Algemeen. Leeswijzer. Inhoud. 1 Algemeen 2. 6 Begrippenlijst 18

Transcriptie

1 Algemeen Inhoud 1 Algemeen Welstandsbeleid Systematiek Rechten en plichten Monumenten en beschermd stadsgezicht Gebruik van de welstandsnota 15 Leeswijzer Dit pdf-document bevat een deel van de Welstandsnota Gemeente Dordrecht, waarin de algemene achtergronden van de nota staan. Aan de orde komen onder andere het gemeentelijk beleid en hoe met de nota kan worden gewerkt. De welstandsnota van de gemeente Dordrecht is ook in zijn geheel te downloaden: 6 Begrippenlijst 18 Welstandsnota - Gemeente Dordrecht 1

2 Algemeen 1

3 Welstandsnota - Gemeente Dordrecht 3

4 1.1 Welstandsbeleid De Welstandsnota Dordrecht bevat de welstandscriteria voor (vergunningplichtige) bouwwerken in de gemeente Dordrecht. Actualisering De voorliggende nota is een herziening van de Welstandsnota Dordrecht uit Deze herziening is gebruikt om het welstandsbeleid aan te passen aan gewijzigde omstandigheden in de gebouwde omgeving en aan nieuwe wet- en regelgeving. Daarnaast is de leesbaarheid en de toegankelijkheid van de welstandsnota verbeterd. Door deze digitaal beschikbaar te stellen met een koppeling naar de kaart van Dordrecht zijn specifieke redelijke eisen van welstand voor een bepaalde locatie gemakkelijker te vinden. Daarbij is rekening gehouden met het feit dat nieuwe welstandsnota s vanaf 1 juli 2015 waarschijnlijk via een wettelijk voorgeschreven standaard op internet moet worden aangeboden. Inhoudelijk is de opvallendste wijziging de introductie van gebiedsgerichte criteria per gebiedstype als vervanging van de gebiedsgerichte criteria per bouwperiode uit de vorige nota. De vernieuwde nota bestaat uit twee delen: In de voor u liggende welstandsnota worden de bestuurlijke aspecten, de systematiek van de welstandstoets met verschillende welstandsniveaus en de criteria voor het toetsen van bouwwerken toegelicht. In principe geeft dit voldoende kennis en informatie om een bouwaanvraag te kunnen indienen die de toets van de welstands commissie kan doorstaan. Voor degenen die zich hier verder in willen verdiepen is een aparte bijlage Wijkbeschrijvingen samengesteld met beschrijvingen van en achtergrondinformatie over de verschillende wijken. Deze bijlage biedt een verdieping en beter begrip van de ontstaansgeschiedenis van het Eiland van Dordrecht, de stedenbouwkundige en architectonische opbouw, de karakteristiek van de wijken en soms een blik op te verwachten ontwikkelingen. Transparantie De gemeente wil met de welstandsnota het welstandstoezicht niet alleen effectiever en klantvriendelijker maken, maar ook transparanter. Opdrachtgevers en ontwerpers kunnen door deze nota digitaal te raadplegen in een vroeg stadium kennis nemen van de toetsingscriteria die bij de welstandsbeoordeling een rol spelen. Daarnaast krijgen investeerders en eigenaren hiermee een waarborg van ruimtelijke kwaliteit in hun gebouwde omgeving. Het belang van welstandsbeleid Het welstandsbeleid van Dordrecht is opgesteld vanuit de overtuiging dat het belangrijk is een goede leefomgeving te ontwikkelen of te behouden. Met de welstandstoets wordt het publieke belang door de lokale overheid behartigd, waarbij de individuele vrijheid van de burger of ondernemer wordt afgewogen tegen de ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving als algemene waarde. Bepalend voor de ruimtelijke kwaliteit zijn onder meer het uiterlijk van individuele gebouwen en bouwwerken, het beeld van de gebouwen gezamenlijk, de erfinrichting en de inrichting van de openbare ruimte. De welstandstoets is een belangrijk instrument voor de sturing op de kwaliteiten van bouwwerken. De welstandstoets gaat over het gebouw in relatie tot zijn omgeving en het gebouw op zichzelf. Het welstandsbeleid wordt echter niet overal even zwaar ingezet. Toezien op de ruimtelijke kwaliteit en beeldkwaliteit van bouwwerken is vooral van belang op plekken met cultuurhistorische waarde, zoals de historische binnenstad en op plekken waar veel mensen komen, zoals doorgaande wegen, winkelcentra en pleinen. Op minder drukke plekken is meer ruimte voor individuele wensen. Er zijn zelfs gebieden aangewezen waar geen welstandstoets nodig is, bijvoorbeeld in een groot deel van het bedrijvengebied. Deze gebieden zijn welstandsvrij. Ook kan er, als gevolg van wettelijke veranderingen, steeds meer vergunningvrij worden gebouwd. Welstandstoezicht Bouwaanvragen in Dordrecht worden beoordeeld door de Welstands- en Monumentencommissie op basis van de criteria, die in deze welstandsnota zijn vastgelegd. In feite zijn deze criteria te beschouwen als de redelijke eisen van welstand waaraan uw bouwaanvraag moet voldoen. Er wordt een onderscheid gemaakt in kleine en grote bouwwerken. Kleine bouwwerken zijn bijvoorbeeld aan-en uitbouwen, bijgebouwen, kozijnen gevelwijzigingen, dakkapellen, erfafscheidingen, dakramen, zonnepanelen, spriet-, staaf- en schotelantennes, rolhekken, luiken en rolluiken en aircounits. Bij kleine bouwwerken zal de aanvrager in eerste instantie zelf moeten kijken of de bouwaanvraag voldoet aan de redelijke eisen van welstand. Hiervoor zijn aparte 4 Welstandsnota - Gemeente Dordrecht

