Sonnevelt Opleidingen Levenscoach

Transcriptie

1

2 Beste lezer, Als student bij Sonnevelt heb je altijd een streepje voor. Naast het lesmateriaal willen we onze studenten altijd de gelegenheid geven zich verder te verdiepen in hun vakgebied. In dit e-book vind je een selectie van een aantal achtergrondartikelen die op onze website staan gepubliceerd. Als je denkt dat een van de artikelen ook voor iemand anders interessant kan zijn, dan mag je dit e-book gerust doorsturen. Ik wens je veel inspiratie toe bij het lezen. Hartelijke groet, Albert Sonnevelt

3 De succesfactoren bij levenscoaching ing is een traject waarbij een levenscoach probeert om zijn cliënt, de coachee, te helpen zijn leven op de rails te zetten. Voor mensen die niet tevreden zijn met hun leven, maar niet weten hoe ze het kunnen veranderen, kan levenscoaching een uitkomst zijn. Bij levenscoaching kijkt een coach heel breed naar je leven: je gezinsituatie, je werk, je karakter, je levensvisie en levensvragen passeren allemaal de revue. Samen met de coach stel je doelen op die je na een aantal coachingsessies wilt hebben bereikt. Samen maak je een stappenplan om die doelen te bereiken, een methode die niet alleen goed klinkt, maar ook goed blijkt te werken, zo blijkt uit wetenschappelijke onderzoeken. Een succesvolle start bij levenscoaching Allereerst blijkt dat bij coachingtrajecten met een externe coach, vier factoren van belang zijn voor het slagen van het traject. Allereerst moet de coachee echt bereid zijn te veranderen, daar dingen voor aan de kant willen zetten en moeilijke stappen moet durven te nemen. Verder is natuurlijk de manier waarop de coach zelf volhoudt van belang. Ook de professionaliteit van de coach is belangrijk, net als de mate waarin de coachee zijn doelen en verwachtingen kan verwoorden. Alleen als aan deze voorwaarden is voldaan, kan levenscoaching een kans van slagen hebben. Succesfactoren tijdens een levenscoachingtraject Tijdens het levenscoachingtraject zijn weer andere succesfactoren van belang. Zo draagt een goed zelfbeeld van de coachee bij aan het slagen, evenals de resultaatgerichtheid en de kwaliteit van zelfreflectie tijdens de levenscoaching. Verder is het natuurlijk belangrijk dat de doelen duidelijk blijven. Opvallend in de onderzoeksresultaten van diverse onderzoeken is dat het ook belangrijk is dat de coachee het gevoel heeft dat hij inspanning moet leveren, dat het niet vanzelf gaat. Blijkbaar is dat iets wat stimulerend kan werken voor de coachee om de levenscoaching vol te houden. Ook zijn natuurlijk de competenties van de coach van belang. De coach moet zijn coachee goed kunnen analyseren en kunnen begeleiden. Ook de emotionele steun die de coach biedt is van groot belang voor het slagen van de levenscoaching. De opleiding leidt je op tot een professional die mensen begeleidt naar een succesvoller leven. Je leert mensen te begeleiden bij levensvragen en bij het stellen van doelen. Op de Open dag kun je je vragen stellen aan een van de docenten van deze opleiding.

4 Eerstelijnspsychologie met een opleiding psychologie? Na een opleiding psychologie kun je als psycholoog op veel verschillende terreinen aan het werk. Er zijn bijvoorbeeld psychologen werkzaam in zorginstellingen, bij de overheid, als arbeidspsycholoog of als onderzoeker. Andere wijden zich aan de eerstelijnspsychologie. Maar hoe word je eerstelijnspsycholoog? Eerstelijnspsychologie is dicht bij huis Eerstelijnspsychologie is psychologie dicht bij huis. Huisartsen sturen patiënten door naar een eerstelijnspsycholoog voor allerhande psychische problemen en belemmeringen. Het kan bijvoorbeeld gaan om rouwverwerking, traumaverwerking of depressies, maar ook om klachten als een burn-out en eetproblemen. Ook als psychisch sterke mensen tijdelijk met zichzelf of een karaktereigenschap van zichzelf in de knoop zitten, kan eerstelijnspsychologie een oplossing zijn. Eerstelijnspsychologie, persoonlijk en laagdrempelig Het eerste gesprek met een eerstelijnspsycholoog is altijd een intakegesprek. De psycholoog brengt je problemen in kaart en doet eventueel aanvullende tests. Soms is een tweede intakegesprek nodig. Vervolgens bekijkt de psycholoog of eerstelijnspsychologie de juiste methode is. Eventueel verwijst hij door naar een psycholoog die een opleiding psychologie in een bepaalde specialisatie heeft gedaan. Anders dan bij de GGZ doet de psycholoog dus zelf de intake. Dat maakt eerstelijnspsychologie persoonlijk en laagdrempelig. Als eerstelijnspsycholoog krijg je dan ook lang niet altijd zware psychische patiënten. Eerstelijnspsychologie is er juist ook voor mensen die kortdurend hulp nodig hebben om weer op de rails te komen. Opleiding psychologie: hoe word je eerstelijnspsycholoog? Op mbo-niveau wordt er geen opleiding psychologie aangeboden. Als je niet kan worden toegelaten, zul je dus eerst een opleiding moeten volgen op het hbo, bijvoorbeeld sociaal juridische dienstverlening. Daarna kun je doorstromen naar het hbo. Het hbo biedt wel een opleiding psychologie. Deze opleiding is praktisch gericht, waarbij je leert om behandelplannen uit te voeren en mensen op de rails te helpen. Ook universiteiten bieden een opleiding psychologie. Deze opleiding is gericht op het bedenken van plannen en het onderzoeken van de psychologie van de mens. Na een opleiding psychologie ben je nog geen eerstelijnspsycholoog, daarvoor moet je eerst een tweejarige opleiding eerstelijnspsychologie volgen. Psychologie is een vakgebied dat takken heeft over de hele arbeidsmarkt. Psychologie kan bedreven worden op vrijwel alle opleidingsniveaus. Voor degenen die geen jarenlange, academische opleiding willen volgen, biedt Sonnevelt Opleidingen de opleiding aan. Deze opleiding biedt de mogelijkheid om mensen te begeleiden bij hun levensvragen.

5 Psychosomatiek Wanneer je zoals het volk zo mooi zegt de geest geeft, oftewel wanneer de geest het lichaam verlaat, wordt het lichaam in enkele uren koud en stijf. Dit geeft je een indruk van de enorme impact die de geest op het lichaam heeft. Schrik Veel mensen kennen de gebruiksaanwijzing van hun mobieltje beter dan die van hun eigen lichaam. - Henk Fransen Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat bij een heftige schrik het lichaam verstijft, de ademhaling stokt en het hart in de keel bonst. Of, om een prettiger gevoel te nemen, hoe een gevoel van verliefdheid vlinders in je buik geeft. Elk gevoel heeft een uitwerking op het lichaam: een algemene werking en een meer specifieke werking. Bovenbeschreven schrik en verliefdheid bijvoorbeeld, hebben enerzijds een effect op het hele lichaam, anderzijds hebben ze een specifieke werking, een werking op specifieke organen. Zo wordt in de Chinese geneeskunde aan elk orgaan een ander gevoel toegekend. De gezonde uitdrukking van het gevoel heeft een voedende uitwerking op het orgaan en een vastzittend of geblokkeerd gevoel heeft een negatieve uitwerking. Zo kan in de Chinese geneeskunde een pijnlijk verdriet met name de longen bezwaren en een kwetsing in de liefde het hart neerdrukken. Niks nieuws onder de zon Sommige mensen geloven niet in de Chinese geneeskunde. Toch zeggen de Chinezen geen rare dingen, want ook in onze eigen volksgezegden vinden we deze wijsheden terug. Zo zeggen ook wij dat een groot verdriet verstikkend kan werken (longen) en dat een diepe kwetsing het hart kan breken (hart). Het lijkt er dus op dat overal ter wereld mensen iets hebben aangevoeld over de relatie tussen lichaam en geest, tussen emoties en organen. Het is boeiend dat deze relatie de laatste tientallen jaren ook onderwerp is geworden van tal van wetenschappelijke studies. Eind vorige eeuw zijn er tientallen psychologische onderzoeken verschenen die relaties leggen tussen het veelvuldig optreden van bepaalde emoties en ziekten. Deze relaties zijn niet zelden frappant en komen vaak overeen met onze eigen volkswijsheden en ook die uit China. Lichaamstaal, orgaantaal en celtaal De geest drukt zich dus uit in het lichaam en de organen en deze uitdrukking gaat door tot op celniveau. Op het niveau van het lichaam noemen we deze uitdrukking lichaamstaal. Op dezelfde manier kunnen we op het niveau van de organen en cellen spreken van orgaantaal en celtaal. Wanneer je interesse hebt in hoe emoties zich uitdrukken in het lichaam zul je die taal moeten leren spreken en net zoals bij een echte taal heb je dan woorden nodig en ook grammaticaregels. Wanneer je op die manier een woordenschat opbouwt en je leert deze woorden op de juiste wijze combineren, dan heb je een goede basis gelegd. Nu kun je in de praktijk deze taal verder oefenen.

6 De woorden Wat zijn de woorden van orgaantaal? De belangrijkste ingang die ik daartoe ken zijn de volksgezegden en spreekwoorden. Deze geven werkelijk een schat aan informatie over de betekenis van organen en lichaamsdelen; zoals we al eerder besproken hebben een verstikkend verdriet en een gebroken hart. Er zijn echter nog zoveel meer voorbeelden: door de knieën gaan, het ligt zwaar op de maag, lange tenen hebben, gal spugen, het op de lever hebben, hardnekkig zijn, je hoofd ergens over breken, enzovoorts. Verzamel de komende maanden eens spreuken en gezegden en ik doel dan natuurlijk vooral op uitspraken die te maken hebben met het lichaam, met een lichaamsdeel of met een orgaan. Het is een uitstekend woordenboek om mee te beginnen. Test het eens uit op jezelf Wanneer je dan een klacht hebt of je hebt van jongs af aan een gevoelig plek in je lijf, onderzoek dan eens aan de hand van deze spreekwoorden of het je iets te vertellen heeft. Daarnaast kunnen associaties je ook helpen om je eigen wijsheid erbij te betrekken, naast natuurlijk de kennis die je misschien uit andere geneeswijzen hebt opgedaan. Wanneer je bijvoorbeeld Chinese geneeskunde hebt bestudeerd, kun je ook die kennis gebruiken voor een beter begrip. De meeste mensen zijn ook wel bekend met de boeken van Christiane Beerlandt en Dethlefsen en Dahlke, respectievelijk De sleutel tot zelfbevrijding en De zin van ziek zijn. Het zijn zeg maar de bijbels op het gebied van de psychosomatiek. Toch houd ik er persoonlijk van om de diepere betekenis van ziekten met degene waar het om gaat, te ontdekken. Ik merk keer op keer dat de oplossing zich in een open gesprek vanzelf toont. Laat ik je daarvan een voorbeeld geven. Praktische demonstratie Ik vraag tijdens een workshop psychosomatiek of iemand naar voren wil komen om een demonstratie te geven voor de groep. Een vrouw biedt zich aan en komt naast me zitten. Ik vraag haar wat ze zou willen onderzoeken. Ze vertelt me dat ze een schildklierpro-bleem heeft, haar schildklier is te groot en werkt niet goed. Ik vraag haar of ze een spreekwoord of een gezegde kent dat daarmee te maken heeft. Ze zegt: Het zit in mijn keel en ik associeer het met het gevoel dat het me naar de keel grijpt. Na een stilte vraag ik haar wat haar dan naar de keel grijpt. Ze vertelt me dat mensen haar nooit begrijpen en dat dat haar enorm benauwt. Ze zegt: Ik doe altijd enorm mijn best om mensen te bereiken, maar het lijkt wel alsof ik altijd de verkeerde dingen zeg. Terwijl ze nog meer vertelt zie ik de doorbloeding in haar hals toenemen en er ontstaan rode huidvlekken. Daarnaast herinner ik me dat ik deze vrouw vanmorgen twee keer met iemand zag praten, terwijl ze aan de boord van haar shirt trok alsof ze het benauwd had. Communicatie Ik vraag de vrouw: Waar staat de keelchakra voor? Zij zegt: Die staat voor het jezelf uiten. Ik zeg dat klopt maar dat is slechts de halve waarheid. Ik vraag aan de groep waar de keelchakra voor staat. Communicatie, zegt iemand. Ik zeg: Communicatie is geen eenrichtingsverkeer. Het gaat twee kanten op. Communicatie gaat heen en weer. Om de juiste woorden uit te spreken zodat je wordt begrepen, is het belangrijk eerst goed te luisteren. Eerst moet je afstemmen en dan kun je, terwijl ik aan het praten ben, zie ik dat de vrouw sterk geëmotioneerd raakt.

7 Ik vraag: Wat is er? Met een brok in haar keel zegt ze: Mijn vader luisterde nooit naar mij en zei me altijd wat ik moest doen. Ik vroeg haar of zij luisterde naar mensen. Het was lange tijd stil. Er volgde een stilte waarin er van alles gebeurde. Daarna vraag ik haar: Wat betekent dit alles voor je? Ik ga voortaan meer luisteren naar de mensen waarmee ik praat, antwoordt ze. Wanneer ik beter afstem zullen ze ook beter begrijpen wat ik zeg. Kleine stapjes Het valt me op dat iedere keer wanneer ik met mensen op deze wijze in gesprek ga, er in korte tijd belangrijke zaken op tafel komen. Het is alsof het intunen op het lichaam onbewuste informatie in het bewustzijn brengt. Het maakt mensen puur en eerlijk en brengt het gesprek in het hier en nu. Meestal ben ik op deze manier in een minuut of vijf een belangrijk thema op het spoor. Ik vertrouw er op dat dat wat zich aandient, voldoende is. Samen onderzoeken we dan wat er nodig is om het thema te leren hanteren. Ik maak dat in het consult voor de cliënt ervaarbaar, zodat hij een positieve miniervaring krijgt van de gezonde versie van zichzelf. Dat geeft vertrouwen in het eigen kunnen. Daarna geef ik huiswerk om het in de thuissituatie te oefenen. Beter worden Hoe meer kennis je op dit vlak hebt, hoe gemakkelijker het natuurlijk wordt om een gesprek te sturen. Het feit dat deze vrouw over haar te grote schildklier begon, het haar naar de keel vloog en ze het in gesprekken duidelijk benauwd had, waren voor mij aanwijzingen dat we met een belangrijk thema bezig waren. De toegenomen doorbloeding in haar hals was voor mij een signaal dat het probleemgebied beter doorstroomde en het proces zich gunstig ontwikkelde. Ik weet verder dat de schildklier een afstemmingsorgaan is. Het stuurt vrijwel alle interne klieren in het lichaam aan, maar kan dat alleen goed doen wanneer het rekening houdt met de voortdurende terugkoppeling van deze interne organen. Een schildklier moet dus heel goed kunnen luisteren om zijn werk goed te doen. Al deze kennis en observaties hielpen me om het gesprek te sturen en een voor deze vrouw belangrijke oplossing te vinden. Kanttekening Wanneer je je meer in psychosomatiek gaat verdiepen en er ook mee wilt gaan werken, vind ik het volgende van belang. Ik denk dat de invloed van de geest en emoties op het lichaam vrijwel altijd een rol spelen, de ene keer is deze rol klein, een andere keer groot. Door zaken alleen maar psychosomatisch te bekijken, denk ik dat dat geen recht doet aan alle andere oorzaken die een rol spelen bij ziekte en gezondheid. Wel kan het betrekken van psychosomatische factoren vaak een positieve bijdrage leveren aan herstelprocessen en aan de afweerkracht van het lichaam. Bron: Henk Fransen Om mensen beter te kunnen begeleiden bij hun emoties biedt de opleiding je veel praktische handvatten. Je leert hoe je cliënten op professionele manier moet begeleiden in hun groeiproces.

8 Doelen formuleren doe je zo! Iedereen stelt zichzelf doelen. Het stellen van een doel gebeurt altijd vanuit een zekere ambitie om de huidige situatie te veranderen. Het stellen van een doel is makkelijk, maar voor veel mensen is het realiseren daarvan juist moeilijk; ze weten niet precies welke stappen ze moeten zetten om hun doel te bereiken. Ga maar eens na hoeveel mensen jaarlijks voortijdig hun Nieuwjaarsvoornemens weer hebben laten varen. Het formuleren van doelen, waar gaat het mis? Wanneer je jezelf iets ten doel stelt, is het belangrijk het doel correct te formuleren. Vaak gaat het reeds mis bij het formuleren van een doel. Veel mensen zijn geneigd vaag en vrijblijvend hun doelen te stellen. Om met een beeldspraak een voorbeeld te geven: ze wijzen in een richting in plaats van naar een concreet doel. Bovendien dwingen ze zichzelf niet genoeg hun doel te bereiken. Ze geven zichzelf teveel ruimte om te falen. Doelen formuleren door middel van het SMART-model Succesvol doelen stellen doe je met het SMART-model. Smart staat voor specifiek meetbaar acceptabel realistisch/relevant tijdgebonden Een smart-doelstelling is richtinggevend. Het geeft exact aan wat je wilt bereiken en het stuurt je gedrag. Je weet precies wanneer je welke resultaten moet bereiken. Door smart-doelen te formuleren, is de kans veel groter dat je je doelen realiseert. Specifiek: formuleer je doel specifiek. Zorg dat het waarneembaar is wanneer je het hebt bereikt. Stel jezelf vragen als: wat wil ik bereiken? Waarom wil ik dit bereiken? Wie is erbij betrokken? Wanneer gebeurt het? Meetbaar: hoe weet je het wanneer je je doel hebt bereikt? Zorg er voor dat je altijd een meetbaar resultaat formuleert. Een smart-doel moet je kunnen zien, voelen, ruiken, horen of voelen. Acceptabel: zorg dat er draagvlak is voor het gestelde doel, met andere woorden is het gestelde doel conform je normen en waarden? Of in organisatieverband, is het volgens het beleid? Het is belangrijk écht achter het gestelde doel te staan, anders zal het doel niet worden gehaald. Realistisch/relevant: is het doel haalbaar? Zorg dat het doel bereikbaar is, maar zorg ook dat het niet té makkelijk haalbaar is, want dan vormt het geen uitdaging. Tijdgebonden: Zorg dat er een deadline is waarop het resultaat behaald/gerealiseerd moet zijn. Zorg ook hierbij dat die deadline realistisch is. Goed geformuleerde voorbeelden van gestelde doelen: Ik ga (in plaats van wil ) van 1 januari tot 31 december niet roken en ga het daarna volhouden, omdat ik dat besluit! Over twee jaar wil ik leidinggevende zijn op de afdeling Verkoop.

9 Verkeerd geformuleerde voorbeelden van doelstellingen: Ik wil een leuke baan (niet meetbaar, niet tijdgebonden, niet specifiek). Ik wil gezond worden (niet meetbaar, niet tijdgebonden, niet specifiek). Wanneer je jezelf doelen stelt, kun je jezelf een handje helpen door smart-goals te stellen. Met een realistisch, meetbaar doel is het makkelijker je doelen te bereiken en je ambities na te streven. Als je wilt werken aan je persoonlijke effectiviteit en wilt bouwen aan een (nog) sterkere persoonlijkheid, kijk dan op de informatiepagina van de opleiding Persoonlijke psychologie. Met vragen over de opleiding kun je terecht bij de studiecoach.

10 Een persoonlijkheid die staat als een huis De persoonlijkheid is een georganiseerd en dynamisch geheel van karakteristieken die aan een persoon worden toegekend. Deze eigenschappen zijn samen bepalend voor de manier van reageren op bepaalde situaties, de manier waarop iemand denkt en de manier waarop iemand gemotiveerd zal raken. De psychologie die zich bezighoudt met de persoonlijkheid is de persoonlijkheidsleer. Persoonlijkheid of karakter De termen persoonlijkheid en karakter worden vaak te pas en te onpas door elkaar gebruikt. Toch bestaat er een wezenlijk verschil: persoonlijkheid is het unieke patroon van psychologische en gedragskenmerken waarmee een persoon zich onderscheidt van anderen. De persoonlijkheid is gevormd door onder andere opvoeding en de omgeving waarin men is opgegroeid. Het karakter wordt meestal beschouwd als de aanleg van een persoon is aangeboren en vrij onveranderlijk. Stromingen in de persoonlijkheidsleer Binnen de persoonlijkheidsleer zijn diverse stromingen die onderling uiteenlopen. De bekendste stromingen zijn de volgende: de psychoanalytische benadering: deze door Freud ontwikkelde benadering, stelt dat de persoonlijkheid is gebaseerd op de strijd tussen de hedonische Id, het Superego en het reële ego. Volgens Freud maakt de mens in zijn persoonlijkheidsontwikkeling de volgende fases door: de orale, de anale, de fallische, de latente en de genitale fase. de persoonlijkheidstypen van Jung: Jung stelt dat er vier psychologische functies zijn: denken, voelen, gewaarwording en intuïtie. Deze vier functies worden gecombineerd met de twee fundamentele houdingen introversie en extraversie. Met deze combinaties krijgt men de volgende persoonlijkheden: introvert/extravert denktype, introver/extravert gevoelstype etc. The Big Five: deze moderne theorie is gebaseerd op de dispositionele benadering(zestien persoonlijkheidstrekken) en stelt dat er vijf vlakken van persoonlijkheidstrekken zijn, die mensen van elkaar onderscheiden of juist met elkaar kunnen worden vergeleken. Elke vlak heeft een tegenpool, waarop men, evenredig naar de andere pool, hoger of lager scoort. Deze dimensies zijn: neuroticisme <-->interne stabiliteit extraversie <--> introversie openheid <-->geslotenheid consciëntieusheid <--> laksheid altruïsme <--> egoïsme

11 Test je persoonlijkheid, wie ben jij? Persoonlijkheidstests zijn ontworpen om de persoonlijkheidskenmerken van een persoon te analyseren. Het doel van de test is om ofwel een algeheel beeld van de persoonlijkheid te krijgen, ofwel om afzonderlijke kenmerken in beeld te krijgen. Vaak worden persoonlijkheidstests gebruik bij wervings- en selectiebureaus, loopbaanadvies en teambuilding. Door ervaringen uit het dagelijks leven, is de persoonlijkheid voortdurend aan verandering onderhevig. Het karakter daarentegen is vrij onveranderlijk en bepaalt het temperament van een persoon. Persoonlijkheden zijn prachtig te typeren aan de hand van vele (soorten) tests en daarmee zijn ze productief in te zetten in het bedrijfsleven, waar specifiek geselecteerd kan worden op mensen met bepaalde competenties. Kortom, een persoonlijkheid staat als een huis! Persoonlijkheden komen uitgebreid aan bod in de basisopleiding Persoonlijke Psychologie. In de opleiding wordt dieper ingegaan op de persoonlijkheidsleer.