Toerisme in perspectief. NBTC Holland Marketing Afdeling Research

Transcriptie

1 Toerisme in perspectief NBTC Holland Marketing Afdeling Research

2 Inhoudsopgave Inleiding 1. Ontwikkelingen wereldwijd toerisme 2. Ontwikkelingen inkomend toerisme Nederland 3. Analyse benchmark Noordwest-Europa 4. Verwachting wereldwijd toerisme 5. Verwachting inkomend toerisme Nederland 2

3 Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren die daarop van invloed zijn. Daarbij wordt eerst kort ingegaan op ontwikkelingen wereldwijd. Vervolgens wordt nader stilgestaan bij de positie van Nederland. Een benchmarkanalyse geeft inzicht in de ontwikkeling van het inkomend toerisme naar ons land in vergelijking met de ons omringende landen: België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Naast een terugblik wordt een verwachting gegeven voor het lopende jaar (2016) en voor de komende vijf jaar (2020). De volgende update van deze versie wordt in januari 2017 gepubliceerd op > Cijfers en trends > Algemene cijfers toerisme. NBTC Holland Marketing Afdeling Research Juli 2016 Alle in dit document vermelde gegevens zijn eigendom van NBTC. Publicatie en inzage aan derden, geheel of gedeeltelijk, is zonder toestemming van NBTC beslist niet toegestaan. Niets uit deze publicatie mag verveelvoudigd en/of vermenigvuldigd worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, digitale technieken, internet, of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van NBTC Holland Marketing. Alle gegevens worden verstrekt zoals deze bij NBTC bekend waren bij de productie van dit rapport. Hoewel aan de samenstelling van dit rapport de uiterste zorg is besteed, is het toch mogelijk dat bepaalde informatie onvolledig of onjuist is. Voor de inhoud kan door NBTC geen aansprakelijkheid worden aanvaard. Aan de inhoud kunnen ook geen rechten worden ontleend. Wijzigingen voorbehouden. 3

4 1. Ontwikkelingen wereldwijd toerisme 4

5 Ontwikkeling wereldwijd toerisme Wereldwijd is het toerisme in 2015 met 4,4% gegroeid. Het aantal internationale aankomsten is daarmee uitgekomen op bijna 1,2 miljard. Het aantal internationale aankomsten in Europa steeg in 2015 met 5% in vergelijking met Hierbij was er met name groei voor Midden-/Oost-Europa (+6,4%) en Noord-Europa (+6,3%). In West-Europa, waartoe ook Nederland wordt gerekend door UNWTO, groeide het internationaal toerisme met 3,7%. Voor het lopende jaar (2016) verwacht UNWTO een groei van het internationaal toerisme van 4%. Voor Europa wordt een groei van 3,5% tot 4,5% voorspeld Aantal internationale aankomsten wereldwijd (x miljoen) ,037 1,087 1,134 1,184 Aankomsten (x miljoen) /- 2015/2014 Europa ,0% Azië, Pacific ,8% Amerika ,9% Afrika ,3% Midden-Oosten ,1% totaal ,4% Bron: UNWTO 5

6 2. Ontwikkelingen inkomend toerisme Nederland 6

7 Ontwikkeling inkomend toerisme Nederland Het inkomend toerisme naar Nederland heeft in het afgelopen decennium, afgezien van een dip tijdens de crisisjaren 2008 en 2009, een duidelijke groei doorgemaakt. Het aantal buitenlandse gasten dat in 2015 voor een vakantie of zakelijk motief in Nederland verbleef, is met 8% gegroeid ten opzichte van het voorgaande jaar. Het aantal gasten is daarmee naar 15 miljoen gestegen, wederom een recordaantal ,739 11,008 10,104 9,921 Aantal gasten in Nederland (x 1.000) 12,783 12,205 10,883 11,299 15,007 13, * Belangrijke verklaringen voor de groei in 2015: de aantrekkende economieën in Europa en Amerika de zwakkere eurokoers, waardoor het goedkoper is voor inwoners van niet-eurolanden om de vakantie in Nederland door te brengen Nederland profiteert van het groeiende segment stedenreizen op de Europese markt en van de toename van het aantal korte vakanties op de Belgische en Duitse markt de marketinginitiatieven, zoals het themajaar Van Gogh 2015, zorgden voor een extra impuls Bron: CBS * trendbreuk i.v.m. verbeterde registratie 7

