VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. Gezamenlijk actieplan EU-Turkije - Derde uitvoeringsverslag

Transcriptie

1 EUROPESE COMMISSIE Brussel, COM(2016) 144 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Gezamenlijk actieplan EU-Turkije - Derde uitvoeringsverslag NL NL

2 Inleiding Gezamenlijk actieplan EU-Turkije Derde uitvoeringsverslag Verslagperiode: 1 februari tot en met 2 maart Turkije en de EU hebben op hun topontmoeting van 29 november 2015 het gezamenlijke actieplan geactiveerd dat zij op 15 oktober 2015 ad referendum waren overeengekomen. Het actieplan is gericht op intensievere samenwerking ter ondersteuning van Syrische vluchtelingen die tijdelijke bescherming genieten en de gemeenschappen in Turkije die hen opvangen en ter voorkoming van irreguliere migratiestromen naar de EU. De uitvoering van het actieplan moet dus orde brengen in de migratiestromen en bijdragen tot het indammen van irreguliere migratie. Dit is het derde verslag over de uitvoering van het gezamenlijke actieplan; het bestrijkt de periode van 1 februari tot en met 2 maart 1. Het heeft tot doel informatie te verstrekken over het gevolg dat Turkije en de EU aan hun respectieve verbintenissen hebben gegeven gedurende de verslagperiode, drie maanden na de activering van het gezamenlijke actieplan. Deze uitvoeringsverslagen maken deel uit van de inspanningen om de situatie nauwlettend op te volgen. 1. Deel Statistische gegevens (EU) Een van de belangrijkste doelstellingen van het gezamenlijke actieplan is om tot resultaten te komen, in het bijzonder wat het indammen van de instroom van irreguliere migranten betreft. Teneinde de vooruitgang te kunnen volgen, werd begin 2016 gestart met een procedure voor de verzameling van de gegevens van de EU en Turkije 2. Het aantal personen dat vanuit Turkije irregulier naar de EU komt, is nog steeds hoog voor de tijd van het jaar: de verwachting was dat het winterse weer het aantal nieuwkomers zou doen verminderen. Over de ontwikkelingen tijdens de verslagperiode (d.w.z. van 1 februari tot en met 2 maart) kan meer bepaald worden gemeld: tot en met 29 februari zijn in totaal irreguliere migranten over zee en over land naar de EU gekomen (d.w.z. via Griekenland en Bulgarije). De meesten van hen ( ofwel 99 %) staken de Egeïsche Zee over naar de Griekse eilanden; tot en met 29 februari kwamen dagelijks gemiddeld irreguliere migranten aan via Griekenland en 19 via Bulgarije, in totaal wekelijks kwamen gemiddeld irreguliere migranten aan via Griekenland. In de eerste helft van februari werd een daling van de cijfers opgetekend, maar de cijfers zijn opnieuw gestegen in de tweede helft van februari. Ter vergelijking de situatie in de voorgaande maanden: 1 In het verslag wordt evenwel in sommige gevallen verwezen naar eerdere besluiten of begin maart genomen besluiten, of gegevens en ontwikkelingen die betrekking hebben op die periode. 2 In dit verband werden drie gezamenlijke overzichten opgesteld door de EU en Turkije. Wat de EU betreft, worden de gegevens verzameld in het kader van de regeling geïntegreerde politieke crisisbestrijding (IPCR). 2

