haar begeleiding niet meer toereikend is - Vult bij gebleken extra ondersteuningsbehoefte (in overleg met de teammanager/orthopedagoog) de benodigde inschrijfformulieren in en levert deze in - Schakelt de teammanager in bij grensoverschrijdend gedrag - Bespreekt het functioneren van zijn/haar klas met de teammanager - Spreekt begeleidingsvergaderingen door met de teammanager 5 De procedure omtrent het inschakelen van ondersteuning voor een leerling wordt verderop besproken in de ondersteuningsgids.

7 Interne ondersteuningsteam Het interne ondersteuningsteam bestaat uit: de teammanagers, de orthopedagoog, de begeleider Passend Onderwijs Almere dit jaar wordt gekeken of dit team uitgebreid kan worden met de GGD verpleegkundige en de maatschappelijk werker vanuit de pilot Onderwijs zorg in samenhang. Dit zijn de ondersteuners op Poort die een adviserende en uitvoerende functie kunnen hebben bij hulpvragen van leerlingen, docenten en ouders Teammanager Poort heeft drie teammanagers, Cyrille Kho voor de onderbouw, Hester Beerling voor de mavo klassen en Ron Hendriks voor de havo bovenbouw (inclusief havo drie). De teammanager adviseert de mentor en kijkt samen met de mentor naar de ondersteuningsvraag. De teammanager organiseert en leidt leerling besprekingen en rapportvergaderingen. Als de ondersteuning vanuit de begeleidingsstructuur van Poort niet voldoende blijkt te zijn en externe ondersteuning nodig lijkt dan kan de teammanager in samenwerking met de orthopedagoog advies inwinnen bij het externe Zorg Advies Team (ZAT). Een aanmelding en akkoordverklaring van ouders is dan noodzakelijk. Het externe ZAT komt elke maand bij elkaar voor het bespreken van leerlingen en algemene zaken, die de zorg betreffen. Aan het externe ZAT-overleg nemen deel: - de schoolarts - de orthopedagoog - de spilfunctionaris Bureau Jeugdzorg - de functionaris Jeugd- en Jongeren maatschappelijk werk - de leerplichtambtenaar - de psycholoog permanente commissie leerling-zorg 6 Na bespreking van het ZAT volgt een advies aan ouders Orthopedagoog De orthopedagoog, Astrid Hoogendijk, adviseert en denkt mee over de invulling van de ondersteuning op Poort. De orthopedagoog meldt gesignaleerde knelpunten in de interne ondersteuning/begeleiding en geeft relevante ontwikkelingen in de externe zorg door aan de betrokkenen. De orthopedagoog neemt deel aan het ZAT. Zij kan (na toestemming van ouders) informatie uitwisselen met betrokken instellingen. De orthopedagoog stelt de diagnose dyslexie en geeft na de diagnose het ondersteuningstraject op Poort aan. Op Poort gaan we ervan uit dat binnen het voortgezet onderwijs dyslexie niet meer remedieer baar is. De hulp richt zich dus vooral op het leren omgaan met dyslexie. De orthopedagoog is verantwoordelijk voor het bekendmaken van praktische wijzigingen ten aanzien van dyslexie, aansluitend bij het dyslexieprotocol van het voortgezet onderwijs. Naast een dyslexieonderzoek kan de orthopedagoog ook andere onderzoeken bij leerlingen uitvoeren. Het kan dan gaan om vragen over het niveau van een leerling of het sociaal emotioneel functioneren. Veelal zal de vraag een combinatie van beiden behelzen. Aanmelding voor onderzoeken door de orthopedagoog verloopt altijd via de mentor en de teammanager. Ouders wordt altijd om toestemming gevraagd.

8 De orthopedagoog kan betrokken worden bij de begeleiding van leerlingen waarover meer dan normale zorgen zijn (vaak leerlingen met een leerlinggebonden financiering of een handelingsplan/ontwikkelingsperspectief). De orthopedagoog is betrokken bij het traject aanname en plaatsing/begeleiding van leerlingen die zijn aangemeld bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL), waarover meer dan normale zorgen zijn bij de overstap van primair onderwijs (PO) naar voortgezet onderwijs (VO). Dit zijn vaak leerlingen met een leerlinggebonden financiering en/of ontwikkelingsperspectief. De orthopedagoog onderhoudt in dit stadium contact met de basisschool en met ouders (evt. externe organisaties). Voor de leerlingen met een leerlinggebonden financiering (LGF) bewaakt de orthopedagoog het begeleidingsproces samen met de ambulant begeleider van Passend Onderwijs 3.4. Passend Onderwijs Almere Leerlingen die momenteel een leerlinggebonden financiering ( rugzakje ) hebben, kunnen hier tot uiterlijk gebruik van maken. Leerlingen met een leerlinggebonden financiering krijgen ondersteuning van hun mentor en van de ambulant begeleider van Passend Onderwijs Almere. Iedere leerling met een dergelijke begeleiding heeft een ontwikkelingsperspectief waarin ook specifiek voor deze leerling geldende afspraken staan waar de docenten rekening mee houden. Ongeveer 2 à 3 keer per jaar wordt de schoolsituatie geëvalueerd. Hierbij kunnen de volgende personen aanwezig zijn: 7 o o o o o de leerling de ouder(s)/verzorger(s) de mentor de ambulant begeleider van Passend Onderwijs Almere de orthopedagoog Ouders, maar ook mentoren en andere betrokkenen van school kunnen advies inwinnen bij Passend Onderwijs Almere. Op verzoek van Poort geeft de ambulant begeleider minimaal 1x per jaar in samenwerking met de orthopedagoog voorlichting aan betrokken vakdocenten. Dit vindt plaats tijdens de teamvergadering. Poort zal al het mogelijke doen om leerlingen de ondersteuning en begeleiding te bieden die zij op school nodig hebben. Mocht echter blijken dat de ondersteuningsstructuur onvoldoende aansluit op de begeleidingsbehoefte van de leerling, dan kan onderzocht worden of een andere school een meer passende ondersteuningsstructuur heeft. Mocht het regulier onderwijs geen passende ondersteuning kunnen bieden, dan kan de mogelijkheid van een onderwijsplaats op het Speciaal onderwijs onderzocht worden. Voor een dergelijke plaatsing is een Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) nodig. Een dergelijke verklaring kan pas aangevraagd worden als blijkt dat de mogelijkheden van het regulier onderwijs uitgeput zijn. Het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring verloopt via Passend Onderwijs Almere (

