Simulatie in het algemeen ziekenhuis
|
|
- Renée Kuiper
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klinische les Simulatie in het algemeen ziekenhuis Differentiaaldiagnose en beleid Audrey M. van Schaik, Josien G. van Mill, Bregje A. Appels en Willem van Tilburg Dames en heren, Artsen kunnen worden geconfronteerd met patiënten bij wie twijfel bestaat over de echtheid van hun klachten. In deze klinische les bespreken wij enkele ziektebeelden, waarbij de nadruk ligt op simulatie. Ook doen wij een voorstel voor het beleid bij patiënten die simuleren. In tekstboeken over psychiatrie wordt met simulatie een patiënt bedoeld die somatische of psychische klachten doelbewust voorwendt, of bestaande klachten ten gevolge van een andere aandoening doelbewust overdrijft. Er is sprake van een expliciet, bewust motief, namelijk beoogd extern gewin. 1 In de dagelijkse praktijk wordt het begrip simulatie door artsen ten onrechte vaak ruimer toegepast. Ook psychiatrische aandoeningen, zoals de conversiestoornis, de pijnstoornis en de nagebootste stoornis, worden als vormen van simulatie opgevat. Wij bespreken 3 patiënten om het onderscheid tussen deze verschillende beelden te verduidelijken. GGZ ingeest, Amsterdam. Drs. A.M. van Schaik, psychiater; drs. J.G. van Mill, psychiater in opleiding. Slotervaart Ziekenhuis, afd. Medische Psychologie, Amsterdam. Drs. B.A. Appels, klinisch neuropsycholoog. VU Medisch Centrum, afd. Psychiatrie, Amsterdam. Prof.dr. W. van Tilburg, psychiater. Contactpersoon: drs. A.M. van Schaik (au.vanschaik@ggzingeest.nl). Patiënt A, een 58-jarige man, meldt zich in verband met geheugenklachten die sinds een jaar bestaan. Hij vertelt niet meer te kunnen werken en thuis geheel afhankelijk te zijn van zijn echtgenote. De klinisch geriater vindt de adequate presentatie niet passen bij de geuite klachten. Hij vindt geen afwijkingen bij het lichamelijk onderzoek en het bloedonderzoek. De MRI-scan van de hersenen past niet bij een dementie. De patiënt presteert wisselend bij het neuropsychologisch onderzoek: redelijk op moeilijke testen, maar zeer slecht op relatief gemakkelijke testen. Er zijn sterke aanwijzingen voor bewust onderpresteren. Tijdens de diagnostische fase ontvangt de klinisch geriater een brief van de bedrijfsarts met verzoek om informatie. De patiënt had zich al geruime tijd ziek gemeld en aangegeven op dementie te worden onderzocht. De klinisch geriater vertelt de patiënt de diagnostiek uit te willen breiden vanwege het atypische klachtenprofiel. De patiënt verschijnt niet meer op de vervolgafspraken. Patiënt B, een 25-jarige verpleegkundige, wordt met buikpijn en bloed in haar ontlasting in het ziekenhuis opgenomen. Behoudens het helderrode bloed in de toiletpot zijn alle aanvullende onderzoeken negatief. De nachtverpleegkundige ontdekt injectienaalden in het bed van NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A3952 1
2 patiënte en meldt dit aan de arts. Het vermoeden rijst dat patiënte zelf afgenomen bloed met haar ontlasting mengt. Op neutrale wijze confronteren de arts en de consultatieve psychiater haar met deze verdenkingen. De patiënte ontkent moedwillig een ziekteverschijnsel te creëren, maar stemt in met gesprekken bij de psychiater. In het verloop van de behandeling geeft ze aan dat zij zichzelf verschillende malen letsel heeft toegebracht en somatische klachten heeft gefingeerd. Zij begrijpt deze handelswijze en deze neiging slecht, maar kan er moeilijk weerstand tegen bieden. Patiënte heeft 2 jaar na afronding van de psychiatrische behandeling geen terugval in klachten. Patiënt C, een 40-jarige man, wordt op de Spoedeisende Hulp gezien nadat hij door de ambulance is meegenomen in verband met bewustzijnsverlies, trekkingen en incontinentie voor urine. Het eeg laat geen epileptische activiteit zien, beeldvormend onderzoek toont geen intracerebraal proces. De patiënt blijkt sinds 6 maanden bekend wegens aanvallen, die lijken op epilepsie. Neurologisch onderzoek en aanvullend onderzoek leveren geen organische oorzaak op. De patiënt heeft geen verklaring voor zijn aanvallen. Zijn familie legt een verband tussen stress en het ontstaan van lichamelijke klachten; de aanvallen begonnen na een relatiebreuk. De patiënt blijkt rond zijn 20e levensjaar een periode van een verlamming van de benen te hebben doorgemaakt, die na enkele weken geleidelijk verdween. Daaropvolgend neurologisch onderzoek was ongestoord. De patiënt ervoer in die tijd veel druk bij het afronden van zijn afstudeerscriptie. Patiënt weigerde psychiatrische of psychologische vervolgbehandeling. Beschouwing Simulatie en differentiaaldiagnostische overwegingen Simulatie Patiënt A behoort vermoedelijk tot de categorie patiënten die met opzet een medische aandoening fingeert als legitimatie voor een ander doel. Het hoofddoel is bewust, extern gewin: het hebben van een ziekte brengt voordelen met zich mee. Hierbij valt te denken aan het verkrijgen van woonruimte of medicatie (bijvoorbeeld opiaten of sedativa), het aanvragen van een uitkering voor ziekte of invaliditeit, het indienen van een schadeclaim of het ontkomen aan strafvervolging. De arts wordt bewust gebruikt als hulpmiddel om dit doel te bereiken. Als de ziekte of de klacht compleet wordt gefingeerd, is sprake van volledige simulatie. Deze simulatievorm wordt niet als ziekte beoordeeld, maar gezien als moreel te veroordelen gedrag. Het probleem is echter dat het merendeel van de simulerende patiënten ook reële somatische of psychische klachten heeft, die zorg behoeven. Dan is sprake van partiële simulatie: patiënten voeren nieuwe klachten aan of overdrijven een bestaande klacht of handicap met een doel. Simulatie is geen dichotome variabele een kenmerk dat wel of niet aanwezig is maar een continuüm in termen van mate van opzettelijkheid, mate van aggravatie en aanwezigheid van een reële aandoening. 