Enthousiasme & Creativiteit. (Amateur) kunstenbeleid in Vlaanderen.

Transcriptie

1 Enthousiasme & Creativiteit (Amateur) kunstenbeleid in Vlaanderen

2 Inleiding

3 inhoud Situering AK in het beleidskader Amateur vesrus professioneel Decreet op amateurkunsten Cultuurbeleid anno 2016 Onderzoek Lokaal cultuurbeleid en amateurkunsten

4 ego creo ergo sum Wie zou zichzelf als amateurkunstenaar bestempelen?

5 Amare = houden van Wat verstaan jullie onder amateurkunsten?

6 DEFINITIE AMATEURKUNSTEN (bron: amateurkunstendecreet )2000 Elke kunstvorm die ihkv sociaal-cultureel gebeuren aan iedere burger de kans biedt om zich via kunstbeoefening en -beleving te ontplooien en zijn potentiële creatieve vermogens te ontwikkelen op vrijwillige basis zonder beroepsmatige doeleinden. Amare= liefhebber Onthaalmoment nieuwe medewerkers 02/04/14

7 Amateur versus Professioneel -Het begrip amateurkunst is een contradictio in terminis. In de kunst wordt het verschil tussen amateurisme en professionaliteit niet bepaald door wat iemand doet, maar door wat iemand is. -Kunst en amateurisme zijn tegengesteld aan elkaar en mogen niet in één adem worden genoemd. Precies daarom is iemand die zegt dat-ie een amateurkunstenaar is, een enorme sukkel. +Geen enkele kunstenaar werd als professional geboren. Elke kunstenaar heeft in het amateurcircuit vaardigheden opgedaan en zich gaandeweg tot professional ontwikkeld. +Amateur en professional: dat is een zeer moeilijk onderwerp. In mijn persoonlijke visie gaat de grens tussen beide op termijn vervagen.

8 Amateur versus Professioneel KWALITEIT AMBACHT DIPLOMA TALENT ECONOMISCHE RENDABILITEIT TOEGESCHREVEN KENMERK (MEDIA) BEKENDHEID PEJORATIEVE BIJKLANK (AMATEURKE) POSITIEVE BIJKLANK (AMARE)

9 Decreet op Amateurkunsten

10 DECRETEN - AMATEURKUNSTEN - KUNSTENDECREET - SOCIAAL-CULTUREEL VOLWASSENENWERK - LOKAAL CULTUURBELEID - CIRCUS - PARTICIPATIE

11 Sector op een snijlijn - sociaal-cultureel volwassenenwerk - jeugdwerk - Erfgoed - kunsten - DKO - onderwijs - welzijn - toerisme - innovatie -

12 Naar een eigentijds amateurkunstendecreet koninklijk besluit van 1967 decreet op de amateuristische kunstbeoefening van 20 februari 1980 decreet amateuristische kunstbeoefening van 24 juli 1991 landelijke organisaties die ondersteuning boden aan plaatselijke amateurkunstgroepen ; deze landelijke organisaties werden gesubsidieerd na het aantonen van kwantitatieve normen met betrekking tot hun werking en representativiteit in het jaar 1999 telde de amateurkunstensector 21 landelijke organisaties die een subsidie ontvingen deze 21 verenigingen ondersteunden in 1999 in totaal actieve groepen

13 decreet amateurkunsten 2000 ontzuiling beleidsplanning subsidie-enveloppen van 5 jaar Professionalisering 9 erkende amateurkunstenorganisaties het steunpunt VCA de projectsubsidiëring

14 decreetswijzigingen 2006 nieuwe discipline: schrijven vernieuwing als structurele opdracht van de landelijke amateurkunstenorganisaties beleidsintenties: internationale uitbouw van de sector en een positieve impuls naar een samenwerking met de professionele kunstenaar Forum voor Amateurkunsten Internationalisering 2013 aanpassing i.v.m. interne staatshervorming verlaging subsidie-enveloppes MAX- 20%

15 Erkenningsvoorwaarden (art. 6 decreet) een werking hebben met een landelijk karakter een open documentatie- en/of informatiecentrum realiseren een communicatieplan realiseren documentatie- en werkmaterialen ontwikkelen en/of aanbieden opleidingscursussen en publieksgerichte evenementen organiseren overleg plegen en afspraken maken met belendende sectoren artistieke, organisatorische en technische begeleidingen geven een product- of procesgerichte vernieuwing ontwikkelen Een doelgroepenbeleid ontwikkelen een internationale werking ontplooien

16 Groot verschil in enveloppe Historisch gegroeid (grote & kleine organisaties) Verzuiling? Nieuwe organisatievorm nodig? Het spook van een fusie (cfr Kunstenpunt Vlaanderen) DOL FAK

17 Cultuurbeleid anno 2016

18

19 Beleidsinstrumenten Vlaams Regeerakkoord Bundeling van beleidsmaatregelen die de partijen afspreken bij aanvang van een nieuwe beleidsperiode. Beleidsnota De beleidsnota is een 'persoonlijke vertaling' van het Vlaams regeerakkoord en biedt een overzicht van engagementen / strategische keuzes die de minister komende 6 jaar wil waarmaken. Beleidsbrief In de jaarlijkse beleidsbrief geeft de minister een overzicht van wat hij het voorbije werkjaar heeft gerealiseerd en wat er op de planning staat voor het nieuwe werkjaar.

