OEI 3.0 Gebruikershandleiding

Transcriptie

1 OEI 3.0 Gebruikershandleiding Agentschap NL, NL Energie & Klimaat A Opgesteld door Demis bv ir. F. van der Wouden / ir. P.S. Grashoff september 2010 versie (OEI )

2

3 Inhoud 1. Ontwerpgebied OEI Inleiding Doel OEI Applicatieconcept OEI Aan de slag met OEI Systeemvereisten Installatieprocedure Folderstructuur OEI Opstarten van OEI 8 3. Basisbegrippen en structuur Tabbladen Invoer tabblad Invoer van gegevens Validatie van de invoer Werken met varianten, energiezones en gebouwen Kentallen tabblad Analyse tabblad Menu en knoppenbalken Menu [Bestand]-menu [Rapportage]-menu [Help]-menu Knoppenbalken Sjabloon-knoppenbalk Dimensie-knoppenbalk Gebruikersschil componenten Tabellen Representatie van de data-karakteristieken in de tabel Keyboard-functionaliteit in de tabel Grafieken-tool Instellen van dimensies Rapportage in OEI Uitvoer standaard rapport naar.xls Actualiseer Word document Verschilrapporten 28 OEI 3.0 Gebruikershandleiding 3-31

4 6. Bijlage - export naar.doc Export van gegevens Sjablonen opslaan of tonen Exporteren van gegevens voor rapportage Gebruik bij een oudere versie van Word Invoegen van een nieuwe gekoppelde tabel Invoegen van een nieuwe gekoppelde grafiek Praktische tips 31 OEI 3.0 Gebruikershandleiding

5 1. Ontwerpgebied OEI OEI is een afkorting voor Optimale Energie Infrastructuur. Agentschap NL OEI 3.0 is de laatste beschikbare versie van een rekenmodel voor energievoorziening. Rekenmodel OEI 3.0 is door W/E adviseurs gemaakt, in samenwerking met Demis (software ontwikkeling), DWA (installatieconcepten en bijbehorende investeringen) en WFM (aanzet financiële analyse). RekenmodelOEI 3.0 is in maart 2010 opgeleverd aan Agentschap NL. De voorliggende gebruikershandleiding OEI 3.0 beschrijft de functionaliteit van de bestaande OEI 3.0 applicatie. In dit onderdeel wordt het applicatieconcept van de OEI 3.0-applicatie beschreven. Vervolgens wordt beschreven hoe men met OEI aan de slag (Section 2) gegaan kan gaan. Daarna worden de functies beschreven die door de gebruikersschil van OEI 3.0 worden ondersteund: eerst worden de basisindeling (Section 3.1) van de OEI 3.0-applicatie behandeld, waaronder de menu's en knoppenbalken en de verschillende tabbladen. Daarna worden de gebruikersschil-componenten (Section 3) zoals de tabellen en grafiekentool behandeld. De rapportage in OEI (Section 5) gaat in op de mogelijkheden van OEI 3.0 voor rapportage in Microsoft Excel- en Word- formaat. Een handleiding voor het exporteren van een uitvoerrapport naar Word wordt gegeven in de export naar.doc (Section 6.1). In deze gebruikershandleiding zijn geen overzichten van de tabellen van invoer respectievelijk kentallen opgenomen. Voor een overzicht hiervan wordt verwezen naar de helpfile behorende bij de OEI-applicatie, beschikbaar onder de F1-helptoets. 1.1 Inleiding Het rekenmodel OEI biedt energie-adviesbureaus de mogelijkheid om kansrijke opties te selecteren voor de energievoorziening van grootschalige locaties voor nieuwe en bestaande woningbouw. Met de ontwikkeling van het rekenmodel OEI wil Agentschap NL een bijdrage leveren aan een eenduidige en transparante advisering over de energievoorziening van grootschalige (nieuw)bouwlocaties. Het model is opgezet om gebruikt te worden door energie-adviseurs. Vanwege hun specifieke deskundigheid 'bedienen zij de knoppen'. De resultaten van de energieadviezen zijn vooral bestemd voor bestuurders en beleidsambtenaren van gemeenten. Het rekenmodel OEI is bedoeld om ingezet te worden in een vroeg stadium van het besluitvormingsproces omtrent grootschalige (woning)bouwlocaties. Omdat in dit stadium vaak nog maar weinig gedetailleerde en locatiespecifieke gegevens bekend zijn, is het verantwoord om elke locatie steeds via dezelfde vaststaande methodiek te benaderen. Het model optimaliseert niet, maar is een hulpmiddel om inzicht te krijgen in de consequenties van keuzes op het gebied van individuele woningen en de wijze van energievoorziening. Het stelt de gebruiker in staat om in korte tijd een (groot) aantal varianten door te rekenen. 1.2 Doel OEI 3.0 Het rekenmodel OEI berekent de energiestromen van productie- tot woningniveau, emissies die bij conversie van energiedragers vrijkomen, de energieprestatie op verschillende niveaus (energieprestatiecoëfficiënt (EPC), energie-index (EI) en energieprestatie op locatie (EPL)) en geeft een indicatie van de energiegerelateerde investeringen en energiekosten. De resultaten worden berekend op basis van ingevoerde woningen, installatieconcepten en ambitieniveaus. Omdat in het rekenmodel een groot aantal defaultgegevens is opgenomen blijft de benodigde invoer beperkt. Een groot deel van deze basisgegevens is overschrijfbaar. Met de resultaten uit het rekenmodel OEI kunnen kansrijke opties voor een energiezuinige energieinfrastructuur worden geselecteerd. Vanwege het indicatieve karakter van de resultaten blijven verdergaande haalbaarheidsberekeningen voor het nemen van de daadwerkelijke investeringsbeslissingen noodzakelijk. OEI 3.0 is een zelfstandige applicatie en heeft geen directe relaties met andere modules of modellen in de zin van automatische koppelingen, import of export functies, etc. 1.3 Applicatieconcept OEI 3.0 De OEI 3.0 applicatie bestaat uit een gebruikersschil, een kennislaag met alle rekenregels en de interne database, met vaste en gegenereerde stuurgegevens. De informatie voor een OEI-berekening wordt opgeslagen in een OEI-locatie- bestand, dat door de gebruikersschil wordt geopend en indien gewenst weer opgeslagen. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

