Doelgroepsegmentatie energiebesparingsprojecten Agentschap NL

Transcriptie

1 energiebesparingsprojecten Agentschap NL Mare Veltman en Arno van Welzen April 2012 AAP-1102_AvW 10881

2 Inhoudsopgave 1. Management Summary 3 4. Bijlagen Onderzoeksopzet Uitgebreide Resultaten Woonprofiel Kennis en begrip Houding Gewenst gedrag Verenigingen van Eigenaren 68 Achtergrond 2

3 01. Management Summary

4 Samenvatting Woonproblemen als opstap naar energetische woningverbeteringen De centrale probleemstelling van dit onderzoek is: Op welke wijze kan het ministerie van BZK het aantal deelnemers aan energiebesparings-projecten vergroten en zo de potentie van lokale energiebesparingsprojecten als Blok voor Blok optimaal benutten? Eerst volgt een beknopte samenvatting van de belangrijkste resultaten. Woonproblemen Eigenaar-bewoners associëren hun woning met rust, gezelligheid en comfort. Men verwacht lang in hun huidige woning te blijven (in totaal gemiddeld 32 jaar). In de vrije tijd is men het liefst thuis. Dit blijkt echter geen reden om het huis op een zo hoog mogelijk comfortniveau te brengen. Een meerderheid (62%) van eigenaar-bewoners ervaart woonoverlast; vaak zonder maatregelen te nemen om de oorzaak hiervan op te lossen (45%). Vooral in het oudere deel van de woningvoorraad is sprake van woonoverlast (69% in woningen met een bouwjaar vóór 1945). De problemen blijken voor velen weliswaar niet storend genoeg om in actie te komen, wel kunnen zij een aanknopingspunt voor verbetering vormen. Bijna één op de tien eigenaar-bewoners vindt dit namelijk een geschikte aanleiding voor het aanbrengen van (energetische) verbeteringen aan de woning. Deze groep ervaart verschillende woonproblemen, is betrokken bij het milieu, maar vindt energiebesparing ingewikkeld en weet niet waar te beginnen. Moment wel energetische woningverbeteringen De grootste groep geeft aan dat er geen specifiek moment (35%) is om energetische woningverbeteringen aan te brengen. Dit betekent dat deze groep eigenaar-bewoners op ieder moment tot energiebesparende maatregelen kunnen worden bewogen. Wijst men wel een moment aan dan zijn de belangrijkste: het hebben van financiële mogelijkheden (27%) een verhuizing (16%) Redenen (energetische) woningverbeteringen De belangrijkste redenen voor het doorvoeren van energetische woningverbeteringen, zijn: kostenbesparing (50%) comfort (40%) noodzakelijk onderhoud (33%, algemeen 42%) milieuoverwegingen (23%) Wanneer over energiebesparende projecten wordt gesproken in plaats van energiebesparende maatregelen of woningverbeteringen, vormt milieu een veel belangrijkere reden (voor een duurzame wereld: 40%). Management Summary 4

5 Samenvatting Financiële drempels kunnen deelname projecten verhinderen Drempels Financiële mogelijkheden, die dus een belangrijke aanleiding vormen om (energetische) woningverbeteringen door te voeren, zijn ook de meestgenoemde drempel: Geen financiële mogelijkheden (48%) Vrees de investering niet terug te verdienen (8%) Twee groepen tekenen zich af: geïnteresseerd in projecten met zonne-energie (35%) = technisch, vooral mannen, kun je laten zien: doe je voor een duurzame wereld; een groep geïnteresseerd in projecten met isolatie (20%) = behaaglijk, vooral vrouwen, is comfort: doe je voor jezelf. De financiële drempel is ook voor eigenaar-bewoners met een bovenmodaal inkomen aanwezig, maar aanzienlijk minder vaak dan bij eigenaar-bewoners met een (beneden)modaal inkomen. Naast het tekort aan financiële mogelijkheden, blijkt er ook een ernstig tekort aan kennis te zijn: men weet niet wat het oplevert, heeft geen idee van de kosten en er vaak ook niet over nagedacht. Projecten In het onderzoek zijn een 6-tal fictieve projecten voorgelegd (zie bijlagen, pagina 95). Uit de fictieve projecten blijkt dat welk project ook wordt ingezet, de argumenten om wel of niet mee te doen, zijn: kosten (9%, 12%) energiebesparing (13%, 4%) sociale cohesie (zonnepanelen voor de hele buurt) (15%, 25%) niet-financiële investeringen (tijd, moeite, etc.) (16%, 15%) Een project als zonnepanelen voor de hele buurt kan eigenaarbewoners zowel aantrekken als afstoten. Hetzelfde geldt voor projecten met een doe-het-zelf-aspect. Het goedkoopste pakket (DHZ-pakket kleine maatregelen) lijkt het meest aan te spreken, maar degenen die hierdoor worden aangesproken, blijken uiteindelijk het minst gemotiveerd. Zij kiezen voor dit pakket omdat dit de laagste investering vergt. Indirect, blijkt hiermee wederom dat betrokkenheid bij milieu een relevant aspect in het besluit om uiteindelijk wel of niet mee te doen aan energetische projecten. Milieubetrokkenheid De betrokkenheid bij het milieu is eveneens een onderscheidend aspect in de mate waarin eigenaar-bewoners zijn te motiveren voor energetische woningverbeteringen. Op basis van een aantal stellingen over de eigen attitude ten aanzien van milieu en duurzaamheid, zijn de eigenaar-bewoners ingedeeld in drie groepen milieubetrokkenen : Onverschilligen (niet of nauwelijks betrokken bij milieu; 31%) Positieven (redelijk betrokken bij milieu; 45%) Fans (sterk betrokken bij milieu; 24%) Management Summary 5

