2016 JAARVERSLAG. HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO North Gate II (4 e verd.) - Koning Albert II-laan Brussel Tel.

Transcriptie

1 2016 JAARVERSLAG HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO North Gate II (4 e verd.) - Koning Albert II-laan Brussel Tel /16

2 De Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO De Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO is een federale adviesraad. Zijn wettelijke opdracht is drievoudig: overleggen, adviseren én vertegenwoordigen. Overleggen De Hoge Raad vormt een overlegplatform voor de zelfstandigen en de kmo s. Als overlegforum groepeert de Hoge Raad een 170-tal erkende beroeps- en interprofessionele organisaties. Adviseren De Hoge Raad treedt op als spreekbuis van de zelfstandigen, vrije beroepen en kmo s. De Hoge Raad richt zijn adviezen aan de betrokken Ministers alsook aan de Minister die de Middenstand tot zijn bevoegdheid heeft. Hij kan geraadpleegd worden door een Minister maar beschikt ook over een eigen initiatiefrecht. Zo kan hij steeds in volle onafhankelijkheid zijn standpunten vertolken. Als organisme van openbaar nut beschikt de Hoge Raad daartoe over een rechtspersoonlijkheid. Hij wordt geleid en beheerd door de zelfstandigen zelf. Vertegenwoordigen De Hoge Raad heeft ook een vertegenwoordigende bevoegdheid. Via diverse beheers- of raadgevende organen kunnen zelfstandigen en KMO aldus hun standpunten in diverse socio-economische instanties mee verdedigen. Jaarverslag

3 INHOUD VOORWOORD... 4 I. DE ACTIVITEITEN IN Hoge Raad... 7 Adviezen... 7 A. KMO beleid... 7 B. Beroepsreglementeringen... 8 C. Handelspraktijken... 9 D. Specifieke adviezen Seminarie over de deeleconomie Uiteenzettingen in de algemene vergaderingen Vertegenwoordiging Samenstelling Bureau Commissies en sectorcommissies Secretariaat II. KERNCIJFERS Aantal zelfstandigen Aantal starters en stopzetters Vrije beroepen Aantal ondernemingen Aantal faillissementen Arbeidsvolume III. VERTEGENWOORDIGINGEN IV. SAMENSTELLING per 31 december Organogram Bureau Hoge Raad voor de Zelfstandigen et de KMO A. Werkende leden B. Plaatsvervangende leden C. Professionele afdeling D. Interprofessionele afdeling Commissies Sectorcommissies V. AANGESLOTEN ERKENDE BEROEPS- EN INTERPROFESSIONELE ORGANISATIES Erkende beroepsorganisaties per beroep Erkende interprofessionele organisaties Aanvullende informatie is verkrijgbaar via de website van de Hoge Raad : Jaarverslag

4 VOORWOORD De Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO is een essentieel orgaan voor het Federale België. Hij draagt bij tot de goede functionering van onze democratische instellingen. In deze tijden van vertrouwenscrisis in de politiek is zijn rol belangrijker geworden. Het was voor mij dus een hele eer in te staan voor het voorzitterschap ervan in Een eer, maar vooral een verantwoordelijkheid, want de Raad moet functioneren en goed functioneren! Hij moet bijdragen aan het bereiken van de compromissen die deel uit maken van onze cultuur en die socio-economische vooruitgang mogelijk maken. Het nemen van beslissingen door middel van consensus - of in ieder geval na het vernemen, horen en respecteren van de meningen van de verschillende spelers - kost meer tijd, maar geeft veel betere resultaten dan een beslissing "van bovenaf", die niet voldoende rekening houdt met de werkelijkheid op het terrein. Het werk dat in 2016 uitgevoerd werd en beschreven wordt in dit activiteitenverslag, situeert zich binnen deze doelstelling van het voor het beleid mogelijk te maken ieders legitieme belangen zo goed mogelijk te beheren. De Hoge Raad haalt zijn legitimiteit uit zijn zeer groot representatief karakter, aangezien hij afgevaardigden samenbrengt van de interprofessionele organisaties en van de erkende beroepsorganisaties die de zelfstandigen, de KMO en de vrije beroepen vertegenwoordigen. Hij geeft adviezen op verzoek van de overheid of op eigen initiatief. Aldus geeft hij zijn mening over de wetgeving en de reglementeringen die op zowel federaal als op Europees niveau in voorbereiding zijn. Van alle adviezen die in 2016 verstrekt zijn, zou ik er twee willen benadrukken. Inzake administratieve vereenvoudiging heeft de Raad enorm veel werk verzet over 71 concrete voorstellen, geclassificeerd binnen drie categorieën: de algemene voorstellen, de intersectoriële voorstellen en tenslotte de specifieke voorstellen voor een bepaalde sector of beroep. Deze constructieve suggesties werden aan de federale overheid meegedeeld, maar ook aan andere gezagsniveaus. De Raad heeft ook deelgenomen aan de evaluatie van de wet over het collectief herstel. In een advies op eigen initiatief heeft hij de vinger gelegd op de twee belangrijkste zwaktes van de wet in kwestie, namelijk dat de rechtsvordering tot collectief herstel niet uitgeoefend zou kunnen worden door de organisaties die de zelfstandigen en de KMO vertegenwoordigen en dat het optiesysteem dat gebruikt wordt voor de rechtsvordering niet alleen het "opt-in" mechanisme zou zijn. Sinds een aantal jaren organiseert de Raad ook een seminarie over een actueel thema. In 2016 heeft hij zich op 30 mei gebogen over de deeleconomie. Dit verslag omvat een uitgebreid rapport van de uitwisselingen over een fenomeen dat moet gekaderd worden want het is zowel een bron van bedreigingen als van mogelijkheden. Het jaar 2016 markeert ook het einde van de zittingsperiode Het is dus tijd om de balans op te maken. Tijdens deze zes jaar heeft de Hoge Raad 106 adviezen uitgegeven, waarvan 52 % op eigen initiatief en 48 % op aanvraag. Meer dan de helft ervan (54%) werden integraal of in essentie gevolgd. In een derde van de gevallen, meer bepaald voor de adviezen die uitgegeven werden in 2016, zijn de besprekingen nog steeds bezig. In 14% van de gevallen ten slotte, werden de adviezen niet of slechts zeer beperkt gevolgd. Jaarverslag

5 Het einde van de zittingsperiode betekent ook vernieuwing. Het geheel van de organisaties heeft zich dus geconfronteerd gezien met een nieuwe procedure. Het aantal van 172 organisaties, interprofessionele en beroepsorganisaties, bewijst voldoende, lijkt mij, de levensvatbaarheid van de vertegenwoordigingsstructuur in België. Vandaag heeft de Raad meer dan 50% nieuwe leden. Het is aan hen om de verdediging van de belangen van de zelfstandigen en de KMO hoog te houden. Arnaud Deplae Voorzitter Hoge Raad in 2016 Jaarverslag