3 in september, oktober, november en december 2015 en in januari en februari 2016 kwamen uit Turkije respectievelijk , , , , en irreguliere migranten in Griekenland aan; de daggemiddelden voor die maanden waren respectievelijk 4 921, 6 929, 5 146, 3 368, en personen. De irreguliere aankomst in Griekenland vanuit Turkije in de maanden december, januari en februari is in de volgende grafieken weergegeven: grafiek 1 toont het aantal aankomende irreguliere migranten per dag en grafiek 2 per week 3. Grafiek 3 toont het aantal irreguliere migranten dat per maand uit Turkije in Griekenland aankwam in de periode van september 2015 tot en met februari Grafiek 4 toont de aantallen irregulier binnengekomen migranten in diezelfde periode (d.w.z. van september 2015 t/m februari 2016) uitgesplitst volgens de meest voorkomende nationaliteiten (gebaseerd op de door de migranten bij aankomst opgegeven nationaliteit), namelijk Syriërs, Afghanen en Irakezen. De uitgesplitste cijfers tonen een afnemend percentage Syriërs (van 69% naar 51%) en een stijgend percentage Afghanen (van 18% naar 25%) en Irakezen (van 8% naar 17%) Irreguliere aankomst in Griekenland vanuit Turkije per dag, 1 december maart dec 6-dec 11-dec 16-dec 21-dec 26-dec 31-dec 5-jan 10-jan 15-jan 20-jan 25-jan 30-jan 4-feb 9-feb 14-feb 19-feb 24-feb 29-feb Grafiek 1: Bron: Gegevens van Frontex over de Westelijke Balkan 3 Zoals in het eerste en tweede uitvoeringsverslag over het gezamenlijke actieplan worden in deze grafieken alleen de aantallen vanuit Turkije in Griekenland binnenkomende migranten weergegeven, aangezien die meer dan 99% van het totaal vertegenwoordigen. 3

4 Irreguliere aankomst in Griekenland vanuit Turkije per week, december februari Totaal Grafiek 2: Bron: Gegevens van Frontex over de Westelijke Balkan Irreguliere aankomst in Griekenland vanuit Turkije per maand, september februari Totaal sep-15 okt-15 nov-15 dec-15 jan-16 feb-16 Grafiek 3: Bron: FRAN-gegevens van Frontex voor 2015 en gegevens over de Westelijke Balkan voor januari-februari

5 Geconstateerde irreguliere overschrijdingen van de Griekse zeegrens met Turkije, per nationaliteit - september 2015 tot februari 2016 Syriërs Afghanen Irakezen Totaal alle andere nationaliteiten sep-15 okt-15 nov-15 dec-15 jan-16 feb-16 Grafiek 4: Bron: FRAN-gegevens van Frontex voor 2015 en JORA-gegevens voor januarifebruari 2016 (per 2 maart 2016). De JORA-gegevens zijn voorlopige gegevens, wijzigingen voorbehouden. Het aantal vanuit Turkije in Griekenland irregulier aankomende migranten vertoont een veranderlijk patroon; het aantal is algemeen gedaald sinds oktober en stabiliseerde zich in de maanden januari en februari (zie grafieken 1, 2 en 3) op gemiddeld ongeveer mensen per dag. Op 1 en 2 maart waren dit 209 en mensen respectievelijk. Rekening houdend met het winterseizoen zijn de cijfers nog steeds hoog voor de tijd van het jaar - sinds het begin van het jaar zijn meer dan migranten de EU irregulier binnengekomen via Griekenland. De wetgevende en operationele maatregelen van de Turkse autoriteiten om de irreguliere migratie in te dammen, lijken desalniettemin enig effect te hebben gehad op de migratiestromen. Andere politieke ontwikkelingen in het conflictgebied, in Turkije en in de EU-lidstaten hebben zeker ook een invloed gehad op het aantal irreguliere overschrijdingen van de Turkse grens met Griekenland (bijv. de intensivering van het conflict in Syrië; het besluit van enkele lidstaten en de Balkan-landen inzake de beperking van het aantal migranten die over hun grondgebied mogen reizen) Statistische gegevens (Turkije) Turkije heeft op 2 maart een nieuwe reeks gegevens over de uitvoering van het actieplan meegedeeld, op basis van een overeengekomen model, zoals afgesproken in het kader van de regeling geïntegreerde politieke crisisbestrijding (IPCR). De gezamenlijke verzameling van gegevens door de EU en Turkije verloopt op een regelmatige en constructieve manier. 5

