Programmacommissie herziening eindtermen M & O HAVO ten behoeve van de sectie Bedrijfseconomie van de VECON

Transcriptie

1 Programmacommissie herziening eindtermen M & O HAVO ten behoeve van de sectie Bedrijfseconomie van de VECON Voorstel tot herijking van het eindexamenprogramma Management en Organisatie HAVO: Recht zo die gaat of door de wind? Nu ze een poosje ervaring hebben opgedaan met het nieuwe examenvak Management en Organisatie, wordt voor bij het vak betrokkenen langzaamaan tastbaarder wat de inhoud ervan is. Het bestuur van de sectie Bedrijfseconomie van de VECON heeft het enige tijd geleden zinvol geacht een programmacommissie in het leven te roepen. Deze kreeg als taakomschrijving het kritisch doorlichten van het bestaande examenprogramma en het aandragen van suggesties voor wijzigingen waar deze de inhoud van het vak zouden versterken. Deze suggesties zouden in de beschouwing kunnen worden betrokken bij de eerste evaluatie van de tweede fase-programma s, die voorzien is in De bedoelde commissie bestond uit twee docenten M & O. In samenspraak met het bestuur heeft deze commissie de volgende bakens uitgezet om een richting te bepalen. Waar de naam van het vak mede een managementperspectief veronderstelt, is het dienstig meer elementen uit de managementsfeer in het programma op te nemen dan tot nu toe het geval was. Het vak moet doorstroomrelevant blijven naar het vervolgonderwijs; zowel qua inhoud (naast management ook bedrijfseconomische noties) als qua werkwijze (ontwikkeling van algemene en vakvaardigheden) moet M & O iets te bieden hebben. Het vak moet zijn algemeen vormend karakter behouden en leerlingen helpen opvoeden tot mondige, kritische (wereld)burgers. Waar het programma overlap vertoont met het vak Economie, valt aan een afslanking te denken, tenzij het om een onderwerp gaat dat tot de competentie van het vak M & O gerekend moet worden. Het ware wenselijk de eindtermen met betrekking tot de niet-commerciële organisaties te beperken tot diegene die betrekking hebben op organisatie aspecten, ten detrimente van de financiële aspecten. Het is zeer de vraag of de laatstgenoemde aansluiten bij de leefwereld van de leerlingengroep in kwestie. Het programma moet in tijd gemeten de ruimte bieden voor vaardigheidstraining. Met het huidige volle programma lijkt aan het laatstgenoemde punt niet voldaan te kunnen worden. In de beleving van leraren M & O is het een hele kunst het programma in de daarvoor beschikbare tijd af te ronden. Overigens past hierbij de kanttekening dat niet alleen een examenprogramma het gewicht van een vak bepaalt. Daarin spelen ook de zwaarte en diepgang van de examenopgaven een rol, evenals de in lesmethoden aangeboden leerstof. Met de examens is nog te weinig ervaring opgedaan om hierover goed gefundeerde uitspraken te kunnen doen. In de lesmethoden evenwel worden regelmatig zaken aangeroerd die buiten het examenprogramma vallen of worden zaken met meer diepgang behandeld dan volgens de intenties van het examenprogramma nodig is. Men denke aan berekeningen met betrekking tot de permanentie. Na het uitzetten van bakens volgt het bepalen van een koers. De verschillende domeinen binnen het examenprogramma en de uitwerkingen hiervan in het expliciteringsrapport zijn door de programmacommissie bestudeerd. Gekeken is naar: wat in het bestaande programma anders kan of moet; wat beslist zo moet blijven; wat moet worden toegevoegd. Dit alles opdat het Management en Organisatie de HAVO leerlingen zo optimaal mogelijk kennis laat maken met de thema s die de kern van het vak vormen.

2 Het voorliggende rapport vormt de neerslag van wat naar het oordeel van de programmacommissie zinvolle invullingen zijn van de gekozen uitgangspunten. De domeinen uit het examenprogramma HAVO worden één voor één bij langs gelopen met de bedoeling de consequenties van deze uitgangspunten vast te leggen. Natuurlijk zijn de gemaakte keuzes open voor discussie. Het verdient aanbeveling het onderstaande te bestuderen met een exemplaar van het M & O- examenprogramma HAVO bij de hand, aangezien daarnaar verwezen wordt. De commissie heeft gebruik gemaakt van: s profielen VWO/HAVO Economische vakken (Ministerie van OCW, mei 1998). Tenslotte spreken we de wens uit dat dit rapport een bijdrage mag leveren aan de kwaliteitsverbetering van ons vak.

