NDT 2 Danst docenthandleiding lesmateriaal

Transcriptie

1 NDT 2 Danst docenthandleiding lesmateriaal

2 Beste docent, Ter voorbereiding op het bezoek aan onze voorstelling NDT 2 danst, gaan je leerlingen aan de slag met een digitaal lespakket gericht op Nederlands Dans Theater en de voorstelling. Met het lespakket worden de leerlingen geïntroduceerd met NDT als modern dansgezelschap en krijgen ze een speelse introductie op de voorstelling. Het pakket bevat beeldfragmenten van dansstukken en opdrachtjes om de leerlingen op een levendige manier te betrekken. Het informatiepakket is een digitaal lesmiddel. Het lesmateriaal is zo opgezet dat de docent het klassikaal kan behandelen met de leerlingen. Aan de slag met het lespakket Deze handleiding bevat een toelichting voor de docent op het lespakket. De toelichting geeft aanwijzingen of tips om het materiaal in de klas te behandelen. In het lespakket komen in aparte hoofdstukjes (te herkennen aan de oranje balken) verschillende onderwerpen aan bod die de leerlingen voorbereiden op hun bezoek aan NDT. Zoals basisbegrippen gericht op dans, feitjes over het gezelschap, een kennismaking met de dansstukken uit de voorstelling en gedragsregels voor in de theaterzaal. Ook is er een onderdeel dat door de docent gebruikt kan worden na afloop van het bezoek. In het lespakket komen regelmatig dikgedrukte woorden voor. Deze woorden zijn de dans gerelateerde begrippen waarmee de leerlingen hun kennis uitbreiden dankzij het lespakket. 2

3 OP BEZOEK BIJ NDT! Het hoofdstuk Op bezoek bij het NDT bevat feitjes over NDT. Het is bedoeld om de leerling informatie te geven over het dagelijks leven bij een dansgezelschap, en bij NDT in het bijzonder. Als docent kun je de weetjes zelf introduceren en ze klassikaal bespreken of ervoor kiezen de leerlingen stukjes te laten voorlezen. Aan het einde van het lespakket vinden de leerlingen een puzzel waarmee ze hun kennis kunnen testen van de dikgedrukte woorden die door het gehele lespakket heen te vinden zijn. TIP Je kunt de puzzel alvast op een leuke manier introduceren voordat de weetjes over het gezelschap besproken worden. In dit eerste hoofdstuk bevat namelijk ieder weetje al één of meer dikgedrukte woorden. 3

4 MODERNE DANS Het tweede hoofdstuk is bedoeld om de leerling meer kennis te geven over het begrip moderne dans. Aan de hand van vier plaatjes maken de leerlingen kennis met vier elementen die terugkomen in moderne dans. Er zijn vier elementen gekozen die gemakkelijk te herkennen en te begrijpen zijn, juist voor leerlingen die weinig of geen ervaring met dans hebben. De leerlingen kunnen in de plaatjes een betekenis herkennen en de docent kan een toelichting geven op de plaatjes. TIP De docent kan de volgende informatie geven bij de plaatjes: Niet alleen je voeten op de vloer Bij moderne dans bewegen de dansers niet alleen met hun voeten over de vloer. Ze kunnen met ieder lichaamsdeel over de vloer dansen. Bijvoorbeeld hun handen, of hun buik of rug. Eigenlijk een beetje zoals bij breakdance! Dagelijkse bewegingen Bij moderne dans kunnen alledaagse bewegingen de basis zijn voor een dansbeweging. Je ziet dan tijdens een voorstelling een dansbeweging, die wel heel erg lijkt op een beweging die je zomaar op straat zou kunnen maken. Zoals huppelen, rennen, lopen, op de bus wachten of de hond uitlaten. Blote voeten of sokken Bij moderne dans dragen de dansers vaak gewoon sokken of ze dansen op blote voeten. Maar ze dragen ook vaak balletschoenen. Het gaat er bij moderne dans om dat de danser een bepaald gevoel overbrengt met zijn bewegingen. Om dit zo goed mogelijk te doen kiest de danser waar hij het beste in kan bewegen! Man en vrouw gelijk Bij moderne dans is er geen verschil tussen man of vrouw. Iedere man of vrouw kan elke rol dansen. Bij sommigen danssoorten is het bijvoorbeeld gebruikelijk dat de mannen de vrouwen optillen in de lucht. In de moderne dans kunnen de vrouwen ook prima de mannen optillen! 4

