Toerisme in perspectief Juli NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Transcriptie

1 Toerisme in perspectief Juli 2017 NBTC Holland Marketing Afdeling Research

2 Kerncijfers uit dit rapport Internationale aankomsten % Economische waarde inkomend toerisme Nederland 2016 Prognose inkomend toerisme Nederland, heel 2017: +6% 16,8 miljoen gasten 2

3 Inhoudsopgave Inleiding 1. Ontwikkelingen wereldwijd toerisme 2. Ontwikkelingen inkomend toerisme Nederland 3. Analyse benchmark Noordwest-Europa 4. Belangrijke ontwikkelingen Verwachting inkomend toerisme Nederland 3

4 Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren die daarop van invloed zijn. Daarbij wordt eerst kort ingegaan op ontwikkelingen wereldwijd. Vervolgens wordt nader stilgestaan bij de positie van Nederland. Een benchmarkanalyse geeft inzicht in de ontwikkeling van het inkomend toerisme naar ons land in vergelijking met de ons omringende landen: België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Naast een terugblik wordt een verwachting gegeven voor het lopende jaar (2017) en voor De volgende update van deze versie wordt in januari 2018 gepubliceerd op > Cijfers en trends > Algemene cijfers toerisme. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Juli 2017 Alle in dit document vermelde gegevens zijn eigendom van NBTC. Publicatie en inzage aan derden, geheel of gedeeltelijk, is zonder toestemming van NBTC beslist niet toegestaan. Niets uit deze publicatie mag verveelvoudigd en/of vermenigvuldigd worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, digitale technieken, internet, of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van NBTC Holland Marketing. Alle gegevens worden verstrekt zoals deze bij NBTC bekend waren bij de productie van dit rapport. Hoewel aan de samenstelling van dit rapport de uiterste zorg is besteed, is het toch mogelijk dat bepaalde informatie onvolledig of onjuist is. Voor de inhoud kan door NBTC geen aansprakelijkheid worden aanvaard. Aan de inhoud kunnen ook geen rechten worden ontleend. Wijzigingen voorbehouden. 4

5 1. Ontwikkelingen wereldwijd toerisme 5

6 Ontwikkeling wereldwijd toerisme Wereldwijd is het toerisme in 2016 met 3,9% gegroeid. Het aantal internationale aankomsten is daarmee uitgekomen op meer dan 1,2 miljard. Het aantal internationale aankomsten in Europa steeg in 2016 met 2,1% in vergelijking met Hierbij was er met name groei voor Midden-/Oost-Europa (+4,3%) en Noord-Europa (+5,7%). In West-Europa, waartoe ook Nederland wordt gerekend door UNWTO, daalde het internationaal toerisme met 0,4%, onder andere als gevolg van terroristische dreiging en aanslagen in Parijs en Brussel en de onzekerheden rondom de Brexit. Voor het gehele jaar 2017 verwacht UNWTO een groei van het internationaal toerisme van 3% tot 4%. Voor Europa wordt een groei van 2% tot 3% voorspeld Aantal internationale aankomsten wereldwijd (x miljoen) Aankomsten (x miljoen) /- 2016/2015 Europa ,1% Azië, Pacific ,6% Amerika ,9% Afrika ,2% Midden-Oosten ,0% totaal ,9% Bron: UNWTO 6

7 2. Ontwikkelingen inkomend toerisme Nederland 7

8 Ontwikkeling inkomend toerisme Nederland Het inkomend toerisme naar Nederland heeft in het afgelopen decennium, afgezien van een dip tijdens de crisisjaren 2008 en 2009, een duidelijke groei doorgemaakt. Het aantal buitenlandse gasten dat in 2016 voor een vakantie of zakelijk motief in Nederland verbleef, is met 5% gegroeid ten opzichte van het voorgaande jaar. Het aantal gasten is daarmee naar 15,8 miljoen gestegen. Ook in de eerste vier maanden van 2017 hebben we weer meer gasten ontvangen dan een jaar eerder (+13%). In hoofdstuk 5 gaan we in op deze cijfers en de onze verwachting voor heel Aantal gasten in Nederland (x 1.000) * Belangrijke verklaringen voor de groei in 2016: de aantrekkende economieën in Europa en Amerika de zwakkere eurokoers, waardoor het goedkoper is voor inwoners van niet-eurolanden om de vakantie in Nederland door te brengen terreur(dreiging) in Parijs en Brussel heeft tot aangepast reisgedrag geleid, in het voordeel van Nederland Marketinginitiatieven, zoals het themajaar Jeroen Bosch 500, hebben tot extra internationaal bezoek geleid Bron: CBS * trendbreuk i.v.m. verbeterde registratie 8