2 Zo kan een patiënt met hoofdpijn en concentratiestoornissen na een ongeluk reële klachten hebben, die passen bij een hersenletsel, maar in het kader van een verzekeringsclaim of arbeidsverzuim deze klachten overdrijven. Nagebootste stoornis Patiënt B wendt zich tot een arts met een bewust door haar zelf voorgewende klacht. Er is echter sprake van een onbewust motief: de behoefte aan de rol van zieke met de daarbij horende privileges, zoals aandacht en opname in een ziekenhuis. Het gaat niet om concreet omschreven extern gewin, zoals bij simulatie. Patiënten met een nagebootste stoornis kunnen hun klachten op ongebruikelijke wijze presenteren. Soms is er ook sprake van pseudologia phantastica (pathologisch liegen) en zwerfgedrag. 3 Patiënten onttrekken zich aan de behandeling bij ontmaskering of dreigende ontmaskering en zoeken een nieuw ziekenhuis op. Zij willen immers de rol van zieke behouden. Niet zelden hebben patiënten uit deze categorie een medische achtergrond. Ieder specialisme kent zijn eigen specifieke nagebootste stoornissen, zoals de nagebootste brittle diabetes, koorts en traumatische optische neuropathie, dermatitis artefacta, zelf toegebrachte wonden of botbreuken en nagebootste psychiatrische beelden, bijvoorbeeld psychose of dementie. De nagebootste stoornis, soms het münchhausen-syndroom genoemd, wordt gezien als een psychiatrische stoornis. Het beleid is gericht op motivering voor psychiatrische behandeling en het voorkómen van iatrogene schade. 4 Met het zelf induceren van klachten of afwijkingen verleiden deze patiënten artsen regelmatig tot verregaande, soms mutilerende diagnostische en therapeutische ingrepen. Een variant is het münchhausen-byproxy-syndroom, waarbij een ouder bij zijn of haar kind ziekteverschijnselen opwekt. Bij vermoeden van dit syndroom wordt de richtlijn Kindermishandeling van de KNMG gevolgd. Conversiestoornis Patiënt C heeft een klacht zonder dat een somatische oorzaak aanwezig is; de totstandkoming van het gedrag is echter onbewust en onopzettelijk. Er is sprake van een psychiatrische aandoening: de conversiestoornis. 1 Bij deze aandoening liggen de klachten veelal op neurologisch gebied. Het gaat dan bijvoorbeeld om symptomen van motorische of sensorische disfunctie, zoals paralyse, visusproblemen of paresthesieën. Ver- 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A3952
3 moed wordt dat psychische klachten samenhangen met het ontstaan en beloop van de lichamelijke klachten: psychische stress komt fysiek tot uiting. Om een neurologische ziekte uit te sluiten is een goede samenwerking tussen neuroloog en psychiater of psycholoog belangrijk. Behandeling van een conversiestoornis bestaat uit psycho-educatie, cognitieve gedragstherapie en psychomotore therapie. Prevalentie van simulatie Uit onderzoek blijkt dat simulatie om te proberen een strafzaak gunstig te beïnvloeden geregeld vóórkomt in een forensische of juridische setting. Ongeveer 30% van de verdachten van een ernstig geweldsincident claimt geheugenklachten te hebben. In een strafzaak kan het doel van simulatie van klachten als geheugenverlies, desoriëntatie en verwardheid tweeledig zijn: enerzijds om de rechtbank te overtuigen van de aanwezigheid van een aandoening, anderzijds om de ondervraging over antisociaal gedrag te bemoeilijken. 5 Over de prevalentie van simulatie in algemene ziekenhuizen is weinig bekend. De beschikbare studies hebben methodologische beperkingen en de onderzochte patiënten zijn vaak geselecteerd: bijvoorbeeld personen bij wie een schadeclaim speelde. De studies wekken echter wel de indruk dat het in ziekenhuizen niet om een verwaarloosbaar fenomeen gaat, zeker als het de partiële vorm betreft. In een studie onder Amerikaanse orthopedisch chirurgen en neurochirurgen liepen de schattingen over het voorwenden van lage rugpijn door hun patiënten uiteen van 1 tot 75%. 6 In een review, gebaseerd op 11 studies naar patiënten met klachten na een hoofdtrauma, wordt een simulatieprevalentie van 40% genoemd bij patiënten bij wie externe belangen een rol speelden. 7 In een studie waarin 508 patiënten met chronische pijn werden onderzocht met verschillende gevalideerde neuropsychologische testen, bleek bij 20-40% van de patiënten simulatie ten grondslag te liggen aan de klachten. Met de aanwezigheid van een financiële prikkel liep dat op tot 50%. 8 Artsen in algemene ziekenhuizen denken mogelijk niet snel aan simulatie als oorzaak van klachten. Zij zijn niet of zelden getraind in het twijfelen aan het verhaal van hun patiënten en herkennen patiënten die klachten veinzen of leugens vertellen moeilijk. 9 Een patiënt beschuldigen van bedrog wordt onkies gevonden en kan nadelige gevolgen hebben voor de arts-patiëntrelatie. TABEL Kenmerken van simulatie, nagebootste stoornis en conversie ziektebeeld kenmerken symptomen motief simulatie bewust bewust nagebootste stoornis bewust onbewust conversie onbewust onbewust Diagnostiek van simulatie In de praktijk zijn simulatie, een nagebootste stoornis en een conversiestoornis moeilijk van elkaar te onderscheiden. De beelden worden door vele auteurs gezien als een spectrum en geen alles-of-nietsfenomeen. 10 Psychiatrische consultatie kan een bijdrage leveren aan de diagnostiek. Allereerst moet de psychiater nagaan of een patiënt bewust een symptoom of een ziekte voorwendt. Als dit niet het geval blijkt, kan er sprake zijn van een conversiestoornis. Vervolgens wordt gekeken naar het motief. Als een patiënt zich onbewust is van het motief en er geen extern gewin bestaat, is er sprake van een nagebootste stoornis. Wanneer een patiënt zich hiervan wel bewust is, zoals bij extern gewin, gaat het om simulatie (tabel). Naast de diagnose conversiestoornis moeten ook andere somatoforme stoornissen worden overwogen, zoals de pijnstoornis en de ongedifferentieerde somatoforme stoornis. Uitleg over andere somatoforme stoornissen dan de conversiestoornis valt buiten de strekking van deze klinische les. Testen Voor het stellen van de diagnose simulatie is geen specifieke test beschikbaar. Wel kunnen er aanwijzingen bestaan die simulatie doen vermoeden. Enkele voorbeelden hiervan zijn een medisch-juridische context van de verwijzing, bijvoorbeeld in het kader van een juridische of financiële afwikkeling, een opvallende discrepantie tussen de beweerde klachten of beperkingen en de objectieve bevindingen bij onderzoek, een inconsistentie van symptomen, een gebrek aan medewerking bij de diagnostiek en het volgen van de therapievoorschriften, de aanwezigheid van een antisociale persoonlijkheidsstoornis, een dramatische of atypische presentatie en een onwaarschijnlijk beloop. 