NDT 2 Danst docenthandleiding lesmateriaal

Transcriptie

1 NDT 2 Danst docenthandleiding lesmateriaal

2 AAN DE SLAG MET HET LESPAKKET Beste docent, Ter voorbereiding op het bezoek aan onze voorstelling NDT 2 danst, gaan je leerlingen aan de slag met een digitaal lespakket. Met het lespakket worden de leerlingen geïntroduceerd met NDT als modern dansgezelschap en krijgen ze een speelse introductie op de voorstelling. Het lesmateriaal is zo opgezet dat de docent het klassikaal kan behandelen met de leerlingen. Deze handleiding bevat een toelichting op het lespakket voor de docent, het geeft aanwijzingen en tips om het materiaal in de klas te behandelen. Het lespakket bevat verschillende items die de leerlingen voorbereiden op hun bezoek aan NDT: - Achtergrondinformatie over NDT - Basisbegrippen die een introductie geven op moderne dans - Een persoonlijke kennismaking met de dansers van NDT aan de hand van foto s en een kort interview - Een fragment uit de voorstelling, met kijkopdracht - Gedragsregels voor in de theaterzaal. Tot slot bevat deze docenthandleiding een onderdeel dat door de docent gebruikt kan worden om het voorstellingsbezoek in de klas te evalueren. In het lespakket komen regelmatig dikgedrukte woorden voor. Deze woorden zijn dansgerelateerde begrippen waarmee de leerlingen hun kennis uitbreiden dankzij het lespakket. Aan het einde van het lespakket vinden de leerlingen een puzzel waarmee ze hun kennis van de dikgedrukte woorden kunnen testen. 2

3 OP BEZOEK BIJ NDT! Het hoofdstuk Op bezoek bij het NDT bevat feitjes over NDT. Het is bedoeld om de leerling informatie te geven over het dagelijks leven bij een dansgezelschap, en bij NDT in het bijzonder. Als docent kun je de weetjes zelf introduceren en ze klassikaal bespreken of ervoor kiezen de leerlingen stukjes te laten voorlezen. TIP Je kunt de puzzel alvast op een leuke manier introduceren voordat de weetjes over het gezelschap besproken worden. Dit eerste hoofdstuk bevat al een aantal dikgedrukte woorden die later in de puzzel kunnen terugkomen. 3

4 MODERNE DANS Dit hoofdstuk is bedoeld om de leerling meer kennis te geven over het begrip moderne dans. Wat onderscheid deze dansvorm van andere dansstijlen? Aan de hand van vier foto s van NDT, maken de leerlingen kennis met vier kenmerken die terugkomen in moderne dans. De kenmerken staat genoemd onder de bijbehorende foto. Er zijn vier kenmerken gekozen die gemakkelijk te herkennen en te begrijpen zijn, juist voor leerlingen die weinig of geen ervaring met dans hebben. De leerlingen kunnen benoemen wat zij zien op de foto, de docent kan een toelichting geven aan de hand van de onderstaande samenvattingen. Niet alleen je voeten op de vloer Bij moderne dans bewegen de dansers niet alleen met hun voeten over de vloer. Ze kunnen met ieder lichaamsdeel over de vloer dansen. Bijvoorbeeld hun handen, of hun buik of rug. Eigenlijk een beetje zoals bij breakdance! Dagelijkse bewegingen Bij moderne dans kunnen alledaagse bewegingen de basis zijn voor een dansbeweging. Je ziet dan tijdens een voorstelling een dansbeweging, die wel heel erg lijkt op een beweging die je bijvoorbeeld zomaar op straat zou kunnen maken. Zoals huppelen, rennen, lopen, op de bus wachten of naar bed gaan. Blote voeten of sokken Bij moderne dans dragen de dansers vaak gewoon sokken of ze dansen op blote voeten. Maar ze dragen ook vaak balletschoenen. Het gaat er bij moderne dans om dat de danser een bepaald gevoel overbrengt met zijn bewegingen. Om dit zo goed mogelijk te doen kiest de danser waar hij het beste in kan bewegen! Man en vrouw gelijk Bij moderne dans is er geen verschil tussen man of vrouw. Iedere man of vrouw kan elke rol dansen. Bij sommigen danssoorten is het bijvoorbeeld gebruikelijk dat de mannen de vrouwen optillen in de lucht. In de moderne dans kunnen de vrouwen ook prima de mannen optillen! 4