9 Inkomend toerisme Nederland naar herkomstland (1) In 2016 kwamen er 6% meer bezoekers uit andere Europese landen dan het jaar ervoor. Met name grote herkomstmarkten als Duitsland en België lieten relatief hoge groeicijfers zien (beide +8%). Een belangrijke verklaring voor de groei uit de buurlanden is dat er al enige tijd sprake is van groei van de korte vakantiemarkt (mede door positieve economische ontwikkelingen in die landen), waar Nederland als buurland bovengemiddeld van profiteert. Het aantal bezoekers uit Rusland daalde met 15%. Door sancties richting de EU (o.a. een verbod op buitenlandse reizen voor bepaalde beroepsgroepen), de sterke waardedaling van de roebel en een dalend inkomen voor veel Russen, zijn de Russen meer in eigen land gebleven. Alle accommodaties gasten (x 1.000) /- 16/ 15 Europa % - Duitsland % - België % - Verenigd Koninkrijk % - Frankrijk % - Italië % - Spanje % - Zwitserland % - Zweden % - Denemarken % - Rusland % - Noorwegen % - Overig Europa % Intercontinentaal % Afbakening inkomend toerisme Het CBS registreert middels de Statistiek Logiesaccommodaties (SLA) hoeveel buitenlandse verblijfsgasten Nederland bezoeken. Basis voor deze statistiek vormen buitenlandse bezoekers die minimaal één overnachting doorbrengen in een hotel, op een bungalowpark, op een camping of in een groepsaccommodatie. Vakanties op (eigen) boten, verblijven in tweede woningen, cruises en overnachtingen in nieuwe opkomende vormen (zoals social travelling) worden niet meegenomen in de CBS-berekening. Tevens blijven dagbezoek en bezoeken aan familie, vrienden en kennissen buiten beschouwing. Meer dan een miljoen internationale gasten in Airbnb accommodaties 2016 Volgens Airbnb hebben accommodaties in Nederland gezamenlijk 1,4 miljoen gasten ontvangen, waarvan 83% uit het buitenland kwam. Dat betreft dus zo n 1,16 miljoen internationale gasten in Airbnb locaties. Totaal % Bron: Statistiek Logiesaccommodaties (SLA) CBS, bewerking NBTC 9

10 Inkomend toerisme Nederland naar herkomstland (2) In 2016 is het bezoek vanuit de Verenigde Staten aanzienlijk toegenomen tot bijna 1,2 miljoen gasten. Ook in het afgelopen jaar hadden we te maken met een relatief zwakke euro en een aanhoudende economische groei in de VS. Daarentegen zagen we na jaren van relatief sterke groei een daling in het bezoek vanuit Brazilië (wegens slechte economische situatie) en Azië (o.a. wegens de terreurdreiging in West-Europa (zie toelichting hieronder)). Vanuit India zijn in 2016 nieuwe directe vliegverbindingen met Amsterdam gestart, wat een positief effect heeft gehad op het bezoek vanuit dat land. Alle accommodaties gasten (x 1.000) /- 16/ 15 Europa % Amerika % - USA % - Canada % - Brazilië % Azië % - China (incl. Hong Kong) % - India % - Japan % - Indonesië % Gevolgen terreur(dreiging) voor internationale aankomsten Hoewel de afgelopen jaren de grootste groeipercentages zichtbaar waren vanuit de Aziatische markten, zien we in 2016 voor het eerst een daling van het bezoek vanuit Azië van -2%. Dit is een direct gevolg van de recente terreuraanslagen en dreiging in een aantal West-Europese landen. Gasten uit China en Japan zijn risicomijdend, waardoor een deel van de reizigers heeft besloten zijn of haar reisdoel te verplaatsen naar een andere bestemming (bijvoorbeeld naar Amerika ipv Europa). Australië en Oceanië % Afrika % Totaal % Bron: CBS, bewerking NBTC 10

11 Economische waarde inkomend toerisme Nederland 2016 De gemiddelde zakenreiziger besteedt 1.035,- per verblijf De gemiddelde vakantieganger besteedt 599,- per verblijf Zo n aan bestedingen resulteert in één baan in het inkomend toerisme Totale economische waarde 2016 De 15,8 miljoen internationale verblijfsbezoekers in 2016 staan voor een economische waarde van 11,4 miljard, waarvan zo n 10,5 miljard ten goede komt aan de Nederlandse economie. Totaal aantal toeristische banen 2016 De economische waarde van 10,5 miljard leidt tot een directe werkgelegenheid van banen. Bron: Onderzoek Inkomend Toerisme NBTC (2014), bewerking NBTC (2016) Bron: Tourism Satellite Account CBS 11

