Verkiezingsprogramma 2015 Water Natuurlijk Fryslân

Transcriptie

1 Verkiezingsprogramma 2015 Water Natuurlijk Fryslân

2 Inhoudsopgave Missie Water Natuurlijk...2 Vereniging Water Natuurlijk...2 Leidraad voor handelen van Water Natuurlijk...3 Water Natuurlijk maakt veiliger...4 Waterveiligheid: het voorkomen van wateroverlast!...4 Veenweide...5 Water Natuurlijk maakt gezonder...6 Water Natuurlijk maakt het mooier...7 Water Natuurlijk is vernieuwend...8 Water Natuurlijk verbindt...9 Water Natuurlijk biedt meer waar(de) voor je geld...10 Colofon Verkiezingsprogramma

3 Missie Water Natuurlijk Water Natuurlijk Fryslân Water Natuurlijk ziet water als een waardevol onmisbaar erfgoed, dat goed moet worden beschermd, verdedigd en onderhouden. Voor Water Natuurlijk - de groene waterschapspartij met hart voor blauw is dat een belangrijke drijfveer om in de waterschappen actief te zijn. Zeker in Nederland. Land van water. Land van dijken, polders, sloten en gemalen. Waar we veilig wonen en werken. Waar we ons beschermen tegen het water. Maar óók een land met heuvels en dalen. Een klein land met veel verschillende landschappen. Landschappen gevormd door het water, of dat nu van boven, van onder of van opzij komt. Zoet, zout of brak is. Ook al dat water heeft bescherming nodig. We hebben een goede balans nodig tussen veilig, mooi, gezond en betaalbaar. Tussen natuur, recreatie, wonen en werken. Dat is de missie van de waterschapspartij Water Natuurlijk. Het gaat ons om de gebruiks- en belevingswaarde van het water voor mens, dier en plant nu en in de toekomst. Het gaat niet alleen om helder water, maar ook om helder bestuur en heldere communicatie. Vereniging Water Natuurlijk Water Natuurlijk is in 2008 opgericht door diverse natuur- en recreatieorganisaties. Dit om een partij neer te zetten die oog heeft voor mooi, natuurlijk en gezond naast de economische belangen. Doel was en is om waterbeheer in zijn geheel te beschouwen en een belangrijke bijdrage te laten leveren aan een duurzame omgeving. Water Natuurlijk streeft naar brede steun van onze leden en van organisaties, die belang hechten aan een ecologisch verantwoord, multifunctioneel, robuust, veerkrachtig en duurzaam watersysteem. En van de kiezer die via ons een stem krijgt in het waterbeheer in de buurt. We vinden het creëren van een breed draagvlak belangrijk. Via de ons welgezinde organisaties (Natuurmonumenten, Sportvisserij Nederland, Vlinderstichting, Waddenvereniging, De Landschappen, De Provinciale Milieufederaties, Nederlandse Onderwatersport Bond, KNNV, Erfgoedvereniging Heemschut, Stichting De Noordzee, Wandelnet, IVN en veel regionale en lokale groene en blauwe organisaties) hebben we een potentiële achterban van meer dan 2 miljoen leden. In Fryslân moeten dan vooral It Fryske Gea, de Bond Friese Vogelwachten en Sportvisserij Fryslân worden genoemd. Sinds de waterschapsverkiezingen in 2008 hebben we 1 een prominente plek in alle waterschappen in ons land. Water Natuurlijk heeft het de afgelopen jaren veel bereikt in het waterschap en is dan ook voor het in stand houden van het huidige Wetterskip Fryslân. We zijn de grootste waterschapspartij van Nederland. In het Wetterskip zit Water Natuurlijk in het dagelijks bestuur met Roel de Jong als loco-dijkgraaf. Daarbij maken we echt het verschil door de belangen van burgers in het algemeen en meer in het bijzonder de belangen van natuur en recreatie mee te wegen in de besluitvorming over ons waterbeheer. Water Natuurlijk werkt vernieuwend; enerzijds vanuit de groene agenda van waterbeheer en anderszijds door het betrekken van mensen en belanghebbende organisaties. De bestuurders van Water Natuurlijk zijn geselecteerd op hun brede kijk, bestuurlijke kwaliteiten, inhoudelijke kennis