5 DE DAG VAN EEN DANSER In dit hoofdstuk maken de leerlingen op een persoonlijke manier kennis met één van de dansers. Zij vertelt meer over het dagelijkse werk als danser bij NDT, hierdoor leren de kinderen tegelijkertijd meer over het werken bij een gezelschap. TIP Als docent kun je iedere leerling één stap uit de dag laten voorlezen. TIP Voor dit hoofdstuk heeft één van onze dansers (Xanthe) toelichting gegeven op haar werkdag. De leerlingen zien op het bord alleen de tijden en haar bezigheid op dit tijdstip. In deze docenthandleiding staat de volledige toelichting van Xanthe, als docent kun je bij ieder punt dus een toelichting geven voor de leerlingen. Iedere dag om half 10 in de ochtend beginnen we met een balletles. Zo maken we onze spieren warm en trainen we ons lichaam. Na de balletles, beginnen om 11 uur de repetities. Tijdens een repetitie oefenen we de dansstukken die we tijdens de voorstellingen gaan dansen. Op het rooster staat welk stuk je gaat repeteren en in welke studio. d f h Na de repetitie hebben wij lunchpauze om half 1. Dan hebben wij een uur de tijd om te eten en te ontspannen. Dat is ook belangrijk! NDT heeft een eigen kantine waar je eten kunt kopen, maar je kunt het ook zelf meenemen. Na de lunchpauze begint er om half 2 weer een repetitie. Meestal moet iedereen aanwezig zijn. In het geval dat er iemand ziek of geblesseerd raakt, is het belangrijk dat iedereen het stuk goed kent! Als er een voorstelling is, hebben we om half 6 weer een pauze. Er wordt eten voor ons gekookt in de kantine. We hoeven dus niet naar huis of zelf te koken. Dit is ook het moment om even goed uit te rusten! Om zeven uur beginnen we ons klaar te maken voor de voorstelling. We beginnen met make-up zodat ook de mensen achter in de zaal ons gezicht goed kunnen zien. Je haar moet stevig vast zitten met haarlak en speldjes zodat het niet los gaat of in de weg zit. Dan is het tijd voor mijn kostuum, dit is de kleding die ik draag tijdens de voorstelling. Rond half 8, als ik helemaal aangekleed en klaar ben, warm ik mijn spieren weer op en bereid ik me in gedachten voor op mijn optreden. Ik houd er van om me dan even af te zonderen en mij te concentreren op wat komen gaat. F Om acht uur begint de voorstelling. Het is eigenlijk altijd wel spannend om op te moeten treden. Maar zolang je goed voorbereid bent, je goed concentreert en je niet te zenuwachtig raakt, kun je er verder van genieten! Rond 10 uur is de voorstelling afgelopen. Als alles goed is gegaan, dan is dat altijd een ontzettend fijn gevoel. Je hangt je kostuum netjes terug, neemt een douche en dan is er tijd voor een hapje en een drankje. Even ontspannen, en nergens aan hoeven denken is dan ontzettend fijn. 5

6 DE DANSERS VAN NDT 2 Met dit foto-overzicht kunnen de leerlingen kennismaken met de dansers uit de voorstelling. TIP Je kunt als docent nog een keer benoemen dat de dansers uit veel verschillende landen komen. De leerlingen kunnen bijvoorbeeld opnoemen welke landen ze allemaal zien staan. Katarina van der Wouwer Aya Misaki Fay van Baar Madoka Kariya Grace Lyell België Japan Nederland Japan Engeland/Frankrijk Alice Godfrey Rachel McNamee Xanthe van Opstal Sterre Slijkhuis Zuid-Afrika Canada Nederland Nederland (stagiair) Gregory Lau Paxton Ricketts Guido Dutilh Alexander Anderson Benjamin Behrends Hawaii Canada Nederland Amerika Amerika Miguel Duarte Graham Kaplan Helias Tur-Dorvault Alexander Cyr Portugal Canada Frankrijk Nederland (stagiair) 6

7 NDT 2 DANST: DE VOORSTELLING Met dit hoofdstuk geef je jouw leerlingen meer informatie over de voorstelling die ze gaan zien. Als de leerlingen voorbereid in de zaal zitten, kan dit hun kijkervaring positief beïnvloeden. Door het hoofdstuk te behandelen leren ze meer over de verschillende manieren waarop ze naar dans kunnen kijken. De elementen van een voorstelling Eerst worden de vier basiselementen van een dansvoorstelling geïntroduceerd: danser, beweging, ruimte en geluid. Daarbij worden ook kort de termen choreografie, choreograaf, decorstukken en kostuum toegelicht. De leerlingen zien steeds een plaatje met een klein beetje tekst. Hieronder vindt de docent bij ieder plaatje een uitgebreidere toelichting om de termen op een begrijpelijke manier met de leerlingen te bespreken. Choreograaf & danser Je hebt net geleerd wat het woord choreografie betekent. Iemand die een choreografie maakt noemen we een choreograaf. Choreografen die echt bij één bepaald gezelschap hoort noemen we huischoreografen. De choreograaf besluit over alle ingrediënten van een voorstelling. En belangrijk ingrediënt van de voorstelling is natuurlijk de danser. De choreograaf bepaalt welke dansers er op toneel zijn en welke bewegingen ze maken. Toneel & Muziek Een choreograaf maakt niet alleen de dans maar is ook degene die bedenkt hoe het toneel er uit ziet tijdens de voorstelling. Hij denkt goed na over wat het publiek te zien krijgt in de ruimte. Soms zijn er decorstukken, soms opvallende kleuren en vormen of een bijzondere kleur licht. Niet alleen wat het publiek ziet op toneel, maar ook wat het publiek hoort is belangrijk. Dansen kan niet alleen op veel soorten muziek, maar ook in stilte of alleen met stemgeluid. Er kunnen allerlei soorten geluid tijdens een voorstelling gebruikt worden. En niet te vergeten: kostuums! De kleding die een danser tijdens de voorstelling draagt noemen we een kostuum. Soms hebben de dansers allemaal precies hetzelfde aan, soms heeft juist iedereen iets anders aan. Voor iedere voorstelling bij NDT worden speciaal nieuwe kostuums ontworpen. Kostuumontwerp! (praktische opdracht) Na een toelichting op de verschillende elementen en termen die te maken hebben met het maken van een voorstelling volgt een kleine creatieve opdracht. Leerlingen kunnen het opdrachtvel gebruiken om zelf een kostuumontwerp te maken. Het opdrachtvel kan de docent uitprinten vanaf pagina 13 van deze docenthandleiding. 7

8 Fragment van de voorstelling Het hoofdstuk bevat verder informatie over één van de twee choreografieën die tijdens de voorstelling gedanst worden. De leerlingen krijgen de opdracht een kort fragment (2 minuten) van de choreografie te kijken. Het fragment kan afgespeeld worden (via een beschermde link op Youtube) door op de foto bij de choreografie te klikken, te herkennen aan het oranje icoontje. TIP Als de leerlingen het fragment hebben gezien, volgen vier eenvoudige kijkopdrachten. De opdrachten gaan in op de verschillende elementen van een dansvoorstelling (danser, beweging, ruimte en geluid). Als de leerlingen het moeilijk vinden een antwoord te formuleren kunnen ze het filmpje meerdere keren kijken. De uitkomst worden klassikaal besproken. TIP Hieronder wordt voor de docent bij iedere kijkopdracht een invalshoek aangeboden. Als docent heb je zo meer achtergrondinformatie en kun je kiezen wat je bij de leerlingen onder de aandacht wilt brengen. Je kiest dus zelf waar je de nadruk op wilt leggen in de klas. 8