1,10 Bij het onderkennen van simulatie van cognitieve stoornissen kan neuropsychologisch onderzoek een belangrijke bijdrage leveren. 11 Onderpresteren kan een eerste aanwijzing zijn voor simulatie. Hiermee wordt bedoeld dat een patiënt slechter presteert dan hij feitelijk kan. Dit is meetbaar met de zogenoemde symptoomvaliditeitstest : een prestatie onder kansniveau is op deze test indicatief voor bewust onderpresteren. Een patiënt moet immers het goede antwoord hebben geweten om stelselmatig het verkeerde te kiezen. Met deze methode wordt niet duidelijk welk motief een patiënt heeft en kan dus geen onderscheid gemaakt worden tussen een nage- NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A3952 3
4 Leerpunten Iedere arts wordt geconfronteerd met patiënten die klachten voorwenden of overdrijven. Indien het vermoeden van simulatie bestaat, dienen psychiatrische ziektebeelden, zoals de nagebootste stoornis en de conversiestoornis, overwogen te worden. Neuropsychologisch onderzoek en psychiatrische consultatie kunnen een bijdrage leveren aan de diagnostiek. Het beleid ten aanzien van een simulerende patiënt richt zich op het wegnemen van een relatie tussen medisch handelen en procedures, het voorkómen van medisch shopgedrag, het staken van de voorgewende symptomen en het behoud van de behandelrelatie. bootste stoornis en simulatie. Een voorbeeld van een andere diagnostische test naar simulatie van psychische en somatische klachten is de gevalideerde Structured inventory of malingered symptomatology. Deze test meet onwaarschijnlijke of bizarre symptomen, die niet passen bij een bekende cognitieve, psychiatrische of somatische stoornis. 11 Het is echter belangrijk om te realiseren dat geen enkele diagnostische test simulatie met zekerheid kan aantonen of uitsluiten. verwijzing voor een formeel expertise-onderzoek. Medisch handelen staat dan los van andere procedures. In de tweede plaats kan de arts op een neutrale, niet veroordelende wijze de discrepantie tussen de klachten en de objectieve bevindingen met de patiënt bespreken, bijvoorbeeld door in algemene termen te spreken en geen expliciete bevestiging aan de patiënt te vragen. De patiënt krijgt zo de mogelijkheid zijn symptomen te staken zonder gezichtsverlies. De behandelrelatie kan op die manier behouden blijven. Dit voorkomt medisch shoppen en de patiënt met partiële simulatie kan voor zijn reële aandoening onder controle blijven. Een persisterende simulant zal de behandelrelatie waarschijnlijk zelf verbreken wanneer ontmaskering dreigt en zal op zoek gaan naar een andere behandelaar. Als derde en laatste adviseren wij advies in te winnen bij een juridisch adviseur. Dit is nodig wanneer het vermoeden bestaat dat een simulant door zijn gedrag ernstige schade toebrengt aan derden of aan de maatschappij en er daardoor sprake is van een conflict van plichten, of overwogen wordt het beroepsgeheim te schenden. Aanbevolen wordt een dergelijke patiënt ook te bespreken in het behandelteam en de huisarts op de hoogte te stellen van de vermoedens. Beleid Over het beleid bij een patiënt die simuleert, bestaat weinig consensus. Naar onze mening speelt de setting een belangrijke rol. Binnen een exclusief juridische en strafrechtelijke context is het hoofddoel van het beleid de simulant te ontmaskeren. In een medische context is er sprake van een behandelrelatie met een persoon die zich tot de arts heeft gewend met een hulpverzoek. Ook is meestal sprake van partiële simulatie. Er moet altijd aandacht voor zijn voor het feit dat de simulant een persoon is die recht heeft op medische zorg. Wanneer een sterk vermoeden van simulatie door een patiënt in een algemeen ziekenhuis bestaat, pleiten wij voor een gecombineerde aanpak als beleid. 10 Het is allereerst belangrijk dat het externe gewin (zoals huisvesting, een uitkering of een claim) wordt weggenomen, omdat hiermee de noodzaak vervalt om de symptomen te blijven voorwenden. Ook moet het duidelijk zijn voor de patiënt dat de arts geen rol heeft in een juridisch of financieel geschil van de patiënt; de arts zal geen medische verklaring verstrekken ten behoeve van een voorziening of arbeidsongeschiktheidsuitkering, of in een eventuele Dames en heren, wij beschreven 3 patiënten bij wie sprake was van nabootsing of simulatie van een ziektebeeld of klacht. Het is belangrijk om naast simulatie altijd een psychiatrische aandoeningen als de conversiestoornis en de nagebootste stoornis te overwegen. Het beleid voor simulatie heeft overeenkomsten met de gangbare behandeling voor een nagebootste stoornis. In de literatuur worden deze ziektebeelden scherp van elkaar onderscheiden. In de praktijk is dit onderscheid echter moeilijk en in het hierboven beschreven beleid is dat ook minder noodzakelijk. Nader onderzoek zal uitwijzen of de voorgestelde aanpak in de praktijk werkzaam is en bijdraagt tot een beter beloop. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 15 december 2011 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A3952 > Meer op 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A3952
