VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD EN DE RAAD

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, COM(2017) 204 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD EN DE RAAD Vijfde verslag over de vooruitgang bij de uitvoering van de Verklaring EU-Turkije NL NL

2 Inleiding Vijfde verslag over de vooruitgang bij de uitvoering van de Verklaring EU-Turkije Het is nu bijna een jaar geleden dat met de tenuitvoerlegging van de Verklaring EU-Turkije van 18 maart is begonnen, en dit vijfde verslag 2 toont nogmaals aan dat de verklaring, ondanks de moeilijke omstandigheden, tot tastbare resultaten leidt. Sinds de verklaring blijft het aantal oversteekpogingen aanzienlijk dalen en werd het verlies van mensenlevens ingeperkt. Hoewel de EU en de lidstaten hun inspanningen ter versterking van het migratiebeheer en de capaciteit voor de behandeling van asielverzoeken van de Griekse overheid hebben voortgezet, is het aantal aankomsten op de Griekse eilanden sinds het vierde verslag gedaald tot minder dan 50 per dag. Niettemin is het aantal aankomsten op dit moment nog steeds hoger dan het aantal van de Griekse eilanden naar Turkije terugkerende migranten. De levensomstandigheden in de reeds overbelaste opvangfaciliteiten op de eilanden blijven zeer moeilijk, met name bij ongewoon streng winterweer. Er is ook verdere vooruitgang geboekt op het gebied van andere onderdelen van de verklaring. Zo verloopt de hervestiging van Syrische vluchtelingen uit Turkije in een stabiel tempo en zijn de werkzaamheden in het kader van de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije versneld. Er hebben nu voor 750 miljoen EUR betalingen plaatsgevonden (tegenover 677 miljoen). Van de 2,2 miljard EUR die reeds is toegewezen voor , zijn inmiddels voor 1,5 miljard EUR (de helft van de 3 miljard EUR) contracten ondertekend voor 39 projecten, en van al die contracten is al met de tenuitvoerlegging begonnen. In december 2016 heeft de Commissie de Raad ook ontwerponderhandelingsrichtsnoeren voorgesteld voor de modernisering van de huidige douane-unie tussen de EU en Turkije, teneinde de economische en handelsbetrekkingen tussen de EU en Turkije verder te verdiepen. De Europese Raad heeft tijdens zijn bijeenkomst op 15 december 2016 nogmaals herhaald dat hij vasthoudt aan de verklaring EU-Turkije en onderstreept hoe belangrijk het is dat alle onderdelen van de verklaring volledig en niet-discriminerend worden uitgevoerd, en het gezamenlijke actieplan betreffende de uitvoering van de verklaring EU-Turkije bekrachtigd, zoals opgesteld door Griekenland en de Commissie 3. In dit vijfde verslag wordt de verdere vooruitgang sinds 8 december 2016 beschreven, alsook de maatregelen die nog noodzakelijk zijn om de verklaring volledig ten uitvoer te leggen. 1. Huidige situatie Sinds het vierde verslag zijn in totaal personen vanuit Turkije op de Griekse eilanden aangekomen (8 december februari 2017), d.w.z. gemiddeld 43 per dag. De aantallen zijn nog steeds veel lager dan in dezelfde periode in het jaar voordien (bijna voor de twee maanden van 8 december 2015 tot en met 26 februari 2016), en dan in de maand voorafgaand aan de verklaring (toen gemiddeld meer dan personen per dag aankwamen). Sinds de verklaring EU-Turkije zijn in de Egeïsche Zee 70 personen omgekomen of vermist geraakt 4. Dit blijft een menselijke tragedie, maar er is sprake van een forse daling ten opzichte van de ongeveer mensen die zijn omgekomen tijdens dezelfde periode in Het eerste verslag (COM(2016) 231 final) verscheen op 20 april 2016, het tweede (COM(2016) 349 final) op 15 juni 2016, het derde (COM(2016) 634 final op 28 september 2016) en het vierde (COM(2016) 792 final) op 8 december Gegevens verstrekt door de Internationale Organisatie voor Migratie; de betrokken periode loopt van 1 april 2016 tot en met 23 februari

3 18/3 - Verklaring EU-Turkije Wekelijkse illegale overschrijdingen van de zeegrens vanuit Turkije naar Griekenland in Betere coördinatie en samenwerking De EU coördinator heeft nauw samengewerkt met de Griekse autoriteiten, EU-agentschappen, internationale organisaties en de lidstaten om het gezamenlijke actieplan 5 betreffende de uitvoering van de verklaring EU- Turkije ten uitvoer te leggen. De EU-coördinator is ook blijven zorgen voor de dagelijkse follow-up van de verklaring, in samenwerking met de Griekse en de Turkse autoriteiten, EU-agentschappen, internationale organisaties en andere lidstaten, met als doel een versnelling van de asielprocedures, een verhoging van het aantal migranten dat terugkeert van de Griekse eilanden naar Turkije, en de invoering van passende beveiligingsmaatregelen op de hotspots. Bijzondere aandacht is besteed aan het verbeteren van de levensomstandigheden en het creëren van geschikte onderkomens, met inbegrip van gesloten centra op de eilanden, alsook aan het verbeteren van de productiviteit van de beroepscommissies Het gezamenlijke actieplan tussen Griekenland en de Commissie bevat onder meer operationele maatregelen om: de behandeling van asielverzoeken te versnellen, ook in de fase van beroep; de coördinatie, het beheer, de veiligheid en de beveiliging op de eilanden te verbeteren; het percentage van terugkeer van asielzoekers met een ongegrond of afgewezen verzoek naar Turkije of naar hun land van herkomst te verhogen door begeleide vrijwillige terugkeer krachtiger te stimuleren; te zorgen voor aanvullende opvang- en detentiecapaciteit op de eilanden en de infrastructuur ervan te verbeteren; en de migranten die naar de reguliere asielprocedure worden verwezen, met inbegrip van kwetsbare groepen, over te brengen naar specifieke voorzieningen op het Griekse vasteland. De belangrijkste uitvoerende partners van het gezamenlijk actieplan zijn de Griekse asieldienst, de opvang- en identificatiedienst, de beroepsinstantie, de Griekse politie, het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken en de Europese grens- en kustwacht. De EU-coördinator houdt nauwlettend toezicht op de tenuitvoerlegging, door een tweewekelijks monitoringverslag op te stellen (zie bijlage 1) en zo nodig ondersteuning te bieden om ervoor te zorgen dat de tenuitvoerlegging binnen de gestelde termijnen plaatsvindt. De werkzaamheden werden nog steeds gecoördineerd door tweewekelijkse bijeenkomsten van de stuurgroep, tweewekelijkse gezamenlijke bijeenkomsten van verschillende instanties en wekelijkse bijeenkomsten van de Europese regionale taskforce. De regionale taskforce van de EU intensiveert zijn rol inzake operationele coördinatie en moet het belangrijkste platform worden voor de bespreking van een aantal essentiële kwesties op het gebeid van migratie en veiligheid en van op de hotspots ondervonden operationele problemen. In dit verband moeten in de toekomst bijeenkomsten van verschillende instanties op ad-hocbasis worden gehouden om maatregelen te bespreken waarbij een specifieke groep van belanghebbenden betrokken is. 3