8 Inkomend toerisme Nederland naar herkomstland (1) In 2015 groeide het bezoek uit Europa fors. Met name belangrijke herkomstmarkten als Duitsland en België lieten relatief hoge groeicijfers zien. Een belangrijke verklaring voor de groei uit de buurlanden is dat er al enige tijd sprake is van groei van de korte vakantiemarkt, waar Nederland als buurland bovengemiddeld van profiteert. Het aantal bezoekers uit Rusland daalde met 22%, met name vanwege geopolitieke spanningen en de waardedaling van de roebel. Alle accommodaties gasten (x 1.000) Bron: Statistiek Logiesaccommodaties (SLA) CBS, bewerking NBTC +/- 15/ 14 Europa % - Duitsland % - Groot-Brittannië % - België % - Frankrijk % - Italië % - Spanje % - Zwitserland % - Rusland % - Zweden % - Denemarken % - Noorwegen % - Overig Europa % Intercontinentaal % Totaal % Afbakening inkomend toerisme Het CBS registreert middels de Statistiek Logiesaccommodaties (SLA) hoeveel buitenlandse verblijfsgasten Nederland bezoeken. Basis voor deze statistiek vormen buitenlandse bezoekers die minimaal één overnachting doorbrengen in een hotel, op een bungalowpark, op een camping of in een groepsaccommodatie. Vakanties op (eigen) boten, verblijven in tweede woningen, cruises en overnachtingen in nieuwe opkomende vormen (zoals social travelling) worden niet meegenomen in de CBS-berekening. Tevens blijven dagbezoek en bezoeken aan familie, vrienden en kennissen buiten beschouwing. Meer dan een half miljoen gasten in Airbnb accommodaties 2015 In het afgelopen jaar hebben gasten verbleven in een Airbnb accommodatie in Amsterdam, waarvan de meerderheid uit het buitenland komt. Maar liefst Amsterdammers hebben hun woning via het gelijknamige platform gedeeld en daarmee gemiddeld verdiend. 8

9 Inkomend toerisme Nederland naar herkomstland (2) Voor het eerst sinds 2006 kwamen er weer meer dan één miljoen Amerikanen naar ons land. Dit is mede ingegeven door de aantrekkende economie en de goedkopere euro, wat een vakantie in eurolanden goedkoper maakt. De groei van het aantal intercontinentale gasten naar Nederland was het grootst vanuit China (+32%). Het aantal Japanners daalde met 6% naar Japanners zijn relatief risicomijdend en vanwege de aanslagen en terreurdreiging in Europa, stellen zij hun reis naar Europa uit. Alle accommodaties gasten (x 1.000) /- 15/ 14 Europa Amerika % - USA % - Canada % - Brazilië % Azië % - China (incl. Hong Kong) % - Japan % - India % Australië en Oceanië % Biometrie Schengenvisum vanuit China De grootste procentuele groei voor ons inkomend toerisme komt vanuit de Aziatische markten. Zo is het toerisme uit China wederom gegroeid met zo n 32%. Een kanttekening hierbij is de invoering van biometrische gegevens voor het Schengenvisum. In oktober van 2015 vond de invoering plaats. Dit heeft naar verwachting een significant negatieve impact op het bezoek, met name uit China. Maar de effecten zullen, gezien de invoering eind 2015, pas in 2016 zichtbaar zijn. Afrika % Totaal % Bron: CBS, bewerking NBTC 9