6 Om de OEI-applicatie te maken wordt met de generator van de kennislaag op basis van een OEI 3.0 vxy definitie-spreadsheet de kennislaag gegenereerd, evenals een aantal stuurgegevens voor de schil en de OEI basisgegevens. De ontwikkeling van het definitiespreadsheet geschiedt cyclisch met terugkoppeling naar de OEI begeleidingsgroep voor de goedkeuring van de rekenregels en de basisgegevens. In de praktijk gaat het inmiddels om zo'n variabelen en formules. Dat is niet in 1 keer correct vast te leggen in het spreadsheet, zodat er vele cycli nodig zijn voordat het spreadsheet en de generator van de kennislaag helemaal op elkaar zijn afgestemd, tot nu toe zijn er al 40 versies van het definitie-spreadsheet geweest. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

7 2. Aan de slag met OEI Alvorens aan de slag te kunnen gaan, moet de gebruiker een aantal stappen doorlopen: Om het Rekenmodel OEI te kunnen installeren moet worden voldaan aan de systeemvereisten zoals beschreven in 2.1; De installatie van het Rekenmodel OEI verloopt volgens de procedure in 2.2; Een indruk van de structuur van de relevante data wordt gegeven in in 2.3, de folderstructuur OEI; De mogelijkheden voor het opstarten van OEI staan beschreven in Systeemvereisten Voor een goede werking van OEI 3.0 is een PC vereist die voldoet aan de volgende specificaties: Processor Intel Pentium IV of beter Snelheid 2.0 GHz of meer Systeemgeheugen 2 GigaByte of meer Harde schijf 20 GigaByte of meer vrije ruimte en zo snel mogelijk (!) Besturingssysteem Microsoft Windows XP of Vista (32 bits) Beschikbare applicaties Microsoft Office 2000 of nieuwer (in het bijzonder nodig voor de rapportage functionaliteit) Monitor- specificaties Monitor met minimale scherm resolutie van 1280 x 1024 pixels CD/DVD-leesstation Het is mogelijk dat de gegevens CD/DVD worden aangeleverd. Een CD/DVD-leesstation kan dus nodig zijn Printer Om de figuren van OEI 3.0 te kunnen printen is een geïnstalleerde printer nodig De bovenstaande specificaties zijn de absoluut minimale eisen voor een goede functionele werking van OEI 3.0. Om ook een goede rekensnelheid met OEI 3.0 te behalen (zeker bij het voorkomen van een groter aantal varianten, energiezones, woningen), is het raadzaam ruim te voldoen aan de gestelde eisen. De specificaties van de overige onderdelen zijn voor de applicatie niet echt van belang, anders dan dat deze onderdelen in een werkend systeem aanwezig dienen te zijn en de kwaliteit zodanig dient te zijn dat de gebruiker er prettig mee kan werken. 2.2 Installatieprocedure Om OEI 3.0 te kunnen installeren dient u voldoende rechten te hebben op uw PC. Als dit niet het geval is, dan dient u contact op te nemen met uw systeembeheerder. De installatie van OEI 3.0 geschiedt in de volgende stappen: 1. Verwijderen van de oude versie van OEI 3 indien aanwezig; 2. Installatie OEI 3.0 gebruikersschil en rekenprogramma. 2.3 Folderstructuur OEI Alle onderdelen van OEI worden geïnstalleerd gebaseerd op de basis folder die bij de installatie wordt opgegeven. Stel dat OEI 3.0 wordt geïnstalleerd in de folder C:\OEI30, dan zal de folderstructuur er als volgt uit zien (alleen de gebruikerschil specifieke folders worden hier genoemd): Folder C:\OEI30\Data C:\OEI30\Help C:\OEI30\System C:\OEI30\System\EventLog Inhoud De folder waarbinnen alle specifieke OEI project data kan worden geplaatst Bevat de help files van PC Ring (pdf en html gebaseerde bestanden) Alle systeembestanden van de gebruikersschil Bevat de Eventlog van de OEI gebruikersschil OEI 3.0 Gebruikershandleiding