5 criteria opgesteld die niet gebiedsgericht zijn, maar juist algemeen toepasbaar. Omdat het vrijwel uitsluitend objectief meetbare criteria zijn kunnen procedures voor deze bouwwerken hiermee snel worden doorlopen en worden ze sneltoetscriteria genoemd. De aanvraag wordt door de ambtelijk secretaris van de commissie getoetst aan deze criteria. Voldoet het plan niet aan de sneltoetscriteria, dan moet aan de basiscriteria en gebiedsgerichte criteria worden voldaan. De aanvraag wordt hiervoor ter toetsing voorgelegd aan de Welstands- en Monumentencommissie. Grotere bouwwerken, zoals grote veranderingen aan bouwwerken en volledige nieuwbouw worden altijd voorgelegd aan de Welstands- en Monumentencommissie, behalve in welstandsvrije gebieden. De commissie toetst de aanvragen aan de basiscriteria en aan de betreffende gebiedsgerichte criteria. De Welstandsnota Dordrecht De Welstandsnota Dordrecht is een document, waarin de gemeente aangeeft hoe de bestaande beeldkwaliteiten van de stad worden gewaardeerd en waarin zij een doorkijk geeft op het toekomstige uiterlijk van de stad. De nota werkt naar twee kanten, zowel naar de aanvrager van een bouwvergunning als naar degenen die de aanvraag moeten beoordelen. Enerzijds geeft de nota voorlichting en inspiratie aan aanvragers van bouwvergunningen, of dat nu particulieren, projectontwikkelaars of architecten zijn, anderzijds vormt zij de basis voor beoordeling van bouwaanvragen en voor het advies dat de Welstandsen Monumentencommissie daarover aan het college uitbrengt. Keuzes In de Welstandsnota Dordrecht is gekozen voor behoud en samenhang op grond van cultuurhistorische, stedenbouwkundige en landschappelijke waarden. De plattegrond van het Eiland van Dordrecht is als een mozaïek: wijken, buurten en polders zijn de tegels met ieder een eigen kleur en karakter. De rivieren, dijken, wegen, spoorlijnen en groenzones vormen als het ware de specie die alles aan elkaar verbindt. Deze netwerken bepalen de structuur van de stad. De kleuren van het mozaïek worden vooral bepaald door de stedenbouwkundige en architectonische opvattingen uit de verschillende ontwikkelperioden van de stad, meestal ook ondersteund door een bepaalde dominerende functie. Op basis van dat palet zijn er naast een vijftal basiscriteria die voor de hele stad gelden aanvullende gebiedsgerichte criteria opgesteld voor de verschillende gebieden, waarmee kan worden getoetst of plannen passen binnen de karakteristiek van de verschillende identiteiten die de stad rijk is. Deze gebiedsgerichte aanpak vormt een belangrijke pijler van de welstandsnota. Een andere belangrijke keuze is dat er verschillende welstandsniveaus voor verschillende delen van de stad zijn bepaald: van hoge kwaliteitseisen en heel intensief toetsen tot helemaal niet toetsen: intensief, ontwikkeling, regulier en welstandsvrij. Flexibiliteit Opvattingen over het welstandsbeleid in Dordrecht kunnen in de loop van de tijd veranderen. Daarnaast zullen er in de toekomst nieuwe buurten en gebouwen bijkomen en zullen wijken door herstructurering veranderen. De nota is daarom een dynamisch document waarop soms herzieningen en aanvullingen nodig zijn. Het welstandsbeleid biedt, wanneer daar een goede motivering aan ten grondslag ligt, ruimte voor afwijkende ontwikkelingen en vernieuwende concepten. Daarvoor bieden de criteria ruimte maar tevens biedt de nota de mogelijkheid om van de gebiedsgerichte criteria af te wijken. Zo kunnen bijzondere bouwwerken die een verrijking voor de stad zijn na een positief advies van de Welstands- en Monumentencommissie toch gerealiseerd worden. Structuurvisie Dordrecht 2040 De hoofdlijnen voor het ruimtelijk beleid voor Dordrecht zijn vastgelegd in de Structuurvisie Dordrecht 2040 (september 2013). Hierin wordt de ambitie beschreven van Dordrecht als aantrekkelijke, complete centrumstad in de regio: een stad met een sterke sociale, culturele en economische functie voor de Drechtsteden. Een mooie stad, waarin het prettig wonen en werken is. Dordrecht wil een schone en veilige stad zijn, waarvan de inwoners tevreden zijn over hun directe leefomgeving. De beeldkwaliteit van de gebouwen en de inrichting van de openbare ruimte hebben grote invloed op de schoonheid van die leefomgeving. Het welstandsbeleid draagt bij aan een aantrekkelijke woon- en werkstad. Ontwerphandboek KOR Dordrecht kent een aantal handboeken Kwaliteit Openbare Ruimte, die als doel hebben de standaardkwaliteit van de buitenruimte en de daarbij horende inrichtingselementen eenduidig en aantrekkelijk te maken. Deze handboeken dienen als toetsingskader voor aanpassingen in de openbare ruimte. Het Ontwerphandboek KOR wordt herzien en is te beschouwen als complementair aan het welstandsbeleid. Welstandsnota - Gemeente Dordrecht 5

6 1.2 Systematiek Hoofdopzet De Woningwet bepaalt dat bouwplannen alleen op redelijke eisen van welstand mogen worden getoetst als er vooraf criteria zijn opgesteld op basis waarvan die plannen kunnen worden beoordeeld. Voor de gemeente Dordrecht staan deze criteria vermeld in de Welstandsnota Dordrecht.. In een aparte bijlage Wijkbeschrijvingen wordt de ontwikkeling van het eiland van Dordrecht en die van de verschillende wijken beschreven. Met deze achtergrondinformatie geeft de gemeente nader inzicht over historie, kenmerken en visie per wijk of stadsdeel aan bewoners, architecten, ontwikkelaars en andere belangstellenden. De bijlage Wijk beschrijvingen is daarmee een leidraad voor een beter begrip van de stedenbouwkundige en architectonische opbouw van de stad en als zodanig een goed middel om de genius loci, de geest en het verhaal van de plek, beter te leren kennen. Welstandsniveaus (zie hoofdstuk 2) De gemeente Dordrecht heeft een verantwoordelijkheid als het gaat om de beeldkwaliteit van de stad. Hierbij richt zij haar aandacht voornamelijk op die structuren en gebieden die van belang zijn voor het gehele Eiland van Dordrecht. Het welstandstoezicht is zwaarder als het gaat om gebieden die het beeld van de stad bepalen, omdat zij zowel door bewoners als bezoekers vaak worden gepasseerd of bezocht. Hier zal een meer dan gemiddelde kwaliteit worden verlangd van opdrachtgevers en ontwerpers. In veel woongebieden ligt de verantwoordelijkheid voor de beeldkwaliteit vooral bij de eigenaren. Het welstandstoezicht richt zich hier vooral op het voorkomen van verlies van bestaande ruimtelijke kwaliteit. In enkele gebieden ziet de gemeente geen taak voor zichzelf weggelegd als het om beeldkwaliteit van de bebouwing gaat. Hier gelden de bestemmingsplanregels, maar stelt de gemeente op voorhand geen esthetische eisen aan bouwwerken. Er wordt een onderscheid gemaakt in vier welstandsregimes: intensief, ontwikkeling, regulier en welstandsvrij. Welstandscriteria (zie hoofdstukken 3, 4 en 5) De welstandscriteria, waaraan (vergunningplichtige) bouwwerken en wijzigingen aan gebouwen worden getoetst, zijn onder te verdelen in: basiscriteria, sneltoetscriteria en gebiedsgerichte criteria. De sneltoetscriteria voor kleine bouwwerken, waarin onder andere de maximale afmetingen van een dakkapel wordt beschreven, zijn éénduidig en objectief toetsbaar. De basiscriteria en de gebiedsgerichte criteria zijn beschrijvend en contextafhankelijk en daardoor meer subjectief van karakter. Deze criteria geven binnen bepaalde marges ruimte voor interpretatie door de aanvrager en zijn adviseurs. Die interpretatie kan in een vooroverleg worden afgestemd met de Welstands- en Monumentencommissie. Basiscriteria (zie hoofdstuk 3) Ieder nieuw (vergunningplichtig) bouwwerk en/of wijziging aan een gebouw in Dordrecht moet voldoen aan de basiscriteria. Bij deze algemene criteria wordt het bouwwerk vanuit twee invalshoeken beschouwd: het gebouw in zijn omgeving en het gebouw op zich zelf. Bij de omgeving gaat het om de inpassing van het bouwwerk in de stedelijke of landschappelijke context, waarbij het onder andere gaat om een goede inpassing binnen de stedenbouwkundige structuur, een evenwichtige situering naar vorm, grootte en massaopbouw ten opzichte van het landschap, de omliggende gebouwen en het openbaar gebied. Met betrekking tot het bouwwerk zelf gaat het om de compositie, de uitdrukkingskracht en het vakmanschap van het architectonisch ontwerp. In het algemeen gaat het om de esthetische kwaliteiten en in het bijzonder om goede maatverhoudingen, compositie, detaillering en materiaal en kleurgebruik van het bouwwerk. Kleine bouwwerken (zie hoofdstuk 4) Sneltoetscriteria Bij kleine bouwwerken zal de aanvrager in eerste instantie zelf moeten kijken of de bouwaanvraag aan de sneltoetscriteria voldoet. In deze sneltoetscriteria zijn ondubbelzinnig de plaats, de vorm, de maat, het materiaal en de kleur van het bouwwerk vastgelegd. De aanvraag wordt dan door de ambtelijk secretaris van de commissie getoetst aan deze criteria. Voldoet het plan niet aan de sneltoetscriteria, dan moet aan de basiscriteria en gebiedsgerichte criteria worden voldaan. De aanvraag wordt dan ter toetsing voorgelegd aan de Welstands- en Monumentencommissie. Als kleine veelvoorkomende bouwwerken worden beschouwd: aan-en uitbouwen, bijgebouwen en overkappingen, kozijn- en gevelwijzigingen, dakkapellen, erfafscheidingen, rolhekken, rolluiken, airco-units en 6 Welstandsnota - Gemeente Dordrecht

