JAARVERSLAG 2016 VAN STICHTING NWB FONDS

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2016 VAN STICHTING NWB FONDS Definitief BEST-17-04

2 INHOUDSOPGAVE Kerncijfers... 3 Bestuur... 4 Bestuursverslag... 5 De wereld van het Fonds... 5 Het doel van het Fonds... 5 De financiën van het Fonds... 5 Directieverslag... 7 Reglementen en financieringskader... 7 Afgesloten projecten... 8 Nieuwe projecten...12 Lopende projecten...16 Stand van zaken ultimo 2016 en vooruitzicht Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten Grondslagen voor waardering van activa en passiva en resultaatbepaling...24 Toelichting op de balans...25 Financiële positie...25 Toelichting op de staat van baten en lasten...26 Specificatie van de project bijdragen...26 Specificatie exploitatiekosten...27 Specificatie financiële baten en lasten...27 Bijlage: Overzicht financiering lopende projecten Blz. 2

3 KERNCIJFERS Balans Eigen vermogen Stamvermogen x Resultaten Rentebaten Projectbijdragen Bureaukosten Projecten Nieuw Lopend Blz. 3

4 BESTUUR In het tiende jaar van het NWB Fonds hebben drie mutaties in het bestuur plaatsgevonden. Begin 2016 heeft Sjef Ernes, in verband met interne wijzigingen bij Aqua for All, zijn lidmaatschap beëindigd. Per 9 juni 2016 is René Grotenhuis (voormalig directeur Cordaid) in de ontstane vacature benoemd. Medio juli heeft Jakob Bartelds in verband met zijn vertrek bij het Waterschap Hunze en Aa s het bestuur verlaten. Hij is op 8 december opgevolgd door Eisse Luitjens (Waterschap Noorderzijlvest). Per 23 december is Fon Koemans, conform het rooster van aftreden, uit het bestuur getreden. Voor zijn opvolging heeft de NWB Bank een bindende voordracht gedaan. Benoeming vindt begin 2017 plaats. Per ultimo 2016 bestaat het bestuur hiermee uit: Hein Pieper (voorzitter) - dijkgraaf waterschap Rijn en IJssel Eisse Luitjens (secretaris) - lid dagelijks bestuur Waterschap Noorderzijlvest Vacature Fon Koemans - namens NWB Bank René Grotenhuis Lida Schelwald-van der Kleij - heemraad waterschap Zuiderzeeland Het bestuur richt zich op het reilen en zeilen van het Fonds en bepaalt het financieringsbeleid. Het goedkeuren van projectvoorstellen en het toekennen van financiële bijdragen is in handen van een vijfhoofdige programmacommissie. De samenstelling van de programmacommissie is in 2016 ongewijzigd gebleven. Per ultimo 2016 is de samenstelling als volgt: Peter van den Horn - Netherlands Water Partnership Louis Bijlmakers - Waterschap De Dommel Erwin de Bruin - Waterleiding Maatschappij Limburg Cees van de Guchte - Deltares Henk Wolven - Waterschap Hunze en Aa s Het dagelijks beheer van het Fonds ligt bij het bureau, bestaande uit Henk J. Loijenga (directeur sinds 1 oktober 2010) en Paul Langeveld (programmamanager). Zij worden hierbij geassisteerd door Jacqueline van Tol (programmaondersteuning) en Ger Manoch (financiële administratie). De directeur heeft als leidinggevende van de Stichting NWB Fonds als topfunctionaris zonder dienstbetrekking Wet Normering Topinkomens in 2016 een bezoldiging ontvangen van De directeursfunctie bedraagt 0,5 fte. Blz. 4

5 BESTUURSVERSLAG De wereld van het Fonds Het NWB Fonds is tien jaar jong. Het buitenlandfonds van en voor de waterschappen is op 22 december 2006 opgericht door de NWB Bank. Exact drie maanden later, op Wereldwaterdag 2007, gingen de eerste projecten met financiering van het NWB Fonds van start. In de eerste vijf jaren was de cofinanciering van buitenlandactiviteiten van de waterschappen strak gereguleerd. Het beleid lag vast in gedetailleerde reglementen en werd door het bestuur zelf uitgevoerd. Vanaf 2011 beslist de programmacommissie over de projectbijdragen, aan de hand van een actueel beleidsplan van het bestuur. Op dit moment vigeert het Beleidskader Via de jaarbegrotingen kleurt het bestuur het beleid nader in, zoveel mogelijk inspelend op de actualiteit. Met het vigerende beleid wil het NWB Fonds de doelstelling en ontwikkeling van de Dutch Water Authorities (DWA) - krachtenbundeling, professionalisering en internationale positionering van de waterschappen - gericht ondersteunen. Zo wordt ingespeeld op de wens van de waterschappen om, naast het bijdragen aan het oplossen van mondiale watervraagstukken, te leren in internationale samenwerking. Kernbegrippen in het beleid zijn: toegevoegde waarde en kerncompetenties van de waterschappen, unieke waterschapsthema s, leren en professionaliseren, maatwerk en flexibiliteit, inbedding en verbinding en hechte en duurzame partnerschappen. Er is ruimte voor cofinanciering van lokaal programmamanagement en van loonkosten van Young Expert Program (YEP) trainees van waterschappen. Het doel van het Fonds Doel van het Fonds is om de waterschappen en de Unie van Waterschappen financieel steun in de rug te geven bij internationale samenwerking. Voor de Nederlandse Waterschapsbank N.V. (NWB Bank) is het NWB Fonds een belangrijke uiting en invulling van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het NWB Fonds is door de Belastingdienst aangewezen als Algemeen Nut Beogende Instelling, met RSIN nummer De financiën van het Fonds Het (stam)vermogen van het NWB Fonds bestaat uit giften van de NWB Bank, intentioneel tot een bedrag van maximaal In de periode is dit in vier stappen opgebouwd tot De laatste storting was in Het totale bedrag van is op de stortingsdatums als volgt belegd: Depositolening aan NWB Bank op , looptijd 10 jaar, rente 4,44%; Depositolening aan NWB Bank op , looptijd 10 jaar, rente 4,00%; Depositolening aan NWB Bank op , looptijd 10 jaar, rente 3,63%; Depositolening aan NWB Bank op , looptijd 10 jaar, rente 3,85%; Spaarrekening bij ABN AMRO op , rente variabel. De naderende afloopdatum van de eerste (grote) depositolening van in combinatie met de aanhoudende lage rentestand op de kapitaalmarkt was reden voor een heroriëntatie op de beleggingen, binnen de statutaire en reglementaire bepalingen van het NWB Fonds. In het belang van de continuïteit van het NWB Fonds werd als doel gesteld om de inkomsten uit het vermogen voor tenminste de komende tien jaar op het niveau van 2016 te handhaven. Blz. 5

