PUBLIC. Brusel,9december2011(12.12) (OR.en) RAADVAN DEEUROPESEUNIE 18302/11 LIMITE MIGR211 FRONT197 COMIX822

Transcriptie

1 ConseilUE RAADVAN DEEUROPESEUNIE PUBLIC Brusel,9december2011(12.12) (OR.en) 18302/11 LIMITE MIGR211 FRONT197 COMIX822 NOTA van: aan: Betreft: hetvoorziterschap hetcomitévanpermanentevertegenwoordigers/ deraad(justitieenbinnenlandsezakenop13-14december2011)/ hetgemengdcomité(eu-ijsland/noorwegen/zwitserland/liechtenstein) ReactievandeEUopdetoegenomenmigratiedruk Voordedelegatiesgaathierbijeennotavanhetvoorziterschapoverbovengenoemdonderwerp /11 lep/bar/rb 1 DGH1B LIMITE NL

2 I. INLEIDING BIJLAGE De Raad JBZ heeft op 27 september en 28 oktober 2011 de recentste tendensen inzake illegale immigratie besproken, en om voorstellen voor mogelijke gemeenschappelijke acties tegen de nieuwe problemen ter zake verzocht. Het voorzitterschap legt het volgende verslag voor, als leidraad voor de verdere bespreking en om actievoorstellen tegen alle probleemaspecten van illegale immigratie aan te reiken. Het verslag is gebaseerd op de uitkomst van de debatten in de Raadszittingen, het Scifa, en andere werkgroepen over de verhoogde migratiedruk aan de zuidelijke en zuidoostelijke buitengrenzen. Het verslag is eveneens geïnspireerd op de voorstellen die de delegaties tijdens de tot dusver gevoerde besprekingen en debatten hebben gedaan, en geeft dan ook de input van tal van actoren weer; het verslag is bedoeld als bijdrage tot de verdere uitbouw van het EU-optreden tegen illegale immigratie. De te formuleren voorstellen moeten een maatregelenpakket vormen dat wordt toegepast aan alle EU-grenzen, ook de zuidelijke, oostelijke, en zuidoostelijke, en op het grondgebied van de respectieve lidstaten. In het licht van de toenemende druk van de gemengde migratiestromen aan de zuidelijke en zuidoostelijke grenzen van de EU, de afgelopen maanden, hebben zowel de Europese Raad - tijdens zijn bijeenkomsten van maart 2011 en juni als de Raad - tijdens zijn zittingen van april 2011 en 9-10 juni de conclusies over illegale immigratie aangenomen, en heeft de Commissie op 4 en 24 mei 2011 mededelingen inzake nieuwe inspanningen en extra maatregelen tegen illegale migratie aangenomen. Al die documenten handelen over de oorzaken en de gevolgen van illegale immigratie en over de maatregelen en beste praktijken van de EU en de lidstaten. Zoals uit recente besprekingen is gebleken, moet de uitvoering van al die maatregelen efficiënter verlopen en is er ook behoefte aan een betere coördinatie van de diverse soorten actie /11 lep/bar/rb 2