6 Turkije herbergt momenteel Syrische vluchtelingen 4, die als groep de tijdelijke beschermingsstatus hebben gekregen. Met deze status hebben zij toegang tot openbare voorzieningen zoals onderwijs en gezondheidszorg. Sinds 15 januari 2016 biedt de status tevens toegang tot de arbeidsmarkt. Op 20 februari waren er bij de Turkse autoriteiten 15 aanvragen voor een arbeidsvergunning ingediend door Syrische vluchtelingen. Op 15 februari verbleven Syriërs in vluchtelingenkampen 5, waar zij gebruik kunnen maken van een breed scala van voorzieningen. De Turkse autoriteiten hebben op 2 maart aan de IPCR de volgende gegevens verstrekt: Syrische kinderen die tijdelijke bescherming genieten, zijn in een school ingeschreven; in de periode tot 5 februari zijn er in de kampen baby s geboren; per 1 februari had Turkije niet-syriërs geregistreerd, terwijl verzoeken om internationale bescherming nog in behandeling waren. De vijf meest vertegenwoordigde nationaliteiten van migranten die om internationale bescherming verzoeken, zijn Irakezen (51%), Afghanen (25%), Iraniërs (14%), Somaliërs (2,5%) en Palestijnen (1%); tijdens de periode van 1 t/m 15 januari zijn Syriërs regulier Turkije binnengekomen en Syriërs uit Turkije vertrokken. Voor Iraniërs waren de cijfers en , voor Irakezen en ; voor Libanezen en en voor Jordaniërs en Afhankelijk van de geldigheidsduur van het visum kunnen vreemdelingen tot 90 dagen in Turkije blijven. Vreemdelingen die zonder visum Turkije kunnen binnenkomen, mogen binnen een periode van 180 dagen ten hoogste 90 dagen in Turkije blijven; op 24 en 25 februari zijn de Turkse en Griekse overnameautoriteiten bijeengekomen in Ankara om een achterstand van 864 door Griekenland ingediende overnameverzoeken te behandelen. Op 1 en 2 maart heeft Turkije 267 irreguliere migranten overgenomen; Turkije en Griekenland hebben een werkgroep Migratie opgericht. De werkgroep is op 27 november 2015 voor de eerste keer in Ankara en op 1 februari 2016 voor de tweede keer in Athene bijeengekomen; in de periode van 1 t/m 29 januari voorkwamen de Turkse instanties voor rechtshandhaving en grenscontrole dat migranten over de zeegrenzen en migranten over de landgrenzen vanuit Turkije irregulier naar de EU vertrokken; alleen al op 15 februari heeft de Turkse kustwacht 985 irreguliere migranten opgepakt in Ayvalık, Çeşme en Bodrum. Met name hebben de Turkse rechtshandhavingsinstanties in de periode van 16 t/m 29 februari meer dan irreguliere migranten opgepakt; in de periode van 1 t/m 15 februari hebben de Turkse kustwacht, politie en gendarmerie tien specifieke gezamenlijke operaties uitgevoerd om irreguliere migranten en facilitatoren/mensensmokkelaars aan te houden en irregulier vertrek te voorkomen. Dit heeft geleid tot de aanhouding van 97 irreguliere migranten en 308 facilitatoren en mensensmokkelaars (van wie 11 op zee en 297 aan de landgrenzen). 4 Het aantal geregistreerde Syrische vluchtelingen zoals meegedeeld door het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken op 2 maart, waarvan een deel in tijdelijke beschermingscentra ( ) en een deel in gastgemeenschappen ( ); er werden tussen 1 februari en 2 maart nieuwe vluchtelingen geregistreerd. 5 Turkije gebruikt het begrip "tijdelijke beschermingscentra" voor vluchtelingenkampen. 6