en het hebben van een betrokken achterban. Een belangrijke basis om anderen mee te krijgen. Water Natuurlijk is een vereniging, dus de leden bepalen de koers. Samen werken we continu aan de onderlinge afstemming, standpuntbepaling die past bij nieuwe (maatschappelijke en technische) ontwikkelingen en het vergroten van de slagkracht en doelgerichtheid. In de opmaat naar de komende verkiezingen en daarop volgende bestuursperiode is dat nu extra relevant. Het is de verantwoordelijkheid van de fractie in het Wetterskip Fryslân en onze individuele waterschapsbestuurders om aan bovenstaande nader invulling te geven in Fryslân. 1 De fractie van WN in het bestuur van Wetterskip Fryslân omvat ook twee geborgde leden Natuur. 2 Verkiezingsprogramma

4 Leidraad voor handelen van Water Natuurlijk Water Natuurlijk Fryslân Water Natuurlijk staat voor duurzaam integraal en maatschappelijk verantwoord waterbeheer, zowel het oppervlaktewater als ook het grondwater. Het doel is schoon, gezond en ecologisch goed functionerend water in een veilige en aantrekkelijke woon- en leefomgeving. Dit betekent dat wij de belangen van veiligheid, natuur, milieu, landschap, recreatie, cultuurhistorie, landbouw, wonen en werken met elkaar in verband en in evenwicht brengen. Water natuurlijk staat ook voor een kostenbewust en transparant waterschap. Uitvoering van taken dient plaats te vinden tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. Uitgangspunten: Water is bij de ruimtelijke ordening een ordenend en sturend principe. Het watersysteem van oppervlaktewater, grondwater en hemelwater vormt een samenhangend geheel met de ondergrond en de natuurlijke processen. In combinatie met de grote invloed op weer en klimaat vormt water een toonaangevende factor in onze activiteiten en onze omgeving. Water Natuurlijk laat zich leiden door enkele - elkaar aanvullende - basisprincipes in het waterbeheer, waarbij voorop staat dat voorkomen beter is dan genezen: vasthouden > bergen > afvoeren schoon houden > scheiden > zuiveren besparen > hergebruiken > verantwoord lozen Daarbij wordt gewerkt binnen de maatschappelijke context en met het solidariteitsprincipe en nietafwentelingsprincipe voorop: de vervuiler en gebruiker betalen, in combinatie met de baathebber betaalt mee aan de kosten van degene die de maatregelen neemt Daarnaast ligt voor Water Natuurlijk de kracht in de regio; van opschaling is sprake als het nodig is om te komen tot een beter resultaat. Water Natuurlijk weet dat het alléén soms sneller gaat, maar dat je samen verder komt. Innovatie begint meestal klein, implementatie van wat zich bewezen heeft moet natuurlijk grootschalig. Om aan te geven waar Water Natuurlijk in Fryslân voor staat, zijn onze missie en de hierboven geformuleerde uitgangspunten vertaald naar concrete richtlijnen, zodat duidelijk is welke stem we water geven. Specifiek voor Wetterskip Fryslân geldt: We pleiten voor een actief Wetterskip, dat via het waterbeheer actief aan de slag gaat om ook aanverwante doelen te bereiken op het gebied van bij voorbeeld: Weidevogelbeheer Doelstelling voortvloeiend uit de natuurbeheerplannen (Water)recreatie Landschap en cultuurhistorie Ruimtelijke ordening Lokale duurzame energie Dit doet het Wetterskip op een proactieve wijze dat wil zeggen dat het: Agendeert en stimuleert, creëert bewustwording. Regie voert, maar hoeft niet alles zelf uit te voeren. Innoveert (bv andere vormen van waterbeheer). Innovatie bevordert de kennisontwikkeling en kan op lange termijn zorgen voor kosten besparing. Samenwerking tussen partijen, zoals Rijk, Provincie en Gemeenten, bevordert. De huidige missie van Wetterskip Fryslân is goed, maar de nadruk moet in de praktijk meer op het integrale karakter van het waterbeheer gelegd worden. 3 Verkiezingsprogramma

5 Water Natuurlijk maakt veiliger 1. Veilige en toekomstbestendige waterkeringen zijn voor Water Natuurlijk vanzelfsprekend. Bij het inrichten en investeren houden we rekening met de zeespiegelstijging. De kosten van veilige dijken in Nederland worden overeenkomstig de gemaakte afspraken tussen de waterschappen en de Rijksoverheid verdeeld. 2. Water Natuurlijk combineert veiliger met mooier en leuker. De Inrichting en het (ecologisch) beheer van dijken en waterkeringen moet daarop aangepast worden. Dit betekent openstelling voor recreatief medegebruik, aandacht voor behoud van cultuurhistorisch erfgoed en beplanting waar het kan. Daarnaast probeert Water Natuurlijk zoveel mogelijk met natuur en natuurlijke processen de wateropgaven oplossen. 3. Water Natuurlijk past het concept van meerlaagse veiligheid toe waar het zinvol is. De waterkeringen moeten sterk genoeg zijn, maar als er een keer één faalt, moeten de gevolgen worden beperkt (compartimentering). We moeten voorbereid zijn op rampen door actuele rampenplannen te hebben en regelmatig oefeningen te houden. Simulaties van overstromingen helpen het waterbewustzijn te vergroten. 4. Water Natuurlijk wil dat bij de ruimtelijke ordening en de wijze van bouwen beter rekening gehouden wordt met de overstromingsrisico s en andere vormen van wateroverlast en watertekorten. 5. Water Natuurlijk zoekt de aanpak van problemen zo dicht mogelijk bij de bron. Op het gebied van waterveiligheid kijken we daarom niet alleen lokaal welke maatregelen gewenst zijn maar ook bovenstrooms en binnen het hele watersysteem. 6. Water Natuurlijk streeft naar veilig en gezond zwemwater en vindt dat in elk gebied geschikte zwemplekken moeten zijn. 7. Omdat bodemdaling in veenweidegebieden zorgt voor steeds hogere kosten voor het waterbeheer en grote ecologische gevolgen heeft, streeft Water Natuurlijk naar een vorm van waterbeheer die zo weinig mogelijk bodemdaling tot gevolg heeft Specifiek voor Wetterskip Fryslân geldt: Waterveiligheid: het voorkomen van wateroverlast! Uitgaan van: éérst vasthouden, dan bergen en dan pas afvoeren. Streven naar meerdere, verspreid liggende afvoerpunten van de boezem. Dat maakt het systeem stabieler, duurzamer en flexibeler, zodat beter en gerichter ingespeeld kan worden op eventuele calamiteiten Buitendijks (Wadden, IJsselmeer): meegroeien met klimaatverandering, bouwen met de natuur, groene waterkeringen (flauwe taluds, poelen, beter ecologisch beheer vegetatie), aanleg vooroevers (zo natuurlijk mogelijk) Nu een gemaal Lauwersmeer nog tientallen jaren niet nodig is gebleken inzetten op (nog) meer bergingsmogelijkheden in de polders. Inzet op integraal watersysteembeheer: Vergroting winterboezemcapaciteit (verticaal en horizontaal) voor natuur en veiligheid (dus ook) afmaken programma hogere boezemkades Meer retentie- en noodbergingsgebieden ten behoeve van vergroten boezemberging, in natuur en lege landbouwpolders 4 Verkiezingsprogramma

6 Afkoppelen van boezemvaarten in kader van het verminderen kadelengte (kostenreductie) bij voorkeur in combinatie met variabel peil én na een zorgvuldig besluitvormingsproces, waarin ook landschappelijke en cultuurhistorische waarden en de waterkwaliteit een rol spelen. Bergingsfunctie landbouwpolders vergroten door in deelsystemen in pieken hogere peilen in de winter toe te staan Vergroten waterbewustzijn door het organiseren van regionale bijeenkomsten voor de burger en het breed uitzetten van simulaties van overstromingen Samenvoeging en/of opschaling van peilvakken mag niet ten koste gaan van natuurlijke- en landschappelijke waarden. Bij samenvoeging niet automatisch het laagste peil van de samengevoegde peilvakken algemeen instellen maar aan actieve normopvulling doen Het adagium; Peil volgt functie is te simplistisch en legitimeert met name de landbouw om overal in het buitengebied maar naar maximale drooglegging te streven en dat ook voor elkaar te krijgen. in een gebied/peilvak spelen altijd meer functies en waarden dan die éne die in de ruimtelijke ordening op streek- en omgevingsplanniveau benoemd is. Daarom moet bij de afweging van het peilbesluit ook deze andere aspecten (natuur, Landschap, bodem, cultuurhistorie, wonen, recreatie, duurzaamheid et cetera) betrokken worden. Dat gebeurt nu niet en is in strijd met de integraliteit die het waterschap moet nastreven. Veenweide Bewustwording veenweideproblematiek vergroten: behoud zoveel mogelijk veen. Argumenten: verzakkingen en verdroging omliggende gebieden, hoge kosten, CO2 uitstoot, daling regionale grondwater/ toename kwel Gebiedsgerichte uitwerking peilbeleid, waarbij gezocht moet worden naar zo hoog mogelijke peilen (peildifferentiatie). Inzet op beperking veendaling en beperking CO2 uitstoot; verminderen van maatschappelijke schade peilbeleid Inzet op ontwikkelen van brede bufferzones / hoogwaterzones rond (combinaties van) kwetsbare functies zoals natuurgebieden en bebouwing. Prioriteit voor buffers op de randen van pleistocene zandgronden: Bûtenfjild, Âlde Feanen, Koningsdiep, Rottige Meente. Geld en procesvoorwaarden voor gebiedsontwikkeling bij bufferzones (gecombineerde maatschappelijke opgaven). Weidevogelgebieden zijn bekend, uitgaan van 60 cm drooglegging en eventueel onderwaterdrainage. Bij nog meer dan 80 cm veen voorlopig geen peilaanpassingen. Richten op drooglegging cm en eventueel onderwaterdrainage. Innovatieprogramma ontwikkelen voor de diepste delen/dikste veenlaag. Ondersteuning ontwikkeling verdienmodellen met watergebonden teelten, biomassateelt/co2 compensatie in veenweidegebied. Experimenteren met proefuitwerkingen. Maïsteelt weren uit het veenweidegebied (of ook bij maïsteelt de norm voor het peil die van grasland). Bij drooglegging van meer dan 90 actief peil verhogen (actieve normopvulling ): beperkt bovendien droogteschade! Bij projecten ten behoeve van behoud van het veen ook andere overheidsmiddelen benutten zoals landinrichting, groen-blauwe diensten, agrarisch- en particulier natuurbeheer et cetera. Betere verdeling van lusten en lasten: de meeste maatregelen zijn goed voor de landbouw, maar in het huidige systeem betaalt vooral het stedelijk gebied (ingezetenen en andere bedrijven). 5 Verkiezingsprogramma

7 Water Natuurlijk maakt gezonder 1. Water Natuurlijk streeft naar water van goede kwaliteit voor mens en dier nu en in de toekomst. Denk hierbij aan een goede drinkwaterkwaliteit en een goede zwemwaterkwaliteit in heel Fryslân. We willen investeren in ecologische waterkwaliteit. 2. Waterverontreiniging wordt zoveel mogelijk bij de bron aangepakt. Water Natuurlijk wil meer werk maken van het opsporen en straffen van de overtreders. Naast handhaving zetten we in op educatie en voorlichting. 3. Naast de inzet van wettelijke maatregelen en handhaving, wordt de overbemesting ook door financiële en ruimtelijke maatregelen teruggedrongen, zoals de aanleg van teeltvrije zones en bufferstroken van spuit- en mestvrije zones. Water Natuurlijk zet flink in op innovatie bij de bedrijfsvoering, zodat bijvoorbeeld de veehouderij een meer gesloten systeem kan worden zonder emissies. 4. De leefomgeving van watergebonden dieren verbetert Water Natuurlijk door structurele waterkwaliteitsmaatregelen en het vispasseerbaar verbinden van wateren. Voorbeelden hiervan zijn het toepassen van visvriendelijke pompen en vijzels en vispassages bij stuwen, gemalen en sluizen. 