10 HBMS Holland City: spreiding van gasten In de Holland Branding & Marketing Strategie (HBMS) 2020 is veel aandacht voor spreiding van gasten over ons land. Hoewel in absolute aantallen alle regio s in Nederland in de afgelopen jaren een groei van het aantal internationale gasten hebben gezien, blijkt uit een analyse naar marktaandeel dat er wel degelijk wat verschillen zijn. Zo volgt uit de SLA dat het aandeel gasten in Amsterdam in de afgelopen jaren licht is afgenomen, terwijl verblijf in de rest van de Randstad relatief gezien is toegenomen. Daarnaast heeft de kust ten opzichte van drie jaar geleden een groter aandeel van het totaal aantal internationale gasten ontvangen, terwijl er bij overig Nederland sprake was van een stabilisatie van het marktaandeel. Spreiding internationale gasten over Nederland Aantal gasten (x 1.000): % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 27.4% 27.3% 26.1% 27.4% 14.7% 15.6% 15.6% 15.4% 19.6% 20.1% 20.6% 20.7% Overig Nederland Kust Overig Randstad Amsterdam* 30% 20% 10% 0% 38.3% 37.0% 37.8% 36.5% Bron: SLA CBS, bewerking NBTC * alleen gasten in hotels We hanteren bij deze figuur de volgende indeling: Amsterdam: Hotelgasten in Amsterdam Rest Randstad: Totaal gasten in toeristengebied Overig Nederland minus hotelgasten in Amsterdam Kust: Totaal gasten in toeristengebied Kust Overig Nederland: Totaal gasten in toeristengebieden Watersportgebieden, Bos- en Heide Midden Nederland, Bos- en Heide Noordoost-Nederland en Bos- en Heide Zuid- Nederland 10

11 Economische waarde inkomend toerisme Nederland 2015 De gemiddelde zakenreiziger besteedt 1.035,- per verblijf De gemiddelde vakantieganger besteedt 599,- per verblijf aan bestedingen resulteert in één baan in het inkomend toerisme Totale economische waarde 2015 De meer dan 15 miljoen internationale verblijfsbezoekers in 2015 staan voor een economische waarde van 10,9 miljard, waarvan zo n 9,95 miljard ten goede komt aan de Nederlandse economie. Totaal aantal toeristische banen 2015 De economische waarde van 9,95 miljard leidt tot een directe werkgelegenheid van banen. Bron: Onderzoek Inkomend Toerisme NBTC, 2014 Bron: Tourism Satellite Account CBS 11

12 3. Analyse benchmark Noordwest-Europa 12

13 Inkomend toerisme benchmarklanden Marktaandelen benchmarklanden o.b.v. aantal gasten in 2015 (totaal aantal gasten Noordwest-Europa 2015: 104,8 miljoen) Verenigd Koninkrijk 34.5% België 7.7% Denemarken 10.2% De benchmarklanden in Noordwest-Europa: Denemarken Duitsland België Nederland Verenigd Koninkrijk Nederland 14.3% Duitsland 33.4% Binnen Noordwest-Europa nemen de bestemmingslanden Duitsland en het Verenigd Koninkrijk gezamenlijk meer dan twee derde van het inkomend toerisme voor hun rekening. Het marktaandeel van Nederland lag in 2015 op 14,3%, boven Denemarken (10,2%) en België (7,6%). De grafiek hiernaast laat de geïndexeerde ontwikkeling van het aantal gasten over de jaren zien (2010 = 100). Dit houdt in dat de punten op de lijn steeds vergeleken worden met Het inkomend toerisme van Nederland is in 2015 ten opzichte van 2010 bijvoorbeeld met 38% gestegen en is daarmee het meest gegroeid sinds Dit komt met name door de hoge groeipercentages van Nederland in 2014 en Tot 2013 liet Duitsland nog de sterkste groei zien Ontwikkeling inkomend toerisme naar bestemmingsland (o.b.v. indexcijfers, 2010=100) Bron: Tourmis (o.b.v. statistiekbureaus benchmarklanden) België Denemarken Duitsland Nederland UK 13