4 De Europese Raad heeft herhaaldelijk erkend dat de deelname van de lidstaten onontbeerlijk is om de steun van de EU-agentschappen voor de uitvoering van de verklaring EU-Turkije doeltreffend te maken. De humanitaire risico's en de risico's voor de openbare orde die de aanwezigheid van een groot aantal irreguliere migranten en asielzoekers op de eilanden met beperkte opvangcapaciteit inhouden, versterkt de noodzaak voor de lidstaten om met spoed te reageren op de behoeften die door het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken en de Europese grens- en kustwacht worden vastgesteld. De doeltreffendheid van het personeel dat momenteel gedetacheerd is, kan ook worden gemaximaliseerd door aan de oproepen gehoor te geven met de vastgestelde profielen en door personeel voor langere termijn in te zetten, met een oog op meer doeltreffendheid. Het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken heeft de lidstaten opgeroepen om met deskundigen bij te dragen aan de asielinterventiepool, om de lidstaten in de frontlinie te allen tijde van voldoende personeel te voorzien. Bovendien heeft het bij wijze van proef een uitgebreid opleidingsprogramma opgezet om ervoor te zorgen dat deskundigen met beperkte nationale ervaring toch kunnen worden ingezet ter ondersteuning van de Griekse autoriteiten. De tekortkomingen die in de voorgaande verslagen zijn vastgesteld, zijn echter nog niet volledig verholpen. Per 27 februari heeft het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken 118 tolken in Griekenland en 89 deskundigen van de lidstaten ingezet, waarvan 73 op de hotspots en 59 daarvan als dossierbehandelaars. Dit betekent dat er momenteel 77 deskundigen te kort zijn. Wat de ondersteuning aan de grens betreft, heeft de Europese grens- en kustwacht in Griekenland 790 medewerkers ingezet, waarvan 70 voor de ondersteuning van overname als onderdeel van de uitvoering van de Verklaring EU-Turkije. Er is geen tekort aan ambtenaren voor begeleiding en overname, terwijl dat wel het geval is voor grensbewaking en er ook onvoldoende technische uitrusting is voor grensbewaking. In het geval van Europol is een pool van 116 door de lidstaten gedetacheerde en door Europol opgeleide ambtenaren opgezet om waar nodig ondersteuning te bieden. Deze ambtenaren zijn sinds september 2016 bij driemaandelijkse toerbeurt ingezet op de vijf Griekse hotspots. Na een tweede oproep tot blijken van belangstelling voert Europol nu een selectieprocedure uit om de pool uit te breiden tot ongeveer 250 beschikbare gedetacheerde ambtenaren. Het aantal gedetacheerde ambtenaren kan variëren per week; momenteel zijn er op de Griekse hotspots 12 ingezet om secundaire veiligheidscontroles uit te voeren. Daarnaast zijn er drie ambtenaren gestationeerd in de Europese regionale taskforce in Piraeus met het oog op de coördinatie. Het inzetten van een Europese migratieverbindingsfunctionaris in Turkije sinds 1 februari ondersteunt ook de inspanningen op het gebied van coördinatie. De NAVO draagt bij aan de internationale inspanningen om smokkel en irreguliere migratie in te dammen door middel van inlichtingenwerk, bewaking en verkenning in de Egeïsche Zee. De operaties van de Europese grens- en kustwacht en de NAVO omvatten onder meer activiteiten op het vlak van vroegtijdige waarschuwing en bewaking en uitwisseling van operationele informatie met de Griekse en de Turkse kustwacht. De Europese grens- en kustwacht en het maritieme commando van de NAVO blijven samenwerken aan een gemeenschappelijk situatiebeeld. Dit heeft als doel kennis op te bouwen over gevallen van smokkel en de daarbij gebruikte routes, de informatie-uitwisseling te verbeteren en uiteindelijk meer smokkelaars te kunnen opsporen en arresteren. De NAVO heeft apparatuur geleverd om de Europese grensen kustwacht toegang te verlenen tot haar regionale beperkte netwerk. Van zijn kant heeft het agentschap ook zijn rapporteringsapplicatie voor informatie-uitwisseling opengesteld en een naar de NAVO afgevaardigde verbindingsfunctionaris zorgt voor constante operationele coördinatie 7. Informatie-initiatieven De door de Commissie opgerichte Taskforce voor een informatiestrategie voor migranten heeft de basis gelegd voor een ambitieus media-consortium om een meertalige portaalsite "InfoMigrants.net" op te zetten. Deze heeft als doel miljoenen potentiële migranten wereldwijd te bereiken en hen te informeren over de gevaren en de juridische realiteit, en een tweede versie van de portaalsite zal naar verwachting in maart 2017 worden opgestart. 7 Daarnaast organiseren de hoofdzetel van de Europese grens- en kustwacht en het maritieme commando van de NAVO regelmatig strategische operationele vergaderingen. 4

5 Griekenland heeft informatiepunten opgezet op de eilanden Chios en Lesbos om migranten een eenduidige boodschap mee te geven. Het wil nu vergelijkbare acties opzetten op de overige hotspots. Achtergrondinformatie en brochures met een duidelijke gemeenschappelijke boodschap worden ook voorbereid in samenwerking met de Griekse autoriteiten, het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken, de Internationale Organisatie voor Migratie en de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor vluchtelingen. Deze zullen systematisch bij aankomst onder de migranten worden verspreid. Belangrijkste problemen en volgende stappen De lidstaten moeten dringend het vereiste personeel ter beschikking stellen om te voorzien in de behoeften die door het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken en de Europese grens- en kustwacht zijn vastgesteld, met inbegrip van personeel met de geïdentificeerde profielen en personeel dat op langere termijn wordt ingezet. 2. Terugkeer van alle nieuwe irreguliere migranten van Griekenland naar Turkije De verklaring EU-Turkije voorziet in de terugkeer van alle nieuwe irreguliere migranten en asielzoekers met een niet-ontvankelijk of ongegrond verklaard asielverzoek die na 20 maart de oversteek vanuit Turkije naar de Griekse eilanden hebben gemaakt. Die maatregelen worden uitgevoerd in strikte overeenstemming met de vereisten van het EU-recht en het internationale recht, en met volledige inachtneming van het beginsel van non-refoulement 8. Stand van zaken Sinds het verschijnen van het vierde verslag zijn tot en met 24 februari 151 personen die Griekenland via Turkije waren binnengekomen, teruggekeerd in het kader van de Verklaring EU-Turkije, onder wie 64 Syriërs. Daarnaast ging het ook om Pakistanen (35), Algerijnen (17), Marokkanen (10), Bengalezen (7), Iraniërs (6), Nigerianen (5), Irakezen (3), Afghanen (2), Egyptenaren (1) en Palestijnen (1). In totaal zijn sinds de datum van de verklaring EU-Turkije migranten naar Turkije teruggekeerd. De personen die zijn teruggekeerd, hadden hetzij een negatief asielbesluit ontvangen (ook in tweede aanleg), hadden hun asielverzoek of verzoek om internationale bescherming ingetrokken, of hadden überhaupt niet om asiel verzocht. Hoewel er vanaf de Griekse eilanden migranten naar Turkije terugkeren, blijft het aantal terugkeerders veel lager dan het aantal aankomsten, waardoor de druk op de voorzieningen op de hotspots op de eilanden nog toeneemt. Dit is te wijten aan de opgelopen achterstand in de behandeling van alle stadia van de asielverzoeken op de Griekse eilanden en aan moeilijkheden bij het lokaliseren van migranten in verschillende stadia van hun asiel- en terugkeerprocedures. Sommige maatregelen van het gezamenlijk actieplan zijn gericht op de aanpak van dit probleem: invoeren van een efficiënt systeem voor traceerbaarheid van dossiers, doorgaan met het toepassen van de geografische beperkingen voor migranten op de eilanden, en creëren van voldoende opvangcapaciteit op de eilanden, met inbegrip van gesloten centra. De werkzaamheden op het gebied van deze maatregelen zijn nog aan de gang en moeten worden opgevoerd, zodat op het gebied van terugkeer vorderingen kunnen worden geboekt. Om de samenwerking te intensiveren en terugkeeroperaties te verbeteren, vond op 20 januari 2017 in Ankara een eerste trilaterale bijeenkomst plaats tussen de Commissie, Griekenland en Turkije. De tot dan toe uitgevoerde terugkeeroperaties werden in detail besproken om na te gaan wat de moeilijkheden zijn en om oplossingen voor de toekomst te vinden. Griekenland en Turkije hebben contactpunten aangewezen om 8 Eenieder die na 20 maart op de Griekse eilanden aankomt, heeft het recht om om asiel te verzoeken. Elk verzoek wordt individueel behandeld in het licht van de specifieke situatie van de verzoeker, in overeenstemming met de richtlijn asielprocedures. Dit sluit elke vorm van collectieve uitzetting uit. Verzoekers hebben het recht om beroep in te stellen en het recht op een doeltreffende voorziening in rechte tegen een negatief besluit over hun asielverzoek. Griekenland en Turkije hebben passende juridische maatregelen genomen en leggen deze ten uitvoer om te zorgen voor volledige eerbiediging van het EU- en internationaal recht. 5

6 rechtstreekse communicatie mogelijk te maken, met name over concrete terugkeeroperaties, en te kunnen toezien op eventueel geconstateerde belemmeringen, en er is overeengekomen om regelmatig op tweemaandelijkse basis trilaterale bijeenkomsten te organiseren. Verdere inspanningen zijn nodig om migranten de mogelijkheid te bieden daadwerkelijk en vrijwillig terug te keren, hetzij naar Turkije, hetzij naar hun land van herkomst. Er worden nog steeds inspanningen geleverd opdat meer migranten vrijwillig terugkeren vanaf de Griekse eilanden, hetgeen wordt gestimuleerd door het recentelijk versterkte programma voor begeleide vrijwillige terugkeer en re-integratie, dat nu ook voorziet in re-integratiepakketten voor alle deelnemers. In de 12 weken na het vierde verslag zijn ongeveer 283 migranten vanaf de eilanden (en 900 vanaf het vasteland) vrijwillig teruggekeerd naar hun land van herkomst, ondersteund door het programma van Griekenland. Daardoor hebben nu in totaal ongeveer migranten gebruik gemaakt van het programma voor begeleide vrijwillige terugkeer en re-integratie sinds de start ervan in Griekenland wordt verder aangemoedigd om ten volle deel te nemen aan door de EU gefinancierde gezamenlijke terugkeerprogramma s (met name het Europese reïntegratienetwerkprogramma), door proactief nauw samen te werken met de belangrijkste uitvoerende instanties en zoveel mogelijk gebruik te maken van de beschikbare financiële en technische ondersteuning. Niet-Syrische migranten worden vanaf de Griekse eilanden per boot naar Turkije teruggestuurd en overgebracht naar een uitzetcentrum in Kırklareli, waar zij op de hoogte worden gesteld van hun rechten, met inbegrip van de mogelijkheid om een verzoek voor een beschermde status in Turkije in te dienen. Tot dusver 9 hebben 55 personen een dergelijk verzoek bij de Turkse autoriteiten ingediend: aan één persoon is de vluchtelingenstatus verleend, 43 verzoeken zijn momenteel in behandeling en vier personen hebben een negatief besluit ontvangen personen, die geen vluchtelingenstatus hadden aangevraagd, zijn teruggestuurd naar hun land van herkomst. Bij een recent bezoek van EU-autoriteiten kon worden geverifieerd dat de situatie in het centrum aan de vereiste normen voldoet. Syriërs worden per vliegtuig vanaf de Griekse eilanden teruggestuurd en opgevangen in een vluchtelingenkamp in Düziçi. Zij hebben het recht te verzoeken om tijdelijke bescherming en, na een snelle eerste registratie voor tijdelijke bescherming, worden zij uit het kamp vrijgelaten en staat het hun vrij zich te vestigen in de provincie van hun keuze, of, als zij dat verkiezen, in het kamp te blijven. Tot nu toe werden alle teruggestuurde Syriërs gepreregistreerd, met uitzondering van 10 van hen die besloten vrijwillig terug te keren