Atex regels algemeen. Werkzaamheden in zoneringen. Gasmetingen. Vonkvrij gereedschap

Transcriptie

1 AX, voorschriften en beheersmaatregelen Pagina : 1 van 10 xplosiegevaar Op verschillende Z s bij HH bestaat het risico van gasexplosiegevaar als gevolg van de aanwezigheid of vorming van explosieve gasmengsels. onform de vereisten van de uropese richtlijn 99/92/G (AX 137) heeft HH maatregelen getroffen om het gasexplosiegevaar te beheersen. Voor wat betreft de aanwezige apparatuur zijn ook maatregelen opgesteld (AX 95). Als onderdeel van de maatregelen zijn voorschriften verbonden aan de aanwezigheid van personen en het uitvoeren van werkzaamheden in gebieden met gasexplosiegevaar. Deze maatregelen zijn in dit voorschrift vastgelegd. Atex regels algemeen erkzaamheden in zoneringen abel beschermingsprincipes tegen ontsteken Gasmetingen erkzaamheden aan gascircuits en gistingstanks Vonkvrij gereedschap Gemaakt op / AX Voorschriften en beheersmaatregelen.docx

2 AX, voorschriften en beheersmaatregelen Pagina : 2 van 10 1 Atex regels algemeen Aanduiding gezoneerde gebieden xplosiegevaar bestaat vanwege biogasproductie of stofvorming op de volgende Z s: Z Den Helder; Z Alkmaar Z Beverwijk Z Heiloo Z Zaandam-oost D Vanwege explosiegevaar zijn op basis van de P (gasexplosiegevaar) de installaties in deze gebieden beoordeeld en zijn zoneringen vastgesteld. Deze zoneringen zijn op tekeningen aangegeven. De tekeningen zijn opgenomen in het xplosieveiligheidsdocument. en kopie van deze tekeningen is altijd aanwezig op de Z s en D. Markering in het veld n de installatie zijn de gezoneerde gebieden gemarkeerd door een gele belijning en/of waarschuwingsbordjes met de tekst "X". De belijning is soms op de vloer aangebracht of op andere wijze ingevuld. De bordjes zijn in elk geval aanwezig op de meest voor de hand liggende plaatsen waar men de gezoneerde gebieden binnenloopt. 1.1 isen aan apparatuur in gezoneerde gebieden Apparatuur in gezoneerde gebieden dient te voldoen aan de vereisten volgens de AX. Dit geldt voor zowel & als installaties. De eisen die gesteld worden verschillen per gebied en zijn vastgelegd op de zoneringtekeningen. n het kader van de AX bestaat voor een deel van de apparatuur een plan tot aanpassing of wordt een eigen verklaring afgegeven. Ook kan voorzien worden in beheersing door LL meting in combinatie met afschakelen. n algemene zin kan over de eisen aan apparatuur het volgende gezegd worden: Apparatuur die extern aangekocht wordt en geschikt is voor gebruik in gasexplosiegevoelige gebieden heeft een markering als onderstaand. De belangrijkste parameters voor de beoordeling van de geschiktheid in een bepaald gebied zijn vet weergegeven. XXXX x 2 G ex d 1 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (1) Aanduiding overeenstemming met uropese normen (2) enmerknummer van de erkende keuringsinstantie (3) enmerk voor het vermijden van explosie (volgens AX) (4) Apparatengroep: voor ons altijd : bovengrondse toepassing (5) ategorie: 2 voor toegestaan in zone 1 en 2, 3 voor toegestaan in zone 2 (6) xplosie-omgeving: G = gasexplosie; D = stofexplosie (dust) (7) xplosieveilig volgens uropese normen (8) Beschermingsprincipe tegen ontsteken. ategorie (5) is gerelateerd aan principe (zie tabel in bijlage); (9) xplosiegroep of gasgroep, gerelateerd aan de maximaal toelaatbare spleetgrootte. oegelaten maximale spleetgrootte is verschillend voor verschillende gassen (zie tabel hierna) (10) emperatuurklasse: maximale oppervlaktetemperatuur, 1= tot 450 ; 2= tot 300 ; 3= tot 200 ; 4= tot 135 ; 5=tot 100 ; 6=tot 85. oegelaten waarde is afhankelijk van type gas (zie tabel hieronder). Gemaakt op / AX Voorschriften en beheersmaatregelen.docx