5 DE DAG VAN EEN DANSER In dit hoofdstuk maken de leerlingen op een persoonlijke manier kennis met één van de dansers. Hij vertelt meer over het dagelijkse werk als danser bij NDT, hierdoor leren de kinderen tegelijkertijd meer over het beroep danser. De docent kan bijvoorbeeld iedere leerling één stap uit de dag laten voorlezen. De onderstaande dikgedrukte termen komen terug in het verhaal van Guido, de docent kan een extra toelichting geven op de betekenis van deze woorden. Balletles De dansers beginnen iedere werkdag met een balletles. Zo maken ze hun spieren warm en trainen ze hun lichaam. Eigenlijk is dit de warming up van de dansers. Repetitie Tijdens een repetitie oefenen de dansers de dansstukken die ze tijdens de voorstellingen opvoeren. Op het rooster staat welk stuk er gerepeteerd wordt, wie er bij moet zijn en in welke dansstudio de repetitie is. Kostuum Een kostuum is een ander woord voor de kleding die een danser draagt tijdens de voorstelling. Maar ook de make-up en het haar dat de danser draagt is onderdeel eigenlijk onderdeel van het kostuum. Voorstelling Tijdens de voorstelling presenteren de dansers een dansstuk aan het publiek. Voor de dansers beginnen aan de voorstelling warmen ze nog eens extra hun spieren op en concentreren ze zich op wat komen gaat. Het is natuurlijk best spannend om voor zoveel publiek op te treden! F 5

6 DE DANSERS VAN NDT 2 Met dit foto-overzicht kunnen de leerlingen kennismaken met de dansers uit de voorstelling. TIP Je kunt als docent nog een keer benoemen dat de dansers uit veel verschillende landen komen. De leerlingen kunnen bijvoorbeeld opnoemen welke landen ze allemaal zien staan. Katarina van der Wouwer Aya Misaki Fay van Baar Madoka Kariya Grace Lyell België Japan Nederland Japan Engeland/Frankrijk Alice Godfrey Rachel McNamee Xanthe van Opstal Sterre Slijkhuis Zuid-Afrika Canada Nederland Nederland (stagiair) Gregory Lau Paxton Ricketts Guido Dutilh Alexander Anderson Benjamin Behrends Hawaii Canada Nederland Amerika Amerika Miguel Duarte Graham Kaplan Helias Tur-Dorvault Alexander Cyr Portugal Canada Frankrijk Nederland (stagiair) 6

7 DE VOORSTELLING Om de leerlingen te helpen bij hun kijkervaring, wordt de voorstelling in het lesmateriaal ontleed in verschillende ingrediënten. Aan de hand van vier foto s, komen de vier ingrediënten van een voorstelling aan bod. De leerlingen kunnen benoemen wat zij op de foto zien, de docent kan een toelichting geven aan de hand van de onderstaande samenvattingen. Dansers Een heel belangrijk ingrediënt van de voorstelling is natuurlijk de danser. De choreograaf bepaalt welke dansers er op toneel zijn en welke bewegingen ze maken. Licht & Decor Door welk licht en decor er wordt gebruikt, wordt bepaald hoe het toneel er uit ziet tijdens de voorstelling. Zo heet de ruimte waar de danser hun voorstelling opvoeren. Soms zijn er decorstukken op toneel, soms opvallende kleuren en vormen of een bijzondere kleur licht. Kostuums De kleding die een danser tijdens de voorstelling draagt noemen we een kostuum. Soms hebben de dansers allemaal precies hetzelfde aan, soms heeft juist iedereen iets anders aan. Voor iedere voorstelling bij NDT worden speciaal nieuwe kostuums ontworpen. Muziek of geluid Niet alleen wat het publiek ziet op toneel, maar ook wat het publiek hoort is belangrijk. Dansen kan niet alleen op veel soorten muziek, maar ook in stilte of alleen met stemgeluid. Er kunnen allerlei soorten geluid tijdens een voorstelling gebruikt worden. Kostuum ontwerpen! (praktische opdracht) Na een toelichting op de ingrediënten een voorstelling volgt een kleine creatieve opdracht. Leerlingen kunnen het opdrachtvel gebruiken om zelf een kostuumontwerp te maken. Het opdrachtvel kan de docent uitprinten vanaf pagina 14 van deze docenthandleiding. 7

