OVEREENKOMSTEN TUSSEN EX-ECHTGENOTEN NA ECHTSCHEIDING

Transcriptie

1 Faculteit Rechtsgeleerdheid Academiejaar OVEREENKOMSTEN TUSSEN EX-ECHTGENOTEN NA ECHTSCHEIDING Masterproef van de opleiding Master in de rechten Ingediend door Julie Vandycke (studentennr.: ) (major: burgerlijk- en strafrecht) Promotor: Prof. Dr. G. Verschelden Commissaris: Dhr. R. Hemelsoen

2 WOORD VOORAF Deze masterproef is het resultaat van heel wat voorafgaand studiewerk, waarbij ik in het bijzonder mocht rekenen op de medewerking van Prof. Dr. Verschelden. Hij heeft mij doorheen het omvangrijk studiemateriaal geloodst om te komen tot een overzichtelijk gefundeerd geheel. Vervolgens richt ik ook mijn dank tot al degenen, die mij op een indirecte wijze hebben geholpen, in het bijzonder degenen die mij tot dit boeiend onderwerp hebben aangezet. Ik heb dan ook geprobeerd deze masterproef op een praktische, aanschouwelijke manier te presenteren. Mei 2009 Julie Vandycke

3 INHOUDSOPGAVE INLEIDING TITEL I. GEDEELTELIJKE OF VOLLEDIGE AKKOORDEN AANGAANDE DE VOORLOPIGE MAATREGELEN BIJ ECHTSCHEIDING OP GROND VAN ONHERSTELBARE ONTWRICHTING 4 HOOFDSTUK 1. MOGELIJKHEID OM (GEDEELTELIJKE) AKKOORDEN AANGAANDE DE VOORLOPIGE MAATREGELEN TE HOMOLOGEREN TIJDENS DE ECHTSCHEIDINGSPROCEDURE 4 AFDELING 1. Draagwijdte van de mogelijkheid om akkoorden aangaande de voorlopige maatregelen te homologeren tijdens de echtscheidingsprocedure..4 AFDELING 2. Wijze waarop de vordering wordt ingeleid 5 AFDELING 3. Homologatie van de akkoorden tijdens de echtscheidingsprocedure..9 AFDELING 4. Voorlopige uitwerking..10 HOOFDSTUK 2. BEKRACHTIGING VAN DE VOORLOPIGE MAATREGELEN DOOR DE ECHTSCHEIDINGSRECHTER 11 AFDELING 1. Mogelijkheid tot bekrachtiging na drie maanden.11 AFDELING 2. Het voorlopig karakter van de akkoorden versus de principiële doorwerking van maatregelen met betrekking tot de kinderen op grond van artikel 302 van het Burgerlijk Wetboek 12 AFDELING 3. Uitholling van artikel 1257, tweede lid Ger.W De steeds voor wijziging vatbare overeenkomsten met betrekking tot de kinderen op grond van artikel 387bis BW De mogelijkheid van de echtgenoten om op elk ogenblik overeenkomsten te sluiten omtrent een eventuele onderhoudsuitkering op grond van artikel 301, 1 BW Het niet-definitieve karakter van de gedeeltelijke overeenkomsten met betrekking tot de vereffening van het huwelijksvermogensstelsel op grond van artikel 1257, derde lid Ger.W... 14

4 TITEL II. VERMOGENSRECHTELIJKE OVEREENKOMSTEN NA ECHTSCHEIDING.16 HOOFDSTUK 1. ALGEMEEN 16 HOOFDSTUK 2. VEREFFENING-VERDELING..19 AFDELING 1. Inleiding 19 AFDELING 2. De vereffening De vergoedingsrekeningen.20 A. Begrip 20 B. Vergoedingsgevallen..20 C. Het bedrag van de vergoeding D. Compensatie van de vergoedingen 22 E. Interesten Verrekening van de gemeenschappelijke lasten Verrekening van de vergoedingen.25 A. Vergoeding aan een echtgenoot verschuldigd.. 25 B. Vergoeding door een echtgenoot verschuldigd C. Het gemeenschappelijk vermogen is schuldenaar en schuldeiser.26 AFDELING 3. De verdeling Algemeen Toewijzing van preferentiële goederen Kosten van vereffening en verdeling..30 HOOFDSTUK 3. LOT VAN DE HUWELI JKSVOORDE LE N BI J DE ONTBINDING VAN HET STELSEL 31 AFDELING 1. Principieel verval van huwelijksvoordelen en contractuele erfstellingen Wettelijke vervalregeling na elke vorm van echtscheiding Het begrip voordelen in de zin van artikel 299 BW 31 AFDELING 2. Mogelijkheid om het behoud van de voordelen te bedingen 33 AFDELING 3. Overgangsregeling 35

5 1. Lot van de contractuele erfstellingen ingeval de echtscheiding werd uitgesproken voor 1 september Lot van de huwelijksvoordelen ingeval de echtscheiding op grond van fout of de echtscheiding op grond van feitelijke scheiding wordt uitgesproken vanaf 1 september TITEL III. DE OVEREENKOMSTEN TUSSEN (EX-) ECHTGENOTEN MET BETREKKING TOT HUN PERSOON 38 HOOFDSTUK 1. DE ONDERHOUDSUITKERING TUSSEN (EX-) ECHTGENOTEN NA ECHTSCHEIDING OP GROND VAN ONHERSTELBARE ONTWRICHTING 38 AFDELING 1. Het uitgangspunt van de wetgever: de contractuele afspraken 38 AFDELING 2. De wettelijke regeling Principiële beperking in de tijd De uitzonderlijke verlenging De wijzigbaarheid...45 A. De principiële veranderlijkheid 45 B. Twistpunt: de mogelijkheid tot conventionele uitschakeling 46 C. Wijzigbaarheid tijdens de vereffening en de verdeling van het huwelijksvermogensstelsel Kapitalisatie Bevoegde rechter Toekenning van een onderhoudsuitkering na de echtscheiding.51 H O O FD ST U K 2. DE O N DE R H OU D SU I T KE R I N G T US SE N ( E X - ) E C H T G E N O T E N N A E C H T S C H E I D I N G D O O R O N D E R L I N G E TOESTEMMING.53 AFDELING 1. Het probleem onder het oude recht..53 AFDELING 2. De ommekeer in de wet van 27 april 2007: wijzigbaarheid van de overeengekomen uitkering op eenzijdig verzoek Draagwijdte van het wettelijk principe...54

6 A. Onmogelijkheid tot herziening in het vonnis dat de echtscheiding door onderlinge toestemming uitspreekt 54 B. Verhoging, vermindering of afschaffing van de overeengekomen uitkering 56 C. Geen ambtshalve herzieningsmogelijkheid van de rechter...58 D. Wettelijke herzieningscriteria 59 1) Nieuwe omstandigheden onafhankelijk van de wil van partijen..59 2) Geen aanpassingsmogelijkheid bij de wijziging in de financiële toestand door de vereffening/verdeling van het huwelijksvermogensstelsel Conventionele uitzonderingen 63 A. Uitdrukkelijke overeenkomst.63 B. Beperking of uitbreiding van de herzieningsmogelijkheid 65 C. Het belang van nauwkeurige clausules.66 AFDELING 3. Het overgangsrecht..67 TITEL IV. DE OVEREENKOMSTEN MET BETREKKING TOT DE K I N D E R E N ( O U D E R L I J K G E Z A G, O M G A N G S R E C H T E N KINDERALIMENTATIE) 70 HOOFDSTUK 1. DE GELDINGSKRACHT NA DE ECHTSCHEIDING VAN (DRINGENDE) VOORLOPIGE MAATREGELEN MET BETREKKING TOT DE KINDEREN..70 AFDELING 1. Principe: doorwerking van de akkoorden aangaande de voorlo pige maatrege len met betrekking tot de kinder en na de echtscheiding...70 AFDELING 2. Wijzigingsmogelijkheid in het belang van het kind.74 HOOFDSTUK 2. WIJZIGBAARHEID VAN DE OVEREENKOMSTEN MET BETREKKING TOT DE KINDEREN NA ECHTSCHEIDING.76 AFDELING 1. Problematiek van de wijzigbaarheid na echtscheiding door onderlinge toestemming van de onderhoudsbijdrage voor de kinderen Wijzigingscriteria voor de onderhoudsbijdrage na echtscheiding door onderlinge toestemming 76

7 A. Het vereiste van nieuwe omstandigheden buiten de wil van de partijen die hun toestand of die van de kinderen ingrijpend wijzigen..77 B. Twistpunt: het belang van het kind als voornaamste criterium 78 C. Bevoegde rechter Indexatie van de onderhoudsbijdrage na echtscheiding door onderlinge toestemming.84 AFDELING 2. Problematiek van de wijzigbaarheid na echtscheiding door onderlinge toestemming van de voorafgaande overeenkomsten in verband met het ouderlijk gezag over de kinderen Het vereiste van nieuwe omstandigheden buiten de wil van de partijen die hun toestand of die van de kinderen ingrijpend wijzigen Contradictie tussen artikel 387bis BW en artikel 1288, tweede lid Ger.W Verschillende toepassing van de wijzigingscriteria van artikel 1288, tweede lid Ger.W. bij wijzigingsverzoeken van de onderhoudsbijdragen enerzijds en de wijzigingsverzoeken van de afspraken omtrent het ouderlijk gezag anderzijds 88 AFDELING 3. Belang van duidelijke herzieningsclausules.90 AFDELING 4. Twistpunt: nieuwe homologatiebeslissing vereist of niet 95 AFDELING 5. Verzaking aan de familierechtelijke overeenkomsten met betrekking tot de kinderen CONCLUSIE BIBLIOGRAFIE 104

8 INLEIDING 1. Uit de echt scheiden is vandaag geen taboe meer. Het is een algemeen verspreid fenomeen geworden. Er doen zich vaak problemen voor tussen gescheiden echtgenoten na de echtscheiding: bepaalde vermogensrechtelijke aspecten moeten nog geregeld worden, de verblijfsregeling voor de kinderen wordt niet nageleefd, de onderhoudsuitkering tussen exechtgenoten of de onderhoudsbijdrage voor de kinderen is niet meer toereikend De vraag rijst dan hoe aan die problemen verholpen kan worden. In welke mate werken de overeenkomsten gesloten tijdens de echtscheidingsprocedure door na de echtscheiding en in welke mate kunnen nog overeenkomsten worden gesloten na de echtscheiding? 2. Deze masterproef handelt over de overeenkomsten gesloten na de echtscheiding tussen (ex-) echtgenoten. Ik heb dit onderverdeeld in vier grote titels: gedeeltelijke of volledige akkoorden aangaande de voorlopige maatregelen bij echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, de vermogensrechtelijke overeenkomsten na echtscheiding, de overeenkomsten tussen ex-echtgenoten met betrekking tot hun persoon en de overeenkomsten met betrekking tot de kinderen. De eerste titel handelt over de gedeeltelijke of volledige akkoorden aangaande de voorlopige maatregelen bij echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting. Daarbij bespreek ik de vernieuwde mogelijkheid overeenkomstig artikel 1256 Ger.W. betreffende de homologatie van de (gedeeltelijke) akkoorden aangaande de voorlopige maatregelen tijdens de echtscheidingsprocedure. De nieuwe echtscheidingswet van 27 april 2007 heeft de mogelijkheid ingevoerd om de gehomologeerde akkoorden te laten bekrachtigen door de feitenrechter voor de periode die volgt op de echtscheiding. Onder deze titel bespreek ik die homologatie- en bekrachtigingsmogelijkheid. In de tweede titel zal ik het hebben over de vermogensrechtelijke overeenkomsten die gesloten worden na de echtscheiding tussen ex-echtgenoten. Een belangrijk punt dat na de echtscheiding dient te gebeuren, is de vereffening en verdeling van het huwelijksvermogensstelsel. De echtgenoten kunnen de vereffening en verdeling in der minne regelen of via een gerechtelijke procedure. Er rijzen veel problemen bij de vereffening en verdeling van het huwelijksvermogensstelsel. Ik zal enkel een algemeen beeld schetsen van de vereffening en verdeling. Ik zal het ook hebben over het lot van de huwelijksvoordelen na de

9 echtscheiding. De nieuwe echtscheidingswet van 27 april 2007 heeft het principiële verval van de huwelijksvoordelen na echtscheiding ingevoerd, maar de mogelijkheid bestaat om het behoud te bedingen. Het derde onderdeel behandelt de onderhoudsuitkering tussen (ex-)echtgenoten. De nieuwe echtscheidingswet van 27 april 2007 heeft op het vlak van de onderhoudsuitkering tussen exechtgenoten enorme innovaties teweeggebracht. Ik zal daarbij kort de problematiek onder het oude recht schetsen. Een nauwkeurige analyse van het nieuwe principe zal zeker niet ontbreken. De nieuwe echtscheidingswet bevat uiteraard ook enkele interpretatieproblemen. Een vraag die ondermeer rijst is of dat de mogelijkheid tot conventionele uitschakeling van de wijzigbaarheid voorbehouden is voor de echtscheiding door onderlinge toestemming of dat die eveneens bestaat voor echtgenoten die uit de echt scheiden op grond van onherstelbare ontwrichting. Er duiken ook vragen op over de werking in de tijd van de nieuwe bepaling over de wijzigbaarheid van de onderhoudsuitkering. Dit zal ik eveneens bespreken. Tenslotte bespreek ik de overeenkomsten met betrekking tot de kinderen. De nieuwe echtscheidingswet heeft geen veranderingen meegebracht op het gebied van de overeenkomsten met betrekking tot de kinderen. De mogelijkheid om de overeenkomsten met betrekking tot de kinderen te wijzigen staat steeds open in het belang van het kind. De wijzigbaarheid van de overeenkomsten met betrekking tot de kinderen bij echtscheiding door onderlinge toestemming staat uitdrukkelijk in het Gerechtelijk Wetboek. In de rechtspraak bestaan al talrijke voorbeelden. In dit kader rijzen er ook een aantal vragen, zoals de vraag of er een nieuwe homologatiebeslissing vereist is of niet en of dat het belang van het kind het voornaamste criterium is bij de beoordeling over het al dan niet wijzigen van de overeenkomsten. 3. Mijn masterproef kadert in het Interdisciplinair Project voor de Optimalisatie van Scheidingstrajecten (IPOS), waaraan ik dit academiejaar heb meegewerkt. Het onderzoek betreft een samenwerking tussen de UGent en KULeuven. De faculteiten psychologie en pedagogische wetenschappen, economie en bedrijfskunde, rechtsgeleerdheid en geneeskunde werken mee. Het is een onderzoek naar meer kwaliteit van leven voor gezinnen in een scheidingssituatie en na scheiding. Overeenkomsten van tijdens de echtscheiding worden geanalyseerd. Na een bepaalde periode zal blijken in welke overeenkomsten zich problemen voordoen na de echtscheiding. Het is dan de bedoeling om aan de hand van de resultaten die

10 problemen te voorkomen in de toekomst. Op dit moment zijn er nog geen definitieve resultaten die ik kan verwerken in deze masterproef. Voorlopig resultaat toont aan dat mensen die door onderlinge toestemming uit de echt scheiden aangeven dat ze hun regelingen meer naleven, dat ze minder conflict hebben over hun regelingen en dat ze hun regelingen als meer fair ervaren. Longitudinale opvolging is nodig, want het moment van de bevraging was verschillend voor de echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting en de echtscheiding door onderlinge toestemming. De mensen die werden aangesproken in de rechtbank die uit de echt scheiden op grond van onherstelbare ontwrichting zaten immers nog in het begin van hun traject, in tegenstelling tot de echtgenoten die uit de echt scheiden door onderlinge toestemming, die op het einde van hun traject zaten. Het opvolgingsonderzoek zal aantonen wat de rol is van de tijd 1. 1 Gastcollege prof. A. BUYSSE in de les van familiale geschillen en bemiddeling op 10 maart 2009.

11 TITEL I. GEDEELTELIJKE OF VOLLEDIGE AKKOORDEN AANGAANDE DE VOORLOPIGE MAATREGELEN BIJ ECHTSCHEIDING OP GROND VAN ONHERSTELBARE ONTWRICHTING HOOFDSTUK 1. MOGELIJKHEID OM (GEDEELTELIJKE) AKKOORDEN AANGAANDE DE VOORLOPIGE MAATREGELEN TE HOMOLOGEREN TIJDENS DE ECHTSCHEIDINGSPROCEDURE AFDELING 1. Draagwijdte van de mogelijkheid om akkoorden aangaande de voorlopige maatregelen te homologeren tijdens de echtscheidingsprocedure 4. Artikel 1256 van het Gerechtelijk Wetboek biedt de partijen de mogelijkheid om op ieder ogenblik de rechter te verzoeken hun overeenkomsten te homologeren over de voorlopige maatregelen met betrekking tot de persoon, het levensonderhoud en de goederen van de echtgenoten of van hun kinderen Er kan zowel een gedeeltelijk als een volledig akkoord aangaande de voorlopige maatregelen gehomologeerd worden 3. In tegenstelling tot het oude artikel 1258, 2, eerste lid Ger.W. staat dit niet meer uitdrukkelijk bepaald in de wet, maar volgt dit noodzakelijk uit het derde lid van het nieuwe artikel 1256 Ger.W. 4. De wetgever vond het erg belangrijk dat scheidende echtgenoten er zoveel mogelijk toe zouden worden aangezet akkoorden te sluiten, zowel over voorlopige maatregelen als over de gevolgen van de echtscheiding De mogelijkheid om akkoorden te sluiten over voorlopige maatregelen was voor de echtscheidingswet van 27 april 2007 beperkt tot de akkoorden die op de inleidingszitting aan 2 Artikel 1256, eerste lid Ger.W. 3 Artikel 1256, derde lid Ger.W. 4 P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) H. CASMAN, Nieuw echtscheidingsrecht. Toelichting voor de notariële praktijk, Not.Fisc.M. 2007, (277) 282.