naar Syrië; 133 van hen verkozen buiten het kamp te verblijven, terwijl 16 ervoor kozen in het kamp te blijven. Juridische maatregelen De Griekse beroepsinstantie heeft thans 13 beroepscommissies opgericht een toename van zeven sinds het vierde verslag waarvan er 12 operationeel zijn, die besluiten nemen over beroepen die sinds 20 juli zijn ingesteld tegen besluiten in eerste aanleg van de Griekse asieldienst, zowel in het kader van de ontvankelijkheidsprocedure als in het kader van de gegrondheidsprocedure. Wat de gevallen op de Griekse eilanden betreft, is er tot dusver tegen de besluiten van de asieldienst in eerste aanleg over de ontvankelijkheid en gegrondheid van de asielverzoeken in totaal maal 12 beroep ingesteld. Tot dusver zijn er in van deze gevallen besluiten in tweede instantie genomen (d.i. 46 % van de gevallen). Van de tot dusver 439 beroepsbesluiten over de ontvankelijkheid zijn in 24 gevallen in tweede aanleg de besluiten in eerste aanleg inzake de niet-ontvankelijkheid bevestigd, terwijl in 415 gevallen in tweede aanleg de besluiten in eerste aanleg inzake de niet-ontvankelijkheid zijn vernietigd 13. Wat Volgens de informatie die de Turkse autoriteiten hebben verstrekt. Daarnaast zijn zeven verzoeken als "andere" aangemerkt (ingetrokken, enz.). Per 19 februari waren sinds de verklaring in totaal asielverzoeken ingediend op de Griekse eilanden. Voor deze verzoeken heeft de Griekse asieldienst in het kader van de procedures op de eilanden sinds 20 maart besluiten genomen, waaronder over de ontvankelijkheid en over de gegrondheid. Per 19 februari Het totale aantal omvat besluiten in tweede aanleg tot vernietiging van niet-ontvankelijkheidsbesluiten in eerste aanleg, alsmede tot toekenning van de vluchtelingenstatus. 6

7 de gegrondheid betreft, zijn de negatieve besluiten inzake gegrondheid in eerste aanleg in 876 gevallen bevestigd en in vier 14 gevallen in tweede aanleg vernietigd. De besluitvorming in de nieuwe beroepscommissies verloopt nog steeds traag. Tot dusver hebben zij 880 besluiten uitgevaardigd in het kader van de Verklaring EU-Turkije - 21 over de ontvankelijkheid en over de gegrondheid. In haar beslissing van 15 februari 2017 in een zaak die door twee Syriërs en een Griekse ngo aanhangig is gemaakt, heeft de vierde afdeling van de Griekse Raad van State besloten om de vraag of het besluit van de beroepscommissie om het asielverzoek van de appellanten niet-ontvankelijk te verklaren op basis van het begrip "veilig derde land", verenigbaar is met het Grieks recht en het EU-recht, aan de Raad van State in voltallige zitting voor te leggen. De verwijzing heeft ook betrekking op de vraag of de verzoeker toegang had tot een doeltreffende voorziening in rechte. De Raad van State in voltallige zitting heeft zich thans nog niet uitgesproken over de zaak. De datum van de voltallige zitting is vastgesteld op 10 maart Operationele maatregelen De Griekse autoriteiten hebben met de steun van de Commissie maatregelen genomen om de situatie op de hotspots aan te pakken, alsook de moeilijke omstandigheden voor migranten, de plaatselijke bevolking en het personeel op de eilanden. Volgens de Griekse autoriteiten zijn er momenteel migranten aanwezig op de eilanden, terwijl er slechts plaatsen zijn in de officiële opvangcentra, en nog eens plaatsen in het kader van de huurregeling van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen. De zware last die de Griekse autoriteiten te dragen hebben door de aanwezigheid van ongeveer migranten op het vasteland en de eilanden samen, bemoeilijkt ook het beheer van de situatie op de hotspots. Griekenland heeft een aantal maatregelen genomen om de situatie te verbeteren door te werken aan het verbeteren van de voorzieningen en te zorgen voor efficiëntere procedures. Met de steun van de Commissie werden maatregelen genomen om te zorgen voor winterklare opvangvoorzieningen voor alle migranten en om humanitaire bijstand te verlenen, waaronder voedsel, kleding, medische zorg, een goede watervoorziening en sanitaire voorzieningen. Op Lesbos zijn momenteel alle migranten die in geïmproviseerde individuele tenten verbleven, verplaatst naar een beter op de winter berekend onderkomen, terwijl er wordt gewerkt aan constructies om de levensomstandigheden in het kamp Moria te verbeteren en de capaciteit van het kamp Kara Tepe uit te breiden. Migranten zijn met name overgebracht naar hotels en appartementen, naar het kamp Kara Tepe, naar beter op de winter voorziene tenten en naar een grote tent nabij het kamp Moria. Er lopen tevens werkzaamheden op Samos om de bestaande hotspot te voorzien van extra opvangcentra. Een van de maatregelen ter verbetering van de omstandigheden en ter vermindering van het aantal migranten op de hotspots bestond erin kwetsbare migranten en gezinnen over te brengen naar hotels of gehuurde accommodatie in het kader van de huurregeling van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor vluchtelingen. Vluchtelingen en migranten die niet naar Turkije kunnen worden teruggestuurd, zoals kwetsbare groepen en niet-begeleide minderjarigen, worden ook overgebracht naar het vasteland 17. Ongeveer van dergelijke personen zijn al overgebracht naar het vasteland Dit totaalcijfer omvat niet de besluiten in tweede aanleg tot toekenning van de vluchtelingenstatus en tot vernietiging van niet-ontvankelijkheidsbesluiten in eerste aanleg. Dit is een andere methode dan die welke in het vierde verslag werd gebruikt. Waarbij de negatieve besluiten in eerste aanleg in 876 gevallen werden bevestigd en in vier gevallen vernietigd. Per 27 februari Dergelijke overbrengingen vinden alleen plaats in specifieke gevallen waarin het asielverzoek in eerste aanleg is onderzocht en voor verdere behandeling moest worden doorverwezen naar de reguliere asielprocedure. Per 10 februari Deze personen werden doorverwezen naar de huurregeling van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen of naar huisvesting op het vasteland, of zij regelden zelf hun accommodatie. De verstrekking van degelijke huisvesting voor niet-begeleide minderjarigen blijft een topprioriteit voor de Commissie, die middelen voor extra opvangcapaciteit beschikbaar heeft gesteld en de lidstaten aanmoedigt om een groter aantal in aanmerking komende niet-begeleide minderjarigen uit Griekenland en Italië te herplaatsen. 7

