Ben jij er ook? Docentenhandleiding
|
|
- Magdalena van der Laan
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ben jij er ook? Docentenhandleiding TYPERING MODULE Ontwikkeld voor vwo 4 Leerstofgebied Biologische eenheid: organismen, biodiversiteit Omvang lesuren van 50 minuten + evaluatie (1 lesuur) Didactische typering Een lessenserie die leerling wil laten reflecteren over de omgang van de mens met andere organismen. Werkvormen: maken van PowerPoint; onderzoek; waarnemen, tekenen en beschrijven; determineren; meningsvorming en betogen. De module is bedoeld als kennismaking met de biologie in de bovenbouw van VWO. Docentenhandleiding BEN JIJ ER OOK? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
2 Dit lesmateriaal is ontwikkeld door docenten van het Segbroek College te Den Haag. Auteurs: Harm Beekhof en Marius Rondeltap Disclaimer In het kader van de vernieuwing van het vak Biologie zijn door docenten van de volgende scholen met behulp van subsidie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en in samenwerking met de Commissie Vernieuwing Biologie Onderwijs (CVBO), modules ontwikkeld. Candea college CSG Dingstede Schoter Scholengemeenschap Havo Notre dame des Anges Cartesius Lyceum Jac. P. Thijsse College Segbroek College Het auteursrecht op de modules berust bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. OCW is derhalve de rechthebbende zoals bedoeld in de hieronder vermelde creative commons licentie. SLO (nationaal expertise centrum leerplanontwikkeling) heeft toestemming verkregen van OCW om de modules onder de hierna vermelde creative commons licentie te publiceren. SLO is niet verantwoordelijk voor de totstandkoming, inhoud en didactiek van de modules en om die reden aanvaardt SLO geen enkele aansprakelijkheid voor onjuistheden en/of onvolledigheden in de modules en/of enige schade, voortkomend uit (het gebruik van) deze modules. Bij de ontwikkeling van de modules is wellicht gebruik gemaakt van materiaal van derden. SLO aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele inbreuk die op rechten van derden is gemaakt. Mochten er personen of instanties zijn die rechten menen te kunnen doen gelden op tekstgedeeltes, illustraties, enz. van een module, dan worden zij verzocht zich in verbinding te stellen met OCW. Voor deze module geldt de Creative Commons Licentie: Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 3.0 Nederland ( Deze licentie houdt in dat een gebruiker het werk mag kopiëren, verspreiden en doorgeven mits de gebruiker de naam van de rechthebbende vermeldt, de gebruiker het werk niet voor commerciële doeleinden gebruikt en de gebruiker het werk niet bewerkt. Een gebruiker die het werk wil bewerken en/of verspreiden in bewerkte vorm al dan niet voor commerciële doeleinden dient zich in verbinding te stellen met OCW. Docentenhandleiding BEN JIJ ER OOK? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
3 INHOUD pagina 1. Korte omschrijving van de lessenserie en de gebruikte contexten 3 2. Plaats in examenprogramma 4 3. Eindtermen 5 4. Benodigde voorkennis en vaardigheden 5 5. Overzicht leerlingmateriaal 6 6. Lesoverzicht 6 7. Rol van het boek 7 8. Bronnen van materiaal 7 9. Uitgebreide omschrijving van de lessen met didactische aanwijzingen Toetsing 9 1. Korte omschrijving van de lessenserie en de gebruikte contexten Ben jij er ook? is een lessenserie die leerlingenwil laten nadenken over de omgang van de mens met andere organismen. In een leefwereldcontext wil de lessenserie leerlingen de enorme verscheidenheid aan organismen, waar mensen mee omgaan of waar mensen last van kunnen hebben, laten ervaren. In een onderzoekscontext doen leerlingen ervaring op met vaardigheden die door biologen (microbioloog, plantenanatoom, taxonoom) worden gehanteerd. In beroepscontext (journalist) maken leerlingen een beschouwing over hoe om te gaan met dieren waar mensen (ook) last van kunnen hebben. Het laatste deel van de module is een gemengde context, waarin leerlingen de indeling vergelijken van organismen in de leefwereld en in de wetenschap. De module is bedoeld om de leerlingen te laten kennismaken met de biologie in de bovenbouw van VWO en legt de nadruk op mentale en motorische vaardigheden. Conceptuele diepgang heeft nog geen prioriteit. NB. Gemarkeerde tekst moet in ieder geval aangepast worden aan de eigen situatie. (Dit geldt niet voor hoofdstuk 2) Docentenhandleiding BEN JIJ ER OOK? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