6 I. DE ACTIVITEITEN IN 2016 Jaarverslag

7 1. Hoge Raad Adviezen Tijdens de algemene vergaderingen in 2016 bracht de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO ofwel op eigen initiatief ofwel op vraag van de bevoegde Ministers vijftien adviezen uit over een brede waaier van onderwerpen. De adviezen zijn hieronder beknopt samengevat en zijn integraal raadpleegbaar op de website van de Hoge Raad ( A. KMO-beleid Advies over een ontwerp van logo dat ambachtslieden kunnen gebruiken om hun hoedanigheid van ambachtsman bekend te maken Krachtens artikel 14 van de wet van 19 maart 2014 houdende de wettelijke definitie van de ambachtsman, is de Minister van Middenstand bevoegd om op voorstel van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO een logo te bepalen dat de ambachtslieden kunnen gebruiken om hun hoedanigheid van ambachtsman bekend te maken. Op 9 september 2015 heeft de Hoge Raad aan de Minister een voorstel van logo overgemaakt. Op 3 maart 2016 heeft de Raad van State een advies uitgebracht over een ontwerp van ministerieel besluit betreffende het logo waarvan kan gebruik gemaakt worden door de ambachtslieden om hun hoedanigheid van ambachtsman bekend te maken. In zijn advies meent de Raad van State dat het verplichte gebruik van een logo met uitsluitend Engelstalige aanduidingen een ongelijkheid creëert tussen de behandeling van ambachtslieden die een internationale activiteit hebben en zij die hoofdzakelijk lokaal actief zijn. De Hoge Raad heeft dus zijn voorstel van logo vervolledigd. Tegelijkertijd heeft de Minister zijn administratie gevraagd om een voorstel van logo op te stellen op basis van nauwkeurige instructies. OP 11 mei 2016 heeft dhr. Willy Borsus, Minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO s, Landbouw en Maatschappelijke Integratie, het advies van de Hoge Raad gevraagd over een ontwerplogo dat de ambachtslieden kunnen gebruiken om hun hoedanigheid van ambachtsman bekend te maken. Over die vraag, waarin twee verschillende ontwerplogo s opgenomen waren, heeft de Hoge Raad een voorkeur geuit voor het voorstel 1 (het logo met de handen). Hij meent dat dit logo het meest aansluit bij de doelstelling van de wet en de karakteristieken van het ambacht, in het bijzonder de warmte en de persoonlijkheid die ambachtslieden in hun werk leggen, zoals omschreven in de adviesvraag. Advies over een Europese raadpleging over het start-up initiatief De Europese Commissie heeft in maart 2016 een openbare raadpleging opgestart over een initiatief ten voordele van de starters ( Start-up Initiative ). Deze raadpleging heeft als doel het identificeren van de belangrijkste obstakels die starters tegenkomen bij het oprichten van een onderneming en van de middelen die ondernemerschap en innovatie kunnen stimuleren. Ze sluit aan bij de strategie voor de eengemaakte markt en heeft als doel de verbetering van het ondernemersklimaat voor de starters in Europa. Jaarverslag

8 Na raadpleging van de Commissie Algemeen KMO-beleid, heeft de Hoge Raad een advies uitgegeven waarin hij aangeeft welke koersen hij desbetreffend zou willen zien in de toekomst. Advies inzake de integratie van de vertegenwoordiging van de ambachtelijke beroepen in de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO Mr. Didier Kinet, Directeur generaal van de Algemene Directie KMO-beleid van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, heeft op 28 oktober 2016 aan de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO een advies gevraagd over de vraag of het mogelijk en/of wenselijk is vertegenwoordiging te voorzien in de Hoge Raad voor de organisaties die de ambachtslieden vertegenwoordigen en, indien ja, onder welke modaliteiten. Deze adviesaanvraag geeft gevolg aan de analyse die door Dhr. Willy Borsus, de Minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO s, Landbouw en Maatschappelijke Integratie, aan de FOD Economie gevraagd werd met betrekking tot de mogelijkheid tot het integreren van de vertegenwoordiging van de ambachtelijke beroepen in de Hoge Raad. In dit advies brengt de Hoge Raad een aantal argumenten naar voor die staven dat de erkenning van de organisaties die ambachtelijke beroepen vertegenwoordigen, moet gebeuren binnen het kader van het bestaande erkenningsstelsel, opgelegd door de wet betreffende de vertegenwoordiging van de zelfstandigen en de KMO s. De Hoge Raad is van mening dat een afzonderlijk erkenningsstelsel voor de organisaties die deze beroepen vertegenwoordigen noch nodig, noch wenselijk is. De organisaties die ambachtelijke beroepen vertegenwoordigen kunnen immers probleemloos erkend worden binnen het kader van de voormelde wet. B. Beroepsreglementeringen Advies over de raadpleging van de Europese Commissie die de evaluatie van de Europese regelgeving voor de bouwsector beoogt In maart 2016 heeft de Europese Commissie een openbare raadpleging opgestart voor de evaluatie van de Europese regelgeving voor de bouwsector, met als doel de resultaten ervan te gebruiken voor een "fitness check" van de bouwsector. Dit zou moeten toelaten de huidige Europese regelgeving te evalueren van uit de volgende invalshoeken: relevantie, proportionaliteit, effectiviteit, efficiëntie, coherentie en meerwaarde. Deze "fitness check" sluit aan bij het Europese programma REFIT, dat gericht is op een gezonde en resultaatgerichte regelgeving. Het woord REFIT verwijst naar regulatory fitness. Het REFIT programma valt op zijn beurt binnen de Europese agenda voor een betere wetgeving. Na een gezamenlijke vergadering met de sectorcommissie nr. 5 - Bouw en met de betrokken leden van de sectorcommissies nr Technische Beroepen en nr Andere vrije en intellectuele beroepen en na een grondig onderzoek binnen een bijzondere werkgroep, heeft de Hoge Raad een advies uitgegeven waarin hij een aantal concrete voorstellen formuleert. Jaarverslag