20 10 strategische doelstellingen Minister van Cultuur Sven Gatz 1. duurzaam en geïntegreerd kunstenbeleid 2. ondernemerschap, alternatieve financieringsvormen en professionalisering 3. duurzame culturele infrastructuur 4. duurzaam internationaal cultuurbeleid 5. e-cultuur en digitalisering

21 10 strategische doelstellingen 6. leren door te participeren en participeren door te leren in een superdiverse samenleving 7. langetermijnvisie rond zorg en ontsluiting van cultureel erfgoed 8. dynamisch, toegankelijk en uitnodigend sociaalcultureel, circus- en amateurkunstenveld 9. heldere ambitieniveaus en meetbare doelstellingen voor de instellingen van de Vlaamse Gemeenschap 10. naar geoptimaliseerde en doelgerichte beleidsstructuren en -instrumenten

22 Belangrijk voor AK en cultuurbeleid efficiëntie verbinden pilots en experiment alternatieve financiering cultuureducatie internationale context alternatieve leercontext gegevensregistratie & monitoring vrijwilligerswerk EVC jong talent culturele infrastructuur innovatie

23 Subsidiëring: - Besparingen troef! Kaasschaaf Joke Schauvlieghe Besparingen Sven Gatz 5 % voor amateurkunstenorganisaties Ook de desindexering, de besparing op het Bijzonder Fonds (15%) en de verminderde pot Internationale Projectsubsidies Amateurkunsten (13%), hebben ervoor gezorgd dat de inkomsten onder druk staan, ondanks de geslaagde pogingen om andere subsidies extra eigen inkomsten en te genereren.

24 Afslanking van de Provincies Gevolgen van de interne staatshervorming 2012 Uitvoering van het regeerakkoord 2014

25 9? 552? 3? 1185? Hoeveel kunstvormen-(deel) disciplines kunnen jullie opsommen?

26 Fotografie - MUZIEK - instrument bespelen * dagboek * tekenen * multimedia * film/video * weblog schrijven * textiele kunsten - SCHRIJVEN- reisverslagen * poëzie * pop-/rockmuziek * artikels schrijven * schilderen * werelddans * hedendaagse dans * klassieke muziek -DANSsamenzang * elektronische muziek * essays * koorzang * toneel of theater * streetdance * liedteksten schrijven * volksdans -THEATER- grafiek * jazzdans/moderne dans * muziekproductie * papierbewerking * muziek componeren * stijldans * jazzmuziek * fanfare/brassband * solozang -BEELDENDE KUNST- columns schrijven * mixed media * wereldmuziek/folk spelen * romans schrijven * zingen in een band -ZANG- keramiek * kalligrafie * verhalen voor kinderen * scenario s schrijven * klassiek ballet * vocaal ensemble * edelsmeedkunst * muziektheater * musical * rap * bewegingstheater * poppenspel * kindertheater -- BEELDEXPRESSIE cabaret * twirl * opera * muziektheater-zang * folkzang * glaskunst

27 2 miljoen actieve beoefenaars!

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37 Onderzoek amateurkunsten

38 Amateurkunsten in Beeld (2009) 9 Sectorspecifieke rapporten (2009) Amateurkunsten in groep (2014) Follow up studie UGent (2016)

39 > kennis & expertise > onderzoek Grootschalig sociologisch onderzoek naar amateurkunsten postenquête bij representatief staal van de bevolking met respondenten webenquête bij 10% van de leden van de amateurkunstenorganisaties Profielen, behoeften, verwachtingen, groeipotentieel

40 Iedereen kunstenaar? Hoeveel procent van de Vlamingen beoefent kunst in de vrije tijd? a. 12% b. 71% c. 37%

41 Time is money! Hoeveel tijd besteedt de amateurkunstenaar gemiddeld per week? a. 2,0u b. 7,6u c. 14u

42 Time is money! Hoeveel geld besteedt de amateurkunstenaar gemiddeld? 36% tussen 250 en 1000 euro 22% meer dan 1000 euro