12 3. Analyse benchmark Noordwest-Europa 12

13 Inkomend toerisme benchmarklanden Ontwikkeling inkomend toerisme Marktaandeel binnen Noordwest- Europa 2016 Groeipercentage inkomend toerisme 2017 (meest recent beschikbaar, gasten of overnachtingen) België -10% 6,9% +5% (gasten, jan-mrt 2017) De benchmarklanden in Noordwest-Europa: Denemarken Duitsland België Nederland Verenigd Koninkrijk Denemarken* +6% 10,4% +8% (overnachtingen, jan-apr 2017) Duitsland +2% 33,0% +5% (gasten, jan-apr 2017) Verenigd Koninkrijk +4% 34,9% +11% (gasten, jan-apr 2017) Nederland +5% 14,7% +13% (gasten, jan-apr 2017) Bron: Tourmis (o.b.v. statistiekbureaus benchmarklanden) Binnen Noordwest-Europa nemen de bestemmingslanden Duitsland en het Verenigd Koninkrijk gezamenlijk meer dan twee derde van het inkomend toerisme voor hun rekening. Het marktaandeel van Nederland lag in 2015 op 14,3%, maar is in 2016 gestegen naar 14,7%. Het ligt daarmee boven Denemarken (10,4%) en België (6,9%). Eerste cijfers van de ontwikkeling van het inkomend toerisme in 2017 in de verschillende landen laten zien dat Nederland waarschijnlijk wederom aan marktaandeel zal winnen: Nederland heeft met 13% vooralsnog het hoogste groeipercentage gerealiseerd in De grafiek hiernaast laat de geïndexeerde ontwikkeling van het aantal gasten over de jaren zien (2011 = 100). Dit houdt in dat de punten op de lijn steeds vergeleken worden met Het inkomend toerisme van Nederland is in 2016 ten opzichte van 2011 met 40% gestegen en is daarmee het meest gegroeid sinds De hoge groeipercentages van Nederland in de laatste drie jaar hebben daar met name aan bijgedragen. Bij België is duidelijk de dip zichtbaar in 2016 als gevolg van de recente terreuraanslagen in Brussel Ontwikkeling inkomend toerisme naar bestemmingsland (o.b.v. indexcijfers, 2011=100) België Denemarken Duitsland Nederland UK 13

14 Duiding naar land Nederland profiteert bovengemiddeld van groei uit de andere benchmarklanden Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. Herkomstlanden die in ons geval ook nog eens een aanzienlijk aandeel binnen ons inkomend toerisme hebben. Daarnaast heeft Nederland een sterke toename gezien in het bezoek vanuit Amerika (een voor ons belangrijke herkomstmarkt), terwijl dit in de andere landen min of meer stabiel bleef of in het geval van België sterk afnam. Het internationale bezoek aan het Verenigd Koninkrijk is in het tweede en derde kwartaal van 2016 niet zo sterk gegroeid als in de andere kwartalen. Wellicht hangt dit samen met de terreuraanslagen in maart en juni van dat jaar in London. Toch is ook hier duidelijk dat het toerisme zich relatief snel hersteld, getuige de overall groei van +9% in het laatste kwartaal. Opvallend is de groei van het aantal gasten vanuit Japan (+27%). Hoewel Duitsland in het eerste halfjaar van 2016 nog een overall groei van +3% realiseert, neemt de groei in het tweede halfjaar af (+1%). Gedurende het jaar heeft Duitsland te maken met een reeks aan terreuraanslagen, waaronder drie in juli en 1 in december. Dit heeft effect op het bezoek aan het land, o.a. getuige de daling van het inkomend toerisme in augustus van -3%. Het zijn niet zozeer de buurlanden, maar vooral gasten uit markten verderweg die meer gevoelig zijn voor het aspect van onveiligheid. Denemarken zag in 2016 een sterke groei in overnachtingen vanuit België (+24%) en Zuid- Europa. Het feit dat Denemarken gezien wordt als een veilige bestemming heeft in deze tijden met aanslagen in de nabij gelegen landen een positief effect op het bezoek aan Denemarken. Daarentegen liet Duitsland, het voor Denemarken belangrijkste herkomstland, slechts een groei van 7% zien. En hebben gasten uit de andere Scandinavische landen er minder overnacht dan een jaar eerder. België is in 2016 op veel fronten zwaar geraakt door terreur en terreurdreiging. Dit is onder andere zichtbaar in de sterke daling van het inkomend toerisme. Vanuit alle herkomstlanden was er sprake van een daling, waarbij over het algemeen geldt: hoe verder weg, hoe groter het effect. Zo is het inkomend toerisme vanuit Japan met maar liefst 48% afgenomen. Maar ook het bezoek vanuit China (-29%) en India (-31%) lieten een forse daling zien, net als Italië (-24%) en de Verenigde Staten (-23%). 14

