RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. Basisschool De Startbaan

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ Basisschool De Startbaan School/instelling: De Startbaan Plaats: Eindhoven BRIN-nummer: 26PL Postregistratienummer: 08H Onderzoek uitgevoerd op: 2 en 4 september 2008 Conceptrapport verzonden op: 15 september 2008 Rapport vastgesteld te Eindhoven op: 22 oktober 2008 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 1. ONDERZOEK Onderzoek De inspectie heeft op 2 en 4 september 2008 een onderzoek uitgevoerd op basisschool De Startbaan (26PL) om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de naleving van weten regelgeving en/of van de kwaliteit van het onderwijs. Aanleiding De aanleiding was het volgende. Uit analyses die de inspectie heeft uitgevoerd kwam naar voren dat zich mogelijke tekortkomingen voordoen in zowel de opbrengsten als de kwaliteitszorg en de zorg en begeleiding. Omdat de school pas vanaf 2000 als school bestaat en de betrouwbaarheid van vooral de eindopbrengsten ter discussie stond is met het bevoegd gezag en de school afgesproken dat dit onderdeel nader doorgelicht zou worden. Gesprek met bevoegd gezag In de periode november juni 2008 heeft de inspectie dit met het bevoegd gezag besproken. Uit deze gesprekken en uit de beschikbare informatie konden het bevoegd gezag en de inspectie niet eenduidig vaststellen of deze tekortkomingen al dan niet aanwezig zijn. De inspectie heeft daarom besloten een onderzoek uit te voeren om na te gaan of de genoemde tekortkomingen nog bestaan. Onderzoeksmethode Deze rapportage is gebaseerd op: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van de zelfevaluatie/zelfbeoordeling/eigen rapportage van de school: onder meer een trendanalyse van de tussen- en eindopbrengsten van de leerlingresultaten van de school; op basis van een interne audit vastgestelde kwaliteitskaarten onderwijsleerproces, schoolklimaat en zorg en begeleiding ; daarbij behorende competentieprofielen voor de leraren; beleidsdocumenten rondom ontwikkelingsgericht beoordelen; aanvullingen op de zorgparagraaf uit het schoolplan. - Onderzoek op locatie, waarbij o schooldocumenten zijn bestudeerd; o de onderwijspraktijk is geobserveerd; een aantal groepen zijn bezocht, waaronder de groepen 1/2, 4 en 7; o gesprekken met de directie, zorgcoördinatoren en met leraren zijn gehouden. Een nabespreking met de directie en de zorgcoördinator, waar ook de onderwijskundig manager van het bevoegd gezag bij aanwezig was. Toezichtkader Het onderzoek is uitgevoerd op basis van het Toezichtkader primair onderwijs 2005, evenals de aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten, primair onderwijs, versie september Deze documenten zijn te vinden op 2

3 Uit het waarderingskader zijn, naast de opbrengsten, na overleg met het bestuur indicatoren onderzocht uit de volgende aspecten die mogelijk samenhangen met de onvoldoende opbrengsten. De kwaliteitsaspecten betrekking hebbend op de opbrengsten, de kwaliteitszorg, de zorg en begeleiding en de borging ervan in de groepen staan daarbij centraal. Onderzocht is of er daadwerkelijk sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs. Naast deze kwaliteitsaspecten heeft de inspectie tevens een aantal wettelijke aspecten onderzocht. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek. Bij vastgestelde tekortkomingen is tevens de onderbouwing van deze beoordelingen opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie uit het onderzoek en het vervolg van het toezicht, in de vorm van het toezichtarrangement. 3

4 2. BEVINDINGEN 2.1 Naleving De inspectie heeft onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van wettelijke voorschriften over onderstaande onderwerpen 1. Schoolplan in art. 16, lid 1 en 3 WPO Schoolgids in art.16, lid 2 en 3 WPO Onderwijstijd in art. 8, lid 7, onder b WPO Zorgplan in art. 19, lid 1 en 3 WPO Wel aanwezig Wel aanwezig Voldaan aan de naleving Wel aanwezig Onderbouwing De inspectie is akkoord met de wettelijke naleving, maar vraagt aandacht voor enkele onderdelen Schoolgids: vastgesteld door BG en MR. De inspectie vraagt aandacht voor meer transparante informatie aan de ouders over de gerealiseerde opbrengsten. Een losbladig jaarverslag wordt, na vaststelling door de MR en BG, toegevoegd aan de schoolgids Dit wordt een structurele aanpak. Onderwijstijd: de inspectie vraagt aandacht voor het risico van te veel onderwijstijd als leertijd verliezen. Dit gezien de pauzes die verlengd worden met fruit eten en drinken in combinatie met voorlezen en de extra tijd die het verhuizen naar de nieuwbouw. Afgezet tegen het totaal aantal uren beschikt de school vrijwel niet over een marge. Zorgplan: is opgenomen in het schoolplan. 2.2 Kwaliteit Legenda: In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen dit heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de indicator bijdraagt aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten). Oordelen op indicatoren Hieronder volgen tabellen met de onderzochte indicatoren, beoordeeld op een 4 en 5 puntsschaal. 1 Deze onderwerpen gelden voor het school c.q. cursusjaar De inspectie stelt jaarlijks de onderwerpen vast. 4