5 Literatuur 1 American Psychiatric Association. Beknopte handleiding bij de Diagnostische Criteria van de DSM-IVTR. Amsterdam: Hartcourt; Mills MJ, Lipian MS. Malingering. In: Sadock BJ, Sadock VA. Kaplan and Sadock s Comprehensive Textbook of Psychiatry (8e ed, hfdst 26.1). Philadelphia: Lippincott Williams and Williams; Groen WB, The GKH, Pop-Purceleanu M, et al. Pseudologia fantastica: herkenning en behandeling van pathologisch liegen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A Van der Feltz-Cornelis CM. Patiënten met een nagebootste stoornis: de confrontatie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2000;144: Jelicic M, Merckelbach H, Cima M. Over het simuleren van cognitieve stoornissen. Tijdschrift voor Psychiatrie. 2003;11: Leavitt F, Sweet JJ. Characteristics and frequency of malingering among patients with low back pain. Pain. 1986;25: Larrabee GJ. Detection of malingering using atypical performance patterns on standard neuropsychological tests. Clin Neuropsychol. 2003;17: Greve KW, Ord JS, Bianchini KJ, et al. Prevalence of malingering in patients with chronic pain referred for psychologic evaluation in a medico-legal context. Arch Phys Med Rehabil. 2009;90: Rosen GM, Phillips WR. A cautionary lesson from simulated patients. J Am Acad Psychiatry Law. 2004;32: McDermott BE, Feldman MD. Malingering in the medical setting. Psychiatr Clin North Am. 2007;30: Giesbrecht T, De Ruiter C, Jelicic M. Forensisch diagnostisch gereedschap: malingering, psychopathie en andere persoonlijkheidstrekken. Amsterdam: Hartcourt; NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A3952 5
Onverklaard maakt onbemind. 8 februari 2011 Utrecht
Psychiatrisch Consultatieve Dienst SLAZ/VUmc Onverklaard maakt onbemind Prof.dr.Adriaan Honig 8 februari 2011 Utrecht Onverklaard maakt onbemind AGENDA Wat verstaan we onder somatisch onvoldoende verklaarde
Nadere informatieCVS : forensisch psychiatrische overwegingen
CVS : forensisch psychiatrische overwegingen ZOL Genk 17 Februari 2011 Prof Dr Dillen Chris Forensisch Psychiater Vrije Universiteit Brussel, Faculteit Recht - Criminologie Porseleinwinkel Etiologie Chronisch
Nadere informatieCentrum voor Lichamelijk Onverklaarde Klachten (CLOK)
Centrum voor Lichamelijk Onverklaarde Klachten (CLOK) Wijzingen van DSM-IV naar DSM-5 Lisette t Hart & Ingeborg Visser Vragen Wie heeft in de afgelopen twee weken last gehad van buikpijn, maagpijn, misselijkheid,
Nadere informatieEen zaak van de behandelaar?
HersenletselCongres 2014 3 november Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Geen De betrokken relaties bij dit project zijn: C2 Onderpresteren bij mild hersenletsel: een zaak van
Nadere informatie6 Forensische aspecten Aandachtspunten 134 Noten 134
Inhoud Voorwoord Hoofdstuk 1 Psychiatrische stoornis en diagnostiek 13 1 Inleiding 13 2 Psychiatrische ziekte 13 3 De psychische functies 16 4 Doelen en onderdelen psychiatrische diagnostiek 17 5 Diagnose
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten
Nadere informatieVan somatoforme stoornissen naar somatisch symptoom stoornis
Van somatoforme stoornissen naar somatisch symptoom stoornis Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Het verdwijnen van hypochondrie En andere begrepen en onbegrepen verschillen
Nadere informatieInhoud. Redactioneel 10. Over de auteurs 11. 1 Inleiding 12. 2 Geschiedenis 14
Inhoud Redactioneel 10 Over de auteurs 11 1 Inleiding 12 2 Geschiedenis 14 3 Anatomie en fysiologie 17 3.1 Acute pijn 17 3.2 Chronische pijn 23 3.3 Chronische pijn en limbisch systeem? 23 4 Pijnmeting
Nadere informatieDr. P. D Hondt Psychiater
Dr. P. D Hondt Psychiater algologisch lentesymposium 25/05/2013 In 1973 werd de International Association for the Study of Pain (IASP) opgericht De definitie van de IASP (1979) luidt als volgt: 'Pijn is
Nadere informatieSomatoforme stoornissen. Bert van Hemert, psychiater
Somatoforme stoornissen Bert van Hemert, psychiater Somatoforme stoornissen Algemene typering Classificatie DSM-IV + DSM-5 1. Lichamelijke klachten stoornis 2. Ziekte-angst stoornis 3. Conversie stoornis
Nadere informatieWAT DOET EEN ONGEVAL MET DE PSYCHE VAN HET SLACHTOFFER?
WAT DOET EEN ONGEVAL MET DE PSYCHE VAN HET SLACHTOFFER? Dr. Lex Vendrig, klinisch psycholoog NIS, Oegstgeest, 6-12-2012 INDELING CONTUSIO CEREBRI PTSS POSTCOMMOTIONEEL SYNDROOM NEUROPSYCHOLOGISCH ONDERZOEK
Nadere informatieNeuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek
Neuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek Inleiding Neuropsychologie is het vakgebied dat de relatie bestudeert tussen gedrag en de werking van de hersenen. De neuropsycholoog stelt met een psychologisch
Nadere informatieSomatoforme stoornissen
Somatisch Onverklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) Somatoforme stoornissen Somatoforme stoornissen Somatoforme stoornissen Lichamelijke klachten Ziektegedrag Geen lichamelijke ziekte Er is een verschil
Nadere informatiePatiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek
Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek bij ouderen
Neuropsychologisch onderzoek bij ouderen Inhoudsopgave Inleiding... 1 Wat is neuropsychologie en wat is een neuropsycholoog... 1 Mogelijke gevolgen van een hersenbeschadiging... 1 Wat is een neuropsychologisch
Nadere informatieHet neuropsychologisch onderzoek. Informatie voor de patiënt en verwijzer
Het neuropsychologisch onderzoek Informatie voor de patiënt en verwijzer Wat is neuropsychologie en wat is een neuropsycholoog? De neuropsychologie is het vakgebied dat de relatie bestudeert tussen het
Nadere informatiePatiënteninformatie. Medische Psychologie. Informatie over neuropsychologisch onderzoek
Patiënteninformatie Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek Medische Psychologie Informatie over neuropsychologisch onderzoek U bent door een specialist van het ziekenhuis verwezen
Nadere informatieHET ZORGTRAJECT COGNITIE. Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen
HET ZORGTRAJECT COGNITIE Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen HET ZORGTRAJECT COGNITIE Vroegtijdige diagnosestelling van geheugenproblemen bij ouderen Doelstelling Het zorgtraject
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek en behandeling door de psycholoog in het ziekenhuis
Neuropsychologisch onderzoek en behandeling door de psycholoog in het ziekenhuis Inleiding In deze folder kunt u lezen over neuropsychologie in het Gemini Ziekenhuis. Aan de orde komen onder meer: met
Nadere informatieDandachi-FitzGerald, B. (2017). Symptom validity in clinical assessments.
