RAPPORTAGE MONITOR DECENTRALISATIE AWBZ BEGELEIDING MO/VO, JUNI 2013

Transcriptie

1 1 RAPPORTAGE MONITOR DECENTRALISATIE AWBZ BEGELEIDING MO/VO, JUNI ALGEMEEN INLEIDEND De Federatie Opvang heeft in 2013 vervolg gegeven aan het project Ondersteuning decentralisatie begeleiding AWBZ voor de sectoren Maatschappelijke Opvang en Vrouwenopvang. Een van de onderdelen van dit project omvat het monitoren van de voortgang bij de voorbereidingen de implementatie van de decentralisatie van begeleiding, dagbesteding en de inloopfunctie GGZ bij de instellingen die zijn aangesloten bij de Federatie Opvang. Het van belang om zicht te krijgen op mogelijke knelpunten en successen die zich voordoen bij de voorbereiding op de decentralisatie en in een later stadium een goed beeld te hebben van de samenwerking van de organisaties met de (centrum) gemeenten, en andere ketenpartners. 2. DOEL VAN HET PROJECT EN DE MONITORRAPPORTAGE Het project heeft als doel te zorgen dat de zorgaanbieders tijdig alle stappen hebben gezet om in overleg met gemeenten en cliëntenorganisaties vanaf 2014 ondersteuning kunnen bieden aan mensen die een vraag voor begeleiding hebben. Deze eerste monitor heeft als doel een globaal beeld te geven van de stand van zaken in het veld van de MO en de VO, waar het gaat om alle voorbereidende stappen. Naar aanleiding van de verzamelde respons kunnen verdere acties worden uitgezet om het beeld verder te detailleren en helder te krijgen op welke vlakken de organisaties gerichte ondersteuning kunnen gebruiken. Daarnaast wil de FO de resultaten benutten om met een soort thermometer aan te kunnen geven in welke regio s de ontwikkelingen voorspoedig verlopen, en waar juist minder. Dit om onderlinge uitwisseling te stimuleren en optimaal gebruik te kunnen maken van de ervaringen van instellingen in het ontwikkelen van nieuwe vormen van begeleiding, die passen binnen de kaders van een nieuwe WMO. 3. BESCHRIJVING VAN DE ENQUÊTE EN RESPONS Begin mei 2013 zijn 66 aangesloten instellingen voor MO/VO aangeschreven om een lijst met 13 vragen te beantwoorden. Begin juni is daar nogmaals een rappel voor gestuurd. Uiteindelijk hebben 35 van de 66 organisaties gereageerd; dat is ruim 50%. Als we uitgaan van het gegeven dat circa 50 van de 66 instellingen een AWBZ toelating hebben wordt dit percentage 70%. De reacties zijn redelijk verdeeld over de provincies, behalve de provincie Drenthe en Zeeland waar geen reacties van binnen zijn gekomen. Op de volgende pagina volgt een opsomming van de vragen die zijn gesteld en de respons die door de instellingen is aangeleverd.

2 2 De vragen en antwoorden Vraag 1: Heeft u ten behoeve van de gemeente een inventarisatie van doelgroepen (aantallen en kenmerken) en aanbod gemaakt of daaraan meegewerkt? ,7 % 34,3 % 0% 100% Vraag 2: Heeft u als instelling een visie en/of uitgangspunten op de overheveling van de begeleiding ontwikkeld? ,1 % 22,9 % 0 % 100 % Vraag 3: Bent u daarover in gesprek met: - De gemeente(n) - Gemeenteraadsleden - Collega-aanbieders - Cliëntenvertegenwoordigers - WMO raad? % 20 % 0 % 100 % Vraag 4: Heeft u meegedaan aan inspraakrondes in uw gemeente(n) over de plannen voor de decentralisatie van AWBZ begeleiding en dagbesteding? ,2 % 22,9 % 2,9 % 100% Vraag 5: Ontwikkelt u nieuwe producten of arrangementen voor begeleiding en dagbesteding in uw gemeente(n) ,4 % 22,9 % 5,7 % 100%

3 3 Vraag 6: Zo ja, ontwikkelt u ook nieuwe producten samen met andere in de gemeente actieve partijen? ,7 % 22,9 % 11,4 % 100% Vraag 7: Heeft u een plan van aanpak voor uw instelling opgesteld voor de overheveling van de begeleiding? ,6 % 68,5 % 2,9 % 100% Vraag 8: Voorziet u gevolgen voor de werknemers in uw instelling omdat de decentralisatie van begeleiding gepaard gaat met 25% korting? % 20 % 0% 100% Vraag 9A: Voorziet u positieve gevolgen voor de continuïteit en de kwaliteit van zorg voor cliënten? Zo ja, welke? ,6 % 48,6 % 22,8 % 100% Het zal een combi worden van positief en negatief. Positief kan zijn de samenwerking op lokaal / gebieds- / wijkniveau, en de ontwikkeling richting 1 gezin 1 plan. Negatief kan zijn de continuïteit & kwaliteit, welke niet per definitie geborgd is in de WMO. Per gemeente zullen uitwerkingen verschillen. Ja, er is meer bereidheid tot samenwerking tussen instellingen Ja, de markt als geheel komt in beweging en bij kwalitatief goede zorg en aanbod kan dit ook kansen creëren Vraag 9B: Voorziet u negatieve gevolgen voor de continuïteit en de kwaliteit van zorg voor cliënten? Zo ja, welke? ,3 % 11,4 % 14,3 % 100%

4 4 Ja, versnippering van het aanbod en geen specialisatie. De focus ligt vooral op basiszorg. Ja, onzekerheid voor instellingen, door bezuiniging en tempo verlies van contact met doelgroep; groei problematiek Ja, werken met Grote Gemene Delers leidt tot uitval en extra instroom van die uitvallers bij de opvang (waarbij dus weer vooraan begonnen kan worden...). Ja, hogere drempels om voor zorg in aanmerking te komen / lagere kwaliteit in dienstverlening als gevolg van lagere tarieven en trajectprijzen Vraag 10: Gaat u met de gemeente in gesprek of bijdragen aan het formuleren van zorginkoopbeleid? ,4 % 8,6 % 0% 100% Vraag 11: Verwacht u dat u einde 2014 een contract met de gemeente(n) sluit voor het leveren van begeleiding en/of dagbesteding? ,8 % 14,3 % 2,9 % 100% Vraag 12: Met welke (centrum)gemeenten heeft u contact gehad in het kader van de decentralisatie? - Leiden, Alphen, Katwijk, en enkele andere kleine gemeenten - 's-hertogenbosch + Meijerij-gemeenten - Centrumgemeente Leeuwarden - Venlo; Sittard - Lelystad en Almere - Gouda - Maassluis, Vlaardingen, Schiedam - Amersfoort, Gouda, Almere (en in mindere mate Utrecht) - Oss (die samenwerkt met 12 andere gemeenten in de regio) - Heerlen, Maastricht, Sittard-Geleen - Groningen, Emmen - moerdijk, Halderberge, Roosendaal, Etten-Leur - Eindhoven - Amsterdam - Zwolle en Enschede - Helmond - Den Haag - Gouda - Utrecht

5 5 - In ieder geval: Arnhem, Apeldoorn, Nijmegen, Deventer, Doetinchem. Tevens in mindere mate met enkele omliggende regiogemeenten. - Leeuwarden, Groningen, Zwolle, Den Haag en diverse grotere gemeenten in onze werkgebieden. - Enschede, Almelo als CG; Hengelo, Oldenzaal, Rijssen-Holten, Tubbergen, Borne als Gemeente Vraag 13: Ruimte voor toelichting: Soms zijn JA antwoorden ook nog goede voornemens om te gaan oppakken, zodra we de kans krijgen! Is nog niet helder of COSM (Categorale Opvang Slachtoffers Mensenhandel) wordt overgeheveld Met de nu bekende stand der dingen is toch nog veel onduidelijk (wel/niet via de centrumgemeente; hoe wordt toegang geregeld; welk budget is uiteindelijk beschikbaar; gaan gemeenten aanbesteden of subsidiëren etc.) Maar het heeft zeker voordelen als de regie bij gemeente komt te liggen. We zien sinds 2012 een enorme afname van het aantal toegewezen indicaties voor AWBZ plus vele afwijzingen voor gespecialiseerde begeleiding (H153). Budget gehalveerd van 100K naar 50K Binnen Maassluis en binnen de regio NWN worden plannen ontwikkeld en pilots uitgevoerd om vorm te geven aan begeleiding en dagbesteding, nieuwe stijl, met meerdere partners voor kwetsbare burgers in algemene zin en waar mogelijk collectief en vanuit de wijk. De meeste vragen zijn met 'ja" beantwoord. dat geeft een iets te rooskleurig beeld. (1) het is niet met alle gemeenten gelukt (kleinere laten het afweten) en (2) de voorbereidingen zijn nog in een bijzonder rudimentair stadium We proberen voor de MO-klanten tot volumeafspraken te komen en geen gemillimeter per klant. Dit op basis van vertrouwen en enige stabiliteit in de historische cijfers. zie vraag 9a en b: Positief is dat cliënten gestimuleerd worden om meer gebruik te (kunnen) maken van lokaal domein en eigen kracht/netwerk. Negatief is dat andere keuzes (professionele hulp) afnemen. LIMOR heeft als landelijke zorgaanbieder relaties met vele gemeenten. De gegeven antwoorden zijn gebaseerd op het algemene beeld. De intensiteit van overleg en beïnvloeding ligt uiteraard verschillend per gemeente. 4. CONCLUSIES De FO heeft een positief beeld over de volgende punten: Bijna 66% van de organisaties heeft informatie aangeleverd aan de gemeente betreffende doelgroepen en aanbod voor begeleiding. Dit stemt positief. Een voorbeeld daarvan zijn is het boekje Onbekend & onbemind? Gezichten achter ZZP 3 dat door de Kessler stichting en Stichting Anton Constandse in Den Haag is gemaakt. Hierin staan de profielen beschreven van een aantal van hun cliënten met een indicatie voor ZZP3. De beelden en verhalen spreken voor zich. Een deel van deze doelgroep zal