8 2.4 Opstarten van OEI Het opstarten van OEI is mogelijk via de volgende methoden: Het aanklikken van het OEI 3.0-icoon op de gebruikers desktop; Door het opstarten van de OEI 3.0-applicatie via het Start menu van het Operating System; Door het opstarten van een project met.oei30-extensie; deze zal door de applicatie herkend worden als een OEI 3.0 project. NB: er kan slechts 1 OEI-project gelijktijdig geopend zijn. Indien de gebruiker een project probeert te openen terwijl OEI al draait, dan zal het reeds geopende project naar de voorgrond worden gehaald, maar geen nieuw project worden geopend. Het OEI 3.0-icoon Wanneer bij het opstarten niet direct een OEI 3.0-project is aangeklikt, zal de applicatie met een default-scherm opstarten, van waaruit een bestaand project kan worden geopend of een nieuw project kan worden gestart: OEI 3.0 opstartscherm OEI 3.0 Gebruikershandleiding

9 Bij selectie van het openen van een bestaand project zal OEI vragen aan de gebruiker om een OEI 3.0-project aan te wijzen: Open *.oei30 invoerdatabase dialoog OEI 3.0 Gebruikershandleiding

10 3. Basisbegrippen en structuur De OEI-gegevensstructuur is bijzonder complex en bevat behalve zo'n variabelen en formules ook een grote hoeveelheid resultaten. Om dit geheel duidelijk en gebruikersvriendelijk te presenteren via de gebruikersschil is niet eenvoudig; de presentatie van en de navigatie door een dergelijk grote hoeveelheid gegevens zal altijd zeer omvangrijk zijn, ongeacht de gekozen implementatie. Binnen het ontwerp wordt zoveel mogelijk gestreeft naar een heldere en flexibele presentatiestructuur en een zo optimaal mogelijk gebruiksgemak. De algemene uitstraling van de gebruikersschil zal aansluiten op de Microsoft Windows Verkenner. Aan de linkerzijde is steeds een navigatieboom beschikbaar, die het mogelijk maakt om snel naar elk gewenst onderdeel te navigeren. Aan de bovenzijde van de navigatieboom staan de tabbladen voor invoer en analyse. Dit zijn de hoofdactiviteiten die in de gebruikersschil kunnen worden geselecteerd. Aan de rechterzijde wordt het werkgebied met (invoer)tabellen en grafieken getoond. Dit is afhankelijk van het onderdeel waarin gewerkt wordt. Boven het werkgebied staat de titel van het geselecteerde onderdeel van de navigatieboom. Indien van toepassing op het betreffende onderdeel worden rechtsboven subnavigatie tabbladen getoond, waarin een lijst met selecteerbare invoertabellen wordt opgenomen. Een belangrijk verschil met OEI 2 is dat de minder duidelijke indeling uit OEI 2 zoveel mogelijk wordt verwerkt binnen de boomstructuur (linkerzijde van de UI) en indien nodig wordt in tabbladen of verschillende panels voorzien (rechterzijde van de UI) om het gebruikersgemak te verbeteren. In onderstaande figuur worden de genoemde onderdelen getoond. Indeling gebruikersschil In de volgende paragrafen worden de onderdelen uit de bovenstaande figuur toegelicht: de verschillende tabbladen worden beschreven in Tabbladen ( 3.1); de verschillende menu-items bovenaan het scherm worden behandeld in Menu ( 3.2.1); de sjabloon- en dimensie-knoppenbalken worden behandeld in Knoppenbalken ( 3.2.2); de tabel- en grafiekcomponent worden behandeld in het onderdeel Gebruikersschil componenten. 3.1 Tabbladen Binnen OEI 3.0 worden de volgende 3 tabbladen gepresenteerd: Invoer tabblad ( 3.1.1) bevat voor alle varianten de volledige invoer van gegevens. Tevens kan hier de invoer gewijzigd worden; Kentallen tabblad ( 3.1.2) bevat de kentallen (basisgegevens) van de varianten; Analyse tabblad ( 3.1.3): bevat zowel invoer als resultaten van de OEI-berekeningen. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

