Tijdelijke maatregelen profielen vwo/havo

Transcriptie

1 OCenW-Regelingen Bestemd voor: scholen voor: voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo); hoger algemeen voortgezet onderwijs (havo); voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo). Algemeen verbindend voorschrift Datum: 17 maart 2000 Kenmerk: VO/BOB-2000/ Datum inwerkingtreding: zie artikel 6 Geldigheidsduur beleidsregel: n.v.t. Juridische grondslag: zie Gelet op Relatie tot eerdere mededelingen: intrekking eerdere regelingen zie artikel 4 Informatie verkrijgbaar bij: CFI/ICO/VO, De staatssecretaris van onderwijs, cultuur en wetenschappen, Gelet op: artikel 7, eerste lid, van het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o. en artikel VI, onderdeel F, van de Wet van 2 juli 1997, Stb.322 (profielen voortgezet onderwijs); Besluit: Artikel 1. Aanpassing en afwijking inrichtings- en examenvoorschriften profielen De bij of krachtens de Wet op het voortgezet onderwijs vastgestelde inrichtings- en examenvoorschriften profielen worden aangepast en er wordt van afgeweken volgens de bijlagen 1 en 2 bij deze regeling ten behoeve van de in artikel 3 genoemde leerlingen. Artikel 2. Afwijking examenprogramma s door CEVO Onverlet de afwijkingen in de examenprogramma s profielen aangegeven in de bijlagen kan de centrale examencommissie vaststelling opgaven bedoeld in artikel 39 van het Eindexamenbesluit vwo-havo-mavo-vbo wat betreft het centraal examen afwijken van het examenprogramma profielen en van het op 31 juli 1998 geldende examenprogramma vwo en havo in verband met een goede afstemming tussen de centrale examens volgens beide examenprogramma s. Artikel 3. Reikwijdte 1. In de bijlagen bij deze regeling worden onderscheiden: permanente aanpassingen en tijdelijke afwijkingen. 2. De permanente aanpassingen zijn van toepassing op alle leerlingen, voorzover daarvan niet wordt afgeweken door de tijdelijke afwijkingen. 3. De tijdelijke afwijkingen zijn van toepassing op de leerlingen die in de schooljaren , en zijn begonnen of nog beginnen met het vierde leerjaar van een school voor vwo of havo. De tijdelijke afwijkingen blijven van toepassing zolang de leerling blijft ingeschreven als leerling van een school voor vwo of havo. 4. De tijdelijke afwijkingen zijn tevens van toepassing op de leerlingen die in de schooljaren , en beginnen met het vijfde leerjaar van een school voor v.w.o. De tijdelijke afwijkingen blijven van toepassing zolang de leerling blijft ingeschreven als leerling van een school voor vwo. 5. De tijdelijke afwijkingen zijn tevens van toepassing op de kandidaten die uiterlijk in het jaar 2003 het eindexamen of een deeleindexamen h.a.v.o. aan een instelling voor educatie en beroepsonderwijs afleggen en uiterlijk in het jaar 2004 het eindexamen of een deeleindexamen v.w.o. aan een instelling voor educatie en beroepsonderwijs afleggen. NUMMER maart 2000

2 6. Het vijfde lid is van overeenkomstige toepassing voor de kandidaten die het staatsexamen of een deelstaatsexamen afleggen. Artikel 4. Intrekking eerdere regelingen aanpassing examens profielen 1. De Regeling aanpassing examens profielen, Uitleg OCenW-Regelingen van 16 december 1998, nr. 30b, wordt ingetrokken. 2. De Regeling wijziging examenprogramma wiskunde A1 en wiskunde A 1,2 vwo, Uitleg OCenW-Regelingen van 14 juli 1999, nr. 18b, wordt ingetrokken. Artikel 5. Bekendmaking Deze regeling zal met de toelichting en de bijlagen in Uitleg OCenW-Regelingen worden geplaatst. Van deze plaatsing zal mededeling worden gedaan in de Staatscourant. Artikel 6. Inwerkingtreding Deze regeling treedt in werking met ingang van de derde dag na de datum van uitgifte van Uitleg OCenW- Regelingen waarin deze regeling is geplaatst, en werkt terug tot en met 1 augustus 1998 wat betreft artikel 2 en de permanente aanpassingen genoemd in de bijlagen bij deze regeling en tot en met 1 augustus 1999 wat betreft de tijdelijke afwijkingen. Artikel 7. Citeertitel Deze regeling wordt aangehaald als: Regeling profielen De staatssecretaris van onderwijs, cultuur en wetenschappen, drs. K.Y.I.J. Adelmund Toelichting Deze regeling bevat de formele uitwerking van de tijdelijke maatregelen die scholen naar behoefte meer ruimte bieden om verder te werken aan de invoering van de vernieuwing van de bovenbouw van havo en vwo. Ze komen inhoudelijk