8 De Griekse permanente coördinatoren, die uiterlijk op 20 februari op alle hotspots hun taken hebben opgenomen, zijn verantwoordelijk voor het algemene beheer van de hotspots en pakken in het bijzonder kwesties inzake veiligheid en openbare orde aan. Samen met de regionale taskforce van de Europese Unie werden instructies voor noodgevallen ontwikkeld, waaronder evacuatie-instructies, en daarbij werd ook de Griekse opvang- en identificatiedienst betrokken. De Griekse politie ontwikkelt momenteel algemene veiligheidsplannen voor elke hotspot, die betrekking zullen hebben op de veiligheid van zowel personeel als migranten, en voor beide groepen officiële evacuatieplannen zullen omvatten. Wat de efficiëntie van de procedures betreft, heeft het gezamenlijke actieplan voor de toepassing van de verklaring als doel deze kwestie aan te pakken door de asielprocedure te versnellen in eerste en tweede aanleg. De Griekse asieldienst heeft ook zijn capaciteit verhoogd en er wordt meer personeel ingezet op de hotspoteilanden. Ondanks de maatregelen in het kader van de uitvoering van het gezamenlijk actieplan, moet er nog meer worden gedaan om de situatie op de eilanden aan te pakken. De dienst voor registratie en identificatie moet zo spoedig mogelijk de operationele standaardprocedures voor de hotspots afronden en goedkeuren, met volledige inachtneming van de verklaring EU-Turkije. Bovendien moet de termijn tussen het doen van een verzoek en het indienen daarvan worden verkort overeenkomstig artikel 6, lid 2, van de richtlijn asielprocedures, die vereist dat een persoon die een asielverzoek doet, daadwerkelijk de mogelijkheid heeft om het verzoek zo snel mogelijk in te dienen. De Europese grens- en kustwacht cofinanciert weliswaar de inzet van 280 Griekse politieagenten voor de hotspot, maar het gecoördineerd en doeltreffend gebruik ervan dient verder te worden vergemakkelijkt en gepland om te zorgen voor de hoogst mogelijke veiligheid voor die sites. Financiële steun van de EU aan Griekenland Hoewel de herziening van de Griekse nationale programma s voor de periode in het kader van het Fonds voor asiel, migratie en integratie is voltooid en die in het kader van het Fonds voor interne veiligheid momenteel wordt afgerond, en Griekenland uiteindelijk gebruik is beginnen te maken van de middelen van deze programma s, blijft de Commissie er bij de Griekse autoriteiten op aandringen om op efficiënte en effectieve wijze verder gebruik te maken van zijn nationale programma s 19. De Griekse autoriteiten moeten alle relevante wetgevende, bestuurlijke en operationele maatregelen nemen en de coördinatie tussen de relevante belanghebbenden verbeteren, de operationele capaciteit versterken en de uitvoeringsmechanismen verbeteren, onder meer door aanbestedingsprocedures te stroomlijnen. De noodhulp voor Griekenland via het Fonds voor asiel, migratie en integratie en het Fonds voor interne veiligheid is toegenomen tot 356,8 miljoen EUR, waarvan naar schatting ongeveer 70 miljoen EUR naar rechtstreekse steun voor de uitvoering van de Verklaring EU-Turkije gaat, hetzij rechtstreeks aan de Griekse autoriteiten, hetzij via EU-agentschappen en internationale organisaties 20. Daarnaast sloot de Commissie in 2016 voor 192 miljoen EUR contracten in het kader van het nieuwe noodhulpinstrument inzake samenwerking met internationale organisaties en ngo s om tegemoet te komen aan de humanitaire noden van de vluchtelingen in Griekenland. In 2017 zal via dat instrument nog eens 253,6 miljoen EUR beschikbaar zijn om de hulpacties voort te zetten. Hoewel het grootste deel van deze financiering gericht is op mensen op het vasteland, worden daarmee ook acties op de eilanden ondersteund, waar de steun wordt verstrekt via multifunctionele bijstand in contacten, gezondheidszorg, voedsel, sanitaire voorzieningen en andere basisdiensten In het kader van deze nationale programma's is 509 miljoen EUR beschikbaar voor de periode Deze aanzienlijke financiële steun van de EU gold voor opvang, huisvesting, gezondheidszorg, vervoer en andere faciliteiten op de hotspots en elders op de eilanden door middel van financiering aan het ministerie van Defensie en de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen. Tevens verhoogde deze steun de capaciteit van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Administratieve Hervorming voor de behandeling van asielverzoeken en de verlening van diensten aan onderdanen van derde landen, maakte hij een verhoging mogelijk van het aantal personeelsleden in de centra voor eerste opvang en bood hij versterking van de capaciteit van het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken bij de behandeling van asielverzoeken en het nemen van vingerafdrukken. 8

9 Belangrijkste problemen en volgende stappen Dringend vaart zetten achter de behandeling van asielverzoeken en het aantal besluiten per beroepscommissie opdrijven, waarbij voorrang wordt geven aan de eilanden, en het tempo van de terugkeeroperaties in het kader van de Verklaring EU-Turkije opvoeren; zorgen voor de nodige opvangcapaciteit, met inbegrip van gesloten centra op de eilanden; de laatste hand leggen aan de operationele standaardprocedures voor de hotspots en deze goedkeuren, met volledige inachtneming van de Verklaring EU-Turkije; alle wetgevende, administratieve en operationele maatregelen nemen om met spoed te zorgen voor een efficiënt en doeltreffend gebruik van de in het kader van de Griekse nationale programma's beschikbare EU-middelen. 