MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Transcriptie

1 I. EUROPESE COMMISSIE Brussel, COM(2016) 816 final MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Stand van zaken en mogelijke verdere stappen met betrekking tot de situatie van nietwederkerigheid met een aantal derde landen op het gebied van visa (follow-up bij de mededeling van 12 april) NL NL

2 I. INLEIDING Op 12 april 2016 heeft de Commissie een mededeling gepresenteerd betreffende de stand van zaken en mogelijke verdere stappen met betrekking tot de situatie van niet-wederkerigheid met een aantal derde landen op het gebied van visa 1. In die mededeling werd opgemerkt dat met de actieve steun van de Commissie een oplossing was gevonden voor de meeste gemelde gevallen van niet-wederkerigheid met acht derde landen. Als het betrokken derde land de visumplicht op 12 april 2016 echter niet heeft opgeheven, is de Commissie krachtens Verordening (EG) nr. 539/2001 van de Raad van 15 maart 2001 verplicht een gedelegeerde handeling vast te stellen om de visumvrijstelling voor onderdanen van dat derde land 12 maanden op te schorten. Krachtens de verordening moet de Commissie eveneens rekening houden met de gevolgen van de opschorting van de visumvrijstelling voor de externe betrekkingen van de EU en haar lidstaten. Derhalve is in de mededeling van april 2016 ook benadrukt dat het van belang is dat het Europees Parlement en de Raad ten volle worden betrokken bij de toepassing van het wederkerigheidsmechanisme. Gezien de politiek zeer gevoelige aard van de opschorting van de visumvrijstelling zijn in diezelfde mededeling de gevolgen en effecten van de opschorting voor onderdanen van de betrokken derde landen beoordeeld. De Commissie verzocht het Europees Parlement en de Raad om in het licht van deze beoordeling spoedig besprekingen te starten en een standpunt in te nemen over de meest geschikte verdere stappen. Vervolgens heeft de Commissie in juli 2016 de balans opgemaakt van de vorderingen in de periode april-juli en vastgesteld welke verdere stappen nodig waren om tot volledige visumwederkerigheid te komen 2. De Commissie was verheugd dat er ten aanzien van Brunei inmiddels sprake is volledige visumwederkerigheid. Wat Canada betreft, kijkt de Commissie uit naar de top EU-Canada als een goede gelegenheid om concrete vorderingen met betrekking tot de opheffing van de visumplicht voor Roemeense en Bulgaarse staatsburgers te bekrachtigen. Ook stelde zij vast dat de Verenigde Staten geen stappen hebben genomen in de richting van een opheffing van de visumplicht voor Bulgaarse, Kroatische, Cypriotische, Poolse en Roemeense staatsburgers. De Commissie beloofde alle gelegenheden te zullen benutten om te blijven aandringen op volledige visumwederkerigheid met Canada en de Verenigde Staten, in overleg met de lidstaten in kwestie, teneinde sneller tot resultaten te komen, en zegde toe voor het einde van het jaar verslag uit te zullen brengen over de verdere vorderingen. In deze mededeling wordt de balans opgemaakt van de verdere vorderingen die sinds juli 2016 zijn geboekt bij de besprekingen met de overige twee landen. De mededeling bestrijkt met name de concrete vooruitgang wat Canada betreft, de stand van de besprekingen met de Verenigde Staten en de vervolgstappen. II. SINDS DE FOLLOW-UPMEDEDELING VAN JULI 2016 GEBOEKTE VORDERINGEN OP WEG NAAR VOLLEDIGE VISUMWEDERKERIGHEID Canada (gemeld door Bulgarije en Roemenië) Volgens de follow-upmededeling van juli 2016 vonden er, onder meer op het hoogste politieke niveau, de laatste maanden steeds intensievere, constructieve besprekingen met 1 2 COM(2016) 221 final van 12 april 2016 ("de mededeling van april 2016"). COM(2016) 481 final van 13 juli 2016 ("de follow-upmededeling van juli 2016"). 2