overeen met de voorstellen die zijn opgenomen in de brief van ondergetekende aan de voorzitter van de Tweede Kamer van de Staten-Generaal van 14 januari 2000, kenmerk VO/BOB/2000/1389. De Tweede Kamer heeft met deze voorstellen ingestemd. Het overleg heeft geleid tot een wijziging: de weging van toetsen/praktische opdrachten bij informatica (bijlage 2, onderdeel 19). De maatregelen zijn in de beide bijlagen bij de regeling telkens aangegeven onder het hoofd Tijdelijke afwijking. Reeds eerder (december 1998) werd een aantal maatregelen genomen om de examenprogramma s te verlichten. Voor de overzichtelijkheid zijn de eerdere maatregelen ook opgenomen in de bijlagen bij deze nieuwe regeling, telkens onder het hoofd Permanente aanpassing. De regeling van december 1998 is daarmee overbodig geworden en ingetrokken (zie artikel 4, eerste lid). In verband daarmee is een bijzondere competentie van de CEVO in de periode dat oude en nieuwe examens naast elkaar voorkomen opnieuw vastgesteld (artikel 2). Tot de permanente aanpassingen behoort o.a., dat de CEVO de mogelijkheid heeft gekregen om onderdelen van het examenprogramma aan te wijzen die in het centraal examen van een bepaald jaar niet aan de orde komen. Voor de jaren waarvoor de CEVO dat al heeft gedaan op het moment van publicatie van deze nieuwe regeling zijn ter informatie tevens die onderdelen bij elk (deel)vak in bijlage 2 van deze nieuwe regeling vermeld. Het betreft voor het havo de centrale examens 2000 en 2001, en voor het vwo de centrale examens Voor volledige informatie hierover moeten de desbetreffende CEVO-mededelingen worden geraadpleegd: Uitleg OCenW-Regelingen van 27 januari 1999, nr. 2 en 3 en van 7 juli 1999, nr. 18a. In deze laatste mededeling is vermeld dat de niet-c.e. onderwerpen havo 2001 ook gelden voor de volgende jaren: dit wordt echter opnieuw bezien. Ook is de in juli 1999 getroffen maatregel om het examenprogramma wiskunde A vwo aan te passen opgenomen in bijlage 2 bij deze nieuwe regeling als Permanente aanpassing, en de desbetreffende afzonderlijke regeling is ingetrokken (zie artikel 4, tweede lid). Door deze regeling is geen wijziging aangebracht met betrekking tot de totale normatieve studielast van de leerlingen. Ook is de omvang van het in schooltijd verzorgde onderwijsprogramma niet veranderd. De scholen krijgen meer ruimte bij de implementatie van de vernieuwing van de bovenbouw van vwo en havo, maar moeten zich daarover wel kunnen verantwoorden. Dit is mede van belang om een goed inzicht te verkrijgen in het verdere verloop van het invoeringsproces. Tot de tijdelijke afwijkingen behoort, dat het aantal praktische opdrachten per vak wordt beperkt. Dat betekent ook dat scholen tijdelijk niet meer ten volle invulling behoeven te geven aan het in de examenprogramma s opgenomen voorschrift dat het totale pakket van praktische opdrachten voor de profielvakken tezamen gevarieerd samengesteld is. De tijdelijke afwijkingen gelden voor de leerlingen die in NUMMER maart 2000

3 1999, 2000 en 2001 beginnen in leerjaar 4 havo of vwo (artikel 3, derde lid). Ze gelden ook voor leerlingen die (na het behalen van het havo-diploma, oud of nieuw) in de overeenkomstige leerjaren beginnen in leerjaar 5 vwo (artikel 3, vierde lid). Voor het vavo (gegeven binnen instellingen voor educatie en beroepsonderwijs, dat zijn regionale opleidingscentra, ROC s) en voor het staatsexamen is een overeenkomstige voorziening getroffen (artikel 3, vijfde lid resp. zesde lid). Voor de scholen (leerlingen) die al in 1998 met de nieuwe tweede fase zijn begonnen wordt een afzonderlijke regeling getroffen. De permanente aanpassingen zijn (blijven) vanzelfsprekend ook voor die leerlingen van toepassing. De staatssecretaris van onderwijs, cultuur en wetenschappen, drs. K.Y.I.J. Adelmund ook (aanvullend) worden besteed aan (deel)vakken (examenonderdelen) van het gemeenschappelijk deel, het profieldeel en het examendeel van het vrije deel. 2. Oriëntatie op studie en beroep Permanente aanpassing Het in het examenprogramma van elk (deel)vak opgenomen domein Oriëntatie op studie en beroep wordt gehandhaafd, maar het desbetreffende onderdeel van het handelingsdeel van het schoolexamen vervalt (dit is in bijlage 2, Aanpassingen per vak, niet meer afzonderlijk bij elk vak nog eens vermeld). 