3 De uitdagingen die voortvloeien uit de recente migratietendensen ondergraven duidelijk het vertrouwen in het vermogen van de EU en haar lidstaten om de migratiestromen aan de buitengrenzen en binnen de EU te beheersen. Op het vlak van de interne veiligheid nemen de problemen toe en is een krachtig antwoord noodzakelijk. Dat antwoord mag echter nadrukkelijk niet ten koste gaan van het personenverkeer in het Schengengebied. Mobiliteit en veiligheid moeten hand in hand gaan. De EU en haar lidstaten moeten de nadruk leggen op nauwkeurig omschreven maatregelen ter bestrijding van illegale immigratie in haar verschillende gedaanten, waaronder misbruik van de mogelijkheden voor legaal verblijf in het kader van de wetgeving inzake migratie, visa en asiel. Voor de EU en haar lidstaten is het een gezamenlijke uitdaging om een strategische, integrale aanpak van illegale immigratie en illegaal verblijf op te zetten. Uit de Raadsdebatten van het tweede halfjaar van 2011 naar aanleiding van de almaar toenemende druk van gemengde migratiestromen, in het bijzonder aan de zuidoostelijke grenzen van de EU, en van de daaraan gerelateerde secundaire migratiebewegingen, is gebleken dat de situatie binnen de EU verschillend is naargelang de plaatselijke specifieke omstandigheden. Het antwoord van de EU moet bijgevolg op de verschillende problemen zijn toegesneden. Maar voor EU en de lidstaten blijven de doelstellingen dezelfde, net als de beschikbare middelen. II. OMVANG VAN DE UITDAGING Illegale immigratie is een veelzijdig verschijnsel dat een integrale aanpak behoeft. De volgende aspecten van illegale migratie worden thans als de meest problematische erkend: Illegale overschrijding van EU-buitengrenzen 18302/11 lep/bar/rb 3

4 In de volgende twee regio's is de toestand bijzonder zorgwekkend: de landgrens tussen Griekenland en Turkije en het zuidelijke Middellandse Zeegebied, zowel vanwege het totale aantal illegale migranten als vanwege de invloed daarvan op secundaire illegale immigratiestromen. Tegelijkertijd moeten de inspanningen elders, waar de migratiedruk met succes onder controle is gehouden, worden gehandhaafd. Misbruik van kanalen voor legale migratie Overstayers, dat wil zeggen migranten die de EU weliswaar met of zonder visum op legale wijze zijn binnengekomen, maar die na het verstrijken van de toegestane verblijfsduur zijn gebleven, vormen de overgrote meerderheid van de illegale migranten in de EU. Misbruik van de asielprocedures blijft in diverse lidstaten een groot probleem en bemoeilijkt het beheersen van de migratiedruk. Mensensmokkel en mensenhandel De aanhoudende activiteit van netwerken van mensensmokkel en mensenhandel is een belangrijke factor. Gedwongen arbeid en seksuele uitbuiting van migranten verklaren de betrokkenheid van de georganiseerde misdaad en hebben in verscheidene lidstaten invloed op de situatie inzake migratie /11 lep/bar/rb 4

5 III. PRIORITAIR TE NEMEN MAATREGELEN Er bestaat ruime overeenstemming over dat de EU geen kortetermijnacties maar duurzame oplossingen nodig heeft en dat de Unie en de lidstaten al over een aantal instrumenten beschikken die een geschikt kader voor de aanpak van illegale immigratie vormen. De klemtoon moet liggen op een efficiëntere uitvoering van zowel de geplande als de bestaande processen en maatregelen, die tijdens de afgelopen jaren op EU-niveau zijn overeengekomen. In het licht van de bespreking in de Raad stelt het voorzitterschap voor bij het ontwikkelen van het antwoord van de EU op de toegenomen migratiedruk de volgende elementen nader in overweging te nemen: 1. Samenwerking met derde landen van doorreis en oorsprong a. De dialogen over migratie, mobiliteit en veiligheid met de landen van het zuidelijke Middellandse Zeegebied, die geopend zijn op basis van de conclusies van de Europese Raad van 24 juni 2011, moeten dringend worden voortgezet in het kader van de totaalaanpak van migratie en mobiliteit. De reeds met Tunesië en Marokko gestarte dialoog moet leiden tot mobiliteitspartnerschappen. De inspanningen om, zo snel als in de gegeven omstandigheden mogelijk is, een gelijkaardige dialoog aan te knopen met Egypte en Libië moeten worden voortgezet. Het is van essentieel belang met de betrokken derde landen zowel over de dialoog als over de samenwerkingsprogramma's grondige besprekingen en onderhandelingen te voeren en overeenkomsten af te sluiten, om te zorgen voor eigen inbreng, ter wille van een vruchtbaarder samenwerking /11 lep/bar/rb 5