9 Kijkopdrachten Kijkopdracht 1 Wat zie je op toneel in deze choreografie? >> Laat de leerlingen beschrijven wat ze zien op het toneel. Bijvoorbeeld: - een lichte vierkante vloer, waar het toneellicht niet schijnt lijkt de vloer wel grijs/zwart - spotlicht : een fel licht dat op een aantal van de dansers schijnt - twee dansers staan heel hoog op het toneel in lange rokken De docent kan met de leerlingen bespreken waarom de choreografen bepaalde keuzes hebben gemaakt op toneel. Bijvoorbeeld: waarom zouden de dansers soms in een spotlicht staan? Misschien wel omdat de choreografen ze extra willen laten opvallen ten opzichte van de andere dansers. Kijkopdracht 2 Wat voor kostuum dragen de dansers? >> Laat de leerlingen beschrijven hoe de dansers er uit zien. Bijvoorbeeld: - Bijna alle dansers hebben een eigen kostuum, dat verschilt van wat de andere dansers dragen - De dansers in de lange rokken dragen ongeveer hetzelfde - De kostuums zijn allemaal donker van kleur De docent kan met de leerlingen bespreken waarom de choreografen bepaalde kostuums hebben gekozen. Bijvoorbeeld: omdat (bijna) alle dansers een uniek eigen kostuums hebben kun je goed verschillende personages herkennen. De dansers in de lange rokken dragen wel hetzelfde, zo kun je zien dat zij bij elkaar horen. Omdat alle verschillende kostuums wel donker zijn passen ze toch bij elkaar. Kijkopdracht 3 Wat voor bewegingen maken de dansers? >> Laat de leerlingen beschrijven wat voor bewegingen ze zien in het fragment. Laat ze de verschillende manieren van bewegen beschrijven (groot, klein, laag, hoog, etc.) De docent kan toelichten dat er in moderne dans allerlei soorten bewegingen gebruikt worden. De dansers maken grote en kleine bewegingen, dansen laag bij de vloer of maken hoge sprongen. Soms bewegen ze tegelijkertijd en andere keren heeft iedere danser zijn eigen bewegingen. De dansers kunnen heel ontspannen bewegen, of juist met heel veel spanning omdat ze heel hoog moeten springen of elkaar op moeten tillen. De docent kan ook benoemen dat de dansers in Sleight of Hand veel gebaren maken met hun armen en ook hun gezichtsmimiek veel gebruiken. Kijkopdracht 4 Wat voor geluid hoor je in het fragment? >>Laat de leerlingen beschrijven wat voor geluid/muziek ze horen De docent kan de leerlingen er op wijzen dat moderne dans op alle soorten muziek of geluid uitgevoerd kan worden. Maar ook andere geluiden behalve muziek. Zoals het geluid van de voeten van de dansers op de vloer, of het geluid van stemmen. 9

10 DE REGELS IN DE ZAAL Voordat de leerlingen in ons theater op bezoek komen is het belangrijk om klassikaal de gedragsregels goed door te spreken. Als docent zul je misschien zelf verwachtingen hebben van je leerlingen, het hoofdstuk de regels in de zaal bevat daarnaast de regels die in het theater gelden. Het hoofdstuk is dus een hulpmiddel voor een mooi en leerzaam bezoek waarbinnen de leerlingen elkaar en de dansers met respect behandelen. TIP Eventueel kun je de pagina met regels ook uitprinten en ophangen in de klas. 10

11 WOORDENSPEL Met het woordenspel kunnen de leerlingen op een speelse manier hun kennis van de dikgedrukte dans gerelateerde begrippen uit het lesmateriaal testen. Net als bij de opdracht Een dansgedicht is dit een opdracht waarin de leerlingen hun opgedane kennis kunnen toepassen. Op pagina 16 vind je een opdrachtvel met een lege puzzel die je eventueel uit kunt delen onder de leerlingen. De puzzel kan natuurlijk ook klassikaal gemaakt worden op het digibord. Pagina 17 bevat de antwoorden op de puzzel. 11