3. Samenwerking tussen vakken bij praktische opdrachten Bijlage 1 Permanente aanpassing Algemene aanpassingen/afwijkingen Een praktische opdracht kan deel uitmaken van het schoolexamen in meer (deel)vakken tegelijk. 1. Invulling van het vrije deel van elk profiel 4. Profielwerkstuk Het deel van het vrije deel van een profiel dat moet worden besteed aan een of meer examenonderdelen is: atheneum: ten minste 280 uren; gymnasium: ten minste 760 uren; havo: ten minste 200 uren. Het geheel vrije deel kan door de school worden ingevuld op geheel door de school te bepalen wijze. Het kan dus ook (aanvullend) worden besteed aan (deel)vakken (examenonderdelen) van het gemeenschappelijk deel, het profieldeel en het examendeel van het vrije deel. Het deel van het vrije deel van een profiel dat moet worden besteed aan een of meer examenonderdelen is: atheneum: ten minste 120 uren; gymnasium: ten minste 480 uren; havo: ten minste 120 uren. Het geheel vrije deel kan door de school worden ingevuld op geheel door de school te bepalen wijze. Het kan dus De in het examenprogramma van elk van de betrokken (deel)vakken voor het profielwerkstuk opgenomen eisen betreffende inhoud, procedure en/of vorm vervallen. Gehandhaafd blijven: de voorwaarde dat het profielwerkstuk betrekking heeft op twee (deel)vakken van het profieldeel (bij het profiel cultuur en maatschappij: Nederlandse en Engelse taal en letterkunde daaronder begrepen); de voorwaarde bij de talen dat het niet voldoende is dat het profielwerkstuk in de desbetreffende taal is gepresenteerd; de voorwaarde dat het doorlopen proces door de kandidaat wordt gedocumenteerd en in de beoordeling betrokken; de studielast van het profielwerkstuk. Het profielwerkstuk behoeft niet betrekking te hebben op twee (deel)vakken: het mág betrekking hebben op één (deel)vak van het profieldeel (bij het profiel cultuur en NUMMER maart 2000

4 maatschappij: Nederlandse en Engelse taal en letterkunde daaronder begrepen). De school maakt zelf de keuze, afhankelijk van de mogelijkheden. De school mag ook beslissen de keuze aan de leerling te laten. Door deze opzet wordt het mogelijk om toe te groeien naar het uiteindelijke model waarin het profielwerkstuk voor alle leerlingen betrekking heeft op twee (deel)vakken. Gehandhaafd blijft de regeling dat het profielwerkstuk afzonderlijk wordt beoordeeld met voldoende/goed. Bijlage 2 Aanpassingen/afwijkingen per vak 1. Nederlandse taal en letterkunde/friese taal en letterkunde (vwo,havo) Tijdelijke afwijking De school kan eigen keuzen maken in onderwijsvorm en toetsing van literatuur. Als de school kiest voor het leesdossier, dan is een beperking in de verwerkingsopdrachten daarin mogelijk. Er kan ook een andere keuze worden gemaakt dan het leesdossier. Het aantal te lezen werken (en de daarbij gestelde voorwaarden) blijft gehandhaafd. Voor de verwerking kan worden toegegroeid naar de eindsituatie van een (volledig) leesdossier. ven aantal studielasturen mogelijk is. De school maakt zonodig een selectie uit de eindtermen/specificaties: voorlopig behoeft niet aan alle eindtermen/specificaties te worden voldaan, als dat binnen het in de regelgeving opgenomen aantal studielasturen (nog) niet mogelijk blijkt. Op overeenkomstige wijze mag de school een eigen selectie maken uit de activiteiten van het handelingsdeel. Tenslotte: de deelvakken Franse taal en letterkunde 1 en Duitse taal en letterkunde 1 vwo (de deelvakken hebben alleen een schoolexamen) mogen worden afgesloten op een door de school te bepalen tijdstip (in het havo was dat al zo voor de deeltalen). Moderne vreemde taal en letterkunde 1, 2 / Engelse taal en letterkunde De leerlingen moeten voor de taalvaardigheidsdomeinen geheel voldoen aan de eindtermen /specificaties van het examenprogramma, met dien verstande echter dat de school een eigen selectie mag maken uit de activiteiten van het handelingsdeel: dat impliceert dat ook een selectie wordt gemaakt uit de eindtermen/specificaties die alleen aan de orde zijn in het handelingsdeel. De activiteiten in het handelingsdeel kunnen worden beperkt tot één per taalvaardigheidsdomein. Voor het domein literatuur: zie bij Nederlandse taal en letterkunde/friese taal en letterkunde. 