5. Water Natuurlijk streeft een permanent verbod na van moderne bestrijdingsmiddelen die zeer schadelijk zijn voor een natuurlijk functionerend watersysteem, zoals de neo-nicotinoïden en geneesmiddelen. 6. Bij het handhaven van bestaande en het toestaan van nieuwe gewasbeschermingsmiddelen streeft Water Natuurlijk naar gesloten systemen (zoals kassen kunnen zijn) of bewezen onschadelijkheid voor mens en natuur. Op deze wijze heeft het toepassen ervan geen negatief effect op het watersysteem. 7. Het water dat uit de waterzuiveringen komt, mag de kwaliteitsdoelstelling van het oppervlaktewater niet in de weg staan. Is dit wel het geval dan wordt verdergaande zuivering toegepast bv. door een extra trap aan een zuivering toe te voegen. Specifiek voor Wetterskip Fryslân geldt: Heel Fryslân zwemwaterkwaliteit Aanpak vuilwaterlozingen recreatievaart: voorlichting, subsidie, handhaving. Mentaliteitsverandering is essentieel. Aanpak blauwalg Daadwerkelijk aanpakken van erfafspoeling via voorlichting, stimulering en sanctionering Investeren in ecologische waterkwaliteit: geleidelijk toewerken naar een natuurlijker peilverloop in de Friese boezem via beheerst experiment met een goede monitoring spuit- en mestvrije zones langs cruciale wateren (op basis van goede analyse) Vergroten waterbewustzijn door informatie op mooie kaarten met lozingen, blauwalg, et cetera. Kaderrichtlijn Water afspraken uitvoeren/ inspanning voortzetten: Natuurvriendelijke oevers, (en deze beter bereikbaar voor vissers) Beekherstel Koningsdiep en Linde (indien nodig met inzet van onvrijwillige functieverandering). Vispassages ook de kleinere wateren We moeten keihard gaan voor de termijnen van de KRW, alle andere partijen willen termijnen oprekken. Verzilting: niet langer alleen door doorspoelen aanpakken: hotspots zoute kwel isoleren en van passende functie (brakke natuur of zilte landbouw) voorzien 6 Verkiezingsprogramma

8 Water Natuurlijk maakt het mooier 1. Water Natuurlijk wil dat iedereen van water en natuur kan genieten. Daarom kiest ze voor ontsluiting van waternatuur door aanleg van voorzieningen en openstelling van paden langs de watergangen (schouwpaden), als de aard van de natuur dat toelaat. Het ontsluiten van kwetsbare (water)natuur is maatwerk. 2. Water Natuurlijk zorgt ervoor dat zowel de kwaliteit van het water als de bereikbaarheid van de oevers kleinschalige sportvisserij aantrekkelijk maken. Ze werkt actief mee aan het uitzetten van vissen als Zeeforel en paling, omdat dit past binnen een goed ecologisch evenwicht en de doelen van de Kaderrichtlijn Water niet worden geschaad. 3. Water Natuurlijk ondersteunt initiatieven om (waterafhankelijke) natuurgebieden beter met elkaar te verbinden. 4. Water Natuurlijk vindt dat waterschappen hun verantwoordelijkheid voor het beheer en onderhoud van het cultuurhistorisch erfgoed, zoals bijvoorbeeld dijkhuizen, poldergemalen, sluizen, watermolens en historische ontginningspatronen moeten nemen. 5. Water Natuurlijk wil dat bij noodzakelijke dijkversterking ook wordt gekeken naar het behoud van kwaliteit van landschap en natuur. Maatregelen dienen bij voorkeur en waar mogelijk te leiden tot een kwaliteitsimpuls voor natuur en landschap. 6. Water Natuurlijk streeft ernaar dat harde beschoeiingen zoveel mogelijk vervangen worden door natuurvriendelijke oevers. Hierbij natuurlijk rekening houden met de cultuurhistorische waarden en functiegerichte eisen. 7. Water Natuurlijk vindt natuurlijk peilbeheer het uitgangspunt voor het moderne waterbeheer. Een natuurlijk peilbeheer stimuleert de natuurlijke productie en de vitaliteit van oevervegetaties. Uiteraard houdt Water Natuurlijk rekening met andere belangen zoals de landbouw. 8. Water Natuurlijk zet zich in voor een maairegime van waterlopen dat wordt afgestemd op gebruiksfuncties en heersende omstandigheden. Dus bij een laat voorjaar, kan later gemaaid worden en op plaatsen met veel recreatievaart en sportvisserij wordt vaker gericht gemaaid. 9. Stedelijk water draagt bij aan de aantrekkelijkheid van de woonomgeving. Daarom willen we ervoor zorgen dat bewoners meer van water in hun stad en dorp gebruik kunnen maken en er meer van kunnen genieten. Dat doen we bv. door het mogelijk maken van oeverrecreatie, het inrichten van visstekken en het realiseren van doorgaande schaats- en kanoroutes (in afstemming met gemeenten en eigenaren). 10. Water Natuurlijk maakt zich sterk om de doelen uit de Kaderrichtlijn Water binnen de termijn te realiseren. Ook buiten de Kaderrichtlijn wateren werken we aan de ontwikkeling van flora en fauna boven en onder water, in inrichting en beheer. Door ecologische verbeteringen zichtbaar te maken in kaartvorm wordt het behalen van de doelen urgenter gemaakt. 7 Verkiezingsprogramma

9 Specifiek voor Wetterskip Fryslân geldt: We stimuleren de aanleg van vissteigers, botensteigers, botenhellingen, maar niet als dat tot opoffering van mooie sloten en vaarten leidt. Waar ecologisch mogelijk wandel en fietsmogelijkheden scheppen op kaden en schouwpaden (liefst zonder echte paden aan te leggen). In de buurt van woonkernen de toegankelijkheid van water per boot, fiets en wandelend bevorderen, evenals de bereikbaarheid van oevers voor sportvissers: - Meer ijspret door toename oppervlakte ondergelopen land, ijspret zorgt voor bewustwording van water en de omgeving. - Zorgvuldig beheer van waterschapserfgoed (sluizen, gemalen et cetera.) - Vergroting van de beleving door watererfgoed grotere bekendheid te geven, het verhaal rond oudste polders en kwelders vertellen, het veranderende landschap zichtbaar maken. Water Natuurlijk is vernieuwend 1. Water Natuurlijk vindt dat waterschappen zowel technisch als bestuurlijk voorop dienen te lopen bij optimalisatie en innovatie op het gebied van waterveiligheid, het waterbeheer en de zuivering van afvalwater. 2. Ruimtelijke ordening op waterbasis en water als ordenend principe zijn uitgangspunten die Water Natuurlijk omarmt en uitdraagt. Water Natuurlijk zorgt ervoor dat waterschappen vanaf het begin deelnemen aan gebiedsontwikkeling- en herstructureringsprojecten in zowel de stad als op het platteland. Samen met gemeente, ontwikkelaars, eigenaren en bewoners. 3. Water Natuurlijk wil Nederland klimaatbestendiger maken door negatieve effecten van klimaatverandering te verminderen en positieve effecten te benutten. Wij stimuleren onderzoek en dragen bij aan maatregelen die ons minder kwetsbaar maken voor de steeds wijzigende omstandigheden. We gaan actief op zoek naar geen spijtmaatregelen en win-win oplossingen. De komende jaren willen we samen met gemeenten gezamenlijke stresstesten uitvoeren en op basis daarvan adaptatiestrategieën ontwikkelen én uitvoeren. 4. Water Natuurlijk wil geen medicijnresten en hormonen in het water. Om de problematische (en kostbare) zuivering van afvalwater met medicijnresten te verbeteren wordt ingezet op voorlichting en op innovatieve zuiveringsmethoden aan de bron. 5. Water Natuurlijk is voorstander van duurzaam energiegebruik en de terugwinning van grondstoffen uit afvalwater. Het sluiten van kringlopen wordt door Water Natuurlijk actief bepleit en ondersteund. Op dit moment zijn de Energiefabriek en de Grondstoffenfabriek interessante voorbeelden; in deze zogenaamde fabrieksconcepten worden op de zuiveringen van de waterschappen energie en grondstoffen uit afvalwater gewonnen. Winst uit de energie- en grondstoffenproductie zal worden verwerkt in de belastingtarieven. 6. Water Natuurlijk streeft naar energieneutrale waterschappen. 7. Water Natuurlijk kiest voor een meer natuurvriendelijke landbouw. Waar het waterbeheer vroeger met name afgestemd was op de landbouweisen, moet het waterbeheer nu in een breder (toekomst)perspectief bekeken worden. De landbouw zal zelf ook op zoek moeten naar gewassen en naar een bedrijfsvoering die minder afhankelijk zijn van kunstmatig lage waterpeilen en watertoevoer van elders en minder vervuilend zijn. 8 Verkiezingsprogramma