14 Kwalitatieve duiding naar land Nederland profiteert bovengemiddeld van groei uit de andere benchmarklanden Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. Herkomstlanden die in ons geval ook nog eens een aanzienlijk aandeel binnen ons inkomend toerisme hebben. Daarnaast bestaat onze bezoekersmix relatief veel uit bezoekers vanuit Amerika en China, wat eveneens groeimarkten zijn. Het Verenigd Koninkrijk zag het afgelopen jaar onder andere groei uit Spanje en de Verenigde Staten. Hierbij is het wel belangrijk te benoemen dat ongeveer een kwart van de Spaanse bezoekers aan het Verenigd Koninkrijk eigenlijk Britse expats zijn. De sterke toename van het bezoek vanuit Amerika komt o.a. voort uit een toegenomen aantal vluchten in het afgelopen jaar en de voor Amerikanen goedkopere Engelse Pond. Duitsland ziet een sterke groei vanuit Spanje. Er is veel interesse in het Duitse stedentripaanbod en er zijn voldoende (directe) vliegverbinding naar de grotere Duitse steden. Denemarken zag in 2015 sterke groei vanuit het Verenigd Koninkrijk en Amerika. Verklaringen hiervoor zijn o.a. de toegenomen vluchtcapaciteit (i.c.m. lagere prijzen vanuit het Verenigd Koninkrijk). Daarnaast is de Nordic cuisine momenteel erg in trek onder Amerikanen en weet Denemarken vanuit het Verenigd Koninkrijk juist veel Young Urban Professionals te trekken door het coole imago van Kopenhagen. De terreurdreiging in Brussel eind 2015 (volgend op de aanslagen in Parijs) heeft de dalende trend van bezoek uit Japan naar België enorm versterkt. De verwachting is dat dit in 2016 verder doorzet. Ook het bezoek vanuit Zuid-Europa naar België is onder druk komen te staan, terwijl de andere benchmarklanden juist vaker bezocht worden door de Zuid- Europeanen. Ook hier kan het effect van de terreurdreiging zichtbaar zijn. 14 Bron: Tourmis *alleen overnachtingen beschikbaar

15 4. Verwachting wereldwijd toerisme 15

16 Economie & demografie: belangrijkste drivers voor groei internationaal toerisme Economie Er is een sterk verband tussen economische groei, welvaart en persoonlijk inkomen enerzijds en het internationale reisgedrag anderzijds. Een stijgende welvaart maakt reizen bereikbaar voor grote groepen van de wereldbevolking. De toename van het aantal internationale reizen correleert dan ook sterk met de groei van de wereldeconomie. Verschillende internationale bronnen (waaronder het Internationaal Monetair Fonds, OECD en PwC) verwachten dat de wereldeconomie de komende jaren groeit met een gemiddelde van iets meer dan 3% per jaar, al zullen er grote verschillen bestaan tussen de continenten/regio s onderling. Demografie De wereldbevolking blijft de komende decennia groeien, zij het in steeds mindere mate. In 2015 telt de wereld 7,3 miljard burgers. De Verenigde Naties verwacht dat er in ,5 miljard wereldburgers zijn en in ,7 miljard. Naar continent (en daar binnen naar land) bestaan echter grote verschillen. Tegenover een sterk groeiende bevolking in Azië, Amerika en met name Afrika, staat een lichte daling voor Europa. Een groeiende wereldbevolking in combinatie met een stijgend welvaartspeil is in algemene zin positief voor het inkomend toerisme van ons land. Het aantal potentiële toeristen naar Holland neemt immers toe. BRIC & MIST +2% +1 tot 2% +4 tot 5% +11% -0,5% +12% (JP: -5%) +5% +4% +42% +1 tot 2% +14% Gemiddelde jaarlijkse economische groei tot % In aanvulling op de BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India, China) presenteerde Goldman Sachs eind 2012 het acroniem MIST: Mexico, Indonesië, Zuid-Korea en Turkije. De afgelopen tien jaar zijn de economieën van deze landen verdubbeld in grootte. Door de aanhoudende economische vooruitgang in de BRIC-landen stijgen de productie- en loonkosten. De opkomende MIST-landen worden onder andere hierdoor groeiende concurrenten voor de BRIC-landen. Ontwikkeling van 2015 tot 2030 Bronnen: IMF (economie) en Verenigde Naties, World Population Prospects: The 2015 Revision, medium variant (demografie) 16

17 Overige trends & ontwikkelingen Olieprijs Naast welvaart vormen de kosten van reizen, en dan met name de olieprijs, eveneens een belangrijke economische factor. De verwachting is dat de olieprijs de komende jaren laag blijft, met de gebruikelijke schommelingen. Die relatief lage olieprijs is van invloed op de kosten van reizen en zal daarom een stimulerende werking hebben op de ontwikkeling van het internationaal toerisme. Geopolitiek Internationaal toerisme is gebaat bij rust, vrede en stabiliteit. De situatie in de wereld is echter alles behalve rustig. Grote geopolitieke veranderingen voltrekken zich, die op hun beurt conflicten, onrust en onzekerheid met zich meebrengen. De wereld zal er de komende jaren niet rustiger of veiliger op worden. Ervaring leert echter dat calamiteiten veelal slechts tot een tijdelijk terugval van het internationaal toerisme leiden. Het internationaal reizen kent een grote veerkracht: de wil om internationaal te reizen is groot! Zijn er in een deel van de wereld problemen, dan wordt het gebied gemeden en het reisdoel verlegd. Hieronder een aantal belangrijke geopolitieke ontwikkelingen: Terrorisme/ (dreiging van) aanslagen / onrusten in het Midden-oosten Verschuiving van wereldmacht van West naar Oost Klimaatverandering/ voedselzekerheid/ waterschaarste De internationale strijd om grondstoffen (met Afrika als middelpunt) Vluchtelingenstr omen vanuit Noord-Afrika en het Midden- Oosten 17