9 4. Mogelijkheden van de interne ondersteuningsstructuur: 4.1.Leerlingbespreking Ondersteunings- en zorgvragen van een leerling worden besproken tijdens de leerlingbespreking. De mentoren kunnen tijdens de leerlingbespreking een leerling inbrengen waar een ondersteuningsvraag voor bestaat. De mentor vult op het formulier ten behoeve van de leerlingbespreking (zie bijlage) de vraagstelling in en deze wordt in het team met de lesgevers besproken. Opdat er een uitwisseling plaatsvindt over de belemmerende en bevorderende factoren van een leerling en onderwijsbehoeften die hierbij aansluiten. De leerlingbespreking kan leiden tot gezamenlijke afspraken en advies, maar ook tot vervolgstappen binnen of buiten de ondersteuningsstructuur van Poort Professionaliseren van het team Aanleiding: In het kader van passend onderwijs moet Baken Poort aan haar zorgplicht voldoen, op basis van goede ondersteuning krijgt de school de financiering. Op Poort is er behoefte de gewenste ondersteuning rond leerlingen met een extra zorgvraag centraler rond een leerling, in de klas, in kaart te brengen en af te stemmen met ouders, leerling, mentor en andere lesgevers. Het doel is middels laagdrempelige interventies bij leerlingen te komen tot een plan van aanpak waarbij uitval van een leerling zoveel mogelijk wordt voorkomen. Werkwijze van de pilot: 8 In de docentenvoorlichting polsen de orthopedagoog en ambulant begeleider vanuit Passend Onderwijs Almere welke leerlingen anders opvallen dan dat vanuit het dossier mag worden verwacht. Per team wordt hiervoor 1 leerling door het docententeam uitgekozen. De teams zijn de onderbouw, bovenbouw mavo en de bovenbouw havo. Daarna wordt door de mentor de informatie vanuit het team verzameld en wordt er door de mentor een gesprek gepland met ouders, mentor en ambulant begeleider. In dit gesprek wordt toestemming gevraagd en wordt het traject uitgelegd en aangegeven wat ouders hiervan kunnen verwachten en hoe zij verder worden geïnformeerd. Er worden minimaal 3 observaties gedaan waaronder in ieder geval bij een les van de mentor. Ook is er een gesprek met de leerling over zijn of haar wensen en wordt er uitgevraagd over wat er wel en niet goed lukt. Na deze observaties wordt in overleg met de orthopedagoog gekeken wat goed werkt en deze afspraken worden daarna ook door de andere lesgevers gevolgd. Mochten er andere interventies nodig zijn dan wordt er een OPP opgesteld en kan er gekeken worden naar mogelijk passende interventies.

10 4.3. Sociaal-emotionele begeleiding De interne ondersteuners op school kunnen met leerlingen ondersteunende en inzicht gevende gesprekken voeren vanwege een persoonlijk (sociaal-emotioneel) probleem of in verband met onderwerpen die een negatieve invloed hebben op het schoolse functioneren. Hoe komen de leerlingen in aanmerking voor dergelijke gesprekken? a. In overleg tussen de mentor en teammanager b. Naar aanleiding van de leerlingbespreking of rapportbespreking Het streven is om gedurende maximaal vijf gesprekken te kijken welke hulp het beste bij de leerling past, dit wordt ook gedeeld met de mentor. Er worden korte notities van de afspraken in SOM geplaatst. Het advies kan zijn het aanbieden van verdere hulp binnen school of een verwijzing naar externe hulp De huiswerkklas Een leerling kan de huiswerkklas goed gebruiken als hij hulp nodig heeft bij: o o o o o o o o Planning huiswerk Agenda gebruiken Werkplanners gebruiken Organisatie spullen Woordjes leren Teksten leren Werkstukken maken Zich concentreren 9 De huiswerkklas De huiswerkklas van Poort is er in de eerste plaats voor leerlingen die door omstandigheden niet in staat zijn thuis hun huiswerk goed te doen. De huiswerkklas is er om op een rustige plek en met regelmaat te werken aan je huiswerk. Daarnaast kan er ondersteuning geboden worden aan het plannen van het huiswerk. In de huiswerkklas wordt het eerste kwartier aandacht besteed aan studiebegeleiding. Bijlessen Bijles wiskunde en Nederlands behoren tot het vaste begeleidingsaanbod op Poort. De bijles wordt gegeven door docenten. Als er voldoende vraag is kan er ook voor andere vakken een vast bijles aanbod verzorgd worden.

11 5. Oké-op-school Oké op school biedt trainingen aan voor leerlingen die bijvoorbeeld geen plezier meer op school hebben, snel boos en driftig kunnen reageren, pesten of gepest worden, snel afgeleid zijn of last hebben van faalangst? De trainingen en de gesprekken worden geboden door professionele jeugdhulpverleners van Vitree. Per training is er wekelijks een bijeenkomst. De duur van de trainingen varieert van 8 tot 12 weken. De trainingen worden 3x per schooljaar aangeboden in september, januari en april. De trainingen kunnen worden aangevuld met maximaal 5 individuele gesprekken met de jeugdhulpverlener. De aanmelding voor OKé-op-school verloopt vanuit school, via mentor en teammanager of orthopedagoog. Er zijn geen kosten verbonden aan OKé-op-school. De trainingen: Schoolse vaardigheden Sociale vaardigheden Omgaan met gevoelens van faalangst Vergroten van de impulscontrole Concentreren kun je leren Rots en Water Training in het verbeteren van de sociale weerbaarheid 10 Ouders worden actief betrokken bij de training van hun zoon / dochter. Verdere informatie: Website: d.rumpin@vitree.nl