10 Specifiek voor Wetterskip Fryslân geldt: Het Wetterskip moet openstaan voor het uitvoeren van experimenten en heeft een innovatieprogramma: Meer aandacht voor de waterketen. Blijven inzetten op een waterketenbedrijf met een aantal gemeenten. Gemeenten wijzen op de algemene verlaging van de lastendruk op de Friese burger Innovatieve en effectieve methoden ontwikkelen en toepassen voor de bestrijding van exotische waterplanten. Ontwikkelen blauwalgscan, zuiverend gemaal Meer gestructureerd samenwerken met Wetsus en Vitens. Deze actoren bevorderen innovatie en kunnen daardoor bijdragen aan de toekomst van het Wetterskip en Leeuwarden, Water Capitial waar het Wetterskip een belangrijke stakeholder is. Duurzaamheid (vergelijk slibvergisting, energie- en grondstoffenfabriek): het Duurzaamheidsstatement uitwerken in toetsbare acties. Educatie: het moet mogelijk worden gemaakt dat iedere scholier op z n minst één keer een rioolwaterzuiveringsinstallatie en/of gemaal heeft bezocht. Dit draagt bij aan de bewustwording van burgers op het gebied van zowel water veiligheid als kwaliteit. Blauw(e / groene) diensten stimuleren en ontwikkelen: Extra maatregelen die boeren en particulieren uitvoeren ter realisatie van natuur- en milieudoelstellingen. Bij beleidsbeslissingen en beleidsbepaling moet recht gedaan worden aan het feit dat de burger en het bedrijfsleven voor een groot deel meebetalen aan wat in het landelijk gebied uitgevoerd moeten worden. Ook daarom is extra aandacht voor natuur, landschap en recreatiemogelijkheden geboden. Water Natuurlijk verbindt 1. Water Natuurlijk verbindt meerdere doelen en belangen van verschillende stakeholders om te komen tot breed gedragen integrale oplossingen. 2. Voor Water Natuurlijk is duurzaam en maatschappelijk verantwoord optreden van waterschappen vanzelfsprekend. Zij vervullen een voorbeeldrol bij o.a. de inkoop en het aanbesteden van goederen en diensten en kopen 100% duurzaam in. Dat betekent ook bestrijdingsmiddelenvrij beheer op de eigen terreinen. 3. Water Natuurlijk vindt het belangrijk dat waterschappen zich richten op grensoverschrijdende watersystemen, omdat tal van externe factoren voor het functioneren van waterschappen (zoals klimaat of Europese wet- en regelgeving) internationaal van karakter zijn en daarmee onze verantwoordelijkheden verder reiken dan het eigen gebied. Het voorkomen van afwentelen is daarbij een belangrijke leidraad. 4. Water Natuurlijk stimuleert het uitdragen van Nederlandse kennis en ervaring naar andere organisaties en landen. Dit gebeurt zowel binnen Europa als mondiaal. 5. Water Natuurlijk betrekt burgers en belangengroepen actief bij het waterbeheer. Dit geldt zowel gedurende de planfase als gedurende de uitvoerings- en de beheerfase. 6. Water Natuurlijk stimuleert mensen om een bijdrage te leveren aan gezondere, mooiere en veiliger watersystemen. Denk hierbij aan stimulerende activiteiten voor de aanleg van groene daken en bij het afkoppelen van regenwater. 7. Water Natuurlijk streeft naar kleinschalige oplossingen op het gebied van bijvoorbeeld waterzuivering. Waterschappen stellen daarbij de randvoorwaarden vast en bewaken de kwaliteit van het water dat naar oppervlaktewater of riool wordt geleid. 9 Verkiezingsprogramma