6 In overleg met de NWB Bank heeft het bestuur de NWB Bank verzocht de lopende depositoleningen vervroegd af te lossen en om te zetten in een perpetuele AT1 lening aan de NWB Bank. Op 3 mei 2016 zijn deze deposito s, met de contante waarden van de daarop nog niet verschenen rente over de resterende looptijden, en het vermogensdeel op de spaarrekening omgezet in de nieuwe perpetuele AT1 lening ten bedrage van De rente op deze hybride belegging bedraagt 4,025% per jaar met een rentevast periode van 15 jaar. Hiermee zijn de inkomsten uit het vermogen van het NWB Fonds voor de komende 15 jaar zeker gesteld op en kan de doelrealisatie worden gehandhaafd op het niveau van de afgelopen zes jaren. In de eerste zes jaren van het Fonds is in bijna geen enkel jaar behalve in 2009 het netto jaarbudget 1 volledig voor projectbijdragen aangewend. Als gevolg hiervan was een overschot aan liquide middelen ontstaan. Medio 2011 is hiervan op een vermogensspaarrekening bij ABN AMRO gezet. Begin 2013 is bij ABN AMRO nog een tweede spaarrekening geopend, waarop liquiditeiten worden aangehouden. Op deze spaarrekening was voorlopig ook de kapitaalstorting 2014 van gestald, in afwachting van het nieuw vast te stellen beleggingsbeleid. Vanaf 2013 is aan de onderbesteding een einde gekomen. Het opgespaarde geld wordt sindsdien en in de komende jaren voor het doel van het Fonds aangewend. Naar verwachting zullen vanaf 2018 de activiteiten van het Fonds weer uit de jaarlijkse rentebaten worden gefinancierd. Voor huisvesting, faciliteiten en bemensing van het bureau werkt het NWB Fonds samen met de Unie van Waterschappen (UvW). De kosten worden verrekend volgens het stelsel van kosten voor gemene rekening. De exploitatiekosten bedroegen in Dit is 18,9% van de baten ( ): 6,1%-punt onder de bovengrens van het Treasuryreglement. 1 Het bestuur houdt een structurele continuïteitsreserve van aan. Blz. 6

7 DIRECTIEVERSLAG Reglementen en financieringskader De programmacommissie van het NWB Fonds beslist over de financieringsaanvragen. Het bureau bereidt de besluitvorming voor. Met ingang van 2016 wordt hierbij gebruik gemaakt van een routekaart Aanvraagprocedure cofinanciering NWB Fonds. Met dit stappenplan worden projectidee en projectvoorstel getoetst aan het beleidskader van het bestuur. Het vigerende Beleidskader geeft ruimte voor cofinanciering op maat. Het financieringsreglement en de financieringsleidraad geven de grenzen aan en worden in het licht van het Beleidskader toegepast. De directeur van het Fonds ziet daarop toe. Beleid en financieringsregels zijn gepubliceerd op onder Organisatie. Vooruitlopend op het vigerende Beleidskader had het bestuur in 2013 geld geoormerkt voor impulsprojecten, met het oogmerk om: de krachtenbundeling en professionalisering van de internationale activiteiten van de waterschappen te ondersteunen, focus te leggen op de toegevoegde waarde en complementariteit van de waterschappen in internationale samenwerkingsverbanden en de mobilisatie van de waterschapsexpertise achter de voordeur te versnellen. Hiermee wordt de ontwikkeling van het buitenlandmerk van de waterschappen, Dutch Water Authorities, tijdelijk gericht ondersteund. Deze impulsprojecten zijn in 2015 en 2016 afgerond. Eén project was al in 2015 afgesloten. De andere drie zijn in verslagjaar 2016 afgesloten. In 2016 heeft het bestuur nog eenmaal en voor de laatste keer budget geoormerkt voor een impulsproject, met een looptijd van twee jaar. Dit impulsproject is specifiek gericht op de ontwikkeling van Dutch Water Authorities tot internationale kennispartner voor decentraal waterbeheer en -bestuur. Met ingang van 2016 is de aanvrager vrij in de vorm voor het aanvragen van de cofinanciering. In plaats van het format hanteert het NWB Fonds de al genoemde routekaart voor het aanvragen van cofinanciering. De procedure begint met een check of het projectidee aan de basiscriteria van het NWB Fonds voldoet. Als dat zo is, kan de projectopzet worden gemaakt en de conceptaanvraag worden opgesteld. Na ontvangst volgt een gesprek met het programmabureau, waarna het programmabureau aangeeft of het kan worden ingediend bij de programmacommissie. De begroting heeft wel een voorgeschreven format. Met deze gang van zaken zijn de aanvragen meer voldragen en kan de programmacommissie zich concentreren op een beoordeling van de inhoud. De kwaliteit van de project neemt hierdoor toe. Blz. 7

8 Afgesloten projecten In 2016 zijn zeven projecten afgesloten. Met het vaststellen van deze jaarrekening bekrachtigt het bestuur de verantwoordingsrapporten van deze projecten. Project 11/07 Nicaragua Futuragua Matagalpa In een consortium van Nederlandse regionale waterketenpartners heeft hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden vier jaar lang expertise ingezet voor de ondersteuning van de waterbedrijven in Matagalpa bij een drietal uitdagingen: hoogwaterbescherming en stedelijke regenwaterafvoer, optimalisatie van de afvalwaterzuivering en het borgen van de drinkwatervoorziening op de langere termijn. Aanvankelijk ging het vooral om veelvuldige praktische operationele assistentie op verzoek van de Nicaraguaanse partners. In de laatste twee jaren, na een budgetneutrale verlening in 2014, is de focus doelbewust meer gericht op strategische vraagstukken en is de ondersteuning en advisering geëxtensiveerd en meer op afstand uitgevoerd. Daarmee werd duurzaam perspectief gecreëerd, waarmee de waterbedrijven van Matagalpa op eigen kracht verder kunnen. Door de herpositionering in 2014 is de projectbijdrage uiteindelijk lager uitgekomen. Uitgekeerd De Stichtse Rijnlanden Project 12/01 Zuid-Afrika - Remote Sensing Cooperation Groot Salland & Inkomati CMA In dit vooruitstrevende project van waterschap Groot-Salland zijn de kennis en ervaringen met Remote Sensing techniek in Zuid-Afrika (Inkomati CMA) gedeeld met Nederlandse waterschappen en andere Nederlandse en Zuid-Afrikaanse watersectorpartners. De focus lag op het in beeld krijgen van de governance-implicaties van deze innovatieve manier van monitoren. Het project heeft veel aandacht gekregen en energie gecreëerd. Met financiering van derden is een dashboard ontwikkeld. Het Nederlandse bedrijf Hydrologics ontwikkelt met geld van Partners voor Water verschillende andere tools voor Zuid- Afrika. Deze toepassingen zijn ook interessant voor de Nederlandse markt. Eind 2015 zijn verschillende dashboards aan CMA s in Zuid-Afrika verkocht. Vanuit de programmacommissie is veel waardering uitgesproken over hoe het project de verschillende aardobservatie-initiatieven heeft weten te verbinden en ook als hefboom heeft gediend voor andere projecten. Dit project is hiermee een mooi voorbeeld van de bijdrage van Dutch Water Authorities aan de transitie van hulp naar handel. Om het maximale uit het project te halen en extra kansen te benutten, is het project budgetneutraal verlengd tot 1 juli Eind 2016 is het afgesloten met een presentatie op de REMCO conferentie. Van de maximaal toegezegde is uiteindelijk minder uitgekeerd. Blz. 8