12 6. Procedure aanmelden externe Zorg Advies Team (ZAT) Indien een leerling meer dan de gemiddelde ondersteuning en aandacht van de mentor nodig heeft, dan onderzoekt de mentor de mogelijkheid voor aanvullende begeleiding en bespreekt dit met de teammanager en/of orthopedagoog en als vervolgstap eventueel met het ZAT. Belangrijk is om te weten dat iedere aanmelding altijd via de mentor van de leerling verloopt. Stap 1: Mentor meldt na een interne bespreking een leerling aan voor het ZAT in overleg met de ouders. De aanmelding geschiedt d.m.v. een aanmeldingsformulier dat door ouders ondertekend moet worden. Hiermee geven ouders toestemming voor de bespreking. Stap 2: Het aanmeldingsformulier wordt aan de teammanager of orthopedagoog gegeven. Stap 3: Bespreking in het ZAT. De ZAT- leden geven een advies. Ouders worden via de mentor geïnformeerd over het advies. Stap 4: Teammanager/orthopedagoog zet samen met de betrokkenen de lijnen uit: de afspraken die gemaakt zijn worden uitgevoerd. De betrokkenen kunnen tussentijds overleg voeren over een aangemelde leerling. 11 Stap 5: De orthopedagoog stelt, indien nodig, een handelingsplan/ontwikkelingsperspectief op. Hierin wordt tenminste omschreven: o Wat de hulpvraag en beginsituatie is o Hoe de hulpvraag te beantwoorden (welke handelingen worden uitgevoerd) o Een evaluatie van de geboden ondersteuning Handelingsplannen/ontwikkelingsperspectieven worden altijd in overleg met ouders opgesteld. Een afschrift van het handelingsplan/ontwikkelingsperspectief wordt bewaard in het (digitale)dossier van de leerling.

13 7. Dyslexie protocol Dyslexieprotocol Poort 12

14 Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... blz Voorwoord... blz Wat is dyslexie?.... blz Dyslexieverklaring..... blz aanmelden met dyslexieverklaring.. blz vermoedens van dyslexie... blz TV- categorieën. blz TV0 en TV1 tijdverlenging. blz TV2 aangepaste spellingsbeoordeling... blz TV3 auditieve ondersteuning.... blz Communicatie indeling categorie blz Aanpassen categorie blz Afspraken talen en dyslexie blz Nederlands. blz Overige talen. blz Vrijstelling van een taal.. blz Examen doen met dyslexie... blz Aangepaste studieboeken.... blz Luisterboeken in bibliotheek Almere... blz Vragen over dyslexie?.... blz 26 13

15 2. Voorwoord Dit dyslexieprotocol is bedoeld voor leerlingen, ouders, docenten en schoolleiding van Poort. Wanneer in dit dyslexieprotocol hij geschreven wordt, kunt u ook zij lezen. Op Poort gaan we ervan uit dat binnen het Voortgezet Onderwijs dyslexie niet meer remedieerbaar is. Onze hulp richt zich dus vooral op het ermee om leren gaan. Daarbij willen we veel, maar kunnen we niet alles. Beperkende factor is de wet en regelgeving en de praktische mogelijkheden van de school. Dit dyslexieprotocol heeft als doel om af te bakenen wat we als school aan dyslectische leerlingen kunnen en willen bieden. De ingangsdatum is 1 september Het dyslexieprotocol is geschreven in lettertype Arial 12, regelafstand 1,5, dit lettertype wordt in de bovenbouw bij de schoolexamens en Centraal Eindexamen gebruikt en is prettig leesbaar voor dyslecten. Het dyslexieprotocol is op de website van Poort na te lezen en wordt ieder jaar besproken binnen school en gecommuniceerd met leerlingen, ouders en docenten. Dhr. Nic. Sterrenburg (Directeur) Mw. A. Hoogendijk (orthopedagoog) September

16 3. Wat is dyslexie? Op dit moment is de meest geaccepteerde definitie van dyslexie de volgende: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. (Stichting Dyslexie Nederland) Dyslectische leerlingen in het voortgezet onderwijs hebben problemen met: - lezen en/of spellen op woordniveau in het Nederlands en in de moderne vreemde talen (nieuwe klank-tekenkoppelingen, ingewikkelde spellingsafspraken); - het snel en accuraat lezen (decoderen) van teksten bij alle vakken; - het snel en accuraat spellen (coderen) bij functioneel schrijven bij alle vakken. (Uit: Protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs 2004 ) Dyslexieverklaring Wanneer dyslexie is vastgesteld, hoort bij het rapport van de deskundige ook een dyslexieverklaring. Dit betekent dat uit psychodiagnostisch onderzoek is gebleken dat bij de leerling dyslexie is vastgesteld. Een dyslexieverklaring mag alleen worden afgegeven door een daartoe bevoegde deskundige. De deskundige moet in ieder geval een psycholoog of orthopedagoog zijn. Een remedial teacher of logopedist is niet bevoegd om een dyslexieverklaring af te geven. De dyslexieverklaring geeft de mogelijkheid gebruik te maken van verschillende faciliteiten in het onderwijs. De benodigde (ICT-)hulpmiddelen moeten genoemd worden in de verklaring. Een dyslexieverklaring is onbeperkt geldig (Bron: Steunpunt Dyslexie).