12 de rechter ter bekrachtiging werden voorgelegd 6. Nu kan de homologatie bekomen worden op ieder ogenblik tijdens de procedure 7. Dit houdt ten eerste in dat de echtgenoten die een (partieel) akkoord bereikt hebben betreffende de voorlopige maatregelen bij de aanvang van de procedure, hun akkoord, na een vordering in de gedinginleidende akte, ter homologatie kunnen voorleggen aan de echtscheidingsrechter. Ten tweede kan ook een later (partieel) akkoord bij gezamenlijke conclusie ter homologatie worden voorgelegd tot aan het sluiten van de debatten van de echtscheidingsprocedure ten gronde 8. Die laatste mogelijkheid vervalt van zodra de vordering tot het verkrijgen van voorlopige maatregelen aanhangig is gemaakt bij de kortgedingrechter, hetzij in geval van rechtstreekse saisine door een dagvaarding, hetzij doordat de rechtbank van eerste aanleg voorheen reeds de zaak van de voorlopige maatregelen, die voor deze instantie werd ingeleid, naar de eerste dienstige zitting van het kort geding had verwezen 9. In dat geval dient de kortgedingrechter te oordelen over de voorlopige maatregelen 10. AFDELING 2. Wijze waarop de vordering wordt ingeleid 7. Er bestaan niet minder dan tien verschillende mogelijkheden om een vordering tot voorlopige maatregelen tijdens de echtscheidingsprocedure op grond van onherstelbare ontwrichting aanhangig te maken wanneer men de gewijzigde regels van de wet van 27 april 2007 combineert met de ongewijzigd gebleven procedurebepalingen De kortgedingrechter kan niet gevat worden bij verzoekschrift teneinde voorlopige maatregelen te bekomen. Tijdens de parlementaire voorbereiding werd dit niet opportuun geacht omdat de termijn voor verschijning voor de rechter in kort geding zeer kort is (twee dagen) en dat de wijze van overmaken van het verzoekschrift aan de verweerder, namelijk 6 F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) Artikel 26 van de wet betreffende de hervorming van de echtscheiding, BS 7 juni K. VERSTRAETE, Hervorming echtscheidingsrecht. Wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding, NJW 2007, (626) F. SWENNEN en F. APS, De echtscheidingswet 2007, RW , (554) Ibid. 11 P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) 121.

13 door toezending van een kopie bij gerechtsbrief, moeilijkheden zou kunnen opleveren 12. Als één van de echtgenoten de kortgedingrechter rechtstreeks wenst te vatten, dan moet dit gebeuren via een dagvaarding 13. De verwerende echtgenoot moet de eisende echtgenoot voor de kortgedingrechter dagvaarden via een afzonderlijk gerechtsdeurwaarderexploot wanneer er een vordering tot echtscheiding is ingesteld zonder dat de eisende partij een vordering tot het verkrijgen van voorlopige maatregelen heeft ingesteld. De eisende echtgenoot kan ook rechtstreeks een vordering tot voorlopige maatregelen aanhangig maken bij de kortgedingrechter door een afzonderlijk gerechtsdeurwaarderexploot 14. De eiser kan bovendien de vordering tot echtscheiding en de vordering tot het bekomen van voorlopige maatregelen inleiden door middel van een gecombineerde dagvaarding in één gerechtsdeurwaarderexploot, zoals ingevoerd door de wetten van 30 juni en 20 mei betreffende de hervorming van de echtscheidingsprocedures 17. De eiser heeft hierbij de keuze tussen een gecombineerde dagvaarding met enkelvoudige dagstelling of een gecombineerde dagvaarding met tweevoudige dagstelling. Bij een gecombineerde dagvaarding met enkelvoudige dagstelling worden beide vorderingen op dezelfde datum voor de rechtbank van eerste aanleg ingeleid. Bij een gecombineerde dagvaarding met tweevoudige dagstelling wordt zowel de echtscheidingsvordering voor de rechtbank van eerste aanleg als de vordering tot voorlopige maatregelen voor de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg op vaste datum ingeleid Memorie van toelichting, Parl.St. Kamer , nr. 51K2341/001, 24; Verslag namens de commissie voor de justitie, Parl.St. Kamer , nr. 51K2341/018, 53; F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) Ibid. 14 Ibid. 15 Wet van 30 juni 1994 tot wijziging van artikel 931 van het Gerechtelijk Wetboek en van de bepalingen betreffende de procedures van echtscheiding, BS 21 juli Wet van 20 mei 1997 tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek en het Burgerlijk Wetboek betreffende de procedures tot echtscheiding, BS 27 juni F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) 136.

14 9. De partijen hebben ook de mogelijkheid de vordering tot het verkrijgen van voorlopige maatregelen in te leiden via een gecombineerd verzoekschrift. Het inleidend verzoekschrift tot echtscheiding kan eveneens vorderingen met betrekking tot voorlopige maatregelen bevatten, zowel in geval van een eenzijdige vordering, als in geval van gezamenlijke vordering 19. In dat geval moeten beide vorderingen noodzakelijk worden ingeleid voor de rechtbank van eerste aanleg: het is niet mogelijk om met een enkel verzoekschrift enerzijds de echtscheidingsvordering in te leiden bij de burgerlijke rechtbank en anderzijds de vordering inzake de voorlopige maatregelen in te leiden bij de voorzitter rechtsprekend in kortgeding 20. Dit gebeurt verplicht met een gecombineerd verzoekschrift met enkelvoudige dagstelling De partijen kunnen eveneens opteren voor een vrijwillige verschijning voor de voorzitter overeenkomstig artikel 706 Ger.W. Indien er reeds een beschikking inzake voorlopige maatregelen werd geveld en één van de echtgenoten nieuwe voorlopige maatregelen wenst, dan kan men de voorzitter vatten overeenkomstig artikel 1280, laatste lid Ger.W De burgerlijke rechter bij wie de vordering tot echtscheiding en tot voorlopige maatregelen bij enkelvoudige dagstelling aanhangig wordt gemaakt, hetzij via een gecombineerde dagvaarding, hetzij via een gecombineerd verzoekschrift kan, overeenkomstig artikel 1256, derde lid Ger.W., enkel hetzij het volledige of gedeeltelijke akkoord van de echtgenoten inzake de voorlopige maatregelen homologeren, hetzij de zaak van de voorlopige maatregelen op verzoek van één van de partijen verwijzen naar de eerste dienstige terechtzitting voor de kortgedingrechter 23. Indien de echtgenoten wensen hun (gedeeltelijk) akkoord te laten homologeren, beschikt de rechter over een marginaal toetsingsrecht 24. Indien er geen overeenkomst tussen de echtgenoten bestaat, of slechts een gedeeltelijke, dan wordt 19 F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) 136; P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) Ibid.