Dandachi-FitzGerald, B. (2017). Symptom validity in clinical assessments. Het onderzoek beschreven in dit proefschrift richt zich op de validiteit van (neuro)psychologische onderzoeken van patiënten met
Nadere informatieUitnodiging. 2e Symposium neuropsychologie Nieuwe SVT s in de klinische praktijk. Wanneer vrijdag 3 juni 2016 Waar Pieter van Foreestzaal (015)
2e Symposium neuropsychologie Nieuwe SVT s in de klinische praktijk Locatie Alkmaar Wanneer vrijdag 3 juni 2016 Waar Pieter van Foreestzaal (015) Uitnodiging There s a method to his madness. Shakespeare
Nadere informatieDe psycholoog in Zuyderland Medisch Centrum. Medische Psychologie
De psycholoog in Zuyderland Medisch Centrum Medische Psychologie In deze folder informeren we u over de manier van werken van de psycholoog, verbonden aan de afdeling Medische psychologie van Zuyderland
Nadere informatieGeneralistische Basis GGZ en Specialistische GGZ
Generalistische Basis GGZ en Specialistische GGZ Informatie voor huisartsen Organisatie voor geestelijke gezondheidszorg GGZ Rivierduinen biedt vele vormen van geestelijke gezondheidszorg voor alle leeftijden;
Nadere informatieDementiepoli. Mondriaan. Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen. Ouderen. voor geestelijke gezondheid
Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Ouderen Mondriaan voor geestelijke gezondheid Ouderen Dementiepoli Als je geheugen je in de steek laat... September 2011 Copyright Mondriaan
Nadere informatieConversiestoornissen. Emile Broeksteeg en Marleen Tibben HSK Expertisecentrum Conversie. 8 november 2018
Conversiestoornissen Emile Broeksteeg en Marleen Tibben HSK Expertisecentrum Conversie 8 november 2018 Dhr. drs. E.M.R. Broeksteeg GZ-Psycholoog/Cognitief gedragstherapeut VGCt Mw. drs. M.I. (Marleen)
Nadere informatieOplichting of ziekte?
Oplichting of ziekte? De differentiaaldiagnose van malingering en psychische stoornissen Maartje Zeilemaker, 0174211 Doctoraalscriptie Programmagroep Psychonomie Faculteit der maatschappij- en gedragswetenschappen
Nadere informatieHet Centrum voor Neuropsychiatrie
Het Centrum voor Neuropsychiatrie Wij zijn er voor patiënten die door een vorm van niet aangeboren hersenletsel (NAH) niet meer goed kunnen functioneren in het dagelijks leven. 2 Het Centrum voor Neuropsychiatrie
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek
Neuropsychologisch onderzoek Wat is het neuropsychologisch onderzoek? Het neuropsychologisch onderzoek brengt het cognitief functioneren in kaart door middel van tests, oefeningen en observatie. Functies
Nadere informatie6 e mini symposium Ouderenzorg
6 e mini symposium Ouderenzorg Aanvullende diagnostiek bij dementie in de 1 e lijn Suzanne Boot, specialist ouderengeneeskunde, kaderarts psychogeriatrie i.o. 28-09-2015 Pagina 1 6 e Mini symposium ouderenzorg
Nadere informatieJe bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014
Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014 Comorbiditeit: Voorkomen van verschillende stoornissen bij 1 persoon. Dubbele diagnose: Verslaving (afhankelijkheid en misbruik
Nadere informatieDe psychopathologische gevolgen van pijnklachten. Eric de Heer
De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring
Nadere informatieDe psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer
De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring
Nadere informatieNeuropsychologie. Psychologische diagnostiek en testtheorie. Neuropsychologie. Neuropsychologie. Typering patiënten. Neuropsychologische symptomen
Psychologische diagnostiek en testtheorie Neuropsychologie Neuropsychologie De neuropsychologie kijkt naar de relatie tussen het (dysfunctionele) brein en het (verstoorde) gedrag Gudrun Nys g.nys@fss.uu.nl
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek
Psychologie, medische (volwassenen) Neuropsychologisch onderzoek www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is een klinisch neuropsycholoog?... 3 Voor wie kan een klinisch neuropsycholoog iets betekenen?...