17 4.1 Aanmelden met dyslexieverklaring Wanneer een leerling op Poort wordt aangemeld en in het bezit is van een dyslexieverklaring, wordt verzocht om bij de aanmelding de dyslexieverklaring bij te voegen. De orthopedagoog van Poort stelt aan de hand van de dyslexieverklaring en gegevens van ouders vast welke aanpassingen voor de leerling nodig zijn. Leerlingen worden op grond van de benodigde aanpassingen ingedeeld in een bepaalde categorie, voor de beschrijving hiervan zie hoofdstuk 5. De informatie over de benodigde aanpassingen voor de leerling komt kort samengevat op de Bakenpas te staan. De notitie op de Bakenpas geeft de leerling recht op tijdverlenging. Daarnaast kunnen zaken aangegeven worden waar docenten rekening mee moeten houden bij de betreffende leerling (bv. aanpassingen beoordeling spelling, vergroten van teksten e.d.). 4.2 Vermoedens van dyslexie Groep 8 leerlingen Alle leerlingen die in Almere in het voortgezet onderwijs (VO) zijn gestart, worden in de eerste klas gescreend op dyslexie. Dit betekent dat bij alle leerlingen die zijn aangemeld (zonder dyslexieverklaring) voor het nieuwe schooljaar gekeken zal worden naar hun niveau van technisch lezen en spellen. Dit gebeurt aan de hand van informatie van de basisschool. Leerlingen die hier opvallend scoren worden uitgenodigd voor een dyslexieonderzoek voor de zomervakantie. Hierdoor is bij de start van de schoolloopbaan op Poort veelal bekend of de leerling dyslectisch is en welke aanpassingen nodig zijn. Leerlingen worden op grond van de benodigde aanpassingen ingedeeld in een bepaalde categorie, voor de beschrijving hiervan zie hoofdstuk Gedurende de loop van de schooljaren Leerlingen kunnen in de loop van het schooljaar alsnog via de mentor aangemeld worden voor een dyslexieonderzoek. In het VO zijn namelijk altijd leerlingen bij wie dyslexie zich pas manifesteert als ze veel talen en lange teksten moeten verwerken. Zij bereiken pas dan de grenzen van hun compensatiemogelijkheden.

18 Leerlingen die in de loop van het schooljaar een dyslexieverklaring krijgen of die aanpassingen krijgen in de maatregelen die voor hen gelden, krijgen een tijdelijke tijdverlengingskaart (dubbelgevouwen A-4tje in een plastic mapje, met beschrijving stoornis en de maatregelen die voor deze leerling gelden). Bij de start van het nieuwe schooljaar zal op de Bakenpas van de leerling de categoriecode komen te staan. 17 De procedure toepassing aanpassingen vindt u op pagina TV- categorieën Op 1 september 2015 heeft Poort 47 leerlingen waarbij dyslexie gediagnosticeerd is en 23 leerlingen die om andere redenen tijdverlenging hebben. Deze leerlingen hebben, op grond van een diagnose, recht op extra tijd voor toetsen. De aanduiding dat ze recht hebben op extra tijd wordt aangegeven op hun Bakenpas met de afkorting TV (TV: TijdVerlenging). Naast de aanduiding TV staat op de pas een notitie over een categorie. Dit kan zijn categorie 0, 1, 2 of 3. De betekenis van deze categorieën vindt u in 5.1. Door indeling in een categorie is voor alle docenten en leerlingen helder op welke aanpassingen de leerling recht heeft. Bij de start van het nieuwe schooljaar zal op de Bakenpas van de leerling de categoriecode komen te staan. Dit pasje moet de leerling

19 op de tafel leggen tijdens toetsen en zijn code op het toets- blaadje noteren, zodat de docent ziet welke aanpassingen nodig zijn. De toetsen voor alle leerlingen worden aangeboden met lettertype Arial 12 met 1.5 regelafstand, dit is prettig leesbaar voor dyslecten. Het systeem van indelen in categorieën heeft als achtergrond dat we vaststellen dat de mate waarin dyslexie voorkomt en de bijbehorende maatregelen die nodig zijn per leerling erg verschillen. Afbakenen van de ernst en vorm van dyslexie is daarom in onze ogen een logische en eerlijke stap TV0 en TV1 tijdverlenging Categorie TV0 Het gaat hier om leerlingen die tijdverlenging krijgen om een andere reden dan dyslexie. Bij hen is een andere diagnose vastgesteld (ADHD, aan autisme verwante stoornis, dyscalculie e.d.) die het tempo van informatieverwerking in ernstige mate belemmert. Deze groep leerlingen krijgt de aanduiding TV0 op hun Bakenpas (geen dyslexie, maar wel iets anders). Leerlingen die op grond van NT2 problematiek tijdverlenging krijgen (korter dan 6 jaar in Nederland en vastgestelde problematiek met in tempo verwerken van informatie) worden ook ingedeeld in categorie TV0. Het recht op tijdverlenging komt te vervallen op het moment dat de leerling langer dan 6 jaar in Nederland is.

20 Als maatregel passen we voor leerlingen die ingedeeld zijn in categorie TV0 tijdverlenging toe. Voor een toets van 45 minuten krijgt de leerling 10 minuten extra tijd. Op het examen is de tijdverlenging maximaal 30 minuten. Categorie TV1 Het gaat hier om leerlingen die als gevolg van dyslexie last hebben van een tempoprobleem. Ze lezen langzamer, maar zijn veelal ook minder snel in het verwerken van informatie. Als maatregel passen we voor deze leerlingen tijdverlenging toe. Voor een toets van 45 minuten krijgt de leerling 10 minuten extra tijd. 5.2 TV2 aangepaste spellingsbeoordeling Het gaat hier om leerlingen die als gevolg van dyslexie last hebben van zowel een tempoprobleem als een spellingprobleem. Ze lezen langzamer, zijn veelal minder snel in het verwerken van informatie en hebben daarnaast grote moeite met de spelling. De spellingproblemen zijn bij deze groep leerlingen van basale aard, schrijven wat je hoort kost deze groep leerlingen veel energie. 19 Als maatregel passen we voor deze leerlingen tijdverlenging toe (beschrijving zie 5.1), daarnaast worden spellingfouten aangepast beoordeeld volgens afspraken binnen de secties. 5.3 TV3 auditieve ondersteuning Het gaat hier om leerlingen die als gevolg van dyslexie in zeer ernstige mate last hebben van zowel een tempoprobleem als een spellingprobleem. Ze lezen beduidend langzamer, zijn beduidend minder snel in het verwerken van informatie en hebben daarnaast zeer grote moeite met de spelling. De spellingproblemen zijn bij deze groep leerlingen van zeer basale aard, schrijven wat je hoort kost deze groep leerlingen zeer veel energie. Deze groep leerlingen is zo goed als altijd al vanaf de basisschool als