4 2. Plaats in examenprogramma De belangrijkste concepten zijn GEEL gearceerd, de concepten die er ook bij betrokken worden zijn GRIJS gearceerd. De concepten die alleen voor vwo gelden zijn van een (v) voorzien. Biologische eenheid SYSTEEMEIGENSCHAP Zelfregulatie Zelforganisatie Interactie Reproductie Evolutie Molecuul DNA Eiwitsynthese Genexpressie Genregulatie DNA-replicatie Mutatie Recombinatie Variatie Cel Cel Homeostase Transport Assimilatie Dissimilatie Celdifferentiatie Celcommunicatie (v) (v) Celcyclus Ontstaan van het leven (v) Orgaan (-systeem) Orgaan Ademhaling Vertering Uitscheiding Transport ORGANISATIENIVEAU Organisme Prokaryoot Eukaryoot Virus Homeostase Fotosynthese Ademhaling Vertering Uitscheiding Transport Afweer Beweging Hormonale regulatie Neurale regulatie Waarneming Levenscyclus Gedrag Voortplanting Erfelijke eigenschap Populatie Populatie Gedrag Variatie Selectie Soortvorming Ecosysteem Ecosysteem Energiestroom Kringloop Dynamiek Evenwicht Dynamiek Evenwicht Voedselrelatie System Aarde Systeem Aarde Energiestroom (v) Kringloop Dynamiek (v) Evenwicht (v) Dynamiek (v) Evenwicht (v) Biodiversiteit Ontstaan van het leven (v) Docentenhandleiding BEN JIJ ER OOK? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
5 3. Eindtermen Vaardigheden Uit examenprogramma Meer specifiek benoemd A1.1 Informatievaardigheden internetbronnen selecteren en raadplegen A1.2 Communiceren overleg en besluitvorming bij groepsopdrachten het schrijven van een beschouwing A1.3 Reflecteren op het leren zoveel mogelijk worden vooraf beoordelingsrubrics of beoordelingsmodellen uitgereikt en besproken; evaluatie achteraf A2.4 Natuurwetenschappelijk instrumentarium het werken met gewone lichtmicroscoop en binoculaire loep omgaan met een standaard snijset, bestaande uit: scalpel, schaar en sonde bereiden en gebruiken van voedingsbodems ontwerpen van en reflecteren op indelingen van organismen A2.5 Waarderen en oordelen verzamelen van argumenten van voor- en tegenstanders van jacht A3.1 Beleven de rol van organismen in de context keuken Vakinhoudelijke eindtermen B.2 Stofwisseling van de cel in een context op het gebied van gezondheid en voeding enige verklaring geven voor de wijze waarop de stofwisseling van prokaryoten verloopt B.3 Stofwisseling van het organisme C.2 Zelforganisatie van het organisme met behulp van de concepten vertering en uitscheiding in contexten op het gebied van gezondheid en voeding beargumenteren op welke wijze de aanwezigheid van bepaalde organismen in de keuken te verklaren is en waarom deze organismen eventueel bestreden moeten worden. In een onderzoekscontext kan de leerling gebruik maken van concepten als fotosynthese en ademhaling en deze in relatie brengen met de anatomie van de plant. in contexten op het gebied van gezondheid en voedselproductie aangeven op welke wijze de ontwikkeling van micro-organismen verloopt D.5 Interactie in ecosystemen met behulp van de concepten voedselrelatie en interactie met (a-) biotische factoren in contexten op het gebied van duurzaamheid, energie en voedselproductie benoemen welke relaties tussen populaties en ecosystemen bestaan en beargumenteren op welke wijze vraagstukken die daar betrekking op hebben kunnen worden benaderd 4. Benodigde voorkennis en -vaardigheden Verondersteld als kennis (voorkennis): basisstof organismen (bijvoorbeeld BVJ 5V thema 1) basisstof planten (bijvoorbeeld BVJ 5V Thema 4 basisstof 1) Verondersteld als vaardigheid: werken met PowerPoint gebruik microscoop gebruik binoculaire loep maken van biologische tekeningen Docentenhandleiding BEN JIJ ER OOK? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
6 5. Overzicht leerlingmateriaal Document Leerlingenhandleiding Beoordelingsformulier In de keuken Beoordelingsrubric Bacteriën Beoordelingsrubric Plant Beoordelingsrubric Beschouwing? - Zwijn, of geen zwijn, dat is de kwestie, De Volkskrant, 15 oktober De wereld wordt kaal. Hoofdredactioneel commentaar, NRC Handelsblad, 8 oktober E. Spierings en J. Scharroo, Thermometer voor een brandende aarde, Bionieuws, 18 oktober Beoordelingsrubric Werkstuk Beschrijving Complete handleiding voor leerlingen, eventueel in delen uit te reiken Beoordelingsformulier voor de presentatie In de keuken Beoordelingsrubric voor het verslag in Microbiologie Beoordelingsrubric voor beschrijving in Plantentaxonomie Beoordelingsrubric voor beschouwing in Afschieten of niet? Drie artikelen uit te delen bij het schrijven van de beschouwing Beoordelingsrubric voor het werkstuk in Beschrijven en indelen van organismen is er (nog) niet 6. Lesoverzicht Voor de practica in de lessen 6 t/m 8 kunnen in plaats van één ook twee lesuren gereserveerd worden; de module wordt dan navenant langer. Les Context/doel Activiteiten in de les Thuis of tussenuur achteraf 1 In de keuken Leefwereldcontext: klassengesprek over organismen die in een keuken kunnen voorkomen Lezen van Leerlingenhandleiding, groeps- Lezen BVJ 5V thema 1 Organismen 2-4 Maken van een PowerPoint-presentatie 5 Onder de loep 1: Microbioloog Onderzoekscontext: waarnemen en beschrijven van bacterien vorming, afspraken maken In de mediatheek, in tweetallen Eind lesuur 4: inleveren eerste versie presentatie PowerPoint Lesuur 4 + één week: inleveren definitieve versie