3. Algemene natuurwetenschappen (vwo, havo) 2. Moderne vreemde taal en letterkunde (vwo, havo) Tijdelijke afwijking Moderne vreemde taal en letterkunde 1 (havo); Franse taal en letterkunde 1/ Duitse taal en letterkunde 1 (vwo) Het aantal studielasturen van 160 (vwo en havo) is de norm waaraan school en leraar zich hebben te houden: voor de gemiddelde leerling is niet meer tijd beschikbaar. In het programma van de school voor het vak komen zoveel eindtermen (met de aangegeven specificaties) aan de orde als op die school binnen het aangege- Het handelingsdeel in het (school)examen vervalt als verplichting. De school bepaalt zelf of het handelingsdeel deel uitmaakt van het examen of niet. De school kan bepalen dat een deel van de inhoudelijke eindtermen in het (school)examen niet aan de orde komt. Het kan ten hoogste gaan om twee subdomeinen die kunnen worden gekozen uit de domeinen C, D, E, F. Het funderende domein B Analyse en reflectie met betrekking tot natuurwetenschap, techniek en de rol van mensen komt steeds aan de orde. NUMMER maart 2000

5 5. Wiskunde A (vwo,havo) Het aantal studielasturen van 200 (vwo)/ 160 (havo) is de norm waaraan school en leraar zich hebben te houden: voor de gemiddelde leerling is niet meer tijd beschikbaar. In het programma van de school komen zoveel eindtermen aan de orde als op die school binnen het aangegeven aantal studielasturen mogelijk is. De school maakt zonodig een selectie uit de eindtermen: voorlopig behoeven ze niet allemaal aan de orde te komen, als dat binnen het in de regelgeving opgenomen aantal studielasturen (nog) niet mogelijk blijkt. De selectie kan er mede op zijn gericht overlapping met andere natuurwetenschappelijke vakken te voorkomen. De selectie kan in dat verband voor de verschillende profielen verschillen. De eindtermen van het domein B Analyse en reflectie met betrekking tot natuurwetenschap, techniek en de rol van mensen komen in elk geval aan de orde. Het aantal verplichte praktische opdrachten wordt beperkt tot één. De school mag kiezen voor twee praktische opdrachten. De weging van de praktische opdrachten in het cijfer van het schoolexamen is echter in alle gevallen: 25%. 4. Culturele en kunstzinnige vorming 1 (vwo, havo) Tijdelijke afwijking Het aantal studielasturen van 200 (vwo)/120 (havo) is de norm waaraan school en leraar zich hebben te houden: voor de gemiddelde leerling is niet meer tijd beschikbaar. In het programma van de school komen zoveel eindtermen aan de orde als op die school binnen het aangegeven aantal studielasturen mogelijk is. De school maakt zonodig een selectie uit de eindtermen: voorlopig behoeven ze niet allemaal aan de orde te komen, als dat binnen het in de regelgeving opgenomen aantal studielasturen (nog) niet mogelijk blijkt. De eindtermen van het domein A Culturele activiteiten komen in elk geval aan de orde. Daarbinnen kan het aantal culturele activiteiten worden beperkt. Waar beperking nodig is wordt die echter allereerst gezocht in domein D Reflectie en kunstdossier. Het domein dient zich uitdrukkelijk te beperken tot wat redelijk is gezien de beschikbare studielast en de verhouding tussen inhoud en de rapportage daarover. A1. Permanente aanpassing (vwo, havo) De praktische opdrachten bepalen voor de volgende percentages het cijfer van het schoolexamen: wiskunde A1 vwo: 40%; wiskunde A1,2 vwo: 40%; wiskunde A1 havo: 30%; wiskunde A1,2 havo: 40% de desbetreffende onderdelen blijven wel deel uitmaken van het schoolexamen; de onderdelen worden per examenjaar aangegeven, en behoeven dus niet elk jaar dezelfde te zijn; de aangewezen onderdelen kunnen ten hoogste betreffen: één vakinhoudelijk domein in zijn geheel, of twee subdomeinen van twee verschillende vakinhoudelijke domeinen; Voor 2000 en 2001 heeft de CEVO voor wiskunde A1,2 havo aangewezen als onderdeel dat niet in het centraal examen aan de orde komt: het subdomein De binomiale verdeling van domein G. Voor 2001 heeft de CEVO voor wiskunde A1 en wiskunde A1,2 vwo aangewezen als onderdeel dat niet in het centraal examen aan de orde komt: domein Ea, Grafen en matrices. A2. Permanente aanpassing (vwo) Wiskunde A1 Domein Bg: Functies en grafieken Eindterm 3 vervalt. In eindterm 10 vervalt: rekenregels voor logaritmen (die voor machten worden gehandhaafd). Eindterm 13 vervalt. Domein Cg: Discrete analyse Eindtermen 23 en 24 vervallen. NUMMER maart 2000

6 Domein Fa: Statistiek en kansrekening Het subdomein Het toetsen van hypothesen (eindtermen 147 tot en met 150) vervalt als verplicht onderdeel. Het komt dus in elk geval niet aan de orde in het centraal examen. De school kan zelf kiezen of het subdomein deel uitmaakt Indien de school daarvoor kiest, is de school niet gebonden aan de eindtermen zoals die in het examenprogramma zijn opgenomen. De school kan kiezen voor een alternatieve invulling, bij voorbeeld door aan de hand van één concreet voorbeeld enig inzicht te verschaffen in dit thema en/of het vormgeven als praktische opdracht. Wiskunde A1,2 Domein Bg: Functies en grafieken Wiskunde B1,2 Voor het centraal examen vervalt het domein Cb Continue dynamische modellen. Dit domein komt wel aan de orde in het schoolexamen. Voor het centraal examen èn het schoolexamen vervallen: een deel van het domein Gb Voortgezette meetkunde te weten: het subdomein Beginselen van de analytische meetkunde (eindtermen 140 tot en met 144) alsmede uit het subdomein Meetkundige plaatsen en kegelsneden de eindtermen 151, 152 en 153; een deel van het domein Hb Voortgezette analyse te weten de subdomeinen: Sommeerbare rijen (eindtermen 167, 168, 169), Irrationale getallen (eindtermen 170, 171, 172) en Limieten en functies (eindtermen 173, 174, 175). Eindterm 3 vervalt. In eindterm 10 vervalt: rekenregels voor logaritmen (die voor machten worden gehandhaafd). Eindterm 13 vervalt. Domein D (g): Meetkunde Het subdomein Ruimtelijke objecten vervalt. Het aantal verplichte praktische opdrachten is: één. De school mag kiezen voor meer praktische opdrachten. De weging van de praktische opdrachten in het cijfer van het (vwo, havo) 7. Wiskunde B (havo) Het aantal verplichte praktische opdrachten is: één. De school mag kiezen voor meer praktische opdrachten. De weging van de praktische opdrachten in het cijfer van het (Voor wiskunde A1 havo geldt: voor de leerlingen die in 1999 zijn begonnen in leerjaar 4 mag de school ervoor kiezen de weging te handhaven op 30%.) 6. Wiskunde B (vwo) Wiskunde B1 Voor het centraal examen vervalt het domein Cb Continue dynamische modellen. Dit domein komt wel aan de orde in het schoolexamen. de desbetreffende onderdelen blijven wel deel uitmaken van het schoolexamen; de onderdelen worden per examenjaar aangegeven, en behoeven dus niet elk jaar dezelfde te zijn; de aangewezen onderdelen kunnen ten hoogste betreffen: één vakinhoudelijk domein in zijn geheel, of twee subdomeinen van twee verschillende vakinhoudelijke domeinen; Voor 2000 en 2001 heeft de CEVO voor wiskunde B1 en wiskunde B1,2 havo geen onderdeel aangewezen dat niet in het centraal examen aan de orde komt. NUMMER maart 2000

7 8. Natuurkunde (vwo, havo) Voor 2000 heeft de CEVO voor natuurkunde 1,2 havo aangewezen als onderdeel dat niet in het centraal examen aan de orde komt: het subdomein Cirkelbeweging van domein D. Voor natuurkunde 1 is geen onderdeel aangewezen. Voor 2001 heeft de CEVO voor natuurkunde 1,2 havo aangewezen als onderdeel dat niet in het centraal examen aan de orde komt: het subdomein Kernenergie en techniek van domein E. Voor natuurkunde 1 is geen onderdeel aangewezen. Voor 2001 heeft de CEVO voor natuurkunde 1 en natuurkunde 1,2 vwo aangewezen als onderdeel dat niet in het centraal examen aan de orde komt: het subdomein Gas en vloeistof van domein D. Voor de leerling die examen doet in een van de profielen natuur en techniek of natuur en gezondheid is slechts voor één van de (deel)vakken natuurkunde, scheikunde, biologie het uitvoeren van één of meer kortdurende practica verplicht. Voor elk van de drie (deel)vakken geldt, dat ten minste twee typen praktische opdrachten deel uitmaken van het schoolexamen: één van de typen praktische opdrachten kan het practicum zijn. De school kan ervoor kiezen in elk (deel)vak het practicum op te nemen. De beperking van het totale aantal typen opdrachten dat verplicht is tot twee vormt ook dan een verlichting. Voor de leerling die natuurkunde in het vrije deel volgt, vervalt de practicumverplichting; wat betreft de praktische opdrachten wordt als eis gesteld dat de leerling ten minste twee typen praktische opdrachten uitvoert: één van die twee typen kan het practicum zijn. de desbetreffende onderdelen moeten dan deel uitmaken van het schoolexamen (in verband met deze consequentie voor het schoolexamen moet de CEVO een zorgvuldige afweging maken bij een aanwijzing; voor het overige is