21 dyslectisch bekend en heeft daar ook al gebruik gemaakt van auditieve ondersteuning bij toetsen. Als maatregel passen we voor deze leerlingen tijdverlenging toe (beschrijving zie 5.1), worden spellingfouten aangepast beoordeeld (beschrijving zie 5.2) en is er auditieve ondersteuning bij toetsen mogelijk. Uitvoering auditieve ondersteuning in de onderbouw Hieronder zijn de algemene afspraken te lezen over het gebruik van auditieve ondersteuning. We maken onderscheid tussen het gebruik van Claroread tijdens de lessituatie en tijdens toetsen. Tijdens de lessituatie mag een leerling gebruik maken van Claroread met oordopjes in wanneer de docent niet aan het uitleggen is en er geen samenwerkingsopdracht gegeven is. Bij toetsen gelden de volgende afspraken: De leerling: - installeert Claroread op zijn laptop (na ontvangst van een mail van Woordhelder). - heeft een laptop bij zich tijdens de toets. - heeft oordopjes bij zich voor de toets. - de toets antwoorden schrijft de leerling op een regulier toets-blaadje. De docent: - levert de toets digitaal aan op een usb stick. 20 Als het nodig is dat de toets ook op de laptop geschreven moet worden, dan kan de leerling de toets maken in kladblok, daar is geen spellingscontrole mogelijk. Hierna slaat de leerling de toets op de stick op (naam document: naam leerling, klas, toets, datum) en levert de stick bij de docent in (vastgeplakt op regulier toets-blaadje). De docent print het document uit om deze na te kijken.

22 Uitvoering auditieve ondersteuning in de bovenbouw In de bovenbouw geeft de leerling bij het examensecretariaat aan dat hij gebruik wil maken van een laptop tijdens SE s en het CE. Het examensecretariaat zorgt ervoor dat een laptop beschikbaar is tijdens deze examens. Voor de overige toetsen gelden de afspraken van de onderbouw, zie hierboven voor de beschrijving. 5.4 Communicatie indeling categorie Naast de aanduiding op de pas is het voor de docenten die lesgeven aan deze leerlingen van belang een overzicht te hebben van de problematiek en de aanpassingen die voor iedere leerling gelden. Middels een overzicht met de namen van alle dyslectische leerlingen zal de orthopedagoog deze informatie bij de start van ieder schooljaar doorgeven aan de betreffende teammanagers en docenten, zodat iedere docent in kennis gesteld wordt welke leerlingen uit zijn klas recht op deze aanpassing(en) hebben Aanpassen categorie Indien in de loop der jaren blijkt dat een leerling meer aanpassingen nodig heeft dan eerder ingeschat is, neemt de mentor contact op met de orthopedagoog. De orthopedagoog zal vragen naar bewijsstukken om aan te tonen dat de reeds gestelde maatregelen niet voldoende zijn. Indien de orthopedagoog vaststelt dat de gestelde maatregelen inderdaad te weinig zijn, worden de maatregelen voor de betreffende leerling aangepast. Het is dan waarschijnlijk dat de leerling in een andere categorie komt. Dit zal weergegeven worden op een nieuwe Bakenpas. 6. Afspraken talen en dyslexie 6.1 Nederlands Leerlingen met dyslexie hebben bij Nederlands recht op tijdverlenging, zowel in de onderbouw als in de bovenbouw. Voor alle leerlingen gelden dezelfde spellings- en interpunctieregels. Bij opdrachten waarbij deze spellings- en interpunctieregels getoetst worden geldt een aftrek van 0,5 punt van het totaal aantal te behalen punten per spellingsfout én 0,5 punt per twee interpunctiefouten.

23 Bij dyslectische leerlingen met TV-2 of TV-3 wordt voor spel- en interpunctiefouten, maximaal 10% van het totaal aantal punten afgetrokken. Voorbeeld: leerlingen kunnen 50 punten halen voor een toets, bij TV-2 en TV-3 leerlingen kan maximaal 5 punten afgetrokken worden voor spellings- en interpunctiefouten ook als er meer fouten worden gemaakt. Op het Centraal Eindexamen Nederlands is er geen aangepaste beoordeling voor dyslectische leerlingen. Zie voor de mogelijke faciliteiten bij het eindexamen voor dyslecten paragraaf Overige talen In de onderbouw en bovenbouw bij Engels, Frans en Duits heeft de dyslectische leerling recht op de faciliteiten behorend bij zijn categorie Vrijstelling van een taal Binnen het voortgezet onderwijs zijn er voor leerlingen die niet in staat zijn het volledige onderwijsprogramma te volgen, mogelijkheden tot aanpassingen. Bij het Baken moeten leerlingen die in de onderbouw les volgen op het niveau havo, mavo altijd alle talen volgen. 8. Examen doen met dyslexie Tijdens het eindexamen heeft de leerling recht op de faciliteiten behorende bij zijn/haar TV categorie. Mogelijke faciliteiten bij het eindexamen zijn: 1. Tijdverlenging; bij het centraal examen gaat het hier om een verlenging van de desbetreffende toets met ten hoogste 30 minuten. 2. Auditieve ondersteuning; dit gebeurt op een PC met speciaal geleverde software.