6 Samenvatting Milieubetrokkenheid interne driver, eenduidige informatie externe driver Onverschilligen/ongeïnteresseerden (31%) Dit zijn vaak de jongere eigenaar-bewoners, woonachtig in kleinere, goedkopere woningen, vaak flats. Ze zijn lager opgeleid en hebben een modaal inkomen. Ze weten minder van energiebesparing, maar voelen zich niet zozeer onzeker over de betrouwbaarheid van de informatie, ze zijn gewoon nauwelijks geïnteresseerd. Positieven (45%) Deze groep bevindt zich tussen de onverschilligen en fans in wat betreft houding. Ze zijn overwegend van middelbare leeftijd, wonen in een naoorlogse rijtjes- of hoekwoning. Deze groep woont voor Blok voor Blok in het juiste type woningen en zijn bij de juiste marketing en communicatieacties ontvankelijk voor energetische woningverbeteringen. Fans (24%) Deze groep heeft grotere en duurdere (vrijstaande) woningen. Ze zijn gemiddeld iets ouder, hoog opgeleid en hebben een bovenmodaal inkomen. Ook zijn zij zich bewust van veel woonproblemen. Ofwel, deze groep combineert de aanleiding, de middelen en de betrokkenheid voor energetische woningverbeteringen. Met name niet-commerciële partijen blijken aangewezen partijen om voor informatieverstrekking aan eigenaar-bewoners. Consumentenen belangenorganisaties (44%) en de overheid (gemeenten 41%, Rijksoverheid 34%) worden veelal als geschikte partij gezien voor het geven van informatie over energie-besparingsprojecten, maar ook energieleveranciers (46%; voormalig nutsorganisatie), fabrikanten (29%), aannemers of installateurs (29%). Eigenaar-bewoners lopen tegen de tegenstrijdigheid van berichten aan (40%). Hierdoor vindt men het moeilijk te bepalen wie betrouwbare informatie over energiebesparing verstrekt (48%). VvE s Kleinere VvE s (minder dan 20 woningen) zijn meer betrokken bij pand en milieu dan grotere. De lage organisatiegraad maakt het echter uitdagend (energetische) woningverbeteringen te realiseren. Deze VvE s hebben ook minder vaak een meerjaren onderhoudsplan en financiële reserves. Buiten de VvE om kan men wel zaken voor elkaar krijgen. Grotere VvE s zijn beter georganiseerd en hebben wel financiële reserves. De bewoners zelf zijn minder betrokken bij milieu en pand. Kostenbesparing (servicekosten) biedt wel kansen. Communicatie De meerderheid van de eigenaar-bewoners zegt te weten waar ze informatie over energiebesparing kunnen vinden (54%). Internet blijkt hierbij veruit de belangrijkste informatiebron. Twee derde vindt websites de aangewezen bron voor het verkrijgen van informatie over energiebesparing. Isolatieprojecten spreken minder aan dan zonnepanelen en het DHZ-pakket kleine maatregelen. Reden voor energetische woningverbeteringen is kostenbesparing. Gebrek aan kennis en financiering blijken drempels (vooral bij VvE s 20+ woningen). Leden zijn gevoelig voor concrete informatie over exact hoeveel euro bespaard kan worden. Management Summary 6

7 duurzame attitude + Insights Kennis en begrip zijn key Vervolgens zijn de resultaten geïnterpreteerd en doorvertaald naar inzichten en aanbevelingen. De inzichten hebben geresulteerd in een aantal praktische modellen die weer aan de basis liggen van de aanbevelingen. Aan de basis van de inzichten en aanbevelingen ligt het conceptuele denkmodel dat uitgaat van de theorie dat gewenst gedrag (deelname aan energiebesparingsprojecten) het gevolg is van: de juiste kennis + een positieve houding + (katalysator tot deelname drempels tot deelname): kennisniveau + Welwillenden (fan + positief) 38% Geïnformeerden (fan + positief) 15% gewenst gedrag kennis en begrip positieve houding drempels Onderstaand worden de belangrijkste inzichten per element uit dit model nader besproken en toegelicht. Onwetenden (onverschilligen) 40% Afwijzers : (ongeïnteresseerd) 7% Kennis Uit de resultaten is gebleken dat milieubetrokkenheid een relevante factor is in de bereidheid tot deelname aan energiebesparingsprojecten. Ook is gebleken dat men veelal niet weet waar betrouwbare informatie te verkrijgen is. Deze twee factoren gecombineerd resulteert in de kennis/involvement-matrix (zie rechterzijde). Deze matrix toont dat het kennisniveau een substantiële min vormt voor grootschalige deelname aan energiebesparingsprojecten (78% van de eigenaar-bewoners geeft aan te weinig kennis te hebben), terwijl de helft wel ontvankelijk blijkt voor de boodschap. De kennis die ontbreekt, betreft: kennis over mogelijkheden, concrete effecten, kosten waar of hoe met energetische woningverbetering te beginnen welke informatie betrouwbaar is Het gebrek aan kennis en begrip leidt ertoe dat de gepercipieerde meerwaarde van deelname aan de projecten veelal ontbreekt, waardoor aan een belangrijke voorwaarde niet wordt voldaan. Management Summary 7

8 Insights Financiën barrier én katalysator Houding De kennis/involvement-matrix wijst uit dat een meerderheid ontvankelijk is voor communicatie en informatie omtrent energiebesparing. De houding vormt daarmee een ruime plus voor grootschalige deelname aan energiebesparingsprojecten. Voor de grootste groep is milieu of duurzaamheid niet de hoofdreden voor deze ontvankelijkheid, maar: kostenbesparing comfort noodzakelijk onderhoud Dit betekent dat in de communicatie energiebesparing niet het hoofdproduct dient te zijn, maar het bijproduct, het ondersteunende argument. Tell me and I will forget, show me and I might remember, involve me and I follow Drempels (- katalysators) Kennis en houding vormen randvoorwaarden voor het stimuleren van de deelname aan energiebesparingsprojecten. De drempels (en katalysators) zijn aanleidingen voor mogelijke unique selling propositions. Uit de eerder beschreven resultaten volgt een samenvatting van de belangrijkste drempels en katalysators. X Kennis De voornaamste drempel is kennis. Ongeacht of men ontvankelijk is of niet, of dat men weet waar men de informatie kan verkrijgen of niet, is de huidige informatie in de ogen van de eigenaar-bewoners te weinig concreet, tegenstrijdig en onbetrouwbaar. Financiën Een andere belangrijke drempel, maar tegelijkertijd ook een belangrijke katalysator, vormen de financiën. Onderstaand schema geeft alle argumenten van financiën als katalysator en als drempel weer, verdeeld naar of men in opbrengst (geld terug, geld overhouden, rendement ) of kosten (investering, energierekening, terugverdientijd) denkt. katalysator - krijgt geld terug - houdt geld over - rendement - lagere energierekening - heeft de financiële ruimte opbrengst Financiën - denkt opbrengst te laag (kennis) - terugverdientijd te lang - denkt te duur (kennis) - is te duur - excuus ( alibi ) drempel kosten Management Summary 8

9 Insights Laat financiën geen drempel zijn, maar benut het als katalysator Ook maakt het schema duidelijk dat een financiële drempel ook een kennisdrempel kan zijn! Momenten Er blijken geen momenten als drempel of katalysator aan te wijzen. Een verhuizing lijkt een katalysator-moment, maar is voor Blok voor Blok niet van toepassing. Voor kleinschaliger projecten biedt dit wel kansen. Ook hier ontbeert men veelal de kennis: men schaft een nieuwe vloer aan, maar is niet op de hoogte van de energiebesparingsmogelijkheden. Milieu en duurzaamheid Met milieu wordt overwegend op een vrijblijvende manier rekening gehouden. Hiermee vormt het geen drempel, maar zeker ook geen katalysator: energiebesparingsprojecten worden niet verkocht op basis van milieu of duurzaamheid maar dat wat het concreet oplevert: de nieuwe vloer? Betaald door de energiemaatschappij! De associatie bij veel soorten woningverbetering ontbreekt nog, waar die bijvoorbeeld bij nieuwe CV = HR en/of klokthermostaat en nieuw kozijn = dubbel glas wel al bestaat. + Woon(on)gemak Een ruime meerderheid, met name degenen met woningen van voor 1945, erkent dat de woning ongemakken heeft, maar herkent ze niet als ongemak. Het gevolg is dat ongeveer de helft ze niet verhelpt. Een probleem is pas een probleem als je het als een probleem ervaart Verhelpt men het ongemak wel, dan is dit vanuit het oogpunt van beschermen woningwaarde (onderhoud), comfort (behaaglijkheid), smaak (prettig gevoel, zelfontplooiing) en voor een kleine groep milieu. Management Summary 9