6 Tevens zal er aandacht moeten worden geschonken aan het op basis van de reeds geboekte vooruitgang verder ontwikkelen van samenwerking met de oostelijke derde landen inzake vraagstukken in verband met illegale immigratie binnen de desbetreffende samenwerkingsverbanden, zoals het Oostelijk Partnerschap en het Proces van Praag. b. De samenwerking en de bijstand bij de opbouw van doeltreffende grensbeheersystemen in de derde landen zijn cruciaal voor het vergroten van hun vermogen om de migratiestromen te beheren. Aan het afronden van de lopende onderhandelingen inzake overeenkomsten voor overname, en, waar passend, aan het openen van dergelijke onderhandelingen met andere relevante derde landen, moet de hoogste prioriteit worden verleend. c. Een aanpak voor de landen bezuiden de Sahara formuleren, nu die landen belangrijke oorspronglanden voor illegale immigratie in de EU zijn, en de bestaande overnameverplichtingen daadwerkelijk doen uitvoeren door die landen, in het bijzonder in het kader van de ACS-EU-partnerschapsovereenkomst, worden eveneens essentieel geacht. d. Ook moeten er passende oplossingen worden gevonden voor de toenemende druk van illegale immigratie van onderdanen van derde landen die door de landen van de Westelijke Balkan reizen of daar vandaan komen. Daartoe is de monitoring van de migratiesituatie door Frontex van bijzonder belang. e. Met Turkije moet eveneens dringend een dialoog over visa, migratie, mobiliteit en aan veiligheid gerelateerde punten worden gestart. De overnameovereenkomst sluiten en uitvoeren moet een onlosmakelijk deel van die dialoog uitmaken. Het is belangrijk dat de Turkse bevoegde autoriteiten het engagement aangaan de illegale immigratie te bestrijden en de grenscontrole te verscherpen. Er moet onmiddellijk uitvoering worden gegeven aan andere manieren om met Turkije vooruitgang te boeken, zoals duidelijke stimuli voor de Turkse autoriteiten op het gebied van visa binnen de mogelijkheden van de communautaire visumcode /11 rts/bar/rb 6

7 f. Een integrale aanpak van de illegale immigratie moet ook gericht zijn op de activiteiten van georganiseerde criminele groepen die misbruik van de bepalingen inzake personenverkeer en, het belangrijkst, mensensmokkel en mensenhandel faciliteren. Daartoe moet een verband tot stand worden gebracht tussen enerzijds de voornaamste resultaten van de dialoog met derde landen inzake de totaalaanpak van migratie en mobiliteit en anderzijds de operationele actieplannen die COSI momenteel ontvouwt overeenkomstig de EU-beleidscyclus, om de synergetische werking optimaal te benutten, in het bijzonder wat betreft de inbreng van de EU-agentschappen. 2. Concrete solidariteit tussen de lidstaten a. De EU moet streven naar reële en praktische interne solidariteit inzake asiel om de geloofwaardigheid en de integriteit van de nationale asielsystemen te vrijwaren. Het spreekt vanzelf dat de juiste uitvoering van het bestaande acquis de basis van efficiënte samenwerking op dit gebied blijft. b. De lidstaten die het meest met gemengde migratiestromen worden geconfronteerd, moeten steun krijgen, met name technische, administratieve en financiële steun, voor capaciteitsopbouw en uitwisseling van knowhow en beste praktijken. Dat vereist daadwerkelijke betrokkenheid van de lidstaten, de Commissie en het EASO, alsook verdere reflectie, in het kader van een dialoog met de betrokken staten, over de reikwijdte van die steun. c. Voor het aanpakken op nationaal niveau van de vastgestelde tekortkomingen en voor het uitvoeren van projecten moeten er middelen en expertise worden toebedeeld, met name om de opnamecapaciteit en de capaciteit op het gebied van overname te versterken /11 rts/bar/rb 7