9 Uitgekeerd Groot Salland, Aa en Maas, Brabantse Delta, De Dommel, De Stichtse Rijnlanden, Rijnland Project 12/04 Ethiopië - ROSSA: Resource Oriented Sanitation Services in Adama Met waterschap Hollandse Delta aan het roer zijn in de drie armste wijken van Adama kleinschalige systemen voor inzameling, transport, behandeling en hergebruik van feces en urine ontwikkeld en gerealiseerd, die door lokale bedrijven worden geëxploiteerd. Twee Ethiopische studenten van UNESCO- IHE hebben deelonderzoek voor het technisch ontwerp van dit innovatieve concept verricht. Er is een lokale projectleider in dienst genomen om het project ter plaatse aan te sturen en het concept verder uit te rollen naar andere wijken. Voor een onvoorziene proefopstelling voor vergisting en struviet winning is extra cofinanciering toegekend. Mede met het oog hierop is het project ook met een half jaar verlengd tot eind De slibvergisting heeft een vervolg gekregen met een mobiele vergister. De investeringen in het project zijn met geld van Aqua for All gerealiseerd. Om particuliere investeringen mogelijk te maken is door Aqua for All aan een lokale bank een garantiekapitaal voor leningen aan particulieren beschikbaar gesteld. Het project is met concrete resultaten afgesloten. Zo is bij de markt in Adama een openbare toiletvoorziening met een drietanks vergistingsbak gerealiseerd. De exploitatie wordt gefinancierd uit een tarief voor toiletgebruik. Zowel aan Ethiopische en aan Nederlandse kant is er belangstelling om het project een vervolg te geven in andere middelgrote steden in Ethiopië en om het op te schalen. Uitgekeerd Hollandse Delta, Zuiderzeeland, Hunze en Aa s Project 12/07 Nicaragua/Honduras MULGRO Voor het Fonds is dit eenmalig geweest, om Noorderzijlvest in staat te stellen op verzoek van de gemeente Groningen een aandeel te hebben in een EU-project. Dit project van waterschap Noorderzijlvest is onderdeel van EU-project: Samenwerking op lokaal overheidsbeleid tussen Europa en Midden-Amerika voor een beter bestuur en integraal beheer van waterbronnen, De EU financiert 75%. Partners in het project zijn: ACRA (Italiaanse NGO die ook het lokale projectmanagement op zich neemt), de gemeente San Carlos in Nicaragua en de gemeente Marcala in Honduras. De rol van Noorderzijvest is tweeledig. Enerzijds is zij hoofdverantwoordelijke van het project. Anderzijds levert zij gericht technische expertise om de waterproblematiek aan te pakken, bijvoorbeeld voor het uitwerken van een Master Plan Waterbronnenbeheer voor de interventiegemeenten. Tegelijkertijd wordt de capaciteit van het gemeentelijke personeel voor implementatie van het masterplan versterkt. Gedurende het project is voor Noorderzijlvest onbedoeld meer tijd gaan zitten in de projectmonitoring. Het project is eind 2015 afgerond. De bijdrage van het NWB Fonds is onder de toekenning gebleven. Uitgekeerd Noorderzijlvest Blz. 9

10 Project 13/03 Mozambique - Mozambique Impuls Dit Impulsproject werd aanvankelijk getrokken door Aa en Maas, met een budget van voor inzet gedurende anderhalf jaar en voor out-of-pocketkosten. In verband met personele wisselingen heeft Wetterskip Fryslân het stokje overgenomen. Zij weten zich hierbij gesteund door de Nederlandse ambassade in Maputo, blijkens een brief van 24 oktober 2014 aan Dutch Water Authorities. In deze brief spreekt de ambassadeur brede waardering uit voor de kennisactiviteiten van de waterschappen in Zuidelijk Afrika en roept zij op tot synergie en gecoördineerd opereren. Dit was mede aanleiding voor verlenging van de impuls met driekwart jaar ( ). Wetterskip Fryslân heeft in 2015 succesvol verder gewerkt aan de krachtenbundeling, professionalisering en positionering van Dutch Water Authorities in Mozambique. Nu de Nederlandse ambassade zelf een nieuw waterplan voor Mozambique aan het schrijven is en ook de activiteiten van de waterschappen hierin wil opnemen, heeft de programmacommissie besloten om de Impuls te verlengen en extra toe te kennen. Dit bedrag is uiteindelijk niet nodig gebleken. De totale vrijval bedraagt Het impulsproject heeft een vervolg gekregen in het project 16/04 (zie blz. 14). Uitgekeerd Wetterskip Fryslân, Unie/DWA Project 13/04 Impuls Waterketen - Verkenning samenwerking Sanitatie / Afvalwater Naast de landenimpulsen voor Bangladesh en Mozambique, met focus op watersysteembeheer en water governance, heeft het bestuur ook geld vrijgemaakt voor een verkenning van de samenwerking van Dutch Water Authorities op het thema sanitatie en afvalwater. In anderhalf jaar tijd heeft het Bureau van de Unie van Waterschappen een netwerk van potentiële Nederlandse sectorpartners opgebouwd en de ambitie van de waterschappen voor internationale projecten op dit thema gepeild. De watersectorpartners kennen Dutch Water Authorities nu en weten welke expertise de waterschappen in huis hebben. Dit heeft geleid tot een bescheiden toename van projectideeën (onder andere in Bangladesh, Ethiopië, Ghana, Indonesië, Myanmar en Zuid-Afrika), maar niet of nauwelijks tot concrete projectvoorstellen. Voor een deel komt dit door geringe ambitie bij de waterschappen. De experts bij de waterschappen hebben met name kennis van grootschalige afvalwaterzuivering en belangstelling voor innovatieve en technologie-intensieve zuiveringssystemen, terwijl de vraag in het buitenland betrekking heeft op lokale uitdagingen en decentrale oplossingen. Hierdoor is het kennisaanbod van de waterschappen lastig te matchen met de effectieve vraag in het buitenland. Daar komt bij dat de waterschappen in de praktijk voorkeur blijken te hebben voor samenwerkingsprojecten op het gebied van Integrated Water Resources Management (en water governance) De impuls heeft hiermee waardevolle inzichten opgeleverd voor de gerichte doorontwikkeling van Dutch Water Authorities. Door de kortere looptijd valt vrij. Uitgekeerd Unie / DWA Blz. 10