10 Aanbevelingen Twee segmenten kansrijk voor Blok voor Blok Op basis van de clusteranalyses zijn zes segmenten onderscheiden. De segmenten zijn beschreven en tevens is aangegeven welke projecten en services succesvol bij hen kunnen zijn, en welke boodschap en benadering de grootste kans op succes biedt (zie voor een volledig uitgewerkt voorbeeld van onderstaande doelgroep de bijlagen). Mijn woning is mijn (t)rots (15%) Dit segment investeert in de woning en vormt daarmee een kansrijke doelgroep. Profiel Man, werkend, bovenmodaal inkomen, woning tussen de en , toont de woning met trots, draagt dit actief uit, maakt graag gebruik van subsidiemogelijkheden, veel welwillenden (zie kennis/involvementmatrix) Boodschap Dit doe je samen, omdat je het kan (financiële mogelijkheden) en omdat je het moet (voor een duurzame wereld) Benadering Internet, direct mail en demo s/modelwoningen Buurtbijeenkomst met presentaties van milieuinformatieorganisaties en de gemeente Producten Zonnepanelen voor de hele buurt, eventueel met slimme meter en display (Blok voor Blok) Het kan de waarde van mijn woning verhogen, een gezamenlijk project met de buren spreekt me aan. Services Rekenmodule: what s in it for us? Installatieservice volledig ontzorgd PR-initiatieven om het te tonen aan de wereld Management Summary 10

11 Aanbevelingen Twee segmenten kansrijk voor Blok voor Blok Mijn woning is de zoete inval (16%) De woning neemt een belangrijke plaats in hun leven in en ze hechten veel belang aan comfort Benadering Nieuwsbrieven, persoonlijk bijvoorbeeld online community, energieambassadeurs/-teams van milieu-informatieorganisaties Profiel Vrouw, net als partner werkend, woning boven de , tussenwoning, woning is plezier, gezelligheid en ontspanning, nodigt graag mensen uit en shopt graag voor de woning. Vindt dat je energiebesparingsprojecten met z n allen doet. Veel welwillenden in de kennis/ involvementmatrix Producten Spouwmuur- en vloerisolatie in één dag (potentie voor Blok voor Blok) Ik denk dat het minder koud zal zijn met harde wind. Services Installatieservice Eenvoudige thuis-check geschikt voor jou woning Boodschap In één dag behaaglijk... voor jezelf én je bezoek Je laat je ouders toch niet in de kou zitten? Management Summary 11

12 Aanbevelingen Drie segmenten minder kansrijk voor Blok voor Blok (maar mogelijkheden bij juiste aanpak) Kom nauwelijks aan woning toe (15%) Dit is een segment dat met de juiste hulp kansrijk is. Ze maken zich zorgen om het milieu en ervaren woonoverlast, maar weten niet goed hoe ze het onderhoud van hun woning moeten aanpakken, ze zijn bang de investering van energiebesparing niet terug te verdienen Benadering Deze groep is minder gericht op verschillende media voor informatie over energiebesparing, ze geven de voorkeur aan internet, maar een meer actieve benadering is noodzakelijk om deze groep te bereiken, waarbij het vooral gaat om het geven van handvatten over hoe ze het kunnen aanpakken. Profiel Man, woont in rijtjeswoning of op etage, de woning is gemak en onderdak en is nooit echt af, maakt zich zorgen om het milieu, veel welwillenden in de kennis/ involvementmatrix Producten Compleet pakket aan energiebesparende maatregelen, volledig ontzorgd Omdat het een totaalproject is, alles wordt in een keer goed aangepakt. Services Installatieservice volledig ontzorgd Check op noodzakelijk onderhoud inclusief energiecheck Rekenmodule, hoe rendeert je geld bij deze investering? Boodschap Woningverbetering, daar sta je niet alleen voor Management Summary 12

13 Aanbevelingen Drie segmenten minder kansrijk voor Blok voor Blok (maar mogelijkheden bij juiste aanpak) Mijn woning is mijn uitvalsbasis (14%) Dit segment ervaart een financiële drempel en is uithuizig, wat het een lastig te bereiken doelgroep maakt. Als ze de juiste informatie en begeleiding krijgen, en ze daarmee woonoverlast kunnen verhelpen, liggen er kansen bij dit segment Benadering Dit segment heeft een bovengemiddelde voorkeur voor internet. Ze vinden consumenten- en milieuorganisaties, maar ook aannemers en fabrikanten geschikte partijen om informatie van te krijgen. Profiel Man, werkend, tussen 50 en 65 jaar, hoger opgeleid, zou vaker thuis willen zijn, de woning biedt bescherming, veel onwetenden in de kennis/ involvementmatrix Producten Installatiepakket met zonnepanelen, slimme meter met display en smartphone applicatie Investering in de toekomst. Services Installatieservice volledig ontzorgd Rekenmodule, straks ben je goedkoper uit Boodschap Houd je woning in vorm, met wat hulp is dat helemaal niet moeilijk Bescherm je meest kostbare/duurste bezit voor nu en voor later Management Summary 13

14 Aanbevelingen Drie segmenten minder kansrijk voor Blok voor Blok (maar mogelijkheden bij juiste aanpak) Mijn woning geeft me vrijheid (15%) Dit segment staat open om iets voor het milieu te doen, maar dient bevestigd te worden dat de inspanningen wel degelijk bijdragen. Profiel Man, woont in een grote, vaak vrijstaande woning (maar rijtjeswoning kan ook) in de regio Noord (Groningen, Friesland of Drenthe), waardoor de WOZ-waarde aan de lage kant is, vaak niet (meer) werkzaam, de woning betekent creativiteit en onafhankelijkheid, veel onwetenden en welwillenden in de kennis/ involvementmatrix Benadering Dit segment heeft een bovengemiddelde voorkeur voor internet. Ze vinden klussen leuk en hebben de tijd ervoor, maar moeten wel op weg worden geholpen. De aangewezen partijen hiervoor zijn energieleveranciers, fabrikanten en bouwmarkten. Producten Isolatiepakket voor doe-het-zelvers Het rendement klinkt goed en ik steek graag de handen uit de mouwen. Services Oplossingen waar ze zelf mee aan de slag kunnen Online klusvraagbaak Boodschap Ga zelf lekker aan de slag en breng je energierekening omlaag (en werk zo tegelijkertijd ook mee aan een beter milieu) Management Summary 14

15 Aanbeveling Eén segmenten nauwelijks kansrijk voor Blok voor Blok Aan mijn woning geen polonaise (25%) Dit segment is het minst kansrijk voor energiebesparingsprojecten. Ze zijn maar matig betrokken en niet of nauwelijks bereid te investeren in energiebesparende maatregelen. Profiel Vrouw, wonend in een rijtjeshuis met een waarde van , vindt het leuk om mensen thuis uit te nodigen en besteedt veel tijd aan het gezellig maken van de woning Benadering Dit segment laat zich minder makkelijk aanspreken door de overheid en milieuorganisaties. Bouwmarkten en vrienden/ kennissen maken hier meer kans. De benadering moet actief zijn, want energiebesparing is geen onderwerp dat ze bezighoudt. Producten Doe-het-zelfpakket kleine maatregelen Kleine dingen zijn beheersbaar. Services Impulsproducten bij bouwmarkt Woningcheck: treedt er geen waarde- of comfortverlies op? Boodschap Houd je woning comfortabel, wees zuinig op wat je hebt Management Summary 15