3 AX, voorschriften en beheersmaatregelen Pagina : 3 van 10 abel 1: toegestane parameter waarden voor temperatuurklasse en gasgroep Gas A B aterstofgas X V V V V V Propaan V V V V V V V V V Methaan V V V V V V V V V thanol V V V V V V Zwavelwaterstofgas X V V X = codering voldoet niet V = codering voldoet 1.2 Verblijf in gezoneerde gebieden Voor verblijf binnen de gebieden gemarkeerd met gele belijning en bebording gelden de volgende voorschriften: Aanstekers, lucifers Aanstekers en lucifers mag men in het gezoneerde gebied niet bij zich dragen. Deze middelen kan men in de controlekamer achter laten. Het verbod om in de installatie te roken is op andere wijze reeds vastgelegd en geldt uiteraard zeer nadrukkelijk in gezoneerde gebieden. ledingseisen n gezoneerde gebied moeten halfgeleidende/anti statische veiligheidsschoenen gedragen worden. De standaard veiligheidsschoenen voldoen aan deze eis. r zijn geen eisen aan type kleding. n verband met statische ontladingen is het verboden om zich in gezoneerde gebied van kleding te ontdoen. Mobiele communicatie apparatuur Men mag geen mobiele communicatie apparatuur bij zich dragen die niet voldoet aan de onder 2.2 gestelde eisen. ommunicatie apparatuur dient daarom in de controlekamer achter te blijven. Alleen uitzetten is onvoldoende. De apparatuur vormt namelijk ook in uitgeschakelde toestand een mogelijke ontstekingsbron, bijvoorbeeld wanneer de apparatuur op de grond valt en de batterij vrijkomt. Op het lichaam gedragen (kleine) elektronische apparatuur Het gaat bijvoorbeeld om een sleutel met afstandbediening, polshorloges, hoortoestellen, medische apparatuur. Deze mogen in de gezoneerde gebieden gedragen worden mits men deze tegen vallen beschermd bij zich draagt. Het verwisselen van batterijen of andere handelingen met deze apparatuur dient buiten het gezoneerde gebied plaats te vinden. De drager dient er van overtuigd te zijn dat de apparatuur in goede staat is. Voertuigen/transportmiddelen Het is niet toegestaan om zich met een voertuig, fiets of ander transportmiddel binnen gezoneerd gebied te bevinden. Zaklampen Men mag geen zaklampen bij zich dragen die niet voldoen aan de gestelde eisen. Gemaakt op / AX Voorschriften en beheersmaatregelen.docx

4 AX, voorschriften en beheersmaatregelen Pagina : 4 van 10 2 erkzaamheden in zoneringen Vóór aanvang van werkzaamheden in een Atexzone dient een Atex werkplan te worden opgesteld en doorgenomen met betrokken partij(en). Voor werkzaamheden in gezoneerde gebieden gelden aanvullend op de eisen uit 1.2 (verblijf in gezoneerde gebieden) de volgende eisen: abel 2: Overzicht toegestane werkzaamheden in gezoneerde gebied Activiteit Zone 0 Zone 1 Zone 2 * Gasvrije installatie ** Brandgevaarlijk werk (kans op vonkverspreiding) zoals lassen, slijpen, snijden en X X X LL boren,... Vonkend gereedschap zonder vonkverspreiding, elektromoffen X X LL LL teigerbouw en sleutelen erken met uitsluitend explosieveilig gereedschap (zie vereisten paragraaf 2.2) X LL LL LL V V V V X = niet toegestaan; LL = toegestaan met LL meting; V = toegestaan * ncl. niet gezoneerde gebieden binnen de gele belijning/x bebording ** Zie hoofdstuk 5 gascircuits en gistingstanks Brandgevaarlijke werkzaamheden (Bijvoorbeeld: lassen, slijpen, snijden, boren) Brandgevaarlijke werkzaamheden zijn werkzaamheden waarbij de kans op vonkverspreiding zeer groot is. Dergelijke werkzaamheden mogen in geen geval in gezoneerd gebied uitgevoerd worden. Brandgevaarlijke werkzaamheden mogen slechts uitgevoerd worden indien de afdeling gasvrij is gemaakt. erkzaamheden met apparatuur en gereedschap die niet voldoet aan de x eisen Voor werkzaamheden die worden uitgevoerd met apparatuur die niet voldoen aan de x eisen maar die geen verspreiding van vonken kan veroorzaken, geldt de volgende regel. Het gaat dan onder andere om: lektrisch handgereedschap; Meetinstrumenten, (digitale) fotocamera's, P laptops, mobiele telefoons; lektromoffen. Met deze apparatuur mogen werkzaamheden worden uitgevoerd in zone 2 wanneer tegelijkertijd met het gebruik continu de concentratie explosief gas (LL) gemeten wordt. Van belang is dat de meting in de directe omgeving van het apparaat plaats vindt. anneer de meting uitwijst dat 10% LL overschreden wordt, dan dienen de werkzaamheden onmiddellijk gestaakt te worden en de apparatuur uitgeschakeld te worden. n situaties waarin met zekerheid of grote waarschijnlijkheid vaststaat dat explosief gas vrijkomt (bijvoorbeeld bij inzet voor het verhelpen van processtoringen of defecten aan de installaties met explosief gas) mag deze regel niet toegepast worden. n zone 1 is werken met apparatuur die niet voldoet aan x eisen niet toegestaan. teigerbouw, sleutelwerkzaamheden; teigerbouw en sleutelwerk is in zone 1 toegestaan wanneer tegelijkertijd met het gebruik continu de concentratie explosief gas (LL) gemeten wordt behalve voor zone 1 met gasgroep (waterstofgas) want daar dient vonkvrij gereedschap toegepast te worden. Van belang is dat de meting in de directe omgeving van het apparaat plaats vindt. anneer de meting uitwijst dat 10% LL overschreden wordt, dan dienen de werkzaamheden onmiddellijk gestaakt te worden. Gemaakt op / AX Voorschriften en beheersmaatregelen.docx

5 AX, voorschriften en beheersmaatregelen Pagina : 5 van 10 leutelwerk aan apparaten die inwendig zone 0 geclassificeerd zijn vanwege de mogelijke aanwezigheid van waterstofgas, mag uitsluitend uitgevoerd worden met vonkvrij gereedschap. Ook hier geldt dan de eis om de LL gedurende de werkzaamheden te meten en bij overschrijding van 10% LL het werk te staken. n situaties waarin met zekerheid of grote waarschijnlijkheid vaststaat dat explosief gas vrijkomt (bijvoorbeeld bij inzet voor het verhelpen van processtoringen of defecten aan de installaties met explosief gas) mag deze regel niet toegepast worden. erkzaamheden met apparatuur en gereedschap dat voldoet aan de x eisen n geval apparatuur of gereedschap gebruikt wordt dat voldoet aan de vereisten zoals genoemd in paragraaf 2.2, dan gelden geen aanvullende eisen. Men dient er wel op bedacht te zijn dat alle onderdelen waarmee men werkt aan de eisen voldoen. erkzaamheden bij >10% LL (of grote kans explosieve atmosfeer) n situaties waarin met zekerheid of grote waarschijnlijkheid vaststaat dat explosief gas vrijkomt (bijvoorbeeld bij processtoringen of defecten aan de installaties met explosief gas) en er concentraties gas > 10% LL gemeten worden, dan dienen alle werkzaamheden gestaakt te worden en de omgeving ontruimd te worden. n dergelijke situaties dient met de installatie omgegaan te worden als ware deze als zone 0 geclassificeerd. De voorkeurvolgorde van inzet is dan: door middel van stilleggen installatie(delen) zo spoedig mogelijk gevaar opheffen (zie Gasvrij maken ); gebruik maken van gereedschappen geschikt voor zone 0 (intrinsiek veilig); Gasvrij maken van de afdeling eneinde bepaalde werkzaamheden mogelijk te maken kan de afdeling gasvrij gemaakt worden. Dit wil zeggen dat door het treffen van maatregelen zoals het stoppen van reacties, het stilleggen van processen en het spoelen of inertiseren van vaten/reactoren zodat de condities waarbij gas kan vrijkomen weggenomen worden. Zodra een afdeling gasvrij is opgeleverd, vervallen tijdelijk de vereisten aan apparatuur en verblijf (zie 2.3 en 2.4). en onderdeel van het gasvrij maken van de afdeling is altijd het meten van de concentratie explosief gas voor aanvang van de werkzaamheden. s niet uit te sluiten dat door na-reactie nog gassen gevormd worden, dan dient continu gas gemeten te worden op strategisch gekozen punten. anneer bij meting de 10% LL gasconcentratie overschreden wordt, mogen werkzaamheden niet (langer) worden uitgevoerd. Het xplosieveiligheidsdocument De AX schrijft voor dat het bedrijf zorg dient te dragen voor een xplosieveiligheidsdocument. HH heeft de documentatie die onderdeel uitmaakt van het xplosieveiligheidsdocument opgenomen in: De technische (zonerings)tekeningen. pecificatie en certificaten van equipement en equipementonderdelen in equipement files; De inhoud van dit voorschrift. Gemaakt op / AX Voorschriften en beheersmaatregelen.docx

6 AX, voorschriften en beheersmaatregelen Pagina : 6 van 10 3 abel beschermingsprincipes tegen ontsteken Materiaal bevat geen ontstekingsbronnen Ontplofbare atmosfeer kan ontstekingsbron niet bereiken Ontsteking kan zich niet naar de omgeving voortplanten, ontploffing beschadigt het materieel niet Beschermingsprincipe Beschermingswijze Aanduiding orm ategorie/zone ntrinsiek veilig ia ntrinsiek veilig ib nergie begrensd nl Verhoogde e - veiligheid iet-vonkend na nwendige overdruk p Olievulling o ngieten in massa m Hermetisch dicht n Beperkt ademend n Doorstroming O-- beperkend omhulsel Fr Vereenvougd inwendige overdruk (in ontwikkeling) np Drukvast omhulsel d Zandvulling q * Aanvullende bepalingen categorie 1 worden gegeven in X = niet toegestaan 1* 2 3 V V V Gemaakt op / AX Voorschriften en beheersmaatregelen.docx

7 AX, voorschriften en beheersmaatregelen Pagina : 7 van 10 4 Gasmetingen Het doel van deze werkinstructie is het geven van richtlijnen ten aanzien van gasdetectie en aanvullende maatregelen in ruimten met classificatie zone 1 of 2 zonder permanente gasdetectie. Het betreft onder meer de regelruimten op biogasinstallaties en bij reduceer-, meet- en regel- en exportstations van aardgas. itgangspunten o mobiele gasdetectie in ruimten met classificatie zone 1 of 2 is verplicht; o indien derden zonder toezicht gaan werken in bovengenoemde ruimten dan dienen deze voldoende geïnstrueerd te worden. Verantwoordelijkheden o de regiomanager is er voor verantwoordelijk dat alle ruimten met classificatie zone 1 of 2 zonder permanente gasdetectie worden betreden met mobiele gasdetectie; o de vergunningverlener is verantwoordelijk voor de instructie van derden. erkwijze zie procedureschema en toelichting. Procedureschema Methaangas of H2 of Biogas of Aardgas of Zuurstof < 19 % ee uik je gas? ee Ja Ja Verplicht mobiel gasdetectie meenemen > 10 % LL? Gaat de dectie in alalrm? Ja erk uitvoeren onder procedure Besloten ruimte ee uimte vrijmaken van gas Gemaakt op / AX Voorschriften en beheersmaatregelen.docx

8 AX, voorschriften en beheersmaatregelen Pagina : 8 van 10 oelichting Verplicht gas detecteren Mobiele gasdetectie is verplicht indien: - echnici, of derden in opdracht van HH, een ruimte, die is voorzien van aanwijsbord willen binnengaan voor het uitvoeren van werkzaamheden. Zij dienen bij het betreden en aansluitend op meerdere plaatsen in de ruimte een controle op de aanwezigheid van gas uit te voeren. ijdens het uitvoeren van de meting mag zich slechts 1 persoon in de ruimte bevinden. - echnici, of derden in opdracht van HH, in een ruimte (geodoriseerd) gas ruiken. De meting moet met daartoe geschikte gasdetectie-apparatuur plaatsvinden..b.: Bij het gebruik van een explosiemeter met een meetbereik van 0-100% LL zal bij een gasconcentratie > 100% LL een te lage waarde worden gemeten. Bij hoge gasconcentraties zelfs 0% LL. itvoeren werkzaamheden - Bij een gemeten gasconcentratie < 10% LL is de ruimte op zich veilig voor het uitvoeren van werkzaamheden; - Bij aangetoond gas dient de oorsprong te worden opgespoord en verholpen. Maatregelen nemen - Bij een gemeten gasconcentratie > 10% LL: - Bij solitair werken de ruimte direct verlaten en deskundige assistentie inroepen. - Maatregelen nemen om het betreden van de ruimte door anderen te voorkomen tot na de reparatie; - ndien 2 personen aanwezig zijn, waarvan tenminste 1 volledig bevoegd regiotechnicus, de ruimte direct maximaal ventileren. - Aansluitend de oorzaak van de lekkage opsporen en verhelpen alvorens de voorgenomen werkzaamheden uit te voeren. - n alle andere gevallen de ruimte direct verlaten, betreden door anderen voorkomen en deskundige assistentie inroepen. Alarm instellingen combimeters HH Gas: H 2 O 2 %LL O Laag alarm 3ppm 19,5% 10% 50ppm Hoog alarm 5ppm 22,5% 20% 150ppm ijdgewogen gemiddelde 1,6ppm nvt nvt 25ppm B: zet bij langdurige werkzaamheden de gasmeter niet uit tijdens pauzes ivm de tijdgewogen gemiddelde meting. Gemaakt op / AX Voorschriften en beheersmaatregelen.docx

9 AX, voorschriften en beheersmaatregelen Pagina : 9 van 10 5 erkzaamheden aan gascircuits en gistingstanks n deze werkinstructie, die betrekking heeft op ruimten met apparatuur, zoals de gistingstank, de gashouder of andere gasbevattende apparatuur, wordt beschreven welke gevaren hier kunnen optreden en welke veiligheidsmaatregelen noodzakelijk zijn. Ook hier worden in onderling overleg gevaaraspecten en veiligheidsmaatregelen doorgenomen en voorzieningen aangebracht. a afloop van de werkzaamheden worden controles uitgevoerd en vindt de veilige overdracht plaats. De ingevulde en gecontroleerde werkvergunning moet ter plaatse aanwezig zijn. erkmethoden en veiligheidsmaatregelen Hieronder worden de werkmethoden en veiligheidsmaatregelen beschreven voor het in en buiten bedrijf stellen van gascircuits, gashouder en gistingstank. Vóór het opstarten, na het stilleggen en tijdens herstelwerkzaamheden moeten alle procesonderdelen welke met biogas in aanraking komen op een zodanige wijze (b.v. met stikstof) worden geïnertiseerd dat geen explosief mengsel kan ontstaan. Bij het aflaten van uitgegist slib uit de tank mag geen lucht in de gistingstank treden. egelmatig moeten metingen van het zuurstof-, en methaan- of kooldioxidegehalte in het biogascircuit (b.v. in de gistingstank) worden uitgevoerd. Aanvullen werkmethoden oodzakelijk bij alle werkzaamheden is dat goede afspraken zijn gemaakt, de circuits zijn afgesloten, de gehele procedure deskundig begeleid wordt, rekening wordt gehouden met zwavelwaterstof en stankhinder en de procedure overeenkomt met de richtlijnen van de voor de installatie verleende hinderwetvergunning. Opmerkingen Bij alle uit te voeren gasmetingen met draagbare gasmeetapparatuur door de meetbevoegde(n) moet rekening gehouden worden met de (persoonlijke) veiligheid. De gasconcentraties zwavelwaterstof en methaan kunnen hoog zijn. Gebruik van adequate adembescherming (bijvoorbeeld perslucht- of verse luchtmasker) kan noodzakelijk zijn. Gemaakt op / AX Voorschriften en beheersmaatregelen.docx

10 AX, voorschriften en beheersmaatregelen Pagina : 10 van 10 6 Vonkvrij gereedschap n deze werkinstructie, die betrekking heeft op ruimten met (verhoogd) brand- of explosiegevaar, wordt met de werkvergunning nagegaan, welke gevaaraspecten de betreffende werkzaamheden met zich meebrengen en welke veiligheidsmaatregelen genomen dienen te worden. De procedure gaat ervan uit dat de betrokkenen in onderling overleg de gevaaraspecten en veiligheidsmaatregelen doornemen en voorzieningen treffen. a afloop van de werkzaamheden worden controles uitgevoerd en vindt een veilige overdracht plaats. Het ingevulde en gecontroleerde formulier moet ter plaatse aanwezig zijn met een afschrift.. Vonkvrije gereedschappen zijn gemaakt van de legering Beryllium-oper of Aluminium-Brons. Deze gereedschappen kunnen worden toegepast in gas- en explosiegevaarlijke omstandigheden. Vonkvrije gereedschappen hebben een scala aan kenmerken die men niet bij conventionele gereedschappen zal aantreffen, zoals: 1. Vonkvrije gereedschappen, zoals de soortnaam al aangeeft, kunnen geen vonken veroorzaken en zijn dus absoluut veilig in explosiegevaarlijke omgevingen. 2. Alle gereedschappen worden gesmeed en zijn daardoor sterker dan gegoten producten. 3. Deze hoogwaardige gereedschappen zijn hard gemaakt met een speciaal oliebad zodat een hardheid van ockwell 45 wordt gehaald (O). 4. Vonkvrije gereedschappen zijn niet magnetisch; ze trekken dus geen vuil aan en kunnen gevoelige apparatuur niet magnetisch verstoren. 5. Door de karakteristieken van het materiaal zijn deze gereedschappen corrosiebestendig. 6. r is een breed assortiment beschikbaar van verstelbare moersleutel tot beitel, van hamer tot schraper. 7. Door het flexibele productieproces is het mogelijk op verzoek van de gebruiker gereedschap aan te passen en/of te fabriceren. Gemaakt op / AX Voorschriften en beheersmaatregelen.docx