11 Project 15/01 Impuls Water Governance Learning - Dialogue supporting tool on financing waste water challenges Met de bedoeling om de professionalisering en internationale positionering van Dutch Water Authorities op het gebied van water governance onderwerpen te versterken, is een Impuls Water Governance Learning opgezet, in samenwerking met het Water Governance Centre. In overleg met de directeur van het NWB Fonds is gekozen voor het opkomende thema van de financiering van stedelijk en industrieel afvalwaterbeheer. In het netwerkverband van het Water Governance Centre heeft Ralph Wesseling, na een tweejarige watertraineebaan bij waterschap Brabantse Delta, de opdracht uitgevoerd. Het resultaat is een denk- en beoordelingsmodel voor de discussie over alternatieve financieringssystemen in verschillende contexten voor afvalwater in stedelijk gebied. Eind 2015 was het rapport in concept klaar. Op 10 maart 2016 is het gepresenteerd in een workshop ter gelegenheid van het eindsymposium van het Water Governance Centre. Uitgekeerd Unie/DWA Blz. 11

12 Nieuwe projecten In 2016 zijn tien projectideeën aan het NWB Fonds aangeboden. Met toepassing van de nieuwe routekaart zijn er zes doorgelaten naar de programmacommissie en uiteindelijk gehonoreerd. Eén project was al in 2015 ingediend, maar is uiteindelijk in 2016 door de programmacommissie goedgekeurd. De vier projectideeën die niet naar de programmacommissie zijn doorgelaten, zijn: Zuid-Afrika (Drents Overijsselse Delta) Strategic Adaptive Management in two international rivers (Incomati and Vecht). Ghana en Bangladesh (Roer en Overmaas en Hollands Noorderkwartier) Waterapps (Waterinformation services for sustainable food production in peri-urban delta areas). Zuid-Afrika (Amstel, Gooi en Vecht / Wereld Waternet) Innovatieve Sanitatie in Kaapstad. Myanmar (Delfland) Water Governance Assessment Ayeyarwady river basin and delta. Deze projectideeën zijn gestrand op één of meer van de toetsingscriteria van het NWB Fonds. Het laatstgenoemde idee zal waarschijnlijk in 2017 in aangepaste vorm opnieuw worden aangeleverd. De zes nieuwe projecten waarvoor de programmacommissie in 2016 cofinanciering heeft toegekend, zijn hierna kort beschreven. Project 15/05 Colombia CVC Cali Onder aanvoering van De Dommel wil Dutch Water Authorities een langjarige samenwerking aangaan met waterautoriteiten in Colombia, aanhakend bij Memorandums of Understanding (MoU s) uit 2011 en 2015 van Nederland met Colombia voor brede en intensieve samenwerking op het gebied van water. Het programma van de Dutch Water Authorities richt zich op het tot stand brengen van een duurzame en robuuste samenwerking. Allereerst met Colombiaanse regionale waterbeheerders. Hiervoor zijn in 2015 ook al eerste stappen met de autoriteit in de Cauca vallei (CVC). Maar ook wordt gewerkt aan een intensieve samenwerking met Nederlandse partners die in Colombia actief zijn zoals adviesbureaus, drinkwaterbedrijven en kennisinstellingen. Als methode is gekozen voor een open, programmatische aanpak om actief de beste perspectieven te selecteren en gedragen interventies te ondernemen. De programmacommissie heeft 8 maart 2016 ingestemd met het projectvoorstel en heeft hiervoor maximaal beschikbaar gesteld. Hoewel de commissie vertrouwen heeft in de gekozen open aanpak wil de programmacommissie na twee jaar zien waar de focus in het programma is komen te liggen. Tenslotte heeft de programmacommissie gehamerd op de inbedding in Colombia, juist een project als dit, moet maximaal worden ingebed in de andere ontwikkelingen in Colombia. Blz. 12

13 De Dommel, Rijn en IJssel, Zuiderzeeland Project 16/01 Task Force DWA - Impuls KPP 2019 Dit is het vijfde en afsluitende impulsproject van het NWB Fonds. Op initiatief van het bestuur heeft de programmacommissie op 28 juni 2016 het project Impuls KPP (Krachtenbundeling, Professionalisering, Positionering) 2019 (taskforce Dutch Water Authorities (DWA)) goedgekeurd en aan de Unie van Waterschappen een bijdrage van maximaal toegekend. De looptijd is vastgesteld op twee jaar: 1 januari januari Voor de besteding van de NWB Fonds bijdrage voor dit buitengewone project hebben het bestuur en de programmacommissie (binnen de regels van het goede doelen fonds) duidelijke kaders aangegeven. De bijdrage is bedoeld voor: 1. Ontwikkeling en marketing van de USP s (specifieke toegevoegde waarde) van Dutch Water Authorities voor internationale samenwerking; 2. Netwerkvorming en positionering van Dutch Water Authorities in internationale samenwerking. Indirect moet het geld aanwijsbaar ten goede komen aan of verbetering brengen in toekomstige internationale samenwerkingsprojecten van DWA, conform de doelstelling van het NWB Fonds. Unie / DWA Project 16/02 Burkina Faso - Faso Koom De Minister van Water van Burkina Faso heeft Dutch Water Authorities (DWA) gevraagd een partnerschap op te zetten met de waterautoriteiten in zijn land. Dit is mede gebaseerd op de eerdere ervaringen met het voormalige waterschap Reest en Wieden en met Wereld Waternet, die allebei al een soort twinning met zo n waterautoriteit hebben (gehad). De insteek van het project is het opbouwen van capaciteit van de vijf regionale waterautoriteiten en de daaronder ressorterende lokale water comités (CLEs). Hoewel Burkina Faso niet onder de focuslanden van Dutch Water Authorities valt, is de toegevoegde waarde van de gezamenlijke waterschappen voor het programma evident. De programmacommissie van het NWB Fonds heeft in haar vergadering van 13 september 2016 het voorstel Faso Koom (Burkina Faso) goedgekeurd en een bijdrage van maximaal toegekend. Amstel, Gooi en Vecht (Wereld Waternet) Hunze en Aa s, Aa en Maas, Drents Overijsselse Delta Blz. 13

