Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige, ongespecificeerd

Transcriptie

1 Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Glasgow Coma Scale (GCS) 23 maart 2012 Review: Invoer: Sandra Joeris E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige, ongespecificeerd Aandoening (ICD) Domein Menselijk functioneren (ICF) Zenuwstelsel en zintuigen Overige, ongespecificeerd Korte beschrijving De Glasgow Coma Schaal (GCS) wordt gebruikt om het bewustzijnsniveau van patiënten met een verlaagd bewustzijn ten gevolge van een schedelhersenletsel vast te stellen en te bewaken. Het meten van het bewustzijn is belangrijk voor het stellen van de diagnose, de prognose en voor het volgen van de toestand van de patiënt. De schaal meet drie reacties waaronder het openen van de ogen (E), de motorische reactie (M) en de verbale reactie (V). Binnen de observatielijst wordt vastgelegd in welke volgorde de schaal afgenomen moet worden. 1-3 Doelgroep Monitoren van bewustzijn na intracraniële operaties, bij neurologische aandoeningen ( C.V.A. encefalitis, meningitis) bij trauma patiënten en na intoxicatie met stoffen die het bewustzijn kunnen verminderen. 1,2 Auteur: Oorspronkelijke versie Teasdale & Jennett (1974) 4 2 Doel van het meetinstrument Inventariserend Diagnostisch Evaluatief 1

2 3 Soort / vorm van het meetinstrument Observatielijst Opbouw observatielijst - het openen van de ogen (E) - de motorische reactie (M) - de verbale reactie (V) Invulinstructie De Glasgow Coma Schaal wordt per onderdeel ingevuld door het getal in te vullen dat het best overeenkomt met de beschrijving van hetgeen bij de patiënt wordt waargenomen. 2 Meetniveau Per item, wijze van score: (E) van 1 tot 4; (M) van 1 tot 5; (V) van 1 tot 6; meetniveau is ordinaal Meetniveau totaal score: (opgetelde EMV- score) wijze van score (3-15) meetniveau is ordinaal 4 Verkrijgbaarheid Opvraagbaar bij Geschatte kosten gratis te downloaden Copyright 5 Methodologische kwaliteit Interne consistentie Cronbach s alpha: N = 51 patiënten, P= patiënten met tramatische hersenenaandoening; Reproduceerbaarheid Betrouwbaarheid (reliability) - Volgens de auteurs Teasdale et al. heeft de GCS een hoge mate van interbeoordelaarsbetrouwbaarheid. 6 - De GDS heeft een intraclass correlation coëfficiënt van 0.8 tot 1 (voor getrainde examinatoren). 7 Overeenkomst Gabbe (2003) rapporteert dat er bij N= 11 patiënten met een subarachnoïdale bloeding een gemiddelde overeenkomst gevonden werd: Kappa (κ) voor de GCS (κ = 0.69) en voor de GCS met een totaal score van 15 punten (κ = 0.71). 11 Validiteit Construct validity N= 1517 patiënten met een CVA: Totale score GCS vs. zonder verbale score: - Voor mortaliteit (alle patiënten 0.78 vs. 0.76, p=0.021; dysfasie 0.72 vs. 0.71, p=0.52) en terugwinning (alle patiënten 0.71 vs. 0.67, p=0.0001; dyfasie 0.74 vs. 0.70, p=0.055). 7 2

3 Correlation validity - GCS vs. Reaction Level Scale (RLS85) bij N= 47, p= neurochirurgische patiënten: Discriminant validity Gabbe (2003) rapporteert bij een populatie van N= 612 dat de GCS een goede voorspeller is of iemand uit een coma ontwaakt of niet, hierbij wordt aangehouden: Receiver Operating Characteristic (ROC) = Responsiviteit / longitudinale validiteit Sadaka (2012) rapporteert voor de GCS een ROC- curve van 0.89 (voor mortaliteit), neurologische uitkomst ROC-curve na 3-6 maanden Sensitiviteit en specificiteit - De GCS heeft een sensitiviteit van 79-97%; specificiteit van 84-97%. 7 - Bij een afkappunt van 6 heeft de GCS een sensitiviteit van 87.8% en een specificiteit van 89.1%. 12 Odd s ratio N= 51 patiënten, p= patiënten met tramatische hersenenaandoening: - Mortaliteit 0.63 ( ) voor de GCS, weinig neurologische uitkomst 0.65 ( ) voor de GDS. 8 6 Hanteerbaarheid / feasibility Taal Engels 4, Nederlands Benodigdheden scoringslijst, Pupil controle lampje 13 Randvoorwaarden/ bijzondere aandachtspunten - Er zijn situaties waarin het criterium ogen openen niet kan worden gebruikt als graad voor bewustzijn. Bijvoorbeeld bij een zogeheten brilhematoom (de patiënt wil wel maar kan het oog niet openen). In dit geval moet een C genoteerd worden. - Bij dove patiënten kan de reactie op aanspreken niet getest worden. - Pijnprikkel mag alleen via nagelbed toegediend worden. Andere prikkels mogen niet meegeteld worden. - Problemen bij de uitvoering van test verbale reactie: patiënten met afasie, taalbarrière. - Geïntubeerde patiënten en patiënten met een tracheostoma leveren problemen op bij het vaststellen van de score. Bij een geïntubeerde patiënt mag niet geen reactie gescoord worden. Men noteert dan V: T (Tube). - De somscore wordt dan vastgesteld zonder de items waarvoor een T of C of Paralyse gescoord is. Het totaal van de rest wordt dan uiteraard lager. Dit is via de qualifier te achterhalen. 2 Benodigde tijd ongeveer 5 minuten Gebruikershandleiding nee 7 Normgegevens Interpretatie Afkappunt: Glasgow Coma Schaal - score < 8 uit of lager ernstig letsel; de patiënt ligt in coma. 9 t/m 12 matig hersenletsel 13 t/m 15 licht hersenletsel 3