presentatie In tweetallen Lezen leerlingenhandleiding Opfrissen gebruik van de binoculaire loep, de microscoop en maken van biologische tekeningen Leren tekenen van bacteriekolonies 6-8 Idem Maken voedingsoplossing Gieten van voedingsbodems (lesuur 1 microbiologie, zie leerlingenhandleiding) Enten voedingsbodems (lesuur 2) Tekenen bacteriekolonies (lesuur 3) 9-11 Onder de loep 2: Plantentaxonoom Onderzoekscontext: waarnemen en beschrijven van planten In tweetallen Lezen handleiding Beschrijven van een plant 3 Lesuren. Laatste lesuur + één week: inleveren beschrijving plant Eventueel als huiswerk afmaken Lezen van link en beantwoorden van de 2 vragen (betreft bestrijding van exoten.) Idem Eventueel als huiswerk afmaken Docentenhandleiding BEN JIJ ER OOK? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
7 12-14 Beschrijven en indelen van organismen Mix van leefwereld en onderzoekscontext: Hoe deel je in dagelijks leven en in taxonomie organismen in? Afschieten of niet? Beroepscontext: de journalist schrijft over wat mensen van lastige dieren vinden en hoe ze ermee om willen en moeten gaan. In viertallen Maken van een werkstuk 3 Lesuren In viertallen Schrijven van een beschouwing vier Lesuren Eind lesuur 3: inleveren verzamelde informatie Eind lesuur 4: inleveren eerste versie beschouwing Lesuur 4 + één week: inleveren definitieve versie beschouwing Eventueel als huiswerk afmaken Eventueel als huiswerk afmaken 7. Rol van het boek Voor een omschrijving van de belangrijkste begrippen wordt verwezen naar het schoolboek Biologie voor Jou deel 5V. 8. Bronnen van materiaal Het isoleren van bacteriën: laatst bezocht op J.G. Cappuccino & N. Sherman (2008), Microbiology, San Francisco. R.Y. Stanier, J.L. Ingham, M.L. Wheelis & P.R. Painter (1986), General Microbiology, 5e druk, Englewood Cliffs. Beschrijving van een plant: R. van der Meijden (2005), Heukels Flora van Nederland, 23 e drukgroningen. A.E. Radford (1986), Fundamentals of Plant Systematics, New York. Biologisch tekenen en gebruik microscoop: A. Jones, R. Reed & J. Weyers (2003), Practical Skills in Biology, 3e druk, Harlow, England. 9. Uitgebreide omschrijving van de lessen met didactische aanwijzingen In de keuken Les 1 Klassengesprek over organismen die in een keuken kunnen voorkomen Korte uitleg van de procedure o Peiling naar de bekendheid met PowerPoint: de meeste leerlingen kunnen tegenwoordig zonder problemen overweg met PowerPoint. o Leerlingen moeten weten dat er bacteriën, dieren, planten en schimmels zijn o Leerlingen moeten weten hoe een wetenschappelijke naam is opgebouwd o Aangeraden wordt een blanco beoordelingsrubric tegelijk met de opdracht uit te delen o Soms is het nodig een suggestie te geven voor een ongewenste plant. Het moet wel plausibel zijn hoe die in de keuken terecht kan komen. Lezen van Leerlingenhandleiding, groepsvorming, in het groepje: afspraken maken Les 2 4 Leerlingen werken onder begeleiding in de mediatheek of computerlokaal, in tweetallen Aan het eind van lesuur 4leveren ze de eerste versie van de PowerPoint in Een week na lesuur 4 leveren ze definitieve versie in. Docentenhandleiding BEN JIJ ER OOK? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
8 Onder de loep: Microbiologie en Plantentaxonoom De leerlingen gaan nu over van de rol van gebruiker van organismen naar die van onderzoeker van organismen. Die onderzoeker werkt volgens de regels die gelden voor het doen van kwalitatief goed biologisch onderzoek. Iedere les korte uitleg van de procedure Benadruk hoe de leerlingen veilig moeten werken Aangeraden wordt blanco beoordelingsrubrics tegelijk met de opdracht uit te delen Leerlingen moeten opgefrist worden hoe met een microscoop gewerkt dient te worden en hoe biologische tekeningen te maken. Les 5 8 Het isoleren van bacteriën: Materialen zijn aangeschaft bij regulier aan scholen leverende bedrijven. Het steriliseren van de voedingsoplossing kan door de TOA gedaan worden. De agar stolt bij 45 C. Om weer vloeibaar te worden, moet hij tot 100 C verhit worden. Het is bij het gieten beter om te voorkomen dat opnieuw vloeibaar maken nodig is. Benadruk dat namen op de zijkant van de petrischalen gezet moeten worden. Door de platen enkele dagen bij kamertemperatuur te laten staan wordt duidelijk welke niet volledig steriel zijn. Het gieten van de voedingsbodems (lesuur 1 microbiologie) vult geen heel lesuur. Zorg dat de leerlingen nog iets anders te doen hebben. Dat geldt in mindere mate ook voor het enten van de platen (lesuur 2). Mogelijk kan begonnen worden met Afschieten,dan is het handig om twee tweetallen aan elkaar te koppelen. Het begeleiden van de groepen bij het enten kan mede door de TOA gedaan worden. Dit is ook verstandig in verband met de veiligheid. Leerlingen begrijpen niet altijd direct dat bacteriegroei toename van het aantal bacteriën betekent. De leerlingen zijn heel