3. "Een-op-een"-hervestiging vanuit Turkije naar de EU Stand van zaken Per 27 februari 2017 werden in totaal Syriërs vanuit Turkije naar de EU hervestigd in het kader van de 1:1-regeling. Sinds het vierde verslag werden 954 Syriërs hervestigd in negen lidstaten (België, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Letland, Luxemburg, Nederland) 21. Het totale aantal personen in afwachting van hervestiging, na goedkeuring, bedraagt momenteel 965. Zoals in de vorige verslagperiode is het tempo van hervestiging aanzienlijk gestegen in vergelijking met de terugkeeroperaties vanaf de Griekse eilanden, en dat tempo is regelmatig 22, moet worden gehandhaafd en verder worden versterkt. De lidstaten maken goede vorderingen met de voorbereiding van verdere hervestigingsoperaties, met inbegrip van missies naar Turkije om kandidaten voor hervestiging te ondervragen. De Turkse autoriteiten zijn ook hun toezegging nagekomen om grotere lijsten voor doorverwijzing te verstrekken. Sinds het begin van het jaar hebben zij de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen nieuwe lijsten voor doorverwijzing overgelegd met meer dan personen. Tegelijkertijd hebben de EU-lidstaten de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen in kennis gesteld van hun hervestigingsquota voor dit jaar. In dit verband moet worden opgemerkt dat de recente besluiten van de Verenigde Staten gevolgen kunnen hebben voor de EU, door de juridische opties voor bijna niet- Syriërs die in Turkije bij de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen zijn geregistreerd en belangstelling hebben voor hervestiging, aanzienlijk te beperken. Operationele maatregelen Onmiddellijk na de aanneming van Besluit (EU) 2016/1754 van de Raad 23 ontving de Commissie eerste aanwijzingen van de lidstaten over het aantal in Turkije aanwezige Syriërs aan wie de lidstaten van plan waren om uit hoofde van dit besluit legale toelating te verlenen. Op basis daarvan plannen de lidstaten meer dan Syriërs uit Turkije toe te laten, onder meer via de "een-op-een"-hervestiging vanuit Turkije naar de EU. Naar aanleiding van deze toezeggingsronde heeft de Commissie de nationale programma s van de betrokken lidstaten in het kader van het Fonds voor asiel, migratie en integratie herzien om deze te voorzien van een totaalbedrag van ongeveer 213 miljoen EUR voor de toelating van Syrische onderdanen die zich in Turkije ophouden. De helft van dit bedrag is reeds betaald als voorfinanciering Cijfers tot en met 27 februari Daarnaast heeft Noorwegen tot dusver 150 Syriërs hervestigd vanuit Turkije sinds 4 april. Hoewel Noorwegen de operationele standaardprocedures voor hervestiging toepast die met Turkije zijn overeengekomen in het kader van de 1:1-regeling, werd het aantal hervestigingen in Noorwegen in het kader van de 1:1-regeling niet in mindering gebracht op de terugkeer van Syriërs vanuit Griekenland. COM(2017) 74 final van 8 februari 2017 en COM(2017) 202 final van 2 maart Door de vaststelling van Besluit (EU) 2016/1754 van de Raad van 29 september worden de lidstaten in staat gesteld hun verplichtingen op grond van Besluit (EU) 2015/1601 gestand te doen, door gebruik te maken van de nog niet toegewezen plaatsen, hetzij voor herplaatsing van verzoekers om internationale bescherming vanuit Italië en Griekenland, hetzij voor toelating op hun grondgebied van Syrische onderdanen die zich in Turkije ophouden, en die duidelijk behoefte hebben aan internationale bescherming, in de vorm van hervestiging en andere vormen van legale toelating. 9

10 Belangrijkste problemen en volgende stappen Het hervestigingstempo aanhouden. 4. Voorkomen van nieuwe routes voor irreguliere migratie over land of over zee Er is weinig bewijs dat de inspanningen ter beheersing van de migratiestromen langs de oostelijke Middellandse Zeeroute hebben geleid tot grootschalige alternatieve routes vanuit Turkije. Tijdens de verslagperiode zijn echter, ondanks de door Turkije voortgezette operatie "Safe Med" 24, zeven vaartuigen met in totaal 580 migranten uit Turkije in Italië aangekomen en drie vaartuigen met in totaal 123 migranten 25, bijna allemaal Syriërs, op Cyprus aangekomen. Het aantal vastgestelde irreguliere grensoverschrijdingen aan de landgrens van Turkije met Bulgarije en Griekenland lijkt de afgelopen zes maanden laag te zijn gebleven: dagelijks werden gemiddeld ongeveer acht illegale grensoverschrijdingen naar Griekenland geregistreerd, en vijf naar Bulgarije. Na de start van een operatie van de Europese grens- en kustwacht in oktober 2016 worden thans 114 functionarissen ingezet aan de Bulgaars-Turkse grens. 5. Vrijwillige regeling voor toelating op humanitaire gronden Na een recente deskundigenmissie naar Turkije ziet de Commissie uit naar een snelle finalisering van de operationele standaardprocedures voor de vrijwillige regeling voor toelating op humanitaire gronden, samen met de Raad en Turkije. Zodra overeenstemming is bereikt over de operationele standaardprocedures, moet worden nagegaan of is voldaan aan de voorwaarden om de uitvoering van deze regeling aan te vatten. De verklaring EU-Turkije bepaalt dat de regeling in werking zal treden zodra de irreguliere oversteken tussen Turkije en de EU eindigen of in ieder geval aanzienlijk en duurzaam verminderen. Deze regeling zo snel mogelijk toepassen, zou de uitvoering van de Verklaring EU-Turkije bevorderen en Syriërs een veilig en legaal alternatief bieden voor de irreguliere migratie naar de EU. 6. Visumliberalisering Wat betreft de uitvoering van het stappenplan voor visumliberalisering, zijn er nog 7 criteria die moeten worden vervuld zoals vermeld in de vorige verslagen: biometrische reisdocumenten afgeven die volledig conform de EU-normen zijn; de in het stappenplan genoemde maatregelen ter voorkoming van corruptie nemen; een operationele samenwerkingsovereenkomst met Europol sluiten; de wetgeving en praktijken inzake terrorismebestrijding afstemmen op de EU-normen; de wetgeving inzake bescherming van persoonsgegevens aanpassen aan de EU-normen; doelmatige justitiële samenwerking in strafzaken bieden aan alle EU-lidstaten; alle bepalingen van de overnameovereenkomst EU-Turkije uitvoeren. De Commissie blijft zoals eerder gemeld de inspanningen prijzen die Turkije heeft geleverd om zo snel mogelijk te voldoen aan alle resterende criteria van het stappenplan voor visumliberalisering. De Commissie en Turkije hebben hun intensieve dialoog voortgezet om oplossingen te vinden, inclusief de wettelijke en procedurele veranderingen die nodig zijn om aan alle resterende criteria te voldoen. Met betrekking tot het criterium biometrische reisdocumenten worden sinds november 2016 weliswaar tijdelijk paspoorten van de tweede generatie afgegeven, maar zullen de paspoorten van de derde generatie Volgens de informatie van de Turkse autoriteiten nemen personeelsleden, 21 vaartuigen en vier helikopters/vliegtuigen van de Turkse kustwacht deel aan de operatie "Safe Med", en zijn ook landvoertuigen met mobiele radars bij de operatie betrokken. Sinds de verklaring EU-Turkije bedraagt het totale aantal irreguliere migranten van Turkije naar Cyprus