de school immers vrij te kiezen welke inhoudelijke onderdelen in het schoolexamen aan de orde komen); de onderdelen worden per examenjaar aangegeven, en behoeven dus niet elk jaar dezelfde te zijn; de aangewezen onderdelen kunnen ten hoogste betreffen: domeinen en/of subdomeinen (in hun geheel, dus niet afzonderlijke eindtermen) die samen ten hoogste 1 /4 deel uitmaken van het aantal vakinhoudelijke eindtermen; Het aantal verplichte praktische opdrachten is: één. De school mag kiezen voor meer praktische opdrachten. De weging van de praktische opdrachten in het cijfer van het Het practicum is een praktische opdracht. De leerling die examen doet in een van de profielen natuur en techniek of natuur en gezondheid voert in ten minste één van de (deel)vakken natuurkunde, scheikunde, biologie één of meer kortdurende practica uit. 9. Scheikunde (vwo, havo) Voor de leerling die examen doet in een van de profielen natuur en techniek of natuur en gezondheid is slechts voor één van de (deel)vakken natuurkunde, scheikunde, biologie het uitvoeren van één of meer kortdurende practica verplicht. Voor elk van de drie (deel)vakken geldt, dat ten minste twee typen praktische opdrachten deel uitmaken van het schoolexamen: één van de typen praktische opdrachten kan het practicum zijn. De school kan ervoor kiezen in elk (deel)vak het practicum op te nemen. De beperking van het totale aantal typen opdrachten dat verplicht is tot twee vormt ook dan een verlichting. NUMMER maart 2000

8 Voor de leerling die scheikunde in het vrije deel volgt, vervalt de practicumverplichting; wat betreft de praktische opdrachten wordt als eis gesteld dat de leerling ten minste twee typen praktische opdrachten uitvoert: één van die twee typen kan het practicum zijn. de desbetreffende onderdelen moeten dan deel uitmaken van het schoolexamen (in verband met deze consequentie voor het schoolexamen moet de CEVO een zorgvuldige afweging maken bij een aanwijzing; voor het overige is de school immers vrij te kiezen welke inhoudelijke onderdelen in het schoolexamen aan de orde komen); de onderdelen worden per examenjaar aangegeven, en behoeven dus niet elk jaar dezelfde te zijn; de aangewezen onderdelen kunnen ten hoogste betreffen: domeinen en/of subdomeinen (in hun geheel, dus niet afzonderlijke eindtermen) die samen ten hoogste 1/4 deel uitmaken van het aantal vakinhoudelijke eindtermen; Voor 2000 en 2001 heeft de CEVO voor scheikunde havo aangewezen als onderdeel dat niet in het centraal examen aan de orde komt: domein D, Stoffen en materialen 3, biochemisch. Voor 2001 heeft de CEVO voor scheikunde 1 en scheikunde 1,2 aangewezen als onderdelen die niet in het centraal examen aan de orde komen: het subdomein Toepassingen van domein B en het subdomein Energetische effecten van domein E. Het aantal verplichte praktische opdrachten is: één. De school mag kiezen voor meer praktische opdrachten. De weging van de praktische opdrachten in het cijfer van het Het practicum is een praktische opdracht. De leerling die examen doet in een van de profielen natuur en techniek of natuur en gezondheid voert in ten minste één van de (deel)vakken natuurkunde, scheikunde, biologie één of meer kortdurende practica uit. 10. Biologie (vwo, havo) van het schoolexamen (biologie 1 vwo: 30%). Voor de leerling die examen doet in een van de profielen natuur en techniek of natuur en gezondheid is slechts voor één van de (deel)vakken natuurkunde, scheikunde, biologie het uitvoeren van één of meer kortdurende practica verplicht. Voor elk van de drie (deel)vakken geldt, dat ten minste twee typen praktische opdrachten deel uitmaken van het schoolexamen: één van de typen praktische opdrachten kan het practicum zijn. De school kan ervoor kiezen in elk (deel)vak het practicum op te nemen. De beperking van het totale aantal typen opdrachten dat verplicht is tot twee vormt ook dan een verlichting. Voor de leerling die biologie in het vrije deel volgt, vervalt de practicumverplichting; wat betreft de praktische opdrachten wordt als eis gesteld dat de leerling ten minste twee typen praktische opdrachten uitvoert: één van die twee typen kan het practicum zijn. In het deelvak biologie 1 (vwo) is één type praktische opdracht (practicum of andere) verplicht. de desbetreffende onderdelen moeten dan deel uitmaken van het schoolexamen (in verband