creatief in het bedenken waar in het schoolgebouw monsters te nemen. Een leerling die net gegoten of geënt heeft, kan heel goed de volgende van de groep begeleiden. De geënte schalen kunnen één dag in een broedstoof bij 25 C staan, daarna drie dagen bij kamertemperatuur. Daarna kunnen de leerlingen ze tekenen en de kolonies beschrijven. De meeste schalen bevatten individuele kolonies. Het is niet altijd duidelijk zichtbaar dat (of?) de leerlingen inderdaad in vier stappen hebben geënt. Les 9 11 Beschrijving van een plant Benadruk dat het er vooral om gaat te bedenken wat eigenschappen/kenmerken zijn van de delen van de plant. Geef als voorbeeld een neus: Wat hebben neuzen voor eigenschappen? Leerlingen zijn weinig geneigd lijntekeningen te maken. Ze blijven schetsen. Beschrijven en indelen van organismen Les Indelen van organismen in dagelijks leven en in de wetenschap Maken van een werkstuk aangeraden wordt een blanco beoordelingsrubric tegelijk met de opdracht uit te delen Afschieten of niet? Les Schrijven beschouwing over dieren die voor overlast zorgen korte uitleg van de procedure aangeraden wordt een blanco beoordelingsrubric tegelijk met de opdracht uit te delen Docentenhandleiding BEN JIJ ER OOK? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
9 10. Toetsing Er is geen toets. De beoordeling gebeurt op basis van vijf producten met behulp van beoordelingsrubrics. Beoordelingsrubric In de Keuken Beoordelingsrubric Bacteriën Beoordelingsrubric Plant Beoordelingsrubric Beschouwing Beoordelingsrubric Werkstuk Beoordelingsformulier voor de presentatie In de keuken Beoordelingsrubric voor het verslag in Microbiologie Beoordelingsrubric voor beschrijving in Plantentaxonomie Beoordelingsrubric voor beschouwing in Afschieten of niet? Beoordelingsrubric voor het werkstuk in Beschrijven en indelen van organismen Docentenhandleiding BEN JIJ ER OOK? Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Examenprogramma biologie havo
Bijlage 3 Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein
Nadere informatieExamenprogramma biologie vwo
Bijlage 4 Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein
Nadere informatieBiologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht
Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen
Nadere informatieLeerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo)
Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo) Voor meer informatie zie: Kerndoelen onderbouw Vakportaal Mens & maatschappij Vakportaal Natuur & techniek kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo
Nadere informatieLeerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid
Leerlijn Biologie inhouden (PO-havo/vwo), Biologische eenheid Voor meer informatie zie: Kerndoelen onderbouw Vakportaal Mens & maatschappij Vakportaal Natuur & techniek kerndoelen primair onderwijs kerndoelen
Nadere informatieCELLEN VERTELLEN Docentenhandleiding
CELLEN VERTELLEN Docentenhandleiding TYPERING MODULE Ontwikkeld voor Havo 4 Leerstofgebied celbouw, celorganellen en osmose Omvang 12 lessen van 65 minuten plus een toets Didactische typering In de eerste
Nadere informatiePTA biologie vwo Belgisch Park cohort
Domeinen biologie Het examenprogramma biologie kent de volgende (sub)domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Zelfregulatie o Subdomein B1 Eiwitsynthese o Subdomein B2 Stofwisseling van de cel o Subdomein
Nadere informatiePTA biologie vwo Belgisch Park cohort
Domeinen biologie Het examenprogramma biologie kent de volgende (sub)domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Zelfregulatie o Subdomein B1 Eiwitsynthese o Subdomein B2 Stofwisseling van de cel o Subdomein
Nadere informatieHandreiking schoolexamen biologie havo/vwo
Handreiking schoolexamen biologie havo/vwo Bij het examenprogramma geldig vanaf schooljaar 2013-2014 Handreikingen tweede fase SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Handreiking schoolexamen
Nadere informatieDe opbouw van het examenprogramma vwo
De opbouw van het examenprogramma vwo Het examenprogramma is als volgt opgebouwd. Het bestaat uit een vaardighedendeel en een inhoudelijk deel concepten en contexten. Dit ziet er als volgt uit: A. Vaardigheden
Nadere informatieDifferentiëren met de nieuwe editie Biologie voor jou havo/vwo bovenbouw
Differentiëren met de nieuwe editie Biologie voor jou havo/vwo bovenbouw 31-e NIBI onderwijsconferentie, 13 januari 2017 Gijs van Hengstum, Hans Prins Programma van deze workshop Deel 1: hoe moet adaptiviteit
Nadere informatieHandreiking schoolexamen biologie havo/vwo. Bij het examenprogramma geldig vanaf schooljaar
Handreiking schoolexamen biologie havo/vwo Bij het examenprogramma geldig vanaf schooljaar 2013-2014 September 2012 Verantwoording 2012 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Mits
Nadere informatiePTA biologie havo Belgisch Park cohort