16 Aanbevelingen Laat financiën geen drempel zijn, maar benut het als katalysator Marketing Investeer in kennisvergroting: mogelijkheden, (gepercipieerde) voordelen, wegnemen misconcepties. Maak hierbij gebruik van een voorwaartse en achterwaartse ketenaanpak door producenten en installateurs, maar ook hypotheekadviseurs, makelaars, verhuisbedrijven en retailers in dit voorlichtingsproces te betrekken. En maak het concreet! Een voordeel moet meetbaar en controleerbaar zijn voor eigenaar-bewoners! Woningverbetering (met energiebesparing) kan altijd, op ieder moment. Dat betekent dat ieder gewenst moment geclaimd kan worden! Verhuizing? De energiemaatschappij betaalt! Nieuwe dakkapel? Krijgt m van je energiemaatschappij! Claim de verhuizing, de verbouwing, het vrijvallen van het spaarloon (financiële mogelijkheden). Creëer een associatie (naar analogie van 4 uur Cup-a-soup ). Maak gebruik van het momentum voor zonnepanelen. Van de fictieve projecten wordt alleen bij de zonnepanelen het product zelf als reden genoemd om voor dat project te kiezen. Zonnepanelen zijn hot. Communicatie Stem de boodschap af op de doelgroep: vrouwen hechten meer belang aan het comfort (lekker warm, behaaglijk), mannen meer aan het technische aspect en het naar buiten toe tonen van zijn duurzame investeringen. Laat de energiebesparing een bijproduct zijn; Men koopt geen isolatie maar een behaaglijk huis, geen zonnepanelen maar financiële ruimte, nieuwe gordijnen, een weekendje weg, etc. Het woord energiebesparingsproject maakt het groot en zorgt dat eigenaar-bewoners het minder op zichtzelf betrekken. Een project doe je voor het milieu, een woningverbetering doe je voor jezelf. Vermijd project, breng het dichter bij de mensen toe en noem het woningverbetering. Biedt verschillende informatiebronnen die elkaar aanvullen en ondersteunen (bijvoorbeeld website, folder, bijeenkomst en forum), maar houdt de informatie eenvoudig, eenduidig, meetbaar en controleerbaar! Niet 30% minder CO 2 uitstoot, maar maandelijks 30 terug van je energierekening. Wees concreet: hoe pak je het aan (werk met stappenplannen), wat kost het (noem man en paard ) en wat levert het op (in euro s). Financieel Creëer verschillende financieringsvormen waarbij geprofiteerd kan worden van de voortschrijdende techniek, bijvoorbeeld via leaseconstructies. Maar denk ook aan huurkoop en koop op afbetaling. Spreek niet over terugverdientijden, maar benadruk dat de energierekening gelijk om laag gaat, iedere maand geld terug. Eigenaar-bewoners willen energetische woningverbeteringen om kosten te besparen, winst voor het milieu is mooi meegenomen. Benadruk wat het oplevert, veel woningverbeteringen bieden een hoger rendement dan een spaarrekening, of laat het bedrag direct iedere maand op bijvoorbeeld een EnergieSpaarrekening storten. Management Summary 16

17 Aanbevelingen Learnings Blok voor Blok gaat niet over woningen maar over mensen Bedenk goed wie het aanbod doet: wie is er geloofwaardig, betrouwbaar en relevant? Wees concreet in de communicatie en spreek als consortium met één mond. Verkoop geen zonnepanelen maar een lagere energierekening, of nog beter een ipad 3, een zonnebril, een weekendje weg. Financiën zijn een kans: zoek de momenten waarop geld vrijvalt (bijvoorbeeld levensfasen!) en zoek naar nieuwe financiële constructies. Doe bewonersonderzoek. Weet wat de doelgroep beweegt en wat hen tegenhoudt, weet hoe ze wonen en hoe ze leven, wat ze belangrijk vinden. Denk in klantprocessen: men verhuist, men verbouwt, voert onderhoud uit, met welke partijen hebben zij contact en hoe kunnen zij helpen bij het uitdragen van de boodschap? Test de communicatie (maak verschillende versies en test deze op kleine schaal). Spreek de taal van de doelgroep: Gebruik geen woorden als energiebesparing maar geld terug van het energiebedrijf of wat men met het geld dat men overhoudt kan doen. Vermijd een woord als project (= milieu), en gebruik een woord als maatregelen of verbeteringen (= kosten, comfort, onderhoud). Vermijd woorden als investering (= groot, lange termijn), terugverdientijd (= uitgestelde beloning), en gebruik woorden als rendement (= opbrengst), nu, morgen (= korte termijn, directe beloning!). Vermijd een woord als pakket (= massa, dozen schuiven ), en gebruik woorden als aanbod, aanbieding, offerte (= maatwerk). Maak het korte termijn in plaats van lange termijn: morgen een lagere energierekening, morgen warme voeten. Maak het concreet: vanaf morgen 25 per maand terugkrijgen van het energiebedrijf. Management Summary 17

18 02. Onderzoeksopzet

19 Onderzoeksopzet Achtergrond, vraagstuk en probleemstelling Blok voor Blok is een tijdelijke regeling van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (hierna te noemen: BZK) voor grootschalige energiebesparing in bestaande bouw. Door middel van een doelgroepsegmentatie-onderzoek wil het ministerie van BZK inzicht krijgen in hoe het deelnemerspercentage aan energiebesparingsprojecten kan worden vergroot. Blok voor Blok De basisgedachte is dat iedereen moet kunnen wonen in een betaalbaar huis. De betaalbaarheid van een woning wordt mede bepaald door energielasten. Met name in de bestaande bouw is een aanzienlijke energiebesparing te realiseren. De Blok voor Blok - aanpak is er dan ook op gericht om op landelijk niveau honderdduizenden bestaande woningen ten minste twee energielabelstappen te verbeteren of op het niveau van label B te brengen. Het gaat hierbij om onder meer isolatie, nieuwe verwarmingsketels en duurzame energietoepassingen. Vraagstuk Om de potentie van de Blok voor Blok -regeling ten volle te benutten, wenst het ministerie van BZK inzicht in de mogelijkheden die doelgroepsegmentatie biedt met als doel het deelnemers-percentage aan lokale energiebesparingsprojecten, zoals Blok voor Blok, te vergroten. Tevens dienen de segmenten beperkt in aantal, op diverse locaties geldig en repeteerbaar en reproduceerbaar te zijn. De segmentatie dient derhalve breder inzetbaar te zijn als het gaat om energiebesparingstrajecten dan uitsluitend voor Blok voor Blok. Probleemstelling Op welke wijze kan het ministerie van BZK het aantal deelnemers (eigenaar-bewoners en VvE s) aan energiebesparingsprojecten vergroten en zo de potentie van lokale energiebesparingsprojecten, zoals Blok voor Blok, optimaal benutten? Doelstellingen Identificeren en concretiseren van kansrijke doelgroepsegmenten voor energiebesparingsprojecten (type producten, services, communicatieboodschappen, waardeproposities); Inzicht geven in drijfveren (woonproblemen, woonwensen, etc.) en drempels voor energiebesparing in het algemeen en deelname aan (lokale) energiebesparingsprojecten in het bijzonder; Vaststellen van kennis- en begripsniveau als het gaat om energiebesparingsmaatregelen; Inzichtelijk maken van de houding ten aanzien van energiebesparing in het algemeen en deelname aan (lokale) energiebesparingsprojecten in het bijzonder; Handreikingen doen voor ontwikkeling van een succesvolle marketingmix op segmentniveau; Handvatten bieden voor lokale organisaties hoe kansrijke doelgroepen te lokaliseren en te benaderen. Onderzoeksopzet 19