7 Daarnaast hebben de Turkse rechtshandhavingsinstanties in de periode van 16 t/m 29 februari meer dan 391 facilitatoren en mensensmokkelaars opgepakt; in januari hebben de Turkse gendarmerie en politie acht bestelwagens, één vaartuig, elf minibussen, drie bussen, vijftien auto s en negen schepen in beslag genomen. in januari hebben de Turkse kustwacht, politie en gendarmerie een aantal opleidingen gekregen om hun capaciteit inzake de bestrijding van de irreguliere migratie te versterken. De Turkse kustwacht, politie en gendarmerie spelen een sleutelrol bij de aanhouding van irreguliere migranten en mensensmokkelaars. Deel 2: Uitvoering van de verbintenissen van Turkije in het kader van het gezamenlijke actieplan EU-Turkije In het kader van de dialoog over visumversoepeling heeft Turkije de onderstaande informatie verstrekt. Op 1 februari 2016 is op een bijeenkomst van de Raad van ministers gesproken over manieren om de respons van Turkije op de irreguliere migratie te verbeteren. De Raad van ministers beklemtoonde dat Turkije vastbesloten is de irreguliere migratie te bestrijden en besloot de volgende maatregelen te nemen: versterking van de grenscontroles; versterking van de samenwerking tussen de rechtshandhavingsinstanties; oprichting van een speciale eenheid binnen de Turkse nationale politie voor de bestrijding van migrantensmokkel; verhoging van de straffen voor mensensmokkelaars; uitvoering van nieuwe operaties om de netwerken van mensensmokkelaars te verbreken; versterking van de onderscheppingscapaciteit van de Turkse kustwacht; verhoging van de capaciteit van de uitwijzingscentra in Turkije. Tijdens een bijeenkomst in december 2015 besloot de gendarmerie haar patrouilleringsactiviteiten aan de oostelijke, zuidoostelijke en westelijke grenzen van het land te intensiveren. In dit verband werden zes provincies aan de oostelijke en zuidoostelijke grenzen alsook acht provincies in het westelijk grensgebied geïdentificeerd als primaire locaties voor versterkte patrouillecontroles. Sinds 14 januari 2016 heeft de Turkse kustwacht toegang tot het scheepsregister van het ministerie van vervoer, waarin alle inkoop-, verkoop- en annuleringsprocedures betreffende schepen zijn geregistreerd. Daarnaast probeert Turkije toegang tot de gegevensbank van Interpol betreffende gestolen buitenlandse schepen te verkrijgen. Turkije heeft de tripartiete overeenkomst met Griekenland en Bulgarije geratificeerd. De overeenkomst zal in werking treden na de bekendmaking ervan in het Staatsblad van Turkije. 7

8 Turkije heeft aanzienlijke vooruitgang geboekt bij de naleving van de overnameverplichtingen tussen Turkije en Griekenland. Op 24 en 25 februari zijn een Griekse en Turkse delegatie bijeengekomen in Ankara om een achterstand van 864 overnameverzoeken te behandelen. Op 26 februari heeft Turkije ingestemd met 859 van de verzoeken. In Griekenland zaten nog 308 irreguliere migranten in hechtenis; op 1 en 2 maart werd onmiddellijk begonnen met de overdracht per bus van de terugkerende vluchtelingen. Bovendien zetten Turkije en Griekenland hun gesprekken voort om efficiëntere overnameprocedures tot stand te brengen, onder meer door Turkse verbindingsfunctionarissen in te zetten op vijf hotspots (te beginnen met Lesbos) om de terugkeer van economische migranten te vergemakkelijken. Griekenland en Turkije kwamen tevens overeen een tweewekelijkse videoconferentie te organiseren om de operationele uitwisseling en samenwerking verder te verbeteren. Voorts zijn zij overeengekomen om de operationele samenwerking inzake de terugkeer van vluchtelingen met steun van de EU en Frontex te versterken, onder meer door de organisatie van gezamenlijke vluchten voor terugkerende vluchtelingen. Voorts blijven het ministerie van Buitenlandse Zaken en het ministerie van Binnenlandse Zaken overleg voeren met betrekking tot het Griekse verzoek om het aantal locaties in Turkije voor de overname van irreguliere migranten uit te breiden. Momenteel zijn er twee locaties: Dikili (aan de Egeïsche kust, in de provincie İzmir) en Ipsala (aan de landgrens tussen Turkije en Griekenland). Op 5 februari heeft Turkije zijn visumbeleid ten aanzien