Domeinen biologie Het examenprogramma biologie kent de volgende (sub)domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Zelfregulatie o Subdomein B1 Eiwitsynthese o Subdomein B2 Stofwisseling van de cel o Subdomein
Nadere informatieBIOLOGIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V
BIOLOGIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de
Nadere informatieBIOLOGIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V
BIOLOGIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.03.2 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de
Nadere informatieExamenprogramma biologie havo
Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse
Nadere informatieExamenprogramma biologie vwo vanaf CE 2016
De onderstaande lijst bevat de complete examenprogramma s voor de bovenbouw VWO (4, 5 en 6 VWO) voor de vakken Biologie, Natuurkunde en Scheikunde. Daarnaast is het hele programma van het sportsciencecamp,
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11101 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/389632, houdende
Nadere informatieBiologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding
Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Instandhouding kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor
Nadere informatieLANDSEXAMEN HAVO
Examenprogramma BIOLOGIE H.A.V.O. LANDSEXAMEN HAVO 2017-2018 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting
Nadere informatieExamenprogramma biologie havo
Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse
Nadere informatieExamenprogramma biologie vwo
Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Structuren
Nadere informatieLANDSEXAMEN VWO
Examenprogramma BIOLOGIE V.W.O. LANDSEXAMEN VWO 2017-2018 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting van
Nadere informatieBIOLOGIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.8.1
BIOLOGIE VWO VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2017 V16.8.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de staatsexamens
Nadere informatieNATUUR DICHTERBIJ NATUUR VERDER WEG
NATUUR DICHTERBIJ NATUUR VERDER WEG Docentenhandleiding TYPERING MODULE Ontwikkeld voor Vwo 5 & 6 Leerstofgebied ecologie: ecosystemen, stofstromen en kringlopen Omvang 15 +15 lessen van 45 minuten en
Nadere informatieBiologie inhouden (PO-havo/vwo): Voortplanting
Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Voortplanting kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de
Nadere informatieLeerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten
Leerdoelen, leerlijnen en leeractiviteiten Wanneer je werkt vanuit leerlijnen, is de methode slechts een van de bronnen waarmee leerlingen zich de leerstof eigen maken. Ilse Gmelig 8 februari 2018 Leerdoelen
Nadere informatieMAAKBARE NATUUR Docentenhandleiding
MAAKBARE NATUUR Docentenhandleiding TYPERING MODULE Ontwikkeld voor Havo 4 Leerstofgebied Ecologie Omvang 11 lessen van 50 minuten en een toets Didactische typering De mens heeft een enorme invloed op
Nadere informatieEindtermendocument Algemeen Voortgezet Onderwijs Aruba
document Algemeen Voortgezet Onderwijs Aruba Vak: Biologie Leerweg: Havo - Vwo Aruba Augustus 2015 Document nr: 8 Colofon Dit eindtermendocument is een uitgave van Departamento di Enseñansa Aruba (DEA)
Nadere informatieInleiding in de biologie
Examen Voorbereiding Inleiding in de biologie Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 1 Inleiding in de biologie Begrippenlijst: Begrip Biologische eenheden Prokaryoten Eukaryoten Populatie Levensgemeenschap
Nadere informatieModule 10: docentenhandleiding. Experimenteel lesprogramma nieuwe economie
Module 10: docentenhandleiding Experimenteel lesprogramma nieuwe economie Verantwoording 2010 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Het auteursrecht op de modules voor Economie berust bij SLO.
Nadere informatieWerkversie Syllabus biologie havo en vwo bij het examenprogramma van CVBO Examen havo 2010 Examen vwo 2011
Werkversie Syllabus biologie havo en vwo bij het examenprogramma van CVBO Examen havo 2010 Examen vwo 2011 Deze syllabus is identiek aan de syllabus voor examen havo 2009 en vwo 2010. Concept juli 2009
Nadere informatieProgramma van Toetsing en Afsluiting
Programma van Toetsing en Afsluiting I nf or m a t i e bi j he t ops t e l l e n v a n e e n P T A B i ol o gi e v oo r j ou hav o/ v w o bo v enbo u w 5e edi t i e versie: januari 2014 M A L M BER G '
Nadere informatieWerkversie Syllabus biologie vwo bij het examenprogramma van CVBO Examen 2012
Werkversie Syllabus biologie vwo bij het examenprogramma van CVBO Examen 2012 Concept Juli 2009 Verantwoording: 2009 Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven vwo, havo, vmbo, Utrecht Alle rechten
Nadere informatieElke blok wordt afgesloten met een schriftelijke toets die meetelt voor het schoolexamen. De eerste toets valt in het 2 e SE moment (dec).