14 Project 16/03 Indonesië - Initiatief DWA Indonesia De landencoördinator Indonesië van Dutch Water Authorities heeft een overkoepelend samenwerkingsprogramma met Indonesië opgezet. Voor het projectvoorstel is veel werk gemaakt van het mobiliseren van (capaciteit van) waterschappen voor het oppakken van vragen uit Indonesië. Zeven waterschappen willen hun krachten bundelen. De vragen uit Indonesië sluiten ook goed aan bij de unieke kerncompetenties van de waterschappen. Het programma zal dan ook zeker bijdragen aan de professionalisering en internationale positionering van Dutch Water Authorities. Sterk in dit verband is dat een lokale liaison wordt ingezet. Het nut hiervan heeft zich in Indonesië in de afgelopen jaren bewezen. Ook is er aandacht voor de inzet van young experts. Praktisch gezien wordt het merendeel van de cofinanciering gevraagd voor drie nieuwe projecten: De samenwerking met de Kabupaten Pringsewu en Kabupaten Lampung Selatan te Sumatra op het vlak van de sanitatie in het algemeen en de organisatie en uitwerking van de verwerking van slib uit septic tanks in het bijzonder (initiatiefnemer Waterschap Zuiderzeeland in samenwerking met SNV); De samenwerking met Kabupaten Pekalongan gericht op de bestrijding van de overstromingen en het droogleggen van thans verdronken gebieden (initiatiefnemer Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard); De continuering van de samenwerking met de gemeente Semarang op het vlak van het waterbeheer in het algemeen alsmede de revitalisering van de oude binnenstad (Kota Lama) binnen een geïntegreerde aanpak conform de visie van de Nederlandse ambassade in Jakarta. Overigens, naast cofinanciering door het NWB Fonds, draagt ook de Nederlandse ambassade in Jakarta een gelijk deel bij. De programmacommissie heeft 13 september 2017 maximaal beschikbaar gesteld voor het project. Schieland Krimpenerwaard, Amstel, Gooi en Vecht, Zuiderzeeland, Delfland, Aa en Maas, Peel en Maasvallei, Hollands Noorderkwartier Project 16/04 Mozambique DWA Estamos Juntos Mozambique betreft een samenwerkingsprogramma met de regionale waterautoriteiten (ARA s) en het ministerie (DNGRH). Dit programma is de uitkomst van de investering van het NWB Fonds in een meer gestructureerde samenwerking van de waterschappen met Mozambique, de Impuls Mozambique, om te komen tot een Water Authority Partnership in Mozambique. In het voorstel bundelen drie waterschappen hun krachten. De kern van het voorstel is het ondersteunen van het opbouwen van de verschillende waterautoriteiten door het opzetten van een professionele uitwisseling met de ARA s en tussen de ARA s en ministerie onderling. De selectie van de onderwerpen is in samenspraak met Mozambique tot stand gebracht. Als start van het project zullen de eerdere bilaterale MoU s tussen de drie waterschappen en de drie grootste ARA s worden vervangen door een nieuwe MoU tussen Dutch Water Authorities, DGNRH en de vijf ARA s. Overigens speelt op de achtergrond ook de Nederlandse ambassade een rol. Naar verwachting zal zij voorzien in het budget dat DGNRH aan het project kan besteden. Tevens lopen er vanuit het project verschillende lijntjes met andere (grensoverschrijdende) projecten. De programmacommissie heeft 29 november maximaal beschikbaar gesteld voor een periode van tweeënhalf jaar. Wetterskip Fryslân, Hunze en Aa s, De Dommel Blz. 14

15 Project 16/05 Ethiopië RVLBA Op basis van een scoping missie heeft Wereld Waternet samen met de nog jonge Rift Valley Lakes Basin Authority (RVLBA) bepaalt of en hoe de RVLBA door de Dutch Water Authorities kan worden ondersteund. Belangrijk is dat het project in nauwe samenwerking met de andere Dutch Water Authorities projecten in Ethiopië wordt uitgevoerd. Daarnaast zal in het project worden aangesloten bij het opbouwen door de Ethiopische overheid van de Basin High Council en de daar uit volgende ontwikkelingen zoals learning alliances van de River Basin Authorities en het ministerie. Voor deze toevoeging aan het Ethiopië programma heeft de programmacommissie maximaal beschikbaar gesteld. Amstel, Gooi en Vecht (Wereld Waternet) Blz. 15

16 Lopende projecten Naast de zes nieuwe projecten van 2016 lopen er nog elf projecten uit eerdere jaren. Project 07/04 en 09/03 Indonesië - Banger Polder, Semarang Dit project is inmiddels het bekendste en langstlopende traject binnen het NWB Fonds. De oorspronkelijke doelen, het opzetten van een polder met een polderbestuur, zijn binnen handbereik. De polderwerken en het hoofdgemaal waren eind 2014 gereed. In 2015 is gewerkt aan de verdieping van de Banger en het retentiebassin. Doordat dit niet klaar was voor het regenseizoen kon de gewenste peilverlaging pas in 2016 plaatsvinden. Daarna kan het polderbestuur belasting gaan heffen. Schieland en de Krimpenerwaard wil het traject graag blijven begeleiden tot de polder en het bestuur operationeel zijn. In april 2015 is het project daarom voor de laatste maal verlengd (tot 31 december 2017). De maximale bijdrage aan het project is nu vastgesteld op Schieland/Krimpenerwaard 2007 (2009) Project 11/06B Mozambique - Development of basic plans ARA Zambeze In de periode heeft waterschap De Dommel een intensief en succesvol adviesproject gedraaid in Mozambique met de regionale waterautoriteit ARA Zambeze. Begin 2014 is een Strategic Action Plan opgeleverd voor de verdere ontwikkeling van ARA Zambeze. Als uitkomst van het project is ook een vruchtbare samenwerking ontstaan tussen de beide partners. Vanuit deze samenwerking is de wens opgekomen om in samen elementen uit het Strategic Action Plan te implementeren. Met dit doel is het project verlengd tot eind 2016 en is extra toegekend. Helaas zijn de voorgenomen extra inspanningen maar beperkt gerealiseerd mede door hoge werkbelasting aan zowel Mozambiquaanse als Nederlandse zijde. Wel zijn verbindingen gemaakt met activiteiten van andere waterschappen in Mozambique (ARA Sul en ARA Centro) onder de vlag van Dutch Water Authorities. Het project is 31 december 2016 geëindigd. De Dommel 2011 (2014) Project 12/03 Egypte - WOP decentraal IWRM Waterschap Aa en Maas ondersteunt de nieuwe Integrale Water Management Districten in Egypte om regionaal integraal waterbeheer van de grond te tillen. De programmacommissie heeft in 2012 alleen de aanloopfase goedgekeurd en daarvoor maximaal toegekend. Deze aanloopfase is, in samenwerking met het Water Governance Centre, begin 2013 met succes doorlopen. In deze fase is een integraal strategisch plan voor beheer en onderhoud in één district opgezet. Daarbij is speciaal ingezoomd op de relatie met de eveneens met waterschaarste kampende buurdistricten. Het plan moet de basis vormen voor omvangrijke investeringen in irrigatie- en drainagesystemen (met geld van buitenlandse donoren). De implementatiefase is langere tijd uitgesteld door de fragiele politieke situatie in Egypte. Toen in 2014 het waterschap het project weer wilde opstarten zijn samen met de projectleiding de mogelijkheden voor het vervolg onderzocht. Grootste twijfel vanuit het Fonds is of de geschetste Blz. 16

17 inbedding en verbinding van het project daadwerkelijk worden gerealiseerd, zodat de beoogde duurzame resultaten worden bereikt. Na intensief overleg zijn medio 2015 de gemaakte afspraken hierover vastgelegd en heeft de programmacommissie in een schriftelijke ronde geadviseerd om de maximale toezegging voor het vervolg van het project ad te bevestigen. Hierbij is het projectleiderschap overgegaan naar waterschap Brabantse Delta. Inmiddels zijn in de implementatiefase drie verschillende twinning onderwerpen geselecteerd en verder uitgewerkt. Aa en Maas Brabantse Delta De Dommel 2012 (2015) Project 12/06 Zuid-Afrika - Kingfisher (CMAs) Het institutionaliseren van de decentralisatie van het waterbeheer naar CMA s gaat minder snel dan gepland. Dat ligt vooral aan de politieke context in Zuid-Afrika. Maar ook de koppeling van de waterschappen aan de 7 CMA s verliep moeizamer dan verwacht. Daar komt bij dat de CMA s in de opstartfase geen grote prioriteit gaven aan internationale contacten. Desondanks hebben de CEO s van de CMA s in 2015 een werkbezoek aan de Dutch Water Authorities in Nederland gebracht. Het project heeft een goede exposure en draagt sterk bij aan de positionering van de Dutch Water Authorities in Zuid-Afrika. In 2016 is een inhaalslag gemaakt op de inhoudelijke doelstellingen. In gesprekken met de projectleiding is uitgebreid stilgestaan hoe de waterschappen in het algemeen vanuit hun unieke competenties hun bijdrage hebben geleverd aan jet project. Ook is een beeld verkregen wat de mozaïek aan activiteiten heeft opgeleverd aan de resultaten en doelen van Kingfisher. Mede naar aanleiding van de gesprekken van de projectleiding is ingestemd met budget neutrale verlenging van Kingfisher tot 31 december Groot Salland, Aa en Maas, AGV/Waternet, Brabantse Delta, De Dommel, Delfland, Hollandse Delta, Rivierenland, Roer en Overmaas, Vallei en Veluwe, Vechtstromen Blz. 17

18 Project 14/01 Ethiopië - Water Governance Implementation Programme Awash Basin Dit programma is het vervolg van project 12/05 van waterschap Zuiderzeeland dat eind 2014 heeft geresulteerd in een Water Governance Implementation Programme for effective Integrated Water Resources Management (IWRM) in the Awash Basin Ethiopia. Het programma wordt uitgevoerd onder de vlag van Dutch Water Authorities. Op 12 december 2014 hebben de partners (met aan Ethiopische kant het Ministry of Water, Irrigation and Energy en de Awash Basin Authority) in Addis Ababa de samenwerking voor de komende vier jaren bezegeld. In Ethiopië wordt het programma namens Dutch Water Authorities voortgestuwd en dagelijks in de gaten gehouden door een Resident Programme Manager. De eerste twee jaren zijn op onderdelen van het programma (informatiemanagement en regulering) ook twee lokale en een Nederlandse YEP trainee actief. Met kennis en subsidie van de WIN Association wordt water integrity als inherent onderdeel van good water governance in het programma meegenomen. Inmiddels zijn 22 medewerkers van acht waterschappen actief voor het project. Conform afspraak is in de programmacommissie van 29 november het project tot nu toe geëvalueerd. De programmacommissie was positief over de ontwikkelingen tot nu toe. Wel is benadrukt dat in het project op de kerncompetenties van Dutch Water Authorities moet worden geconcentreerd. De Dutch Water Authorities ondersteunen de opbouw van de waterautoriteiten in Ethiopië. De kern is gelegen in het uitwisselen van kennis en ervaringen. Uit deze professionele uitwisseling kunnen, onder verantwoordelijkheid van de Ethiopische overheid, bijvoorbeeld learning alliances worden ontwikkeld. Zuiderzeeland, Aa en Maas, De Dommel, Groot Salland, Hollandse Delta, Hunze en Aa s, Unie/DWA, Vechtstromen Project 14/02 Ethiopië - Water Governance Program Abbay Basin Geïnspireerd door het Water Governance Programme voor de Awash Basin heeft de Abbay Basin Authority (Blauwe Nijl) de waterschappen gevraagd een vergelijkbaar partnerschapsprogramma voor de Abbay Basin aan te gaan. Wereld Waternet heeft dit verzoek opgepakt. Tijdens een identificatiemissie zijn de contouren voor het programma geschetst. Vanwege de vele parallelle uitdagingen met de Awash Basin is in fase 1 en 2 ( ) van het programma gezocht naar verbindingsmogelijkheden en naar winst van learning alliances, onder de vlag van Dutch Water Authorities. Inmiddels zijn ook de eerste stappen gezet om tot krachtenbundeling te komen in Nederland en Ethiopië en zo te groeien richting een Ethiopië programma van de Dutch Water Authorities. Blz. 18