24 3. Ondersteuning d.m.v. computer/laptop, alleen mogelijk indien dyslexie gecombineerd is met ernstige motorische problemen. Met ingang van 2005 mogen alle leerlingen examen doen via de PC, met gebruik van de spellingscontrole. Dit is dus niet beperkt tot leerlingen met handicaps en beperkingen. Op het Baken, zowel Stad, Park, Poort als Trinitas, wordt eerst ingezet op de auditieve ondersteuning. Examen doen op de PC met gebruik van spellingscontrole is vooralsnog geen optie. 9. Aangepaste studieboeken Vanaf schooljaar 2009/2010 zijn scholen voor voortgezet onderwijs verplicht om lesmateriaal gratis ter beschikking te stellen aan leerlingen. Dit geldt ook voor aangepaste schoolboeken. Aangepaste schoolboeken zijn bijvoorbeeld gesproken boeken (voor de Daisy-speler), brailleboeken en vergrotingen. Deze boeken worden speciaal gemaakt voor leerlingen met een leesbeperking, zoals bijvoorbeeld leerlingen met een visuele handicap of dyslexie. Scholen zijn ervoor verantwoordelijk de aangepaste boeken gratis aan deze leerlingen te verstrekken. 23 Om te bekijken of een leerling voor aangepaste studieboeken in aanmerking kan komen, moet er contact worden opgenomen met de orthopedagoog. Leerlingen die vanwege een andere reden dan dyslexie of een visuele handicap tijdverlenging hebben, komen voor deze regeling niet in aanmerking. 10. Luisterboeken in bibliotheek Almere Met ingang van het schooljaar zijn alle leerlingen van Poort d.m.v. het schoolabonnement automatisch lid van de gemeentelijke bibliotheek. Alle leerlingen ontvangen aan het begin van het schooljaar een bibliotheekpas, waarmee ze per keer voor vier weken gratis tien boeken en tijdschriften kunnen lenen. Dit abonnement geeft dezelfde rechten en mogelijkheden als de basisjaarkaart die u normaal bij de bibliotheek zou kunnen aanschaffen. Onder deze regeling vallen ook Daisy-roms en de Daisy-speler. Dankzij de Daisy-rom kunnen jongeren en volwassenen met een visuele handicap of beperking en mensen met dyslexie of fysieke leesproblemen blijven lezen. Een Daisy-rom is een gesproken boek. Geen luisterboek, want bij de

25 Daisy- rom kan je via de zoekstructuur van de Daisy-speler navigeren in de tekst naar bijvoorbeeld pagina s, hoofdstukken en/of rubrieken. Ook kan de afspeelsnelheid geregeld worden. Leerlingen die vanwege dyslexie graag luisterboeken willen gebruiken bij het lezen voor de leeslijst van de talen, kunnen via de bibliotheek luisterboeken lenen. De Daisy-rom kan op twee manieren beluisterd worden; door het gratis lenen van een Daisy-speler bij de bibliotheek (borg 50,-) of via speciale software op de pc. Deze software is gratis en in het Nederlands te downloaden via kies voor Dutch - Complete installer als u AMIS 3.1 in het Nederlands wilt installeren. 11. Vragen over dyslexie? Voor vragen betreffende dyslexie kunt u terecht bij de orthopedagoog. Zij zal uw vragen proberen te beantwoorden of zoekt ze uit. De orthopedagoog is verantwoordelijk voor de inhoud van dit dyslexieprotocol. Aanvullingen en opmerkingen hierover kunnen aan haar doorgegeven worden. 24 Contactgegevens orthopedagoog Astrid Hoogendijk Werkdag: Maandag, dinsdag, donderdag en even weken op woensdag a.hoogendijk@hetbaken.nl Tel:

26 8. Formulieren Studiebegeleiding Huiswerkklas, informatie over inschrijven volgt. Sociaal-emotioneel Oké op school formulieren Oké op school fact sheets Overige Handelingsplan Ontwikkelingsperspectief plan Leerlingbespreking Aanvraagformulier ZAT Akkoordverklaring bespreking ZAT 25

27 26 Voortgezet onderwijs

28 27

29 Training: Sociale Vaardigheidtraining Voor wie? De training in sociale vaardigheden is er voor leerlingen die vaardiger willen worden in de omgang met andere mensen. Hoe? In de training, die je samen met een groepje leerlingen van verschillende scholen en met dezelfde zorgen volgt, behandelen we iedere week een ander thema. Door groepsgesprekken, oefeningen, rollenspellen en feedback geven we elkaar inzicht in het effect van verschillend gedrag en leren we verschillende manieren van reageren aan. Welke thema s? Iedere groep is anders. We proberen de training zo veel mogelijk aan te laten sluiten bij de leerdoelen van de groep. Om je een beeld te geven volgt hier een aantal onderwerpen die binnen deze training aan de orde komen: Jezelf voorstellen in een groep Hoe kom ik over op een ander? 3 manieren van reageren (agressief, verlegen, aanpakken) Gedachten, gevoelens, gedrag, gevolg Een praatje maken met een onbekende Meedoen met een groep / weerstand bieden tegen groepsdruk Je eigen mening geven Opkomen voor jezelf Pesten en gepest worden Rekening houden met een ander Samenwerken 28 Hoe vaak? Voordat je gaat starten word je samen met je ouder(s)/verzorger(s) uitgenodigd voor een intakegesprek. Hierin bespreken we je motivatie om deel te nemen aan de training en de doelen waar je aan zou willen werken. De training zelf duurt 8 tot 10 groepsbijeenkomsten. Na de training sluiten we af met een individueel eindgesprek waarbij ook je ouder(s)/verzorger(s) worden uitgenodigd. Als je dat prettig vindt, is ook je mentor welkom. In dit eindgesprek bespreken we wat je geleerd hebt van de training. Waar? De trainingen worden vanaf het schooljaar aangeboden op de eigen school of een andere VO school. De exacte locatie hoor je bij tijdens het intakegesprek.