KLAS 4 2012-2013 Boek: Biologie voor jou (4 VWO) stofomschrijving BLOK I Thema 1 Inleiding Thema 2 Voortplanting en ontwikkeling BLOK II Thema 3 Erfelijkheid Thema 4 DNA BLOK III Thema 5 Homeostase BLOK
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de
Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de biologie Samenvatting door E. 1726 woorden 5 november 2013 7,7 20 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 1, wat is biologie?
Nadere informatieModule 11: docentenhandleiding. Experimenteel lesprogramma nieuwe economie
Module 11: docentenhandleiding Experimenteel lesprogramma nieuwe economie Verantwoording 2010 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Het auteursrecht op de modules voor Economie berust bij SLO.
Nadere informatieNaar actueel, relevant en samenhangend biologieonderwijs
Naar actueel, relevant en samenhangend biologieonderwijs Eindrapportage van de Commissie Vernieuwing Biologie Onderwijs, met nieuwe examenprogramma s biologie voor havo en vwo Commissie Vernieuwing Biologie
Nadere informatieZIEKTEVERWEKKERS, AFWEER en BEHANDELING Docentenhandleiding
ZIEKTEVERWEKKERS, AFWEER en BEHANDELING Docentenhandleiding TYPERING MODULE Ontwikkeld voor havo 4 Leerstofgebied Afweer Omvang 12 lessen van 45 minuten inclusief toets en nabespreking Didactische typering
Nadere informatie2015-2016 Naam Vak Biologie Niveau Mavo
2015-2016 Naam Vak Biologie Niveau Mavo PTA Herkansbaar 9 Toets A Toets zintuigen en regeling per 5% ja 9 Toets 1 Toets cellen en ordening trim1 0% ja 9 Toets 2 Toets voortplanting en erfelijkheid trim2
Nadere informatieDocentenhandleiding Vogelen met DNA
Docentenhandleiding Vogelen met DNA Doelgroep: 4-5 Havo, 4-6 VWO Leerstofgebied: biologie, erfelijkheid, evolutie Werkvorm: digitaal, alleen of groepswerk (max. 3 leerlingen per groep) Duur: 1 á 2 lesuren
Nadere informatieDetermineren vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73575 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieBEN JIJ ER OOK? Leerlingenhandleiding
BEN JIJ ER OOK? Leerlingenhandleiding Over organismen in ons leven INHOUD In de keuken 3 Onder de loep 7 Afschieten of niet? 17 2 BEN JIJ ER OOK? Als je door de duinen loopt, dan zie je langs de kant van
Nadere informatieLANDSEXAMEN MAVO
LANDSEXAMEN MAVO 2018-2019 Examenprogramma BIOLOGIE M.A.V.O. 1 Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het commissie-examen. Het centraal examen wordt afgenomen in één zitting
Nadere informatieModule 13: docentenhandleiding. Experimenteel lesprogramma nieuwe economie
Module 13: docentenhandleiding Experimenteel lesprogramma nieuwe economie Verantwoording 2010 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Het auteursrecht op de modules voor Economie berust bij SLO.
Nadere informatieBiologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie
Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Evolutie kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke
Nadere informatieBiologie voor jou havo/vwo bovenbouw 5e editie, verdeling eindtermen en (sub)domeinen havo. Inleiding
Biologie voor jou havo/vwo bovenbouw 5e editie, verdeling eindtermen en (sub)domeinen havo Inleiding In dit document is inzichtelijk gemaakt welke eindtermen in welk thema van Biologie voor jou staan opgenomen.