9 Advies over de administratieve vereenvoudiging voor de apothekers Op 4 maart heeft dhr. Willy Borsus, Minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO s en Landbouw, aan de Hoge Raad gevraagd om hem zijn voorstellen over te maken inzake administratieve vereenvoudiging. Naar aanleiding van dit verzoek werden de professionele en interprofessionele organisaties van de Hoge Raad geraadpleegd en werd er een advies uitgegeven over de voorstellen inzake administratieve vereenvoudiging. Hierin stond onder meer een samenvatting van de voorstellen die gedaan werden door de Algemene Pharmaceutische Bond (APB). Gezien de omvang van de te vermelden voorstellen werd er besloten om een specifiek advies uit te brengen dat alle voorstellen van de apothekers omvat. De Hoge Raad heeft in dit advies veel voorstellen tot administratieve vereenvoudiging gegroepeerd die gemakkelijk zouden kunnen gerealiseerd worden, en dit in het algemeen belang, inclusief dat van de patiënten. Hij stelt voor een uniek contactpunt voor de apothekers in te voeren, wat de formaliteiten voor hen minder zwaar zou maken, en de werklast en het tijdsverlies voor de overheid zou verminderen. Momenteel moet de apotheker zich immers in functie van het type product bij verschillende instellingen registreren. De Hoge Raad vermeldde ook andere problemen, die gemakkelijk opgelost zouden kunnen worden door de ontwikkeling van een doeltreffend digitaal systeem en het harmoniseren van de toepasselijke modaliteiten. C. Handelspraktijken Advies over een ontwerp van Koninklijk Besluit tot opheffing van het Koninklijk Besluit van 18 juli 1972 betreffende de aanduiding van de prijs van juwelen, uurwerken, gouden zilverwerk en een ontwerp van Koninklijk Besluit tot opheffing van het Koninklijk Besluit van 23 januari 1984 betreffende de aanduiding van de prijs van kunstvoorwerpen, voorwerpen voor verzamelingen en antiquiteiten. De vermelde ontwerpen van Koninklijk Besluiten werden door dhr. Kris Peeters, Viceeersteminister en Minister van Werk, Economie en Consumenten, aan de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO voorgelegd voor advies. De betrokken beroepsorganisaties van sectorcommissies nr Technologie en nr Technische beroepen werden hierover geraadpleegd. De Hoge Raad is van mening dat de bepalingen van het Koninklijk Besluit van 18 juli 1972 betreffende de aanduiding van de prijs van juwelen, uurwerken, goud- en zilverwerk en deze van het Koninklijk Besluit van 23 januari 1984 betreffende de aanduiding van de prijs van kunstvoorwerpen, voorwerpen voor verzamelingen en antiquiteiten behouden moeten blijven. Wegens de specifieke kenmerken die deze producten bezitten en omwille van veiligheidsredenen meent hij dat deze Koninklijke Besluiten niet opgeheven mogen worden. De Hoge Raad heeft bijgevolg een ongunstig advies uitgebracht over deze twee ontwerpen van Koninklijke Besluiten. Jaarverslag

10 Advies over een voorstel van Koninklijk Besluit betreffende voor menselijke voeding bestemde caseïne en caseïnaten Het voorstel van Koninklijk Besluit voorziet in de omzetting naar Belgisch recht van Richtlijn (EU) 2015/2203 van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2015 inzake de onderlinge aanpassing van de wetgevingen van de lidstaten met betrekking tot voor menselijke voeding bestemde caseïne en caseïnaten en tot intrekking van Richtlijn 83/417/EEG van de Raad. Het heft ook het huidige koninklijk besluit van 27 april 1987 betreffende de fabricage en de handel in voedingscaseïne en -caseïnaten op. Aangezien er geen bijzondere bemerkingen geformuleerd werden door de betrokken beroepsorganisaties van de sectorcommissie nr. 1 - Voeding, heeft de Hoge Raad een gunstig advies uitgebracht over dit voorstel van Koninklijk Besluit. Advies over een ontwerp van Koninklijk Besluit betreffende de prijsaanduiding in de horecasector De Vice-eersteminister en Minister van Werk, Economie en Consumenten, dhr. Kris Peeters, heeft het advies gevraagd van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO over een ontwerp van koninklijk besluit betreffende de prijsaanduiding in de horecasector. De Hoge Raad vraagt enerzijds dat het nieuwe KB Horeca de technologische evoluties in de sector in aanmerking neemt, en anderzijds er over te waken dat zaakvoerders enige flexibiliteit zouden kunnen genieten met betrekking tot de hulpmiddelen die zij gebruiken voor prijsaanduiding. Op voorwaarde dat er rekening werd gehouden met de opmerkingen in dit advies, bracht de Hoge Raad een gunstig advies uit over het voorliggend ontwerp van Koninklijk Besluit. Advies over de evaluatie van de wetgeving over het collectief herstel Het Regeerakkoord van 9 oktober 2014 voorzag dat de procedure tot collectief herstel geëvalueerd zou worden twee jaar na de verschijning van de wet. Het doel is onder meer om na te gaan of het toepassingsgebied bijvoorbeeld kan uitgebreid worden tot de relaties tussen ondernemingen. De algemene directie van de Economische reglementering van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie heeft aan de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO gevraagd om de evaluatievragenlijst over te maken aan zijn leden om het standpunt van de belanghebbenden te kennen. Aangezien hij deze problematiek in het verleden reeds meermaals behandeld heeft en meer bepaald in 2014 een advies had uitgebracht over het wetsontwerp (dat de wet geworden is); leek het nuttig dat de Hoge Raad ook deel zou nemen aan de evaluatie. Op deze manier heeft deze evaluatie de Hoge Raad de mogelijkheid gegeven in dit advies opnieuw de twee belangrijkste grieven te formuleren die hij heeft tegen de wet in kwestie, namelijk het feit dat ook de zelfstandigen en de KMO beroep moeten kunnen doen op het collectief herstel en dat het gebruikte systeem voor het collectief herstel alleen het opt-in mechanisme zou moeten zijn. Jaarverslag