12 EN? WAT VOND JE ER VAN? Evaluatie van het bezoek Om alle indrukken te verwerken wordt er na het bezoek in een kringgesprek nog eens terug gekeken op de voorstellingservaring. Op deze manier blijft de ervaring bewuster bewaard bij de leerlingen. De onderstaande punten kunnen dienen als leidraad voor een kringgesprek. TIP Als docent laat je de leerlingen nadenken over verschillende manieren van kijken. Leerlingen kunnen kijken naar de feiten (wat heb ik feitelijk gezien op toneel), kijken vanuit hun eigen smaak (wat vind ik mooi, lelijk, grappig of vervelend) of hun gevoel (hoe voel ik me als ik ergens naar kijk). Er zijn geen goede of foute antwoorden maar probeer de leerlingen steeds te laten toelichten waarom ze een bepaalde mening hebben. Omschrijf wat je hebt gezien - Benoem dat het bij deze opdracht gaat over de feiten: wat heb je gezien. En nog niet over wat de leerling hiervan vond. - Laat de leerlingen omschrijven wat er zichtbaar was op toneel, de leerlingen hoeven niet alles te benoemen maar kunnen zelf kiezen wat hen is opgevallen. Denk aan de elementen van een voorstelling: o Danser (zag je mannen en of vrouwen, wat voor kostuums droegen ze) o Beweging (zag je grote, kleine, hoge, lage, veel, weinig bewegingen, etc.) o Ruimte (wat zag je op het toneel qua licht en decorstukken) o Geluid (wat voor geluid heb je gehoord? muziek of een ander soort geluid?) Wat vond je van de voorstelling? - Benoem dat iedereen zijn/haar eigen smaak heeft. Jouw eigen smaak hoeft niet hetzelfde te zijn als die van een ander. - Laat de leerlingen zelf een woord verzinnen of een woord uitkiezen dat omschrijft wat ze vonden van de voorstelling: leuk, mooi, stom, goed, niet leuk, bijzonder, saai, grappig, vervelend, spannend. - Laat de leerlingen uitleggen waarom ze een bepaald woord hebben gekozen - Je kunt iedere leerling eventueel een favoriete choreografie laten kiezen Welk gevoel kreeg je bij de voorstelling - Laat de leerlingen zelf een woord verzinnen of een woord uitkiezen dat omschrijft wat voor gevoel ze hadden bij de voorstelling: vrolijk, boos, blij, verdrietig, bang, verliefd, ongerust, onzeker, trots - Laat de leerlingen uitleggen waarom ze een bepaald woord hebben gekozen Wat heb je vooral onthouden van de voorstelling? - Laat de leerlingen uitleggen waarom ze een bepaald element vooral hebben onthouden Was er iets wat je niet goed begreep? - Laat de leerlingen uitleggen waarom ze iets niet hebben begrepen 12

13 TOT SLOT De afdeling Talentontwikkeling en Educatie van Nederlands Dans Theater hoopt dat deze handleiding voor jou als docent een handige leidraad was bij het lesmateriaal voor het project NDT 2 Danst. Voor vragen en of opmerkingen zijn wij bereikbaar via onderstaande contactgegevens. Reacties en op- of aanmerkingen zijn altijd welkom. Tot ziens tijdens de voorstelling! onderwijs@ndt.nl 13

14 OPDRACHT- EN ANTWOORDVELLEN Op de volgende pagina s vind je de opdracht- en antwoordvellen die bij dit lesmateriaal horen. Deze kun je gebruiken om uit te delen aan de leerlingen. Naast de opdracht Kostuumontwerp! vind je een puzzelopdracht waarmee de leerlingen op een speelse manier hun kennis van de dikgedrukte dans gerelateerde begrippen uit het lesmateriaal kunnen testen. 14

15 KOSTUUMONTWERP! (OPDRACHTVEL) Voor iedere voorstelling bij NDT worden speciaal nieuwe kostuums ontworpen. Misschien heb jij zelf ook een goed idee voor een kostuumontwerp? Je kan de tekening hieronder gebruiken om al je eigen ideeën uit te werken! Gebruik alle materialen die je wilt, bijvoorbeeld stofjes maar ook potloden, stiften, krijt, gekleurd papier of stickers. 15