15 4. Belangrijke ontwikkelingen

16 Terreurdreiging blijft aanwezig In de afgelopen tijd is Europa regelmatig doelwit geweest van terroristische aanslagen, helaas ook met veel dodelijke slachtoffers tot gevolg. Er is sprake van een continue dreiging, wat ook effect heeft op internationaal reisgedrag. De statistieken van aantal internationale gasten in de landen waar aanslagen zijn geweest, laten duidelijk zien dat er op korte termijn een afschrikkende werking uitgaat van de aanslagen. Zo heeft België in de maanden na de aanslag in Brussel in 2016 veel minder gasten ontvangen dan een jaar eerder. Met een daling van maar liefst 10% voor het hele jaar tot gevolg. Een grote klap voor het toerisme in Brussel en alle toeleveranciers eromheen. Vakantiegangers geven de voorkeur aan landen en steden die als veiliger worden ervaren. Zo is er momenteel een verschuiving zichtbaar van het oostelijk naar het westelijk Middellandse Zeegebied, waar met name Spanje en Portugal van profiteren. Toch zien we dat er ook een vorm van gewenning optreedt. Als de rust is weergekeerd, wordt de bestemming weer volop bezocht. En dit gewenningsproces lijkt ook steeds korter te duren. Bron: 16

17 Brexit zorgt voor een (tijdelijke) dip Eind juni vorig jaar heeft een meerderheid van het Britse volk in een raadgevend referendum gekozen voor uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie, de zogenaamde Brexit. Kort daarop is Theresa May aangesteld als premier en zijn aan het einde van het jaar concrete plannen gemaakt om de Brexit eind maart 2017 officieel kenbaar te maken bij de Europese Unie. Aangezien onduidelijk is wat de exacte gevolgen zijn van een Brexit is er in de tweede helft van 2016 onrust onder de Britse bevolking en wordt er door de media volop gespeculeerd over mogelijke negatieve dan wel positieve effecten. Duidelijk is wel dat de op handen zijnde Brexit een effect heeft gehad op de wisselkoers van de Britse Pond. Na het referendum is de waarde van de Pond gedaald, waardoor de prijs voor een Euro in het Verenigd Koninkrijk is gestegen. Reizen naar Eurolanden is hierdoor duurder geworden Ontwikkeling gasten vanuit het Verenigd Koninkrijk (x 1.000) naar Nederland Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Ontwikkeling wisselkoers Euro/GBP in de afgelopen drie jaar In de bezoekcijfers naar Nederland zien we deze onrust terug. In juli tot met november stokt de groei van het aantal Britse gasten aan ons land. Vanaf december zien we echter weer een toenemend aantal gasten en die ontwikkeling zet zich in de eerste maanden van 2017 verder voort. Hoewel nog steeds onduidelijk is wat de exacte gevolgen van de Brexit zullen zijn, lijkt het effect op het bezoek aan ons land vooralsnog beperkt. Bron: d.d

