# 2. Noord. Special: Bijeenkomst van Leergemeenschap Noord-Nederland Water- en Ruimteberichten. Deze uitgave is een samenwerking tussen

Transcriptie

1 Noord # 2 Special: Bijeenkomst van Leergemeenschap Noord-Nederland Water- en Ruimteberichten Deze uitgave is een samenwerking tussen December 2014 wvl1014lv045 Foto: Ivo Vrancken

2 Inhoud Verdieping Een verslag van de leerbijeenkomst Water en Ruimte van regio Noord, op 11 november in Leeuwarden Terugkijken met... Bart Vries (planoloog en adviseur ruimtelijke kwaliteit en lid van het kernteam van leergemeenschap Noord) blikt terug op de bijeenkomst 26 Agenda Reacties van deelnemers Martijn Mulhof (beleidsadviseur landelijk gebied) en Robert Boonstra (beleidsmedewerker Planvorming) geven hun mening over de presentaties De Gouden Tip Michiel Koetsier (projectleider Gelderland Anders) geeft tips over samenwerking aan complexe projecten Donderdag 15 januari 2015 Startbijeenkomst Jaar van de Ruimte Locatie: Beurs van Berlage, Damrak 243, Amsterdam Dinsdag 17 maart 2015 Netwerkdag Water en Ruimte Locatie: nader te bepalen, centraal in Nederland Dit is een uitgave van Rijkswaterstaat (gratis, dagelijks uur) juli 2013 cd0713zb001 2 Water- en Ruimteberichten #2

3 Verder Verdieping met... Verschuivende rollen en veranderende verantwoordelijkheden Dat was het thema van de bijeenkomst van de regionale leergemeenschap Water en Ruimte Noord die op 11 november in Leeuwarden plaatsvond. Aan de hand van vier presentaties werd gediscussieerd hoe overheden de omgeving kunnen betrekken bij planvorming en wat dat betekent voor de verantwoordelijkheden van alle betrokkenen. Deze aanpak houdt onder meer in dat de provincie niet langer probeert om het beleid voor de komende tien jaar helemaal vast te leggen, maar stuurt op doelen en gewenste kwaliteiten. Regie De derde presentatie werd verzorgd door Johan Medemblik van de provincie Friesland en ging over de Friese Veenweidevisie. Friesland heeft hierbij nadrukkelijk zelf de regie in handen gehouden en de omgeving vooral betrokken om samen de veenweideproblematiek te bekijken. De visie is dan ook niet het resultaat van co-creatie. De informatieavonden die de provincie heeft georganiseerd zijn vooral bezocht door agrariërs, ondanks alle inspanningen om ook andere partijen te bereiken. Ja-tenzij-keur De vierde en laatste presentatie ging over de Ja-tenzij-keur van het hoogheemraadschap van Rijnland. In deze keur van Rijnland zijn de meeste activiteiten niet langer vergunningplichtig. Aanleiding om hiertoe over te gaan was in eerste instantie de behoefte aan bezuinigingen. Zo kostten de vele vergunningverleningstrajecten die voortvloeiden uit de oude keur Rijnland jaarlijks ongeveer 1,5 miljoen euro en burgers en bedrijven circa 1,1 miljoen euro. Overbodige regelgeving Bij het ontwikkelen van de nieuwe keur heeft Rijnland grondig gekeken welke activiteiten echt een risico vormen voor het watersysteem. Dat bleken er relatief weinig te zijn. Voor deze activiteiten geldt ook in de nieuwe keur vergunningplicht. Alle andere activiteiten vergen geen specifieke regels en worden nu geregeld via algemene regels en zorgplicht, waarbij het hoogheemraadschap erop vertrouwt dat burgers en bedrijven zorgvuldig handelen. Deze nieuwe aanpak voorkomt veel overbodige regelgeving, levert een forse besparing op en zorgt ervoor dat Rijnland meer tijd en aandacht kan besteden aan complexe vergunningaanvragen. De provincie heeft partijen die een bijdrage kunnen leveren aan de doelen en kwaliteiten uitgenodigd om mee te denken over de omgevingsvisie. De eerste presentatie was van Michiel Koetsier, projectleider van Gelderland Anders. Hij vertelde hoe de provincie Gelderland bij het ontwikkelen van de provinciale omgevingsvisie bewust heeft gekozen voor een andere aanpak. Deze aanpak houdt onder meer in dat de provincie niet langer probeert om het beleid voor de komende tien jaar helemaal vast te leggen, maar stuurt op doelen en gewenste kwaliteiten. Bovendien gaat de provincie ervan uit dat ze niet altijd de centrale rol heeft. Daarom heeft ze partijen die een bijdrage kunnen leveren aan de doelen en kwaliteiten ook uitgenodigd om mee te denken over (onderdelen van) de omgevingsvisie. Doelgroepen De provincie Groningen heeft bij het opzetten van haar omgevingsvisie voor een andere aanpak gekozen met veel minder nadruk op co-creatie. Dat bleek uit de presentatie van projectleider Desmond de Vries. Onder andere vanwege hoge tijdsdruk is de provincie uitgegaan van de opgaven van de provincie en de provinciale belangen. Er zijn wel enkele inspraakbijeenkomsten georganiseerd, maar er is bewust voor gekozen om dit niet te uitgebreid te doen. Een van de redenen is dat niet zozeer burgers, maar de provincie zelf, gemeenten, waterschappen en bijvoorbeeld natuurorganisaties de belangrijkste doelgroepen van de omgevingsvisie zijn. 3 Water- en Ruimteberichten #2