van Irakezen herzien. Volgens de nieuwe regels kunnen Iraakse burgers met ingang van 10 februari niet langer een visum aan de grens verkrijgen. Om Turkije binnen te reizen, moeten Iraakse burgers een verzoek indienen bij de Turkse diplomatieke vertegenwoordigingen in het buitenland of een elektronisch visum aanvragen. Bovendien werd de procedure voor het elektronisch visum sinds 5 februari aangescherpt; deze staat nu alleen open voor de houders van een geldig visum of een geldige verblijfsvergunning voor de Schengen-landen, de VS, het Verenigd Koninkrijk of Ierland. Turkije heeft voorgesteld over bilaterale overnameovereenkomsten te onderhandelen met 14 landen, inclusief de landen waaruit irreguliere migranten via Turkije naar de EU komen. Tevens werkt Turkije aan voorschriften om te bepalen dat de onderdanen van 18 landen die beschouwd worden als potentieel vertrekland van irreguliere migranten, in het bezit moeten zijn van een transitvisum voor luchthavens wanneer zij door de internationale transitzone in Turkije reizen. Met het oog op de volledige inwerkingtreding van de overnameovereenkomst tussen de EU en Turkije op 1 juni, brachten de Turkse autoriteiten op 8 februari een studiebezoek aan Georgië om na gaan hoe het nationale elektronische overnamesysteem van dat land functioneert. Turkije evalueert momenteel het systeem en zal in de komende weken een besluit nemen. Turkije kwam met Europol een ontwerpovereenkomst overeen betreffende de detachering van een Turkse verbindingsfunctionaris bij Europol. Deze ontwerpovereenkomst moet dringend worden ondertekend. Het Turkse parlement is begonnen met de bespreking van een wetsontwerp inzake de bescherming van persoonsgegevens en heeft reeds een aantal artikelen aangenomen. Op een aantal punten strookt het wetsontwerp evenwel nog niet met de Europese normen, voornamelijk wat betreft de onafhankelijkheid van de gegevensbeschermingsautoriteit en de uitsluiting van rechtshandhavingsautoriteiten en inlichtingendiensten van het toepassingsgebied van de wet. De aanneming van wetgeving inzake de bescherming van persoonsgegevens die verenigbaar is met de Europese normen, is van cruciaal belang, omdat 8

9 Turkije dan nauwer kan samenwerken met Europol, Eurojust en de rechtshandhavingsinstanties van de lidstaten. Op 26 februari vond een tweede bijeenkomst van het directoraat-generaal migratiebeheer en de voor immigratie bevoegde verbindingsfunctionarissen van de EU-lidstaten in Turkije plaats om de samenwerking op het gebied van migratie te intensiveren. Deel 3: Uitvoering van de verbintenissen van de EU in het kader van het gezamenlijke actieplan EU-Turkije Na het op 3 februari bereikte politieke akkoord van de lidstaten over de financieringsbronnen en werkwijzen van de faciliteit voor vluchtelingen in Turkije (de "faciliteit" genoemd), kwam de stuurgroep op 17 februari voor het eerst bijeen. De stuurgroep besloot zo snel mogelijk te starten met het verlenen van bijstand die primair gericht was op het lenigen van de humanitaire behoeften van de vluchtelingen in Turkije en het verlenen van toegang tot onderwijs voor Syrische kinderen. Momenteel zijn er rond Syrische kinderen die niet naar school kunnen. Dat is een belangrijke factor die niet alleen hun rechtstreeks welzijn in gevaar brengt, maar ook hun kans om een toekomst op te bouwen. Na dit besluit van de stuurgroep is de Commissie snel in actie gekomen en heeft zij een eerste tranche van 90 miljoen euro uit de humanitaire begroting van de EU vrijgemaakt voor hulpverlening door een aantal erkende humanitaire partnerorganisaties. De middelen worden momenteel aan hulpverleningsorganisaties