Nadere informatieInformatie voor betrokkenen
Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie Nederla voor Forensische Psychiatrie en Psychologie Nederlands Instituut vo Psychiatrie en Psychologie Nederlands Instituut voor Forensisc
Nadere informatiePsychiatrische problematiek in het somatische verpleeghuis
Psychiatrische problematiek in het somatische verpleeghuis Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde Onderzoeker Casus Mw H, geboren in 1926 Weduwe, 1 zoon waar geen contact mee is Chronische vorm
Nadere informatieWelkom op de polikliniek Psychiatrie
Welkom op de polikliniek Psychiatrie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In overleg met uw huisarts of specialist bent u doorgestuurd naar de polikliniek Psychiatrie
Nadere informatieCentrum Lichaam, Geest en Gezondheid
Centrum Lichaam, Geest en Gezondheid Onderzoek, diagnostiek en behandeling bij: Verklaarde- en onverklaarde lichamelijke klachten gecombineerd met psychische klachten Informatie voor patiënten Lichamelijke
Nadere informatieOnderzoek en behandeling door de medisch psycholoog
Onderzoek en behandeling door de medisch psycholoog Inleiding In overleg met uw behandelend arts heeft u informatie gekregen over het maken van een afspraak met een medisch psycholoog van de afdeling
Nadere informatieSOLK Inleiding. Dr. E.M. van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie. SOLK Aristo 15 maart 2016
SOLK Inleiding Dr. E.M. van de Putte, kinderarts-sociale pediatrie SOLK Aristo 15 maart 2016 Wie zitten in de zaal? jeugdarts kinderarts kinderverpleegkundige huisarts GZ-psycholoog pedagogisch medewerker
Nadere informatieGrensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie
Grensoverschrijdend gedrag Les 2: inleiding in de psychopathologie Programma Psychopathologie; wat is het? Algemene functionele psychopathologie DSM Psychopathologie = Een onderdeel van de psychiatrie
Nadere informatieMedPsych Center (MPC) Voor klinische patiënten
MedPsych Center (MPC) Voor klinische patiënten Brengt medische en psychische kennis samen MedPsych Center (MPC) voor klinische patiënten 1. Welkom 3 2. Voor welke patiënten is de MPU bedoeld? 3 3. Wachtlijst
Nadere informatieSomatoforme stoornissen - diagnostiek en behandelprincipes -
sen - diagnostiek en behandelprincipes - 1988 1994 Interne Geneeskunde Polikliniek Bert van Hemert psychiater epidemioloog 1998 2006 Huisartspraktijk 25 september 2007 Nascholing Opleidingscluster Psychiatrie
Nadere informatieFactsheet voor de Bedrijfsarts
Factsheet voor de Bedrijfsarts van de multidisciplinaire richtlijn Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten en somatoforme stoornissen De multidisciplinaire richtlijn Somatisch onvoldoende
Nadere informatieInleiding Deze folder geeft u informatie over de gang van zaken rond de geheugenpolikliniek van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis. Wij adviseren u de
Geheugenpolikliniek Inleiding Deze folder geeft u informatie over de gang van zaken rond de geheugenpolikliniek van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis. Wij adviseren u de informatie zorgvuldig te lezen.
Nadere informatieINTER-PSY Vechtdal Kliniek
Polikliniek en deeltijdbehandeling INTER-PSY Vechtdal Kliniek Polikliniek en deeltijdbehandeling Informatie voor patiënten, familie en naastbetrokkenen INTER-PSY Vechtdal Kliniek Algemene informatie INTER-PSY
Nadere informatieHet gevolgenmodel. SOLK Carolien Kruyff, GZ-psycholoog Praktijk Kruyff, Den Haag
Het gevolgenmodel Behandeling van kinderen en jongeren met Somatisch On-(voldoende) verklaarde Lichamelijke Klachten: SOLK Carolien Kruyff, GZ-psycholoog Praktijk Kruyff, Den Haag 6 november 2014 Lichamelijke
Nadere informatiePsychosomatiek Eikenboom
specialistische geestelijke gezondheidszorg informatie voor patiënten en verwijzers Psychosomatiek Eikenboom Er zijn mensen, die jarenlang tobben met lichamelijke klachten waarvoor artsen geen afdoende
Nadere informatieSummary & Samenvatting. Samenvatting
Samenvatting De meeste studies na rampen richten zich op de psychische problemen van getroffenen zoals post-traumatische stress stoornis (PTSS), depressie en angst. Naast deze gezondheidsgevolgen van psychische
Nadere informatieDiagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ
Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Dr. Martina Bühring psychiater / medisch manager Altrecht Psychosomatiek Inhoud lezing Luisteren naar de patiënt,
Nadere informatieWetenschappelijk onderzoek Lewy body dementie
Wetenschappelijk onderzoek Lewy body dementie Wetenschappelijke artikelen 600 500 400 300 200 216 198 232 265 270 257 301 346 341 333 326 362 422 437 429 487 504 100 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek
Neuropsychologisch onderzoek Inhoudsopgave Inleiding... 1 Wat is neuropsychologie?... 1 Mogelijke gevolgen van hersenproblematiek... 1 Wat is een neuropsychologisch onderzoek?... 2 Voorbeelden van neuropsychologisch
Nadere informatiePsychiatrie voor juristen
Ko Hummelen en Michiel Hengeveld Psychiatrie voor juristen De Tijdstroom, Utrecht De Tijdstroom uitgeverij, 2014. Omslagontwerp: Cees Brake bno, Enschede Uitgegeven door De Tijdstroom uitgeverij bv, Postbus
Nadere informatiePsychisch letsel. medisch en juridisch belicht WERKGROEP ARTSEN ADVOCATEN. Vrijdag 21 november 2008 10.00 uur - 17.00 uur Media Plaza Utrecht
Psychisch letsel medisch en juridisch belicht Vrijdag 21 november 2008 10.00 uur - 17.00 uur Media Plaza Utrecht WERKGROEP ARTSEN ADVOCATEN 5 Media Plaza Utrecht Deze bijzondere locatie is gelegen in de
Nadere informatie! "! " #)% Lichamelijke Klachten Lichamelijk Onverklaarde Klachten (LOK) Somatoforme stoornissen
Bert van Hemert psychiater Parnassia psycho-medisch centrum Leids Universitair Medisch Centrum L U M C Shakespeare Lichamelijke klachten Door de dokter niet verklaard door pathologische bevindingen Door
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn
Nadere informatieVAN ZORG NAAR PREVENTIE
VAN ZORG NAAR PREVENTIE Jaap van der Stel Jaap van der Stel Lector GGz Hogeschool Leiden Brijder-Parnassia GGZ ingeest Legitimatie psychische gezondheidszorg Legitimiteit van de psychische gezondheidszorg
Nadere informatieOorzaken en verschijningsvormen van aggravatie. N.J.. Versfeld J.E. Hoogeveen KNO/audiologie AMC Amsterdam
Oorzaken en verschijningsvormen van aggravatie N.J.. Versfeld J.E. Hoogeveen KNO/audiologie AMC Amsterdam Casus I: Coen 5;6 jaar KNO geschiedenis: 3;2 jaar: Veel oorontstekingen Adeno-tonsillectomie met
Nadere informatieAandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen
SAMENVATTING Aandachtsklachten en aandachtsstoornissen worden geobserveerd in verschillende volwassen klinische populaties, waaronder ook de Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Ook al wordt
Nadere informatiePSYCHIATRIE & PSYCHOLOGIE. Psychiatrisch Medische Unit (PMU)
PSYCHIATRIE & PSYCHOLOGIE Psychiatrisch Medische Unit (PMU) Psychiatrisch Medische Unit (PMU) U bent opgenomen op de psychiatrisch medische unit van het St. Antonius Ziekenhuis. De PMU is onderdeel van
Nadere informatieINTER-PSY Vechtdal Kliniek
Kliniek / opname INTER-PSY Vechtdal Kliniek Kliniek /opname Informatie voor patiënten, familie en naastbetrokkenen INTER-PSY Vechtdal Kliniek Algemene informatie INTER-PSY Vechtdal Kliniek biedt psychiatrische
Nadere informatieEen verkeerde diagnose met vreselijke gevolgen. Marc Engelen (Kinder)neuroloog AMC
Een verkeerde diagnose met vreselijke gevolgen Marc Engelen (Kinder)neuroloog AMC Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Opbouw van de presentatie 1. Feitelijke beschrijving
Nadere informatieForensisch Psychiatrische Afdeling
Forensisch Psychiatrische Afdeling Wij zijn er voor mensen die door (dreigend) delictgedrag in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen met justitie. 2 Forensisch Psychiatrische Afdeling De Forensisch
Nadere informatieAfdeling Medische Psychologie
Afdeling Medische Psychologie In de meeste ziekenhuizen is een afdeling medische psychologie; ook in het St. Annaziekenhuis. U bent door uw medisch specialist naar deze afdeling doorverwezen. In deze folder
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieEdwin Beld, psychiater. Werkzaam in Den Helder GGZ NHN
P S Y C H O S E Edwin Beld, psychiater Werkzaam in Den Helder GGZ NHN PSYCHOSE Psychose Krankzinnigheid Manie Schizofreen Schizoaffectief Borderline? Waanstoornis Maniak Psycho Geestesziek Bezeten Gek
Nadere informatieAlles weten leidt tot goed meten. Dr. Ernst M.H. van den Doel, neuroloog WAA JAARCONGRES 2018
Alles weten leidt tot goed meten Dr. Ernst M.H. van den Doel, neuroloog Dr. Ernst M.H. van den Doel, neuroloog Tot 1-8-2018 neuroloog in Meander Medisch Centrum Neuroloog in Bergman Clinics Naarden DGA
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting nelleke tolboom binnenwerk aangepast.indd 161 28-12-2009 09:42:54 nelleke tolboom binnenwerk aangepast.indd 162 28-12-2009 09:42:54 Beeldvorming van Alzheimerpathologie in vivo:
Nadere informatiePraktische vaardigheden in het objectiveren van psychische klachten. Sascha Russo, psychiater 1 juni 2018
Praktische vaardigheden in het objectiveren van psychische klachten Sascha Russo, psychiater 1 juni 2018 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieBehandelingsstrategieën bij somatoforme stoornissen
Behandelingsstrategieën bij somatoforme stoornissen Behandelingsstrategieën bij somatoforme stoorrussen Onder redactie van Prof.dr. Ph. Spinhoven Dr. T.K. Bouman Prof. dr. C.A.L. Hoogduin CU RE & CARE
Nadere informatieDe huisarts. De psycholoog. Published on 113Online zelfmoordpreventie (https://www.113online.nl)
Published on 113Online zelfmoordpreventie (https://www.113online.nl) Home > Over hulpverleners Verschillende soorten hulpverleners hebben verschillende opleidingen. Door dit verschil zijn ze goed in verschillende
Nadere informatieDepressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie,
Depressief syndroom Persoonlijke Psychiatrie, 21-6-2017 Jan Spijker, psychiater, hoogleraar Chronische Depressie, Radboud Universiteit Nijmegen hoofd programma depressie Pro Persona, Nijmegen Indeling
Nadere informatieInformatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi.
Patiënteninformatie Psychiatrie- Obstetrie- Paediatrie POP-poli Informatie voor patiënten over de POP-poli van Tergooi. 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Inleiding 4 Psychiatrische aandoeningen
Nadere informatieDrs. I. Visser, psychiater/neuropsycholoog Psyon
Drs. I. Visser, psychiater/neuropsycholoog Psyon Stellingen Een neuropsychologisch onderzoek (NPO) is de gouden standaard bij het objectiveren van cognitieve klachten. Neuropsychologisch onderzoek kan
Nadere informatieDe Kinder- en jeugdpsycholoog
De Kinder- en jeugdpsycholoog Inhoudsopgave Inleiding... 1 De kinder- en jeugdpsycholoog... 1 Vraagstellingen... 1 Gezag... 2 Intake... 2 Psychologisch onderzoek... 2 Psychologische behandeling... 3 Psycho-educatie...
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL PSYCHIATRIE Herziene versie mei/juni 2009.
TRANSMURAAL PROTOCOL PSYCHIATRIE Herziene versie mei/juni 2009. Werkafspraken De afdeling psychiatrie, gevestigd in het Academisch Psychiatrisch Centrum van het AMC, kent 4 zorglijnen: 1. Acute zorg 2.
Nadere informatieSomatoforme stoornissen
Somatoforme stoornissen 300.81 Somatisatiestoornis 300.82 Ongedifferentieerde somatoforme stoornis 300.11 Conversiestoornis Specificeer indien: Met motorische symptoom of uitvalsverschijnsel/met sensorische
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek bij ouderen. Na verwijzing door de klinisch geriater
Neuropsychologisch onderzoek bij ouderen Na verwijzing door de klinisch geriater 2 De klinisch geriater heeft u verwezen naar de afdeling medische psychologie voor een neuropsychologisch onderzoek (NPO).