4 Verder Terugkijken met... met... Ik kijk terug met een positief gevoel Gelderland heeft eerst in kaart gebracht wat haar kernactiviteiten zijn en vervolgens nagedacht welke doelen en kwaliteiten ze wil bereiken en welke partijen daarbij een zinvolle rol kunnen spelen. Tevreden Wat betreft de opzet van de bijeenkomst vond ik het goed dat we na de vier presentaties in kleine groepjes uiteen gingen, zodat we dieper op de onderwerpen konden ingaan. Verder bood het programma ruimte om te netwerken. Ik kijk dan ook tevreden terug op de bijeenkomst. Het enige wat ik jammer vind is dat er opnieuw nauwelijks vertegenwoordigers van gemeenten waren. Als het aan mij ligt, spannen we ons voor de volgende bijeenkomsten extra in om daarin verandering te brengen. Dat zegt Bart Vries, planoloog en adviseur ruimtelijke kwaliteit en lid van het kernteam van de leergemeenschap Noord. De openheid van de presentaties, de mogelijkheid om tijdens de deelsessies meer de diepte in te gaan en de prettige sfeer stemmen hem erg tevreden. Het was een bijeenkomst met boeiende sprekers en interessante benaderingen. Uit de presentatie van Michiel Koetsier, projectleider van Gelderland Anders, kwam bijvoorbeeld duidelijk naar voren dat de provincie Gelderland bij de ontwikkeling van haar Omgevingsvisie gekozen heeft voor een vernieuwende aanpak. Zo heeft Gelderland eerst in kaart gebracht wat haar kernactiviteiten zijn en vervolgens nagedacht welke doelen en kwaliteiten ze wil bereiken en welke partijen daarbij een zinvolle rol kunnen spelen. Een aanpak die je op elk schaalniveau kunt toepassen. Burgers betrekken Wat verder opviel was dat Gelderland veel energie heeft gestoken om burgers en allerlei maatschappelijke organisaties te betrekken bij de verdere verdieping en verbreding van de Omgevingsvisie. Uit de presentatie van de Groningse projectleider Omgevingsvisie, Desmond de Vries, bleek dat Groningen op dat punt duidelijk een andere keuze heeft gemaakt. Voor het opstellen van de Groningse Omgevingsvisie is wel een aantal bijeenkomsten georganiseerd, maar de provincie heeft bewust gekozen om dit niet te uitgebreid te doen en niet heel veel energie te steken in het betrekken van burgers. Ze beschouwt gemeenten, waterschappen en bijvoorbeeld natuurorganisaties nog als de belangrijkste doelgroepen. Vertrouwen Ik denk dat het heel goed is om dit soort verschillende aanpakken te zien en van de betrokkenen in alle openheid te horen waarom daarvoor is gekozen. Immers, dat zet je zelf aan het denken. Daarbij gaat het niet alleen om de manier waarop je als overheid plannen ontwikkeld, maar ook om de vraag in welke mate je vertrouwen hebt in burgers en maatschappelijke organisaties en hoe je deze partijen betrekt bij je plannen. Algemene regels Bij het verhaal over de Friese Veenweidevisie hadden we inhoudelijk wat meer de diepte in kunnen gaan. Het was nu vooral beschrijvend, maar dat komt wellicht doordat op het laatste moment voor een vervanger moest worden gezorgd. De presentatie van Wouter van der Gaag van het hoogheemraadschap van Rijnland sprak me erg aan. Hij vertelde over de systematiek die Rijnland heeft gebruikt bij het aanpassen van hun keur. Zij hebben grondig gekeken voor welke activiteiten specifieke regels nodig zijn en welke activiteiten kunnen worden geregeld via algemene regels en zorgplicht. Die aanpak voorkomt heel veel overbodige regelgeving. Het gaat ook om de vraag in welke mate je vertrouwen hebt in burgers en maatschappelijke organisaties en hoe je deze partijen betrekt bij je plannen. 4 Water- en Ruimteberichten #2

5 Reacties van deelnemers Probeer van elkaar te leren, zodat je zelf niet steeds het wiel hoeft uit te vinden Het is iedere keer weer goed om ervaringen en ideeën uit te wisselen Dat zegt Martijn Mulhof, beleidsadviseur landelijk gebied bij de provincie Overijssel. Heel veel organisaties zijn met dezelfde vraagstukken bezig. Hoe kan ik burgers beter bij mijn projecten betrekken? Op welke manier kan ik beleid ontwikkelen dat past bij de 21e eeuw? En hoe kan ik de regeldruk verminderen? Het is dan ook slim om bij je buren af te kijken hoe zij het doen. Immers, dan kun je met relatief weinig inspanning waardevolle informatie en inspiratie krijgen. Mijn ervaring is dat we dat nog veel te weinig doen. Wat dat betreft zijn de leergemeenschappen Water en Ruimte een schot in de roos, omdat je daar kunt horen hoe anderen een bepaald vraagstuk oplossen. Zo waren voor mij de verhalen van de provincies Gelderland en Groningen over de manier waarop zij hun omgevingsvisie ontwikkelen erg interessant, omdat wij binnenkort ook onze omgevingsvisie gaan actualiseren. Ik denk dat we van beide aanpakken onderdelen kunnen overnemen. Ook het verhaal van de provincie Friesland over hun veenweidevisie vond ik boeiend. Wij hebben een relatief klein veenweidegebied en zullen hiervoor zelf niet snel een visie opstellen. Juist dan is het mooi als je gebruik kunt maken van de ervaringen van anderen. Dat zegt Robert Boonstra, beleidsmedewerker Planvorming bij waterschap Hunze en Aa s. De presentaties waren boeiend en ik vond het zinvol om te horen hoe andere overheden de omgeving betrekken bij hun plannen. Ook de discussies in de kleinere groepjes waren goed en leuk. Verder zijn de bijeenkomsten waardevol als netwerkactiviteit, ik kom altijd mensen van de provincie en collega s van andere waterschappen tegen. Dat er weinig mensen van gemeenten zijn is natuurlijk jammer, maar het verbaast me niet echt. Ik nodig mijn contactpersonen bij gemeenten vrijwel altijd uit, maar ze beschouwen de bijeenkomsten meestal als een ver-van-mijn-bedshow en vinden de gespreksonderwerpen vaak weinig aansprekend. Als het bijvoorbeeld gaat over klimaatadaptatie of wateroverlast in de gebouwde omgeving roept dat bij de kleinere gemeenten in Groningen geen gevoel van urgentie op. Ze hebben anders dan bijvoorbeeld in de Randstad genoeg ruimte om water te bergen en zijn niet bevreesd voor zaken als hittestress. Als we hen willen bereiken zullen we dus bij de keuze van de inhoud van het programma heel goed moeten nadenken wat hen wel raakt. De Gouden Tip Investeer in goede relaties Wees open Zorg voor goede afstemming Benut informele momenten Om complexe projecten rond te krijgen heb je zowel van het ambtelijk apparaat als het bestuur vertrouwen nodig. Als je vertrouwen hebt krijg je namelijk meer voor elkaar. Investeren in vertrouwen betekent ook dat je weerstanden serieus moet nemen en in gesprek moet gaan als je merkt dat mensen bedenkingen hebben. Bij de ontwikkeling van de nieuwe Gelderse omgevingsvisie zijn ook Statenleden opgenomen in de begeleidingsgroep. Volgens Michiel Koetsier, projectleider Gelderland Anders, is dit bewust gedaan: Om je bestuur mee te krijgen, moet er een open gesprek mogelijk zijn. Bestuurders voelen namelijk heel goed aan of iets eigenlijk al is beslist en de mogelijkheid om mee te denken een soort excuus is. Werk je aan nieuw beleid waarbij diverse afdelingen en beleidsvelden betrokken zijn? Zorg er dan voor bijvoorbeeld door bij overleggen aanwezig te zijn dat ze hun inbreng goed met elkaar afstemmen en met elkaar bespreken welke gevolgen het nieuwe beleid heeft op de raakvlakken van de verschillende beleidsvelden. Bespreek beoogde beleidsveranderingen niet alleen op de georganiseerde momenten, maar zoek mensen ook tussendoor op. Zet een pot koffie op tafel, leg de veranderingen uit en informeer met welke onderdelen ervan mensen moeite hebben. 5 Water- en Ruimteberichten #2