11 Ieder tabblad bevat altijd ter linkerzijde een navigatieboom waarin knopen kunnen worden geselecteerd. De gebruikersschil-componenten die de geselecteerde knoop bevat, worden aan de rechterkant afgebeeld Invoer tabblad Voor de navigatie binnen de verschillende tabbladen wordt een boomstructuur gepresenteerd, vergelijkbaar met Windows Verkenner: de boom bevat mappen (nodes) die uitgeklapt worden door op de [+] te klikken. De uiteinden van de boom die gegevens bevatten (knopen) kunnen worden aangeklikt waarna in het rechter werkpaneel de bijbehorende informatie verschijnt in de vorm van een tabel en / of grafiek Invoer van gegevens Voor de invoer van gegevens worden invoertabellen gebruikt. Om gegevens te kunnen invoeren moet de [+] voorafgaand aan de Invoer-boom worden aangeklikt zodat de navigatieboom uitklapt, waarna de verschillende invoertabellen kunnen worden geselecteerd. Nadere toelichting van de indeling naar knopen, tabbladen en opslitsing in andere partities (de rechterkant van de applicatie) wordt in het Overzicht invoer tabellen (on-line documentation) beschreven. De gebruiker kan de invoergegevens binnen het invoertabblad bekijken en (deels) aanpassen. Het toevoegen van dimensie-elementen (varianten, energiezones en gebouwen) wordt nader beschreven in Werken met varianten, energiezones en gebouwen ( ). Indien een dimensie element wordt toegevoegd, zal dit te zien zijn in de invoerboom en tot een uitbreiding van de structuur leiden: per variant vindt een herhaling van alle energiezones plaats, per energiezone worden alle gebouwtypen getoond. Dit betekent tevens dat de invoerboom erg groot kan worden in geval van meerdere varianten, energiezones en gebouwtypen. Opbouw van de invoer-boom OEI 3.0 Gebruikershandleiding

12 Het invoeren of aanpassen van de waarden van een parameter is onderhavig aan de volgende mechanismen: de parameter moet zowel zichtbaar als editbaar zijn om daadwerkelijk aangepast te kunnen worden, zoals beschreven in het onderdeel Tabellen ( 4.1); bij het selecteren van de knoop of wijzigen van de waarde zal OEI een validatie toepassen ten opzichte van de toegestane minimum- en maximumwaarde van de parameter, zoals beschreven in Validatie van de invoer ( ); indien er een fout zit in de waarde van de parameter zal de betreffende knoop rood kleuren. Alvorens het project (opnieuw) door te rekenen, doet de gebruiker er goed aan de invoerwaarden systematisch door te lopen op validiteit en compleetheid. Door stapsgewijs de knopen van de invoerboom af te lopen wordt in ieder geval automatisch de validatie per knoop uitgevoerd. Zodra de invoer als volledig en valide wordt beschouwd, kan de gebruiker via het Bestand menu het project door OEI laten doorrekenen. Een totaaloverzicht van en beknopte uitleg over de tabellen binnen de invoerknoop wordt gegeven binnen het Overzicht invoer tabellen (on-line documentation) Validatie van de invoer De validatie van de invoer-parameters betreft een check van de waarden van parameters ten opzichte van de toegestane waarden, weergegeven door de toegestane minimum- en maximumwaarde van de parameter. De parameter validatie wordt binnen de boomstructuur gepresenteerd door het rood kleuren van het onderdeel in de boom waar een afwijkende parameter aanwezig is. Dit geeft een visuele herkenning van afwijkende (invoer-)waarden. Aan het uitvoeren en presenteren van de validatie worden de volgende eisen gesteld: om te voorkomen dat de validatie te zwaar op de applicatie gaat wegen, vindt de validatie van invoerwaarden slechts in twee gevallen actief plaats: - wanneer de gebruiker een nieuwe knoop in de boom opent, zullen de waarden in dit onderdeel getoetst worden op geldigheid; - wanneer de gebruiker een algemene validatie van alle invoergegevens afdwingt door in het menu het item 'Controleer project invoer' te kiezen. De presentatie van onjuiste invoerwaarden wordt als volgt in de boomstructuur gepresenteerd: - het specifieke onderdeel waarin de fout zich bevindt wordt in de boomstructuur rood gekleurd; - aangezien dit onderdeel niet altijd uitgeklapt is (en dus niet zichtbaar), worden bovenliggende onderdelen oranje gekleurd; - wanneer de gebruiker met de muis boven het betreffende onderdeel zweeft, verschijnt nadere informatie over de betreffende fout. Door het Bestand menu-item 'Controleer project invoer' te selecteren, kan de gebruiker het uitvoeren van een volledige validatie van de invoer boom laten plaatsvinden (in tegenstelling tot de individuele validatie van specifieke knopen bij het doorlopen van de invoerboom). Hierbij dient rekening te worden gehouden met de ruime tijdsduur die deze validatie in beslag kan nemen Werken met varianten, energiezones en gebouwen Binnen het invoertabblad bestaat de mogelijkheid tot het manipuleren van varianten, energiezones en gebouwen. Hierbij is het mogelijk om nieuwe elementen toe te voegen of bestaande elementen aan te passen of te verwijderen. Voor het kunnen toepassen van deze acties zijn er binnen de dimensie knoppenbalk (on-line documentation) een aantal extra opties beschikbaar voor de knopen definitie varianten, definitie energiezones en definitie gebouwen: Toevoegen: voegt een dimensie element toe aan de bestaande elementen; Kopieer: kopieert het geselecteerde dimensie-element onder een nieuwe naam (oude naam _copy); Verwijder: verwijdert het geselecteerde dimensie element; X Column Axis / Y Row Axis: voor de positionering van een specifieke dimensie op de kolom of rij as. Het toevoegen van elementen aan de dimensies varianten, energiezones of gebouwen zal te zien zijn in de invoerboom en tot een uitbreiding van de structuur leiden: per variant vindt een herhaling van alle energiezones plaats, per energiezone worden alle gebouwtypen getoond. Dit betekent tevens dat de invoerboom erg groot kan worden in geval van meerdere varianten, energiezones en gebouwtypen. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