8 3. Versterkte en gecoördineerde operationele activiteiten a. Frontex moet, in samenwerking met de lidstaten en de Commissie, de lidstaten met problemen blijven steunen, op basis van de behoeftenbeoordeling, in het bijzonder aan de landgrens tussen Griekenland en Turkije. Er moet worden gezorgd voor flexibiliteit en een optimale coördinatie van die activiteiten, afhankelijk van de behoeften en de veranderende situatie. b. De aan Frontex toegekende middelen moeten tevens deugdelijk worden beheerd, zodat het agentschap zijn recentelijk uitgebreide mandaat ten volle kan benutten en zijn samenwerking met derde landen, in het bijzonder met Turkije, Tunesië, Libië en de landen van de Westelijke Balkan, kan versterken. c. Er zijn maatregelen nodig tegen de secundaire illegale immigratiebewegingen waarmee andere landen aan de buitengrens van de EU te maken krijgen. In het bijzonder moet informatie-uitwisseling in de Raad ter wille van een betrouwbare analyse van de situatie verder worden ontwikkeld. De samenwerking tussen de agentschappen, met name tussen Frontex, Europol en het EASO, moet worden verbeterd om grensoverschrijdende misdrijven, mensensmokkel en mensenhandel tegen te gaan. d. Het EASO moet volledig operationeel worden gemaakt om de lidstaten te steunen op het gebied van internationale bescherming en aanverwante vraagstukken in verband met de bestrijding van illegale immigratie, en met name om in de EU de interne solidariteit te versterken /11 rts/bar/rb 8

9 e. Vooruitgang bij het grensbeheer in Griekenland als gevolg van het Schengenevaluatieproces is essentieel en er moet regelmatig en deugdelijk toezicht op blijven worden uitgeoefend. Het recentelijk door Griekenland aangenomen grensactieplan is een eerste stap in de goede richting. f. De lidstaten moeten hoge prioriteit verlenen aan de uitvoering van de overnameinstrumenten, zowel in het kader van het bestaande EU-acquis als in bilaterale regelingen. Dat is onontbeerlijk voor het verwezenlijken van een hoog niveau van doelmatigheid bij de bestrijding van illegale immigratie. 4. Vrijmaking van passende financiële middelen a. De diagnose van de huidige situatie moet in aanmerking worden genomen bij de voorbereiding van het nieuw financieel kader voor Financiële steun kan alleen efficiënt worden verleend indien er een deugdelijke coördinatie en algehele supervisie plaatsvinden. b. Er moet worden nagegaan hoe betere absorptie en daadwerkelijke uitvoering door de lidstaten, in het bijzonder de lidstaten die het ergst zijn getroffen door gemengde migratiestromen, van de noodzakelijke acties via de financiële instrumenten van de EU kan worden bewerkstelligd. Aan lidstaten die technische moeilijkheden ondervinden bij het vergroten van hun bestuurlijke capaciteit moet technische steun worden verleend. 5. Nieuwe ontwikkelingen a. De verdere ontplooiing van het VIS en het binnenkort uit te brengen pakket slimme grenzen zullen de grote stappen vooruit betekenen bij het versterken van de capaciteit van de lidstaten om de mobiliteit van onderdanen van derde lidstaten te beheren, terwijl hierdoor bovendien de verwerking van visumaanvragen van bonafide reizigers zal worden vergemakkelijkt /11 rts/bar/rb 9

10 b. Verdere initiatieven, zoals het recente Eurosur-voorstel, hebben tot doel het toezicht aan de zuidkant van de EU doeltreffender te maken. Dat Eurosur-voorstel moet snel worden aangenomen, opdat het systeem uiterlijk in 2013 operationeel kan worden gemaakt. Het is van essentieel belang om de naburige landen aan te zetten tot deelname aan het systeem. IV. CONCLUSIE Het Deense voorzitterschap zal de werkzaamheden ter zake voortzetten met het oog op het opstellen van een routekaart voor een samenhangende EU-respons op de toegenomen migratiedruk. De Raad wordt verzocht nota te nemen van dit voortgangsverslag /11 rts/bar/rb 10