15 de zaak op verzoek van één van de partijen verwezen naar de eerste dienstige zitting van de kortgedingrechter, voor zover deze nog niet is ingeschreven op de rol van de zaken in kort geding 25. De burgerlijke rechtbank kan dit niet ambtshalve 26. In dat geval wordt, hoewel de wet dit niet uitdrukkelijk bepaalt, de zaak van de echtscheiding ingeschreven op de rol van de burgerlijke rechtbank op basis van het origineel van het gerechtsdeurwaarderexploot, en de zaak van de voorlopige maatregelen op de rol van het kort geding op voorlegging door de eiser van een door de gerechtsdeurwaarder voor eensluidend verklaard afschrift 27. Artikel 803 Ger.W. is van toepassing Het akkoord van de echtgenoten aangaande de voorlopige maatregelen kan slechts aan de burgerlijke rechtbank voorgelegd worden voor zover er bij de kortgedingrechter nog geen vordering tot het bekomen van voorlopige maatregelen aanhangig werd gemaakt 29. Dit is wel zo wanneer een dagvaarding voor de kortgedingrechter is gebeurd of wanneer de burgerlijke rechtbank voorheen reeds de zaak van de voorlopige maatregelen die voor hem was ingeleid door middel van een gecombineerd verzoekschrift of een gecombineerde dagvaarding met enkelvoudige dagstelling - naar de eerste dienstige zitting van het kort geding heeft verwezen. Als de kortgedingrechter wel al gevorderd werd, dan dienen de echtgenoten hun akkoord aangaande de voorlopige maatregelen voor te leggen aan de voorzitter rechtsprekend in kort geding bij wie de vordering inzake voorlopige maatregelen hangende is Artikel 1256, derde lid Ger.W.; F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) 120; F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) Ibid.

16 AFDELING 3. Homologatie van de akkoorden tijdens de echtscheidingsprocedure 13. Overeenkomstig artikel 1256, tweede lid Ger.W. kan de rechter de homologatie weigeren als de overeenkomst duidelijk in strijd is met het belang van de kinderen 31. De wetgever beoogt daarmee een marginale toetsing 32. Indien de overeenkomst niet duidelijk in strijd is met het belang van de kinderen, moet de rechter de overeenkomst over de voorlopige maatregelen bekrachtigen zonder dat hij dienaangaande over enige appreciatiebevoegdheid beschikt 33. Het feit dat de wettekst enkel vermeldt dat de rechter de overeenkomst kan weigeren te homologeren als die in strijd is met de belangen van de kinderen, is bekritiseerbaar 34. Onder het oude artikel 1258, 2, tweede lid Ger.W. had de rechter de mogelijkheid om de overeenkomst inzake de kinderen inhoudelijk te controleren en mocht hij die slechts bekrachtigen voor zover hij die vanuit het standpunt van het kind aanvaardbaar vond 35. De wetgever hanteert een nieuwe formulering in de nieuwe wet om te verduidelijken dat de bevoegdheid van de rechter beperkt is tot een marginale toetsing: de rechter mag slechts weigeren om het akkoord te bekrachtigen voor zover het manifest indruist tegen het belang van het kind 36. Zo is de tekst van de wet in overeenstemming gebracht met artikel 1290, vijfde lid en artikel 1293, laatste lid Ger.W. inzake echtscheiding door onderlinge toestemming, en met artikel 374, 2, eerste lid BW zoals ingevoerd door de wet van 18 juli 2006 inzake de akkoorden van de ouders met betrekking tot de verblijfsregeling van hun minderjarige kinderen Wat de maatregelen die de echtgenoten zelf aanbelangen betreft, heeft de rechter geen beoordelingsbevoegdheid bij de homologatie 38. De rechter moet hun overeenkomst over de 31 Artikel 1256, tweede lid Ger.W. 32 P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) Advies van de Raad van State, Parl.St. Kamer , nr. 51K2341/001, P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) Memorie van toelichting, Parl.St. Kamer , nr. 51K2341/001, 29; P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) Memorie van toelichting, Parl.St. Kamer , nr. 51K2341/001, 29; F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) K. VERSTRAETE, Hervorming echtscheidingsrecht. Wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding, NJW 2007, (626) 634.

17 voorlopige maatregelen bekrachtigen onder voorbehoud van strijdigheid met de openbare orde of de goede zeden 39. Die regel blijft gelden onder het nieuwe echtscheidingsrecht hoewel het oude artikel 1258, 2, eerste lid Ger.W. niet in de nieuwe wettekst werd hernomen 40. AFDELING 4. Voorlopige uitwerking 15. De maatregelen zijn voorlopig in die zin dat ze niet raken aan de grond van de zaak en dat ze in principe enkel gelden voor de duur van de echtscheidingsprocedure. De gelding van de maatregelen houdt in beginsel op vanaf het ogenblik dat het echtscheidingsvonnis in kracht van gewijsde treedt 41. Niettemin gelden de maatregelen betreffende het gezag over de persoon van het kind en het beheer van zijn goederen ook na de ontbinding van het huwelijk (artikel 302 BW). Bovendien kunnen de partijen na het verstrijken van een termijn van drie maanden volgend op de homologatie van hun overeenkomst (of een beschikking in kort geding) om de bekrachtiging van de maatregelen door de feitenrechter vragen. Dit keer definitief en ook voor de periode die volgt op de echtscheiding. De gedeeltelijke akkoorden inzake de vereffening van het huwelijksvermogensstelsel gesloten tijdens de echtscheidingsprocedure blijven gesloten onder de opschortende voorwaarden van definitieve uitspraak van de echtscheiding en van hun bekrachtiging tijdens de procedure van vereffening en verdeling P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) K. VERSTRAETE, Hervorming echtscheidingsrecht. Wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding, NJW 2007, (626) H. CASMAN, Nieuw echtscheidingsrecht. Toelichting voor de notariële praktijk, Not.Fisc.M. 2007, (277) 282.