7 reclame. Criteria dakenlandschap en reclame historische binnenstad en 19e-eeuws stedelijk weefsel Gezien het belang van het zorgvuldig omgaan met het unieke dakenlandschap in de gebiedstypes historische binnenstad en 19e-eeuws stedelijk weefsel zijn in hoofdstuk 4 voor kleine bouwwerken met betrekking tot het dakenlandschap uitgebreidere criteria opgenomen. Voor de historische binnenstad zijn bovendien ook uitgebreidere criteria opgenomen voor reclameuitingen. Deze criteria zijn geen sneltoetscriteria. Ze zijn gebiedsgebonden en deze kleine bouwplannen zullen door de Welstands- en Monumentencommissie worden getoetst. Gebiedstypen Indeling in gebiedstypen Historische binnenstad Historische linten en kernen 19e-eeuws stedelijk weefsel Tuinwijken Wederopbouw - stempelwijken Wederopbouw - stratenwijken Gebiedstypen Randen van de 19e-eeuwse schil - west Historische binnenstad Historische linten en kernen Woonerfwijken 19e-eeuws stedelijk weefsel Tuinwijken Wijken na 1990 Wederopbouw - stempelwijken Ontwikkelgebieden Wederopbouw - stratenwijken Randen van de 19e-eeuwse schil - west Dijklinten Woonerfwijken Wijken na 1990 Industriegebieden en bedrijventerreinen Ontwikkelgebieden Dijklinten Landgoederen en buitenplaatsen Industriegebieden en bedrijventerreinen Gebiedsgerichte criteria (zie hoofdstuk 5) Een belangrijke pijler van de welstandsnota is het gebiedsgerichte welstandsbeleid. Op basis van overeenkomsten in ontstaansgeschiedenis, functionele, stedenbouwkundige en architectonische kenmerken zijn 15 gebiedstypen onderscheiden. Per gebiedstype zijn in aanvulling op de basiscriteria gebiedsgerichte welstandscriteria opgesteld. Deze criteria zijn gebaseerd op de stedenbouwkundige en architectonische karakteristiek van het betreffende gebied. Het zijn de aanvullende voorwaarden waaraan een bouwwerk moet voldoen om in zijn omgeving niet uit de toon te vallen. Daarnaast geven de criteria aan welke gewaardeerde karakteristieken uit de omgeving in het ontwerp kunnen worden gebruikt. Voor ontwikkelgebieden, waar een omvangrijke bouwopgave wordt gerealiseerd en de ruimtelijke context ingrijpend verandert, vormen de voor die gebieden vastgestelde beeldkwaliteitplannen de gebiedsgerichte criteria. Dit hoofdstuk beschrijft de procedurele kant van de welstandstoets, zoals de punten waar een aanvraag aan moet voldoen, hoe de welstandscommissie vergadert en hoe bezwaar kan worden gemaakt tegen Stedelijke groengebieden Landgoederen en buitenplaatsen Stedelijke groengebieden Buitengebied Buitengebied Welstandsniveaus Welstandsniveaus intensief welstandsniveau regulier welstandsniveau ontwikkeling welstandsvrij hoofdroutes Welstandsniveaus intensief welstandsniveau regulier welstandsniveau ontwikkeling welstandsvrij hoofdroutes km Welstandsnota - Gemeente Dordrecht 7