Nadere informatie1: Wat is biologie? 2: Organisatieniveaus van de biologie
1: Wat is biologie? - Een organisme (o.a. dieren, planten en mensen) vertoont levensverschijnselen, zoals voortplanting en stofwisseling: alle chemische reacties in een organisme. - Organismen kunnen ook
Nadere informatieDocentenhandleiding. Afsluitende module. Van Nature tot Metro
Docentenhandleiding Afsluitende module Van Nature tot Metro Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen van
Nadere informatieStudiewijzer Natuur en techniek OA2 P
Studiewijzer Natuur en techniek OA2 P3 2014-2015 Inleiding en verantwoording In de lessen Natuur en techniek leer je tot conclusie te komen door onderzoek en experimenteren. Dit veronderstelt een nieuwsgierige
Nadere informatieWerkversie Syllabus biologie havo bij het examenprogramma van CVBO Examen 2011
Werkversie Syllabus biologie havo bij het examenprogramma van CVBO Examen 2011 Concept Juli 2009 Verantwoording: 2009 Centrale Examencommissie Vaststelling Opgaven vwo, havo, vmbo, Utrecht Alle rechten
Nadere informatieMacro-meso-micro. Ruud Kok ; Astrid Bulte; Hans Poorthuis. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Ruud Kok ; Astrid Bulte; Hans Poorthuis 22 maart 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/94812 Dit lesmateriaal is
Nadere informatieDe grote lijn in alle kleine details
Biologie aan de kapstok De grote lijn in alle kleine details Leerlingmateriaal (opdrachten workshop) Frank van Wielink docent biologie Pax Christi College Horst Wolter onderwijsontwikkelaar 1 NIBI-conferentie
Nadere informatieVoedselweb en -keten vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62467
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 juli 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62467 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieAan de slag met Fotosynthese
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres E i Kiwijs 27 september 2011 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/32977 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieBIOLOGIE VWO NIEUWE EXAMENPROGRAMMA
BIOLOGIE VWO NIEUWE EAMENPROGRAMMA VAKINFORMATIE STAATSEAMEN 2016 oktober 2015 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk
Nadere informatiePROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. VWO 4, 5 en Versie september 2018
PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING, 5 en 6 2018-2021 Versie september 2018 PTA VWO aardrijkskunde 2018-2021 Leerjaar Onderwerp Soort Afname Duur (min.) Weegfac tor Herkansbaar week B1 Samenhang en verscheidenheid
Nadere informatieVerterende bodembacteriën? Aanwezigheid van amylase producerende bacteriën in de bodem
Inleiding In de bodem leven bacteriën die het enzym amylase produceren. Amylase breekt zetmeelmoleculen (lange ketens van aan elkaar gekoppelde glucosemoleculen) af tot losse glucosemoleculen. In dit experiment
Nadere informatieVWO 2007 CE Biologie 1 e tijdvak. Commentaar Kringvoorzittersvergadering Utrecht
- Via het NVONbestuur binnengekomen info: vanaf 2010 mag Binas en Biodata niet meer gebruikt worden tijdens het CE. Er zou teveel informatie in staan Waarschijnlijk hangt dit samen met een mogelijk volledig
Nadere informatieLeerlinghandleiding allergie, 2014 1
Leerlinghandleiding allergie, 2014 1 Colofon Documenttitel: Leerlinghandleiding allergie Auteur: Deelnemer van het DOT 2013/2014 van Bètasteunpunt Wageningen: Annemieke Gemmink, Christelijk Lyceum Veenendaal
Nadere informatiePROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. HAVO 4 EN 5 (locatie Dieren) Versie september 2018
PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING EN 5 (locatie Dieren) 2018-2020 Versie september 2018 PTA HAVO aardrijkskunde 2018-2020 Leerjaar Onderwerp B1 Gebieden op de grens van arm en rijk Schriftelijk P1 100
Nadere informatieBouw van een cel vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/73566
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/73566 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieProgramma van toetsing en afsluiting jaar 3 BB schooljaar 18/19
Programma van toetsing en afsluiting jaar BB schooljaar 8/9 Thema Cellen, n K,7,8 S nvt ja Thema Cellen, examenvragen, K,7,8 S 50 ja Thema Cellen, microscopie K.,,9, Praktijk in groepjes Pr 50 ja Thema
Nadere informatieDocentenhandleiding Coldcase Evolutie van olifantachtigen
Docentenhandleiding Coldcase Evolutie van olifantachtigen Doelgroep: 4-5 Havo, 4-6 VWO Leerstofgebied: Biologie (evolutie), Aardrijkskunde (aarde) Werkvorm: digitaal, groepswerk (max. 3 leerlingen per
Nadere informatieVak Biologie Niveau Mavo klas 9
2018-2019 Vak Biologie Niveau Mavo klas 9 Jaar naam Type Omschrijving 9 A zintuigen en regeling per 5% 9 1 cellen en ordening trim1 5% 9 2 voortplanting en erfelijkheid trim2 5% 9 3 gedrag en evolutie,
Nadere informatieExamenprogramma scheikunde vwo
Examenprogramma scheikunde vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Stoffen
Nadere informatieBiotechnologie vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 December 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73574 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatiePROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING
PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING E FASE HAVO 04-06 Editie oktober 05 Aanpassingen voor de vakken Duits, Engels, geschiedenis, biologie, KuBv, informatica en de rekentoets VAK Duits, programma aangepast
Nadere informatie02 H2 Stoffen om je heen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd 18 December 2014 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/51289 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatie3 h3. geslachtscellen maken? CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 may 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/51181 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieVan cel tot organisme hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62551
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 oktober 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62551 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieDetermineren vmbo-kgt12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62476
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 28 februari 2017 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/62476 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 11109 6 juni 2012 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende
Nadere informatieOrdening - Vmbo GTL derde Klas