18 HOOFDSTUK 2. BEKRACHTIGING VAN DE VOORLOPIGE MAATREGELEN DOOR DE ECHTSCHEIDINGSRECHTER AFDELING 1. Mogelijkheid tot bekrachtiging na drie maanden 16. Artikel 1257, eerste lid Ger.W. bepaalt dat, onverminderd artikel 302 BW, de tijdens de echtscheidingsprocedure gehomologeerde overeenkomsten of de maatregelen bevolen in kort geding, voorlopig zijn in de zin van artikel 1039, eerste lid Ger.W. 43. Deze enigszins overbodige bepaling, althans wat betreft de maatregelen bevolen door de kortgedingrechter, beklemtoont de zorg van de wetgever. De wetgever wenst te verhinderen dat de maatregelen die noodzakelijkerwijze met spoed werden genomen of de overeenkomsten die in crisissituatie werden afgesloten gevolgen zouden hebben op lange termijn 44. De rechter ten gronde die later kennis neemt van een eventueel geschil is bijgevolg niet gebonden door de overeenkomsten of maatregelen genomen in de loop van het echtscheidingsgeding Artikel 1257, tweede lid Ger.W. bepaalt echter dat de partijen na het verstrijken van een termijn van drie maanden volgend op de beschikking in kort geding houdende voorlopige maatregelen respectievelijk op de homologatie van hun overeenkomst inzake voorlopige maatregelen om de bekrachtiging van die maatregelen kunnen verzoeken door de feitenrechter. Dit keer definitief en ook voor de periode die volgt op de echtscheiding 46. Hier heeft de wetgever willen tegemoet komen aan de verzuchting van sommige echtgenoten om te ontsnappen aan het voorlopige karakter van de voorlopige maatregelen ingeval zij de gevolgen van die maatregelen wensen te handhaven 47. Uit de praktijk zal blijken of de ex-echtgenoten gebruik zullen maken van de mogelijkheid om deze akkoorden drie maanden later nogmaals te bekrachtigen. Sommige auteurs zijn van 43 F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) Memorie van toelichting, Parl.St. Kamer , nr. 51K2341/001, F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) Memorie van toelichting, Parl.St. Kamer , nr. 51K2341/001,

19 oordeel dat de mogelijkheid tot bekrachtiging maar van zeer bedenkelijk nut is, aangezien de rechter in vele gevallen de echtscheiding dadelijk uitspreekt en dat de echtgenoten hierdoor zelden geneigd zullen zijn om daarvoor nog eens terug te komen en een verzoek hiertoe afzonderlijk in te dienen Overeenkomstig artikel 1257, tweede lid Ger.W. is de feitenrechter bevoegd voor de bekrachtiging van de voorlopige maatregelen. Zolang de echtscheidingsprocedure hangende is, kan worden aangenomen dat de burgerlijke rechter die gevat is voor de echtscheidingsvordering, de feitenrechter is die kennis dient te nemen van de vraag tot bekrachtiging 49. Eens de echtscheiding is uitgesproken en definitief is geworden, gelden de normale bevoegdheidsregels. Wat betreft de maatregelen aangaande de kinderen dient de jeugdrechtbank te worden gevat wat betreft de maatregelen inzake de regeling van het ouderlijk gezag en de verblijfsregeling, en de vrederechter wanneer het om een louter alimentair aspect gaat 50. Wat betreft de akkoorden inzake de vereffening en de verdeling lijkt de rechtbank van eerste aanleg belast met de vereffening en de verdeling bevoegd voor de bekrachtiging van de gedeeltelijke akkoorden 51. AFDELING 2. Het voorlopig karakter van de akkoorden versus de principiële doorwerking van maatregelen met betrekking tot de kinderen op grond van artikel 302 van het Burgerlijk Wetboek 19. Overeenkomstig artikel 302 BW worden, na de ontbinding van het huwelijk door echtscheiding, het gezag over de persoon van het kind en het beheer van zijn goederen uitgeoefend ofwel door beide ouders gezamenlijk ofwel door degene aan wie ze werden toevertrouwd, hetzij bij een overeenkomst die werd gehomologeerd zoals bepaald in artikel 48 H. CASMAN, Nieuw echtscheidingsrecht. Toelichting voor de notariële praktijk, Not.Fisc.M. 2007, (277) F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) 139; J.-P. MASSON, La loi du 27 avril 2007 réformant le divorce, JT 2007, (537) 541. Contra: M. DEMARET, Les mesures provisoires: beaucoup de bruit pour pas grand chose? in Y.H. LELEU en D. PIRE (eds.), La réforme du divorce, Première analyse de la loi du 27 avril 2007, Brussel, Larcier, 2007, (67) 86, die stelt dat de rechter in kort geding bevoegd zou zijn, behoudens de hypothese dat deze nooit werd gevat. 50 F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) Ibid.