11 Advies over een ontwerp van Koninklijk Besluit betreffende de benaming, de kenmerken en het zwavelgehalte van de lampolie Dit ontwerp beoogt de actualisering van de Belgische reglementering over de benamingen en de eigenschappen van lampolie. Het herneemt de normen en specificaties die momenteel van kracht zijn voor dat type product. Aangezien er geen bijzondere bemerkingen geformuleerd werden door de betrokken beroepsorganisaties van sectorcommissie nr. 4 - Diverse activiteiten, heeft de Hoge Raad een gunstig advies uitgebracht over dit ontwerp van Koninklijk Besluit. D. Specifieke adviezen Advies over de vergoeding van de beëdigde vertalers en tolken De Belgische Kamer van Vertalers en Tolken, bij de Hoge Raad vertegenwoordigd binnen sectorcommissie nr Andere vrije en intellectuele beroepen heeft gevraagd de problematiek te behandelen aangaande het in werking stellen de wet van 10 april 2014 tot wijziging van verschillende bepalingen met het oog op de oprichting van een nationaal register voor gerechtsdeskundigen en tot oprichting van een nationaal register voor beëdigd vertalers, tolken en vertalers-tolken, waarvoor bepaalde uitvoeringsbesluiten noodzakelijk zijn. Na voorafgaandelijke raadplegingen van de beroepsgroep werd een ontwerpproject van Koninklijk Besluit betreffende de vergoeding van beëdigde vertalers en tolken voorbereid door het Kabinet Justitie. De voorgestelde tekst stond echter niet toe dat de beëdigde vertalers en tolken correct vergoed zouden worden. De Hoge Raad benadrukt dat het noodzakelijk is tarieven op te stellen die de beroepsbeoefenaar, die steeds zijn beroep als zelfstandige uitoefent, toelaten te overleven door de uitoefening van zijn beroep. Hij formuleert een aantal voorstellen betreffende de toepasbare tarifering en geeft mogelijke besparingspistes inzake vertaling en efficiënte, gezien de budgettaire moeilijkheden waar Justitie zich mee geconfronteerd ziet. Hij brengt ook het belang in herinnering dat gehecht moet worden aan de kwaliteit van de prestaties. Bovendien vraagt de Hoge Raad aan de overheid de beroepsorganisaties van de betrokken sector nauw te betrekken bij de uitwerking van de uitvoeringsbesluiten van de wet van 10 april Advies inzake voorstellen tot administratieve vereenvoudiging Op 4 maart 2016 heeft de heer Willy Borsus, de Minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO s, Landbouw en Maatschappelijke Integratie, de Hoge Raad gevraagd hem voorstellen tot administratieve vereenvoudiging te bezorgen. In zijn brief stelt de Minister namelijk dat hij een plan tot vereenvoudiging wil opstellen met als doelgroep onder meer de kleine en middelgrote ondernemingen en de zelfstandigen. De Hoge Raad verwelkomt dit initiatief. Reeds vele jaren dringt de Hoge Raad er bij de beleidsverantwoordelijken op aan om de administratieve lasten voor de zelfstandigen en kmo s terug te dringen. Er zijn reeds verschillende initiatieven geweest maar de administratieve lasten voor onze zelfstandigen en kmo s blijven erg groot. Jaarverslag

12 Ter voorbereiding van dit advies heeft de Hoge Raad een uitvoerige enquête gehouden bij de vertegenwoordigde professionele en interprofessionele organisaties. Naast een aantal algemene bemerkingen hebben de resultaten van deze enquête het ook mogelijk gemaakt 71 concrete voorstellen tot administratieve vereenvoudiging te formuleren. De algemene bemerkingen in het advies hebben betrekking op het beter in kaart brengen van mogelijkheden tot administratieve vereenvoudiging en op de principes en pistes om administratieve lasten te voorkomen, te verminderen of te beheersen. De 71 concrete voorstellen werden ingedeeld in drie rubrieken: (1) Algemene voorstellen, (2) Intersectorale voorstellen en (3) Sector- en beroepsspecifieke voorstellen. Het ene voorstel is concreter dan het andere. In sommige gevallen wordt enkel een probleem inzake administratieve lasten gemeld. In andere gevallen wordt er al een concreet voorstel tot administratieve vereenvoudiging geformuleerd. In nog andere gevallen werden er gedetailleerde analyses, uitgevoerd door de betrokken professionele organisaties, ter beschikking gesteld. Veel van de voorstellen gaan over administratieve vereenvoudiging in de strikte zin van het woord, namelijk het eenvoudiger maken van de administratieve handelingen die men moet uitvoeren om te voldoen aan de door de overheid opgelegde regels. Een aantal van de voorstellen beogen echter ook administratieve vereenvoudiging door de opgelegde regels eenvoudiger te maken. De voorstellen beperken zich ook niet tot de bevoegdheidsdomeinen van de federale of Europese overheid. Voor de zelfstandigen en de kmo s maakt het niet uit onder de bevoegdheid van welke overheid een administratieve last thuishoort. De geformuleerde voorstellen vormen een startpunt voor verdere werkzaamheden. De Hoge Raad en zijn leden staan ter beschikking om met de beleidsverantwoordelijken samen te werken aan de verdere uitwerking en realisatie van deze voorstellen. Advies over een Europese raadpleging over een effectief insolventiekader in de EU In 2016 heeft de Europese Commissie een raadpleging opgestart over een efficiënt kader betreffende insolventie. Het doel hiervan is het creëren van een gepast kader voor de insolventie van ondernemingen, inclusief de preventieve herstructurering en de schuldbevrijding van failliete ondernemers, om een wederzijds op elkaar afgestemde aanpak te hebben. De Commissie plant ook een initiatief over tweedekansondernemerschap. Ter herinnering, de Hoge Raad heeft op 28 oktober 2015 een advies uitgebracht over het voorkomen van faillissementen en het ondersteunen van tweedekansondernemersschap, waarin reeds veel aspecten, die binnen deze raadpleging behandeld worden, vermeld werden. Nadat hij de Commissie Algemeen KMO-beleid had samengeroepen, heeft de Hoge Raad in antwoord op deze raadpleging de maatregelen en acties geïdentificeerd die volgens hem opgestart of versterkt zouden moeten worden om een effectief insolventiekader in te voeren. Op dit vlak brengt de Hoge Raad in herinnering dat de nadruk vooral gelegd moet worden op preventie. Het is verkieslijk een onderneming in moeilijkheden zo vroeg mogelijk op te sporen om nog in staat te zijn de situatie recht te trekken. Om de efficiëntie van de binnenlandse markt te verzekeren, zouden op Europees niveau op elkaar afgestemde regels nodig zijn betreffende de termijn en procedures en de definitie van het faillissement. De regels inzake de verschoonbaarheid in het geval van een eerlijk faillissement moeten ook gepreciseerd worden om hen zo effectief mogelijk te maken en om de tweede kans mogelijk te maken. Jaarverslag