5 Kwaliteitsaspect: Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Kwaliteitsaspect: Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van 8 jaar Kwaliteitsaspect: Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. Kwaliteitsaspect: Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen Kwaliteitsaspect: Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen De school voert de zorg planmatig uit De school gaat de effecten van de zorg na. 5

6 Onderbouwing De opbrengsten (kwaliteitsaspect 12 en 13) De eindopbrengsten zijn over de afgelopen drie jaar gemiddeld van voldoende niveau. Kijkend naar de gewogen leerlingenscore (GLG) van álle leerlingen die op dat moment in groep 8 zaten, waren de opbrengsten in 2006 onder de norm die de inspectie stelt; in 2007 en 2008 voldeden ze aan deze norm. De inspectie heeft echter deze eindopbrengsten nader geanalyseerd op betrouwbaarheid om het onderwijsrendement van basisschool De Startbaan te kunnen vaststellen. De school is immers een jonge school met veel oudere zij-instromers en dat blijft ook de komende jaren van kracht gezien de prognose dat de school nog verder zal uitbreiden. Daarbij is de inspectie uitgegaan van de laatste vijf schooljaren en is gekeken naar die leerlingen die minstens vier jaar onderwijs hebben genoten op basisschool De Startbaan en de leerlingen die een verwijzing naar het praktijkonderwijs (in 2007) hebben gehad. Op basis van deze herberekening kan geconcludeerd worden dat de eindopbrengsten gemiddeld weliswaar voldoen aan de norm van de inspectie, maar wel een risico laten zien: 2004, 2005 en 2007 op de norm; maar in 2006 en 2008 onder de norm. Voor de school doet het er zeker toe jaarlijks bij de berekening van de schoolscore rekening te houden met de zij-instroom van oudere leerlingen en daar een specifiek beleid op te ontwikkelen in de bovenbouw. Dat is eens temeer nodig omdat er een hoog percentage van de leerlingen de afgelopen jaren naar het lwoo is gegaan terwijl de school zich nog onvoldoende kan verantwoorden dat deze leerlingen zich naar verwachting ontwikkelen. Een prognoselijn of ontwikkelingsperspectief, dat de opmaat vormt voor plannend onderwijs in plaats van volgend, ontbreekt in de handelingsplannen van deze leerlingen. Een effectief begeleidingsaanbod voor deze leerlingen heeft daardoor wellicht ontbroken. Een tweede reden waarom er meer continuïteit in de begeleiding van risico-leerlingen en zij-instromers nodig is ten einde de opbrengsten gunstig te beïnvloeden is gelegen in het feit dat het team op basisschool De Startbaan zich jaarlijks uitbreidt met jonge leraren en er veel wisselingen zijn. Zo zijn er dit schooljaar 10 nieuwe leraren gestart. De tussenresultaten zijn gemiddeld eveneens van voldoende niveau. De leerlingresultaten voor technisch lezen in de groepen 3 en 4 zijn voldoende; dat geldt ook voor die van begrijpend lezen in groep 6. De tussenopbrengsten voor rekenen en wiskunde voldoen in groep 4 maar in groep 6 zijn de tussenopbrengsten onder de norm die de inspectie hanteert. Verklaringen kunnen zeker ook gezocht worden in de voortdurende instroom van nieuwe leerlingen, maar vooral het pedagogisch klimaat werkte tegen. Mede vanwege incidenten in betrokken groep in het vorige schooljaar heeft de school maatregelen getroffen en is het team ertoe overgegaan de huidige groep 7 te splitsen en met een specifiek groepsplan in beide groepen geïntensiveerd aan de slag te gaan. Gemiddeld doorlopen de leerlingen de school in de beoogde periode van 8 jaar basisonderwijs uitgaande van de doublures in de groepen 3 tot en met 8. Het jonge kind krijgt echter niet altijd terecht een verlenging van de kleuterperiode. Dat komt omdat de school nog steeds de in 1985 afgeschafte datum van 1 oktober als criterium hanteert, waardoor alle leerlingen die na of op 1 oktober jarig zijn op voorhand al meer dan 2 jaar groep 1 en 2 volgen. De school gaat er daarom dit jaar nog toe over hierin maatregelen te treffen, die de continuïteit in de ontwikkeling van de leerlingen ten goede komt. 6