19 Wereld Waternet Project 15/02 Mozambique - Twinning Hunze en Aa s ARA Centro Zoals de titel al aangeeft, betreft dit een traditionele twinning van één waterschap met één buitenlandse evenknie. Tegen de achtergrond van het Beleidskader heeft de programmacommissie, na ampele overweging, de aanvraag gehonoreerd onder de voorwaarde dat het project zodra mogelijk wordt ingeschoven in de in opbouw zijnde samenwerking van Dutch Water Authorities met alle Administração Regional de Águas (Regional Water Authority) (ARA s) in Mozambique. Voor 2015 is toegekend. In 2016 is na bespreking van de rapportage 2015 en werkplan 2016 een definitieve toekenning van vastgesteld en is een voorschot verleend zal het laatste jaar zijn van deze twinning tussen Hunze en Aa s en ARA Centro. De activiteiten van het project in 2017 zullen er op gericht zijn om de twinning te integreren in Estamos Juntos Mozambique (zie 16/04, blz. 14) Hunze en Aa s Project 15/03 Bangladesh - YEP trainee Blue Gold Dit project is voortgevloeid uit de Bangladesh Impuls (project 13/02, afgesloten in 2015). Ter ondersteuning van het Blue Gold programma van de Nederlands ambassade in Bangladesh heeft Hoogheemraadschap van Rijnland een jonge watertrainee voor een jaar uitgezonden als YEP trainee. Deze is namens Dutch Water Authorities met name betrokken bij de voorbereiding van een deelprogramma onder Blue Gold ter versterking van beheer en onderhoud (asset management) van natte infrastructuur. Daarnaast helpt de trainee bij het opzetten van de beoogde samenwerking met de Bangladesh Water Development Board. Rijnland, Unie/DWA Project 15/04 Swaziland - Code BEST (River Basin Authorities (RBAs)) Waterschap Vechtstromen heeft een vervolg gegeven aan een prille en sluimerende samenwerking met Komati River Basin Authority (RBA) in Swaziland uit 2010 van waterschap Velt en Vecht. De scope is verbreed naar alle RBAs in Swaziland en de activiteiten worden verbonden met de vergelijkbare projecten in de buurlanden: het Kingfisherproject voor de Catchment Management Agencies (CMAs) in Zuid- Afrika en het in opbouw zijnde programma voor de ARA s in Mozambique. Uitvoering vindt plaats onder de paraplu van Dutch Water Authorities. Vechtstromen Groot Salland, Wetterskip Fryslân Blz. 19

20 Project 15/06 Vietnam - Ho Chi Minh City, SCFC Capacity-building program 2 Het trainingsproject SCFC Capacity-building, dat in 2015 is afgesloten, heeft een vervolg gekregen vervolg binnen het kader van het Ho Chi Minh City (HCMC) Flood Management and Inundation Project (gefinancierd door de Wereldbank). Dutch Water Authorities is in 2016 met de Vietnamese partners, TU Twente en Royal HaskoningDHV Vietnam gestart om een achttal trainingsmodules te ontwikkelen en de trainingen te verzorgen. De trainers zijn gerekruteerd uit verschillende waterschappen. Mogelijk zal ook nog een Nederlandse en een lokale YEP trainee worden ingezet. Het Peoples Committee van HCMC draagt (maximaal) bij. Vechtstromen Project 15/07 Nicaragua - Samenwerkingsprogramma DWA met Nicaragua De conferentie Krachtenbundeling en Professionalisering Dutch Water Authorities (project 14/03, afgesloten in 2015) vormde de opmaat voor het 4-jarige samenwerkingsprogramma De focus ligt op decentraal stroomgebiedsbeheer. Dutch Water Authorities is de samenwerking aangegaan met RENOC, de Nicaraguaanse netwerkorganisatie van de 38 stroomgebiedsbeheerders (gemeenten en stroomgebiedscomités). In 2016 zijn er een tweetal training missies uitgevoerd in nauwe samenwerking met RENOC. Het project loopt goed, het lijkt er op dat het juiste format is gevonden voor de samenwerking met Nicaragua. De Stichtse Rijnlanden, De Dommel, Noorderzijlvest, Rijn en IJssel Blz. 20

21 Stand van zaken ultimo 2016 en vooruitzicht 2017 Het aantal waterschappen dat met directe of indirecte financiering van het NWB Fonds internationaal actief is, neemt toe. De activiteiten van de landencoördinatoren in CINTER-verband leiden ertoe dat steeds meer onder de vlag van Dutch Water Authorities wordt opgetreden. Ook de impulsprojecten werpen vruchten af. Daarmee krijgt het merk Dutch Water Authorities vaste grond onder de voeten. Vanaf 2015 vervult het NWB Fonds voor Dutch Water Authorities op verzoek ook de kassiersfunctie voor subsidies van derden. Hiertoe zijn in 2015 twee tussenrekeningen geopend: voor de YEP Water trainee Ethiopië van de Unie van Waterschappen (YEP Water subsidie in 2015 en in 2016); voor Governance and Water Integrity (GOWIN) Ethiopia (WIN Association). Deze tussenrekeningen zullen na afloop op 0 (nihil) sluiten. Voor de tussenrekening YEP Water gebeurt dit in Voor de tussenrekening GOWIN is dat in 2016 gerealiseerd. De ervaring met de impulsprojecten leert dat tijdelijke extra inzet van capaciteit voor krachtenbundeling, professionalisering en internationale positionering van de waterschappen resultaat en effect oplevert. Het eind 2015 vastgestelde Perspectief 2019 van Dutch Water Authorities, met de titel Waterschappen over de grens, geeft daar verder richting aan. Voor 2017 en 2018 is daarom opnieuw twee keer impulsgeld begroot. Daarmee wil het NWB Fonds gericht steun geven aan de realisatie van Waterschappen over de grens. Zie verder de toelichting bij project 16/01 op pagina 13. Blz. 21

22 JAARREKENING BALANS PER 31 DECEMBER 2016 Activa EUR EUR Vaste activa Leningen u/g Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen Totaal activa Passiva Eigen vermogen Stamvermogen Continuïteitsreserve Algemene reserve Exploitatieresultaat Kortlopende schulden Crediteuren Overige schulden Totaal passiva Blz. 22