13 Advies over de raadpleging van de Europese Commissie over het consumentenrecht In 2016 heeft de Europese Commissie een raadpleging georganiseerd om de Europese wetgeving inzake consumentenrechten en handelsrecht te evalueren. Het onderzoeksterrein van deze raadpleging is bijzonder wijd aangezien de aangesneden aspecten met niet minder dan zeven verschillende Europese richtlijnen verband houden. De evaluatie houdt hoofdzakelijk verband met de zes volgende richtlijnen: - Richtlijn 93/13/EEG betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten; - Richtlijn 1999/44/EG betreffende bepaalde aspecten van de verkoop van en de garanties voor consumptiegoederen; - Richtlijn 2005/29 inzake oneerlijke handelspraktijken; - Richtlijn nr. 98/6/EG betreffende de bescherming van de consument inzake de prijsaanduiding van aan de consument aangeboden producten; - Richtlijn 2006/114/EG inzake misleidende reclame en vergelijkende reclame; - Richtlijn 2009/22/EG betreffende het doen staken van inbreuken in het raam van de bescherming van de consumentenbelangen. Na het raadplegen van de Commissie Marktpraktijken heeft de Hoge Raad een advies uitgebracht waarin hij bemerkingen formuleert over de maatregelen die momenteel van kracht zijn op Europees niveau, maar ook over de maatregelen die zouden moeten genomen worden om beter tegemoet te komen aan de specifieke noden van de handelaars en de KMO s. Hij meent dat het recht op herroeping van een op afstand gesloten overeenkomst niet veralgemeend moet worden, want het vormt een te grote belasting voor de ondernemingen. De Raad is van mening dat de informatie die verplicht aan de consument gegeven moet worden, beperkt moet worden. De Hoge Raad raadt aan een eenvoudig en duidelijk reglementair kader te voorzien, wat vooral belangrijk is voor de online verkoop. Wat betreft de relaties tussen ondernemingen oppert de Hoge Raad dat de kleine spelers beschermd moeten worden tegen de oneerlijke handelspraktijken na het ondertekenen van een overeenkomst. Volgens de Raad moeten ook de B2B geschillen kunnen behandeld worden onder de mechanismen van de buitengerechtelijke geschillenbeslechting. Advies over de omzetting van de richtlijn betreffende de verzekeringsdistributie De nieuwe richtlijn over de verzekeringsdistributie (Richtlijn (EU) 2016/97 van het Europees Parlement en de Raad van 20 januari 2016 betreffende verzekeringsdistributie - IDD) moet binnenkort omgezet worden naar Belgisch recht. Om de problemen te vermijden die zich tijdens de vorige legislatuur stelden met Twin Peaks II, neemt de Hoge Raad, op vraag van de sector, het voortouw en brengt hij een advies uit over de grote lijnen die moeten gevolgd worden bij de omzetting in Belgisch recht. Behalve de aandachtspunten betreffende de omzetting van de richtlijn, brengt de Hoge Raad in herinnering dat de Belgische wetgever verzocht wordt geen strengere of bijkomende regels op te stellen in verhouding tot het Europese voorschrift. Hij benadrukt het belang van een level playing field en herneemt enkele suggesties voor de vereenvoudiging van de administratieve verplichtingen van de verzekeringstussenpersonen. Jaarverslag

14 De Hoge Raad vraagt de overheid ook de betrokken sector nauw te betrekken bij de opstelling van de wet inzake deze omzetting. Seminarie over de deeleconomie De Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO volgt sinds geruime tijd de ontwikkelingen inzake deeleconomie met veel belangstelling op. Deeleconomie is een containerbergip maar een beknopte en eenvoudige definitie van deeleconomie is het helpen van mensen om toegang tot goederen en diensten te bekomen via een online platform waarbij het delen of die toegang centraal staat en niet het hebben of het bezit. Het is een sterk opkomend fenomeen dat zich momenteel vooral manifesteert in de sectoren van de mobiliteit, logies en voeding. Deeleconomie vindt echter ook ingang in tal van andere sectoren en de kans is groot dat de deeleconomie in de toekomst op heel wat sectoren, ook sectoren waarvoor men dat nu niet onmiddellijk verwacht, een ingrijpende impact zal hebben. Economen zoals Jeremy Rifkin verwachten zelfs dat de deeleconomie in combinatie met nieuwe groene technologieën en 3D-printing binnen een twintigtal jaar de samenleving diepgaand zal veranderen. Kmo s kunnen vier rollen hebben in het kader van deeleconomie: - de kmo als klant / gebruiker - de kmo als aanbieder - de kmo die zelf een deeleconomieplatform opzet - de kmo in de reguliere sector die concurrentie ondervindt van deeleconomie Op 30 mei 2016 heeft het secretariaat van de Hoge Raad een druk bijgewoond seminarie georganiseerd met als titel Kmo s en deeleconomie: problemen en opportuniteiten. Samengevat wilden we tijdens dit seminarie: - een introductie geven tot het onderwerp deeleconomie; - de mogelijkheden van delen voor kmo s toelichten; - een kmo die een deeleconomie-initiatief heeft gestart aan het woord te laten; - een paneldebat hebben over de spanningen die kunnen ontstaan tussen de reguliere economie en de deeleconomie. Na een verwelkoming door de voorzitter van de Hoge Raad Arnaud Deplae heeft professor Alain Decrop van de Universiteit Namen een introductie tot de deeleconomie gegeven. Lieven D hont, mede-oprichter van Peerby.be, heeft toelichting gegeven bij hun platform en is ingegaan op de mogelijkheden voor zelfstandigen en kmo s om zelf te delen en de voordelen daarvan. Laurent Baeke, mede-oprichter van CarAmigo ( heeft een uiteenzetting gegeven over het starten van een kmo in de deeleconomie. Jaarverslag

15 De presentaties werden gevolgd door een paneldebat met als onderwerp Reguliere economie en deeleconomie: innovatie en level playing field en met als deelnemers: - Danny Van Assche, afgevaardigd bestuurder Horeca Vlaanderen - Pierre Steenberghen, secretaris-generaal GTL-Taxi - Filip Nuytemans, general manager Uber België - Alexander Van Laer, CEO en mede-oprichter FLAVR - deelplatform huisbereide maaltijden - Muriel Galerin, verantwoordelijke cel sociaal statuut der zelfstandigen, kabinet Minister Borsus - Laurent Hublet, adviseur Digitale Agenda, kabinet Minister Decroo Jean Blavier, zelfstandig journalist (L Echo, RTBf) is als moderator opgetreden. Tijdens de conclusies van het seminarie heeft de voorzitter van de Hoge Raad Arnaud Deplae de nadruk gelegd op de opportuniteiten en uitdagingen die de deeleconomie biedt. Kmo s moeten de opportuniteiten die deeleconomie biedt optimaal benutten. De concurrentie vanuit de deeleconomie moeten ze beantwoorden door zelf te innoveren, door het ontdekken van nieuwe markten en door de ontwikkeling van een duurzame economie. De overheid moet echter wel zorgen voor een level playing field om oneerlijke concurrentie tegen te gaan. Kortweg moeten voor eenzelfde activiteit dezelfde regels gelden. In het verlengde van dit seminarie en specifiek naar aanleiding van het ontwerp van programmawet van 2 juni 2016 (54K1875) dat onder meer de invoering van een bijzonder fiscaal en sociaal kader voor de deeleconomie beoogde, heeft het bureau van de Hoge Raad in juni 2016 beslist de betrokken leden van de federale regering te laten weten dat de Hoge Raad zich ernstige zorgen maakt over de gevolgen van dat bijzonder fiscaal en sociaal kader voor de deeleconomie aangezien die bepalingen net het level playing field in het gedrang brengen. Overheidsbeleid zou er moeten op gericht zijn startende en bestaande kmo s maximaal te ondersteunen zodat zij de opportuniteiten van de deeleconomie optimaal kunnen benutten zonder daarbij echter verschillende regels (fiscale en sociale regels, beroepsreglementeringen, regels inzake veiligjheid en gezondheid, ) voor een eenzelfde activiteit op te leggen. Het ontwerp van programmawet van 2 juni 2016 is nagenoeg ongewijzigd uitgemond in de programmawet van 1 juli Gezien het belang van dit dossier voor zijn leden, zal de Hoge Raad de deeleconomie en meer bepaald ook het bijzonder fiscaal en sociaal kader voor de deeleconomie van nabij blijven opvolgen. Uiteenzettingen tijdens de algemene vergadering Op 27 april 2016 heeft de heer Bart Tommelein, Staatssecretaris voor Bestrijding van de Sociale Fraude, een uiteenzetting gehouden voor de plenaire vergadering van de Hoge Raad, over het huidige beleid op het gebied van de Bestrijding van Sociale Fraude. Jaarverslag