13 Voorbeeld Toevoegen variant Kentallen tabblad Het kentallen-tabblad bevat een overzicht van alle kentallen (basisgegevens) die per variant gebruikt worden binnen het project. De gebruiker kan hierbij snel zien welke gebruikte waarden afwijkingen vertonen ten opzichte van de kentallen. Hieronder is een voorbeeld van het kentallen-tabblad te zien van de knoop financiele kentallen. Een overzicht van de inhoud van het kentallen-tabblad met knopen en de bevatte tabellen is te vinden in het Overzicht kentallen tabellen (on-line documentation). Voorbeeld van het Kentallen-tabblad OEI 3.0 Gebruikershandleiding

14 3.1.3 Analyse tabblad In het analyse-tabblad moeten zowel de invoer als de resultaten van de OEI-berekening beschikbaar zijn in de vorm van tabellen en grafieken. Zodra het analyse-tabblad wordt geselecteerd, vinden zonodig de laatste berekeningen door OEI plaats, dat wil zeggen alleen als de invoer is gewijzigd ten opzichte van de vorige berekening. Het volledig doorrekenen van een variant kan via het menu worden afgedwongen. Onderstaande figuur toont een voorbeeld van de indeling van het analysetabblad. Aan de rechterzijde wordt een tabel en grafiek getoond. In analyses met OEI gaat het eigenlijk om het selecteren van tweedimensionale uitsnedes uit de meer-dimensionale matrices met invoer of resultaten. Iedere knoop bevat tevens een mogelijkheid tot selectie voor standaard (Excel) rapportage; dit gebeurt door het aanvinken van de knoop. De resultaten van de OEI-berekeningen worden opgeslagen in tabellen, die te beschouwen zijn als meerdimensionale matrices. Bij elke knoop in de navigatieboom voor de analyse hoort een dergelijke matrix met hetzij invoer-, hetzij uitvoergegevens van OEI. In de tabel kunnen maximaal twee assen worden afgebeeld. Heeft een resultatenmatrix meer dan twee dimensies dan worden er dimensieassen aangemaakt en getoond. In de analyse kun je kijken naar maximaal twee dimensies tegelijk (in de vorm van een tabel), zodat je eerst als het ware een twee dimensionaal plakje uit de meerdimensionale matrix moet halen. Door een generieke manier te hebben om plakjes uit alle dimensies te kunnen halen, beschikt OEI 3.0 over een krachtig instrument voor een groot aantal vergelijkingsmogelijkheden. De namen van de dimensie-assen worden zichtbaar gemaakt onder aan de tabel en grafiek in de knoppenbalken. Door het gebruik van de dimensieknoppenbalken is elke gewenste doorsnede te maken van de matrix. Op de volgende pagina s is de voorlopige opzet van de analyseboom weergegeven. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

15 OEI 3.0 Gebruikershandleiding

16 OEI 3.0 Gebruikershandleiding

17 OEI 3.0 Gebruikershandleiding

18 OEI 3.0 Gebruikershandleiding

19 3.2 Menu en knoppenbalken Menu De menu-items kunnen worden geselecteerd door met de muis te klikken of door de [Alt]-toets in combinatie met de onderstreepte letter in de naam van het menu-item te gebruiken. Bijvoorbeeld: gebruik [Alt]+[B] voor Bestand, waarna binnen het menu kan worden genavigeerd met de pijltjes-toetsen. In OEI is een hoofdmenu beschikbaar met daarin de [Bestand], [Rapportage] en [Help] menu's. Menu [Bestand] binnen OEI 3.0 OEI 3.0 Gebruikershandleiding