20 Onderzoeksopzet Steekproef en weging Steekproef De gehanteerde steekproefmethode is een disproportionele quotasteekpoef op basis van bouwperiode. De populatie is namelijk uitermate scheef : bijna de helft van de zelfstandige woningen in Nederland is gebouwd voor Dit betekent dat indien gekozen wordt voor een willekeurige steekproef, de kans groot is dat er een oververtegenwoordiging is van woningen voor Door hier op te quoteren wordt er voor gezorgd dat ook de woningen van tussen 1960 en 1980 in voldoende mate in de steekproef vertegenwoordigd zijn. Bouwjaar % Netto n t/m % n= t/m % n= t/m % n=369 Totaal 100% n=1.240 Weging Gezien de disproportionele verdeling van de steekproef, is herweging nodig om uitspraken te doen over de volledige populatie koopwoningen van voor De resultaten zijn daarom herwogen naar type woning en bouwjaar. Eigenaar-bewoner * % Koopwoning 4120,4 100% Vrijstaand 956,6 23% 2-onder-1-kap 794,9 19% Hoekwoning 537,9 13% Tussenwoning 1132,7 27% Overig 108,5 3% Flats e.d. 589,8 14% voor ,1 5% ,4 16% ,9 7% ,6 21% ,5 8% Bron: CBS; gewijzigd op 29 maart 2010 Onderzoeksopzet 20

21 Onderzoeksopzet Dataverzameling Voor het onderzoek zijn de volgende vormen van dataverzameling ingezet: Desk research Literatuurlijst is te vinden in de bijlage Expert interviews In totaal zijn met 5 experts gesprekken gevoerd als voorbereiding op het kwalitatieve vooronderzoek en het kwantitatieve segmentatieonderzoek Kwalitatief vooronderzoek In totaal zijn met 12 eigenaar-bewoners en met 4 VvE-leden individuele diepte-interviews gehouden. De gesprekken hebben plaatsgevonden in Amsterdam en Den Bosch. De bevindingen van deze fase van het onderzoek zijn opgenomen in een separate rapportage. Kwantitatief segmentatieonderzoek In totaal hebben (na schoning van de data) eigenaarbewoners een online vragenlijst ingevuld en is onder 156 eigenaar-bewoners telefonisch dezelfde vragenlijst afgenomen. Verder hebben 250 VvE-leden deelgenomen aan telefonisch onderzoek gericht op VvE s en hebben 185 VvEleden de online vragenlijst ingevuld (grotendeels dezelfde groep als eigenaar-bewoners). In totaal zijn er dus eigenaar-bewoners en 435 VvEleden in de rapportage vertegenwoordigd. Het online veldwerk heeft plaatsgevonden van 12 t/m 20 december 2011 en het telefonische veldwerk van 2 januari t/m 10 februari Onderdeel Expertinterviews 5 Totaal kwalitatief 16 Kwalitatief: eigenaar-bewoners 12 Kwalitatief: VvE-leden 4 Totaal kwantitatief Kwantitatief: eigenaar-bewoners (online) Kwantitatief: eigenaar-bewoners (telefonisch) 156 Kwantitatief: VvE-leden (online) 185 Kwantitatief: VvE-leden (telefonisch) 250 Het online gedeelte van het onderzoek heeft plaatsgevonden in een panel, waarbij eigenaar-bewoners zijn geselecteerd. De steekproefbron voor het telefonische gedeelte van het onderzoek is het Cendris-bestand. Het responspercentage voor het online gedeelte van het onderzoek bedraagt 46%. Het responspercentage voor het telefonische gedeelte bedraagt 7% onder eigenaar-bewoners algemeen en 13% onder VvE-leden. n Onderzoeksopzet 21

22 Onderzoeksopzet Rapportage Conceptueel model De rapportage is opgebouwd langs de verschillende onderdelen van het conceptuele model voor gewenst gedrag. gewenst gedrag kennis en begrip positieve houding drempels Gewenst gedrag is de resultante van de benodigde kennis en het begrip om tot een goede afweging te komen, plus een positieve houding (geloofwaardigheid, acceptatie, status, cohesiegevoel, houding gemeente, etc.) ten aanzien (de verwachte uitkomst) van het gedrag, minus de gepercipieerde drempels (barrières). Bouwjaar in rapportage In de rapportage sluit de indeling naar bouwjaar van de woning aan op de bouwperioden in Nederland gerelateerd aan kwaliteit: Voor 1920 In werd de Woningwet ingevoerd. Deze wet kreeg pas rond 1920 werkelijk effect (onder andere doordat gemeenten nog niet goed wisten hoe de wet invulling te geven en door tussenkomst van de Eerste Wereldoorlog). De woningen van voor 1920 zijn daarom vaak van slechte kwaliteit t/m 1944 In de jaren twintig deed de spouwmuur zijn intrede, wat een aanzienlijke kwaliteitsverbetering betekende. De degelijke bouwmethoden van die tijd zorgen ervoor dat de meeste van deze woningen nog steeds structureel goed zijn en relatief eenvoudig aan de wensen en eisen van onze tijd zijn aan te passen t/m 1969 Woningen die na de Tweede Wereldoorlog werden gebouwd zijn in bouwtechnisch opzicht vaak van een mindere kwaliteit dan woningen die tussen de twee wereldoorlogen zijn gebouwd. Door de woningnood in die tijd lag de focus op het produceren van grote aantallen woningen, in plaats van de productie van kwalitatief hoogwaardige woningen. Destijds gebouwde woningen -flatgebouwen en doorzonwoningen- hebben op dit moment soms grote (onderhouds-)problemen t/m 1980 In deze periode ging laagbouw steeds meer domineren. Er kwam meer aandacht voor het ontwerp van de woning. Het woonerf deed zijn intrede. De kwaliteit van huizen uit deze periode is over het algemeen goed te noemen en de onderhoudskosten zijn relatief laag. Bron: Verschillende-soorten-woningen-en-bouwperiodes Onderzoeksopzet 22

23 Onderzoeksopzet Rapportage Milieu-betrokkenheid In de rapportage komt een onderscheid voor naar eigenaarbewoners met een sterke en een zwakke milieu-betrokkenheid. Het onderscheid tussen beide groepen is bepaald op basis van de volgende 7 stellingen over de eigen betrokkenheid bij het milieu: Ik probeer zelf zo veel mogelijk rekening met het milieu te houden Ik maak me veel zorgen over het milieu Voor milieuvriendelijke producten betaal ik graag meer Zuinig zijn met energie geeft me een goed gevoel Ouders hebben de plicht om hun kinderen te leren hoe zuinig met energie om te gaan De overheid moet energiebesparende maatregelen verplicht stellen De belasting op producten die niet goed voor het milieu zijn, moet omhoog Degenen die het met 0 of 1 stellingen eens zijn, gelden als nauwelijks milieu-betrokken oftewel onverschilligen/ongeïnteresseerden. Degenen die het met 4 of 5 stellingen eens zijn (er mochten maximaal 5 stellingen worden geselecteerd), gelden als sterk milieu-betrokken oftewel fans. De middengroep die het met 2 of 3 stellingen eens is ( enigszins milieu-betrokken, oftewel positieven ), valt qua profiel tussen de andere groepen in en wordt daarom niet in de rapportage weergegeven. Onderzoeksopzet 23