met deze consequentie voor het schoolexamen moet de CEVO een zorgvuldige afweging maken bij een aanwijzing; voor het overige is de school immers vrij te kiezen welke inhoudelijke onderdelen in het schoolexamen aan de orde komen); de onderdelen worden per examenjaar aangegeven, en behoeven dus niet elk jaar dezelfde te zijn; de aangewezen onderdelen kunnen ten hoogste betreffen: domeinen en/of subdomeinen (in hun geheel, dus niet afzonderlijke eindtermen) die samen ten hoogste 1 /4 deel uitmaken van het aantal vakinhoudelijke eindtermen; Voor 2000 en 2001 heeft de CEVO voor biologie havo aangewezen als onderdelen die niet in het centraal examen aan de orde komen: het subdomein Voortplanting, groei en ontwikkeling van de mens van domein C en het subdomein Huid en immuniteit van domein E. NUMMER maart 2000

9 Voor 2001 heeft de CEVO voor biologie 1,2 vwo aangewezen als onderdelen die niet in het centraal examen aan de orde komen: het subdomein Structuren van soort en populatie en het subdomein Structuren van organismen van domein B (eindtermen 7-17) en het subdomein Metabolisme van planten van domein D (eindtermen 84-96). Het aantal verplichte praktische opdrachten is: één (al of niet beperkt ). De school mag kiezen voor meer ( beperkte ) praktische opdrachten. De weging van de praktische opdrachten in het cijfer van het schoolexamen is echter in alle gevallen: 20%. Het aantal verplichte praktische opdrachten is: één. De school mag kiezen voor meer praktische opdrachten. De weging van de praktische opdrachten in het cijfer van het schoolexamen is echter in alle gevallen: 20% (geldt ook voor biologie 1 vwo). Het practicum is een praktische opdracht. De leerling die examen doet in een van de profielen natuur en techniek of natuur en gezondheid voert in ten minste één van de (deel)vakken natuurkunde, scheikunde, biologie één of meer kortdurende practica uit. 12. Geschiedenis, gemeenschappelijk deel (vwo) Tijdelijke afwijking De weging van de praktische opdracht in het cijfer van het schoolexamen is: 20%. (Voor de leerlingen die in 1999 zijn begonnen in leerjaar 4 mag de school er echter voor kiezen de weging te handhaven op 30%). 13. Aardrijkskunde (vwo,havo) 11. Geschiedenis, profiel economie en maatschappij en cultuur en maatschappij (vwo,havo) De school kan ervoor kiezen om drie subdomeinen aan te wijzen waaruit niet in het schoolexamen een nader afgebakend thema aan de orde komt. Deze onderdelen moeten dan worden vervangen door: een overzicht van de geschiedenis van een door de school bepaalde tijdsperiode (in het vwo: niet de twintigste eeuw, voor zolang geschiedenis tevens deel uitmaakt van het gemeenschappelijke deel). In het schoolexamen moet de school, wat betreft de praktische opdrachten, de keus maken tussen óf het uitvoeren van beperkte onderzoeksopdrachten (b1 in het examenprogramma) óf het uitvoeren van een zelfstandig historisch onderzoek (b2 in het examenprogramma). De praktische opdrachten behoeven zich niet te beperken tot de in het examenprogramma genoemde inhoudelijke domeinen. De CEVO kan nadere aanwijzingen geven met betrekking tot het centraal examen. Tot die aanwijzingen kan behoren een beperking en/of nadere precisering van de stof van het centraal examen. De aanwijzingen worden bekend gemaakt voor 1 augustus van het kalenderjaar voorafgaande aan het kalenderjaar van het centraal examen waarop de aanwijzing betrekking Voor 2000 en 2001 (havo) en voor 2001 (vwo) heeft de CEVO voor aardrijkskunde geen nadere aanwijzingen gegeven. In het schoolexamen moet de school, wat betreft de praktische opdrachten, de keus maken tussen óf het uitvoeren van beperkte onderzoeksopdrachten (b1 in het examenprogramma) óf het uitvoeren van een (groter) onderzoek dat betrekking heeft op de eigen regio (b2 in het examenprogramma). Waar de keus wordt gemaakt voor beperkte onderzoeksopdrachten (b1) wordt de eis gesteld dat ten minste één daarvan betrekking moet hebben op verschijnselen, ontwikkelingen en vraagstukken die van belang zijn voor de eigen regio. De praktische opdrachten behoeven zich niet te beperken tot de in het examenprogramma genoemde inhoudelijke domeinen. NUMMER maart 2000