6 6 mogelijk op termijn door gemeenten geëxtramuraliseerd gaan worden. Dit soort materiaal helpt gemeenten een realistisch beeld van de mogelijkheden van cliënten te ontwikkelen. Het plan is om de organisaties aangesloten bij de FO te vragen om zoveel mogelijk van deze voorbeelden naar ons te sturen, zodat we ze op een centraal punt kunnen publiceren en men gebruik kan maken van elkaars expertise. Ruim 77% heeft als instelling een visie en/of uitgangspunten ontwikkeld voor wat betreft de overheveling van begeleiding. 80% van de respondenten heeft overleg met gemeenten, collega aanbieders, cliëntvertegenwoordigers en /of een WMO raad. Het onderwerp leeft en heeft de nodige aandacht. Ook dat stemt positief. Aangezien er in de antwoorden geen onderscheid is gemaakt tussen de gesprekspartners, lijkt het goed om daar in een volgende vragenlijst rekening mee te houden. Van veel instellingen weten we dat ze in ieder geval in gesprek zijn met de gemeente. Met name de organisaties uit de G4 hebben zowel hun contacten met de gemeente als contacten met ketenpartners. Dit zijn ze al jaren gewend gezien het Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang in de G4. Bijna 74% van de respondenten heeft deel genomen aan inspraakrondes bij de gemeente over de plannen voor de decentralisatie begeleiding en dagbesteding. Op zich stemt dit positief, alhoewel het de vraag is waarom de overige instellingen dat niet hebben gedaan. Ruim 70% is bezig om nieuwe producten of arrangementen voor begeleiding en dagbesteding te ontwikkelen. Dit stemt zeer hoopvol voor de toekomst. Het biedt de FO de gelegenheid om gericht te inventariseren van de inhoud hiervan is, en om dit onderdeel te maken van actieve uitwisseling van kennis en ervaringen. Dit ziet u terug bij de vervolgstappen. Een ruime 65% is met andere actieve partijen binnen de gemeente nieuwe producten aan het ontwikkelen. Ruim 90% gaat deelnemen aan het formuleren van een zorginkoopbeleid bij de gemeente, en een ruime 82% verwacht een contract met de gemeente te sluiten voor het leveren van begeleiding en/of dagbesteding. Wat minder positief is de FO over een aantal andere punten: De resultaten als het gaat om een plan van aanpak voor de overheveling van de begeleiding. Ruim 25% van de respondenten geeft aan hierover te beschikken. Dit is relatief weinig gezien de naderende datum van de transitie. De komende maanden zal hier vanuit het project extra aandacht aan worden besteed.

7 7 De gevolgen die men voorziet voor de werknemers van de instellingen, in verband met de 25% korting bij de decentralisatie. Slechts een kwart van de respondenten voorziet positieve gevolgen voor de continuïteit en de kwaliteit van de zorg voor de cliënten en bijna 75% procent voorziet juist negatieve gevolgen. Men combineert dan met name de lagere tarieven en trajectprijzen met een lagere kwaliteit van de dienstverlening, een versnippering van het aanbod en een gebrek aan specialisatie. Voor de FO geeft dit minstens het signaal af dat op deze punten extra aandacht moet zijn bij het uiteindelijke wetsvoorstel voor de nieuwe WMO. Onze indruk is tevens dat een heldere en frequente communicatie naar de instellingen noodzakelijk zal zijn om bepaalde zorgen weg te kunnen nemen, en meer richting zal geven aan de verdere stappen om tot goede afspraken te kunnen komen met de gemeenten. Ook dit punt komt terug bij de vervolgstappen. 5. VERVOLGSTAPPEN Rond half juli gaat er een nieuwsbrief naar de leden van de FO met de resultaten van deze monitor en de aankondiging van de volgende monitor die begin oktober staat gepland. Daarnaast zal er met een aantal organisaties contact worden opgenomen om door te vragen op een aantal onderwerpen, om het beeld wat nu is geschetst verder te nuanceren. Naar aanleiding van de respons zullen we de vragenlijst in de monitor aanpassen om een meer gedetailleerd beeld te hebben aan het einde van dit jaar. We gaan een centraal punt inrichten waar de leden van de FO hun informatie op kwijt kunnen. Dit betreft zowel de doelgroep beschrijvingen en cliëntprofielen, als de nieuw ontwikkelde producten, vormen van begeleiding en/of dagbesteding en good practices. Verder zullen er voor het einde van het jaar verschillende bijeenkomsten worden georganiseerd waarin verder gewerkt kan worden aan innovaties in de dienstverlening, maar ook een uitwisseling zal plaatsvinden als het gaat om de beeldvorming bij gemeenten als het gaat over Opvang en beschermd wonen en hoe de aangesloten organisaties gebruik kunnen maken van elkaars kennis en expertise.