20 [Bestand]-menu In het [Bestand]-menu zijn de volgende onderdelen beschikbaar: Menu-item Start een nieuw project Open een bestaand project Sluit project Sla huidige project op Sla huidige project op als... Controleer project-invoer Afsluiten Beschrijving Opent een nieuw project en sluit het huidige project af indien van toepassing. Opent een bestaand project dat door de gebruiker moet worden aangewezen en sluit het huidige project af indien van toepassing. Sluit het huidige project af en vraagt om het creeren van een nieuw project of het openen van een bestaand project. Slaat (de wijzigingen van) het huidige project op. Slaat het huidige project op onder een andere naam, welke door de gebruiker moet worden opgegeven. Controleert de volledige invoer boom op geldige waarden; voor uitleg over deze controle zie validatie van de invoer ( ). Sluit OEI applicatie af en daarmee the huidige project. Er vindt een check plaats of de laatste wijzigingen zijn opgeslagen. Bij onderdelen waarbij het huidige project wordt afgesloten, zal standaard een dialoog verschijnen die vraagt of het huidige project moet worden opgeslagen [Rapportage]-menu In het [Rapportage]-menu zijn de volgende rapportage onderdelen beschikbaar: Menu-item Uitvoer naar Excel Actualiseer Word document Verschilrapport Verschil invoer kentallen Opgeslagen selecties Beschrijving Genereert een standaard Excel-rapportage van de geselecteerde knopen. Genereert / update een door de gebruiker samengesteld Worddocument op basis van geselecteerde tabellen die via een template zijn vastgelegd. Via dialogen kunnen hiermee varianten worden geselecteerd, waarvoor een standaard-verschilrapport in Excel wordt gegenereerd. Via dialogen kan hiermee een variant worden geselecteerd, waarvoor een verschilrapport met de basiskentallen in Excel wordt gegenereerd. Een specifieke selectie (serie aanvinkingen van knopen in de boom) kan worden opgeslagen of terug gehaald. De rapportage-onderdelen worden nader beschreven in de Rapportage in OEI (hoofdstuk 5) [Help]-menu In het [Help]-menu zijn de volgende onderdelen beschikbaar: Menu-item Open OEI Helpfile Open OEI Eventlog Beschrijving Opent het html Help-bestand van de OEI-applicatie (ook via F1). Opent het eventlog text-bestand van de OEI-applicatie. De Help-functie vanuit het menu opent de OEI help file. Deze is tevens beschikbaar vanaf een willekeurige plaats in de boom, waarbij de functietoets F1 de Help-file opent met het specifieke onderwerp dat op de geselecteerde knoop van toepassing is. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

21 3.2.2 Knoppenbalken Er staan de gebruiker een aantal knoppenbalken ter beschikking die afhankelijk van het gekozen venster worden getoond in het werkveld. Het gaat om de volgende knoppenbalken: Sjablonen (template) knoppenbalk; Dimensie knoppenbalk. Voor het gebruik van de sjablonen- en dimensie-knoppenbalken is het van belang om te begrijpen dat bij elke tabel altijd een Parameter-dimensie hoort. Dat betekent dat er altijd een dimensieknoppenbalk voor de parameters te zien zijn. Daarnaast kunnen er nog extra dimensie-knoppenbalken zijn, afhankelijk van welke dimensies allemaal in de tabel van toepassing zijn Sjabloon-knoppenbalk De sjabloon(template)knoppenbalk bevat een aantal sneltoetsen om eenvoudig de tabellen (of grafieken) te manipuleren, zoals het omklappen van de tabel / grafiek en het instellen van de assen: Tevens kan deze worden gebruikt om sjablonen (bepaalde doorsnede van de dataset) op te slaan en te beheren. De sjablonen kunnen worden gebruikt om: 1. Een bepaalde instelling van tabel of grafiek terug te halen, of om 2. Automatisch in een MS-Word 2007 document gebruikt te worden voor het actualiseren van de rapportagegegevens. Voor gebruikers van een oudere versie van Office (minimaal is Office 2000 vereist) kan een compatibility pack worden geinstalleerd ( 6.4). Deze knoppenbalk is te zien bij alle tabellen. Voor nadere uitleg van het gebruik van templates wordt verwezen naar het onderdeel Export van gegevens ( 6.1). Knop Omklappen Kolom-dimensie Rij-dimensie Opslaan als Word export template Toon beschikbare Word export templates Copy to bitmap Print current view Beschrijving Om de assen van de tabel om te klappen. Selecteer een dimensie uit de keuzelijst om in te stellen op de kolom. Selecteer een dimensie uit de keuzelijst om in te stellen op de rij. De huidige instelling van de tabel wordt opgeslagen als een sjabloon. Sjablonen kunnen later weer worden opgevraagd om een bepaalde tabel terug te halen of om als sjabloon te dienen in een word-document. Deze knop toont de beschikbare sjablonen en laat de gebruiker een keuze maken om een sjabloon toe te passen. Maakt een screenshot kopie van de huidige selectie (bitmap). Print de huidige view binnen de tabel Verberg/Toon navigatiebalken Toont of verbergt de navigatiebalk Dimensie-knoppenbalk Dimensie-knoppenbalk OEI 3.0 Gebruikershandleiding