3 Wijzigingsvoorstellen domein B; interne organisatie en personeelsbeleid Dit domein wordt herbenoemd tot Interne organisatie en niet-financieel management De kandidaat kan 1. beschrijven welke organisatiestructuren voor een organisatie in aanmerking komen om overzichtelijke en betrouwbare informatie te verkrijgen voor het beheer van de organisatie. Daarnaast kan hij onderscheid maken tussen de formele en de informele opbouw van een organisatie. Subdomein: interne organisatie Na 5. toevoegen: 5a.. verklaren hoe informele elementen in een organisatie bijdragen tot de cultuur van die organisatie. Subdomein: interne organisatie Schrappen punten 7 tot en met 9 Toevoegen nieuw subdomein: Subdomein: niet-financieel management De kandidaat kan: 1. onderscheid maken tussen verschillende in de praktijk gehanteerde managementstijlen. 2. het belang noemen van participatie en medezeggenschap voor het functioneren van een organisatie. 3. het begrip Human Resources Management noemen en de aantrekkingskracht ervan op het management van organisaties verklaren. 4. het verschil noemen tussen formele en informele communicatie in een organisatie. 5. de meest voorkomende informele rollen binnen een organisatie noemen (poortwachter, klokkenluider, etc.) 6. het belang noemen van goede arbeidsomstandigheden voor het functioneren van een organisatie (ergonomie, ARBO-wetgeving). 7. verschillende typen besluitvormingsprocessen binnen een organisatie van elkaar onderscheiden. 8. de diverse stadia van de managementcyclus (plannen, uitvoeren, evalueren, bijstellen) noemen en in voorkomende gevallen van elkaar onderscheiden. Subdomein: personeelsbeleid Punt 5. herschrijven tot:.. als hoofdtaak van de Ondernemingsraad en de Medezeggenschapsraad noemen het adviesrecht en instemmingsrecht met betrekking tot managementvoorstellen. Schrappen: punt 13 en 14. Wijzigingsvoorstellen domein C: financiering van activiteiten

4 Subdomein: rechtsvormen Punt 7. herschrijven tot:.. de belangrijkste bevoegdheden van directie, de verschillende bestuursfuncties en de Algemene Ledenvergadering in een vereniging noemen. Subdomein: aantrekken van geld Punten 21 tot en met 23 over leasing vervallen. Wijzigingsvoorstellen domein D: marketingbeleid Subdomein; marketing van niet-commerciële organisaties Vervalt. Gevolg: de eindtermen worden opgesomd zonder indeling in subdomeinen. Eindterm 20 wordt beperkt tot:.. de marketinginstrumenten herkennen die de commerciële organisatie ter beschikking staan om haar marketingdoelstellingen te realiseren. Subdomein: marketing van niet-commerciële organisaties Subdomein: marketing van commerciële organisaties. Eindtermen 19., 23. en 24. vervallen. Wijzigingsvoorstellen domein E: financieel beleid Subdomein: Financieel beleid in niet commerciële organisaties Beperken tot de eerste zin van punt 24. : Subdomein: Financieel beleid in niet commerciële organisaties Sterk beperken. Nader overleg is nodig. Subdomein: Financieel beleid in commerciële organisaties (handelsonderneming) Punt 3. en 6. vervallen. Punt 22 geldt alleen voor het VWO, dus wordt 22*.. Wijzigingsvoorstellen DOMEIN G: externe financiële verslaggeving : Punt 42. wordt: De kandidaat kan:

5 ..de externe financiële verslaggeving van commerciële organisaties (handelsondernemingen) verklaren. Hij kan de begroting en de jaarrekening verklaren zoals die worden voorgelegd aan ondernemingsraden. Subdomein: Verslaggeving door niet-commerciële organisaties Subdomein: Verslaggeving door commerciële organisaties Punt 46 Punt 47 alleen eerste zwarte stip handhaven, de rest Subdomein: Verschillen tussen commerciële en niet-commerciële organisaties. Vervalt. Expliciteringrapport: Subdomein: Verslaggeving door niet-commerciële organisaties Subdomein: Verslaggeving door commerciële organisaties (handelsondernemingen) Punt 2 Punt 4: verschillende van de genoemde balansposten worden beperkt tot het VWO-programma en worden derhalve in het expliciteringsrapport van een * voorzien. Het gaat daarbij om de volgende posten: Immateriële vaste activa * Financiële vaste activa * Gestort en opgevraagd kapitaal * Geplaatst aandelenkapitaal: Maatschappelijk aandelenvermogen verminderd met de aandelen in portefeuille Herwaarderingsreserve * Wettelijke * en statutaire reserve Punt 5: De actuele waarde als waarderingsgrondslag wordt beperkt tot het VWO-programma, dus punt 5 wordt:.. FIFO of LIFO. Actuele waarde * (alleen bij de vaste activa). Punt 8 Punt 12 Punt 14 alleen de eerste twee zinnen handhaven. Subdomein: Verschillen tussen commerciële en niet-commerciële organisaties Meine Luimstra en Bart van den Bosch 25 september 2001