30 Training: Rots en water Voor wie? De training Rots & Water is een psycho-fysiek weerbaarheidsprogramma. Psycho-fysiek betekent dat je door middel van lichamelijke oefeningen fysieke, mentale en sociale vaardigheden gaat aanleren. De vaardigheden hebben betrekking op het verminderen van conflicten met mensen in je omgeving, jezelf leren verdedigen en het aangaan en onderhouden van contacten met andere mensen. De training is geschikt voor zowel jongens als meiden die er de voorkeur aan geven om sociale vaardigheden op een actieve manier aan te leren. Hoe? De training Rots & Water wordt gegeven in een gymzaal. We trainen in gemakkelijke kleren en op blote voeten. Door actieve opdrachten leer je de krachten en zwakke punten van de Rots- en Waterhouding. De Rotshouding leert je op jezelf te vertrouwen en je eigen weg te durven kiezen, dit kan je helpen om te gaan met bijvoorbeeld groepsdruk. De Waterhouding leert je luisteren naar de mening van andere mensen. Bij de water houding staan vriendschap, samenwerken en communicatie centraal.. Welke thema s? Iedere groep is anders. We proberen de training zo veel mogelijk aan te laten sluiten bij de leerdoelen van de groep. Om je een beeld te geven volgt hier een samenvatting van thema s die binnen deze training vaak aan de orde komen: Gronden en centreren Sterk staan Rotshouding & Waterhouding Rots en Water op het schoolplein Ademkracht Lichaamstaal Grenzen aanvoelen en grenzen aangeven Pesten en gepest worden Groepsdruk Mentale kracht 29 Hoe vaak? Voordat je gaat starten word je samen met je ouder(s)/verzorger(s) uitgenodigd voor een individueel intakegesprek. Hierin bespreken we je motivatie om deel te nemen aan de training en de doelen waar je aan zou willen werken. De training zelf duurt 8 tot 10 groepsbijeenkomsten. Na de training sluiten we af met een individueel eindgesprek waarbij ook je ouder(s)/verzorger(s) worden uitgenodigd. Als je dat prettig vindt, is ook je mentor welkom. In dit eindgesprek bespreken we wat je geleerd hebt van de training. Waar? De trainingen worden vanaf het schooljaar aangeboden op een school bij jou in de buurt. De exacte locatie hoort je tijdens het intakegesprek.

31 Pink Perfect Voor wie? Pink Perfect is een uitdagende groepstraining voor meiden die willen werken aan hun zelfvertrouwen en weerbaarheid. De training is vernoemd naar de gelijknamige single van zangeres Pink. In het liedje Perfect zingt Pink over haar eigen puberteit. Ze trok zich veel aan van wat anderen van haar vonden en over haar zeiden. Hier werd ze erg onzeker en kwetsbaar van. In haar lied beschrijft ze dat het belangrijk is om positief over jezelf te denken en te letten op waar je goed in bent. Dit vergroot je zelfvertrouwen. Hoe? Je traint met een groep van ongeveer 10 meiden, onder leiding van een vaste trainer. We trainen in een groep omdat je veel van elkaar kunt leren. Als het gaat om weerbaarheid kijken we bijvoorbeeld naar je lichaamstaal en houding. Ook kijken we DVD fragmenten waarover we in gesprek gaan met de groep. We geven elkaar tips en oefenen hiermee. Dus naast praten, bewegen we ook veel. Om vrij te kunnen bewegen trainen we in de gymzaal. Trek dus kleding aan die lekker zit. Welke thema's? Stevig staan Lichaamstaal Grenzen aanvoelen en aangeven Grenzen verdedigen ˆ verbaal & fysiek Gedrag binnen relaties Gevoel en intuïtie Sociale media en internet Omgaan met groepsdruk 30 Hoe vaak? Er zijn in totaal 8 bijeenkomsten van 1.5 uur. Na de training volgt er een eindgesprek met de trainer. Tijdens dit gesprek blik je samen terug op wat je hebt geleerd. Mogelijk krijg je nog aanvullende tips van de trainer. Waar en Wanneer? Dit wordt afgesproken met jouw school. Je wordt hierover tijdig geïnformeerd door de trainer.

32 Training: Faalangstreductietraining Voor wie? De training in het omgaan met gevoelens van faalangst is er voor leerlingen die willen begrijpen wat faalangst is en technieken willen aanleren om faalangst te verminderen. Hoe? In de training, die je samen met een groepje leerlingen van verschillende scholen en met dezelfde zorgen volgt, behandelen we iedere week een ander thema. Door groepsgesprekken, oefeningen, rollenspellen en feedback krijg je meer zicht op het ontstaan van jouw faalangst en wat je er tegen kunt doen. Welke thema s? Iedere groep is anders. We proberen de training zo veel mogelijk aan te laten sluiten bij de leerdoelen van de groep. Om je een beeld te geven volgt hier een een aantal onderwerpen die binnen deze training aan de orde komen: Wat is faalangst? (cognitief, sociaal en fysiek) Wanneer heb ik last van faalangst? Welke niet-helpende gedachten heb ik? Hoe leer ik realistisch denken? Welke rol speelt mijn lichaamshouding? Ademhaling- en ontspanningsoefeningen Studiegewoonten Presenteren Toetsen maken Faalangst in sociale situaties Zelfvertrouwen 31 Hoe vaak? Voordat je gaat starten word je samen met je ouder(s)/verzorger(s) uitgenodigd voor een individueel intakegesprek. Hierin bespreken we je motivatie om deel te nemen aan de training en de doelen waar je aan zou willen werken. De training zelf duurt 8 tot 10 groepsbijeenkomsten. Na de training sluiten we af met een individueel eindgesprek waarbij ook je ouder(s)/verzorger(s) worden uitgenodigd. Als je dat prettig vindt, is ook je mentor welkom. In dit eindgesprek bespreken we wat je geleerd hebt van de training. Waar? De trainingen worden vanaf het schooljaar aangeboden op de eigen school of een andere VO school. De exacte locatie hoor je bij tijdens het intakegesprek.

33 Training: Schoolse Vaardigheidtraining: Breingeheimen Voor wie? De training in schoolse vaardigheden is er voor leerlingen die willen leren hoe ze hun huiswerkaanpak kunnen verbeteren en effectiever en efficiënter kunnen leren. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan je zelfverantwoordelijkheid binnen de school. Je kunt denken aan je agendagebruik, je omgang met docenten en je zelfvertrouwen. Hoe? In de training, die je samen met een groepje leerlingen van verschillende scholen en met dezelfde problemen volgt, behandelen we iedere week een ander thema. Door groepsgesprekken, oefeningen, spelvormen en huiswerkopdrachten ga je aan de slag met de punten die voor jou moeilijk zijn. Welke thema s? Iedere groep is anders. We proberen de training zo veel mogelijk aan te laten sluiten bij de leerdoelen van de groep. Om je een beeld te geven volgt hier een aantal van de onderwerpen die binnen deze training aan de orde komen: Schoolmotivatie Werking van het geheugen Leertechnieken Studiecondities Agendagebruik Plannen en organiseren van huiswerk Concentratie Toekomstplan maken, hoe ga je verder na de training? Zelfvertrouwen 32 Hoe vaak? Voordat je gaat starten word je samen met je ouder(s)/verzorger(s) uitgenodigd voor een individueel intakegesprek. Hierin bespreken we je motivatie om deel te nemen aan de training en de doelen waar je aan zou willen werken. De training zelf duurt 8 tot 10 groepsbijeenkomsten. Na de training sluiten we af met een individueel eindgesprek waarbij ook je ouder(s)/verzorger(s) worden uitgenodigd. Als je dat prettig vindt, is ook je mentor welkom. In dit eindgesprek bespreken we wat je geleerd hebt van de training. Waar? De trainingen worden vanaf het schooljaar aangeboden op de eigen school of een andere VO school. De exacte locatie hoor je bij tijdens het intakegesprek.