8 1.3 Rechten en plichten een beslissing. Ook andere onderwerpen, zoals de taken en verantwoordelijkheden van college en raad en de aanstelling van een supervisor of kwaliteitsteam, worden hier beschreven. Welstandsbeoordeling Het college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor het al dan niet verstrekken van een omgevingsvergunning voor bouwactiviteiten. Om tot een goed oordeel te komen worden aanvragen op een aantal aspecten getoetst. Een van de aspecten is welstand: past een gebouw in zijn omgeving en voldoet het gebouw op zich aan redelijke eisen van welstand. De welstandscriteria waaraan een plan moet voldoen zijn beschreven in de welstandsnota. Om te kunnen beoordelen of een bouwwerk voldoet aan redelijke eisen van welstand vraagt het college de Welstands- en Monumentencommissie om advies. Sinds 1 maart 2013 is het college niet langer verplicht een welstandsadvies te betrekken van een onafhankelijke commissie,maar in Dordrecht heeft het gemeentebestuur besloten dit in beginsel wel te doen. Afwijken welstandsadvies In de meeste gevallen volgt het college het advies van de Welstands- en Monumentencommissie op. Het college kan van het advies afwijken, als het van mening is, dat de commissie de criteria niet juist heeft geïnterpreteerd of niet de juiste criteria heeft toegepast. Ook om andere redenen, bijvoorbeeld van economische of maatschappelijke aard, kan van het advies worden afgeweken. In beide gevallen moet het college het genomen besluit motiveren. In het eerste geval kan het college ook een second opinion vragen aan een andere welstandscommissie. Uitzonderingsclausule Zowel college als Welstands- en Monumentencommissie hebben de mogelijkheid om, in uitzonderlijke gevallen, af te wijken van de gebiedsgerichte welstandscriteria. Deze afwijkingen moeten echter uitzonderingen blijven en ze dienen schriftelijk te worden gemotiveerd. Het gaat om bouwplannen, bijvoorbeeld een gebouw met een bijzondere publieke functie, die niet voldoen aan de gebiedsgerichte criteria, maar wel van een zodanige kwaliteit zijn dat de gemeente hier toch medewerking aan zou willen verlenen. Een gebouw met een bijzondere publieke functie zou bijvoorbeeld, juist vanwege die functie, kunnen afwijken van de bebouwing in de omgeving. Als gebruik wordt gemaakt van de uitzonderingsclausule wordt een dergelijk bouwplan alleen op grond van de basiscriteria beoordeeld. De beargumentering zal op grond van bijzondere waarde, zoals een unieke verschijning, een bijzondere functie of bijzondere architectonische waarde plaatsvinden. Het niveau van redelijke eisen van welstand ligt in deze gevallen uiteraard hoog. Het is immers redelijk dat er hogere eisen worden gesteld aan de zeggingskracht en het architectonisch vakmanschap naarmate een bouwwerk zich sterker van zijn omgeving onderscheidt. Excessenregeling en handhaving De Woningwet biedt het college van B&W de mogelijkheid om repressief tegen welstandsexcessen op te treden. Dit geldt niet alleen voor alle bestaande gebouwen en bouwwerken waarvan voor het bouwen een omgevingsvergunning is verleend, maar ook voor alle bestaande gebouwen en bouwwerken waarvoor geen omgevingsvergunning hoeft te worden aangevraagd (vergunningvrije gebouwen). Er is sprake van een exces wanneer een bouwwerk of een gedeelte daarvan op overduidelijke wijze - dus ook voor niet-deskundigen - in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand. Het gaat in gevallen van een exces altijd om ernstige ontsiering van een bouwwerk of een gedeelte daarvan in relatie tot de omgeving. Van ernstige ontsiering kan sprake zijn indien: Een bouwwerk of een gedeelte daarvan in extreme staat van verwaarlozing verkeert; Een bouwwerk of een gedeelte daarvan door het gebruik van sterk met de omgeving contrasterende kleuren en/of versieringen van de gevel, waaronder reclame, de samenhang van het straatbeeld ernstig verstoort; Een bouwwerk zich visueel of fysiek afsluit voor zijn omgeving; Een bouwwerk of gebouw gedeeltelijk is afgebrand; Een bouwwerk een te grove inbreuk is op wat in de omgeving gebruikelijk is (zie hiervoor de gebiedgerichte welstandscriteria); Bij aanpassing van een bouwwerk architectonische bijzonderheden worden vernietigd dan wel ontkend; Er kwalitatief laagwaardig materiaal is gebruikt, waardoor op korte termijn verval zal optreden, of is opgetreden. 8 Welstandsnota - Gemeente Dordrecht

9 In een gebied waarvoor een intensief welstandsniveau geldt, is er eerder sprake van een exces dan in een gebied dat valt onder het reguliere welstandsniveau. Supervisie Voor grotere ontwikkelingsprojecten is er de mogelijkheid om te werken met een supervisor of andere vormen van planbegeleiding, zoals bijvoorbeeld een kwaliteitsteam. Naast de taakomschrijving en uitvoering van de planbegeleiding, wordt per project de afstemming tussen planbegeleiding en de welstandsbeoordeling door de Welstands- en Monumentencommissie, zorgvuldig geregeld en vastgelegd. Bestemmingsplan Het bestemmingsplan is het wettelijke instrument dat op basis van de Wet ruimtelijke ordening aan gronden een bestemming geeft, plus de daarbij behorende bebouwings- en gebruiksmogelijkheden. In de Woningwet (artikel 12 derde lid) is bepaald dat het bestemmingsplan voorrang heeft op de welstandseisen. Ook de stedenbouwkundige voorschriften van de bouwverordening prevaleren boven de welstandseisen. In het artikel is expliciet vastgelegd dat ook de welstandscommissie deze voorrangsregeling moet toepassen bij de advisering. Een welstandstoets mag dus niet de verwezenlijking van de volgens het bestemmingsplan aan de locatie toegekende bouwmogelijkheden in de weg staan. Bouwbesluit Het Bouwbesluit regelt niets over welstandseisen en -toetsing, maar heeft wel invloed op de vorm en ruimte van een bouwwerk. Als voorbeeld van de vormbepalende rol die het Bouwbesluit kan hebben, is de bepaling dat een hekwerk op een balkon één meter hoog moet zijn en niet overklimbaar mag zijn. Horizontale spijlen kunnen dan in strijd zijn met deze bepaling in het Bouwbesluit. Overige plannen en beleid Structuurvisie De ruimtelijke structuren en ontwikkelingskaders voor de stad en de wijken zijn vastgelegd in de Structuurvisie Dordrecht 2040 (2013). De Structuurvisie geeft richtingen en hoofdlijnen aan voor de ruimtelijke ontwikkeling van stad en eiland voor de periode tot De Structuurvisie is een toetsingskader voor beslissingen van het gemeentebestuur over de ruimtelijke inrichting van stad en eiland. De Structuurvisie besteedt aandacht aan de stads-, de verkeers-, de water- en de landschapsstructuur. Monumentenzorg en Archeologie Cultuurhistorie maakt integraal deel uit van de identiteit en de stedelijke ontwikkeling van Dordrecht. Een visie op monumenten en archeologie is vastgelegd in de nota Dordrecht maakt geschiedenis ( ). Eén van de uitgangspunten is de duurzame instandhouding van cultuurhistorische waarden, geplaatst in de context van de hedendaagse en toekomstige stad. Bij wijziging van een monument wordt altijd een advies van de Welstands- en Monumentencommissie gevraagd. Beleid voor specifieke onderwerpen Met de nieuwe Welstandsnota komen andere nota s, die ook betrekking hebben op welstand niet te vervallen. In deze nota s is naast welstandsbeleid immers ook ander beleid vastgelegd. Het betreft bijvoorbeeld de nota s betreffende de dijken, reclame en beeldkwaliteitplannen. De aspecten die betrekking hebben op welstand, zijn opgenomen in de welstandsnota: voor het welstandsoordeel en in geval van strijdigheden en onduidelijkheden dient de welstandsnota gevolgd te worden. Vergunningscategorieën en welstand Bij het indienen van bouwplannen,zijn er verschillende regels waaraan de aanvrager zich dient te houden. Deze regels zijn ondermeer gericht op veiligheid en beeldkwaliteit. Ook dient een bouwplan ten allen tijde te voldoen aan het bestemmingsplan. De bouwaanvraag is vanaf oktober 2010 (onderdeel van) een WABO-aanvraag. Het bouwplan valt onder één van de volgende categorieën: vergunningvrij vergunningplichtig met reguliere voorbereidingsprocedure vergunningplichtig met uitgebreide voorbereidingsprocedure Binnen bepaalde grenzen en voorwaarden mag zonder bouwvergunning gebouwd worden. Er vindt dan dus ook geen welstandstoets plaats. Op basis van de excessenregeling kan wel achteraf ingegrepen worden. Bij de vergunningplichtige categorieën moet voldaan worden aan de welstandscriteria. Bouwverordening Hoofdstuk 9 van de gemeentelijke bouwverordening (2003) handelt over samenstelling, inrichting en werkwijze van de Welstands- en Monumentencommissie. Welstandsnota - Gemeente Dordrecht 9

10 Uitgebreidere informatie hierover is vastgelegd in de nota Welstand in Ontwikkeling (2014). Taakomschrijving welstandscommissie De Welstands- en Monumentencommissie adviseert bij toetsing van vergunningplichtige bouwwerken en baseert haar advies op de criteria die in de welstandsnota staan. Daarnaast adviseert de commissie bij toetsing van aanvragen betreffende monumenten. Voor de toetsing van kleine bouwwerken, zoals die worden genoemd onder de sneltoetscriteria, is de ambtelijk secretaris van de commissie gemandateerd om het welstandsoordeel te bepalen aan de hand van diezelfde sneltoetscriteria uit de welstandsnota. Wanneer een dergelijk bouwplan niet voldoet aan deze sneltoetscriteria, wordt het bouwplan alsnog aan de Welstands- en Monumentencommissie ter beoordeling voorgelegd. Openbaarheid De behandeling van WABO-aanvragen door de Welstands- en Monumentencommissie is openbaar. Dit geldt ook voor de beraadslagingen, de beoordeling en de adviezen van de welstandscommissie met betrekking tot bouwaanvragen. De aanvrager kan een toelichting (laten) geven op het bouwplan. Vooroverleg Het is mogelijk om een bouwplan waarvoor de vergunning nog niet formeel is aangevraagd in een vooroverleg met de welstandscommissie toe te lichten en te bespreken. Van het vooroverleg wordt een verslag gemaakt. Het vooroverleg is in principe openbaar, maar kan, op uitdrukkelijk verzoek van de indiener van het bouwplan, ook besloten worden behandeld. Samenstelling commissie De Welstands- en Monumentencommissie bestaat momenteel uit zes leden: een voorzitter tevens deskundige op het gebied van de architectuur, een burgerlid, een stedenbouwkundige, een restauratiedeskundige, een bouwhistoricus en nog een deskundige op het gebied van de architectuur. De leden zijn onafhankelijk van het gemeentebestuur en hebben zitting voor drie jaar. De commissie wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris, die contactpersoon is en kleine bouwplannen toetst aan de sneltoetscriteria. Zie voor meer informatie: nota Welstand in Ontwikkeling (2014) Aanvraag Een aanvraag moet bestaan uit: een aanvraagformulier duidelijke tekeningen, waarbij het bouwplan is ingetekend in zijn omgeving. eventueel ander toelichtend materiaal, zoals foto s, een maquette, e.d. De tekeningen moeten een plan van meerdere zijden toelichten. Per plan dienen een kaart met de locatie, plattegronden, doorsneden en geveltekeningen aanwezig te zijn. De tekeningen dienen voldoende en duidelijke informatie te bevatten betreffende noordpijl, schaal, kleuren en materialen. Overigens wordt verwezen naar de indieningsvereisten zoals deze voor de verschillende typen WABO-aanvragen op het Omgevingsloket Online (OLO) zijn geformuleerd. Evaluatie De Welstands- en Monumentencommissie maakt jaarlijks een verslag voor het college. Hierin wordt onder andere opgenomen hoe de commissie te werk is gegaan en hoe de criteria uit de welstandsnota zijn toegepast. Ook dient het jaarverslag om aan te geven dat en waarom in bepaalde gevallen is afgeweken van het beleid (uitzonderingsclausule). De commissie kan in het jaarverslag aanbevelingen doen voor het gemeentelijke ruimtelijke kwaliteitsbeleid en de welstandsnota. Ook het college legt minimaal eens per jaar verantwoording af. In dit verslag aan de gemeenteraad wordt onder andere uiteengezet, hoe is omgegaan met de adviezen van de welstandscommissie en of de excessenregeling is toegepast. Ook bijzonderheden als het aanvragen van een second opinion dienen te worden vermeld. De gemeenteraad kan naar aanleiding van het jaarverslag besluiten tot het aanpassen van het welstandsbeleid. Beide jaarverslagen bieden het kader om te signaleren of de Welstandsnota nog voldoende houvast biedt als beleidskader. 10 Welstandsnota - Gemeente Dordrecht

11 1.4 Monumenten en beschermd stadsgezicht Monumenten De meeste mensen denken bij een monument aan een waardevol en oud bouwwerk als een kasteel, kerk of een fraai woonhuis. Een monument kan echter meer zijn. Ook eenvoudige arbeiderswoningen, lantaarnpalen, sluizen of fabrieksgebouwen kunnen een monument zijn. Een monument kan één gebouw zijn, maar ook een complex van meerdere bij elkaar horende objecten met hun omgeving. En het kan ook een onbebouwd terrein zijn, zoals een park, een tuin of een dijkstructuur. Er is onderscheid tussen rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten. Een rijksmonument is een object of complex dat ouder is dan 50 jaar en, zoals de monumentenwet stelt, van belang is wegens schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde. Deze waarden moeten voor rijksmonumenten worden gezien in een landelijke context. Een rijksmonument is beschermd op het moment dat het door de minister is ingeschreven in het register van beschermde monumenten, ook wel de rijksmonumentenlijst genoemd. Een gemeentelijk monument is, zoals de erfgoedverordening stelt, van algemeen belang wegens schoonheid, betekenis voor de wetenschap of cultuurhistorische waarde. Dit zijn dus dezelfde waarden, maar dan beoordeeld vanuit de gemeentelijke context. Gemeentelijke monumenten hoeven echter geen bepaalde leeftijd te hebben om voor bescherming in aanmerking te komen. Een gemeentelijk monument is beschermd vanaf het moment dat burgemeester en wethouders daartoe hebben besloten. Aanwijzing van monumenten Voor de aanwijzing van een rijksmonument neemt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), dan wel de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) het initiatief. De minister van OCW beslist over de aanwijzing van een rijksmonument, nadat de gemeenteraad advies heeft uitgebracht. Ten behoeve van de totstandkoming van het raadsadvies hoort de gemeente de eigenaar, legt het verzoek ter inzage en vraagt advies aan de Welstands- en Monumentencommissie. Er is een nieuwe erfgoedwet in voorbereiding. Hieruit kunnen wijzigingen in de procedure volgen. Aanwijzing van gemeentelijke monumenten vindt plaats op ambtelijk voorstel of op verzoek van belanghebbenden. Burgemeester en wethouders nemen het besluit tot aanwijzing. De gemeente hoort hiertoe de eigenaar en de verzoeker, als daar sprake van is en vraagt advies aan de Welstands- en Monumentencommissie. Criteria De aanwijzing is gebaseerd op criteria, die landelijk en plaatselijk in principe eender zijn, maar beoordeeld worden vanuit een andere context. De criteria betreffen de cultuurhistorische, architectonische, stedenbouwkundige en archeologische waarde en verder zeldzaamheid en gaafheid. De criteria zijn nader uitgewerkt in de Beleidsregel selectiecriteria aanwijzing gemeentelijke monumenten. Wat bijzonder is op plaatselijk niveau, hoeft dit op landelijk niveau niet te zijn. Denk bijvoorbeeld aan een pand in Amsterdamse School stijl, veel voorkomend in Amsterdam, maar schaars in Dordrecht. Het is dus niet waarschijnlijk dat een Dordts pand in Amsterdamse School stijl hoog genoeg scoort om voor plaatsing op de rijkslijst in aanmerking te komen, maar gezien de schaarste in Dordrecht maakt het wel kans om op de gemeentelijke lijst te komen. Wijzigingen aan monumenten Voor het wijzigen van een monument is een omgevingsvergunning vereist. De wijziging mag de monumentale waarde van het monument niet aantasten. Voor de wijziging van monumenten gelden vaak dezelfde eisen als voor wijziging van andere gebouwen. Bij monumenten zal alleen vaker en intensiever worden gezocht naar de mogelijkheid om het nog aanwezige oorspronkelijke en unieke materiaal te behouden. Met name waar dit materiaal mede bepalend is voor de monumentale waarde van het pand. Voor de te wijzigen onderdelen wordt een bouwhistorische verkenning gevraagd. Ook kan nader onderzoek nodig blijken. Procedureel is het belangrijkste verschil met een gewoon pand, dat voor de meeste wijzigingen een vergunning nodig is, de omgevingsvergunning. Voor wijzigingen aan rijksmonumenten is in bepaalde gevallen (functionele wijziging, wijziging van de interne structuur; gedeeltelijke sloop en reconstructie) een advies van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed vereist. Welstandsnota - Gemeente Dordrecht 11