Nadere informatieGeheugenpolikliniek-Geriatrie
Geheugenpolikliniek-Geriatrie Geheugenpolikliniek Op onze geheugenpolikliniek zien wij mensen die klachten hebben van het geheugen. Het is belangrijk om te weten waar deze problemen vandaan komen. Geheugenklachten
Nadere informatieMedische psychiatrische unit (MPU)
PSYCHIATRIE & PSYCHOLOGIE Medische psychiatrische unit (MPU) Unit B Medische Psychiatrische Unit (MPU) U bent opgenomen op de Medische Psychiatrische Unit van het St. Antonius Ziekenhuis. De MPU is onderdeel
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 99 Nederlandse Samenvatting Depressie is een veel voorkomend en ernstige psychiatrisch ziektebeeld. Depressie komt zowel bij ouderen als bij jong volwassenen voor. Ouderen en jongere
Nadere informatieINTER-PSY Vechtdal Kliniek
Informatie voor verwijzers INTER-PSY Vechtdal Kliniek Polikliniek, deeltijdbehandeling en kliniek /opname Informatie voor verwijzers INTER-PSY Vechtdal Kliniek Algemene informatie INTER-PSY Vechtdal Kliniek
Nadere informatieKNETTERGEK WORD JE ER VAN! DE SOMATISERENDE PATIENT
KNETTERGEK WORD JE ER VAN! DE SOMATISERENDE PATIENT Antoinette Busch, klinisch psycholoog/ psychotherapeut 31 januari 2017 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatie: Aegon Schadeverzekering N.V., gevestigd te Den Haag, verder te noemen Verzekeraar
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2015-382 (mr. C.E. du Perron, voorzitter, mr. M.L. Hendrikse en J.H. Paulusma-de Waal, RGA en mr. S.W.A. Kelterman, secretaris) Klacht ontvangen
Nadere informatieBehandel- en expertisecentrum Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH)
Behandel- en expertisecentrum Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Bavo Europoort helpt specialist in psychiatrie Inhoudsopgave Behandel- en expertisecentrum Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Doelgroep
Nadere informatie3 Anatomie en fysiologie 17 3.1 Acute pijn 17 3.2 Chronische pijn 23 3.3 Chronische pijn en limbisch systeem? 23
Inhoud Redactioneel 10 Over de auteurs 11 1 Inleiding 12 2 Geschiedenis 14 3 Anatomie en fysiologie 17 3.1 Acute pijn 17 3.2 Chronische pijn 23 3.3 Chronische pijn en limbisch systeem? 23 4 Pijnmeting
Nadere informatieDementie op jonge leeftijd. Jong dementerend. probleemschets. Jong dementerend. Waarom onderkenning groep jong dementerenden belangrijk?
Dementie op jonge leeftijd Definitie Probleemschets Ziektebeelden Jong dementerend Herkenning van dementie Prof.dr.Ph.Scheltens, neuroloog VUMC Drs. Rolinka Romkes, Dementieconsulent Geriant West-Friesland
Nadere informatie3.B.1. HC s,vo s en ZO s week 14. Dit uittreksel is te gebruiken bij: GENEESKUNDE, JAAR 3
3.B.1 Dit uittreksel is te gebruiken bij: HC s,vo s en ZO s week 14 GENEESKUNDE, JAAR 3 JoHo Samenvattingen JoHo biedt een compleet pakket samenvattingen aan. In dé studentenwinkels van Nederland vind
Nadere informatieKennislacunes NHG-Standaard Depressie
Kennislacunes Kennislacunes 1. Het nut van screening naar depressie bij mensen met een chronische somatische aandoening in de (noot 15-16). 2. De 4DKL als instrument om het verloop van de (ernst van de)
Nadere informatieNeuropsychologisch onderzoek Volwassenen. Medische Psychologie
00 Neuropsychologisch onderzoek Volwassenen Medische Psychologie 1 Wie kan doorverwijzen voor onderzoek? Meestal is het een medisch specialist die u doorverwijst voor een neuropsychologisch onderzoek.
Nadere informatieAfdeling Medische Psychologie
Patiënteninformatie Afdeling Medische Psychologie rkz.nl Inleiding U bent door één van de medisch specialisten hier in het ziekenhuis verwezen naar onze afdeling. Op onze afdeling vindt diagnostiek en
Nadere informatieHet zieke brein. Het epileptische brein & PNEA
Het zieke brein Het epileptische brein & PNEA Geen Disclosures Epilepsie Wat is epilepsie? Epileptische aanvallen ontstaan door een plotselinge, tijdelijke verstoring van het elektrisch evenwicht in de
Nadere informatieInleiding. Vergelijking met het algemeen medisch onderzoek
Inleiding Het doel van deze uitgave kan als volgt worden omschreven. Enerzijds is het een handleiding voor medische studenten, artsen en psychiaters al dan niet in opleiding) om hen vertrouwd te maken
Nadere informatieVerwijzing naar de klinisch psycholoog
Verwijzing naar de klinisch psycholoog Deze folder geeft u informatie over de manier van werken van de klinisch psycholoog. Waar in deze folder gesproken wordt over u, kan het ook om uw kind gaan. Aan
Nadere informatiePsychologische en psychiatrische rapportage in strafzaken. Informatie voor onderzochte
Psychologische en psychiatrische rapportage in strafzaken Informatie voor onderzochte de rechter. ook zij bedoeld. i. Als in deze brochure wordt gesproken over hij wordt daarmee Terminologie: gaat maken.
Nadere informatieClick to edit Master title style Congres FACT Couleur Locale
Click to edit Master title style Congres FACT Couleur Locale op weg naar een regionaal zorgmodel in de GGZ Workshop Ziektebesef vanuit een ander perspektief Overwegingen voor de praktijk Giovanni Poddighe
Nadere informatie1300 jaar 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Opvang van suicidale patienten op SEH Dr. R.F.P. de Winter, psychiater afdelingshoofd-zorg Bureau 24-uurszorg Den Haag Drs R.C. van Nieuwenhuizen, chirurg,, medisch manager SEH Sint Lucas Andreas Ziekenhuis,
Nadere informatieBedoeling van dit werkcollege:
PSYCHOLOGISCHE DIAGNOSTIEK Veld Klinische en Gezondheidspsychologie Oktober 2005 Cécile Vandeputte- v.d. Vijver Bedoeling van dit werkcollege: Bespreking van de stappen van het psychodiagnostisch proces
Nadere informatieStandpunt NVGzP inzake hoofdbehandelaarschap in de specialistische
Standpunt NVGzP inzake hoofdbehandelaarschap in de specialistische GGZ In april van dit jaar publiceerde de Inspectie voor de Gezondheidszorg een concept-advies over het hoofdbehandelaarschap in de specialistische
Nadere informatie