11 (medegefinancierd door de EU en volledig in overeenstemming met de EU-normen en het criterium van het stappenplan voor visumliberalisering) naar verwachting vanaf het tweede kwartaal van 2017 worden afgegeven. De Commissie is er bij Turkije op blijven aandringen door te gaan met de uitvoering van de bilaterale overnameovereenkomsten met Griekenland, Bulgarije en Roemenië. In september 2016 hebben Bulgarije en Turkije overeenstemming bereikt over een praktische regeling inzake de overname van onderdanen van derde landen, maar van de Bulgaarse verzoeken tot overname van 735 personen heeft Turkije er tot dusver 19 aanvaard, en die hebben tot zes terugkeeroperaties geleid. Wat het Grieks-Turkse bilaterale overnameprotocol betreft, hebben beide partijen hun middelen vooral ingezet voor de tenuitvoerlegging van de Verklaring EU-Turkije en voor terugkeeroperaties vanaf de eilanden. Op 7 december 2016 hebben de medewetgevers overeenstemming bereikt over het voorstel van de Commissie 26 ter versterking van het huidige opschortingsmechanisme, waarin de omstandigheden zijn vastgesteld die kunnen leiden tot een opschorting van de visumvrijstelling voor burgers van alle landen die visumliberalisering genieten. De wijziging van Verordening (EG) nr. 539/ zal naar verwachting in werking treden vóór eind maart Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije De Commissie heeft sinds het vierde verslag haar inspanningen voortgezet om te voorzien in de meest essentiële behoeften van de vluchtelingen en gastgemeenschappen in Turkije. Het totale uitbetaalde bedrag 28 in het kader van de Faciliteit is gestegen tot 750 miljoen EUR voor zowel humanitaire als niet-humanitaire hulp. De contractbedragen zijn via 39 projecten in een recordtijd gestegen tot 1,5 miljard EUR, op een totaal van 2,2 miljard EUR dat reeds is toegewezen voor de periode Dit komt neer op de helft van het totale bedrag van 3 miljard EUR voor de periode De humanitaire acties waarvoor overeenstemming gepland is op de volgende stuurgroep in maart zullen de totale toewijzing op bijna 3 miljard EUR brengen. Op de laatste vergadering van de stuurgroep van 12 januari 2017 werd erkend dat door de Faciliteit gecoördineerde financiering een aanzienlijke rechtstreekse impact bleef hebben op het terrein. Een aantal verwezenlijkingen tot dusver ter illustratie van de positieve effecten van de projecten: meer dan vluchtelingen hebben reeds steun ontvangen via het sociale vangnet voor noodgevallen, Turkse taaldocenten werden aangeworven en opgeleid, en schooldirecteuren hebben een opleiding gekregen over de integratie van Syrische studenten 29. De Commissie werkt nauw samen met de Turkse autoriteiten en andere partners om de sluiting van contracten, de uitvoering en de uitbetaling verder te versnellen. Humanitaire bijstand De Commissie heeft zich verder toegelegd op de uitvoering van haar humanitaire strategie in het kader van de Faciliteit 30. Het contractbedrag is opgelopen tot 551 miljoen EUR (van de thans toegewezen 595 miljoen EUR) voor 28 humanitaire projecten met 19 partners voor de respons op fundamentele behoeften, COM(2016) 290 final van 4 mei Verordening (EG) nr. 539/2001 van de Raad van 15 maart 2001 tot vaststelling van de lijst van derde landen waarvan de onderdanen bij overschrijding van de buitengrenzen in het bezit moeten zijn van een visum en de lijst van derde landen waarvan de onderdanen van die plicht zijn vrijgesteld. De volledige uitbetaling van de middelen, in tranches, vindt pas plaats wanneer de projecten zijn afgerond, in overeenstemming met de beginselen van goed financieel beheer. Als onderdeel van de zichtbaarheidsacties van de Faciliteit geeft een interactieve kaart direct de locatie en de verwachte resultaten van de verschillende projecten weer: Eerste opleidingen in het kader van de rechtstreekse subsidie voor het Turkse ministerie van Onderwijs ter waarde van 300 miljoen EUR die in oktober 2016 van start gingen. Het verlenen van humanitaire bijstand in het kader van de Faciliteit wordt onverminderd uitgevoerd in overeenstemming met het EU-recht inzake humanitaire bijstand en de beginselen die zijn vastgelegd in de Europese consensus over humanitaire hulp. 11

12 bescherming, onderwijs, gezondheid, voedsel en onderdak. Van de 551 miljoen euro waarvoor contracten zijn gesloten, is tot dusver 411 miljoen euro uitbetaald. Sinds het vierde verslag is de tenuitvoerlegging van het sociale vangnet voor noodgevallen aanzienlijk versneld. Er werden ongeveer aanvragen ontvangen, hetgeen overeenkomt met bijna een miljoen kwetsbare vluchtelingen die hebben verzocht om de maandelijkse uitbetaling in contanten van 100 Turkse lira per persoon. Ongeveer een derde van deze gevallen bleek in aanmerking te komen volgens de criteria van het sociale vangnet voor noodgevallen. Eind februari 2017 hadden in totaal al meer dan vluchtelingen steun ontvangen uit dit programma. Er lopen besprekingen met het Wereldvoedselprogramma, de Turkse Rode Halve Maan en de betrokken Turkse ministeries om de doelgroepcriteria aan te passen en eventueel ook het bedrag van de uitbetaling, teneinde de reikwijdte en de impact van dit grootste humanitaire programma van de EU ooit te maximaliseren. Op het gebied van bescherming is het alomvattende responsplan afgerond en is reeds een breed scala van beschermingsinterventies aan de gang. Onlangs, in december 2016, werd een contract ter waarde van 5 miljoen EUR met de ngo Mercy Corps ondertekend. Het project is erop gericht vluchtelingen een veiligere omgeving te bieden door hun capaciteiten te verbeteren (zelfbescherming) en te bouwen aan gemeenschapsvangnetten ter facilitering van een veilige toegang tot diensten als gezondheidszorg, documentatie, inkomenssteun (bv. het sociale vangnet voor noodgevallen), juridisch advies, onderwijs, vertaaldiensten en vervoer. Recentelijk werd ook een contract van 34 miljoen EUR met het Kinderfonds van de Verenigde Naties ondertekend over voorwaardelijke overdrachten van fondsen voor onderwijs. Dit project zal worden gekoppeld aan het sociale vangnet voor noodgevallen, en zal ervoor helpen zorgen dat meer van de meest kwetsbare kinderen zich voor onderwijs inschrijven en onderwijs volgen. Niet-humanitaire bijstand Het bedrag van de contracten die zijn gesloten in het kader van het niet-humanitaire onderdeel van de Faciliteit is opgelopen tot 944 miljoen EUR en dat van de betalingen aan de uitvoerende partners tot 339 miljoen EUR. De vrijgemaakte middelen (ongeveer 1,6 miljard EUR) zijn bijna volledig toegewezen. In december 2016 werden voor een totaalbedrag van 200 miljoen EUR nog twee contracten met de Duitse ontwikkelingsbank KfW en de Wereldbank ondertekend voor de bouw en uitrusting van 70 nieuwe scholen in provincies met een hoge concentratie van Syrische vluchtelingen. Dit zou Syrische kinderen ten goede moeten komen. De contracten zouden ook de capaciteit van het ministerie van Onderwijs voor uitvoering en beheer moeten vergroten 31. Op 2 februari 2017 werd nog een contract ondertekend in het kader van het regionaal Trustfonds van de Europese Unie in respons op de Syrische crisis. Dat project, ter waarde van 5,9 miljoen EUR, wordt door Spark uitgevoerd, een Nederlandse ngo, en is gericht op grotere participatie en gelijke toegang tot voortgezet en hoger onderwijs voor kwetsbare Syrische jongeren. Het project heeft als doel 484 Syrische studenten een volledige studiebeurs toe te kennen op bachelorniveau, met inbegrip van uitkeringen voor vervoer en verblijf. Als gevolg van toegang tot onderwijsprojecten voor vluchtelingen in de schoolgaande leeftijd in het kader van de Faciliteit, werden voor van hen schoolkits aangekocht en stimulansen gecreëerd voor bijna Syrische vrijwillige leerkrachten, schooladviseurs en ander onderwijspersoneel. De projecten hebben als doel kinderen formeel onderwijs en kinderen schoolvervoer aan te bieden. De Commissie werkt momenteel aan aanvullende interventies in het kader van de Faciliteit op het gebied van sociaal-economische ondersteuning, gemeentelijke en gezondheidszorggerelateerde infrastructuur die tijdens 31 De projecten komen bovenop een vergelijkbaar project, ter waarde van 70 miljoen euro, voor het opbouwen en inrichten van 26 extra scholen, maar dat valt buiten het kader van de Faciliteit. 12

13 de eerste helft van 2017 zouden moeten worden ondertekend. De desbetreffende contracten zouden moeten worden uitgevoerd met de hulp van internationale financiële instellingen. De derde speciale maatregel van juli 2016 voorzag ook in een faciliteit voor projectvoorbereiding. Deze heeft een maximumbegroting van 25 miljoen EUR en heeft als doel toekomstige investeringsprojecten te helpen zoeken op prioritaire gebieden (infrastructuur op het gebied van gezondheidszorg en onderwijs, en gemeentelijke infrastructuur) in de betrokken provincies in Turkije. Met het oog op de ondertekening van de contracten in het voorjaar van 2017 is de Commissie momenteel de bij de faciliteit voor projectvoorbereiding ingediende aanvragen aan het beoordelen en moet zij zorgen voor follow-up met de betrokken internationale financiële instellingen in overleg met de Turkse autoriteiten. Ook de werkzaamheden voor het resultatenkader van de Faciliteit 32 worden voortgezet en afgerond na de laatste vergadering van de stuurgroep. In het kader van het toezicht- en evaluatiesysteem van de Faciliteit worden de output en resultaten van de Faciliteit gespecificeerd in het resultatenkader en daarin wordt de impact van de verwezenlijkingen bevestigd. Thans is nu ook de laatste hand gelegd aan een communicatiestrategie voor de Faciliteit. Het eerste jaarverslag over de Faciliteit wordt samen met dit vijfde verslag gepresenteerd en bevat meer informatie 33. Belangrijkste problemen en volgende stappen Verdere versnelling van het sluiten van contracten voor alle maatregelen die zijn geprogrammeerd, met inbegrip van het resterende bedrag van het Humanitaire uitvoeringsplan 2016, en de daadwerkelijke uitvoering ervan in overeenstemming met de beginselen van goed financieel beheer; tenuitvoerlegging van de faciliteit voor projectvoorbereiding in het voorjaar van 2017; publicatie van het Humanitaire uitvoeringsplan 2017 en sluiting van eerste humanitaire contracten voor 2017 in het tweede kwartaal van 2017; operationalisering van het toezicht- en evaluatiesysteem van de Faciliteit uiterlijk in de zomer van 2017; communicatieactiviteiten van de Faciliteit uitrollen. 8. Modernisering van de douane-unie De Commissie heeft in december 2016 haar interne voorbereidende werkzaamheden voltooid en de effectbeoordeling 34 en de daarmee samenhangende externe studie 35 gepubliceerd, waarin wordt gewezen op de aanzienlijke economische voordelen van een verruimde en gemoderniseerde douane-unie voor zowel de EU als Turkije. Wat de handel in goederen betreft, is Turkije de op vier na belangrijkste handelspartner van de EU. De waarde van de bilaterale goederenhandel is sinds 1996 meer dan verviervoudigd en bedraagt op dit ogenblik 140 miljard EUR per jaar. De EU heeft een positief saldo van 17 miljard EUR. Er is evenwel nog steeds een onbenut potentieel in de economische en handelsbetrekkingen tussen de EU en Turkije. In december heeft de Commissie een voorstel aan de Raad aangenomen om onderhandelingen met Turkije te openen over een gemoderniseerd bilateraal handelsnetwerk. Het voornaamste doel daarvan is de werkingssfeer van de bilaterale preferentiële handelsbetrekkingen uit te breiden tot nieuwe gebieden, in het bijzonder de verdere liberalisering van de handel in landbouw- en visserijproducten, uitgebreide dekking van diensten, overheidsopdrachten en regels ter ondersteuning van bedrijven en investeringen, onder meer op het gebied van duurzame ontwikkeling. Ten tweede is de modernisering gericht op verbetering van de werking Het kader moet worden opgevat als een levend document voor de continue evaluatie van de relevantie en de resultaten van de interventies. Het doel van het toezicht- en evaluatiesysteem van de Faciliteit is daarom drieledig: een verantwoordingsmechanisme, een instrument voor prestatiebewaking en een informatiebeheersinstrument. COM(2017) 130 final van 2 maart