18 Verwachting wereldwijd In 2011 heeft de UNWTO een nieuwe langetermijnverwachting voor het internationaal toerisme tot 2030 naar buiten gebracht. De belangrijkste conclusie uit de studie Tourism Towards 2030 is dat er de komende decennia nog altijd forse groeikansen voor het wereldwijde toerisme zijn. De UNWTO verwacht een groei van gemiddeld 3,3% per jaar. Dat is weliswaar iets gematigder vergeleken met de afgelopen decennia (voor de periode was sprake van 3,9% groei), maar het betekent niettemin een verdubbeling van de internationale aankomsten in 2030 ten opzichte van Bij realisatie van de verwachte 3,3% zouden er in 2030 zo n 1,8 miljard internationale aankomsten plaatsvinden. De verwachting van de UNWTO is dat met name het aantal internationale aankomsten in Azië de komende jaren flink toeneemt. De nog altijd sterk groeiende economieën in Azië zorgen ervoor dat een groeiende groep inwoners het zich kan veroorloven om internationaal te reizen. Daarbij worden vaak eerst de landen in de eigen regio bezocht. Europa blijft het meest bezochte continent, maar ziet haar marktaandeel door lagere groeicijfers geleidelijk teruglopen. 800 Prognose wereldwijd toerisme t/m 2030 (aantal aankomsten x miljoen) Gemiddelde jaarlijkse groeiverwachting bestemmingsgebieden ( ) Europa +2,3% Azië, Pacific +4,9% Amerika +2,6% Afrika +5,0% Midden-Oosten +4,6% Africa Americas Asia and the Pacific Europe Middle East Bron: UNWTO, Tourism Towards

19 Verwachting Europa Het aantal internationale aankomsten in Europa bedroeg in 2012 in totaal zo'n 500 miljoen. De UNWTO verwacht dat dit aantal met de helft zal toenemen naar bijna 750 miljoen internationale aankomsten in Dat komt neer op 13 miljoen extra aankomsten per jaar oftewel een gemiddelde jaarlijkse groei van 2,3%. Ook het inkomend toerisme naar West-Europa groeit de komende jaren. In de periode 2010 tot 2020 ligt deze groei wat hoger (2,3% per jaar) dan in de periode van (1,4% per jaar). Binnen Europa zullen Zuid-Europa en Centraal- en Oost-Europa de hoogste groeipercentages laten zien. Gemiddelde groeiverwachting voor Europa (naar regio, ) Noord-Europa 1 +2,2% +1,4% West-Europa 2 +2,3% +1,4% Centraal- en Oost-Europa +3,7% +2,5% Zuid-Europa +2,6% +1,9% Totaal +2,7% +1,8% Bron: UNWTO 1 Denemarken, Zweden, Noorwegen, Finland, IJsland, het Verenigd Koninkrijk en Ierland 2 Frankrijk, Duitsland, België, Nederland, Luxemburg, Zwitserland, Oostenrijk, Liechtenstein en Monaco 19