24 03. Uitgebreide Resultaten

25 Woonprofiel

26 Woonprofiel Meerderheid woont in eengezinswoning (rijtje, vrijstaand of 2-onder-1-kap), meer dan de helft woont in woning van euro of meer en gemiddelde woonoppervlak is 156 m 2 Woonoppervlak Basis. Allen, excl. weet niet (n=896) Gemiddeld: 156 m 2 Geschatte WOZ-waarde Basis. Allen, excl. weet niet (n=907) Gemiddeld: EUR m2 of meer; 24% minder dan 100 m2; 22% EUR of meer t/m EUR 16% 17% t/m EUR 21% 130 t/m 199 m2; 26% 100 t/m 129 m2; 27% t/m EUR minder dan EUR 20% 25% 0% 30% Woningtype Basis. Allen (n=1240) Rijtjeswoning maar niet op een hoek 27% Hoekwoning in een rijtje eengezinswoningen 13% Vrijstaande woning 23% Twee-onder-een-kap eengezinswoning 19% Gelijkvloerse woning op een tussenverdieping 6% Gelijkvloerse woning op de begane grond 4% Gelijkvloerse woning op de bovenste verdieping 2% Bovenwoning/maisonnette niet op begane grond 3% Benedenwoning/maisonnette deels op begane grond 1% 0% 30% 26

27 Woonprofiel Meerderheid verwacht nog tientallen jaren in woning te blijven wonen; geen samenhang tussen woonduur en verwachte woonduur Woonduur (jaartal) Basis. Allen (n=1240) Gemiddeld: sinds 1996 Verwachte woonduur toekomst (aantal jaar) Basis. Allen, excl. weet niet (n=924) Gemiddeld: 18 jaar Huidige + verwachte woonduur totaal (aantal jaar) Basis. Allen, excl. weet niet (n=924) Gemiddeld: 32 jaar 2008 of later 16% 30 jaar of meer 24% 40 jaar of langer 33% 2005 t/m % 20 t/m 29 jaar 21% 30 t/m 39 jaar 18% 2000 t/m % 10 t/m 19 jaar 27% 20 t/m 29 jaar 19% 1990 t/m % 4 t/m 9 jaar 14% 10 t/m 19 jaar 20% Voor % 3 jaar of minder 14% Minder dan 10 jaar 11% 0% 30% 0% 30% 0% 40% 27

28 Overlast totaal Tocht Condens op ramen Vocht Krakende/piepende vloeren Geluidsoverlast van buiten Optrekkende kou Kou Klemmende ramen/deuren Schimmel Wisselende temperatuur (Te) warm onder het dak Stankoverlast Droge lucht Krakende/piepende ramen Woonoverlast Meerderheid ervaart problemen in de woning; bijna de helft laat oorzaak niet verhelpen De meest geconstateerde vormen van woonoverlast zijn tocht, condensvorming op de ramen en vocht. De oorzaken van tocht en vocht worden relatief vaak aangepakt. De grote meerderheid van de eigenaar-bewoners die condensvorming op de ramen ervaren, pakt dit ongemak niet aan. Het tocht wel want het is een oud huis. Maar dat is niet zo erg. Ervaren woonoverlast Basis. Allen (n=1240) Overlast Oorzaak verholpen 70% 62% 34% 0% 20% 19% 19% 9% 5% 9% 16% 15% 2% 13% 13% 13% 4% 4% 4% 11% 6% 6% 8% 7% 6% 4% 3% 2% 2% 1% 1% 1% 28

29 Woonoverlast Vooral bewoners van woningen gebouwd vóór 1945 ervaren woonoverlast Ervaren woonoverlast naar bouwjaar Basis. Allen (n=1240) Tocht Condensvorming Vocht Krakende/piepende vloeren Geluidsoverlast van buiten Optrekkende kou Kou Klemmende ramen/deuren Geen van deze 6% 8% 16% 17% 17% 17% 19% 13% 17% 13% 14% 15% 16% 16% 10% 12% 18% 13% 14% 17% 13% 11% 10% 14% 20% 25% 24% 26% 24% 28% 28% 27% 32% 30% 41% 44% 0% 50% 1970 t/m 1980 (n=360) 1945 t/m 1969 (n=422) 1920 t/m 1944 (n=272) voor 1920 (n=186) 29

30 Woningverbeteringen - algemeen Meeste woningverbeteringen vinden (opnieuw) plaats een aantal jaar na de verhuizing Buitenschilderwerk vindt op frequente basis plaats, waardoor de meerderheid dit meer dan vier jaar na de verhuizing nog heeft laten doen. Ook ingrepen zoals keuken en badkamer hebben vaak na de verhuizing plaatsgevonden. Woningverbeteringen door eigenaar-bewoner zelf uitgevoerd of laten uitvoeren Basis. Allen (n=1240) Vloerbedekking Buitenschilderwerk Keuken Badkamer Deuren (binnen of buiten) Elektriciteit / groepenkast Kozijnen Centrale verwarming Water- of gasleidingen Het herindelen woning Dak(pannen) Gevel (reparatie) Uitbouw Dakkapel Fundering Serre 9% 9% 23% 21% 20% 26% 32% 36% 46% 45% 51% 49% 54% 60% 58% 62% 0% 70% Moment woningverbeteringen (top 5 verbeteringen) Basis. Indien woningverbetering (n=varieert van 707 tot 868) Deuren Badkamer Keuken Buitenschilderwerk Vloer 18% 17% 12% 8% 6% 14% 14% 21% 20% 26% 29% 14% 15% 13% 12% 72% 47% 48% 48% 45% 0% 100% Voor verhuizing Binnen 3 jaar na verhuizing Tijdens verhuizing 4 jaar of meer na verhuizing 30

31 Woningverbeteringen - algemeen Noodzakelijk onderhoud is belangrijkste drijfveer (milieuoverwegingen spelen nauwelijks rol); vaak geen specifieke aanleiding Redenen woningverbeteringen (selectie in grafiek: top 5 verbeteringen, top 3 redenen + beter voor het milieu) Basis. Indien woningverbetering (n varieert van 687 tot 836) Aanleidingen woningverbeteringen (selectie in grafiek: top 5 verbeteringen, top 4 aanleidingen) Basis. Indien woningverbetering (n varieert van 687 tot 836) Vloer 3% 30% 25% 41% Vloer 13% 22% 19% 28% Badkamer 2% 23% 29% 40% Badkamer 12% 18% 27% 24% Buitenschilderwerk 3% 21% 27% 43% Buitenschilderwerk 12% 18% 22% 31% Deuren 3% 28% 24% 40% Deuren 13% 25% 24% 21% Keuken 3% 24% 30% 39% Keuken 12% 18% 27% 24% 0% 50% Noodzakelijk onderhoud Woning comfortabeler maken Woning aan eigen smaak aanpassen Beter voor het milieu 0% 40% Geen specifiek moment Financiële mogelijkheden (anders dan subsidie) Verhuizing Had op dat moment de tijd 31