16 De Staatssecretaris onderlijnde ten eerste dat de doelstellingen van dit beleid kaderen binnen het ruimere beleid dat de overheid wil voeren ter ondersteuning en ter aanmoediging van het ondernemerschap. Het is immers belangrijk dat de overheid een kader schept dat alle mogelijkheden biedt aan de ondernemers en zelfstandigen met het oog op het stimuleren van de economische groei. Op dat punt herinnerde hij eraan dat de federale overheid dit jaar belangrijke budgetten ging besteden aan de verlichting van de lasten voor de werknemers, de zelfstandigen en de werkgevers. Zo daalde op 1 april van dit jaar de werkgeversbijdrage van 33 naar 30%. Het doel is om deze lasten nog verder te laten dalen om te komen tot een cijfer van 25% in Deze lastenverlaging zal leiden tot nieuwe tewerkstelling bij de bedrijven. Verder heeft de huidige regering een aantal specifieke maatregelen getroffen ten bate van de kmo s en de zelfstandigen. Sinds 1 januari betaalt een werkgever geen enkele sociale bijdrage meer bij aanwerving van een eerste werknemer. De investeringsaftrek werd ook verhoogd, wat leidt tot een belastingverlaging voor de vennootschappen. De flexibiliteit op het vlak van tewerkstelling wordt aangemoedigd. Sinds 1 december van vorig jaar kenden de flexijobs in de horeca een zeker succes. Als het gaat om een succesformule, zal men nagaan of dit stelsel kan uitgebreid worden tot andere arbeidsintensieve sectoren. De reglementering van de overuren werd eveneens aanlokkelijker gemaakt voor diegenen die in de sector werken. De som van al die elementen leidt ertoe dat op het vlak van tewerkstelling de situatie in de horecasector verbeterd is, vermits men vaststelt dat er in 2015 meer werknemers actief zijn dan in Voor de kmo s en de zelfstandigen is de strijd tegen sociale fraude belangrijk: deze leidt immers tot oneerlijke concurrentie. Er werd een meldpunt opgericht dat operationeel is sinds oktober vorig jaar. Dit meldpunt laat aan iedereen toe om nuttige informatie door te geven aan de inspectiediensten bij klachten over zwartwerk, sociale dumping en fraude bij sociale uitkeringen. Er werden bijkomende maatregelen getroffen, met name de aanwerving van 96 nieuwe inspecteurs, de versterking van de strijd tegen het fenomeen van schijnzelfstandigen, de versterking van het meldpunt tegen sociale fraude en de hervorming van de werking van de inspectiediensten. De Staatssecretaris deelde mee dat er ook voorrang zal gegeven worden aan de strijd tegen de sociale dumping in de bouwsector, net zoals in de vervoersector waar duizenden banen verloren gingen vanwege de oneerlijke concurrentie uit Oost- en Zuid-Europa. De Staatssecretaris sloot zijn uiteenzetting af door het belang te onderlijnen van de maatregelen die de laatste maanden werden genomen voor de zelfstandigen en de kmo s en eraan te herinneren dat hij zich bewust is van het feit dat er nog veel werk aan de winkel is en dat de weg nog lang en moeilijk zal zijn. *** Op 13 december 2016 heeft de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO Mevr. Martine Voets, Directrice-generaal van het Koninklijk Instituut der Eliten van de Arbeid (KIEA), ontvangen. Jaarverslag

17 Mevrouw Voets heeft een uiteenzetting gehouden over de activiteiten van het KIEA. Zij vermeldde in de eerste plaats de dubbele structuur van het Instituut als administratie en stichting van openbaar nut, en wees erop dat zijn hoofddoel het erkennen en aanmoedigen is van beroepsbekwaamheid en professionele verdiensten op basis van kwalitatieve criteria. Het Instituut heeft als belangrijkste partners: het Verbond van Belgische Ondernemingen, de vakbonden, de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, de Nationale Arbeidsraad, de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO, de Nationale Landbouwraad, de vaste secretarissen van de Academiën, en het Koninklijk College der Eredekens van de Arbeid. Mevrouw Voets zette de nieuwe richtlijnen van het Instituut uiteen, namelijk de waardigheid aan de erekentekens teruggeven, de publieke erkenning voor individuele verdiensten rehabiliteren, en van de erekentekens een werktuig voor opwaardering maken. Deze nieuwe aanpak is ook gericht op een betere verankering in het HR-beleid. Vervolgens heeft Mevr. Voets de verschillende onderscheidingen opgesomd die het Instituut uitreikt aan de doelgroepen bestaande uit loontrekkenden, zelfstandigen en ambachtslieden, ondernemingshoofden en het openbare ambt, alsook de gevolgde werkwijze en gebruikte criteria bij de indiening en behandeling van de kandidaturen in functie van de categorieën bepaald per sector. Zij sloot haar tussenkomst af door enkele getuigenissen te delen van ondernemingshoofden aan wie de erekentekens uitgereikt zijn. Vertegenwoordiging Buiten de adviezen die de Raad uitbracht tijdens zijn algemene vergaderingen in het kader van zijn adviesopdracht, heeft hij in 2016 verder zijn vertegenwoordigingsopdracht vervuld door op vraag van de betrokken Ministers zijn vertegenwoordigers aan te duiden in de schoot van diverse adviesorganen. Samenstelling Het jaar 2016 werd gekenmerkt door de vernieuwing van de organen van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO. Tijdens het laatste trimester van het jaar werden er verkiezingen gehouden en benoemingen uitgevoerd voorafgaand aan de aanvang van de nieuwe sessie van de Hoge Raad. Op verzoek van Dhr. Willy Borsus, de Minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO s, Landbouw en Maatschappelijke Integratie zijn de vijftien sectorcommissies samengekomen in hun nieuwe samenstellingen, on hun Voorzitters, Vicevoorzitters en hun plaatsvervangers te verkiezen. De Minister heeft ook de gegevens betreffende de vertegenwoordigers van de interprofessionele organisaties aan de Hoge Raad meegedeeld. De officiële inrichting van de Hoge Raad in zijn nieuwe samenstelling voor de sessie zal plaatsvinden begin In 2016 heeft de Hoge Raad ook de volgende wijzigingen in zijn samenstelling en werking gekend: Jaarverslag