43 Gender verhouding Hoeveel amateurkunstenaars zijn mannen? a. 31,9% b. 59,4% c. 45,6%

44 amateurkunstenaar Welke leeftijdsgroepen zijn meest actief jaar 11,9 7 37,4 43, jaar 20,8 10,3 33,6 35,3 regelmatig jaar 23,2 10,9 38,4 27,5 soms vroeger jaar 39,9 7,9 32,4 19,8 nooit jaar 64,3 10,9 8,5 16,3 0% 20% 40% 60% 80% 100%

45 Organisatieverband amateurkunstenaars zijn vooral actief in: 60% 50% 54% 51% 40% 34% 30% 20% 25% 20% 10% 0% Individueel Vereniging In DKO Andere opleiding of cursus Met vrienden

46 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen culturele activiteiten doen (theater, tentoonstelling, ) 34,50% niet amateurs 49,40% amateurs In ons gezin praten wij met de kinderen vaak over films, muziek 49,70% niet amateurs 63,70% amateurs 88,00% 86,00% 84,00% 82,00% 80,00% 78,00% 76,00% 74,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% Ik vind het belangrijk dat mijn kinderen sporten 79,20% niet amateurs 23,70% niet amateurs 85,70% amateurs Zolang mijn kinderen geen kattenkwaad uithalen, mogen zij van mijn part doen wat ze willen in hun vrije tijd 19,10% amateurs

47 amateurkunstenaars 37% van de Vlamingen ouder dan 14, beoefent minstens één creatieve discipline 71% van de 14- tot 17-jarigen beoefent kunst 22% geeft elk jaar meer dan euro uit aan kunstbeoefening in de vrije tijd 40 % beoefent twee of meer kunstdisciplines tegelijk Optredens, toonmomenten en evenementen zetten aan om zelf kunst te beoefenen Ontspanning, zelfontwikkeling, zin om te leren en samenzijn met gelijkgezinden zijn de belangrijkste drijfveren om kunst te beoefenen 94% van de amateurkunstenaars is receptief cultuurparticipant

48 Gevoelswaarde term AMATEURKUNSTEN perceptie van amateurkunsten niet serieus minderwaardig saai deskundig originaliteit enthousiasme toewijding creativiteit vrijblijvend sociaal

49 TERM AMATEURKUNST ENTHOUSIASME 67,5 % CREATIVITEIT 67,3 % TOEWIJDING 35% SOCIAAL 38% VRIJBLIJVEND 35%

50 Uitdagingen voor de toekomst evoluties lokaal beleid regionaal beleid provinciale middelen trends 2025 (trendstudie Idea Consult): - demografisch - versnelde technologische ontwikkelingen - welvaartsysteem onder druk - ecologie en verduurzaming diversiteit nieuwe beleidsperiode

51 GEMEENTELIJK (AMATEUR) KUNSTEN BELEID

52 Het is een meer dan boeiende opdracht om de gelaagdheid van amateurkunsten te leren kennen en een beleid op maat van de lokale context uit te stippelen. Ambitieuze gemeenten coördineren initiatieven van onderuit, sturen aan en lokken uit. Dit alles in samenspraak met de beoogde doelgroep (uit: De kunstzinnige vingerafdruk van je gemeente inspiratiegids lokaal amateurkunstenbeleid, 2009)

53 Nieuw decreet lokaal cultuurbeleid Het nieuwe decreet behoudt de krachtlijnen van de vorige regelgeving, maar geeft nog meer autonomie aan de gemeenten om een cultuurbeleid op maat te voeren. Aan de hand van Vlaamse beleidsprioriteiten zal de Vlaamse Gemeenschap de steden en gemeenten ondersteunen bij de uitbouw van hun lokaal cultuurbeleid, met bijzondere aandacht voor de openbare bibliotheek en het cultuurcentrum. Wat wijzigt er? Gemeenten maken geen cultuurbeleidsplan meer. De Vlaamse Gemeenschap subsidieert alleen de steden en gemeenten die zich inschrijven op de Vlaamse beleidsprioriteiten. De Vlaamse Gemeenschap stelt geen voorwaarden meer omtrent de personeelsformatie en - bezetting. De subsidieaanvraag en de rapportering verlopen via de strategische meerjarenplanning en de beheers- en beleidscyclus. Wat blijft behouden? Drie werksoorten: gemeentelijk cultuurbeleid, openbare bibliotheken en cultuurcentra. Advisering van het gemeentelijk cultuurbeleid. Ondersteuning van enkele organisaties met een specifieke opdracht: Bibnet, Locus, Luisterpuntbibliotheek, Zorgbib Rode Kruis-Vlaanderen, Transkript, Blindenzorg Licht en Liefde, VVBAD en VVC (Vereniging voor Vlaamse Cultuur- en Gemeenschapscentra). Intergemeentelijke samenwerking voor afstemming van het cultuuraanbod en de communicatie. Het streekgericht bibliotheekbeleid van de provincies.