22 De Dimensie-knoppenbalk dient voor de selectie van dimensies en elementen en bevat de volgende velden: Knop Beschrijving Dimensie Naam van de dimensie, bijvoorbeeld Locatie of Nummer ; de dimensies die in de tabel of grafiek kunnen worden getoond. [Vorige Volgende] Navigatieknoppen waarmee door de lijst van beschikbare elementen voor de betreffende dimensie kan worden genavigeerd. Pull down lijst elementen Hier wordt het huidige element getoond en kan uit een keuze lijst ieder ander beschikbaar element worden geselecteerd. * Alle elementen selecteren van de betreffende dimensie. [Edit elementen subset] Deze knop opent een dialoog venster waarin de elementen van een dimensie kunnen worden ge(de)selecteerd. Dimensie selectie In het laatste veld kunnen dimensies worden toegekend aan de kolom of rij dimensie van de tabel (in het geval van een grafiek voor de categorie of series dimensie), waarmee de zichtbare assen worden bepaald. Van de beschikbare dimensies kunnen zo de dimensies op de assen worden gekozen. Naast de bovenstaande functionaliteit, zijn er nog een aantal opties beschikbaar specifiek binnen de invoerknopen die de definitie van energiezones e.d. bevatten. Deze opties dienen om de verzameling van bijvoorbeeld energiezones te manipuleren middels het toevoegen, kopieren of verwijderen van een energiezone. Het toevoegen van bijvoorbeeld energiezones kon al via het [Toevoegen]-menu, maar deze uitgebreide functionaliteit is beschikbaar bij de definitie van energiezones, gebouwen en varianten. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

23 4. Gebruikersschil-componenten 4.1 Tabellen Tabellen worden binnen OEI gebruikt om de meer-dimensionale data te presenteren in een 2- dimensionale vorm. De basis functionaliteit van de tabellen bevat: de gebruiker kan zelf de dimensies van de tabellen instellen; dit wordt nader beschreven in het Instellen van dimensies ( 4.3); de weergave van de data in de tabel representeert karakteristieken van de data, zoals editbaar zijn van gegevens, foutmeldingen e.d.; de tabel moet Excel-functionaliteit ondersteunen voor het navigeren door en aanpassen van de data (beide opties worden hieronder nader beschreven): - enerzijds is hiervoor keyboard functionaliteit gerealiseerd; - anderszijds zijn opties beschikbaar in een menu via de rechter muisknop. Zichtbaarheid van tabellen: Sommige (delen van combi) tabellen zullen niet altijd zichtbaar zijn. Dit is het gevolg van de voorwaardelijk zichtbaarheid van bepaalde parameters; als alle parameters van een tabel niet zichtbaar zijn, zal de tabel niet worden getoond. De conditionele zichtbaarheid wordt bepaald door instellingen in andere delen van de applicatie Representatie van de data-karakteristieken in de tabel De eigenschappen van de data kunnen visueel worden getoond in de tabel. Typerend voor de invoer is dat altijd een invoertabel wordt getoond waarin gegevens kunnen worden gewijzigd. Hierbij worden de volgende afspraken gehanteerd: een witte cel kan wel aangepast worden; een grijze cel kan niet aangepast worden; een cel met rode tekst bevat een waarde buiten het standaard bereik van de betreffende parameter. Indien in een tabel een afwijkende waarde wordt geconstateerd, dan wordt tevens in de navigatieboom hiervoor gewaarschuwd met een rode tekst; als in de navigatieboom een tekst rood is (dus ergens een fout wordt geconstateerd), wordt door met de muisknop op het uitroepteken te klikken een overzicht zichtbaar van de foute waarden. Door op een foute waarde te klikken springt u meteen naar de betreffende tabel en waarde, zodat die kan wordent verbeterd; een cel met oranje tekst aangeeft dat er ergens binnen deze knoop op lager niveau een fout zit, maar niet in de knoop zelf; bij het selecteren van een knoop automatisch een validatie wordt uitgevoerd. Voor het valideren van alle gegevens in de boom dient in het menu de optie valideren te worden geselecteerd, zie Valideren van gegevens ( ) Keyboard-functionaliteit in de tabel Een cel behorende bij een parameter kan worden geselecteerd met de muis of met de cursortoetsen. Voordat de cursortoetsen kunnen worden gebruikt, moet de tabel eerst met de muis worden aangeklikt. Voor toetsnavigatie kunnen de volgende toetsen worden gebruikt, vergelijkbaar met bijvoorbeeld Microsoft Excel: Optie Terug naar standaard waarden Celinhoud wissen Cellen kopieren Cellen kopieren, inclusief headers Aktie Herstelt de default waarde van de geselecteerde cel(len) als deze beschikbaar is (deze waarde staat dan vermeld tussen haakjes). Wist de inhoud van de selectie; een tekst waarde wordt verwijderd, een numerieke waarde wordt op 0 gezet. Kopieert de waarde van de cel(len) naar het clipboard. De headers worden niet meegekopieerd, ook niet als een hele kolom is geselecteerd. Kopieert de waarde van de cel(len) naar het clipboard. De headers worden meegekopieerd als de hele kolom is geselecteerd. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