toegekend met het oog op een snelle uitbreiding van de humanitaire bijstand, onder meer in de vorm van voedsel en non-foodartikelen, gezondheidszorg, water, sanitaire voorzieningen en bescherming in Turkije. De EU bereidt tevens de eerste maatregel in het kader van de faciliteit voor, waardoor zo'n extra Syrische kinderen die buiten de kampen in Turkije leven, toegang zullen krijgen tot formeel onderwijs. Deze maatregel moet in de komende dagen zijn beslag krijgen. In dit verband zal volgende week een overdracht van 55 miljoen euro van de faciliteit naar het EU-trustfonds voor de Syrische crisis worden goedgekeurd. Bovendien heeft de EU ingestemd met de financiering van een project van 20 miljoen euro uit het instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede voor de versterking van de patrouillerings- en bewakingscapaciteit van de Turkse kustwacht. De door de Commissie in samenwerking met de Turkse autoriteiten gestarte behoefteanalyse voor Syrische vluchtelingen in Turkije is aan de gang; een eerste overzicht wordt medio maart verwacht en de voltooiing van de studie is gepland voor eind april, op voorwaarde dat Turkije de komende dagen zijn bijdrage levert. Aan de hand van de behoefteanalyse zal worden bepaald welke projecten via de faciliteit zullen worden gefinancierd. De Commissie heeft inmiddels al onderwijs en de verbetering van de inzetbaarheid van Syrische vluchtelingen als prioriteitsgebieden voor onmiddellijke ondersteuning aangemerkt. Volgens de huidige voorlopige raming kan een derde van de bijstand worden benut voor humanitaire behoeften en twee derde voor ondersteuning van de toegang tot onderwijs (een belangrijk aandachtsgebied), lokale infrastructuur en werkgelegenheid. Tijdens de verslagperiode heeft de EU gesprekken gevoerd met Turkije met het oog op: het bespoedigen van de voorbereidingen voor de volledige uitvoering van de overnameovereenkomst tussen de EU en Turkije per 1 juni; 9

10 een aanzienlijk betere uitvoering van het bilaterale overnameprotocol tussen Turkije en Griekenland dat heeft geleid tot de verwerking van de achterstand van overnameverzoeken en de overdracht van terugkeerders; de voortzetting van de technische besprekingen over de vrijwillige humanitaire toelatingsregeling; een snellere uitvoering van het gezamenlijke actieplan (bv. de bespreking en uitvoering van concrete maatregelen die bijdragen tot een vastberaden en doelgerichte uitvoering van het gezamenlijk actieplan). De Commissie en Turkije hebben de gesprekken over de prioriteiten van het programma 2016 in het kader van de IPA-steun voortgezet. Daarbij lag het accent vooral op de uitbreiding van de financiële steun aan Turkije die ertoe moet leiden dat Turkije aan de vereisten van het stappenplan voor visumliberalisering kan voldoen. De via de faciliteit voor vluchtelingen in Turkije gecoördineerde bijstand vormt een aanvulling op de bijstand die de EU reeds in Turkije verstrekt voor de rechtstreekse ondersteuning van Syrische vluchtelingen en Turkse gastgemeenschappen. Vanaf het begin van de crisis is hiervoor in totaal meer dan 350 miljoen euro uit de EU-begroting vastgelegd. Van dit bedrag is tot dusver 71 miljoen euro aanbesteed via organisaties voor humanitaire hulp, voornamelijk voor bijstand aan de vluchtelingen in Turkije. Voorts werd een eerste noodhulpprogramma van 18 miljoen euro uit het IPA uitgevoerd, dat door het bestuur van het EU-trustfonds voor de Syrische crisis in mei 2015 was goedgekeurd om tegemoet te komen aan de onmiddellijke behoeften van de Syrische vluchtelingen in Turkije op het gebied van onderwijs en voedselzekerheid. Dit gebeurde door middel van overeenkomsten met Unicef en het Wereldvoedselprogramma die in september 2015 zijn ondertekend. Eind 2015 is uit de IPA-middelen voor 2012 waarvoor het risico van doorhaling bestaat, 165 miljoen euro, inclusief 25 miljoen euro aan medefinanciering door Turkije, aan het trustfonds toegewezen voor projecten in Turkije, samen met nog eens 15 miljoen euro uit de IPA-middelen voor 2013 en De EU is aanzienlijke steun blijven verlenen aan Syrische vluchtelingen in Libanon, Jordanië en Irak en aan Syriërs die binnen Syrië ontheemd zijn geraakt. De EU heeft de laatste hand gelegd aan de aanwerving en voorafgaande opleiding van een Frontex-verbindingsfunctionaris die binnenkort naar Turkije zal worden gedetacheerd. Deel 4 Conclusies en aanbevelingen Het aantal irreguliere migranten dat vanuit Turkije de EU binnenkomt, neemt sinds oktober 2015 af, maar deze aantallen zijn de laatste twee weken van februari opnieuw gestegen en blijven hoog voor de tijd van het jaar. Turkije heeft een aantal maatregelen genomen voor de uitvoering van het hierboven omschreven gemeenschappelijke actieplan, maar deze gezamenlijke inspanningen hebben nog niet tot een voldoende en duurzame vermindering van de migratiestromen geleid. Om dit zorgwekkende verschijnsel van een te hoge instroom aan te pakken, moet Turkije dringend meer vooruitgang boeken om ervoor te zorgen dat minder migranten en vluchtelingen irregulier het Turkse grondgebied verlaten, en om de strijd tegen mensensmokkelaars op te voeren. In dit verband is het essentieel de operaties aan de landgrenzen te intensiveren om 10

11 irregulier vertrek te voorkomen en de nationale en internationale inspanningen op te voeren om de mensensmokkel efficiënter te bestrijden. Het migratiepatroon is de afgelopen maanden veranderd: bijna 50% van het totale aantal irreguliere migranten dat in februari de EU heeft bereikt, is van niet-syrische oorsprong (d.w.z. Afghanen, Irakezen, Pakistanen, Iraniërs, Marokkanen, Bengalezen, Palestijnen, Algerijnen). Om dit verschijnsel aan te pakken, wordt Turkije dringend verzocht snel over overnameovereenkomsten te onderhandelen en deze te sluiten met de betrokken derde landen, in de eerste plaats de landen waarvan de burgers irregulier naar de EU trekken, en meer vaart te zetten achter de ratificatie van de overeenkomsten die reeds zijn ondertekend maar nog niet in werking zijn getreden. Turkije moet ervoor zorgen dat de toepasselijke procedures voor het toekennen van internationale bescherming snel worden afgerond, overeenkomstig zijn nationale wetgeving, en uitkomen op hetzij toekenning van de vluchtelingenstatus, hetzij weigering. Turkije moet tevens voorkomen dat irreguliere migranten die geen internationale bescherming nodig blijken te hebben, irregulier naar de EU trekken. Een van de belangrijkste resultaten tijdens de verslagperiode is de aanzienlijke vooruitgang die Turkije en Griekenland hebben gemaakt bij de uitvoering van hun bilaterale overnameprotocol. Deze vooruitgang is van bijzonder belang omdat zij de basis vormt voor een betere uitvoering van de overnameovereenkomst tussen de EU en Turkije, en het perspectief opent dat alle economische migranten en migranten wier verzoek om internationale bescherming wordt afgewezen, daadwerkelijk binnen een korte termijn naar Turkije kunnen worden teruggestuurd. Het is nu zaak meer inspanningen te leveren om te zorgen voor de tijdige overdracht van terugkeerders, overeenstemming te bereiken over het mandaat voor de gezamenlijke werkzaamheden, versnelde procedures in te voeren, verbindingsfunctionarissen op vijf eilanden in te zetten, goed te communiceren over de overnameprocedures om irreguliere migratie te ontmoedigen en de capaciteit van Griekenland inzake de terugkeer van vluchtelingen te verbeteren. Er wordt op aangedrongen dat Turkije krachtiger optreedt tegen migrantensmokkel, met name door meer samen te werken met actoren van de EU en van de lidstaten. Meer concreet wordt Turkije verzocht om doortastend op te treden tegen migrantensmokkel, door met name: nog meer inspanningen te leveren om te voorkomen dat irreguliere migranten de grens tussen Turkije en de EU oversteken, in het bijzonder door intensievere rechtshandhavingsoperaties aan de landgrenzen; de uitvoering van gezamenlijke operaties door de kustwacht en andere rechtshandhavingsinstanties verder te versterken; de uitwisseling van informatie over migrantensmokkel tussen de Turkse rechtshandhavingsinstanties en de actoren van de EU en de lidstaten te verbeteren, en de samenwerking in het kader van de NAVO-operatie in de Egeïsche Zee te bevorderen. Turkije wordt tevens verzocht spoed te zetten achter de voorbereidingen om met ingang van 1 juni 2016 de overeenkomst met de EU inzake de overname van onderdanen van derde landen te kunnen uitvoeren. In dit verband is het essentieel dat de Raad zo spoedig mogelijk het door de EU in te nemen standpunt in het Gemengd Comité overname vaststelt met betrekking tot het besluit van dit comité om de overnameovereenkomst tussen de EU en Turkije voor onderdanen van derde landen per 1 juni 2016 toe te passen 6. 6 COM(2016) 72 final 2016/0044 (NLE) 11

12 Turkije moet ook nauwer met de EU samenwerken bij de beoordeling van de behoeften van de Syrische vluchtelingen, zodat de bijstand die wordt verleend in het kader van de faciliteit voor vluchtelingen in Turkije beter gepland kan worden. Nu overeenstemming is bereikt over de faciliteit voor vluchtelingen in Turkije, moet de EU harerzijds vaart zetten achter de steunverlening en de aanpak van de behoeften van de vluchtelingen in het kader van de faciliteit. Humanitaire hulp, onderwijs, integratie op de arbeidsmarkt, gezondheidszorg, sociale inclusie, gemeentelijke infrastructuur en steun voor het beheer van de vluchtelingenstromen zijn de prioritaire sectoren voor de financiële bijstand aan de vluchtelingen in Turkije. Met de lopende behoefteanalyse kan precies worden vastgesteld waar er een tekort aan financiering bestaat en kunnen voor alle sectoren de financieringsprioriteiten worden bepaald. De stuurgroep van de faciliteit zal strategische richtsnoeren vaststellen en beslissen over specifieke acties en bedragen en over de meest geschikte financiële instrumenten. De Commissie zal de tweede bijeenkomst van de stuurgroep organiseren zodra een eerste overzicht van de behoefteanalyse beschikbaar is. Turkije en de EU moeten verder werken aan de vastberaden en doelgerichte uitvoering van het gezamenlijke actieplan en zorgen dat die maatregelen operationeel zijn. Het is belangrijk dat de gezamenlijke inspanningen snel tot resultaten in het veld leiden, in het bijzonder tot een vermindering van de instroom van irreguliere migranten. Concluderend kan worden gesteld dat Turkije een goed begin heeft gemaakt met de uitvoering van het gezamenlijke actieplan. Er wordt op aangedrongen dat Turkije zijn maatregelen voor de volledige, snelle en doeltreffende uitvoering van het plan voortzet en intensiveert. De Commissie zal zich harerzijds versterkt blijven inzetten voor een snelle en doeltreffende uitvoering van het gezamenlijk actieplan EU-Turkije. De Commissie zal de uitvoering van het gezamenlijke actieplan van nabij blijven volgen en hierover regelmatig verslag uitbrengen. 12