18 Ten gevolge van de benoeming van Mr. Arnaud Deplae in het Voorzitterschap van de Hoge Raad, bij Koninklijk Besluit van 26 december 2015, was zijn plaats als lid van het Bureau vacant. Hier werd in voorzien door de verkiezing van Mevr. Clarisse Ramakers tijdens de plenaire vergadering van de Hoge Raad van 27 april Tijdens dezelfde plenaire vergadering heeft de Hoge Raad zijn nieuw huishoudelijk reglement goedgekeurd. Dit houdt rekening met de aanpassingen die ingevoerd werden door de wet van 24 april 2014 betreffende de organisatie van de vertegenwoordiging van de zelfstandigen en de kmo's en met de uitvoeringsbesluiten van dezelfde wet. Dit huishoudelijk reglement werd ter goedkeuring voorgelegd aan de Minister die bevoegd is voor de zelfstandigen en de KMO en werd daarna gepubliceerd in het Belgische Staatsblad van 23 juni Op 13 december 2016 heeft de Hoge Raad een positief advies uitgebracht over het voorstel tot benoeming van Mevr. Sabrina Leclerc, attaché van de Franse taalrol bij het Secretariaat, als nieuwe Adjunct-Secretaris-generaal van de Hoge Raad. 2. Bureau Het bureau heeft als bestuursorgaan van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO zijn wettelijke taken qua administratief beheer uitgevoerd. Het bereidde in samenwerking met de andere organen van de Hoge Raad de onderwerpen voor die in 2016 aan de algemene vergadering werden voorgelegd. In 2016 heeft het bureau onder andere volgende onderwerpen behandeld: de uitvoering van de wet van 19 maart 2014 houdende wettelijke definitie van de ambachtsman en meer bepaald het wetsontwerp tot wijziging van de voormelde wet, het wetsontwerp betreffende de verplichte verzekering van de tienjarige aansprakelijkheid voor ondernemers en andere dienstverleners in de bouwsector, de stellingnames die door verschillende instanties geformuleerd werden aangaande de evaluatie van de wet betreffende de aard van de arbeidsrelaties, de adviesaanvraag betreffende de evaluatie van de wet van 21 december 2013 betreffende de financiering van de KMO, het studieproject over het wettelijk kader aangaande de uitoefening van vrije en intellectuele beroepen en de voorstellen die gedaan werden over de invoering van een uniek contactpunt voor de apothekers. Het bureau heeft ook speciaal aandacht besteed aan de vraag inzake de creatie van een logo voor de ambachtsman zoals voorzien in de wet van 19 maart 2014 houdende wettelijke definitie van het ambacht, aan de nieuwe regelgeving over de afronding van de betalingen in euro en aan de verschillende wetsvoorstellen die bij de Kamer werden neergelegd tot wijziging van de wetgeving betreffende de openingsuren en het zondagwerk. Hij heeft kennis genomen van de vragen aangaande de solden en heeft de voorbereidingen gevolgd van de studiedag over de KMO en de deeleconomie, alsook de werkzaamheden rond de ontwikkeling van het Huishoudelijk Reglement van de Hoge Raad. Jaarverslag

19 3. De commissies en sectorcommissies In 2016 werden de vaste commissies Algemeen KMO-beleid, Handelspraktijken en verschillende ad hoc commissies, samengesteld uit experten van meerdere beroeps- en interprofessionele organisaties, belast met de voorbereiding van de adviezen die u in dit jaarverslag vindt. Zoals de voorgaande jaren heeft de Hoge Raad verder samengewerkt met het overlegplatform Veiligheid van de Zelfstandige Ondernemers door met name deel te nemen aan de werkzaamheden van de werkgroep Infoflux die in zijn schoot werd opgericht. Buiten de raadpleging van bovenvermelde commissies heeft de Hoge Raad in het kader van zijn werkzaamheden in de loop van dit jaar de beroepsorganisaties geraadpleegd die vertegenwoordigd worden in de vijftien sectorcommissies. Wat tenslotte de samenstelling van de sectorcommissies betreft, moet er gezegd worden dat er twee nieuwe beroepsorganisaties erkend werden: - L Union professionnelle des Psychologues binnen sectorcommissie nr. 13 (Medische en paramedische beroepen) - l Union des Hôteliers, Restaurateurs, Cafetiers, Traiteurs et Entreprises assimilées de Bruxelles binnen sectorcommissie nr. 7 (Horeca, toerisme en ontspanning). 4. Secretariaat Het secretariaat van de Hoge Raad staat in voor de coördinatie en ondersteuning van de activiteiten van de Hoge Raad, het Bureau, de commissies en de sectorcommissies. Zijn takenpakket omvat onder meer de volgende taken: - de uitvoering van de beslissingen van de Hoge Raad en zijn organen; - de voorbereiding van studies, nota s en ontwerpadviezen die de Hoge Raad en zijn organen moeten toelaten hun adviserende opdracht optimaal uit te oefenen; - de organisatie van de vergaderingen, de redactie van de notulen en de verspreiding van de documenten en definitieve adviesteksten; - overleg met vertegenwoordigers van beroeps- en interprofessionele organisaties en overheidsdiensten; - de organisatie van de verkiezingen die de Hoge Raad toelaten zijn kandidaten voor te dragen in de verschillende organen waarin de zelfstandigen en de kmo s vertegenwoordigd zijn; - het personeelsbeheer, het opstellen van de begrotingsvoorstellen en het bijhouden van de boekhouding in verband met de werking van de Hoge Raad; - de deelname aan studiedagen, seminaries en conferenties over onderwerpen die specifiek de zelfstandigen en de kmo s aanbelangen. Het secretariaat van de Hoge Raad onderhoudt verder nauwe contacten met de Algemene directie KMO-beleid van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie en verstrekt informatie over problemen of onderwerpen over de meest uiteenlopende problemen of onderwerpen aangaande de zelfstandigen en de KMO, die hem schriftelijk, per of telefonisch voorgelegd worden. Jaarverslag