8 KIJKOPDRACHT Het lesmateriaal bevat een kort kijkfragment uit de choreografie Some Other Time, waar de leerlingen ook in het theater een fragment uit zullen zien. De docent kan het fragment laten zien en bespreken aan de hand van een aantal eenvoudige kijkvragen. Introductie Laat de leerlingen voor ze het fragment gaan kijken kennis maken met de woorden choreograaf en choreografie. Choreografie Choreograaf Een ander woord voor dansstuk Degene die een choreografie maakt. De choreograaf besluit dus over alle ingrediënten van een voorstelling. Ter voorbereiding op het kijken kun je de leerlingen daarnaast een korte introductie geven op Some Other Time: Some Other Time vertelt het verhaal van een gezin met twee broers en twee zussen. Toen ze klein waren speelden ze veel samen, haalden ze kattenkwaad uit, konden ze uren samen verhalen verzinnen en die naspelen. De jongste zus wil zo graag nog steeds avonturen beleven met haar zus en broers. Ze verveelt zich omdat haar broers en zus serieuze dingen willen doen en zich te groot voelen om met haar te spelen. De jongste zus voelt zich buitengesloten en verdrietig. Ze zijn allemaal op zoek naar hun eigen weg, maar toch blijven ze met elkaar verbonden omdat ze familie zijn. Kijkvragen Het fragment uit Some Other Time (ongeveer 2 minuten) kan afgespeeld worden via YouTube door op de foto van de choreografie te klikken. Als de leerlingen het fragment hebben gezien, kun je de kijkvragen met hen bespreken: - Wat zie je voor licht & decor in dit fragment? - Wat voor muziek of geluid hoor je in het fragment? - Wat voor kostuum dragen de dansers? - Wat voor bewegingen maken de dansers? Eventueel kun je ze het filmpje meerdere keren laten kijken. De uitkomst kan klassikaal besproken worden. Op de volgende pagina wordt voor de docent bij iedere kijkopdracht een uitwerking aangeboden. 8

9 KIJKOPDRACHT (uitwerking) Wat zie je op toneel in deze choreografie? Laat de leerlingen beschrijven wat ze zien op het toneel. Bijvoorbeeld: - een lichte vloer en zwarte muren die bewegen - het toneellicht maakt vormen (een vierkant, een cirkel) op de vloer. De cirkel vormt een spotlicht : een fel licht dat op een aantal van de dansers schijnt. Buiten het spotlicht is het donkerder op toneel De docent kan met de leerlingen bespreken waarom de choreografen bepaalde keuzes hebben gemaakt op toneel. Bijvoorbeeld: waarom zouden de dansers soms in een spotlicht staan? Misschien wel omdat de choreografen ze extra willen laten opvallen ten opzichte van de andere dansers. Wat voor geluid hoor je in het fragment? Laat de leerlingen beschrijven wat voor geluid/muziek ze horen. De docent kan de leerlingen er op wijzen dat moderne dans op alle soorten muziek of geluid uitgevoerd kan worden. Maar ook andere geluiden behalve muziek. Zoals het geluid van de voeten van de dansers op de vloer, of het geluid van stemmen. Wat voor kostuum dragen de dansers? Laat de leerlingen beschrijven hoe de dansers er uit zien. Bijvoorbeeld: - De dansers hebben een eigen kostuum, dat verschilt van wat de andere dansers dragen - De kostuums zijn allemaal donker van kleur - We zien twee vrouwen en een man in het fragment De docent kan met de leerlingen bespreken waarom de choreografen bepaalde kostuums hebben gekozen. Bijvoorbeeld: omdat alle dansers een uniek eigen kostuums hebben kun je goed verschillende personages herkennen. Omdat alle verschillende kostuums wel donker zijn passen ze toch bij elkaar. Wat voor bewegingen maken de dansers? Laat de leerlingen beschrijven wat voor bewegingen ze zien in het fragment. Laat ze de verschillende manieren van bewegen beschrijven (groot, klein, laag, hoog, etc.) De docent kan toelichten dat er in moderne dans allerlei soorten bewegingen gebruikt worden. De dansers maken grote en kleine bewegingen, dansen laag bij de vloer of maken hoge sprongen. Soms bewegen ze tegelijkertijd en andere keren heeft iedere danser zijn eigen bewegingen. De dansers kunnen heel ontspannen bewegen, of juist met heel veel spanning omdat ze heel hoog moeten springen of elkaar op moeten tillen. De docent kan ook benoemen dat de dansers in Sleight of Hand veel gebaren maken met hun armen en ook hun gezichtsmimiek veel gebruiken. 9

10 DE REGELS IN DE ZAAL Voordat de leerlingen in ons theater op bezoek komen is het belangrijk om klassikaal de gedragsregels goed door te spreken. Als docent zal je misschien zelf verwachtingen hebben van je leerlingen, het hoofdstuk de regels in de zaal bevat daarnaast de regels die in het theater gelden. Het hoofdstuk is dus een hulpmiddel voor een mooi en leerzaam bezoek waarbinnen de leerlingen elkaar en de dansers met respect behandelen. TIP Eventueel kun je de pagina met regels ook uitprinten en ophangen in de klas. 10