34 Training: Agression Replacement Training Voor wie? ART is een in Amerika ontwikkelde training voor jongeren die hun agressieve gedrag willen verminderen. Hoe? De ART is ontwikkeld door de bekende therapeuten Goldstein, Gibbs, Feindler en Glick. De ART is wetenschappelijk onderzocht en komt uit diverse onderzoeken in zowel de VS als in Groot-Brittannië, als een zeer effectieve methode om tot blijvende positieve gedragsverandering te komen. De Agression Replacement Training bestaat uit drie componenten: 1. sociale vaardigheidstraining 2. training controleren boosheid 3. training moreel redeneren Welke thema's? De sociale vaardigheidscomponent leert deelnemers hoe ze anders kunnen handelen in plaats van te reageren met agressie. De training controleren boosheid leert ze ook wat ze niet moeten doen. Het doel is de zelfcontrole/zelfbeheersing te verbeteren en de agressie te verminderen. Deelnemers worden getraind om in (ruzieachtige) situaties niet met agressie te reageren. In de training moreel redeneren worden bijeenkomsten georganiseerd waarin de deelnemers sociale beslissingen moeten nemen. In elke bijeenkomst wordt een probleemsituatie voorgelegd waar de jongere zich mee kan identificeren 33 Hoe vaak? Dit hangt af van de leerdoelen van de leerlingen in de groep. Tijdens het intakegesprek wordt dit ingeschat per leerling. Waar? De trainingen worden vanaf het schooljaar aangeboden op de eigen school of een andere VO school. De exacte locatie hoort je tijdens het intakegesprek.

35 Naam leerling: Geb. datum: Diagnose: School: Klas: Handelingsplan Schoolloopbaan: Start handelingsplan: Mentoren: Verslag gemaakt door: Verslag naar: Start gesprek aanwezig d.d.: Ouder(s)/verzorger(s): Leerling: School: Astrid Hoogendijk (orthopedagoog) Doelen en afspraken 1 e periode. Datum: augustus tot december 2015 Informatie vooraf kort samengevat: 34 Samenvatting gesprek: Doelen voor periode 1: Onderwijsbehoeften: Handelingsafspraken periode 1: NB. Baken Poort kan er niet garant voor staan, maar zal alle mogelijkheden benutten om een leerling met een bovenbeschreven stoornis het onderwijs te laten afronden met een diploma.

36 Ontwikkelingsperspectiefplan Naam: Geboortedatum: Leeftijd: Diagnose: Ouderlijk gezag: School van herkomst: Schoolloopbaan: Schooltype: Klas: Mentor(en): Beschikking/TLV: Startdatum OPP: ja/ nee/ in onderzoek m/v 35

37 Probleemdefiniëring Wat is er aan de hand? Hoe lang spelen de problemen? Waarom wordt nu voor deze leerling een OPP opgesteld? Hoe ernstig? (denk aan frequentie, consequenties, op welke gebieden) Welke verklaring hebben: Leerling Ouders School Welke hulpvraag hebben: Leerling Ouders School Extra ondersteuning buiten school: Waar: Wie: Start: Eind: 0 Maatschappelijk Werk 0 Bureau Jeugdzorg 0 IPT/IOG/PPG/GGV 0 OTS (Onder toezichtstelling) / (Gezins)voogd 0 24 uurs opvang: 0 Oké op school 0 Individuele therapie: 0 Anders 36 Adviezen extra ondersteuning buiten school: Wie: Datum: Extra ondersteuning op school: Wie: Start: Eind: 0 Gesprekken met mentor/ afdelingsbegeleider 0 Logboekje 0 Handelingsplan 0 Huiswerkklas Adviezen extra ondersteuning op school: Wie: Datum:

38 Psychologische gegevens Instrument: Datum: Afgenomen door: IQ: TIQ VIQ/RS PIQ/PS Profiel en interpretatie intelligentieonderzoek: Theoretisch leerrendement: Bevorderende factoren: Belemmerende factoren: (Kinderpsychiatrisch) onderzoek: Instantie: Datum: Classificatie DSM-IV AS I: AS II: AS III: AS IV: AS V: GAF 37 Conclusie onderzoek: Medische diagnose: Instantie: Datum: Diagnose: Conclusie onderzoek: In onderzoek: ja/nee Instantie: Datum: Medicatie: Waarvoor dient het: Door wie voorgeschreven:

39 Protectieve en belemmerende factoren Leerlingkenmerken Bevorderende factoren Belemmerende factoren Cognitie Sociaal-emotioneel Werkhouding, taakgedrag Onderwijsleeromgeving (plek in de klas, sfeer klas, aantal lln, relatie docenten) Gezondheid (eet en drinkgedrag, slaappatroon, verzuim) Thuissituatie Vrije tijd Overig Aandachtpunten voor de begeleiding Wat heeft de leerling nodig, wat werkt bij deze leerling? Relatie leerling-docent Relatie met medeleerlingen Sociaal-emotioneel Werkhouding/Taakgedrag Instructie Een instructie nodig die 38 Verwerking/feedback Opdrachten nodig die Feedback nodig die Materialen/leeractiviteit Materialen nodig die Leeractiviteiten nodig die Anders Welke interventies lukten wel en welke niet.handelingsadviezen: