Massamedia Derde Rijk v456. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 31 mei 2017 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Introductie Introductie Thema Probleemstelling Oriëntatie Hoofdvraag-deelvragen Eindtermen Eindproduct Werkwijzer Vooraf Voorkennis Stap1 Stap2 Stap3 Video Massamedia Bronnen Links Filmtechniek Begrippenlijst Filmtechniek Examenvragen Massamedia Derde Rijk Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Introductie Introductie Hoe verkoop je een oorlog? De filmregisseur van Hitler, Leni Riefenstahl, aan het werk tijdens de film ' Triumpf des Willens ' (Triomf van de wil), een film over de partijdag van de NSDAP. Thema Hitler had een minister van propaganda, Joseph Goebbels, die dag in dag uit bezig was met het verspreiden van Hitlers boodschap. Die boodschap kwam op het volgende neer: Duitsland wordt weer sterk, Duitsland is groot, Duitsland heeft 1 leider en dat is Hitler, Duitsland is machtig, Duitsland haat joden. Democratie is slap. Alleen Hitlers rijk kan zorgen voor eenheid en Pagina 2

4 kracht. Probleemstelling Via massamedia zoals kranten, film, radio en tv kunnen mensen gemanipuleerd worden. Dat betekent dat je als lezer, kijker en luisteraar in een bepaalde richting wordt gestuurd zonder dat je er zelf erg in hebt. Zolang er ook andere, concurrerende informatiebronnen zijn, kan dat op zichzelf nog niet veel kwaad. Anders wordt het in een dictatuur. Met behulp van massamedia kunnen dictators bepalen wat het volk te zien, te horen en te lezen krijgt. Zo heeft Hitler massamedia ingezet om zijn gedachtegoed populair te maken onder het volk. Deze propaganda is een van de factoren waarmee we kunnen verklaren hoe Hitler aan de macht is gekomen. Eindproduct Je schrijft een script en maakt een korte clip. Pagina 3

5 Oriëntatie Hoofdvraag-deelvragen Opdracht: Verklaar de opkomst van het Derde Rijk onder leiding van Hitler. Deelvragen: Welke politieke factoren hebben ertoe geleid dat Hitler aan de macht kwam? Welke sociale factoren hebben ertoe geleid dat Hitler aan de macht kwam? Welke culturele factoren hebben ertoe geleid dat Hitler aan de macht kwam? Welke rol speelden de massamedia bij de opkomst van Hitler? Persoonlijke leervragen Wat wil je zelf te weten komen tijdens de behandeling van dit thema? Wat zijn jouw persoonlijke leerdoelen? Je kunt daarbij denken aan vragen rond de invloed van de huidige media op jou zelf, je omgeving of de samenleving als geheel. Eindtermen Pagina 4

6 Domein A: Historisch besef A4 Verandering en continuïteit A6 Verklaringen en oorzaken Domein B: Oriëntatiekennis Tijdvak 9: kenmerkende aspecten: De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie. Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme. Het voeren van twee wereldoorlogen. Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden. Kernbegrippen: Wereldoorlog Nationalisme Nationaalsocialisme Ideologie Antisemitisme Discriminatie Genocide Massaorganisatie Propaganda Totalitarisme Fascisme Massamedia Racisme Eindproduct Pagina 5

7 Je verklaart de opkomst van het Derde Rijk onder leiding van Hitler. Dat doe je door een script te schrijven en een korte clip te maken. In het script geef je antwoord je op de centrale vraag en verwerk je voorbeelden van propaganda die in het Derde Rijk werden gebruikt. Het script bestaat uit: Verantwoording: daarin beschrijf je jouw keuzeproces: waarom heb je voor deze inhoud en deze vorm gekozen? Achtergrond: daarin beschrijf je beknopt de kern van het onderwerp. Je geeft antwoord op de centrale vraag en de deelvragen. Storyboard: daarin schets je de beelden die je gaat gebruiken. Het storyboard is een schetsmatige weergave van de clip, het ziet eruit als een stripverhaal. Je maakt bovendien een korte clip, waarin jij het begrip propaganda (ten tijde van het Derde Rijk) uitlegt aan leerlingen van de basisschool, groep 8. De clip van ca. 2 minuten laat zien wat propagandavoering inhoudt en welke technieken Hitler en de zijnen gebruikt hebben. Beoordelingscriteria In het script: Wordt antwoord gegeven op de centrale vraag en op de deelvragen. Zijn alle eindtermen verwerkt. De clip: Legt helder uit wat propaganda eigenlijk is. Laat de kijker verschillende voorbeelden van beeldtechnieken zien (montage, beeldkadering, beeldelementen, inzet geluid) die vaak worden gebruikt tijdens het voeren van propaganda. Is opgebouwd uit een intro, een middenstuk en een eind. Is afgestemd op de doelgroep: leerlingen van groep 8 van de basisschool. Pagina 6

8 Werkwijzer Vooraf Activiteiten Stap Groepsgrootte Activiteit Tijd Voorkennis Alleen Ophalen voorkennis. 0,5 uur Stap 1 Alleen Kennisbank 2e fase bestuderen + vragen beantwoorden. 1 uur Stap 2 Alleen Doornemen van de bronnen. 2 uur Stap 3 Samen met een studiegenoot Schrijven van het script en opnemen van de clip. 3 uur Benodigdheden Een videocamera en een eenvoudig montageprogramma (bv. Imovie voor Apple of MovieMaker voor Windows). Voorkennis Wat weet je nog over het gebruik van massamedia in het Derde Rijk? Maak de instaptoets. Massamedia Derde Rijk kn.nu/5qbal 1 van 3 Hoe kreeg Hitler controle over het gedachtegoed van de jeugd? a. Hij bezocht zoveel mogelijk scholen om zijn boodschap te verkondigen. b. Hij gaf nationaalsocialistische jeugdboeken uit. c. Hij liet jeugdfilms met zijn boodschap in bioscopen draaien. d. Hij richtte een eigen jeugdvereniging op. 2 van 3 De nationaalsocialistische regering bedacht een nieuw, uniek ministerie: het Ministerie voor Propaganda. Wie was de minister van dat ministerie? Pagina 7

9 a. Joseph Goebbels b. Rudolf Hess c. Adolf Hitler d. Albert Speer 3 van 3 Welk medium gebruikte deze minister verreweg het meest voor zijn propaganda? a. filmjournaals b. kranten c. radio d. televisie De antwoorden op de vragen vind je in de volgende Kennisbank geschiedenis onderbouw: KB: Communisme en nationaal-socialisme Stap1 Kennisbank Bestudeer uit de Kennisbank geschiedenis tweede fase de onderwerpen: KB: Tijdvak 9: Propaganda en massaorganisaties KB: Tijdvak 9: Communisme, fascisme, nationaal socialisme KB: Tijdvak 9: Twee wereldoorlogen KB Pagina 8

10 : Tijdvak 9: Racisme en discriminatie Maak tijdens het bestuderen van de onderwerpen aantekeningen. Beantwoord na het bestuderen van de Kennisbanken de volgende vragen. Massamedia Derde Rijk kn.nu/ebyp0 1 van 10 Welk soort medium was de Volksempfänger die was ontwikkeld op last van de Rijkspropagandaleider en onmisbaar voor de Duitse propaganda? a. Bioscoop b. Krant c. Radio d. Televisie 2 van 10 Onze hedendaagse leiders moeten enerzijds tot de verbeelding spreken van de mensen, anderzijds moeten zij de taal van de mensen begrijpen. Het is hun plicht om aan de massa op een begrijpelijke manier over te brengen wat zij willen. Van wie is deze uitspraak? a. Goebbels b. Hitler c. Mussolini d. Stalin 3 van 10 In de Russische propaganda raakten verschillende revolutionairen uit de gratie. Hoe zorgde de Russische leiding daarvoor en welk medium gebruikten ze daarbij? 4 van 10 Hoe heette de meest beroemde propagandafilm van de Nazi s en wat was het doel van die film? Pagina 9

11 5 van 10 Geef aan welke vlag bij welke dictatuur hoort en hoe het betreffende symbool in de vlag heet: 6 van 10 Noem zoveel mogelijk uiterlijke kenmerken van dictatoriale regimes. 7 van 10 Hitler, Mussolini en Stalin hadden veel gemeen, maar op één punt verschillen ze flink. Welk punt? 8 van 10 Omschrijf in je eigen woorden wat de onder Nazi s zeer populaire dolkstootlegende inhield. Pagina 10

12 9 van 10 Wie kregen volgens de Nazipropaganda de schuld van het verlies van de Eerste Wereldoorlog? Meerdere antwoorden mogelijk. a. Boeren b. Joden c. Linkse politici d. Zwarthandelaren 10 van 10 De Nazipropaganda maakte ook onderscheid tussen verschillende typen mensen: de gewone Duitse burgers en minderwaardige burgers van elders. Hoe werden deze groepen mensen ook wel genoemd? Stap2 Bestudeer de historische bronnen onder het kopje 'Bronnen' en geef antwoord op de deelvragen: Welke politieke factoren hebben ertoe geleid dat Hitler aan de macht kwam? Welke sociale factoren hebben ertoe geleid dat Hitler aan de macht kwam? Welke culturele factoren hebben ertoe geleid dat Hitler aan de macht kwam? Welke rol speelden de massamedia bij de opkomst van Hitler? Stap3 Pagina 11

13 Schrijf het script en maak het storyboard. Bekijk daarvoor goed de omschrijving van het eindproduct en de bronnen over filmmaken. Maak de opnames en monteer de clip met een montageprogramma, bijv. Imovie (Apple) of MovieMaker (Windows). Laat de clip zien aan een aantal klasgenoten. Bekijk ook de clips van een aantal klasgenoten. Laat je script en clip beoordelen door je docent. Pagina 12

14 Video Massamedia Op internet zijn er veel geschiedenisvideo's te vinden. De volgende video van Joost van Oort past heel goed bij de opdracht 'Massamedia Derde Rijk'. Video: Propaganda en communicatie Pagina 13