11 WOORDENSPEL Met het woordenspel kunnen de leerlingen op een speelse manier hun kennis van de dikgedrukte dans gerelateerde begrippen uit het lesmateriaal testen. Op pagina 16 vind je een opdrachtvel met een lege puzzel die je eventueel uit kunt delen onder de leerlingen. De puzzel kan natuurlijk ook klassikaal gemaakt worden op het digibord. Pagina 17 bevat de antwoorden op de puzzel. 11

12 EVALUATIE VAN HET VOORSTELLINGSBEZOEK Om alle indrukken te verwerken kan de docent na het bezoek aan NDT, in een kringgesprek nog eens terug gekeken op de voorstellingservaring. De onderstaande punten kunnen dienen als leidraad voor een kringgesprek. Als docent laat je de leerlingen nadenken over verschillende manieren van kijken. Leerlingen kunnen kijken naar de feiten (wat heb ik feitelijk gezien op toneel), kijken vanuit hun eigen smaak (wat vind ik mooi, lelijk, grappig of vervelend) of hun gevoel (hoe voel ik me als ik ergens naar kijk). Er zijn geen goede of foute antwoorden maar probeer de leerlingen steeds te laten toelichten waarom ze een bepaalde mening hebben. Omschrijf wat je hebt gezien - Benoem dat het bij deze opdracht gaat over de feiten: wat heb je gezien. En nog niet over wat de leerling hiervan vond. - Laat de leerlingen omschrijven wat er zichtbaar was op toneel, de leerlingen hoeven niet alles te benoemen maar kunnen zelf kiezen wat hen is opgevallen. Denk bijvoorbeeld aan de onderstaande elementen van een voorstelling: o Licht en decor (wat zag je op het toneel qua licht en decorstukken?) o Geluid (wat voor geluid heb je gehoord? muziek of een ander soort geluid?) o o Kostuum (wat voor kleding/make-up/kapsel droegen de dansers?) Dansers (zag je mannen en of vrouwen, zag je grote, kleine, hoge, lage, veel, weinig bewegingen, etc.) Wat vond je van de voorstelling? - Benoem dat iedereen zijn/haar eigen smaak heeft. Jouw eigen smaak hoeft niet hetzelfde te zijn als die van een ander. - Laat de leerlingen zelf een woord verzinnen of een woord uitkiezen dat omschrijft wat ze vonden van de voorstelling: leuk, mooi, stom, goed, niet leuk, bijzonder, saai, grappig, vervelend, spannend. - Laat de leerlingen uitleggen waarom ze een bepaald woord hebben gekozen - Je kunt iedere leerling eventueel een favoriete choreografie laten kiezen Welk gevoel kreeg je bij de voorstelling - Laat de leerlingen zelf een woord verzinnen of een woord uitkiezen dat omschrijft wat voor gevoel ze hadden bij de voorstelling: vrolijk, boos, blij, verdrietig, bang, verliefd, ongerust, onzeker, trots - Laat de leerlingen uitleggen waarom ze een bepaald woord hebben gekozen Wat heb je vooral onthouden van de voorstelling? - Laat de leerlingen uitleggen waarom ze een bepaald element vooral hebben onthouden Was er iets wat je niet goed begreep? - Laat de leerlingen vertellen wat ze eventueel niet hebben begrepen en uitleggen waarom. - Geef indien mogelijk zelf een toelichting of uitleg 12

13 TOT SLOT De afdeling Talentontwikkeling & Educatie van NDT hoopt dat deze handleiding voor jou als docent een handige leidraad was bij het lesmateriaal voor het project NDT 2 Danst. Voor vragen en of opmerkingen zijn wij bereikbaar via onderstaande contactgegevens. Reacties en op- of aanmerkingen zijn altijd welkom. Tot ziens tijdens de voorstelling! onderwijs@ndt.nl 13

14 OPDRACHT- EN ANTWOORDVELLEN Op de volgende pagina s vind je de opdracht- en antwoordvellen die bij dit lesmateriaal horen. Deze kun je gebruiken om uit te delen aan de leerlingen. Naast de opdracht Kostuum ontwerpen! vind je een puzzelopdracht waarmee de leerlingen op een speelse manier hun kennis van de dikgedrukte dans gerelateerde begrippen uit het lesmateriaal kunnen testen. 14