20 20 Thema Effecten van crises op internationaal reisgedrag In het afgelopen decennium is de wereld er niet rustiger op geworden en wordt ook de internationale reiswereld steeds vaker (negatief) beïnvloed door verschillende vormen van crises. Denk aan: pandemieën, terroristische aanslagen, natuurrampen, politieke onrusten en de economische crisis. Maar welk effect hebben deze crises nu echt op het reisgedrag van mensen? Zowel de World Travel & Tourism Council (WTTC) als het World Economic Forum hebben hier recent onderzoek naar gedaan met als belangrijkste conclusie: de impact van crises is over het algemeen plaatselijk en van tijdelijke aard. Uit de studie van de WTTC blijkt dat van de vier onderzochte crisisvormen (pandemie, natuurramp, politiek onrust en terrorisme), een terroristische aanslag het kleinste effect heeft op verlies en herstel van internationale aankomsten. Het duurt gemiddeld 13 maanden om na een terroristische aanslag weer op het aankomstenniveau van voor de aanslag te zitten. Voor deze studie zijn onder de aanslagen in Indonesië (2002 en 2005), Madrid (2004) en Londen (2005) onderzocht. De omvang van de aanslag (het aantal doden) heeft minder invloed op het effect dan de context waarin de aanslag plaatsvond. Was het voor het eerst, was het gericht op toeristen of niet, etc. De studie van het World Economic Forum i.s.m. Deloitte LLP bekijkt de effecten van economische crises, politieke onrust, terroristische aanslagen en pandemieën op de hotelkamerboekingen. Bij een economische crisis is het effect op korte termijn vaak beperkt. Boekingen zijn al gemaakt en contracten liggen vast. Daarnaast worden prijzen van hotelkamers (waar nodig) verlaagd om de vraag te stimuleren. Toch heeft een economische crisis op de langere termijn een langzamer herstel tot gevolg dan andere crises. Politieke onrust in een bestemming heeft vooral een plaatselijk effect op de hotelboekingen, waarbij de ernst van de onrust bepalend is voor de omvang van het effect op de hotelkamervraag. Het effect van een terroristische aanslag is met name op de korte termijn voelbaar, er worden tijdelijk veel minder kamers geboekt. Uit een meerjarige analyse blijkt echter dat de herstelperiodes na een aanslag steeds korter worden. Er lijkt een bepaalde gewenning op te treden. In de studie gaat het veelal om eenmalige terreuraanslagen. Onduidelijk is nog wat het effect is indien een bestemming meerdere keren in korte tijd wordt geconfronteerd met terreur. De negatieve effecten lijken dan groter te zijn en/of langer aan te houden. Effect van recente aanslagen (Parijs en Brussel) Hoewel we weten dat internationaal reizen een grote veerkracht kent, zien we dat de recente aanslagen in Parijs en Brussel wel degelijk impact hebben op het reisgedrag van internationale reizigers naar Europa en Nederland. Met name reizigers uit verre markten, die voor het eerst naar Europa komen en in groepen reizen zijn relatief gevoelig voor terreurdreiging. Type crisis Bron: STR Global Effect op hotelkamerboekingen Economische Korte termijn effect is vaak beperkt, maar na een dip crises laat herstel wat langer op zich wachten Politieke onrust Effect is plaatselijk (beperkt zich tot de politiek onrustige regio) Terrorisme Een groot korte termijn effect, maar herstelperiodes worden steeds korter Pandemie Zeer plaatselijk effect met een korte herstelperiode Bron: World Economic Forum, 2016

21 Ontwikkelingen van invloed op inkomend toerisme Nederland 2016 Herstel van de Europese en Amerikaans economieën Naderende Brexit van Groot Brittannië uit Europese Unie Russische boycot van EU landen n.a.v. onrusten in Ukraine en het Midden-Oosten Terreur/ (kans op) aanslagen, Japanners zijn risicomijdend Zwakkere Eurokoers maakt reizen naar Eurolanden goedkoper Invoering biometrie Schengenvisum per oktober 2015, Chinezen kiezen (eerder) voor bestemmingen buiten Europa Onbekend effect op inkomend toerisme naar Nederland Positief effect op inkomend toerisme naar Nederland Negatief effect op inkomend toerisme naar Nederland 21