54 QUOTE Amateurkunstenaars worden soms liever door vanuit hun lokaal bestuur aangesproken dan vanuit een organisatie op Vlaams niveau. Een goede wisselwerking leidt daarom al snel tot een win-winsituatie.

55 TIPS

56 Zoek versterking De beweegruimte, knowhow en expertise op vlak van amateurkunstenbeleid verschilt van gemeente tot gemeente. Het is overal een iets ander verhaal. Lokale besturen moeten vele uitdagingen tegelijk aangaan. Maak daarom handig gebruik van impulsen en tools die anderen aanbieden..

57 FAK trajectbegeleidng gemeenten Publicatie: de kunstzinnige vingerafdruk van je gemeente Nieuwsbrief: lokaal cultuurbeleid WAK

58 Veelheid & diversiteit amateurkunsten Onvoldoende inspraak niet-georganiseerd en jong talent Nijpend infrastructuurprobleem Onsamenhangende communicatie

59 Week van de Amateurkunsten

60 Wat is de WAK? 10 dagen aandacht voor kunst in de vrije tijd in Vlaanderen en Brussel Sinds > 21 ste editie -> +/ 800-tal evenementen Gemeenten ondersteunen en stimuleren om actie te ondernemen Forum voor Amateurkunsten inspireert en faciliteert: inspiratiedag oktober + inspiratieboekje + promotiemateriaal online WAK kalender + WAK fb pagina

61 Nood aan sterke visie amateurkunstenaars zijn overal in Vlaanderen & Brussel. Het beleid is maar zo sterk als de zwakste schakel. Er is 308 keer nood aan straffe visie en omkadering

62 Steek je voelsprieten uit weet voor wie je werkt. Krijg zicht op àlle lokale kunstbeoefenaars. Ook niet- erkende groepen. Veldwerk & koffiebarconversaties behoren tot de zoektocht.

63 De toekomst is aan de jeugd sluit hen niet uit van culturele ondersteuningsprincipes. Jeugdcultuur heeft z n eigen dynamiek. Dompel je hierin onder en stem af op deze eigenheid

64 Leg het eigenaarschap bij de mensen zelf zoek voortrekkers en laat ze hun eigen ding doen. Ondersteun hen om nog meer te doen. Zo haalt iedereen energie uit de resultaten.

65 Neem kunstbeoefenaars au serieux iedereen volgens z n eigen mogelijkheden. Speel in op hun daadkracht, aanstekelijke enthousiasme en engagement.

66 Sla krachtige bruggen tussen amateurkunsten(verenigingen) onderling, over sectoren heen, los van discipline, leeftijd en geografische grenzen.

67 Inspireer & geef kansen originaliteit spreekt aan. Doe moeite voor extraatjes. Daag amateurkunstenaars uit om hun werk eens op een andere manier te benaderen of presenteren.

68 Maak amateurkunstenaars zichtbaar breng hun initiatieven extra onder de aandacht. Treed op als brugfiguur voor de pers of bedenk mee na over ludieke promotieacties.

69 Wees alert voor alles wat beweegt in jouw gemeente, maar ook het bredere veld. de 9 amateurkunstenorganisaties geven zuurstof aan de lokale werking. Hou websites, nieuwsbrieven en tijdschriften in het oog.

70 MEERSPORENBELEID Denk na over een meersporenbeleid voor amateurkunsten. Naast het sociale/ gemeenschapsvormende element, is de artistieke & educatieve component van wezenlijk belang. 1 eurosubsidie hiervoor inzetten

71 MATRIX SOCIAAL EDUCATIEF ARTISTIEK BEGINNER GEVORDERDE AMBITIE ONDERSCHEID TUSSEN CREEREN VAN RANDVOORWAARDEN & EEN SPECIFIEK KUNSTENBELEID

72 Complementair aanbod DKO via vrijetijdsateliers en muziekatelier

73 Complementair met DKO Eigen pedagogische didactische visie Eigen einddoelen Les op maat Lokale en sociale component

74 Zorg voor je vrijwilligers

75 "Ik geloof niet in talent. Er is alleen maar goesting, hard werken; de goesting om het nodige werk te doen. De amateurverenigingen geven al die goesting de kans om uit hun kast of garage te kruipen. Broedplaatsen van ons rijk cultureel aanbod. Iedereen begint als liefhebber." Johan Heldenbergh

76 L arte è la prima forma di libertà, a volte è l unica! Kunst is de eerste vorm van vrijheid, vaak is het de enige. Bedankt voor uw aandacht!