7 De kwaliteitszorg (kwaliteitsaspect 1) De kwaliteitszorg is van voldoende niveau en ontwikkelt zich op enkele onderdelen tot een good practice. Ten opzichte van het periodiek kwaliteitsonderzoek in 2006 is de kwaliteitszorg goed verbeterd en groeit deze uit tot een cyclisch systeem waarin samenhang is voor activiteiten. Sterk is de ontwikkeling van de zelfevaluatie waarbij het goed benutten van het leerlingvolgsysteem -door te werken met trendanalyses op schoolniveau- en het gebruik van kwaliteitskaarten met interne audits, naast het uitzetten van enquêtes op het niveau van leraren, ouders en leerlingen een verdienste is. Ook is het positief dat daar het kwaliteitsbeleid goed is afgestemd op het integrale personeelsbeleid en het professionaliseringsbeleid: klassenbezoeken, coaching van leraren en ontwikkelingsgericht beoordelen wordt structureel ingevoerd en onderwijsverbeteringen worden doelbewust geborgd. Het schoolplan heeft in dit systeem een goede positie door jaarlijks de planning van de schoolontwikkeling, die in dit plan is opgenomen uit te voeren, te evalueren, te borgen en bij te stellen. Het goed verantwoorden van de jaarlijkse evaluatie aan de hand van een jaarverslag krijgt dit jaar zijn beslag. Het huidige managementteam heeft daarbij momenteel als sterk punt dat alle aspecten van schoolontwikkeling doelbewust gedragen worden in dit team. Zorg en begeleiding (kwaliteitsaspect 10 en 11) De kwaliteit van de zorg en begeleiding is van voldoende niveau en het is een verdienste van de school ten opzichte van het vorig onderzoek dat het team nu over een actueel en goed systeem beschikt van procedures en afspraken om op een cyclische wijze de zorg en begeleiding te realiseren. Tevens blijkt uit de gesprekken en klassenbezoeken die de inspectie heeft uitgevoerd dat de leraren voor risico-leerlingen planmatig werken met handelingsplannen en plannen van aanpak. Tegelijkertijd is zichtbaar dat het nodig blijft om de zorg en begeleiding volop in ontwikkeling te laten blijven in deze groeischool. Allereerst stromen er doorlopend nieuwe leerlingen in die steeds weer goed gesignaleerd moeten worden om in te schatten of extra zorg en begeleiding nodig is. Ten tweede heeft er met ingang van dit schooljaar een wisseling van zorgcoördinator plaatsgevonden wat tot gevolg heeft dat ook het huidige systeem kritisch wordt bevraagd op wat nòg beter kan. Ten derde stromen er doorlopend nieuwe leraren in en is er gezien het jonge team sprake van veel vervanging. Structurele aandacht voor het borgen is daarom een speerpunt in de school waar, zoals gezegd door het management goed aan gewerkt wordt, ook wat betreft de leerlingenzorg. Aanvullend concludeert de inspectie dat de kwaliteit van het vaststellen van de hulpvraag van de leerlingen onderbelicht blijft. Dit heeft in ieder geval ook te maken met de competenties die in het team verder versterkt moeten worden op het bieden van orthodidactische en orthopedagogische hulp. In de aanpak van de leerlingbesprekingen hebben de zorgcoördinatoren afspraken en procedures ingebouwd die stimuleren dat leraren veel gebruik maken van hun voorkennis en eigen analyse. In de school is de komende jaren echter meer professionalisering en borging ervan in het gedrag van de leraren nodig. Het feit dat er coachingstrajecten zijn in de school als een structureel gegeven kan hierbij ondersteunend werken. Tot slot merkt de inspectie op dat de effectmeting van handelingsplannen, mede gelet op de globale doelen vanwege een zwakkere analyse niet uit de verf komt. Onderwijsleerproces Gelet op bovenstaande en de als voldoende beoordeelde indicatoren uit het vorig inspectie onderzoek was het niet nodig nu de kwaliteit van het onderwijsleerproces door te lichten. De school beschikt in deze over een goed evaluatiesysteem en follow-up zoals bij de kwaliteitszorg verwoord. 7

8 3. CONCLUSIE EN VERVOLG Samenvattend concludeert de inspectie dat de kwaliteit op basisschool De Startbaan over het geheel genomen van voldoende niveau is. Risico s blijven er in de opbrengsten vanwege de voortdurende zij-instroom van nieuwe leerlingen omdat De Startbaan een groeischool is. Tekortkomingen zijn gesignaleerd in de zorg en begeleiding wat betreft de analyse en effectmeting. De kwaliteitszorg staat echter stevig in de school en het borgen van verbeteringen bij de vele nieuwe leraren staat structureel op de agenda van de school. Toezichtarrangement Op grond van het voorgaande, heeft de inspectie voor basisschool De Startbaan een basisarrangement vastgesteld. Dit betekent dat basisschool De Startbaan het vertrouwen heeft van de Inspectie van het Onderwijs. De inspectie heeft geen reden het toezicht te verscherpen. Wel is -gelet op het geconstateerde risico ten aanzien van de betrouwbaarheid van de opbrengsten- met het bevoegd gezag en de school overeengekomen dat het bevoegd gezag jaarlijks de opbrengsten monitort waarbij rekening gehouden wordt met het percentage zij-instromers. 8