20 II. KERNCIJFERS Jaarverslag

21 In dit hoofdstuk wordt een beperkt aantal kerncijfers aangeboden die betrekking hebben op de zelfstandigen en de ondernemingen. Bij de samenstelling ervan is uitsluitend beroep gedaan op officiële cijfergegevens. Dat brengt echter met zich mee dat deze voor 2016 vaak nog niet (volledig) beschikbaar zijn. Tenzij anders vermeld worden in dit hoofdstuk de jaarlijkse cijfers gegeven. Dit zijn de cijfers zoals ze zijn vastgesteld op 31 december van elk jaar Het aantal zelfstandigen De gegevens inzake het aantal zelfstandigen zijn gebaseerd op de cijfers van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ). Naast de zelfstandigen worden ook hun helpers in de gegevens opgenomen. Onder zelfstandige dient hier elke persoon verstaan te worden die een beroepsactiviteit uitoefent zonder hiervoor door een arbeidsovereenkomst verbonden te zijn. Een helper is een persoon die een zelfstandige in de uitoefening van zijn beroep bijstaat of vervangt zonder tegenover de zelfstandige door een arbeidsovereenkomst te zijn gebonden. Beide groepen zijn onderworpen aan het sociaal statuut der zelfstandigen en zijn verplicht sociale bijdragen te betalen aan het RSVZ. Samen worden ze dan ook aangeduid als de verzekeringsplichtigen Het aantal verzekeringsplichtigen per categorie Tabel 1a: Aantal verzekeringsplichtigen (zelfstandigen en helpers) in België ingedeeld volgens categorie voor de periode 2003 t.e.m. het derde kwartaal 2016 CATEGORIEËN Hoofdberoep Bijberoep Actieven na pensioen gerechtigde leeftijd Totaal CATEGORIEËN /09/2016* Hoofdberoep Bijberoep Actieven na pensioen gerechtigde leeftijd Totaal Bron: RSVZ / * voorlopige cijfers 1 Ook de lijngrafieken in dit hoofdstuk zijn op deze jaarlijkse cijfers gebaseerd. In tegenstelling tot staafdiagrammen hebben zij het voordeel dat ze een evolutie overheen verschillende jaren beter weergeven. Dit betekent echter wel dat de lijnpunten tussen de punten die de jaarlijkse cijfers weergeven niet noodzakelijk met de realiteit overeenstemmen. Jaarverslag

22 Tabel 1b: Weergave van de aantallen in tabel 1a als relatieve cijfers met als basisjaar 2003 CATEGORIEËN Hoofdberoep 100,0 99,4 99,4 100,0 101,7 102,9 103,2 Bijberoep 100,0 103,7 107,9 113,3 120,4 126,5 130,4 Actieven na pensioen- 100,0 101,5 103,0 104,2 107,0 109,8 113,7 gerechtigde leeftijd Totaal 100,0 100,4 101,2 102,7 105,5 107,7 108,9 CATEGORIEËN /09/2016* Hoofdberoep 104,3 105,2 106,3 106,6 107,7 109,5 111,5 Bijberoep 134,8 139,3 143,7 147,0 149,3 151,7 156,4 Actieven na pensioen- 119,5 126,5 134,0 143,7 152,4 158,7 167,0 gerechtigde leeftijd Totaal 110,9 112,9 115,0 116,5 118,3 120,5 123,5 * voorlopige cijfers Tabel 1a-bis: Aantal verzekeringsplichtigen in België ingedeeld volgens categorie en statuut (zelfstandige of helper) voor de periode CATEGORIEËN STATUUT Hoofdberoep Zelfstandigen Helpers Bijberoep Zelfstandigen Helpers Actieven na pensioen- Zelfstandigen gerechtigde leeftijd Helpers Totaal Bron: RSVZ Tabel 1b-bis: Weergave van de aantallen in tabel 1a-bis als relatieve cijfers met als basisjaar CATEGORIEËN STATUUT Hoofdberoep Zelfstandigen ,3 103,3 Helpers ,6 95,9 Bijberoep Zelfstandigen ,6 103,3 Helpers ,3 102,5 Actieven na pensioen- Zelfstandigen ,0 110,3 gerechtigde leeftijd Helpers ,2 116,6 Totaal ,6 103,5 2 De relatieve cijfers in tabel 1b-bis mogen niet eenvoudigweg vergeleken worden met die in tabel 1b aangezien in beide tabellen een verschillend basisjaar voor de berekeningen is gebruikt. Jaarverslag

23 Grafiek 1a: Evolutie tussen 31/12/2003 en 30/09/2016 van het aantal verzekeringsplichtigen ingedeeld volgens categorie Grafiek 1b: Evolutie in % tussen 31/12/2003 en 30/09/2016 van het aantal verzekeringsplichtigen ingedeeld volgens categorie Jaarverslag

24 Grafiek 1c: Spreiding van de verzekeringsplichtigen per categorie op 30/09/2016 In 2015 is het aantal verzekeringsplichtigen (zelfstandigen en helpers) t.o.v met 1,9% gestegen. In de categorie hoofdberoep was er een stijging van 1,7% van het aantal verzekeringsplichtigen. Het aantal zelfstandigen steeg in deze categorie met 2% of eenheden terwijl het aantal helpers binnen deze categorie met 1,8% of eenheden gedaald is. Ook in 2014 was het aantal zelfstandigen in de categorie hoofdberoep gestegen terwijl het aantal helpers in deze categorie afnam. In de categorieën bijberoep en actieven na pensioengerechtigde leeftijd steeg het aantal verzekeringsplichtigen in 2015 respectievelijk met 1,6% en 4,1%. In zowel de categorie bijberoep als in de categorie actieven na pensioengerechtigde leeftijd steeg het aantal zelfstandigen en helpers. Gedurende de eerste drie kwartalen van 2016 is het aantal verzekeringsplichtigen t.o.v met 2,4% gestegen. De toenames in de categorieën hoofdberoep, bijberoep en actieven na pensioengerechtigde leeftijd bedragen respectievelijk 1,9%, 3,1% en 5,3%. Een analyse van de evoluties op langere termijn, namelijk van 2003 tot en met het derde kwartaal van 2016, leert ons dat het totaal aantal verzekeringsplichtigen sinds 2003 met 23,5% gestegen is. Het aantal verzekeringsplichtigen in de categorieën hoofdberoep, bijberoep en actieven na de pensioengerechtigde leeftijd is gedurende deze periode respectievelijk met 11,5%, 56,4% en 67% gestegen. Hierbij valt vooral de sterke toename van het aantal verzekeringsplichtigen in de categorieën bijberoep en actieven na de pensioengerechtigde leeftijd op. Een vergelijking van de relatieve grootten van de verschillende categorieën leert ons dat op 30 september 2016 iets meer dan twee derde van de verzekeringsplichtigen hun activiteit als hoofdberoep uitoefent. Bijna een vierde van de ingeschrevenen zijn actief in bijberoep. De resterende 9% zijn zij die na hun pensioengerechtigde leeftijd nog actief zijn. Jaarverslag