22 Thema Gevolgen van een Brexit voor het inkomend toerisme van Nederland Op dit moment is het nog lastig om de effecten van een Brexit voor het internationaal toerisme goed te duiden. De verwachting voor de korte termijn is echter dat er niet veel zal veranderen. Veel plannen van Britten voor de zomer van 2016 zullen immers reeds omgezet zijn in boekingen. De als gevolg van de Brexit sterk gedaalde waarde van het Britse Pond maakt Nederland en andere eurolanden wel duurder. De effecten daarvan zijn voor Britten direct merkbaar tijdens het verblijf in een euroland (denk aan bestedingen in restaurants, aankopen in winkels). Voor Britten wordt het daarmee minder aantrekkelijk om naar eurolanden en dus ook Nederland te komen. Onzeker is ook wat de Brexit doet met de Britse economie. De onverwachte Brexit en mogelijke gevolgen ervan kunnen het consumentenvertrouwen van de Brit schaden, wat het animo om internationaal te reizen de komende jaren kan temperen. Op langere termijn is het voor de toerismesector in Europa verder van groot belang dat er een vrij verkeer van toeristen tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk gehandhaafd blijft. Verenigd Koninkrijk tweede herkomstmarkt Koersverhouding Britse pond vs. Euro Het Verenigd Koninkrijk is in aantallen de tweede herkomstmarkt voor Nederland. In 2015 ging het om ruim twee miljoen gasten in Nederlandse logiesaccommodaties. Bezoekers uit het Verenigd Koninkrijk boekten in 2015 gezamenlijk bijna 4 miljoen overnachtingen. Dat was 9 procent meer dan in Gasten uit het Verenigd Koninkrijk komen vooral voor vakantie naar Nederland: 59 procent komt uit recreatieve en 36 procent uit zakelijke overwegingen. Met name Amsterdam ontvangt veel hotelgasten uit het Verenigd Koninkrijk: ongeveer 1 miljoen in Het Verenigd Koninkrijk is daarmee het belangrijkste herkomstland van buitenlandse bezoekers in Amsterdam. Verreweg de meeste overnachtingen van gasten uit het Verenigd Koninkrijk vinden plaats in hotels. Britse gasten blijven gemiddeld kort in Nederland: gemiddeld twee nachten in

23 5. Verwachting inkomend toerisme Nederland 23

24 Inkomend toerisme Nederland jan-apr 2016 Inkomend toerisme groeit onverminderd door De voorlopige CBS cijfers voor de eerste vier maanden van 2016 laten een onverminderde groei zien van het inkomend toerisme. In de maanden januari tot en met april 2016 heeft Nederland in totaal bijna 4,5 miljoen internationale gasten ontvangen, een groei van maar liefst 8% t.o.v. dezelfde periode een jaar eerder. Vanuit Europa Nederland profiteerde in het eerste kwartaal van dit jaar (bovengemiddeld) van groei uit onze buurlanden Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. Herkomstlanden die in ons geval ook nog eens een aanzienlijk aandeel binnen ons inkomend toerisme hebben. Vanuit intercontinentale markten Op Brazilië na (combinatie van economische problemen en een onrustige politieke situatie), zien we een grote groei vanaf de Amerikaanse continenten. Vanuit Azië is de groei vooral fors vanuit Indonesië en India. Dit kan specifiek verklaard worden door de nieuwe vliegverbindingen die vanaf 2016 met Schiphol bestaan. Enkele verklaringen groei inkomend toerisme Q1 Aantrekkende economieën in veel herkomstlanden i.c.m. een relatief goedkope Euro De unieke Blockbuster tentoonstelling Visioenen van een genie van Jheronimus Bosch in het Noord Brabants Museum in s-hertogenbosch heeft vele buitenlandse bezoekers in het eerste kwartaal naar Den Bosch/Nederland getrokken. Groeiend aantal vliegverbindingen, resulterend in meer passagiers op Schiphol. Bron: CBS, bewerking NBTC * voorlopige cijfers 24

25 Beïnvloedingsfactoren inkomend toerisme Nederland 2016 Factoren met een positief/stimulerend effect op het inkomend toerisme Factoren met een negatief/remmend effect op het inkomend toerisme Europese en (vooral) Amerikaanse economie trekken aan relatief zwakkere eurokoers maakt het voor inwoners van niet-eurolanden goedkoper om de vakantie in eurolanden te spenderen prijs van vliegtickets zal naar verwachting dalen door toenemende concurrentie (meer capaciteit in de markt en lage olieprijs) blockbuster Bosch500 (voorjaar 2016) internationale instabiliteit (geopolitieke spanningen, terreuraanslagen/-dreiging) en daaruit resulterende negatief reisadvies vanuit bv Amerika naar Europa bezettingsgraad hotels in Amsterdam relatief hoog (beperkte ruimte om te groeien, stijgende kamerprijzen) regelgeving omtrent biometrische gegevens voor het Schengenvisum minder presterende economieën van twee van de BRIC-landen: Brazilië en Rusland Exacte gevolgen van de Brexit zijn momenteel nog onzeker 25

