Biodiversiteit op groendaken. Livingroofs.org

Transcriptie

1 Biodiversiteit op groendaken CARMEN VAN MECHELEN ERASMUS HOGESCHOOL 17/03/2017 Livingroofs.org

2 Vincent Callebaut Architectures S.A.R.L.

3 Vincent Callebaut Architectures S.A.R.L.

4 Luc Schuiten Atelier d Architecture Schuiten

5 Utopie of realiteit? Stefano Boeri s Vertical Forest in Milaan Supertrees in Singapore

6 Vanwaar die groeiende interesse? Goed voor behoud van biodiversiteit, maar is dit wel zo? Epa.gov / igra-world.com / greenroofs.org

7 Welke types groendaken zijn er? Foto s: Optigreen Ltd Extensief Semi-extensief Intensief/daktuin

8 Extensieve groendaken Zelfregulerend Bijna volledig onafhankelijk van onderhoud Meer natuurlijk Mogelijke begroeiing: Minder substraat dus minder gewicht. Kan dus op bijna ieder dak! Begroeiing Mos en Sedum spp. Sedum spp., mos en kruiden Sedum spp., grassen en kruiden Dwergstruikengemeenschap Dikte substraatlaag 2-3 cm +- 6 cm 6-10 cm 8-15 cm

9 Probleem: Biodiversiteitswaarde Beperkt aantal plantensoorten beperkte habitatwaarde voor o.a. in vertebraten Link met lokale natuur??? Retail Sedum roof, Canary Wharf, London (Urban Habitats, 2006) Sedum blanket green roof City of London (Livingroofs.org) Corda Campus Hasselt Ecoworks

10 Probleem: Biodiversiteitswaarde Extensieve groendaken met een meer divers aanbod van plantensoorten verhogen de performantie van het groendak! (Dvorak & Volder, 2010; Lundholm et al., 2010; Van Mechelen et al., 2015) Maar welke planten komen dan in aanmerking? Green roof designed for biodiversity Basel, Switzerland (Livingroofs.org)

11 Onderzoek KU LEUVEN Hoe biodiversiteit van groendaken verhogen en inspelen op naderende klimaatsopwarming? Gaan kijken naar natuurlijke habitats met gelijkaardige omgevingscondities (o.a. dun substraat, kalkrijke bodem, hoge temperatuurschommelingen, regelmatig droogte, veel wind)

12 Onderzoek KU LEUVEN Studie van natuurlijke plantensoorten in Zuid-Frankrijk (Mediterraan klimaat) Experiment van 3 jaar ( )

13 Onderzoek KU LEUVEN Vegetatie Substraat Polygrow* Drainage Roofing * mousse voor extra wateropslag

14 14

15 Onderzoek KU Leuven Resultaat: Het extensive green roof concept ; ofwel Natuurdak concept 1. Vegetatie-gerelateerde aspecten Exploratoring questions Habitat template Screening tool Test potential plant species Location and climate? Main goal of green roof installation? Select + analyze natural habitats Compose species list based on field observations and/or literature Score species according to important plant traits Eventually adapt tool to local environmental conditions Incorporate different life forms Both novel and already used green roof species

16 Onderzoek KU Leuven Resultaat: Het extensive green roof concept ; ofwel Natuurdak concept 2. Structuur-gerelateerde aspecten Design questions Species installation Install irrigation system Maintenance (limited) Building weight restrictions? Plant substrate requirements? Use different substrate depths and types Create spots with a water retention layer Make use of different expositions if possible Adapt irrigation requirements Use alternative irrigation sources Control and monitor irrigation regimes for a sustainable use Remove harmful weeds that survived the dry summer period Reseed only if no seeds have germinated after the dry summer period

17 Onderzoek KU LEUVEN Conclusies: Hoe dikker substraat, hoe langer planten overleven Wel degelijk mogelijkheden voor uitbreiding plantenkeuze Eenjarige planten interessant voor extensieve groendaken Een biodivers groendak (verschillende soorten plantentypes), presteert beter op lange termijn dan een monotoon groendak (enkel sedumsoorten) Sedumsoorten ook belangrijke rol! 17

18 Biodiversiteitsproject PXL + UCLL Kunnen we streekgebonden natuurdaken creeëren op extensieve groendaken? Link met lokale natuur versterken Aanleg biodiversiteitsgroendak op UCLL en PXL-Tech Focus op 1 type natuurlijke vegetatie kruidachtige vegetatie langs Albertkanaal 18

19

20 Focusproject PXL Mogelijkheden voor streekgebonden natuurdaken onderzoeken Vergelijking commerciële systemen (substraat + vegetatie) en natuurlijk systeem (aangepast substraat + natuurlijke vegetatie van bermen langs Albertkanaal) Sedums, grassen (buntgras, schapengras), kruidenmix, maaisel Albertkanaal

21 Conditie 1 Conditie 2 Conditie 3 Conditie 4 Combinatie: samengesteld substraat + Sedum Extensief groendaksubstraat + Sedum Natuurdak: samengesteld substraat + maaisel Combinatie: Extensief groendaksubstraat + maaisel Mei

22 Focusproject PXL Combinatie Samengesteld substraat + Sedum Extensief groendak Natuurdak Combinatie Extensief substraat + maaisel Max. 24 soorten Max. 26 soorten Max. 21 soorten Max. 28 soorten Algemeen: Combinatie Sedum, grassen, kruiden, veel spontane kolonisatie (ook houtachtigen), beetje mos

23 Focusproject PXL 4 condities PXL groendak Vergelijking met groendaken rond Diepenbeek - Stadhuis Hasselt - Centrum Duurzaam groen (Genk) - Uhasselt - Virga Jesse ziekenhuis - UCLL PXL natuurdak doet het qua soortenrijkdom niet slecht PXL natuurdak 23

24 Oppervlakte groendak (m²) Jaar van aanleg Focusproject PXL Mogelijke verklaringen verschil in soortenrijkdom R² = 0, R² = 0, Soortenrijkdom Geen/zwak verband tussen soortenrijkdom en oppervlakte, ouderdom dak

25 Dikte substraat (cm) Hoogte groendak (m) Focusproject PXL Mogelijke verklaringen verschil in soortenrijkdom R² = 0,6871 R² = 0, Soortenrijkdom Wel sterk verband tussen soortenrijkdom en substraatdikte! Vermoedelijk nog andere factoren die een rol spelen: vocht, temperatuur, licht, wind, locatie,

26 Focusproject PXL Voorlopig besluit Groendaken zijn dynamische systemen Biodiversiteit blijven opvolgen doorheen de jaren om meer inzicht te krijgen in belangrijkste factoren die biodiversiteit kunnen bevorderen Enkele biodiversiteitsbevorderende maatregelen: Dikker substraat; variatie in substraat Meer variatie in soortenaanbod vanaf aanleg Toevoeging hout, stenen,

27 Vervolg project A) Testen meerdere Vlaamse natuurtypes B) Richtlijnen uitwerken met biologische en bouwtechnische randvoorwaarden

28 Enkele natuurtypes die in de voorstudie geanalyseerd worden. Linksboven: Droge heide. Rechtsboven: Droog kalkgrasland. Linksonder: Stroomdalgrasland langs de Maas. Rechtsonder: Plagplekken op vochtige heidebodems (bron:

29 Vervolg project Zeer nuttig want: - Bescherming/behoud lokale biodiversiteit - Kan dan geïmplementeerd worden op nieuwbouw- en renovatieprojecten - Eventueel maatregel in omgevingsvergunning opnemen

30 Afsluiter: Stelling 1 De klanten staan niet voor open voor biodiverse groendaken. Een groendak moet het jaarrond groen zijn.

31 Afsluiter: Stelling 2 Indien een dikker substraat (en dus zwaarder groendak) niet mogelijk is, is een sedumdak de enige optie

32 Afsluiter: Stelling 3 Het is belangrijk dat voor een biodivers groendak plantensoorten uit de nabije omgeving ingezet worden

33 Bedankt Carmen Van Mechelen Lector Groenmanagement Hogeschool PXL PXL Tech website: