Oen Haag 22 november 2013

Transcriptie

1 VN (Q) N CW B Aan de voorzitter en de leden van de Vaste Commissie voor Financiën uit de Eerste Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG Briefnummer 13/l1.754/Jla Onderwerp Commentaar VNO-NCW en MKB- Oen Haag 22 november 2013 Telefoonnummer E- mail lammers@vnoncw-mkb.nl Hoogedelgestrenge dames en heren, VNO-NCW en MKB- vragen graag ten behoeve van de behandeling van het pakket Belastingplan 2014 uw aandacht voor het feit dat in ieder geval met betrekking tot het laten vervallen van de maximumgrens van 300 m 3 in de leidingwaterbelasting geen sprake is geweest van zorgvuldige besluitvorming. Voor het nu voorliggende voorstel dat is aangenomen door de Tweede Kamer geldt namelijk dat: 1. een geheel nieuwe belasting voor het bedrijfsleven wordt ingevoerd; 2. het precieze object van de heffing niet goed is gedefinieerd; 3. niet duidelijk is wat de effecten van deze heffing zullen zijn op respectievelijk kleine, middelgrote en grote afnemers van leidingwater; 4. niet duidelijk is wat de effecten zijn van het feit dat deze heffing in 2014 per 1 juli wordt geheven tegen een dubbel tarief; 5. niet is bepaald op welke manier wordt voorkomen dat sprake kan zijn van dubbele heffing; 6. waarschijnlijk is dat het hele systeem volgend jaar alweer op de schop zal worden genomen. In de bijlage bij deze brief zal nader worden ingegaan op deze punten. Vanwege de hierboven genoemde bezwaren en onzekerheden omtrent deze nieuwe belasting voor het bedrijfsleven, hebben wij reeds bij de behandeling in de Tweede Kamer gepleit om de heffing boven de maximumgrens van 300 m 3 in 2014 achterwege te laten en die tijd te benutten voor een gedegen Malietoren / Bezuidenhoutseweg 12 / Postbus / 2509 AA Den Haag www_vno--ncw_nl / / www_mkb_nl /

2 VN (ü) N CW B 2 analyse van de effecten, kosten en baten van deze nieuwe belasting om zodoende een goede politieke afweging mogelijk te maken. In plaats daarvan is nu besloten om de heffing per 1 juli 2014 te laten ingaan om zowel de waterbedrijven (leveranciers van leidingwater) als de Belastingdienst de kans te geven zich voor te bereiden op de uitvoering van deze heffing. Wij zouden u willen verzoeken om de staatssecretaris te vragen de tijd tot 1 juli 2014 verstandig te gebruiken en in de Eerste Kamer een toezegging te doen om alsnog deze broodnodige gedegen analyse te maken en - vergelijkbaar als de staatssecretaris in de Tweede Kamer een rapportage heeft toegezegd over de (grens ) effecten van de accijnsverhogingen - vóór 1 maart 2014 aan het parlement te rapporteren over de resultaten daarvan en indien deze resultaten daar aanleiding toe geven aan te geven op welke wijze daarmee rekening zal worden gehouden. Op deze wijze kan alsnog zorgvuldige besluitvorming tot stand komen en kan worden voorkomen dat onredelijke of disproportionele heffingen worden opgelegd, dat waterleveringen onder de heffing worden gebracht die niet beoogd zijn, de heffing niet goed kan worden uitgevoerd en/of de. heffing in 2015 alweer drastisch moet worden aangepast met alle problemen, kosten en administratieve lasten van dien. Een afschrift van deze brief is verstuurd naar de staatssecretaris van Financiën en de minister van Economische Zaken.