16 WOORDENSPEL (OPDRACHTVEL) Met deze puzzel kun je testen wat je allemaal weet over Nederlands Dans Theater. Ben jij een echte NDT-kenner?! Vul de antwoorden op de vragen in op de juiste plaats in de puzzel. Uiteindelijk lees je in de oranje balk een woord: de oplossing van de puzzel. De eerste letter hebben we alvast verklapt! 1. Hoe noemen we choreografen die alleen voor NDT dansstukken maken? 2. Hoe heet de ruimte in het theater waar de dansers in dansen tijdens de voorstelling? (tip: je ziet in deze ruimte ook theaterlampen en decorstukken) 3. Hoe noemen we het als de dansers in andere landen of steden op gaan treden? 4. Wie staan er op toneel tijdens de dansvoorstelling? 5. Hoe noem je de kleding die dansers dragen tijdens een voorstelling? 6. Er werken niet alleen dansers bij NDT, maar bijvoorbeeld ook mensen die kostuums ontwerpen en mensen voor de administratie. Bij NDT zijn er dus veel verschillende ! 7. Waarmee beginnen de dansers bij NDT hun dag altijd? 8. De dansers van NDT komen niet alleen uit Nederland maar ook uit bijvoorbeeld Japan, Canada of Spanje. Ze komen dus van over heel de Zo noemen we het als de dansers oefenen voor een dansstuk 10. Groot of klein, laag bij de grond of hoog in de lucht, iedereen tegelijk of iedereen op zijn eigen manier. In moderne dans kun je allerlei soorten tegenkomen! 11. Hoe noem je iemand die een dansvoorstelling maakt? V OPLOSSING: 16

17 WOORDENSPEL (ANTWOORDEN) Met het woordenspel kunnen de leerlingen op een speelse manier hun kennis van de dikgedrukte dans gerelateerde begrippen uit het lesmateriaal testen. Net als de opdracht Een Elfje maken is dit een praktische manier waarop de leerlingen hun opgedane kennis kunnen toepassen. De onderstaande tabel bevat de antwoorden op de puzzel, op de volgende pagina vindt je een lege puzzel die je eventueel uit kunt delen onder de leerlingen. De puzzel kan natuurlijk ook klassikaal gemaakt worden op het digibord. 1. Hoe noemen we choreografen die alleen voor NDT dansstukken maken? 2. Hoe heet de ruimte in het theater waar de dansers in dansen tijdens de voorstelling? (tip: je ziet in deze ruimte ook theaterlampen en decorstukken) 3. Hoe noemen we het als de dansers in andere landen of steden op gaan treden? 4. Wie staan er op toneel tijdens de dansvoorstelling? 5. Hoe noem je de kleding die dansers dragen tijdens een voorstelling? 6. Er werken niet alleen dansers bij NDT, maar bijvoorbeeld ook mensen die kostuums ontwerpen en mensen voor de administratie. Bij NDT zijn er dus veel verschillende ! 7. Waarmee beginnen de dansers bij NDT hun dag altijd? 8. De dansers van NDT komen niet alleen uit Nederland maar ook uit bijvoorbeeld Japan, Canada of Spanje. Ze komen dus van over heel de Zo noemen we het als de dansers oefenen voor een dansstuk 10. Groot of klein, laag bij de grond of hoog in de lucht, iedereen tegelijk of iedereen op zijn eigen manier. In moderne dans kun je allerlei soorten tegenkomen! 11. Hoe noem je iemand die een dansvoorstelling maakt? V 1 H U I S C H O R E O G R A F E N 2 T O N E E L 3 T O U R N E E 4 D A N S E R S 5 K O S T U U M 6 B E R O E P E N 7 B A L L E T L E S 8 W E R E L D 9 R E P E T I T I E 10 B E W E G I N G E N 11 C H O R E O G R A A F ANTWOORD: V O O R S T E L L I N G 17