1 Wie was Dr. Bates? Spanning in de oogspieren Welke oogproblemen zijn er? Hoe zien ogen van nature?...

Transcriptie

1 1

2 2

3 Inhoudsopgave 1 Wie was Dr. Bates? Spanning in de oogspieren Welke oogproblemen zijn er? Hoe zien ogen van nature? Op weg naar natuurlijk zien Dr. Bates methode Van spanning naar ontspanning

4 1 Wie was Dr. Bates? 1 Dr. Bates, een eigenzinnige oogarts Dr. William Bates ( ) was oogarts en oogchirurg. In zijn studententijd kreeg hij een anatomieles die hem altijd bij zou blijven. De docent had een oog van een koe en liet de studenten zien hoe zacht dit oog was. Hij kon er zo in knijpen. En als hij dit deed, dan vervormde de oogbol en ontstond er staar in het oog. Liet hij het oog los, dan verdween ook de staar. Opmerkelijk, vond Bates. Dit was het begin van zijn kritische blik. 1 Bates ontdekte dat slecht zien ontstaat door spanning in de oogspieren Zelf ging dr. Bates ook experimenteren met een dierenoog, en wel met dat van een dood konijn. Hij gaf geen druk met zijn vingers, maar met de oogspieren van het konijn. Als hij spanning op deze oogspieren zette, vervormde de oogbol en ontstond er staar in het oog van het konijn. Bij staar is de blik troebel. Bates verklaarde dit als volgt. In je ooglens zitten kristalachtige laagjes waar het licht door schijnt. Bates vergeleek deze met glasplaatjes. Als die bovenop elkaar liggen, dan is de lichtinval perfect. Maar als een of meer van deze glaasje scheef liggen, of in een iets andere hoek, dan worden de glaasjes troebel. Met het konijnenoog toonde Bates aan dat de verschuiving van de laagjes in het oog ontstaat door spierspanning. In 1920 heeft Dr. Bates een boek gepubliceerd waarin hij uitgebreid op dit onderwerp in ging. Zijn conclusie was dat alle oogafwijkingen ontstaan door spierinspanning. 2 Oorzaak van de spanning Dr. Bates ontdekte dat de oorzaak van spierspanning in de ogen stress is. Stress is een ruim begrip, en iets wat je op alle mogelijke manieren kunt krijgen. Ik heb zelf een persoonlijke zoektocht ondernomen naar alles wat helpt om beter te gaan zien en ontdekte dat stress in de oogspieren zijn oorzaak kan hebben in fysieke afwijkingen dat spanning kan geven zoals wervels die niet goed in de nek of rug staan en daardoor druk geven op de oogzenuwen, emotionele gebeurtenissen, voedingstekorten, zuurstoftekort, ontkenning van het spirituele bewustzijn, computergebruik, televisiekijken, tekort aan daglicht, en andere stress in het dagelijks leven. 3 Waarom is de Bates-methode zo onbekend? De Bates-methode bestaat al bijna honderd jaar, maar is toch nog onbekend. Sterker nog: het aantal brildragenden is alleen maar gestegen. In Nederland draagt 57% van de mensen een bril. Van de 55-plussers draagt 90% een bril of lenzen, van de 75-plussers zelfs 98%. Er is een sterke relatie tussen het langdurig dragen van een sterke bril en het ontwikkelen van oogziektes als staar, glaucoom, netvliesloslating, maculadegeneratie. Tijd voor een alternatief, zou je zo zeggen. Toch weten veel oogartsen niet van het bestaan van de Bates-methode, of ze ontkennen dat er een alternatief is. Dr. Bates liep er in zijn tijd ook tegenaan. In zijn boek Perfect sight without glasses" beschrijft hij een bijeenkomst van rond 1900 waar een oogspecialist een lezing hield over staar. De oogspecialist maakte en de opmerking dat een ieder die beweert dat je staar kunt genezen zonder het mes, een kwakzalver is. Bates was toen nog assistentchirurg en voor de hoofdchirurg van zijn instituut moest hij gegevens verzamelen over spontane genezingen bij staar. De oogchirurg waar hij mee werkte had ook goede resultaten bereikt bij patiënten door hun te informeren over hygiënie. Aan het einde van de lezing was het mogelijk om iets te zeggen of vragen en Bates vertelde over zijn bevindingen. De zaal was zeer geïinteresseerd in wat hij vertelde en hij was een uur lang aan het woord. 4

5 Naderhand ontving hij veel post van collega's die de hygiëne methode met succes hadden toegepast. De arts die de lezing gaf veranderde niets aan zijn theorie. Hij was niet overtuigd door de spontane genezingen en de hygiëne methode. In zijn optiek was operatie nog steeds de enige mogelijkheid om staar te behandelen. En zo is het tegenwoordig nog steeds. Staar wordt behandeld door het oog te opereren en er een nieuwe lens in te zetten. Over spanning in de oogspieren en de mogelijkheid om deze spieren weer te ontspannen, daar worden mensen niet over geïnformeerd. 5

6 2 Spanning in de oogspieren 1 Soorten oogspieren Bates ontdekte dus dat de oogspieren gespannen kunnen zijn en daardoor slecht zicht kunnen veroorzaken. Welke oogspieren zijn er allemaal? 1 De rechte oogspieren Deze spieren lopen recht naar achteren toe. Er zijn er vier: boven en onder de oogbol en aan de beide zijkanten van de oogbol. Naar verhouding zijn het grote oogspieren, ze lopen direct naar achteren en komen bij de oogzenuw uit. Als je verziend bent, dan zijn deze spieren te gespannen, waardoor ze de oogbol steeds naar achteren trekken. Het resultaat is dat je niet goed dichtbij kunt zien. 2 De schuine oogspieren Deze twee oogspieren zitten aan de boven en onderkant van het oog. De bovenste schuine oogspier loopt via een katrolletje bij de neusbrug ook naar achteren toe en komt dan ook uit bij de oogzenuw. De onderste schuine oogspier maakt aansluiting op de onderste rechte oogspier. Als je bijziend bent, dan zijn deze spieren te gespannen, waardoor de oogbol wat langer wordt. Dat is heel geschikt om dichtbij mee te kijken, maar werkt niet goed als je ver weg wilt kijken. 3 Kringspieren rondom je iris Deze spieren zitten rondom de iris, en je kunt ze niet bewust aansturen. Samen met de grote oogspieren zorgen de kringspieren ervoor dat je ogen kunnen accommoderen. Dit wil zeggen dat je met je ogen van ver weg naar dichtbij kunt kijken en weer terug, en dat je alles er tussen in ook kunt zien. Als er chronische spanning in de grote oogspieren zit, dan geven ze deze spanning door aan de kringspieren, waardoor deze ook onder spanning komen te staan. De spanning in deze kringspieren zorgt voor een vervorming in het hoornvlies, waardoor je een te platte of een te bolle lens krijgt. 6

7 2 Oorzaken spanning Hoe komt het dat de oogspieren gespannen zijn? Dr. Bates noemde stress al als oorzaak. Maar, is dan de volgende vraag, waarvan krijgen de ogen stress? Persoonlijk denk ik dat er meerdere oorzaken naast elkaar kunnen bestaan. 1 Stress Er is veel stress in ons leven. Stress om goed te presteren, en stress als het presteren niet lukt. Stress door allerlei invloeden van buitenaf: herrie op straat door verkeer, machines, vliegverkeer, harde muziek. Visuele stress, door alles wat we zien op straat, op de computer en televisie, verlichting op straat en in huis. Ga maar eens wandelen in een drukke stad of in een rustig bos. Dat geeft een heel ander gevoel in het lichaam en in de ogen. Oefen het maar eens met je ogen dicht. Stel je voor dat je op een groen grasveld staat, naast een grote, oude boom. Je ruikt het gras en de verschillende bloemen in het gras. Vogeltjes vliegen in de lucht en fluiten een orkest. Vlinders fladderen om je heen. Voel wat dit beeld doet met je ogen. Misschien voel je eerst niets, dat maakt niet uit. Opeens verandert het beeld: je ziet een drukke weg, met veel verkeer. Er rijden auto's, vrachtauto's en een tram. Er zijn scooters die langs je heen razen, je ruikt de uitlaatgassen. Voel wat dit met je ogen doet. Voelt het anders bij je ogen dan daarnet? Misschien voel je geen verschil. Door de oefening vaker te doen, word je er misschien van bewust wat beelden met de spieren van je ogen doen. 2 Licht Ogen krijgen weinig daglicht en veel kunstmatig licht binnen. Kunstmatig licht is vermoeiend voor de ogen en geeft spanning. We brengen tegenwoordig vele uren binnen door, terwijl van nature mensen veel buiten waren. In het daglicht zit een heel spectrum aan verschillende soorten stralen, van Uitstralen tot infrarood stralen en alles er tussen in. In kunstlicht, zeker in spaarlampen en tl-licht zit bijna niets van deze natuurlijke stralen. Ogen zijn lichtorganen, 80% van het licht dat binnen komt strtoomt via de hypothalamus naar allerlei belangrijke organen in het lichaam en voorzien jouw hersenen en andere belangrijke organen van voedingsstoffen. Dus als je ogen licht te kort komen, komt je lichaam dat ook. 3 Beweging Ogen houden van beweging. Als ogen een seconde stil staan, ontstaat er al spanning in de oogspieren. Ogen wisselen van nature van afstand, ze kijken ver weg, dichtbij en alles daar tussenin. Als je achter de computer werkt, kijken je ogen uren lang naar iets op korte afstand, ze bewegen bijna helemaal niet meer. En ze knipperen ook niet meer als ze zolang naar een beeldscherm kijken. In plaats van twintig keer per minuut, knipperen ze nog maar vijf keer per minuut. Het onderwijssysteem maakt dat ook kinderen veel minder met hun ogen bewegen dan ze van nature horen te doen. Bij het werken op school kijken kinderen steeds in hun boek of schrift, de ogen kijken dus steeds op korte afstand. Daarbij zijn ze veel binnen. Als ze dan ook nog moeite hebben met het schoolwerk, en daardoor gespannen raken is het goed voor te stellen dat ze daar gespannen van raken en dat die spanning ook op de oogspieren slaat waardoor ze ze wazig gaan zien. 4 Emoties Door emotionele gebeurtenissen kan er spanning op de oogspieren komen. Een vrouw vertelde mij eens dat ze altijd goed zag, totdat haar moeder overleed na een ernstig ziektebeeld. In deze periode, die haar veel spanning gaf, ging ze steeds slechter zien en moest ze een bril gaan dragen. Niet alleen ernstige trauma s zorgen voor slecht zicht, ook kleine emotionele gebeurtenissen kunnen voor spanning in de ogen zorgen. Ik merk bijvoorbeeld bij mezelf als ik bang ben om mijn trein te missen, dit spanning geeft en ik minder goed ga zien. Ook zeggen ze dat 7

8 kinderen spanningen van ouders overnemen, ook lichamelijke spanningen. Het kan dus goed zijn dat een kind met dezelfde spanning kijkt als de ouders, waardoor het slecht ziet. Ik zie het zelf terug bij de familie van mijn vader: mijn opa en oma droegen een bril, bijna al hun kinderen, inclusief mijn vader. En ik ook weer. Maar mijn broertje en zusje hadden geen bril. Die keken waarschijnlijk meer naar mijn moeder als voorbeeld. 5 Dragen van een bril of lenzen Als je wazig ziet, ga je met dit probleem naar een oogarts of opticien. Deze doet een oogmeting, plakt een aantal getalletjes vast aan het wazig zien en je krijgt een bril voorgeschreven. Maar deze bril zorgt er niet voor dat jouw ogen beter gaan zien. Sterker nog, bij een volgend bezoek aan de opticien zijn je ogen waarschijnlijk slechter geworden. Dit komt omdat er niets is gedaan aan de spanning in de oogspieren. Bovendien zorgt een bril ervoor dat de ogen alleen nog maar prettig kunnen kijken met de refractieafwijking die door het glas gecorrigeerd wordt. Van nature kunnen ogen in 1 seconde tijd wel zes keer van afwijking veranderen. Maar met een bril op of lenzen in zullen ze dit niet meer zo snel doen, Daarnaast zijn de ogen voor een bril voor bijvoorbeeld veraf gemeten om goed te zien op zes meter afstand. Om dichterbij te kijken, geeft de ogen heelveel spanning, omdat ze dan door de mincorrectie voor zes meter afstand, moeten gaan lezen. Daarom is het fijner om te lezen zonder bril. 6 Aarding Ons lichaam hoort van nature contact te maken met de aarde, door ons te bewegen met blote voeten op de aarde, De realiteit is dat we lopen op schoenen met rubber of plastic zolen die de energie van de aarde niet geleiden. De aarde zit namelijk vol met vrije electronen, die door het menselijk lichaam stromen als het lichaam contact heeft met de aarde. Deze energie is belangrijk voor een goede gezondheid. Ik merk het altijd direct als ik met blote voeten loop, dan voel ik dat er een energie in mijn hoofd naar beneden zakt. Ik zit direct in mijn lichaam en ga meteen beter zien. 7 Straling Planten, mensen, dieren hebben allemaal straling. Een biologische straling, die geen nadelig effect op ons lichaam heeft, Vaak juist een heilzaam effect. Onze wereld zit ook vol met onnatuurlijke straling, Afkomstig van electriciteit, computers, televisie, zendmasten, wifi, mobiele telefoons. Deze straling geeft veel stress aan het lichaam en heeft een nadelig effect op de ogen en ons zicht. 8 Voeding Voedingstekorten geeft ook stress aan de ogen. Suiker is een gif voor de ogen, het onttrekt allerlei belangrijke vitamines en mineralen uit de ogen, zodat de lichaam de suiker kan verwerken. Ogen hebben veel vitamine A nodig, een tekort aan vitamine A veroorzaakt droge ogen. In het netvlies en aan de achterkant van het netvlies bevindt zich de grootste concentratie vitamine A in het lichaam. Veel vitamine A haal je uit orgaanvlees (met name de lever) en uiteraard Ogen. Je kunt bijvoorbeeld bouillon maken van vissenkoppen om aan die vitamine A te komen. Ook verzadigde vetten zijn belangrijk voor de ogen. Dit krijg je binnen door bijvoorbeeld roomboter, slagroom, vet vlees te eten, en ook kokos en palmolie zijn goed bronnen van verzadigde vetten. 3 Sleutel van goed zien: ontspannen oogspieren Om weer goed te leren zien, is het belangrijk dat je de oogspieren weer leert te ontspannen. Eigenlijk is zien een ontspannen, passieve bezigheid. De ogen hoeven niets te doen, het beeld komt vanzelf naar binnen. Maar als je slecht ziet, dan laat je het beeld niet tot je 8

9 komen. Je bent dan heel erg je best aan het doen om goed te zien. En van je best doen ga je slechter zien, want dat geeft spanning. 1 Oefening: je best doen Om zelf te ervaren wat je best doen voor jouw ogen betekent, kun je de volgende oefening doen. Kijk naar deze kleine cirkel: o. Het werkt het beste als je deze kleine cirkel uitprint, zodat je hem op papier hebt. Je kijkt naar de cirkel en je gaat heel erg je best doen om hem helemaal scherp te zien. Om jezelf uit te dagen kun je hem op een afstand houden waarop je hem net niet goed ziet. Doe maar je best om hem wel goed te zien. Staar ernaar en probeer hem scherp te krijgen. Wat gebeurt er nu met jouw ogen? Voel je dat de oogspieren zich gaan inspannen? En ga je er beter van zien, of juist waziger? Nu ga je weer naar dezelfde cirkel. Je laat je ogen diep in hun kassen wegzakken en vervolgens ga je bewegen in de kleine cirkel. Je beweegt van de linkerkant naar de rechterkant, van boven naar beneden. Stel je maar voor dat als je aan de linkerkant bent, dit stukje zwarter is dan de rechterkant. Hetzelfde doe je als je aan de rechterkant kijkt. En zo blijf je bewegen in de cirkel. Als het je moeite kost om zelf te bewegen, kun je ook het papier bewegen. Wat gebeurt er nu met jouw ogen? Voel je dat de oogspieren zich gaan ontspannen? Ga je de cirkel nu beter zien? Misschien zie je wel meer contrast: dan lijkt het zwart zwarter en het wit witter. 9

10 3 Welke oogproblemen zijn er? 1 Refractie-afwijkingen Refractie-afwijking betekent dat de lichtval niet goed op het netvlies valt. Hij valt ervoor of erachter, waardoor je bijziend of verziend bent. 1 Bijziendheid Als je bijziend bent, kun je wel goed dichtbij zien, maar niet goed ver weg. Dit wordt bij de opticien aangegeven bij de opticien met (min). Je kunt bijvoorbeeld -1 hebben, dan ben je een klein beetje bijziend. Er zijn mensen die heel sterk bijziend zijn en wel een afwijking van -10 tot -20 hebben. 2 Verziendheid Ben je verziend, dan kun je wel goed ver zien, maar niet goed dichtbij. Als dit pas op latere leeftijd gebeurt, noemen ze dit ouderdomsverziendheid. Je krijgt dan +-glazen (plus). Mensen die op latere leeftijd moeite krijgen met dichtbij zien, krijgen vaak een multifocale bril. Bij de opticien vertellen ze dat ze niet goed dichtbij kunnen zien. De ogen worden gemeten en de opticien merkt op dat het zicht ver weg ook niet zo goed is. En voor je het weet lopen ze met een dure multifocale bril de winkel uit. Een multifocale bril geeft nog meer spanning dan een gewone bril. Mensen krijgen er vaak hoofdpijn van of worden duizelig. Van de opticien krijgen ze dan te horen dat ze er aan moeten wennen. 3 Astigmatisme Astigmatisme is beter bekend onder de naam cylinderafwijking. Een cylinderafwijking is het gevolg van spanning in een of twee van de rechte oogspieren. Deze afwijking ontstaat door eenzijdige beweging van de ogen, waarbij de nek niet mee heeft bewogen. Beweging is een samenspel van de ogen, de nek en de rest van het lichaam. Door alleen de ogen te bewegen, ontstaat er dus spanning. Als het in twee spieren zit, is het altijd de combinatie van de bovenste en onderste spier, of de linker- en rechterspier. Deze spanning zorgt ervoor dat de oogbol niet meer mooi rond is. Gezonde ogen hebben ook regelmatig een kleine cylinderafwijking. Ook wel logisch, veel mensen hebben wel een periode in de dag dat ze de hele tijd een zelfde soort beweging maken. Bijvoorbeeld als je lang achter de computer hebt gezeten en je bijvoorbeeld je ogen van links naar rechts hebt bewogen, zonder je nek mee te nemen.ogen zijn prima in staat om deze afwijking zelf weer te corrigeren. Maar als de cylinder in een brillenglas wordt gezet, dan belemmert dat het oog om het zelf te herstellen. 4 Refractie-afwijkingen behandelen Bij de opticien of oogarts hebben ze het alleen over de vervorming van de ooglens: dat is dan de reden dat je slecht ziet en een bril krijgt voorgeschreven. Dat deze vervorming komt door spanning in de oogspieren, dat is iets wat mensen niet gezegd wordt en waar vaak ook niet in geloofd wordt door de opticien. Alle refractie-afwijkingen kun je herstellen met de Natuurlijk zien methode. Maar omdat het gaat om het loslaten van spanning, is het geen snelle oplossing. Spanning oplossen, dus ontspannen, kun je niet afdwingen. Het kost tijd, en bij de een gaat dit sneller dan bij de ander. Het is wel de meest duurzame oplossing. Want als je de ogen gaat ontspannen, 10

11 verbeter je daarmee de conditie van het oog. De ontspanning werkt door in heel je lichaam en geest. 2 Amblyopie Beter bekend als lui oog. Als de beelden die via een oog binnenkomen niet worden verwerkt door de hersenen, is er sprake van een lui oog. Dit komt vaak voor bij mensen die scheelzien. Bij hen kijken de ogen niet tegelijk naar 1 punt maar zien ze twee verschillende beelden. Als de beelden van beide ogen binnen zouden komen, zouden zij alles dubbel zien. Ook als een oog veel waziger ziet dan de andere, ontstaat amblyopie. 1 Afplakken oog Bij kinderen zie je regelmatig dat het goede oog afgeplakt wordt, om het luie oog te activeren. Dit kan heel traumatisch zijn voor een kind en de vraag is of het helpt. Daarbij komt dat het lichaam het licht dat via de ogen binnenkomt hard nodig heeft. Licht is een belangrijke voedingsbron voor ons lichaam en voor de ogen. Door een oog uren achter elkaar af te plakken ontneem je het oog en het lichaam belangrijk voedend licht. 2 Amblyopie behandelen Naast de Bates-methode kan het heel zinvol zijn naar een goede cranio-sacraaltherapeut te gaan. Een oorzaak van een lui oog kan namelijk een beknelling van de oogzenuw zijn. Dit kan ontstaan bij de geboorte, zeker bij een tangverlossing. De botstructuur van het hoofd kan verschuiven, waardoor een zenuw bekneld raakt. Bij cranio-sacraaltherapie wordt met zachte aanraking het bindweefsel losgemaakt en de ruimte tussen de botten van de schedel in vergroot. De schedel bestaat uit verschillende stukken bot, die tegen elkaar aan liggen waartussen bindweefsel stroomt. De vloeistof kan dan weer gaan stromen en de botten komen als vanzelf weer op hun eigen plek terecht. Je kunt cranio sacraal therapie combineren met een atlasprofilax behandeling, waarbij de bovenste nekwervel, die bij 95% van de mensen scheef in de atlas staat, recht wordt gezet. Dit gebeurt op een hele zachte manier, met een apparaatje dat trillingen geeft waardoor de spieren bij de atlas gaan ontspannen en als vanzelf de nekwervel goed in de atlas terecht komt. Deze behandeling zal ook helpen om de oogzenuw meer ruimte te geven, die loopt namelijk door de atlas heen. Als de nekwervel scheef zit, geeft dit druk op de oogzenuw. 3 Strabisme Als de ogen niet naar hetzelfde punt kijken, ga je scheel zien. De ogen krijgen dan verschillende beelden binnen. Het gevolg is dat iemand dubbel gaat zien of dat de hersenen het beeld van een oog gaan negeren en er een lui oog ontstaat. 1 Opereren De meeste oogartsen gaan er van uit dat je scheel ziet omdat een of meer oogspieren te lang of te kort zijn. Een manier om dit te genezen is het verkorten of verplaatsen van de oogspieren door middel van een operatie. Maar dit heeft weinig tot geen effect. Vaak zal het oog toch de neiging houden scheel te gaan zien. Indrukwekkend vond ik een verhaal dat ik las in het boek De bril nader bezien van Pieter Wierenga. Een vrouw vertelt dat ze als meisje van drie aan haar scheelzien werd geopereerd. Na de operatie was haar oog afgeplakt. Ze zag allemaal bloed en raakte in paniek. Haar ouders mochten niet bij haar blijven. De hele nacht was ze doodsbang. Volgens haar moeder heeft dit haar geknakt. Ze werd nooit meer het vrolijke, blije meisje dat ze voor de operatie was. 11

12 2 Strabisme volgens Dr. Bates Dr. Bates noemt strabisme en amblyopie, net als refractie-afwijkingen, functionele stoornissen. Ze verminderen door de spanning op te heffen waardoor ze ontstaan zijn. Ontspanning is en blijft de sleutel. Ook heeft hij kinderen en volwassenen die scheel keken geholpen door ze juist opzettelijk scheel te laten kijken, dus door hun strabisme te verergeren of door andere vormen van strabisme opzettelijk te produceren. Het expres scheelzien is een favoriet spelletje van kinderen. Iemand die opzettelijk kan scheel zien zal nooit per ongeluk scheel gaan zien, schreef dr. Bates hierover. 4 Staar Er zijn twee vormen van staar: groene staar en grauwe of grijze staar. 1 Groene staar Groene staar is beter bekend onder de naam glaucoom. Hierbij is er sprake van een verhoogde druk in de oogbol. De oogbol kan extreem hard worden. Glaucoom gaat vaak gepaard met veel pijn in het oog. In het begin kan iemand een aantal aanvallen van tijdelijke blindheid hebben, maar op een gegeven moment kan de patiënt een aanval van totale blindheid krijgen. Van de oogarts kan iemand dan te horen krijgen dat er geen hoop meer is en dat er niets aan gedaan kan worden. Dr. Bates heeft veel glaucoom gezien bij mensen die bij hem in behandeling waren. De glaucoom was binnen een aantal dagen of weken verdwenen door palmeren en het aanleren van de natuurlijk zien gewoontes. 2 Grijze staar Cataract is de officiële benaming voor grijze staar. Het is een conditie waarbij de ooglens semi -transparant wordt. De pupil wordt hierdoor lichtgrijs (of een andere kleur) in plaats van zwart. Als de lens half doorschijnend wordt, komen de lichtstralen niet goed door de lens. De visie is constant laag en de patiënt wordt langzaamaan steeds blinder. Dr. Bates heeft veel ogen onderzocht met de retinoscoop, een instrument voor netvliesonderzoek. Hij heeft gezien dat staar verdwijnt zodra iemand zich kan ontspannen. Staar hoeft niet geopereerd te worden. Volgens Dr. Bates is staar heel goed zelf te genezen. Hij heeft zelfs meegemaakt dat iemand na een ontmoeting al van de staar af was, puur door spanning los te laten in de oogspieren. Maar meestal is het een kwestie van een aantal maanden en veel oefenen. Daarna kunnen mensen weer goed zien, zonder operatie. 5 Maculadegeneratie 1 Macula is niet alleen een oogziekte Maculadegeneratie, oftewel macula, is een ziekte die op hogere leeftijd veel voorkomt en daarom ook wel vaak netvliesveroudering genoemd. Het Latijnse woord 'macula' betekent 'vlek'. De gele vlek is een klein, maar heel belangrijk plekje op het netvlies. Het is het gedeelte waarmee we details kunnen waarnemen. Degeneratie houdt in dit geval in dat de gele vlek zo verandert dat de functie ervan vermindert. Maar de ziekte maculadegeneratie zit niet alleen in de ogen, onderzoeken hebben aangetoond dat de degeneratie door het hele lichaam kan zitten. Mensen met macula hebben veel meer risico op levensbedreigende hartafwijkingen, gehoorproblemen en Alzheimer. 2 Effect van voeding Maculadegeneratie en andere oogproblemen vinden vaak ook hun oorzaak in een gebrek aan zuurstof en voedingsstoffen. Dr. Bates had al ontdekt dat er een verband was tussen slecht zien en niet goed ademhalen. Je kunt je voorstellen dat je ogen te weinig zuurstof 12

13 krijgen als je niet steeds goed ademhaalt. Ogen hebben ongeveer dertig procent van de zuurstof nodig die bij iedere ademhaling naar binnen komt. Gezonde voeding is belangrijk. Zoals eerder benoemd, zit de hoogste concentratie vitamine A in en achter het netvlies, de macula is daar een onderdeel van. Bij maculadegeneratie is het echt belangrijk je voorraad vitamine A aan te vullen, door lever van biologische runderen te gaan eten, bouillon te trekken van vissenkoppen en levertraan te gaan gebruiken, daar zit ook veel vitamine A in. Veel levertraan is ernstig bewerkt, waardoor het zware metalen bevat. Als je levertraan gaat slikken, kan ik de levertraan van Green Pasture adviseren, Een onderzoek aan de Universiteit van Massachusetts toonde in 2006 al aan dat eieren het risico op ouderdomsgerelateerde oogafwijkingen zoals Macula Degeneratie enorm verminderen. In eieren zitten veel luteïne, zeaxanthine en carotenoïden. Dit zijn antioxidanten die belangrijk zijn voor de ogen. Bij een onderzoek werden 33 personen, ouder dan 60 jaar, verdeeld in twee groepen waarbij de ene groep wel, en de andere geen eieren at. De ei-eters vertoonden een hoog gehalte van luteïne en zeaxanthine in hun bloed en tegelijkertijd was er geen stijging van de cholesterol spiegel te zien. Opmerkelijk hierbij was dat het eten van eieren een effectiever middel is om de stijging van deze stoffen in het bloed bewerkstelligen dan het nemen van supplementen en groene groenten. 3 Kunnen oogoefeningen helpen? Dr. Bates conclusie na uitgebreid onderzoek bij veel patiënten met heel veel oogziektes was dat alle oogproblemen als oorzaak hadden spanning in de oogspieren. Dus bij ieder oogprobleem is het van belang de oogspieren weer te gaan ontspannen. Daarmee heeft hij niet gezegd dat het heel makkelijk en snel zal gaan. Dr. Bates adviseerde zijn patiënten bijvoorbeeld om veel te palmeren: een aantal uren per dag. 6 Netvliesloslating Het netvlies (retina) ligt als een laagje bovenop de andere lagen van het oog. Als er vocht tussen die lagen komt, begint het te 'bladderen' en laat het los. 1 Oorzaken netvliesloslating Het netvlies laat los door een beschadiging aan het netvlies, waardoor het gaat 'lekken' en er oogvocht achter het netvlies komt. Zo'n beschadiging kan verschillende oorzaken hebben. Netvliesloslating komt vooral voor bij ouderen. Het kan spontaan ontstaan of veroorzaakt worden door een ongeluk, bijvoorbeeld door een tennisbal die tegen het oog aan komt. Ook een oogziekte of een tumor kan de loslating veroorzaken. En netvliesloslating komt vaker voor bij mensen die bijziend zijn of een staaroperatie hebben ondergaan. Bij bijziendheid en staar is de druk op de oogbol heel groot. Het oog bezit dan niet in zijn natuurlijke ronding. Bij bijziendheid bijvoorbeeld, is de oogbol niet rond maar ovaal. Je kunt je voorstellen dat deze verkeerde vorm van het oog invloed heeft op het netvlies en er uiteindelijk voor kan zorgen dat het netvlies los gaat laten. 2 Netvliesloslating voorkomen Door te leren de ogen te ontspannen, haal je de spanning van de oogbol weg en krijgt het oog zijn natuurlijke vorm weer terug. Voor de conditie van het oog is het belangrijk dat de oogbol ontspannen is. Het lukt misschien niet om de ogen de hele dag door te ontspannen, in het dagelijkse leven van tegenwoordig hebben de ogen veel spanning te verduren. Zoek voor voldoende rustmomenten gedurende de dag en ga dan palmeren. Iedere minuut dat je palmeert is weer een minuut van ontspanning. Daarnaast is het belangrijk goed voor je netvlies te gaan zorgen door te zorgen voor voldoende daglicht en duisternis. Stoppen met roken en suiker eten en zorgen dat je voeding eet bestaande uit verzadigde vetten en orgaanvlees voor de belangrijke vitamine A. 13

14 4 Hoe zien ogen van nature? Dr. Bates heeft geobserveerd hoe mensen met goede ogen kijken en hoe mensen met slechte ogen kijken. Van daaruit heeft hij geconcludeerd hoe ogen van nature kijken. 1 Verkeerd zien gewoontes Als je slecht ziet, dan kijk je verkeerd. Er zit spanning in de oogspieren en die zorgen ervoor dat de oogbol vervormt, waardoor wazig zicht ontstaat. Wat zijn de verkeerd zien gewoontes? 1 Staren Ogen die slecht zien bewegen te weinig. Ze zijn aan het staren. En door staren ga je slecht zien. Ogen houden van beweging, als je ogen een seconde stil staan ontstaat er al spanning in de oogspieren. Zelf ben ik van mening dat er twee manieren van staren zijn: met spanning en met ontspanning. Er zijn meditatie oefeningen waarbij je juist gaat staren om te ontspannen. Je kijkt dan bijvoorbeeld in de vlam van een kaars. Toen ik net met die oefening begon, gingen mijn ogen tranen en prikken. Maar hoe vaker ik de oefening deed, hoe prettiger het voelt. Ik merk dan na de oefening dat mijn blikveld groter is geworden. Maar ontspanning moet wel de basis zijn, en als je slecht ziet dan staar je meestal met spanning. 2 Te weinig knipperen Ogen horen twintig keer per minuut te knipperen, en heel licht, als een vlinder. Mensen die brillen of lenzen dragen knipperen veel minder, ze staren te veel. Ook als je achter de computer werkt gaat de knipperfrequentie drastisch achteruit. Je knippert dan nog maar vijf keer per minuut in plaats van twintig keer. Knipperen is belangrijk, het beschermt je ogen tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Door te knipperen krijgen je ogen een vochtig, vettig beschermingslaagje. Daarom kun je van die droge ogen krijgen bij veel beeldschermwerk. 3 Onvoldoende ademen Knipperen en ademen gaan samen. Als je te weinig knippert, houd je ook je adem vast. Die spanning gaat met elkaar samen. Ademhalingsoefeningen kunnen hierbij helpen. Een makkelijke manier om je ademhaling dieper te laten zijn is je voorstellingsvermogen te gebruiken. Je gaat rustig liggen of zitten en observeert je ademhaling, zonder er iets aan te veranderen. Nu stel je je voor dat je inademing laag in je buik begint, je kunt je hand op je schaambot leggen om het te ondersteunen. Je doet niets actiefs, je gebruikt alleen je voorstellingsvermogen. Stel je voor dat je inademing langs de voorkant van je lichaam naar boven stroomt, tot aan je sleutelbeenderen. (Je kunt tussenstapjes gebruiken, eerst je ribben, dan je hartstreek dan je sleutelbeenderen en zelfs door tot aan je kruin). Langs de achterkant van je lichaam stroomt je adem weer naar beneden en verlaat je lichaam bij je staartbeen. 4 Verstarring Ogen houden van bewegen, ze houden van vreugde en plezier. Als je slecht ziet, is er een verstarring ontstaan in jezelf. Dit gebeurt vaak al in de kindertijd, waarbij de verstarring niet constant zal zijn. Het blije, speelse en vrolijke wat kinderen zo kunnen hebben, is bij de meeste mensen verdwenen, maar steekt met momenten nog wel de kop op. Als dat gebeurt vinden we het vaak maar raar. Zet je bril af en ga iets doen wat je plezier geeft, waar je vrolijk van wordt. Hoe voel je jezelf en hoe voelen je ogen? 14

15 2 Natuurlijk zien gewoontes Natuurlijk zien is een passieve bezigheid. Je hoeft niets te doen om goed te zien. Het beeld komt vanzelf naar je toe. Als je slecht ziet, dan ben je te veel je best aan het doen om goed te zien. Turen en fronsen zijn bekende gewoontes om het beeld scherp te krijgen. Misschien helpt het even, maar het geeft geen ontspanning en uiteindelijk zie je er slechter door. Probeer het zelf maar eens uit. Kies een object uit dat je goed kunt zien en staar ernaar. Wat gebeurt er met het beeld? Beweeg nu je ogen over het object. Spring met je ogen van links naar recht, van boven naar beneden. 1 OVAK Saskia Naber vat in haar boek Natuurlijk zien goed samen hoe ogen natuurlijk zien. Ze gebruikt de afkorting OVAK: Ontspannen Verspringen Ademen Knipperen Zien is passief, laat het gebeuren. Doe nooit meer je best om iets te zien Blijf in beweging met je ogen, wees nieuwsgierig. Let op details. Adem rustig en ontspannen uit. Laat je adem verdwijnen aan de onderkant van je rug, via je staartbeen naar buiten. Als je daar in gedachten je uitademing naartoe stuurt, dan ontspan je vanzelf. Knipper vlinderlicht; elke 2 tot 3 seconden. Om weer goed te gaan zien is het belangrijk deze natuurlijk zien gewoontes weer aan te leren. Dat kan in het begin misschien ongemakkelijk voelen, maar het is de essentie van het hele natuurlijk zien. In het hoofdstuk Dr. Bates methode wordt uitgelegd hoe je met de Bates-methode kunt leren weer de ontspanning in je ogen terug te krijgen. Dat kan, want er is een tijd geweest dat je ontspannen kon zien, toen je nog een kind was. Slechts 1% van de mensen wordt geboren met een oogprobleem. 15

16 5 Op weg naar natuurlijk zien 1 De wazige wereld Je kunt weer goed zelf leren zien, zonder bril, lenzen of laseren. Het is dan wel belangrijk dat je je realiseert dat je eerst door een wazige wereld zult gaan. Want dat is wat de ogen nu zien, een wazige wereld. Door een bril op te zetten, ontken je die wazige wereld. Sterker nog, je maakt de wereld vele malen scherper dan hij eigenlijk is. 1 Vrienden worden met de wazige wereld Het kan heel goed helpen om eerst vrienden te worden met de wazige wereld. Accepteren is de eerste weg naar genezing. Ga maar eens een wandeling maken in deze wazige wereld en kijk naar wat je niet scherp ziet. Bekijk blaadjes en bloemen van dichtbij als je dichtbij wazig ziet. Kijk naar de personen die je lief hebt, van dichtbij. Als je alles in de verte wazig ziet, bekijk dan hoe de wereld er voor jouw ogen uit ziet, zonder de scherpte van een bril. Zie de wereld zoals jouw ogen hem zien. Wat zie je eigenlijk wel? 2 Frustraties Het kan best zijn dat er frustraties, irritaties en boosheid naar boven komen als je zonder bril of lenzen door het leven gaat. Tijdens mijn cursussen neem ik regelmatig mensen zonder bril mee naar buiten. Altijd zit er wel iemand tussen die zich meteen geïrriteerd en gefrustreerd voelt, zo zonder bril in de wazige wereld. 1 Hoe omgaan met frustraties Na een tijdje zonder bril of lenzen volgen er flitsen van helderheid en scherpte. Maar omdat het in het begin bij een flits blijft, kan daardoor ook frustratie ontstaan. Want je wilt de flits weer terug. Je wilt dat het altijd zo blijft. Maar er komt dan toch weer spanning in de spieren, juist ook door de gedachte dat je het beeld vast wilt houden, en dan volgt frustratie, irritatie of boosheid. En frustratie helpt niet om beter te zien. Wel is het belangrijk deze gevoelens te erkennen en te accepteren. Want als je het negeert of snel weer wegstopt, dan suddert dit gevoel maar door. Opmerken dat dit gevoel bij jou naar boven komt en proberen te achterhalen waarom dit is, geeft meteen een grote verlichting. 3 Jouw ogen wijzen je de weg Als je slecht ziet, dan zit er spanning in de oogspieren. Op momenten dat je wazig ziet, kun je je zelf de vraag gaan stellen, wat is er aan de hand? Waarom ben ik gespannen? Vaak weet je het antwoord wel. En erbij stilstaan geeft meteen verlichting. Door op deze manier naar je wazige zicht te leren kijken, leer je jezelf steeds beter kennen. 1 Spanningen Door kleine dingen in het dagelijks leven kun je spanning ervaren. Die spanning geeft mij in zicht in mezelf en hoe ik met dingen omga. Als ik niet zo goed zie dan vraag ik mezelf af hoe het komt dat ik niet goed zie. O ja, denk ik dan, ik zit in de stress omdat ik de kinderen op tijd naar school moet brengen. Dan merk ik ineens ook op dat ik helemaal voorovergebogen, druk trappend op de fiets zit, schouders om hoog getrokken en spanning in mijn gezicht. Als ik merk waarom ik gestrest ben en voel hoe ik op de fiets zit, kan ik daarna rustig rechtop gaan zitten, mijn schouders laten zakken en rustiger gaan fietsen. 4 Ontspan alles Door je ogen te ontspannen, ontspan je ook lichaam en geest. 16

17 1 Ontspannen lichaam Alles in je lichaam staat met elkaar in verbinding. Als er spanning n de ogen zit, dan wordt die spanning ook doorgegeven aan andere delen van het lichaam, zoals je nek, bovenrug, onderrug, buikspieren. Door de ogen te ontspannen, ontspan je alles. Maar andersom gaat dit ook op: door je lichaam te ontspannen, ontstaat er ook ontspanning in de ogen. Als je wilt leren zien zonder bril of lenzen, is het goed om ook iets lichamelijks te gaan doen. Ik heb veel aan yoga gehad. 2 Ontspannen geest De ogen vormen een onderdeel van de hersenen. Als er spanning in de ogen zit, dan is er ook onrust in het hersengebied, waardoor je gaat piekeren en drukte voelt in het hoofd. Door de ogen te ontspannen wordt het ook rustiger in je hoofd en zal het piekeren verminderen. Mensen met slaapproblemen doen er goed aan de ogen te leren ontspannen. Met de oefeningen van Dr. Bates zullen ze merken dat het rustiger wordt in hun hoofd, dat ze veel makkelijker in slaap vallen en dat de slaap dieper is. Ook het mediteren zal makkelijker gaan als de ogen eerst ontspannen zijn. Veel mensen hebben moeite met mediteren omdat hun gedachten als het ware in de weg zitten. Maar door voor het mediteren eerst te zwaaien en palmeren, is het al veel rustiger in het hoofd. 17

18 6 Dr. Bates methode 1 Palmeren Palmeren is een fijne oefening om de ogen te ontspannen. Het is wel een oefening waar je jezelf de tijd voor moet gunnen. Doe het Minimaal tien minuten voor het opstaan, tien minuten voor het slapen gaan en liefst ook tien minuten gedurende de dag. Palmeren kun je nooit te veel doen. Plan eens een dag in je agenda, neem de tijd voor jezelf en palmeer zes uur achter elkaar. 1 Waar palmeer je? Palmeren kun je zittend of liggend doen. Als je ligt, zorg er dan voor dat je een kussen onder je ellebogen hebt. Je kunt ook een oogkussentje gebruiken om op je ogen te leggen. Als je zit, zorg er dan voor dat je een goede ondersteuning hebt voor je ellebogen, door een of meer kussens onder je ellebogen te leggen. Je kunt aan een tafel gaan zitten of in kleermakerszit, wat je zelf prettig vindt. 2 Hoe palmeer je? Je wrijft je handen tegen elkaar. Als je je vingers wat naar buiten brengt, dan worden je palmen heel snel warm. Daarna leg je je vingers op elkaar, en die leg je op je voorhoofd. Je handpalmen plaats je over je ogen heen. Je ogen zijn gesloten, je handen raken niet je ogen aan. Voel of je ontspannen zit. Laat bij het uitademen alle spanning los. Dan ga je met je aandacht naar je ogen. Je kunt het beste één oog per keer doen. Voel maar even hoe je oog voelt: koud, hard, gespannen, broeierig of zacht? Laat dan je oog diep in de oogkas vallen, niet door iets te doen maar door je voor te stellen dat je ogen dieper in de oogkassen kunnen. Vul de oogkas met je warme ademhaling. Als je uitademt maak je de sssshhhhklank. Doe dit nog een keer. Ga daarna met je aandacht naar je ooglid, vul je ooglid met je warme ademhaling, ontspan al de kleine spiertje en laat bij het uitademen alle spanning los. Doe dit nog een keer. Vul daarna je oogbol met je warme adem, vul je oogbol als een ballon en bij het uitademen laat je alle spanning los. Maar daarbij de ssshhhh-klank. Doe dit nog een keer. Vul daarna al de oogspieren om je oogbol heen. Maak het warm en zacht in de spieren en laat bij het uitademen alle spanning los. Doe dit nog een keer. Voel na hoe je oog nu voelt. Voel je verschil met e net? Voel je verschil met je andere oog? Ga nu naar je andere oog toe. Als het je moeite kost om je aandacht bij de oefening te houden, dan kan ik je adviseren het met begeleiding te doen. Op deze pagina vind je de informatie over de mp3 oogontspanningsoefeningen: 2 Zwaaien Zwaaien is een goede oefening voor mensen die veel in hun hoofd zitten. Het werkt heel goed als je moeite hebt om in te slapen, om uit je hoofd te komen, én het ontspant de ogen. De combinatie met palmeren heeft mij geholpen van mijn slaapproblemen af te komen. 1 Waar zwaai je? Zwaaien kun je overal doen, gewoon in je huiskamer. Maar het is ook een goede oefening om te doen als je buiten bent en ver weg kunt kijken. Dan kunnen je ogen ver zien tijdens de oefening. De oogspieren ontspannen zich als ze zes meter of verder kunnen zien. 18

19 2 Wanneer zwaai je? Zwaai kun je 's middags en 's avonds doen voor het palmeren. Daarna is het makkelijker om je te focussen op het palmeren zelf. Zwaai ook vlak na het opstaan. Zwaai als je spanning voelt in je ogen, als je veel achter de computer hebt gewerkt. Je kunt per keer 50 tot 100 keer zwaaien. 3 Hoe zwaai je? Ga met je voeten op schouderbreedte staan. Til alleen maar je linkerhiel op en voel dat je lichaam als vanzelf naar rechts zwaait. Je armen hangen losjes langs je lichaam. Kom terug door je linkerhiel weer neer te zetten en til daarna je rechterhiel op. Het is belangrijk dat je de beweging alleen maakt door je hiel iets op te tillen. Je hele bovenlichaam blijft recht bovenop je romp staan. 3 Wiegen Je ogen ontspannen door beweging. Van nature kunnen ogen kleine, snelle bewegingen maken. Maar als er veel spanning in de ogen zit, dan gaat dat niet altijd meer zo gemakkelijk. Wiegen en zwaaien zijn goede manieren om de ogen weer makkelijk in beweging te krijgen, zonder dat je de ogen zelf hoeft te bewegen. 1 Waar wieg je? Wiegen kun je goed toepassen als je iets niet goed kunt lezen. Het maakt niet uit of het dichtbij of ver weg is. Je kunt het bijvoorbeeld doen als je een boek aan het lezen bent en je moeite krijgt met de kleine letters. Of als je de borden op straat niet meer kunt lezen. 2 Wanneer wieg je? Wieg regelmatig voor de letterkaart, of als je staat te wachten in de rij voor de kassa of op de bus. 3 Hoe wieg je? Wiegen is het zachtjes heen en weer bewegen van je lichaam. Staand laat je het gewicht van je ene voet naar de andere gaan en zo ga je steeds zachtjes heen en weer. Als je zit kun je je bovenlichaam heen en weer bewegen. 4 Zonnen Zonlicht is heel heilzaam voor de ogen. Twee maal daags tien minuten zonnen helpt je ogen en je lichaam aan een betere conditie. 1 Wanneer zon je? Bij voorkeur in de ochtend en het einde van de middag, als de zon nog niet te fel is. Als je regelmatig zont, zul je merken dat het zonnen steeds makkelijker voor je wordt als de zon wel fel is. 2 Hoe zon je? Als beginnende zonner zon je met je ogen dicht. Je zwaait met je lichaam, zoals uitgelegd in zwaaien. Je ogen houd je gesloten, je gezicht wend je naar de zon. Laat het zonlicht je ogen verwarmen en verlichten en voel hoe het licht je ogen ontspant. Wissel het zonnen af met palmeren. Je houdt je ogen gesloten, gaat met je rug naar de zon staan en doet je handen over je ogen. Als je dit een aantal keren hebt gedaan zul je merken dat het steeds donkerder wordt als je palmeert. 19

20 3 Als het zonlicht ondraaglijk voelt Als de zon te fel is, ook als je je ogen dichthoudt, dan kun je onder een boom gaan staan. De takken met de eventuele blaadjes filteren het zonlicht, waardoor het makkelijker is de oefening te doen. Richt je hoofd naar de zon. Op het moment dat het licht vervelend aan je ogen voelt, palmeer je. Hoe vaker je dit doet, hoe minder lichtgevoelig je zult worden. 4 Lichthappen Als er geen zon is, kun je ook lichthappen. Je kijkt naar de bewolkte lucht, knippert zachtjes met je ogen en laat het licht je ogen binnen stromen. 5 Herinnering en verbeelding Dr. Bates onderzocht al zijn patiënten met een retinoscoop. Hiermee kon hij zien wat er met de ogen gebeurde bij bepaalde oefeningen. Hij merkte op dat klachten als bijziendheid en staar verdwenen als mensen aan iets fijns dachten. Zodra ze aan iets vervelends dachten kwam het oogprobleem onmiddellijk weer terug. Aan de achterkant van de hersenen zit het visuele centrum. Als je slecht ziet, maak je gebruik van slechts een klein stukje van dit visuele centrum. Je kunt je voorstellen dat je het hele visuele centrum activeert zodra je je iets herinnert of iets visualiseert.hoe pas je herinneren toe?denk aan iets waar je een positieve herinnering aan bewaart. Bijvoorbeeld: een knuffeltje. Het hoeft niet visueel te zijn, het kan ook een liedje zijn of de appeltaart die je moeder bakte voor je verjaardag en die je nog kunt ruiken of proeven. Een gevoel is ook goed. Al deze herinneringen activeren je visuele centrum. Je kunt deze herinneringen ook met elkaar combineren. Als je bijvoorbeeld een knuffeltje hebt waar je een goede herinnering aan hebt, dan kun je denken aan een klein stukje, bijvoorbeeld aan het kapotte oortje, of het grappige snuitje. Want: je een klein stukje herinneren is makkelijker dan aan een heel groot beeld denken. Probeer je te herinneren hoe het kapotte oortje voelde als je het aanraakte, hoe het knuffeltje rook. Misschien weet je zelfs nog hoe het proefde als je het oortje in je mond stopte. Is er een liedje dat bij je opkomt als je aan het knuffeltje denkt? Oefen ermee door een aantal keren per dag in je herinnering terug te gaan. Voel wat het doet met de spanning in je ogen. Misschien merk je dat je beter gaat zien als je dit doet.hoe pas je verbeelding toe?bij het kijken naar een letter kun je heel goed jeverbeeldingebruiken. Kijk bijvoorbeeld naar deze punt. Beweeg heen en weer in de punt. Sluit vervolgens je ogen en stel je voor dat het wit witter wordt en het zwart zwarter. Zeg dat ook voor jezelf: wit is witter, zwart is zwarter. Doe dit tien keer en kijk dan weer naar de punt. Lijkt wit witter en zwart zwarter? Dr. Bates noemde dit de zwarte-punt-techniek. 20

21 7 Van spanning naar ontspanning Het is apart hoe het werkt in het menselijke lichaam. Ons lichaam voelt zich het prettigst als het ontspannen is. Dan gaat alles makkelijk en voelt het lichaam warm en aangenaam aan. Maar toch schieten het lichaam en de ogen snel weer in de spanning. Toen ik mijn eerste flits had van scherp zien had, dacht ik even: Wow, dat is mooi. En floep, het was weer weg. Verdwenen. En ik merkte de verstarring bij mezelf op. De spanning was snel weer terug. Goed zien betekent loslaten, loslaten, loslaten. Goed zien is steeds weer verandering zien. Dit betekent dus ook dat je de controle moet loslaten. Maar ons verstand, ons intellect wil die controle graag houden. Ik heb mijn eigen weg naar goed zien ervaren als een proces van het loslaten van de controle. Ik heb ervaren dat dit niet altijd een makkelijk proces is, zeker niet in onze maatschappij. Zeker als ik wilde dat alles op rolletjes liep kon ik snel stress ervaren. Ervoor zorgen dat mijn kinderen op tijd op school kwamen was bijvoorbeeld al iets waar ik voor mijn gevoel controle over moest hebben. Dat riep de nodige stress op. Door mijn ogen te leren ontspannen en steeds meer de controle los te laten, is mijn leven er een stuk aangenamer op geworden. Ik ervaar steeds minder de druk van het moeten. Het wegbrengen van de kinderen 's ochtends gaat meestal gemakkelijker. Natuurlijk zijn er nog wel momenten dat ik druk en stress ervaar. Ik merk dit altijd direct aan mijn ogen. Ik voel de spanning in mijn oogspieren. Ik ga slechter zien. Als ik dat merk stel ik aan mezelf de vraag wat er aan de hand is. Dan realiseer me dat ik bijvoorbeeld zenuwachtig bent vanwege een workshop die ik ga geven. Alleen al door dit te zien, de oorzaak van de spanning te achterhalen, ga ik meteen weer beter zien. Ik wens je veel succes op jouw pad naar natuurlijk zicht. Als je het leuk vindt om meer te lezen over hoe het mij is vergaan, kan ik je mijn boek Moeiteloos kijken zonder bril aanraden. Karin Hogenboom 1 21