12 Voor het verkrijgen van deze vergunning is het raadzaam om in een vroeg stadium contact op te nemen met het gemeentelijk team monumentenzorg. Door de plannen vooraf goed door te spreken en door gebruik te maken van het principeverzoek is meestal al in een vroeg stadium de uitkomst bekend, verloopt de formele procedure soepeler en wordt de termijn vaak verkort Beschermd stadsgezicht De monumentenwet beschrijft het stadsgezicht als een groep van onroerende zaken die van algemeen belang zijn wegens hun schoonheid, hun onderlinge ruimtelijke of structurele samenhang, dan wel hun wetenschappelijke of cultuurhistorische waarde. In de groep moeten zich wel één of meer monumenten bevinden. Een stadsgezicht kan bijvoorbeeld een oude stad binnen de stadsmuren of singels zijn, zoals de binnenstad van Dordrecht, die nog grotendeels zijn oorspronkelijke middeleeuwse structuur heeft. Maar het kan ook een woonwijk zijn, die gebouwd is volgens een bepaald stedenbouwkundig plan. Beschermde stadsgezichten worden aangewezen door de minister van Onderwijs, Cultuur en Welzijn en de minister van Infrastructuur en Milieu. Eind 1987 is de gehele historische binnenstad van Dordrecht aangewezen als beschermd stadsgezicht. En in 2013 is een groot deel van de 19e-eeuwse schil van Dordrecht aangewezen als beschermd stadsgezicht. Binnen een beschermd stadsgezicht kunnen beeldbepalende panden worden aangewezen. Dit zijn panden die een duidelijk aandeel leveren aan het karakteristieke beeld van het beschermd stadsgezicht. Om te beoordelen of een pand beeldbepalend is wordt onder andere gekeken naar de maatverhoudingen van het pand in relatie tot de omgeving, de gevelindeling, de verhouding tussen open en gesloten vlakken, de detaillering en het materiaal- en kleurgebruik. Aanwijzingsprocedure beschermd stadsgezicht Beschermde stads- en dorpsgezichten worden aangewezen door de ministers van OCW en IM. Aanwijzing is gericht op het behoud van de historische karakteristieken van een gebied en zorgt ervoor, via een beschermend bestemmingsplan, dat de karakteristieken worden meegenomen in toekomstige ontwikkelingen. Daarnaast kan sturend worden opgetreden in de architectonische vormgeving. Maar de bescherming heeft nadrukkelijk niet de bedoeling de bestaande situatie te bevriezen en geen veranderingen toe te laten. De bescherming is ook niet bedoeld voor individuele panden, maar op de samenhang tussen de structuur van de bebouwing en openbare ruimte. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed neemt meestal het initiatief voor de aanwijzing tot een beschermd stadsgezicht. De Rijksdienst stelt het voornemen tot aanwijzing in een informeel overleg met de gemeente aan de orde. Daarbij vindt overleg plaats over de begrenzing van het gebied. De Rijksdienst zorgt voor een verwoording van de specifieke waarden in een beschrijving. De gemeente publiceert het voornemen. Na advisering door de gemeenteraad, Gedeputeerde Staten, de Rijksplanologische Commissie en de Raad voor Cultuur nemen de ministers van OCW en IM een beslissing. Bekendmaking vindt plaats in de Staatscourant en in een plaatselijke krant. Het is niet waarschijnlijk dat het Rijk in Dordrecht nog 12 Welstandsnota - Gemeente Dordrecht

13 nieuwe beschermde stadsgezichten zal aanwijzen. Criteria De criteria voor aanwijzing tot beschermd stadsgezicht zijn de aanwezigheid van intrinsieke stedenbouwkundige kwaliteit, bijzondere historische betekenis, stedenbouwkundige betekenis in ruimere omgeving en de gaafheid en zeldzaamheid van de genoemde kwaliteiten. Wijzigingen binnen beschermd stadsgezicht Over alle wijzigingen binnen een beschermd stadsgezicht brengt het gemeentelijk team monumentenzorg advies uit. Soms verwijst de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid potentiële vergunningaanvragers al in een vroeg stadium door voor overleg met monumentenzorg. In beschermde stadsgezichten is het verboden bouwwerken geheel of gedeeltelijk te slopen zonder vergunning van het College van Burgemeester en Wethouders. Er wordt pas een omgevingsvergunning verleend voor sloop als er een goedgekeurd nieuwbouwplan ligt. Dit om te voorkomen dat er gedurende lange tijd gaten in de vaak karakteristieke gesloten gevelwanden vallen. Wijzigingen en nieuwe toevoegingen moeten passen binnen de stedenbouwkundige structuur van het gebied, zowel qua rooilijn, hoogte, massa, verpanding en verkavelingrichting. Als er nieuwbouwinitiatieven zijn, worden doorgaans ruimtelijke randvoorwaarden (nadere eisen) geformuleerd. Nadat de Welstandsen Monumentencommissie advies heeft uitgebracht, stellen burgemeester en wethouders (lees: de verantwoordelijk wethouder) de randvoorwaarden vast. Voor het beschermd stadsgezicht binnenstad is in 2013 een beeldkwaliteitplan gemaakt, dat een integraal onderdeel is van deze welstandsnota. Inventarisatie en waardering Het nationale monumenten inventarisatieproject heeft een vervolg gekregen in de vorm van een inventarisatie van architectuur en stedenbouw uit de periode , de wederopbouwperiode. Uit de laatste inventarisatie heeft de minister van OCW een top 100 vastgesteld. Inmiddels wordt gewerkt aan de aanwijzing van deze top 100 en zijn de wederopbouwgebieden benoemd die van landelijk belang zijn. Op grond van de monumentenwet kunnen objecten, ensembles en complexen worden beschermd als ze vijftig jaar of ouder zijn. Daarom is nu de naoorlogse periode in beeld. De gemeente heeft oog voor het belang van haar naoorlogs erfgoed, maar heeft bij de aanwijzingen van gemeentelijke monumenten voorrang gegeven aan het landelijk gebied. Belangrijk is in eerste instantie het bevorderen van kennis over en waardering voor een bepaald gebied. Betrokken partijen zoals woningbouwcorporaties en andere eigenaren, bewoners, maar ook ontwikkelaars en stedenbouwkundigen moeten overtuigd raken van de noodzaak om te werken aan een cultuurhistorisch geïnspireerde planontwikkeling. Daarbij gaat het niet alleen om het behoud van objecten en complexen, maar ook van stedenbouwkundige of landelijke structuren. Voor geheel Dordrecht West is bijvoorbeeld een cultuurhistorische analyse gemaakt ter inspiratie van de planvorming. En voor het landelijk gebied is een cultuurhistorische atlas samengesteld. Lijst met monumenten Het merendeel van de rijksmonumenten in Dordrecht Een monument in de 19e-eeuwse schil: Rozenhof Welstandsnota - Gemeente Dordrecht 13

14 bevindt zich in de historische binnenstad en de 19e-eeuwse schil. De gemeentelijke monumentenlijst omvat ook vele monumenten daarbuiten en wordt de komende jaren verder uitgebreid. De lijst met monumenten en geïnventariseerde objecten en complexen is omvangrijk en ter inzage bij het gemeentelijk team monumentenzorg. Gewerkt wordt nog aan het beschikbaar stellen via internet. Bij vragen kan altijd contact worden opgenomen met het team monumentenzorg. Dakenlandschap Het dakenlandschap is een belangrijk onderdeel van het monumentale stadsbeeld in de historische Binnenstad en negentiende eeuwse Schil. In hoofdstuk 4 Kleine bouwwerken wordt uitgebreid ingegaan op het dakenlandschap in de gebiedstypes Historische binnenstad en 19e-eeuws stedelijk weefsel (zie paragrafen 4.8 en 4.9). Zwijndrecht ROTTERDAMSEWEG WEESKINDERENDIJK KALKHAVEN ACHTERHAKKERS VEERPLEIN BURG. SLOBBELAAN VAN SCHAIKSTRAAT BOMHAVEN SLUISWEG RINGDIJK ZOMERLUST MAASPAD LEUVEHAVEN PRINSENSTRAAT HOOIKADE VOORSTRAAT VAN STRIJSINGEL HAVENSTRAAT ROOTLAAN OUDE MAAS BLAUW POORTS PLEIN BUITEN WALEVEST BOOGJES NIEUWE HAVEN K SPUIWEG VARKENMARKT NOORDPARK VISSTRAAT SPUIBOULEVARD WOLWEVERSHAVEN GROTE MARKT SCHEFFERS- PLEIN ACHTEROM ALBERT CUYPSINGEL BAGIJNHOF STATIONSWEG WIJNSTRAAT STATENPLEIN SARISGANG BURG. DE RAADTSINGEL OORD WIJNHAVEN STEEGOVERSLOOT NIEUWSTRAAT BLEKERSDIJK NICOLAAS MAESSINGEL SPUIHAVEN TORENSTRAAT VEST MERWEKADE KROMHOUT VEST ST. JORISWEG ORANJEPARK TOULONSELAAN TRANSVAALSTRAAT NOORDENDIJK LANGE WANTIJKADE VRIESE WEG REEWEG OOST FERDINAND BOLSINGEL AVIOLANDAPAD OTTO DICKEPLEIN RIEDIJKSHAVEN NOORDERSTRAAT S. VAN HOOGSTRATENSINGEL G. SCHALCKENSINGEL KROMMEDIJK VEERDAM EILANDSTRAAT Papendrecht MERWEHOOFD BENEDEN MERWEDE WANTIJ Beschermde stadsgezichten: historische binnenstad en deel negentiende eeuwse Schil GROENEDIJK HET HAVENHOOF 14 Welstandsnota - Gemeente Dordrecht

15 1.5 Gebruik van de welstandsnota Stroomschema In het hiernaast afgebeelde stroomschema zijn de verbanden tussen het type bouwwerk, de welstandsniveaus en de bijbehorende welstandscriteria inzichtelijk gemaakt. Het type bouwwerk en het geldende welstandsniveau bepalen namelijk of er welstandscriteria van toepassing zijn bij een omgevingsaanvraag voor het bouwen. In geval van welstandstoezicht zijn het type bouwwerk, het welstandsregime en het gebiedstype vervolgens bepalend voor de welstandscriteria die van toepassing zijn. Er worden drie typen bouwwerken onderscheiden: Vergunningvrije bouwwerken (artikel 2, bijlage II van het Bor) De eerste categorie bouwplannen zijn de kleinschalige ingrepen in het achtererfgebied en het plaatsen van dakramen, zonnepanelen en dergelijk. In alle gevallen zijn er echter op grond van het Besluit Omgevingsrecht (Bor) voorwaarden aan verbonden, met name over de omvang. Het bestemmingsplan vormt voor deze categorie bouwwerken geen toetsingskader. Ook gelden er geen welstandscriteria. Wel is de excessenregeling van kracht. Vergunningvrije bouwwerken onder voorwaarden (artikel 3, bijlage II van het Bor) Onder deze categorie vallen de bouwplannen die vergunningvrij zijn als ze voldoen aan de voorwaarden uit artikel 3, bijlage II van het Bor en passen binnen de regels van het geldende bestemmingsplan (of andere planologische regeling). Dergelijke bouwplannen worden door de gemeente vooraf niet op welstand getoetst (met uitzondering van dakkapellen in het voordakvlak). Op verzoek kan het plan wél worden getoetst. De regels met betrekking tot onder meer veiligheid en gezondheid uit het Bouwbesluit en het burenrecht zoals vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek gelden ook nog steeds. Bij (ver)bouwen moet men er dus zelf voor zorgen dat aan deze regels wordt voldaan. Vergunningplichtige bouwwerken Is het plan niet vergunningvrij, dan is er sprake van een regulier bouwplan en moet er een omgevingsvergunning voor het bouwen van een bouwwerk worden aangevraagd. Dergelijke plannen worden door de gemeente aan verschillende beleidsdocumenten en wet- en regelgeving getoetst. In ruimtelijk opzicht is het bestemmingsplan een belangrijk document. Daarnaast zal het bouwplan worden getoetst aan de sneltoetscriteria voor kleine bouwwerken of de basiscriteria en de gebiedscriteria uit deze welstandsnota. Digitale toegankelijkheid Op wordt de welstandsnota op twee verschillende manieren aangeboden: als download van de gehele welstandsnota inclusief de bijlage met de wijkbeschrijvingen als pdfbestand en een interactieve, gebruiksvriendelijke versie die via de website wordt ontsloten. Via deze website kan men toegang krijgen tot de kerninformatie uit de welstandsnota voor elke specifieke plek in de gemeente. Dit kan door het adres van de beoogde bouwlocatie in te voeren of deze op de kaart aan te klikken waarna automatisch de informatie over het welstandsniveau en de welstandscriteria voor de aangegeven locatie worden getoond. De relevante Welstandsnota - Gemeente Dordrecht 15