15 KOSTUUM ONTWERPEN! Voor iedere voorstelling bij NDT worden speciaal nieuwe kostuums ontworpen. Misschien heb jij zelf ook een goed idee voor een kostuumontwerp? Je kan de tekening hieronder gebruiken om al je eigen ideeën uit te werken! Gebruik alle materialen die je wilt, bijvoorbeeld stofjes maar ook potloden, stiften, krijt, gekleurd papier of stickers. 15

16 WOORDENSPEL Met deze puzzel kun je testen wat je allemaal weet over Nederlands Dans Theater. Ben jij een echte NDT-kenner?! Vul de antwoorden op de vragen in op de juiste plaats in de puzzel. Uiteindelijk lees je in de oranje balk een woord: de oplossing van de puzzel. De eerste letter hebben we alvast verklapt! 1. Wat is een ander woord voor dansstuk? 2. Hoe noem je de kleren die een danser tijdens een voorstelling draagt? 3. Hoe noemen we het als de dansers in andere landen of steden op gaan treden? 4. Wie staan er op toneel tijdens de dansvoorstelling? 5. Welke kleuren je op toneel ziet tijdens de voorstelling wordt bepaald door het. 6. Er werken niet alleen dansers bij NDT, maar bijvoorbeeld ook mensen die kostuums ontwerpen en mensen voor de administratie. Bij NDT zijn er dus veel verschillende ! 7. Waarmee beginnen de dansers bij NDT hun dag altijd? 8. De dansers van NDT komen niet alleen uit Nederland maar ook uit bijvoorbeeld Japan, Canada of Spanje. Ze komen dus van over heel de Zo noemen we het als de dansers oefenen voor een voorstelling 10. Groot of klein, laag bij de grond of hoog in de lucht, iedereen tegelijk of iedereen op zijn eigen manier. In moderne dans kun je allerlei soorten tegenkomen! 11. Hoe noem je iemand die een dansvoorstelling maakt? V OPLOSSING: 16

17 WOORDENSPEL (ANTWOORDEN) Met het woordenspel kunnen de leerlingen op een speelse manier hun kennis van de dikgedrukte dans gerelateerde begrippen uit het lesmateriaal testen. Net als de opdracht Een Elfje maken is dit een praktische manier waarop de leerlingen hun opgedane kennis kunnen toepassen. De onderstaande tabel bevat de antwoorden op de puzzel, op de volgende pagina vindt je een lege puzzel die je eventueel uit kunt delen onder de leerlingen. De puzzel kan natuurlijk ook klassikaal gemaakt worden op het digibord. 1. Wat is een ander woord voor dansstuk? 2. Hoe noem je de kleren die een danser tijdens een voorstelling draagt? 3. Hoe noemen we het als de dansers in andere landen of steden op gaan treden? 4. Wie staan er op toneel tijdens de dansvoorstelling? 5. Hoe noem je de kleding die dansers dragen tijdens een voorstelling? 6. Er werken niet alleen dansers bij NDT, maar bijvoorbeeld ook mensen die kostuums ontwerpen en mensen voor de administratie. Bij NDT zijn er dus veel verschillende ! 7. Waarmee beginnen de dansers bij NDT hun dag altijd? 8. De dansers van NDT komen niet alleen uit Nederland maar ook uit bijvoorbeeld Japan, Canada of Spanje. Ze komen dus van over heel de Zo noemen we het als de dansers oefenen voor een voorstelling 10. Groot of klein, laag bij de grond of hoog in de lucht, iedereen tegelijk of iedereen op zijn eigen manier. In moderne dans kun je allerlei soorten tegenkomen! 11. Hoe noem je iemand die een dansvoorstelling maakt? V 1 C H O R E O G R A F I E 2 K O S T U U M 3 T O U R N E E 4 D A N S E R S 5 L I C H T 6 B E R O E P E N 7 B A L L E T L E S 8 W E R E L D 9 R E P E T I T I E 10 B E W E G I N G E N 11 C H O R E O G R A A F OPLOSSING: 17

18 Dit is een uitgave van Nederlands Dans Theater - afdeling Talentontwikkeling & Educatie Fotografie: Daisy Komen, Rahi Rezvani, Joris Jan Bos Nederlands Dans Theater, Den Haag, 2016 NADRUK VERBODEN Niets uit dit lesmateriaal mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of welk andere wijze ook, zonder voorafgaande toestemming van Nederlands Dans Theater. Alle programmagegevens uit dit lesmateriaal zijn onder voorbehoud. 18