20 1256 Ger.W., hetzij bij een beschikking van de voorzitter rechtsprekend in kort geding overeenkomstig artikel 1280 Ger.W., en dit onverminderd de in artikel 387bis BW aan de jeugdrechter geboden mogelijkheid om op vordering van de ouders of één van hen of van de procureur des Konings beschikkingen betreffende het ouderlijk gezag op te leggen of te wijzigen. De bekrachtigde overeenkomst respectievelijk gewezen beslissing met betrekking tot de uitoefening van het ouderlijk gezag blijft gelden na de ontbinding van het huwelijk, behoudens een latere tussenkomst van de jeugdrechtbank of van de voorzitter in kort geding in spoedeisende gevallen op basis van artikel 584 Ger.W. 52. AFDELING 3. Uitholling van artikel 1257, tweede lid Ger.W. 20. Artikel 1257, tweede lid Ger.W. is een volstrekt overbodige bepaling en is misleidend wat het definitieve karakter van de maatregelen betreft 53. Ten eerste zijn overeenkomsten aangaande de minderjarige kinderen steeds voor wijziging vatbaar (artikel 387bis, eerste lid BW). Artikel 301, 1 BW bepaalt dat de echtgenoten op elk ogenblik kunnen overeenkomen omtrent de onderhoudsuitkering na echtscheiding en verder voorziet artikel 301, 7 BW dat de onderhoudsuitkering ook na de echtscheiding wijzigbaar is. Tenslotte voorziet artikel 1257, derde lid Ger.W. zelf een uitzondering voor akkoorden omtrent de vereffening en de verdeling van het huwelijksvermogensstelsel De steeds voor wijziging vatbare overeenkomsten met betrekking tot de kinderen op grond van artikel 387bis BW 21. Artikel 387bis, eerste lid BW bepaalt dat de jeugdrechtbank in het belang van het kind, op verzoek van beide ouders, één van hen of van de procureur des Konings alle beschikkingen met betrekking tot het ouderlijk gezag kan opleggen of wijzigen 55. Het door de wet van F. APS, De geldingsduur van (dringende) voorlopige maatregelen na echtscheiding: en stand van zaken (noot onder Cass. 12 november 2002), RW , (622) P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) 124; K. VERSTRAETE, Hervorming echtscheidingsrecht. Wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding, NJW 2007, (626) K. VERSTRAETE, Hervorming echtscheidingsrecht. Wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding, NJW 2007, (626) E. VAN DER VELPEN, De wijzigbaarheid van de voorafgaande afspraken i.v.m. het ouderlijk gezag over de kinderen bij de echtscheiding door onderlinge toestemming, EJ 2005, (97) 97.

21 april 1995 betreffende het ouderlijk gezag 56 ingevoerde artikel 387bis BW geeft de mogelijkheid om alle beschikkingen met betrekking tot de kinderen na de echtscheiding te wijzigen wanneer het belang van het kind dit vereist 57. Het heeft dus geen zin om in een bijkomende bekrachtiging van reeds bestaande maatregelen aangaande de minderjarige kinderen te voorzien De mogelijkheid van de echtgenoten om op elk ogenblik overeenkomsten te sluiten omtrent een eventuele onderhoudsuitkering op grond van artikel 301, 1 BW 22. Artikel BW bepaalt dat partijen op elk ogenblik kunnen overeenkomen omtrent een eventuele onderhoudsuitkering, het bedrag ervan en de nadere regels volgens dewelke het overeengekomen bedrag zal kunnen worden herzien. De overeenkomst betreffende de onderhoudsuitkering die gesloten wordt tijdens de procedure heeft voorlopige werking, tenzij ze bekrachtigd wordt door de rechter ten gronde. Na de bekrachtiging krijgt de overeenkomst betreffende de onderhoudsuitkering overeenkomstig artikel 1257, tweede lid Ger.W. definitieve werking. Deze bepaling is evenwel misleidend aangezien de onderhoudsuitkering ook na de bekrachtiging voor wijziging vatbaar blijft, behoudens andersluidende overeenkomst 59. De onderhoudsuitkering is op grond van artikel BW voor wijziging vatbaar wanneer het bedrag ervan ten gevolge van nieuwe omstandigheden onafhankelijk van de wil van partijen niet meer aangepast is (zie verder in Titel III). 3. Het niet-definitieve karakter van de gedeeltelijke overeenkomsten met betrekking tot de vereffening van het huwelijksvermogensstelsel op grond van artikel 1257, derde lid Ger.W. 23. De nieuwe echtscheidingswet voorziet de mogelijkheid om (partiële) akkoorden inzake de vereffening en verdeling van het huwelijksvermogensstelsel te sluiten tijdens de echtscheidingsprocedure 60. De regering wil hiermee de echtgenoten aanmoedigen om al voor de ontbinding van hun huwelijksvermogensstelsel een aantal discussiepunten te beslechten, 56 Wet van 13 april 1995 betreffende de gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag, BS 24 mei F. BUYSSENS, Wijziging, na echtscheiding door onderlinge toestemming, van de onderhoudsbijdrage voor de kinderen, RW , (1065) P. SENAEVE, De wet van 27 april 2007 tot hervorming van het echtscheidingsrecht. Deel I. De echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, T.Fam. 2007, (103) K. VERSTRAETE, Hervorming echtscheidingsrecht. Wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding, NJW 2007, (626) Artikel 1257, derde lid Ger.W.

22 want volgens de regering stemt de wil om te wachten tot de echtscheidingsprocedure achter de rug is om het vermogen te verdelen niet overeen met de huidige economische realiteit 61. Deze overeenkomsten worden gesloten onder de opschortende voorwaarden van de definitieve uitspraak van de echtscheiding en van hun bekrachtiging tijdens de procedure van vereffening en verdeling. De regering achtte het bijzonder belangrijk dat de overeenkomsten niet op definitieve wijze zouden vooruitlopen op de te realiseren vereffening van het huwelijksvermogensstelsel, gelet op het feit dat de globale situatie van de betrokken vermogens nog niet vastligt Sommige auteurs gaan ervan uit dat de bekrachtiging waarvan sprake is in artikel 1257, derde lid Ger.W. een gerechtelijke bekrachtiging zou kunnen zijn. Anderen menen dat dit absoluut onverenigbaar zou zijn met de geest van de amendering van dat artikel 63. Er werd immers gezegd dat de echtgenoten zich niet definitief kunnen binden zolang de omvang van de te vereffenen boedel niet gekend is en ze de exacte weerslag van het gedeeltelijk akkoord niet correct kunnen inschatten. Dus zijn het zij die mogen oordelen en beslissen of ze de gemaakte akkoorden zullen bekrachtigen of niet na de ontbinding van het huwelijk Volgens sommige rechtsgeleerden wordt het sluiten van deelakkoorden met betrekking tot de vereffening en verdeling beter afgeraden daar het een dubbelzinnige situatie creëert: de echtgenoten denken dat ze iets geregeld hebben en eigenlijk is geen van hen door dit akkoord gebonden 65. Mijns inziens hebben deelakkoorden met betrekking tot de vereffening en verdeling wel degelijk zin, daar de echtgenoten er reeds toe worden aangezet om na te denken over hoe ze het allemaal willen regelen na de echtscheiding. Als de echtgenoten na de echtscheiding nog over alle aspecten van de vereffening-verdeling moeten overeenkomen, kan dit aanleiding geven tot nodeloos lang aanslepende discussies. Het lijkt me aangewezen dat de echtgenoten al eens bij de vereffening-verdeling stilstaan voor of tijdens de echtscheidingsprocedure, dan zal het nadien allemaal vlugger geregeld zijn. 61 Verslag namens de commissie voor justitie, Parl.St. Kamer , nr. 51K2341/018, 59; K. VERSTRAETE, Hervorming echtscheidingsrecht. Wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding, NJW 2007, (626) Verslag namens de commissie voor justitie, Parl.St. Kamer , nr. 51K2341/018, 60; K. VERSTRAETE, Hervorming echtscheidingsrecht. Wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding, NJW 2007, (626) H. CASMAN, Nieuw echtscheidingsrecht. Toelichting voor de notariële praktijk, Not.Fisc.M. 2007, (277) Ibid. 65 Ibid.

23 TITEL II. VERMOGENSRECHTELIJKE OVEREENKOMSTEN NA ECHTSCHEIDING HOOFDSTUK 1. ALGEMEEN 26. Het doel dat de wetgever voor ogen had bij het maken van de nieuwe echtscheidingswet was om de scheidende echtgenoten zoveel mogelijk te responsabiliseren. De wetgever vond dat de echtgenoten zelf zoveel mogelijk moeten regelen, hun lot in eigen handen moeten nemen en zelf zoveel mogelijk afspraken moeten maken. De wetgever heeft te weinig aandacht gehad om tegemoet te komen aan de langdurige en zenuwslopende aspecten van de echtscheidingsgevolgen zoals bijvoorbeeld de aanslepende vereffening-verdeling 66. Er werden geen maatregelen getroffen om ervoor te zorgen dat dit wat vlotter zou kunnen geregeld worden, behalve de aanmoediging om hierover akkoorden te sluiten. Het is echter geen verplichting voor de echtgenoten bij de echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting om voorafgaande overeenkomsten te sluiten en bovendien moeten de overeenkomsten die gesloten worden niet allesomvattend zijn. De deelakkoorden moeten daarenboven worden voorgelegd aan de rechter vooraleer ze uitwerking kunnen hebben en door de echtgenoten na de echtscheiding bekrachtigd worden De echtscheiding wegens onherstelbare ontwrichting kan gevraagd worden door één echtgenoot of door twee echtgenoten gezamenlijk 68. In tegenstelling tot de echtscheiding door onderlinge toestemming is bij een echtscheiding op gezamenlijk verzoek geen globaal akkoord vereist over alle gevolgen van de echtscheiding 69. De echtgenoten kunnen de regeling van alle gevolgen van de echtscheiding uitstellen tot na de echtscheiding, ofwel kunnen ze het gedeeltelijk zelf regelen via deelakkoorden ofwel kunnen ze het toch helemaal vooraf regelen en door de echtscheidingsrechter laten homologeren H. CASMAN, Nieuw echtscheidingsrecht. Toelichting voor de notariële praktijk, Not.Fisc.M. 2007, (277) Ibid. 68 F. APS, De rechtspleging en het bewijs inzake echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting van het huwelijk in P. SENAEVE, F. SWENNEN en G. VERSCHELDEN (eds.), De hervorming van het echtscheidingsrecht. Commentaar op de wet van 27 april 2007, Antwerpen, Intersentia, 2008, (101) H. CASMAN, Nieuw echtscheidingsrecht. Toelichting voor de notariële praktijk, Not.Fisc.M. 2007, (277) Ibid.

24 28. Als de echtgenoten vooraf een globaal akkoord sluiten omvat dit ook een regeling van het huwelijksvermogen. Het globaal akkoord wordt dan gehomologeerd door de rechter die de echtscheiding uitspreekt (artikel 1255, 1, laatste lid Ger.W.). Het akkoord inzake de vereffening van het huwelijksvermogen moet na de definitieve uitspraak van de echtscheiding niet meer bekrachtigd worden. Artikel 1257, derde lid Ger.W. is immers van toepassing op deelakkoorden inzake de vereffening van het huwelijksvermogen en dus niet op een globaal akkoord. Daarom valt het aan te bevelen om bij de redactie van een dergelijk akkoord uitdrukkelijk te bevestigen dat het om een globaal akkoord gaat en dat de partijen dus voor het overige niets meer van mekaar willen, zullen of kunnen eisen Zoals hierboven reeds gezegd zijn gedeeltelijke akkoorden over het huwelijksvermogen slechts gesloten onder voorbehoud van bekrachtiging na de definitieve uitspraak van echtscheiding door de ex-echtgenoten tijdens de procedure van vereffening en verdeling Als er vooraf geen akkoord bereikt is, bestaat de mogelijkheid om de vereffening en verdeling van het huwelijksvermogen te regelen na de echtscheiding. De ex-echtgenoten kunnen dit in der minne regelen ofwel via een gerechtelijke procedure Bij een echtscheiding door onderlinge toestemming dient de vereffening en verdeling van het huwelijksvermogensstelsel vast te liggen in de voorafgaande overeenkomsten 74. Dit is achteraf niet voor wijziging vatbaar, tenzij bij bedrog door middel van een vordering tot nietigverklaring 75. De regeling ligt immers aan de basis van de volgehouden onderlinge toestemming van de echtgenoten. Het terugkomen op de regeling zou een terugkomen op de toestemming tot echtscheiding betekenen en dat is uitgesloten De bedoeling van een procedure vereffening en verdeling bestaat erin om elke onverdeeldheid tussen de echtgenoten op te heffen, zodat het in onverdeeldheid laten van een 71 Ibid. 72 Artikel 1257, derde lid Ger.W. 73 H. CASMAN, Nieuw echtscheidingsrecht. Toelichting voor de notariële praktijk, Not.Fisc.M. 2007, (277) H. CASMAN, Nieuw echtscheidingsrecht. Toelichting voor de notariële praktijk, Not.Fisc.M. 2007, (277) Ibid. 76 S. BROUWERS, Echtscheiding door onderlinge toestemming in S. BROUWERS (ed.), Rechtspraktijk i.v.m. familierecht, Antwerpen, Kluwer, 2000, (297) 323.