3 VN (O) N CW B 3 Bijlage: In deze bijlage zal worden aangegeven op welke punten bij de totstandkoming van en besluitvonning over de voorstellen met betrekking tot de leidingwaterbelasting geen of onvoldoende inzicht in de praktijk van alledag bestond, dan wel waar problemen met de uitvoering van de leidingelasting te verwachten zijn. Er kan worden vastgesteld dat de voorstellen met betrekking tot de leidingwaterbelasting als gevolg van de begrotingsafspraken 2014 in het Belastingplan 2014 terecht zijn gekomen. Dit betekent dat de besluitvonning over deze nieuwe belasting feitelijk in slechts een aantal dagen heeft plaatsgehad. Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer is vervolgens duidelijk geworden dat in het begrotingsakkoord afgesproken maatregel om de maximumgrens van 300 m 3 te laten vervallen tot enonne onvoorziene gevolgen leidde. Niet in de laatste plaats omdat door het wegvallen van de maximumgrens - onverwacht - ook ander (leiding)water l dan drinkwater onder de heffing zou gaan vallen. Hierdoor zou ook de opbrengst veel hoger uitvallen dan geraamd. Hierop heeft de staatssecretaris voorgesteld om dan maar een maximum van m 3 in te voeren om de enonne uitschieters te voorkomen en toch uit te komen op de origineel geraamde opbrengst. Op verzoek van de Tweede Kamer is vervolgens binnen zeer korte tijd een degressieve tariefstructuur voorgesteld die uiteindelijk in de vijfde nota van wijziging is vastgelegd en - als onderdeel van het wetsvoorstel Belastingplan is aangenomen. 1. Introductie van een nieuwe belasting voor het bedrijfsleven Duidelijk is dat met deze degressieve tariefstructuur in essentie een volledig nieuwe belasting voor het bedrijfsleven is geïntroduceerd. Immers, tot nu toe had het bedrijfsleven niet of nauwelijks met deze heffing te maken. Een onderneming betaalt tot op heden maximaal 50 euro aan leidingwaterbelasting, gezien de maximumgrens van 300 m 3 Met de degressieve tariefstructuur moeten kleine, middelgrote en grote verbruikers ineens zeer forse bedragen - oplopend tot meer dan I miljoen - aan belasting gaan betalen. De maximumgrens is overigens volledig in lijn met doel en strekking van de leidingwaterbelasting. De leidingwaterbelasting is ingevoerd in het jaar In de memorie van toelichting is destijds opgenomen dat de maximumgrens is I Bijvoorbeeld zogenaamd proces- en industriewater, maar ook ongezuiverd oppervlaktewater

4 4 N CW B ingesteld omdat deze belasting beperkt moet zijn tot huishoudelijk gebruik. Daarbij is opgenomen dat voor zover deze belasting - onbedoeld - bij het bedrijfsleven terecht komt, deze als onderdeel van de generieke terugsluismaatregelen wordt teruggegeven. De belasting op leidingwater verving destijds overigens de in het jaar daarvóór (1999) ingevoerde algemene btw-tarief op de levering van water. De heffing is dan ook vanafhet begin uitsiuitend bedoeld geweest als heffing bij consumenten en niet bij bedrijven. Waarschijnlijk omdat destijds de disproportionele en desastreuze gevolgen waren voorzien. Het introduceren van een nieuwe belasting (voor het bedrijfsleven) is geen sinecure en vereist een gedegen voorafgaande analyse van - in dit geval- de daadwerkelijk gevolgen op zowel kleine, middelgrote als grote verbruikers van leidingwater in al zijn verschijningsvormen. Dat is eenvoudigweg niet gebeurd. 2. Het object van de heffing is niet goed gedefinieerd Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer heeft de heer Omtzigt gevraagd naar de definitie van leidingwater. In antwoord hierop zei de staatsecretaris onder meer het volgende: "Deze [definitie] is niet veranderd in de voorgestelde wetswijziging. Als er via een leiding of via het distributienet water aan derden wordt geleverd, is dat belast. [...] In de betreffende wet heb ik geen wijziging aangebracht in het belaste feit als zodanig. De definitiekwestie is dus, wat mij betreft, geen issue. " Eigenlijk is de opmerking van de staatssecretaris, dat de definitiekwestie geen issue is omdat deze definitie niet is gewijzigd, niet relevant. Hiermee gaat hij namelijk voorbij aan het werkelijke probleem. Dit is dat in de huidige wetgeving de onzorgvuldige definitie van het heffingsobject in de praktijk niet tot problemen leidt, omdat er een maximumgrens bestaat van 300 m 3 De vraag of er ook ander water bestaat dan drinkwater dat via de waterleiding wordt geleverd, is fiscaal gezien nooit aan de orde geweest. De reden hiervoor is dat dit andere water vanwege de maximumgrens feitelijk toch nooit in de heffing zou worden betrokken. Nu dat deze maximumgrens verdwijnt, blijkt uit voorbeelden uit de praktijk zeer pijnlijk dat het object van deze heffing nog nooit goed is gedefinieerd. Het eerste vereiste van een belastingwet is dat het object van de heffing voldoende kenbaar is. Dat is hier overduidelijk niet het geval. Om deze reden dreigen nu zaken onder dit object van heffing te vallen waarvan direct duidelijk is dat nooit bedoeld kan zijn om deze in deze belasting te betrekken. En iedere dag worden meer voorbeelden uit de praktijk bekend waarin geldt dat de heffing onredelijk uitpakt. Daarmee is de definitiekwestie dus weldegelijk een issue en niet één die kan worden opgelost in een ministeriële

5 VN (ü) N CW B 5 regeling. De wet moet duidelijkheid bieden. Ter illustratie: er zijn twee bedrijven in Friesland die zich respectievelijk bezighouden met zout- en zandwinning. Zij zijn beide gevestigd in de haven van Harlingen. Beide bedrijven nemen water af dat door een derde bedrijf wordt opgepompt uit het oppcmrlaktewater van het Van Harinxmakanaal. Dit gebeurt even voor de sluis waarna het kanaal in de Waddenzee uitloopt. Dit oppervlaktewater wordt ongezuiverd (exclusief aan deze twee bedrijven) geleverd. Het water wordt door het ene bedrijf gebruikt om zout ondergronds op te lossen om, nadat het zout uit dit water is gehaald, ditzelfde water (maar dan schoner dan het was) weer in de Waddenzee te laten lopen. Het tweede bedrij f spoelt met dit kanaalwater het zand dat zij winnen om zoutresten uit dat zand te verwijderen om het water vervolgens ook (schoner dan het was) in de Waddenzee te laten lopen. Kortom, feitelijk is hier alleen sprake van een bypass van het kanaalwater. Maar wel eentje die door deze belasting de bedrijven respectievelijk euro en euro extra zal gaan kosten vanaf De gevolgen van de heffing zijn niet inzichtelijk Uit de handelingen in de Tweede Kamer blijkt duidelijk dat in het geheel niet duidelijk is welk effect de leidingwaterbelasting zal hebben. Zo is bij de besluitvorming nauwelijk ingegaan op het feit dat de leidingwaterbelasting leidt tot een ongelijk speelveld. Dit is nationaal het geval omdat sommige ondernemingen vanwege hun locatie zijn aangewezen op leidingwater, terwijl andere ondernemingen in dezelfde sector ook gebruik kunnen maken van grondwater. Internationaal is dat het geval, omdat andere landen deze heffing niet kennen. Verder is tijdens de besluitvorming geheel niet duidelijk gemaakt wat de specifieke effecten zijn van de gekozen degressieve tariefstructuur. De staatssecretaris heeft hierover bijvoorbeeld opgemerkt: "Aangezien we niet de wijsheid in pacht hebben, zal ik in 2014 kijken of dit ook de meest gewenste degressieve structuur is en of er geen effecten zijn waarvan we spijt hebben. Ook wil ik kijken naar de administratieve lasten en de gehele uitvoering. Ik wil kijken hoe het door bedrijven en door de Belastingdienst wordt ervaren. Dat zou ertoe kunnen leiden dat ik bij het Belastingplan 2015, waarover we over een jaar met elkaar spreken, eventueel voorstellen tot bijstelling doe. " Bovenstaande - en andere - voorbeelden laten reeds zien dat we nu al zeker weten dat er effecten zullen zijn waar we spijt van gaan krijgen. Ook is duidelijk dat met name in het MKB - ondanks dat door het degressieve tarief daar de lastenverzwaringen enigszins zijn verminderd - er effecten zullen gaan optreden die buiten proportie zijn.

6 VN (ü) 6 N CW B Zo krijgen grotere verbruikers van water te maken met aanslagen van honderdduizenden en soms meer dan een miljoen euro, terwijl deze ondernemingen in sommige gevallen nu al verlies maken. En zal een gemiddelde zwembadexploitant 2 voortaan bijna twee keer een modaal netto maandsalaris 3 extra aan de leidingwaterbelasting moeten gaan betalen. Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer is ook ruim aandacht geweest voor àe gevolgen voor zwembaàen. Naar aanieiding daarvan heeft de staatssecretaris gezegd: "Ik heb aan de Kamer aangegeven dat wij komend jaar de tariefstelling opnieuw zullen bezien. Mochten er zaken aan het licht komen die niet billijk uitpakken of waaraan geen echte vergroeningsprikkel vastzit, dan zullen we het bij de tariefstelling voor 2015 opnieuw beoordelen. Ik sta ervoor open en ik heb op de best mogelijke wijze getracht om de wensen van de partijen die het begrotingsakkoord hebben ondertekend, uit te werken. " Het lijkt onwaarschijnlijk dat dergelijke effecten als billijk zouden worden beoordeeld, wanneer alle infolidatie daadwerkelijk beschikbaar zou zijn geweest bij de besluitvorming. Op basis van dergelijke praktijkvoorbeelden weten we daarom nu al dat er disproportionele effecten - bij kleine en grote verbruikers - zijn. Het is echter de vraag hoe erg het precies is en wat daarvan dan de gevolgen zijn. Voor zorgvuldige besluitvorming is vereist dat dit inzichtelijk is vóórdat de belasting daadwerkelijk wordt geëffectueerd. Deze zaken maar op hun beloop laten in 2014 om vervolgens in 2015 te proberen de boel weer recht te trekken, is volstrekt onverantwoord. 4. Effecten voor specifiek 2014 niet bekend In de vijfde nota van wijziging is opgenomen dat de heffing in 2014 per 1 juli zal ingaan en dat - om te zorgen dat dezelfde opbrengst wordt gerealiseerd - de tarieven voor de tweede tot en met de vijfde tariefschijf voor 2014 zullen worden verdubbeld ten opzichte van de tarieven die in 2015 zullen gelden. Hierbij wordt er blijkbaar van uitgegaan dat het watergebruik van ondernemingen in alle gevallen altijd rechtevenredig over het jaar plaatsvindt. Dit is echter in vele sectoren allerminst het geval. Bij met name seizoensgebonden ondernemingsactiviteiten, zoals bij campings en vakantieparken 4, kan het effect hiervan zelfs zijn dat in 2014 twee keer zoveel verschuldigd is dan in 2015 het geval zal zijn. Wij gaan ervan uit dit 2 Voor zwembaden geldt bovendien dat zij een wettelijke verplichting hebben dat er minimaal 30 liter vers water per bezoeker per dag wordt gebruikt om de waterkwaliteit te borgen. Deze heffing leidt dus niet tot extra vergroening, aangezien deze ondernemers niet eens minder water mogen gebruiken. 3 Een modaal jaarsalaris in 2013 is euro (per maand: bruto euro, netto euro) 4 Voor deze - en andere - ondernemingen in de recreatiesector zijn juli en augustus de drukste maanden van het jaar.

7 7 N CW B dit niet de bedoeling is geweest van de staatssecretaris toen hij de overgangsregeling voor 2014 ontwierp met als doel de belastingdienst en het waterleverende bedrijfsleven de mogelijkheid te geven hun administratieve systemen aan te passen. Het is overigens zeer opmerkelijk dat hierbij niet idem de (deels) nog onbekende gevolgen voor het waterverbruikende bedrijfsleven als argument voor uitstel wordt genoemd. Wij zijn van mening dat belastingheffing geen (laboratorium)experiment mag zijn. Zo mag niet met de belangen van de belastingbetaler worden omgegaan. 5. De leidingwaterbelasting kan leiden tot dubbele heffing Hiervóór is inmiddels een aantal maal aangegeven dat de praktijk laat zien dat er vele verschijningsvormen zijn van (leiding)water die - onvoorzien - onder de heffing van de leidingwaterbelasting zouden moeten gaan vallen. Tijdens de behandeling in de Tweede Kamer is in deze categorie bijvoorbeeld ook aandacht besteed aan de situatie waarbij het ene bedrijf water heeft afgenomen, dit in het productieproces gebruikt en vervolgens het afvalwater laat zuiveren door een derde, die het gezuiverde water dan weer teruglevert om opnieuw in het productieproces te gebruiken. Ook komt het voor dat bij (onder meer chemische) ondernemingen water aan de ene onderneming wordt geleverd, die daar vervolgens stoom van maakt en dat weer teruglevert. Het lijkt onwaarschijnlijk dat beoogd is deze leveringen te treffen door de leidingwaterbelasting. Echter, de huidige wetgeving lijkt daar wel toe te verplichten. Met overigens als gevolg dat eerder minder dan meer vergroening zal optreden. De staatssecretaris heeft hierop het volgende aangegeven: "Als zich situaties voordoen waarbij er sprake is van dubbele belasting, zal ik die dubbeling wegnemen. Ik heb nu niet alle casuïstiek in beeld, maar ik zal het zorgvuldig bekijken.[...]verder staat in het wetsvoorstel waar de Kamer over zal stemmen een mogelijkheid voor de staatssecretaris van Financiën, voor mijzelf dus, om bij ministeriële regeling zaken nog nader uit te werken. Ik denk dat ik daarmee een afdoende instrumentarium heb om ervoor te zorgen dat ik mogelijk opkomende onbillijkheden kan wegnemen. H Ter illustratie twee voorbeelden: Industriewater Eerbeek (IWE) zuivert het afvalwater van de Eerbeekse papierindustrie.!we verwerkt jaarlijks 4 miljoen m l water. IWE wil het gezuiverde water (effluent) graag terugleveren aan papierfabrieken. Dit warme effluent kan voor een aanzienlijk reductie van het water- en energiegebruik in papierfabrieken zorgen. Ook zouden minder chemicaliën nodig zijn. Echter, de heffing van de leidingwaterbelasting van meer dan euro zou dit in de weg staan.

8 VN (O) N CW B 8 DOW hergebruikt het gezuiverde huishoudelijke afvalwater (effluent) van de Rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) in Terneuzen en haar eigen afvalwater. Het effluent wordt geschikt gemaakt voor hergebruik door Evides Waterbedrijf. Eerder haalde DOW het water uit de Westerschelde. Dit zoute water moet dan eerst worden behandeld met membranen hetgeen veel energie kost. Doordat DOW het gezuiverde afvalwater hergebruikt, wordt dus veel energie bespaard. Hergebruik van effiuent levert naast energiebesparing nog meer milieuwinst op: minder gebruik van chemicaliën en minder lozing van water. Het initiatief heeft in 2007 de Zeeuwse milieuprijs gewonnen. De leidingwaterbelasting zou ertoe kunnen leiden dat aan dit initiatief een prijskaartje van euro komt te hangen. Deze - en andere - voorbeelden laten zien dat het inmiddels geen vraag meer is óf deze situaties zich zullen voordoen. Het is daarom van belang dat zo snel mogelijk duidelijk wordt hoe vaak en in welke gevallen dit in de praktijk voorkomt en wat daar dan de gevolgen van zijn, zodat kan worden bezien op welke wijze het instrumentarium dat de staatssecretaris tot zijn beschikking heeft ook kan worden ingezet, vóórdat deze dubbele belasting zich daadwerkelijk zal voordoen. 6. Bestendig fiscaal beleid noodzakelijk Uit voorgaande blijkt dat gezien het grote aantal onduidelijkheden het zeer waarschijnlijk is dat bij de heffing, die op 1 juli 2014 zou moeten worden ingevoerd, per I januari 2015 alweer aan een stevig revisie nodig is. Dit ziet dan waarschijnlijk op zowel het object van de heffing, als de tariefstructuur en de lagere regelgeving. Dit is het tegenovergestelde van bestendig beleid. Te meer, omdat het een belasting betreft waarvan de regering nog tot en met de eerste nota van wijziging van het Belastingplan 2014 heeft uitgesproken dat zij voornemens is deze af te schaffen en deze belasting inmiddels lijkt te verworden tot zowel een financiële, als een administratieve strop voor het bedrijfsleven.