4 Patiënten met een score hoger dan 8 hebben een grotere kans te overleven. 4 Naast de totale Glasgow Coma Schaal score kan ook de EMV-score gegeven worden. Deze bestaat uit de beste prestatie van de drie verschillende reactiepatronen. EMV-score van een normaal georiënteerde, wakkere patiënt. EMV van of lager er wordt gesproken van een coma. 2 Naast de Glasgow Coma Schaal voor volwassenen bestaat er ook nog een Glasgow Coma Schaal voor kinderen van 2 tot 5 jaar en voor kinderen jonger dan 2 jaar. De interpretatie is per leeftijdscategorie als volgt ingedeeld: maanden: beste motorische score is buigen, beste verbale score is huilen; maximale EMV-score; (totaal 9); maanden: beste motorische score is lokaliseren, beste verbale score is vocaliseren; maximale EMV-score:4-5-3 (totaal 12); jaar: beste motorische score is lokaliseren, beste verbale score is woorden; maximale EMV-score:4-5-4 (totaal 13); jaar: beste motorische score is gehoorzamen, beste verbale score is woorden; maximale EMV-score:4-6-4 (totaal 14); - boven 5 jaar: als volwassene; maximale EMV-score = Overige gegevens In de CBO richtlijn (2002): ernstig traumatisch hersenletsel, wordt alleen de Glasgow Coma Schaal genoemd om het bewustzijn bij coma- patiënten te bepalen. 2 Prognosebepaling De predictieve waarde stijgt als tegelijk ook beoordeling plaatsvindt van pupilreacties en oculomotoriek: Negatieve pupilreacties + GCS-somscore van 3 binnen de 24 uur na ongeval: dan bedraagt de sterfte 99%. Positieve pupilreacties en een maximale M-score van 6: sterfte van 10%. 11 4

5 9 Literatuurlijst 1. Van den Brink G; Leerboek Intensive Care-verpleegkunde, Elsevier Gezondheidszorg Leerboek Intensive Care-verpleegkunde, G. van den Brink (red.), Elsevier Gezondheidszorg Glasgow Coma Schaal [cited ]. Available from: 4. Teasdale G, Jennett B. (1974). Assessment of coma and impaired consciousness. A practical scale. Lancet Jul 13;2(7872): Kim YJ; A systematic review of factors contributing to outcomes in patients with traumatic brain injury; J Clin Nurs Jun;20(11-12): doi: /j x. Epub 2011 Mar Teasdale GM, Pettigrew LE, Wilson JT, Murray G, Jennett B; Analyzing outcome of treatment of severe head injury: a review and update on advancing the use of the Glasgow Outcome Scale; J Neurotrauma Aug;15(8): Prasad K; The Glasgow Coma Scale: a critical appraisal of its clinimetric properties; J Clin Epidemiol Jul;49(7): Sadaka F, Patel D, Lakshmanan R; The FOUR score predicts outcome in patients after traumatic brain injury; Neurocrit Care Feb;16(1): Gezondheidsraad, Health Council of the Nederlands, hersenendoodprotocol, Starmark JE, Stalhammar D, Holmgren E, Rosander B; A comparison of the Glasgow Coma Scale and the Reaction Level Scale (RLS85); J Neurosurg Nov;69(5): Nederlandse Tijdschrift voor Geneeskunde 6 maart 2004 pag Gabbe BJ, Cameron PA, Finch CF; The status of the Glasgow Coma Scale; Emergency Medicine (2003) 15, Verpleegkundig perspectief: Geselecteerde vakliteratuur voor verpleegkundigen. (British journal of nursing 2001) [cited ] Available from: 5