26 Verwachting inkomend toerisme Nederland 2016 en 2020 Alle accommodaties Gasten Gasten (x 1.000) (x 1.000) 2015 Prognose /- 16/ 15 Prognose 2020* Europa % Duitsland % Groot-Brittannië % België % Frankrijk % Italië % Spanje % Zwitserland % Rusland % Zweden % Denemarken % Noorwegen % Overig Europa % Amerika % USA % Canada % Brazilië % 140 Azië % China (incl. Hong Kong) % Japan % India % 180 Australië en Oceanië % 205 Afrika % 140 Totaal % Bron: CBS, bewerking en prognoses NBTC (afgerond op tallen) *Prognose 2020 o.b.v. prognose Verwachting 2016 Voor 2016 verwacht NBTC een groei van het inkomend toerisme van 3% voor Nederland. Het aantal buitenlandse verblijfstoeristen zal daarmee uitkomen op zo n 15,5 miljoen; een nieuw recordjaar. De buurlanden zullen in absolute aantallen in 2016 verantwoordelijk zijn voor de meeste groei. Ruim de helft van de verwachte groei van toeristen komt uit Duitsland en België. Ondanks de Brexit is de verwachting dat het Brits toerisme naar Nederland nog licht zal groeien over heel Dat komt met name door de erg goede eerste vier maanden, voor de rest van 2016 wordt een stabilisatie verwacht (zie ook pagina 22 over dit onderwerp). De verwachting voor de Aziatische herkomstmarkten Japan en China is negatief. De internationale onzekerheid en angst voor terreur vormt daarbij de belangrijkste verklaring. De Amerikaanse markt lijkt in 2016 verder te groeien. De gunstige economie in combinatie met een lage euro stimuleert het reizen naar Europa. Verwachting 2020 Op basis van de verwachte groeipercentages uit ons Toekomstperspectief geven we hiernaast ook een verwachting voor (Let op: deze wijkt qua aantallen af van de aantallen zoals opgenomen in ons Toekomstperspectief rapport, maar is wel gebaseerd op dezelfde groeipercentages.) In 2020 verwacht NBTC zo n 16,66 miljoen internationale gasten te ontvangen in ons land, een gemiddelde jaarlijkse groei van zo n 2% tot Een update van deze verwachting volgt januari. De prognose 2020 kent twee keer per jaar een update: in januari met als uitgangspunt de prognose van het jaar ervoor en in juli met als uitgangspunt de prognose voor het lopende jaar Zie voor meer informatie ons Toekomstperspectief Destinatie Holland 2025 via: 26

27 Thema Grenzen aan de groei Ontwikkeling aantal hotelkamers Groei hotelkamers houdt groei inkomend toerisme onvoldoende bij Het internationaal toerisme naar Nederland is de afgelopen vijf jaar gemiddeld met bijna 6% per jaar gestegen. Voor de hotellerie, goed voor 80% van de door het CBS-geregistreerde aankomsten, lag dit percentage op zo n 5,5%. Ook de binnenlandse hotelvraag ontwikkelde zich positief; gemiddeld plus 3% per jaar. De totale vraag naar hotelverblijven (binnenlands en inkomend samen) lag daarmee aanzienlijk hoger dan de groei in het aantal hotelkamers (+1,9% per jaar). Gevolg hiervan is dat de bezettingsgraden toenemen en inmiddels al weer bijna op het (top)niveau van voor de crisis liggen. Aantal hotelkamers Index (2010 = 100) Nederland Amsterdam Nederland Amsterdam Bron: CBS, Horwath , trendbreuk (index is gecorrigeerd voor trendbreuk); voorlopig cijfer Ontwikkeling bezettingsgraad hotels Bezettingsgraad Amsterdamse hotels rond 80% Volgens STR lag de bezettingsgraad in de Amsterdamse hotels (gemiddeld over een heel jaar gezien) op bijna 80%. Door de relatief hoge bezettingsgraad in Amsterdam is de groeiruimte voor het inkomend toerisme in Amsterdam de komende jaren relatief beperkt. Wanneer internationale gasten in dezelfde grote getalen in Amsterdam willen overnachten lijkt hotelontwikkeling onvermijdelijk en noodzakelijk. Bron: STR 27