11 8. Water Natuurlijk draagt landelijk en regionaal bij aan de samenwerking in netwerken van organisaties die zich bezighouden met groen/blauwe belangen. Water Natuurlijk stimuleert in de waterschapsbesturen dat bestuurders en medewerkers die samenwerking actief zoeken. 9. Waterschappen vervullen een belangrijke brugfunctie tussen het stedelijk en het landelijk gebied. Water Natuurlijk wil dat waterschappen meer dan tot dusver het initiatief nemen bij watergebonden projecten in het stedelijk gebied en de samenwerking met gemeenten versterken. 10. Water verbindt de waterschappen ook aan het drinkwater uit de kraan. Integraal waterbeheer draagt bij aan het in stand houden van een goede grondwatervoorraad van goede kwaliteit, die waterleidingbedrijven gebruiken om drinkwater van te maken tegen zo min mogelijk kosten. Samenwerking met drinkwaterbedrijven is van wederzijds belang en draagt bij aan de maatschappelijke bewustwording. Water Natuurlijk biedt meer waar(de) voor je geld 1. Water Natuurlijk wil een betaalbaar waterschap, waarin de middelen efficiënt, evenwichtig en rechtvaardig worden ingezet voor mens, natuur en economie. Wij vinden het onwenselijk als eenzijdig de nadruk ligt op de wensen van bepaalde sectoren. De lasten mogen ook niet naar volgende generaties worden geschoven. 2. Water Natuurlijk wil dat het Wetterskip haar uitgaven slim doet. Investeringen moeten op langere termijn bijdragen aan lagere kosten van het beheer. Dat betekent opgaven in samenhang bekijken en waar mogelijk meekoppelen. Maar ook: minder vergaande doelmaximalisatie. Dit heeft lagere maatschappelijke kosten tot gevolg. 3. Water Natuurlijk stimuleert goed gedrag en ontmoedigt slecht gedrag van ondernemers en bewoners met hulp en voorbeeldprojecten. Illegale lozing van afvalwater, maar ook illegale onttrekking van grondwater en illegale slootdempingen moeten krachtig worden aangepakt. Dit stelt hoge(re) eisen aan handhaving (kostenaspect). 4. Water Natuurlijk vindt dat diegenen die bijdragen aan de waterschapsdoelen een lastenvermindering of een bijdrage mogen verwachten. Als wetgeving dit belemmert, proberen we deze aangepast te krijgen of realiseren via een groen-blauwe dienst. 5. Water Natuurlijk vindt dat mensen die onvoldoende geld hebben, kostenreductie horen te krijgen voor het normale basisverbruik. 6. Water Natuurlijk vindt dat (zolang er 'geborgde' zetels zijn in het waterschapsbestuur) er slechts een beperkt aantal zetels zónder verkiezing aan deelbelangen toegewezen mogen worden en in verhouding met de bijdrage die ze leveren aan het waterbeheer dan wel daarvan afhankelijk zijn. 7. Water Natuurlijk ziet graag dat aanvoerbehoefte van zoetwater wordt verminderd. Dat kan door minder watervragende functies op plekken waar zoet water niet altijd voorradig is, door innovatieve maatregelen te stimuleren en door de kosten van wateraanvoer in rekening te brengen bij de baathebbers. 8. WN onderscheidt zich met een samenhangend, groen en milieuvriendelijk beleid. 10 Verkiezingsprogramma

12 Specifiek voor Wetterskip Fryslân geldt: Door politiek ingegeven bezuinigingen zijn de jaarlijkse kosten voor burger en grondeigenaar nu laag, maar de schulden hoog. WN pleit voor realistische tarieven, die het brede takenpalet van het Wetterskip recht doen en die geen lasten naar de toekomst doorschuiven. In deze context houdt een eenzijdige nadruk op lastenverlichting de burger voor de gek en is derhalve onwenselijk Colofon Ten behoeve van de verkiezingen van 18 maart 2015 is dit document vastgesteld. Dit document is in zijn definitieve versie vastgesteld op 7 oktober Het is eigendom van Water Natuurlijk Fryslân, er zijn geen rechten verbonden aan dit document. Vragen en/of opmerkingen kunnen worden gestuurd naar: secretaris@waternatuurlijk.nl onder vermelding van Verkiezingsprogramma Fryslân. 11 Verkiezingsprogramma