10 16. Economie (vwo, havo) Het aantal verplichte praktische opdrachten is: één (al of niet beperkt ). De school mag kiezen voor meer ( beperkte ) praktische opdrachten. De weging van de praktische opdrachten in het cijfer van het schoolexamen is echter in alle gevallen: 20%. De eis dat ten minste één praktische opdracht betrekking heeft op verschijnselen, ontwikkelingen en vraagstukken die van belang zijn voor de eigen regio, vervalt. 14. Maatschappijleer, vrij deel/profiel cultuur en maatschappij (vwo, havo) De praktische opdrachten bepalen voor 40% het cijfer van het schoolexamen. de desbetreffende onderdelen blijven wel deel uitmaken van het schoolexamen; de onderdelen worden per examenjaar aangegeven, en behoeven dus niet elk jaar dezelfde te zijn; de aangewezen onderdelen kunnen ten hoogste betreffen: vier vakinhoudelijke domeinen in hun geheel; Voor 2000 en 2001 heeft de CEVO voor economie 1 havo aangewezen als onderdelen die niet in het centraal examen aan de orde komen: domein D ( Nederlandse betalingsbalans ) en domein P ( Sociale zekerheid ). Voor 2000 en 2001 heeft de CEVO voor economie 1,2 havo aangewezen: domein O ( Onderontwikkeling ). Voor 2001 heeft de CEVO voor economie 1 vwo aangewezen als onderdelen die niet in het centraal examen aan de orde komen: domein D ( Nederlandse betalingsbalans ) en domein P ( Sociale zekerheid ). Voor 2001 economie 1,2 vwo heeft de CEVO aangewezen: domein O ( Onderontwikkeling ). 15. Maatschappijleer, gemeenschappelijk deel (vwo, havo) Het handelingsdeel ( oriëntatie in een mediatheek ) vervalt. Oriëntatie in een mediatheek kan, indien gewenst, betrokken worden bij de praktische opdracht. De weging van de praktische opdracht in het cijfer van het schoolexamen is: 20%. (Voor de leerlingen die in 1999 zijn begonnen in leerjaar 4 mag de school er echter voor kiezen de weging te handhaven op 30%). NUMMER maart 2000

11 17. Management en organisatie (vwo, havo) 18. Filosofie (vwo, havo) de desbetreffende onderdelen blijven wel deel uitmaken van het schoolexamen; de onderdelen worden per examenjaar aangegeven, en behoeven dus niet elk jaar dezelfde te zijn; de aangewezen onderdelen kunnen ten hoogste betreffen: één vakinhoudellijk domein in zijn geheel, of vijf subdomeinen van verschillende domeinen; Voor 2000 en 2001 heeft de CEVO voor management en organisatie havo aangewezen als onderdelen die niet in het centraal examen aan de orde komen: het subdomein Interne organisatie van domein B, het subdomein Rechtsvormen van domein C, het subdomein Marketing van niet-commerciële organisaties van domein D, het subdomein Financieel beleid in niet-commerciële organisaties van domein E. Voor 2001 heeft de CEVO voor management en organisatie vwo eerder gepubliceerd dat nadere mededelingen volgen. Inmiddels heeft de CEVO besloten dat worden aangewezen als onderdelen die niet in het centraal examen aan de orde komen: het subdomein Interne organisatie van domein B (met eindterm 1 van dat domein), het subdomein Rechtsvormen van domein C, het subdomein Marketing van niet-commerciële organisaties van domein D en het subdomein Financieel beleid in niet-commerciële organisaties van domein E. De praktische opdrachten bepalen voor 40% het cijfer van het schoolexamen. 19. Informatica (vwo, havo) De verplichting tot een project (het doorlopen van een systeemontwikkeltraject, en de bijbehorende eindtermen) vervalt. Een dergelijk systeemontwikkeltraject kan onderdeel zijn Indien de school wél kiest voor een project (een grote praktische opdracht) kan dit ook iets anders omvatten dan het doorlopen van een systeemontwikkeltraject, en kan het ook een individuele opdracht zijn. De school bepaalt zelf de weging van de onderdelen van het schoolexamen: toetsen met gesloten en/of open vragen (onderdeel a), praktische opdrachten (onderdeel b) en eventueel het project (onderdeel c). Onderdeel a bepaalt echter ten hoogste voor 50% het cijfer Geen. De onder A genoemde permanente aanpassing blijft gehandhaafd. NUMMER maart 2000

12 20. Latijnse en Griekse taal- en letterkunde (vwo) De praktische opdrachten bepalen voor 40% het cijfer van het schoolexamen. 21. Klassieke culturele vorming (vwo) De school bepaalt zelf de weging van de onderdelen van het schoolexamen, met dien verstande dat de praktische opdrachten ten minste voor 40% het cijfer van het schoolexamen bepalen. De school maakt zelf een selectie uit het handelingsdeel, met inachtneming van de in de regelgeving aangegeven studielast. NUMMER maart 2000