18 5. Verwachting inkomend toerisme Nederland 18

19 Inkomend toerisme Nederland jan-apr 2017 Inkomend toerisme groeit onverminderd door De voorlopige CBS cijfers voor de eerste vier maanden van 2017 laten een onverminderde groei zien van het inkomend toerisme. In de maanden januari tot en met april 2017 heeft Nederland in totaal meer dan 5 miljoen internationale gasten ontvangen, een groei van 13% t.o.v. dezelfde periode een jaar eerder. Vanuit Europa Duitsland blijft een sterke groeimarkt getuige de groei van maar liefst 20% ten opzichte van dezelfde vier maanden een jaar eerder. Maar ook de groei van Italië valt op. Rusland en Denemarken lieten in 2016 nog een daling zien, maar lijken zich dit jaar te herstellen. Vanuit intercontinentale markten Zowel de Amerikaanse continenten als Azië laten sterke groei zien in de eerste vier maanden van dit jaar. En ook Brazilië lijkt de weg omhoog te hebben gevonden. China laat eveneens de vertrouwde forse groei zien. Het aantal internationale aankomsten vanuit Japan is in de afgelopen jaren telkens gedaald, maar 2017 toont licht herstel. Bron: CBS, bewerking NBTC * voorlopige cijfers Enkele verklaringen groei inkomend toerisme Q1 Mooi voorjaarsweer in de tweede helft van maart wat een positief effect heeft gehad op bezoek tijdens de voorjaarsvakanties in april Aantrekkende economieën en groeiende consumentenvertrouwen in veel EU landen en Amerika, Nederland wordt binnen Europa gezien als een veilige bestemming Er is nog steeds sprake van een relatief goedkope Euro Toenemend zakelijk reisverkeer i.c.m. meer vliegverbindingen (bv vanuit Italië naar Nederland, maar ook vanuit intercontinentale herkomstlanden) Activiteiten rondom themajaar Mondriaan to Dutch design trekken additioneel bezoek naar ons land 19

20 Beïnvloedingsfactoren inkomend toerisme Nederland 2017 Factoren met een positief/stimulerend effect op het inkomend toerisme Factoren met een negatief/remmend effect op het inkomend toerisme Europese en (vooral) Amerikaanse economie trekken aan, ook de Russen en Brazilianen reizen weer relatief zwakkere eurokoers maakt het voor inwoners van niet-eurolanden goedkoper om de vakantie in eurolanden te spenderen Meer vliegbewegingen van verschillende herkomstlanden naar Nederland internationale instabiliteit (geopolitieke spanningen, terreuraanslagen/- dreiging), die steeds dichterbij komen (aanslagen in Parijs, Brussel en Berlijn) bezettingsgraad hotels in Amsterdam neemt verder toe (beperkte ruimte om te groeien, stijgende kamerprijzen), (ervaren) drukte in de toeristische hotspots themajaar Mondriaan to Dutch Design

21 Verwachting inkomend toerisme Nederland 2017 en 2020 Alle accommodaties Gasten Gasten (x 1.000) (x 1.000) 2016 Prognose 2017* +/- 17/ 16 Prognose 2020* Europa % Duitsland % België % Verenigd Koninkrijk % Frankrijk % Italië % Spanje % Zwitserland % Zweden % Denemarken % Rusland % Noorwegen % Overig Europa % Amerika % USA % Canada % Brazilië % 130 Azië % China (incl. Hong Kong) % India % Japan % Indonesië % 75 Australië en Oceanië % 210 Afrika % 150 Totaal % Bron: CBS, bewerking NBTC, Raming 2020 o.b.v. raming 2017 * Afgerond op vijfduizendtallen 1 Verwachting 2017 Voor 2017 verwacht NBTC een groei van het inkomend toerisme van 6% voor Nederland (= afgerond 1 miljoen toeristen). Het aantal buitenlandse verblijfstoeristen zal daarmee uitkomen op zo n 16,8 miljoen; een nieuw recordjaar. De buurlanden zullen in absolute aantallen in 2017 verantwoordelijk zijn voor de meeste groei. Bijna de helft van de verwachte groei komt uit Duitsland en België. Verder zal de rest van het Europese continent (m.u.v. Spanje) groei laten zien dit jaar. Zo ook Noord-Amerika, waar vanuit de Verenigde Staten 9% meer bezoek wordt verwacht. Na een jaar van daling, verwacht NBTC voor bezoek vanuit het Aziatische continent weer een forse stijging in Bezoek vanuit Japan zal naar verwachting stabiliseren. Verwachting 2020 Op basis van de verwachte groeipercentages uit ons Toekomstperspectief geven we hiernaast ook een verwachting voor (Let op: deze wijkt qua aantallen af van de aantallen zoals opgenomen in ons Toekomstperspectief rapport, maar is wel gebaseerd op dezelfde groeipercentages.) Op basis van de laatste cijfers verwacht NBTC meer dan 17,6 miljoen internationale gasten te ontvangen in ons land in 2020, een gemiddelde jaarlijkse groei van 1,6% tot Een update van deze verwachting volgt in januari De prognose 2020 kent twee keer per jaar een update: in januari met als uitgangspunt de prognose van het jaar ervoor en in juli met als uitgangspunt de prognose voor het lopende jaar Zie voor meer informatie ons Toekomstperspectief Destinatie Holland 2025 via: 21