23 STAAT VAN BATEN EN LASTEN Realisatie Begroot Realisatie Lasten Projectbijdragen Exploitatiekosten Financiële baten en lasten Rentebaten Exploitatieresultaat In de jaarrekening worden de projectbijdragen toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Als bijlage bij dit jaarverslag is een overzicht van de lopende projecten opgenomen met de toegerekende bedragen per project over de looptijd. In de toelichting op de staat van baten en lasten is specificatie per project opgenomen. Blz. 23

24 Grondslagen voor waardering van activa en passiva en resultaatbepaling De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de eigen Richtlijn voor de jaarverslaglegging van het NWB Fonds (zoals deze luidt vanaf 1 januari 2014). Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de afzonderlijke balanspost anders is vermeld, worden de activa en de passiva opgenomen tegen de nominale waarde. De baten en lasten worden tijdsevenredig toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Hierbij wordt een bestendige gedragslijn gevolgd. Dit houdt in dat in de balans rekening wordt gehouden met de aan een periode toe te rekenen bedragen die in een andere periode zijn of worden ontvangen, dan wel betaald. Baten worden slechts opgenomen voor zover ze op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien ze voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. De bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Financiële vaste activa. De leningen zullen tot de vervaldag worden aangehouden. Vorderingen en overlopende activa. Deze vorderingen hebben een verwachte looptijd van maximaal een jaar. Liquide middelen. De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van het Fonds. Stamvermogen. Dit is het totaal van de ontvangen schenkingen van de NWB Bank (en eventuele andere schenkingen of nalatenschappen). Ontvangsten van de NWB Bank (en eventuele andere schenkingen of nalatenschappen) worden direct ten gunste van het stamvermogen gebracht en lopen derhalve niet via de staat van baten en lasten. Continuïteitsreserve. Op 31 mei 2010 heeft het bestuur van het eigen vermogen afgezonderd om onverwachte kortlopende verplichtingen tijdelijk te overbruggen of om calamiteiten op te vangen. Algemene reserve. Deze is opgebouwd uit de resultaatbestemmingen van afgesloten boekjaren en is vrij besteedbaar. Kortlopende schulden. Dit zijn alleen de kortlopende schulden die binnen twaalf maanden na de balansdatum kunnen worden opgeëist. Langer lopende schulden (toegezegde financiële bijdragen voor het tweede en derde jaar of eventueel nog latere jaren) worden vermeld bij de niet in de balans opgenomen verplichtingen. Blz. 24

25 Toelichting op de balans Financiële positie Mutatie Middelen op lange termijn Eigen vermogen Vastgelegd op lange termijn Vaste activa Netto werkkapitaal Middelen op korte termijn Crediteuren Overige schulden Beschikbaar Aangewend voor Vorderingen Liquide middelen De perpetuele AT1 lening van aan NWB Bank per 3 mei 2016 heeft een onbepaalde looptijd en een vaste rente van 4,025%. De vorderingen ad hebben voor betrekking op nog te ontvangen rente (NWB Bank). Het restant heeft betrekking op nog te ontvangen YEP bijdragen ad op de YEP tussenrekening. Overige schulden ( ) heeft voor betrekking op toegezegde, maar nog niet uitbetaalde projectbijdragen en het overige op nog te ontvangen rekeningen voor accountantskosten ad Er zijn niet in de balans opgenomen verplichtingen voor projectfinanciering voor een bedrag van (verschil tussen toegekend en toegerekend ). Dit heeft betrekking op 2017 en verder. Blz. 25

26 Toelichting op de staat van baten en lasten Specificatie van de project bijdragen Realisatie 2016 Begroting 2016 Realisatie /04 HSK, Indonesië - Banger /06B DOM, Mozambique Zambeze - 11/07 HDSR, Nicaragua Matagalpa /01 WGS, Zuid-Afrika R Sensing /02 WF, Mozambique - Sul - 12/03 A&M, Egypte G Governance /04 WHD, Ethiopië Adama /05 ZZL, Ethiopië WGP Awash /06 UvW, Zuid-Afrika CMA s /07 NZV Nicaragua / Honduras /08 WRD, Vietnam HCMC /01 WRIJ, Nicaragua LL /02 UvW, Bangladesh Impuls /03 UvW, Mozambique Impuls /04 UvW, Impuls InnoWaSK /01 ZZL, Ethiopië WGIP Awash /02 WWn, Ethiopië WGP Abbay /03 NZV, Nicaragua K&P DWA /01 UvW, Impuls Watergovernance /02 H&H, Ara centro Mozambique /03 HHR, Bluegold Bangladesh /04 Vechtstromen - Swaziland /05 DOM, Colombia CVC Cali /06 WVS, Vietnam SCFC /07 HDSR, Nicaragua DWA /01 DWA - Impuls KPP /02 AGV/WWn -Faso Koom (Burkina Faso) /03 HHSK - Initiatief DWA-Indonesia Blz. 26

27 Specificatie exploitatiekosten Realisatie Begroot Realisatie Bureau Financiële administratie Bestuur en programmacommissie Congressen, symposia en netwerkdagen Reis- en verblijfskosten Communicatie, websites, publicaties Accountantskosten Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering Overige kosten Specificatie financiële baten en lasten Realisatie Begroot Realisatie Rente leningen u/g Rente spaarrekening Rente perpetuele AT1 lening De exploitatiekosten zijn ruim onder de raming gebleven. Voor de Financiële administratie waren geen kosten meer begroot, omdat besloten is de boekhouding in eigen beheer te nemen. Voor Bestuur en programmacommissie is uitgegeven. Dit betreft vacatiegelden en onkosten. Bij Congressen, symposia en netwerkdagen en Communicatie, websites, publicaties waren in de begroting 2016 incidenteel hogere bedragen geraamd voor de versnelling van Dutch Water Authorities. Deze versnelling is in 2016 slechts gedeeltelijk gerealiseerd en naar 2017 en 2018 verschoven. De bijdrage daarvoor van het NWB Fonds is in project 16/01 opgenomen. Bij Overige kosten staat een negatief bedrag. In vorige jaarrekeningen waren bepaalde kosten onterecht ten laste van de exploitatie geboekt. Bij het weer in eigen beheer nemen van de Financiële administratie is dit aan het licht gekomen. Dit is in deze jaarrekening gecorrigeerd. In 2016 is overgestapt op een perpetuele AT1 lening met een vast jaarlijks rendement van 4,025%. Blz. 27

28 BIJLAGE: OVERZICHT FINANCIERING LOPENDE PROJECTEN Blz. 28