Sonnevelt Opleidingen Persoonlijke Psychologie

Transcriptie

1

2 Beste lezer, Als student bij Sonnevelt heb je altijd een streepje voor. Naast het lesmateriaal willen we onze studenten altijd de gelegenheid geven zich verder te verdiepen in hun vakgebied. In dit e-book vind je een selectie van een aantal achtergrondartikelen die op onze website staan gepubliceerd. Als je denkt dat een van de artikelen ook voor iemand anders interessant kan zijn, dan mag je dit e-book gerust doorsturen. Ik wens je veel inspiratie toe bij het lezen. Hartelijke groet, Albert Sonnevelt

3 "Wie ben ik?", vroeg niemand aan zijn spiegelbeeld Kent uzelve, gebood Socrates reeds 2500 jaar geleden. Sindsdien is altijd gepredikt dat mensen zelfkennis dienen te hebben. Tegenwoordig vliegen de persoonlijkheidstests en de zelfhulpboeken je om de oren, maar kan het wel jezelf kennen? Wie ben ik? Maak er een studie van! Zelfkennis is het vermogen om de eigen gedrag te doorgronden, de eigen mogelijkheden en onmogelijkheden van het eigen lichaam te kunnen inschatten en daar rationele conclusies aan te kunnen verbinden. Zoals Howard Gardner het omschrijft: intra-persoonlijke intelligentie. Door kennis te krijgen over je eigen gedrag, kun je het beter doorgronden. Daarnaast ben je beter in staat mensen in je omgeving te begrijpen. Wie ik ben? Ik ben iemand met meervoudige intelligenties De psycholoog Howard Gardner deed onder andere onderzoek naar begaafdheden van gehandicapte mensen. Zo was er een patiënt die niet kon praten door een beschadigde linker hersenhelft, maar wel een liedje kon zingen. De rechter hersenhelft was nog wel intact. Uit deze onderzoeken ontwikkelde hij een theorie waarin zeven verschillende persoonlijke intelligenties te onderscheiden zijn. Dit zijn: verbale intelligentie: het lezen van een boek, uitdrukkingsvaardigheid, tekstuele vaardigheid logisch-mathematische intelligentie: wiskundige problemen oplossen, logisch redeneren muzikale intelligentie: liedje zingen, muziek componeren, instrument bespelen lichamelijke intelligentie: dansen, coördinatieve opdrachten uitvoeren inter-persoonlijke vaardigheden(sociale vaardigheden): relaties aangaan/onderhouden, gevoelens en motieven van anderen begrijpen intra-persoonlijke intelligentie: zelfinzicht/-kennis Meervoudige intelligenties en wie je bent De aloude IQ-test is voor veel doeleinden niet meer toereikend. Hij geeft alleen een globaal beeld van iemands intelligentie. Wanneer het voor een bepaalde baan van belang is om over bepaalde competenties te beschikken, is een specifiekere kijk op de meervoudige intelligenties zeker waardevol. Een succesvol politicus zal zeker moeten beschikken over een analytisch vermogen, verbale kwaliteiten en inter-persoonlijke vaardigheden. Intra-persoonlijke vaardigheden en muzikale intelligentie zijn voor een dergelijke functie uiteraard van ondergeschikt belang. Wie je bent valt af te meten aan talloze criteria; het is maar aan de hand van welke maatstaf je jezelf beoordeelt. Deze maatstaven zijn af te leiden uit de verschillende persoonlijkheidstests van bekende psychologen. Veel mensen blijven hun leven lang op zoek naar een identiteit die ze uiteindelijk nooit zullen vinden. De identiteit is tenslotte niet tastbaar en niet te identificeren. Aan de hand van bepaalde persoonlijkheidskenmerken kan de identiteit wel worden ingedeeld. De vraag Wie ben ik? zal mensen tot het einde der tijden bezighouden. Op die identiteitsvraag is ook geen sluitend antwoord te vinden, slechts deels. Desalniettemin blijft het fascinerend om het eigen gedrag zoveel mogelijk uit te pluizen. Zelfkennis is van essentieel belang om succesvol te zijn in het leven, op welk vlak dan ook. Leer alles over jezelf in de opleiding Levenscoach of in de opleiding Persoonlijke psychologie.

4 Een persoonlijkheid die staat als een huis De persoonlijkheid is een georganiseerd en dynamisch geheel van karakteristieken die aan een persoon worden toegekend. Deze eigenschappen zijn samen bepalend voor de manier van reageren op bepaalde situaties, de manier waarop iemand denkt en de manier waarop iemand gemotiveerd zal raken. De psychologie die zich bezighoudt met de persoonlijkheid is de persoonlijkheidsleer. Persoonlijkheid of karakter De termen persoonlijkheid en karakter worden vaak te pas en te onpas door elkaar gebruikt. Toch bestaat er een wezenlijk verschil: persoonlijkheid is het unieke patroon van psychologische en gedragskenmerken waarmee een persoon zich onderscheidt van anderen. De persoonlijkheid is gevormd door onder andere opvoeding en de omgeving waarin men is opgegroeid. Het karakter wordt meestal beschouwd als de aanleg van een persoon is aangeboren en vrij onveranderlijk. Stromingen in de persoonlijkheidsleer Binnen de persoonlijkheidsleer zijn diverse stromingen die onderling uiteenlopen. De bekendste stromingen zijn de volgende: de psychoanalytische benadering: deze door Freud ontwikkelde benadering, stelt dat de persoonlijkheid is gebaseerd op de strijd tussen de hedonische Id, het Superego en het reële ego. Volgens Freud maakt de mens in zijn persoonlijkheidsontwikkeling de volgende fases door: de orale, de anale, de fallische, de latente en de genitale fase. de persoonlijkheidstypen van Jung: Jung stelt dat er vier psychologische functies zijn: denken, voelen, gewaarwording en intuïtie. Deze vier functies worden gecombineerd met de twee fundamentele houdingen introversie en extraversie. Met deze combinaties krijgt men de volgende persoonlijkheden: introvert/extravert denktype, introver/extravert gevoelstype etc. The Big Five: deze moderne theorie is gebaseerd op de dispositionele benadering(zestien persoonlijkheidstrekken) en stelt dat er vijf vlakken van persoonlijkheidstrekken zijn, die mensen van elkaar onderscheiden of juist met elkaar kunnen worden vergeleken. Elke vlak heeft een tegenpool, waarop men, evenredig naar de andere pool, hoger of lager scoort. Deze dimensies zijn: neuroticisme <-->interne stabiliteit extraversie <--> introversie openheid <-->geslotenheid consciëntieusheid <--> laksheid altruïsme <--> egoïsme

5 Test je persoonlijkheid, wie ben jij? Persoonlijkheidstests zijn ontworpen om de persoonlijkheidskenmerken van een persoon te analyseren. Het doel van de test is om ofwel een algeheel beeld van de persoonlijkheid te krijgen, ofwel om afzonderlijke kenmerken in beeld te krijgen. Vaak worden persoonlijkheidstests gebruik bij wervings- en selectiebureaus, loopbaanadvies en teambuilding. Door ervaringen uit het dagelijks leven, is de persoonlijkheid voortdurend aan verandering onderhevig. Het karakter daarentegen is vrij onveranderlijk en bepaalt het temperament van een persoon. Persoonlijkheden zijn prachtig te typeren aan de hand van vele (soorten) tests en daarmee zijn ze productief in te zetten in het bedrijfsleven, waar specifiek geselecteerd kan worden op mensen met bepaalde competenties. Kortom, een persoonlijkheid staat als een huis! Persoonlijkheden komen uitgebreid aan bod in de basisopleiding. In de opleiding Levenscoach wordt dieper ingegaan op de persoonlijkheidsleer. Op de Open dag kun je de docent van deze opleiding ontmoeten en je vragen stellen.

6 Zonder motivatie, geen doel. Zonder doel, geen motivatie Motivatie is een begrip dat veel voorkomt in de psychologie, criminologie en de pedagogiek, om uit te drukken dat iemand een zeker doel wil bereiken of een bepaalde prestatie wil leveren. De term motivatie ontstond pas na de uitvinding van de mechanische klok; een vorm van motivatie is drijfveer. In de psychologie beschrijft men deze term als de door biologische processen veroorzaakte motivatie om bevrediging te vinden, zoals honger, dorst en vermijden van pijn. Vormen van motivatie In de sport is motivatie zeer belangrijk om doelen na te streven, zoals prestaties leveren en om te blijven trainen. In de arbeids- en organisatiepsychologie is motivatie een kernbegrip. Denk daarbij aan hard werken en goede prestaties leveren. In de criminologie bestaan er diverse motivaties die aanzetten tot crimineel gedrag, zoals geldingsdrang, machtsdrang en de hang naar erkenning. Het onderwijs zoekt voortdurend naar methodes om de studiemotivatie van studenten te bevorderen. Motivatie, de drie dimensies Motivatie wordt bepaald door drie dimensies: strategie: de strategie die iemand hanteert om zijn/haar doel te bereiken moeite: de energie die iemand steekt in acties om zijn/haar doel te bereiken verbondenheid: de mate waarin iemand zich verbonden voelt met het gestelde doel Motivatie en prikkels die aanzetten tot actie Emoties kunnen een bijzonder sterke drijfveer zijn bij het maken van keuzes of je iets wel of niet doet. Het zijn psychische of lichamelijk prikkels die je als gunstig of schadelijk ervaart. Deze prikkels zetten je aan tot actie. Prikkels kunnen zich aandienen in de vorm van interne prikkels, zoals pijn, honger of dorst. Daarnaast kunnen ook externe prikkels emoties oproepen, zoals het zien van een auto-ongeluk, hetgeen een naar gevoel oproept of een compliment dat ons blij maakt. Motivatie en presteren: Achievement Goal Theory Motivatie en presteren: Achievement Goal Theory is een theorie die beschrijft hoe motivatie en taakprestatie, met name binnen de sport, met elkaar samenhangen. In de sportpsychologie is het maximaliseren van de motivatie van sporters een belangrijk onderwerp. Juist motivatie is onmisbaar bij het leveren van topprestaties. In de Achievement Goal Theory wordt een indeling van factoren gemaakt: prestatiebenadering, prestatievermijding, taakbenadering en taakvermijding.

7 Motivatie en prestatie tegenwoordig We leven in een prestatiemaatschappij. Werkgevers willen dat hun personeel presteert en ouders hebben bepaalde verwachtingen ten opzichte van hun kinderen. Faalt een werknemer, dan faalt een werkgever, zo ook voor ouders en kind. De Vlaamse professor Maarten Vansteenkiste is een autoriteit op het gebied van motivatiepsychologie. Volgens hem ontbreekt het veel mensen aan motivatie, omdat hun inzet door hun omgeving van hen wordt verwacht, ofwel, ze doen het niet meer voor zichzelf, maar om hun ouders of hun trainer te plezieren. Van nature zijn we allemaal ontdekkingsreizigers; jonge kinderen zijn dat allemaal. Ze willen alles weten: wat, hoe, waarom? Om iemand blijvend te motiveren is het volgens Vansteenkiste belangrijk om: diegene de vrijheid te geven zelf initiatief nemen(moeite) duidelijkheid en structuur te bieden (strategie) betrokkenheid te bieden (verbondenheid) Motivatie is veel complexer dan men op het eerste gezicht zou zeggen. Vaak is een gebrek aan motivatie het gevolg van onbewuste processen. Door jezelf te verdiepen in de psychologie van de motivatie, kun je gedragingen van mensen om je heen doorgronden en ze tot waardevolle inzichten brengen. De opleiding biedt een uitstekende inleiding in de psychologie. Als je vragen hebt over de opleiding kun je altijd even contact opnemen met de studiecoach.

8 Het roer omgooien vraagt om gedragsverandering Ben je niet tevreden met je leven? Wil je graag iets anders? Ben je toe aan een nieuwe uitdaging? Dat kunnen redenen zijn om het roer om te gooien. Omscholen, solliciteren naar totaal andere functies, verhuizen of een nieuwe relatie; het kan allemaal onderdeel zijn van het roer omgooien. Maar zonder gedragsverandering verdwijnt het gevoel van onvrede meestal niet. Gedrag heeft invloed Je levensweg wordt deels bepaald door je eigen gedrag. De manier waarop je baas en je collega s met jou omgaan, is afhankelijk van de manier waarop jij je opstelt. De verhouding tussen jou en je partner wordt beïnvloed door jullie gedrag. Als je net uit een relatie komt waarbij jij jezelf te weinig liet gelden en daarom niet jezelf kunt zijn, kan dat in een nieuwe relatie weer gebeuren, tenzij je een gedragsverandering bij jezelf teweeg brengt. Gedragsverandering hoort erbij Begin je in een nieuwe baan of een nieuwe relatie of besluit je op kleinere schaal je leven anders te gaan aanpakken, heb je dus een gedragsverandering nodig. Je moet dus van tevoren goed nagaan waarom je niet tevreden bent met je leven van dit moment. Is dat omdat je niet gewaardeerd wordt om wie je bent? Laat je jezelf dan wel genoeg zien? Zien mensen jou wel echt zoals je bent? Natuurlijk heb je niet overal invloed op, maar je kunt wel proberen om gedrag van anderen om te buigen door zelf te beginnen met een gedragsverandering. Hulp bij gedragsverandering Je leven omgooien is niet altijd gemakkelijk. Uitzoeken hoe het komt dat je niet tevreden bent is soms een hele klus. Je eigen gedrag analyseren is helemaal moeilijk, maar dat hoef je niet alleen te doen. Je kunt hulp vragen aan vrienden, je partner, je collega s en je leidinggevende. Vraag hen hoe jij op hen overkomt. Natuurlijk is dat ook niet altijd gemakkelijk, maar vaak wel leerzaam. Je kunt eventueel ook hulp vragen bij een coach. Een loopbaancoach of levenscoach kijkt als buitenstaander naar jou en je gedrag en kan je helpen bepalen welke gedragsverandering jij nodig hebt en hoe je die gedragsverandering kunt bereiken. Zo kun je op een succesvolle manier het roer omgooien. Leer alles over je persoonlijke effectiviteit en gedragsverandering in de opleiding Persoonlijke psychologie.

9 De succesfactoren bij levenscoaching Levenscoaching is een traject waarbij een levenscoach probeert om zijn cliënt, de coachee, te helpen zijn leven op de rails te zetten. Voor mensen die niet tevreden zijn met hun leven, maar niet weten hoe ze het kunnen veranderen, kan levenscoaching een uitkomst zijn. Bij levenscoaching kijkt een coach heel breed naar je leven: je gezinssituatie, je werk, je karakter, je levensvisie en levensvragen passeren allemaal de revue. Samen met de coach stel je doelen op die je na een aantal coachingsessies wilt hebben bereikt. Samen maak je een stappenplan om die doelen te bereiken, een methode die niet alleen goed klinkt, maar ook goed blijkt te werken, zo blijkt uit wetenschappelijke onderzoeken. Een succesvolle start bij levenscoaching Allereerst blijkt dat bij coachingtrajecten met een externe coach, vier factoren van belang zijn voor het slagen van het traject. Allereerst moet de coachee echt bereid zijn te veranderen, daar dingen voor aan de kant willen zetten en moeilijke stappen moet durven te nemen. Verder is natuurlijk de manier waarop de coach zelf volhoudt van belang. Ook de professionaliteit van de coach is belangrijk, net als de mate waarin de coachee zijn doelen en verwachtingen kan verwoorden. Alleen als aan deze voorwaarden is voldaan, kan levenscoaching een kans van slagen hebben. Succesfactoren tijdens een levenscoachingtraject Tijdens het levenscoachingtraject zijn weer andere succesfactoren van belang. Zo draagt een goed zelfbeeld van de coachee bij aan het slagen, evenals de resultaatgerichtheid en de kwaliteit van zelfreflectie tijdens de levenscoaching. Verder is het natuurlijk belangrijk dat de doelen duidelijk blijven. Opvallend in de onderzoeksresultaten van diverse onderzoeken is dat het ook belangrijk is dat de coachee het gevoel heeft dat hij inspanning moet leveren, dat het niet vanzelf gaat. Blijkbaar is dat iets wat stimulerend kan werken voor de coachee om de levenscoaching vol te houden. Ook zijn natuurlijk de competenties van de coach van belang. De coach moet zijn coachee goed kunnen analyseren en kunnen begeleiden. Ook de emotionele steun die de coach biedt is van groot belang voor het slagen van de levenscoaching. Tijdens de opleiding leer je alle basiskennis om succesvol jezelf en anderen te coachen.