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Pim van Barneveld 09 June 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/49254 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieProgramma van toetsing en afsluiting Schooljaar vwo. Lyceum Ypenburg (onderdeel van 20CQ AOG)
Schooljaar 2016-2017 6 vwo Lyceum Ypenburg (onderdeel van 20CQ AOG) Vak:Nederlandse taal en literatuur Wij behouden ons het recht om tussentijds wijzigingen aan te brengen in verband met de invoering van
Nadere informatiePROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING
PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING E FASE HAVO 04-06 Editie augustus 05 Aanpassingen voor de vakken Duits, Engels, geschiedenis, biologie, KuBv, informatica VAK Duits, programma aangepast in juni 05
Nadere informatieVoedselweb en -keten vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 09 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62387 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieDetermineren vmbo-kgt12
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 10 juli 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62476 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieOVER EVOLUTIE De theorie en haar betekenis voor ons Docentenhandleiding
OVER EVOLUTIE De theorie en haar betekenis voor ons Docentenhandleiding TYPERING MODULE Ontwikkeld voor havo 5 en/of vwo 4 Leerstofgebied Biologische eenheid: organismen, biodiversiteit, evolutie Omvang
Nadere informatieDetermineren vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62395
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 07 juni 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/62395 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieExamenprogramma scheikunde havo
Examenprogramma scheikunde havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein B Kennis
Nadere informatieScheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid
Scheikunde inhouden (PO-havo/vwo): Schaal, verhouding en hoeveelheid kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 44: De leerlingen leren
Nadere informatieHandelingsadviezen O&O
Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Mari Schoffelen ; ; 01 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/75289 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieKwalen aan de bloedsomloop
Kwalen aan de bloedsomloop Lesbrief Colofon Platform Taalgericht Vakonderwijs, Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede, 2009 Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan
Nadere informatieProgramma van toetsing en afsluiting Schooljaar vwo. Lyceum Ypenburg (onderdeel van 20CQ AOG)
Schooljaar 2017-2018 6 vwo Lyceum Ypenburg (onderdeel van 20CQ AOG) Vak:Nederlandse taal en literatuur Wij behouden ons het recht om tussentijds wijzigingen aan te brengen in verband met de invoering van
Nadere informatieDocentenhandleiding. Afsluitende module. De tumor als evolutieproces
Docentenhandleiding Afsluitende module De tumor als evolutieproces Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen
Nadere informatieDetermineren hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62496
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 02 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62496 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieProgramma van toetsing en afsluiting Schooljaar vwo. Lyceum Ypenburg (onderdeel van 20CQ AOG)
Schooljaar 2017-2018 6 vwo Lyceum Ypenburg (onderdeel van 20CQ AOG) Vak:Nederlandse taal en literatuur Wij behouden ons het recht om tussentijds wijzigingen aan te brengen in verband met de invoering van
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 7 van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.- m.a.v.o.- v.b.o.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 9161 26 mei 2011 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 27 april 2011, nr. VO/289008, houdende
Nadere informatieSCHOOLEXAMEN VWO SCHOOLJAAR Programma van Toetsing en Afsluiting 6 VWO. Cohort
SCHOOLEXAMEN VWO SCHOOLJAAR 2015-2016 6 VWO Cohort 2013-2016 NEDERLAND TAAL EN LITERATUUR 6 VWO Nederlands 1 S5 90 minuten Moderne letterkunde Poëzie. (Domein A en E) 10% Toetsweek 1 S6 Toets Stijl + spelling
Nadere informatie13 H11 Logische schakelingen. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/46165
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 29 november 2014 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/46165 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015
ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015 DET VAN GILS d.vangils@aps.nl Naam Datum Verschillen havo/vwo (bron: SLO) Havo Vwo Kennis moet relevant zijn Kennis is middel Ondernemen Organiseren
Nadere informatiekennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer
kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer Domein B1.1 Biologie leren Begripsontwikkeling en jargon Leren van biologische vaardigheden Verschillen
Nadere informatieLESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen
LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen Algemene gegevens Docent Evah den Boer School Helen Parkhurst Titel lessenserie Recensie schrijven CKV/NETL Klas (en niveau) 4 vwo Aantal leerlingen
Nadere informatieModule 5: docentenhandleiding. Experimenteel lesprogramma nieuwe economie
Module 5: docentenhandleiding Experimenteel lesprogramma nieuwe economie Verantwoording 2010, Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Het auteursrecht op de modules voor Economie berust bij SLO.
Nadere informatieJongetje of meisje? hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 24 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62534 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal en literatuur 201 T 5001 15 Literatuurgeschiedenis. 202 T 6001 20 Spreekvaardigheid: mondelinge voordracht. 203 T 6002 15 Spelling en werkwoordspelling. 204 T 6003 25 Schrijfvaardigheid.
Nadere informatieProgramma van toetsing en afsluiting Schooljaar 2015-2016 VMBO 3T. Haags Montessori Lyceum
Schooljaar 2015-2016 VMBO 3T Haags Montessori Lyceum Vak:Nederlands Spreken 3M (1) Spreken Debat Betoog Presentatie boek 2 (1x) Spelling, interpunctie 4M Week 1 60 min (2x) Brief schrijven 4M Week 2 90
Nadere informatie1 H1 De dierenwinkel (1): Biotische en abiotische factoren
1 H1 De dierenwinkel (1): Biotische en abiotische factoren Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Its Academy 28 november 2014 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/51198
Nadere informatie