3 Canada plaats en heeft de Canadese regering toegezegd om met de EU te blijven werken aan visumwederkerigheid voor alle EU-burgers. De Commissie is, in overleg met Bulgarije en Roemenië, op volledige visumwederkerigheid blijven aandringen, om sneller tot resultaten te komen. Verder keek zij uit naar de top EU-Canada als een goede gelegenheid om concrete vorderingen met betrekking tot de opheffing van de visumplicht voor Roemeense en Bulgaarse staatsburgers te bekrachtigen. Na gecoördineerde inspanningen en intensieve samenwerking van de EU en Canada in de aanloop naar de 16e topontmoeting van de EU en Canada op 30 oktober 2016 in Brussel verstrekte Canada een duidelijke tijdsplanning voor het verwezenlijken van volledige wederkerigheid inzake visumvrijstelling. De Canadese regering heeft verklaard 3 de visumverplichting gedeeltelijk te willen opheffen voor bepaalde groepen Roemeense en Bulgaarse burgers die naar Canada reizen. Vanaf 1 mei 2017 zouden Roemeense en Bulgaarse burgers die de laatste tien jaar over een Canadees tijdelijk verblijfsvisum beschikten of momenteel over een geldig visum voor nietimmigranten van de VS beschikken, geen tijdelijk verblijfsvisum nodig hebben en naar of via Canada mogen reizen met een elektronische reisautorisatie in plaats van een visum. De Canadese regering is van plan de visumplicht voor Bulgaarse en Roemeense burgers op 1 december 2017 op te heffen. Dit besluit van Canada om de visumplicht voor alle Bulgaarse en Roemeense burgers in 2017 op te heffen, werd bekrachtigd in de gezamenlijke verklaring van de top EU-Canada 4. De Commissie is verheugd over het besluit van Canada om de visumplicht voor alle Bulgaarse en Roemeense burgers die naar Canada reizen, met ingang van 1 december 2017 op te heffen. De Commissie zal nu met beide lidstaten en Canada overleggen om te waarborgen dat volledige visumwederkerigheid binnen de overeengekomen termijnen tot stand komt. Verenigde Staten (gemeld door Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Polen en Roemenië) Volgens de follow-upmededeling waren, ondanks de intensivering van de politieke en technische contacten, de tekenen van vooruitgang in het geval van de Verenigde Staten niet vergelijkbaar met die inzake Canada. De Verenigde Staten hadden geen stappen genomen in de richting van een opheffing van de visumplicht voor Bulgaarse, Kroatische, Cypriotische, Poolse en Roemeense staatsburgers voor reizen naar de Verenigde Staten. De Commissie is derhalve, in overleg met de vijf lidstaten in kwestie, binnen alle relevante fora bij de Verenigde Staten blijven aandringen op volledige visumwederkerigheid. Daarbij benut zij alle gelegenheden om verdere stappen en alle opties of noodzakelijke maatregelen om deze doelstelling te bereiken, te onderzoeken In punt 20 van de gezamenlijke verklaring stellen beide partijen het toe te juichen en te waarderen dat de mogelijkheden voor mobiliteit worden uitgebreid, onder meer dankzij visumvrij reizen tussen de Europese Unie en Canada voor al hun respectieve burgers, zoals gepland in de strategische partnerschapsovereenkomst tussen de EU en Canada. Het besluit van Canada om eind 2017 de visumplicht voor alle Bulgaarse en Roemeense burgers op te heffen, zal de sterke culturele, onderwijskundige, familie- en handelsbanden tussen Canada en Europa verder bevorderen, aldus de verklaring ( 3

4 De toegangsvoorwaarden van het Amerikaanse visumvrijstellingsprogramma (US Visa Waiver Program) zijn door het Congres vastgelegd in wetgeving. De regering voert het programma uit en krachtens de vigerende wetgeving mag zij het programma enkel uitbreiden met nieuwe partnerlanden als deze aan de wettelijke criteria voldoen. Op de Europees-Amerikaanse bijeenkomst van ministers en hoge ambtenaren van Justitie en Binnenlandse Zaken van 8 september 2016 is van de zijde van de EU aangedrongen op volledige visumwederkerigheid, terwijl de Verenigde Staten erop wezen dat het ministerie van Binnenlandse Veiligheid (Department of Homeland Security) met name beoogt te waarborgen dat het Amerikaanse visumvrijstellingsprogramma wordt gehandhaafd en de veiligheid van de Verenigde Staten naar behoren verzekert. Hiertoe werkt het ministerie van Binnenlandse Veiligheid aan de volledige uitvoering van de verbeteringen inzake de beveiliging van het visumvrijstellingsprogramma waartoe het Congres in december 2015 heeft besloten. Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid benadrukte dat het Congres nauw blijft toezien op het programma; op verscheidene hoorzittingen heeft het Congres kritiek geuit op het gebruik dat de regering van de VS maakt van de visumvrijstellingen waarin de wetgeving voorziet. Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid sprak zijn waardering uit voor de inspanningen van de EU voor beter beheer van de EU-buitengrenzen en nieuwe wetgevingsinstrumenten op het gebied van veiligheid. Het ministerie wees er echter ook op dat de vijf lidstaten waarvoor visumplicht geldt, waarschijnlijk niet op korte termijn tot het visumvrijstellingsprogramma zullen worden toegelaten. Deze lidstaten voldoen niet aan het in de Amerikaanse wetgeving vastgestelde visumweigeringspercentage van ten hoogste 3 % en komen derhalve niet in aanmerking voor toetreding tot het visumvrijstellingsprogramma. Ook herhaalde het ministerie dat een tijdelijke opschorting van de visumvrijstelling voor burgers van de VS de totstandkoming van een wederzijdse visumvrijstelling bepaald niet ten goede zou komen. Deze standpunten werden bevestigd op de bijeenkomst tussen de ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken van de EU en de VS die op 4-5 december 2016 werd gehouden in Washington D.C. De Europese Unie benadrukte opnieuw dat het belangrijk is dat het zo spoedig mogelijk tot volledige visumwederkerigheid met de VS komt. Er werd besloten de werkzaamheden voort te zetten met de nieuwe regering van de VS. Evenmin als in de vorige verslagperiode is er voortgang geboekt in de richting van een opheffing van de visumplicht voor Bulgaarse, Kroatische, Cypriotische, Poolse en Roemeense staatsburgers voor reizen naar de VS. Op 8 november 2016 zijn er presidents- en Congresverkiezingen gehouden. Zodra de nieuwe regering van de VS is geïnstalleerd, zal de Commissie weer alles in het werk stellen om aan te dringen op volledige visumwederkerigheid, in overleg met de vijf lidstaten in kwestie. De volgende Europees-Amerikaanse bijeenkomst van ministers en hoge ambtenaren van Justitie en Binnenlandse Zaken, die staat gepland voor de eerste helft van 2017, biedt een gelegenheid om met de nieuwe regering overeenstemming te bereiken over de wijze waarop deze doelstelling kan worden verwezenlijkt. Aangezien het Amerikaanse Congres een centrale rol speelt bij het vinden van een oplossing, beveelt de Commissie aan optimaal gebruik te maken van de parlementaire contacten (van het Europees Parlement en de nationale parlementen). 4

5 III. STANDPUNTEN INGENOMEN NAAR AANLEIDING VAN DE MEDEDELING VAN APRIL 2016 EN DE FOLLOW-UPMEDEDELING VAN JULI 2016 Op 12 oktober 2016 gaf de Commissie een overzicht van de stand van zaken in het kader van de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) van het Europees Parlement. De voorzitter vatte het standpunt van de Commissie-LIBE samen met de vaststelling dat de Commissie op grond van het EU-recht verplicht is gedelegeerde handelingen vast te stellen om de visumvrijstelling voor reizen naar de EU op te schorten voor onderdanen van visumvrije derde landen die geen wederzijdse visumvrijstelling toepassen. Op 14 december 2016 werd nader van gedachte gewisseld over deze aangelegenheid naar aanleiding van een mondelinge vraag tijdens de plenaire vergadering van het Europees Parlement. Het merendeel van de parlementsleden die het woord namen, onderschreef voornoemd standpunt, ofschoon ook werd onderkend dat een opschorting van de visumvrijstelling gevolgen zou hebben voor de trans-atlantische betrekkingen en dat de instellingen dienen samen te werken. Evenmin als in de vorige drie maanden heeft de Raad deze zaak besproken. IV. CONCLUSIE De Commissie is verheugd over het besluit van de Canadese regering om de visumplicht voor alle Bulgaarse en Roemeense burgers vanaf december 2017 op te heffen. Zij zal nu met beide lidstaten en Canada overleggen om ervoor te zorgen dat de volledige visumwederkerigheid binnen de afgesproken termijn haar beslag krijgt. Deze vooruitgang, die is bereikt op basis van de verdere stappen als beschreven in de mededeling van april 2016 en de uitstekende samenwerking met de regeringen van Bulgarije en Roemenië, alsook met leden van het Europees Parlement, bewijst dat het mogelijk is om volledige visumwederkerigheid daadwerkelijk dichterbij te brengen door aanhoudende inzet en door geduld op diplomatiek vlak. Wat betreft de Verenigde Staten merkt de Commissie op dat er, mede door de verkiezingskalender, gedurende de laatste vijf maanden evenmin als in de vorige verslagperiode stappen zijn genomen in de richting van een opheffing van de visumplicht voor Bulgaarse, Kroatische, Cypriotische, Poolse en Roemeense staatsburgers voor reizen naar de Verenigde Staten. Zodra de nieuwe regering van de VS is geïnstalleerd, zal de Commissie weer alles in het werk stellen om aan te dringen op volledige visumwederkerigheid, in overleg met de vijf lidstaten in kwestie. Zij zal proberen om in de eerste helft van 2017 overeenstemming te bereiken over vervolgstappen om deze doelstelling te verwezenlijken. De Commissie zal nauw blijven samenwerken met zowel het Europees Parlement als de Raad om ervoor te zorgen dat de Europees Unie over deze belangrijke kwestie met één stem spreekt en zij zal vóór eind juni 2017 verslag uitbrengen over de verdere vorderingen. 5