15 Bronnen Links Nazi propaganda algemeen: Propaganda van Hitler in de tweede wereldoorlog. Nazi Propaganda : (Engels). Nazi Posters : (Engels). Nazi Propaganda by Joseph Goebbels : primaire bronnen: speeches van Joseph Goebbels (Engels). Leni Riefenstahls Triumph des Willens Wikipedia over deze meest bekende propagandafilm van de Nazi s. Triumpf des Willens De film 'Triumpf des Willens'. (Triomf van de wil). Leni Riefenstahls Olympia Vpro-documentaire over de film Olympia van Leni Riefenstahl. Hoe goed was Riefenstahl eigenlijk? Wochenschau archiv : database van Duitse journaals. Als je de jaartallen in de periode dat Hitler aan de macht was selecteert, kun je talloze journaals op hun beeldtechniek analyseren. Literatuur (ter verdieping) Mak, Geert, In Europa, maart Filmtechniek Pagina 14

16 Filmtechniek Wikipedia : een overzicht van alle filmtechnieken. Self shooting : cursus filmen van de BBC. Pagina 15

17 Begrippenlijst Filmtechniek Wereldoorlog Een oorlog waar een groot aantal landen ter wereld bij betrokken is. Nationaalsocialisme Het nationaalsocialisme wordt ook wel nazisme genoemd. Het is een ideologie die na de Eerste Wereldoorlog ontstond in Duitsland en die raakvlakken heeft met het fascisme. Het draait om een sterke leider en het eigen volk gaat boven alles. Antisemitisme Haat tegen joden. De term antisemitisme is aan het einde van de 19e eeuw ontstaan toen de rassenleer opkwam en joden als ras beschouwd gingen worden. Deze rassenleer en het antisemitisme speelden een grote rol in de naziideologie. Genocide Genocide betekent volkerenmoord. Het is de misdaad van buitenrechtelijke, stelselmatige en opzettelijke uitroeiing van een etnische groep, of van een deel daarvan. Nationalisme Sterke voorliefde voor het eigen volk en de eigen staat. Deze houding gaat vaak gepaard met een afkeer van of minachting voor andere volkeren. Ideologie Visie op de mens en op manieren om de samenleving te verbeteren die ten grondslag ligt aan politiek handelen. Discriminatie Situatie waarbij mensen vanwege hun geslacht, ras, afkomst, huidskleur, etnische afstamming, gezondheidstoestand, geloof of levensbeschouwing verschillend worden behandeld zonder dat dat verschil objectief en redelijkerwijs kan worden gerechtvaardigd. Massaorganisatie Massaorganisaties bestonden in Nazi-Duitsland en later in de DDR. Er waren heel veel mensen, vaak verplicht, bij aangesloten. Via de massaorganisatie werden de opvattingen van het regime overgebracht op de bevolking. Voorbeelden van massaorganisaties zijn de Hitlerjugend en het Arbeitsfront. Propaganda Propaganda is een vorm van communicatie waarbij door een partij wordt geprobeerd aanhangers voor het gedachtegoed te winnen door het beïnvloeden van de publieke opinie. Dit wordt gedaan door het bewust verspreiden van eenzijdige en/of verzonnen informatie. Totalitarisme Politiek systeem waarin het individu geheel is onderworpen aan dat systeem, ook in het privéleven. De mensen moeten de ideologie van de staat actief uitdragen. Het idee van een "totale staat" is afkomstig van de fascistische Italiaanse dictator Mussolini. Fascisme Autoritaire politieke beweging die de democratie verwerpt en een totalitaire staat nastreeft. Deze beweging was aan de macht in Italië van 1922 tot 1943 onder leiding van Benito Mussolini. Massamedia Media die heel veel mensen tegelijk bereiken, zodat een boodschap door veel mensen ontvangen wordt. Bijvoorbeeld televisie, radio, internet, kranten en tijdschriften. Racisme Racisme is het idee dat "rassen" gerangschikt kunnen worden als superieur en inferieur ten opzichte van elkaar. Uit die opvatting komt vaak rassenhaat voort. Pagina 16

18 Pagina 17

19 Examenvragen Massamedia Derde Rijk Examenvragen - VWO Op deze pagina vind je een aantal examenvragen uit examens van vorige jaren. De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij de opdracht die je net hebt afgerond. Maak bij het beantwoorden ook gebruik van hetgeen je al eerder geleerd hebt. Als je de vraag niet kunt beantwoorden, probeer het dan later opnieuw. Nadat je een vraag beantwoord hebt, kun je de vraag zelf nakijken en je score aangeven. VWO Opgave 19 VWO Opgave 20 VWO Opgave 17 VWO Opgave 24 VWO Opgave 20 VWO Opgave 21 VWO Opgave 22 Pagina 18

20 Over dit lesmateriaal Colofon De opdracht 'Massamedia in het Derde Rijk' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content. Fair Use In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use Vragen Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk van VO-content. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 31 mei 2017 om 15:58 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 6; VWO 4; VWO 5; Leerinhoud en doelen Geschiedenis; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Trefwoorden arrangeerbare, leerlijn Pagina 19