32 Woningverbeteringen - energetisch Kleinere maatregelen worden het meest toegepast, dubbel glas vaak zelf geregeld Naarmate maatregelen minder ingrijpend zijn om door te voeren, zijn ze langer na de verhuizing (opnieuw) geïnstalleerd. Uitzondering is de zuinige CV-ketel, welke ook vaak een aantal jaar na de verhuizing (opnieuw) is geïnstalleerd. Tochtstrip op de brievenbus en onder de deur heb ik zelf gedaan. Het is iets kleins, het is zo gedaan en het verbetert het comfort. Energiebesparende maatregelen door eigenaarbewoner zelf uitgevoerd of laten uitvoeren Basis. Allen (n=1240) Waterbesparende douchekop Zuinige cv-ketel Klokthermostaat Tochtstrips Dubbel glas woonkamer/keuken Dubbel glas slaapvertrekken Dakisolatie Leidingisolatie Vloerisolatie Radiatorfolie Gevelisolatie Vloerverwarming Zonnepanelen Zonneboiler 3% 2% 15% 24% 23% 31% 38% 38% 45% 52% 52% 50% 49% 57% 0% 60% Moment energetische woningverbeteringen (top 5 verbeteringen + dak-, gevel- en vloerisolatie) Basis. Indien woningverbetering (n= ) Waterbesparende douchekop Zuinige CV-ketel Klokthermostaat Dubbel glas woonvertrekken Tochtstrips Dakisolatie Vloerisolatie Gevelisolatie 11% 15% 16% 20% 36% 32% 27% 21% 16% 41% 24% Voor verhuizing Binnen 3 jaar na verhuizing 12% 24% 14% 15% 16% 28% 13% 16% 16% 12% 14% 12% 10% 55% 58% 47% 37% 40% 38% 33% 32% 0% 100% Tijdens verhuizing 4 jaar of meer na verhuizing 32

33 Woningverbeteringen - energetisch Kostenbesparing en comfort belangrijkste redenen voor energetische verbeteringen; financiële mogelijkheden voornaamste aanleiding (indien sprake van aanleiding) Redenen verbeteringen (top 5 verbeteringen + dak-, gevel- en vloerisolatie, top 3 redenen + milieu) Basis. Indien woningverbetering (n varieert van 310 tot 720) Aanleidingen verbeteringen (top 5 verbeteringen + dak-, gevel- en vloerisolatie, top 4 aanleidingen) Basis. Indien woningverbetering (n varieert van 310 tot 720) Zuinige cv-ketel 53% 40% 33% 24% Tochtstrips 52% 45% 34% 25% Dubbel glas in woonkamer/keuken 52% 43% 34% 24% Gevelisolatie 54% 47% 36% 27% Vloerisolatie 51% 44% 32% 25% Klokthermostaat 52% 42% 33% 23% Waterbesparende douchekop 55% 43% 34% 27% Dakisolatie 53% 41% 32% 24% 0% 60% Kostenbesparing Woning comfortabeler maken Noodzakelijk onderhoud Beter voor het milieu Zuinige cv-ketel 33% 30% 15% 11% Tochtstrips 31% 27% 17% 11% Dubbel glas in woonkamer/keuken 33% 30% 13% 11% Gevelisolatie 31% 29% 14% 14% Vloerisolatie 28% 25% 21% 14% Klokthermostaat 34% 29% 16% 10% Waterbesparende douchekop 32% 29% 17% 11% Dakisolatie 33% 28% 16% 12% 0% 40% Geen specifiek moment Financiële mogelijkheden Verhuizing Had op dat moment de tijd 33

34 Woningverbeteringen - energetisch Bij helft van de bewoners met korte woonduur is verhuizing aanleiding om energetische woningverbeteringen te doen Welk aandeel van de eigenaar-bewoners een woningverbetering bij de verhuizing heeft gedaan of laten doen is niet precies vast te stellen. Naarmate men langer in de woning woont, heeft de meest recente aanpassing immers niet meer tijdens de verhuizing plaatsgevonden. Aanleiding meest recente energetische woningverbetering naar woonduur Basis. Indien energetische woningverbetering (n=1090) 2008 of later (n=155) 14% 23% 50% Dat een verhuizing een aanknopingspunt is om (energetische) woningverbetering te stimuleren, blijkt wel binnen de groep eigenaar-bewoners die recent een verhuizing heeft meegemaakt. Bij de helft vormde de verhuizing de aanleiding voor de energetische woningverbetering. Mogelijk ligt dit aandeel nog hoger omdat alweer sprake kan zijn van een recentere woningverbetering met een andere aanleiding t/m 2007 (n=149) 2000 t/m 2004 (n=203) 1990 t/m 1999 (n=271) 8% 21% 20% 25% 29% 30% 29% 35% 37% 2% Voor 1990 (n=312) 27% 44% 0% 60% Verhuizing Financiële mogelijkheden (anders dan subsidie) Geen specifiek moment 34

35 Woningverbeteringen - energetisch Verhoging van comfort vooral bij oudere woningen belangrijke reden voor energetische woningverbetering Redenen verbeteringen naar bouwjaar Basis. Indien woningverbetering (n=1087) Kostenbesparing 46% 46% 54% 52% Woning comfortabeler maken 36% 39% 42% 49% Noodzakelijk onderhoud 24% 34% 36% 34% Op comfortniveau van deze tijd brengen 22% 20% 29% 32% Beter voor het milieu 24% 22% 23% 23% Waardevermeerdering van de woning 14% 18% 22% 21% Woning luxer maken 13% 11% 12% 12% Woning op het huidige comfortniveau behouden 7% 10% 10% 14% 0% 60% 1970 t/m 1980 (n=315) 1945 t/m 1969 (n=365) 1920 t/m 1944 (n=240) voor 1920 (n=167) 35

36 Woningverbeteringen - drempels Gebrek aan financiële middelen voornaamste drempel voor energetische woningverbeteringen Redenen (nog) geen energetische woonverbeteringen Basis. Indien één of meer woningverbeteringen (nog) niet van plan (n=varieert van 562 tot 1193) Heb het geld niet/geen financiering Verdien de investering niet terug 8% 12% 33% 48% Het ontbreken van financieringsmogelijkheden is voor zowel de groep die plannen heeft (concreet of alleen geïnteresseerd) om energetische woningverbeteringen door te voeren, als voor de groep die het helemaal niet van plan is, de belangrijkste drempel. Te ingewikkeld/te veel gedoe Niet over nagedacht Weet niet wat het oplevert in geld Kan niet in mijn woning Weet niet waar te beginnen 8% 5% 8% 8% 7% 7% 6% 6% 6% 3% Opvallend is dat dit veel vaker een drempel vormt voor de groep die wel plannen heeft of geïnteresseerd is. Blijkbaar is de financiering een laatste obstakel. Al met al kan twee derde van de drempels worden geclassificeerd als financieel obstakel en een derde als gebrek aan kennis. Besteed mijn geld liever anders 4% 8% Weet niet wat het oplevert aan milieubesparing Weet niet 4% 4% 12% 19% Reden nog niet Reden helemaal niet Het is veel te duur, niet voor mij weggelegd met een modaal inkomen. 0% 50% 36