16 Bouwactiviteit heeft betrekking op een monument JA Toets aan redengevende omschrijving, restauratiecriteria en aan de basiscriteria en de gebiedsgerichte criteria door WMC NEE Bouwactiviteit is vergunningvrij vergunningvrij bouwen (zie besluit omgevingsrecht (BOR) en/of brochures vergunningvrij bouwen van de Rijksoverheid) JA NEE Bouwactiviteit vindt plaats in een welstandsvrij gebied NEE Welstandstoets: bepaal zelf het welstandsregime JA Kleine en grote bouwwerken worden getoetst aan basiscriteria en de gebiedsgerichte criteria (of bkp) door WMC Geen welstandstoets, wel excessenregeling Intensief of Ontwikkeling Kleine bouwwerken worden getoetst aan de sneltoetscriteria door de ambtelijk gemandateerde Overige bouwwerken worden getoetst aan de basiscriteria en bkp door WMC Voldoet het bouwwerk niet of Regulier Kleine bouwwerken worden getoetst aan de sneltoetscriteria door de ambtelijk gemandateerde Voldoet het bouwwerk niet * WMC = Welstands- en Monumenten Commissie Bkp = beeldkwaliteitsplan Grote bouwwerken worden getoetst aan de basiscriteria en de gebiedsgerichte criteria door WMC 16 Welstandsnota - Gemeente Dordrecht

17 uittreksels uit de welstandsnota voor een specifieke locatie kunnen dan worden gedownload. Ook wordt er via de gemeentelijke website een vergunningscheck aangeboden. Na het beantwoorden van een aantal vragen over de bouwaanvraag wordt aangegeven welke procedure moet worden doorlopen. Alle relevante documenten kunnen online worden bekeken en gedownload. Als er vragen zijn over de verkregen informatie kan via het onderstaande adres of telefoonnummer contact worden opgenomen met de secretaris van de Welstands- en Monumentencommissie. Via de secretaris kan tevens een afspraak worden gemaakt met de Welstands- en Monumentencommissie. Gemeente Dordrecht Spuiboulevard GR Dordrecht Welstandsnota - Gemeente Dordrecht 17

18 Begrippenlijst 6

19 A AANBOUWEN Grondgebonden toevoeging, meestal van één bouwlaag aan een gevel van een gebouw. AANGEKAPT Met kap bevestigd aan dakvlak. AARDTINTEN Roodbruine tinten. ACHTERGEVELLIJN Denkbeeldige lijn die strak langs de achtergevel loopt van een gebouw tot aan de perceelsgrenzen ACHTERKANT De achtergevel, het achtererf en het dakvlak aan de achterzijde van een gebouw; de zijgevel, het zijerf en het dakvlak aan de zijkant van een gebouw voor zover die zijde (zijdelings) niet gekeerd is naar de weg of het openbaar groen AFDAK: Hellend dak, hangend of op stijlen aangebracht tegen een gebouw of een muur, om als gedeeltelijke beschutting te dienen. AFSTEMMEN In overeenstemming brengen met. ANTENNEDRAGER Antennemast of andere constructie bedoeld voor de bevestiging van een antenne. ANTENNE-INSTALLATIE Installatie bestaande uit een antenne, een antennedrager, de bedrading en de al dan niet in een techniekkast opgenomen apparatuur, met de daarbij behorende bevestigingsconstructie. ASYMMETRISCHE KAP Zadeldak met twee ongelijke dakvlakken. AUTHENTIEK Overeenstemmend met het oorspronkelijke, origineel, eigen kenmerken dragend, oorspronkelijk. B BAND Horizontale versiering in de gevel in afwijkend materiaal, meestal natuursteen, kunststeen of baksteen. BEBOUWING Eén of meer gebouwen en/of andere bouwwerken. BESCHOT Houten bekleding van een muur, inwendig als een lambrisering, meestal niet tot de volle hoogte. BEDRIJFSBEBOUWING Gebouwen ten behoeve van bedrijven zoals hallen, werkplaatsen en loodsen; hebben meestal een utilitair karakter. BEHOUDEN handhaven, bewaren, in stand houden. BELENDENDE Naastgelegen, (direct) grenzend aan. BIJGEBOUWEN Grondgebonden gebouw meestal van één bouwlaag dat los van het hoofdgebouw op het erf of kavel staat; meestal bedoeld als schuur, tuinhuis of garage. BLINDE WAND, MUUR OF GEVEL Gevel of muur zonder raam, deur of andere opening. BOEIBOORD Opstaande kant van een dakgoot of dakrand, meestal uitgevoerd in hout of plaatmateriaal. BOERDERIJ Gebouw / gebouwen op een erf met een (oorspronkelijk) agrarische functie en het daarbij horende woonhuis. BORSTWERING Lage dichte muur tot borsthoogte. BOUWBLOK Een geheel van geschakelde bebouwing. BOUWEN Het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen, veranderen of het vergroten van een bouwwerk. BOUWLAAG Horizontale reeks ruimten in een gebouw. BOUWVERGUNNING Vergunning als bedoeld in artikel 40, eerste lid van de Woningwet. BOUWPERCEEL Een aaneengesloten terreinoppervlak, waarop krachtens het plan een zelfstandige, bij elkaar behorende bebouwing is toegestaan. BOUWWERK Algemene benaming voor alle soorten gebouwde objecten. BOVENBOUW Bovenste, uit een oogpunt van gebruik meestal belangrijkste gedeelte van een gebouw, meestal in tegenstelling tot de onderbouw, het dragende gedeelte, fundament. BUNGALOW Meestaal vrijstaande woning waarvan alle vertrekken op de begane grond zijn gesitueerd. C CARPORT Afdak om de auto onder te stallen, meestal bij of grenzend aan een woning. CLASSICISME Stroming in de bouwkunst, bouwstijl. CONFORMEREN Zich voegen naar, gelijkvorming maken, aanpassen aan, afstemmen op. CONTEXT Omgeving, situatie, geheel van omringende ruimtelijke kenmerken. CONTRASTEREN Een tegenstelling vormen. D DAK Overdekking van een gebouw of onderdeel ervan, bestaande uit één of meer hellende vlakken (schilden) of uit een horizontaal vlak. DAKAFDEKKING Vlak of hellend dak van een gebouw, waarop dakbedekking is aangebracht. DAKHELLING De hoek van het dakvlak. DAKKAPEL Ondergeschikte toevoeging aan een dakvlak, vooral bedoeld om de lichttoevoer te verbeteren en het bruikbaar woonoppervlak te vergroten. DAKNOK Hoogste punt van een schuin dak. Horizontale snijlijn van twee dakvlakken, de hoogste lijn van het dak DAKOPBOUW Een toevoeging aan de bouwmassa door het verhogen van de nok of dakrand van het dak, die het silhouet van het oorspronkelijke dak verandert. DAKRAAM Raam in een dak. DAKTRIM Afwerking bovenzijde dakrand ten behoeve van waterkering. DAKVLAK Een vlak van het dak of de kap. DAKVOET Laagste punt van een schuin dak. Het snijpunt van de daklijn en de onderliggende gevellijn. DAMWANDPROFIEL Metalen beplatingmateriaal met een damwandprofilering. DETAIL Ontmoeting/aansluiting van verschillende bouwdelen zoals gevel en dak, of gevel en raam. Welstandsnota - Gemeente Dordrecht 19