37 Woningverbeteringen - drempels Met name voor eigenaar-bewoners met benedenmodaal inkomen is gebrek aan financiële middelen een drempel Voor eigenaar-bewoners met een bovenmodaal inkomen spelen andere aspecten met betrekking tot geld. Zij zeggen bijvoorbeeld significant vaker (groen) dat ze hun geld liever anders besteden. Verhoging van het kennisniveau biedt kansen onder bewoners met een bovenmodaal inkomen. Een aanzienlijk deel ervaart gebrek aan kennis, terwijl de financiële drempel makkelijker geslecht kan worden bij een bovenmodaal dan bij een benedenmodaal inkomen. Benedenmodaal Modaal Bovenmodaal Reden nog geen Heb het geld niet/geen financiering 63% 54% 41% woonverbetering Besteed mijn geld liever aan andere dingen 2% 4% 5% energiebesparing Verdien de investering niet terug in de periode dat ik hier nog woon 8% 3% 11% Weet niet wat het oplevert in geld 1% 7% 10% Niet over nagedacht 4% 9% 7% Weet niet 9% 10% 14% Totaal 100% 100% 100% N=93 N=154 N=230 Reden geen Heb het geld niet/geen financiering 47% 35% 30% woonverbetering Besteed mijn geld liever aan andere dingen 4% 8% 11% energiebesparing Verdien de investering niet terug in de periode dat ik hier nog woon 10% 9% 18% Weet niet wat het oplevert in geld 5% 8% 6% Niet over nagedacht 8% 9% 7% Weet niet 15% 20% 16% Totaal 100% 100% 100% N=196 N=316 N=431 37

38 Woningverbeteringen algemeen en energetisch Bij aanleg CV kiezen veel eigenaar-bewoners ook zuinige HR-ketel en/of klokthermostaat Algemene en energetische woningverbetering tegelijkertijd (top 10) Basis. Allen (n=1240) CV - Zuinige CV-ketel Kozijnen - Dubbel glas woonkamer/keuken 22% 21% Kozijnen - Dubbel glas slaapkamer CV - Klokthermostaat 20% 19% Badkamer - Waterbesparende douchekop 17% Elektra - Leidingisolatie Keuken - Dubbel glas woonkamer Keuken - Klokthermostaat Vloerbedekking - Klokthermostaat Vloerbedekking - Dubbel glas woonkamer 14% 14% 14% 14% 14% 0% 30% Vervanging kozijnen blijkt een belangrijk moment te zijn om voor dubbel glas te kiezen. Voor het promoten van de waterbesparende douchekop is de verbouwing van de badkamer een aangewezen moment. En wanneer men bezig is met de elektriciteit en/of groepenkast, pakt men veelal meteen de isolatie van leidingen aan. Het ging om een kozijn dat vervangen moest worden. Er zat te veel druk op waardoor het kozijn en dus ook het glas vervangen moest worden en dit werd toen automatisch dubbel glas. 38

39 Kennis en begrip

40 Informatie Zowel commerciële als niet-commerciële partijen kunnen rol vervullen bij informeren over energiebesparingsprojecten Gemiddeld noemen eigenaar-bewoners 2,4 verschillende partijen waarvan ze informatie zouden willen krijgen. Degenen die sterk betrokken zijn bij het milieu (onderscheid naar milieu-betrokkenheid o.b.v. stellingen) vinden veel meer partijen geschikt (3,0) dan degenen die nauwelijks milieu-betrokken zijn (1,8). Degenen met interesse in projecten met zonnepanelen zien vaker dan anderen een rol voor de overheid (Rijksoverheid en gemeenten) weggelegd. Eigenaar-bewoners die geïnteresseerd zijn in DHZ-projecten vinden relatief vaak dat bouwmarkten een rol kunnen spelen in de informatievoorziening. Meest aangewezen partijen voor informatie over energiebesparingsprojecten Basis. Allen (n=1240) Energieleveranciers Consumenten- of belangenorganisaties Gemeenten Rijksoverheid Fabrikanten van energiebesparende oplossingen Aannemers of installateurs Milieuorganisaties (Milieu Centraal, Milieu Defensie) Doe-het-zelfzaken, bouwmarkt Familie, vrienden, kennissen Buurtbewoners, buren Universiteiten, (hoge)scholen, TNO, ECN Makelaars Hypotheekverstrekkers Vastgoed projectontwikkelaars, bouwondernemingen Overig 4% 4% 4% 5% 8% 9% 20% 19% 23% 29% 29% 34% 41% 44% 46% 0% 50% 40

41 Informatie Internet is belangrijkste informatiebron; andere digitale middelen ondersteunend. Met name behoefte aan informatie over wat energiebesparing oplevert in geld Bronnen voor het verkrijgen van informatie over energiebesparing Basis. Allen (n=1240) Soort informatie over energiebesparing waarvoor meeste interesse is Basis. Allen (n=1240) Internet websites Folders Radio en tv 21% 30% 68% Informatie over hoeveel euro je bespaart op de energierekening (wat levert het mij op) 61% Dagbladen nieuwsbrieven 20% 20% Informatie over welke mogelijkheden er zijn (wat kan ik zelf doen) 48% Magazines, tijdschriften 19% Nieuwsbrieven Energie-ambassadeurs, energieteams 15% 11% Informatie over hoe het te realiseren is (hoe pak ik het aan) 37% Modelwoningen, demo's 7% Online community Bijeenkomsten 7% 7% Informatie over hoeveel CO2 je ermee bespaart (wat levert het voor het milieu op) 11% App's voor op je mobiele telefoon 3% Twitter Overig 1% 6% Overig 8% 0% 70% 0% 70% 41

42 Informatie Grote groep vindt informatie en betrouwbaarheidsgehalte daarvan onduidelijk Hoewel meer dan de helft van de eigenaar-bewoners aangeeft te weten waar ze informatie over het energiezuiniger maken van de woning kunnen vinden, vindt een bijna even grote groep het moeilijk wie ze kunnen vertrouwen als het gaat om informatie over energiebesparing. Twijfels over groene stroom, dan verkopen ze hun rechten aan het buitenland, zodat die vuile energie kunnen produceren. Dus voor het milieu maakt het niet veel uit. Stellingen m.b.t. energiebesparende maatregelen Basis. Allen (n=1240) Weet informatie te vinden 9% 47% 31% 10% 3% Weet te weinig van wat het concreet oplevert 9% 42% 32% 14% 3% Lees post over energiebesparing 5% 44% 31% 14% 6% Moeilijk te bepalen wat betrouwbare informatie is 12% 36% 34% 14% 4% De voordelen te weinig concreet 7% 36% 39% 16% 3% Regelmatige tegenstrijdige berichten 6% 34% 41% 16% 3% Informatie is altijd zo saai 6% 25% 42% 23% 4% Informatie is nodeloos ingewikkeld 5% 24% 43% 23% 4% Weet eigenlijk te weinig over energiebesparing 3% 22% 38% 31% 6% Weet niet waar te beginnen 4% 17% 32% 38% 9% 0% 100% Volledig eens Eens Niet eens, niet oneens Oneens Volledig oneens 42