24 Optie Cellen plakken Sorteren Herstel volgorde Aktie Plakt de waarde van het clipboard naar de cel(len), beginnende bij de geselecteerde cel. Sorteert de tabel op basis van de kolom van de geselecteerde cel(len). Sorteert de tabel op basis van de 'key' van de rij elementen (in het voorbeeld beneden de key van de stochast). Voor numerieke waarden komen de volgende extra opties beschikbaar: Optie Set value to Multiply by value Divide by value Add to value Subtract from value Aktie Kent een nieuwe waarde toe aan de cel(len). Deelt de cel(len) door de nieuwe waarde. Kopieert de waarde van de cel(len) naar het clipboard. De headers worden niet meegekopieerd, ook niet als een hele kolom is geselecteerd. Kopieert de waarde van de cel(len) naar het clipboard. De headers worden meegekopieerd als de hele kolom is geselecteerd. Plakt de waarde van het clipboard naar de cel(len), beginnende bij de geselecteerde cel. Onderstaande figuur geeft een overzicht van de tabel-menu-opties: Menu-opties bij tabellen Bij de presentatie van de cellen via kleurstelling of transparantie is tevens van belang: grijze cellen zijn niet van toepassing, deze kunnen geheel niet gemanipuleerd worden; doorzichtige cellen zijn wel van toepassing maar niet editbaar; gele cellen zijn keuzelijsten; het klikken met de linker muistoets geeft een overzicht van de mogelijke keuzes. De kleurstelling van de inhoud van de cellen heeft de volgende betekenis: rood: deze waarde ligt buiten het toelaatbaar gebied; wanneer je boven de cel hangt worden de grenzen van de geldige waarden getoont. Als de waarde gelijk aan -999 is, betreft dit een zogenaamde 'missing value'. Meer over het intoetsen van de invoer is te vinden in de Validatie ( ); blauw: deze waarde is niet editbaar; opties met de rechter muisknop worden wel weergegeven maar hebben geen effect; zwart: deze waarden zijn gewoon editbaar. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

25 4.2 Grafieken-tool Naast het weergeven van data in de tabel is de grafieken-tool een andere manier om de meerdimensionale data te presenteren in een 2-dimensionale weergave. De grafiek wordt gekoppeld aan de tabel, waarbij gebruik wordt gemaakt van een serie en categorie-dimensie (vergelijkbaar met een rij en kolom in de tabel). Hierbij is het mogelijk om de (dimensie-)instellingen in de grafiek onafhankelijk van de tabel te kiezen, waarbij in de tabel en grafiek dus potentieel andere dwarsdoorsneden van de data worden gemaakt. De grafiek moet kunnen worden gemanipuleerd door andere dimensies op de serie of categorie te kiezen of door de weergave van de grafiek te wijzigen. Onderstaande figuur toont de combinatie van tabel- en grafiekgegevens: Een tabel en grafiek in het Analyse tabblad De grafieken-tool maakt de volgende acties mogelijk om de weergave van de grafiek te wijzigen: ondersteuning van weergave van meer-dimensionale data: indien de data meer dan 2 dimensies bevat, ondersteunt de grafieken-tool de selectie van: - de serie-dimensie: hiermee kan de parameter van de verticale as worden gewijzigd; - de categorie-dimensie: hiermee kan de parameter van de horizontale as worden gewijzigd; - elementen: individuele elementen kunnen worden geselecteerd uit een lijst van beschikbare elementen voor een specifieke parameter; instelling van de as: hiermee kan gekozen worden uit een logaritmische of een normale as; weergave van de grafiek: hier kan gekozen worden uit een lijn- of staafgrafiek. Naast de bovenstaande functionaliteiten zijn er twee typen grafieken mogelijk: een grafiek gekoppeld aan een tabel: de grafiek zal zich dan automatisch aanpassen aan de selecties in de tabel van dimensies en elementen; een losse (ontkoppelde) grafiek: de grafiek is te manipuleren via de dimensie-selecties van de grafiek, maar is niet direct afhankelijk van de instellingen van de tabel. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

26 4.3 Instellen van dimensies Na de selectie van een dataset via de navigatieboom, wordt een tabel getoond met standaard instellingen. Om de instellingen van de tabel en de presentatie aan te passen, is er een knoppenbalk voor de gewenste assen op de horizontaal en verticaal in de tabel. Tevens kan een selectie van de beschikbare elementen worden geregeld (dezelfde functionaliteit is van toepassing op grafieken): Dimensie-knoppenbalken De meest rechtse knop op de dimensie-knoppenbalk wordt gebruikt om de betreffende dimensie als kolom of als rij te gebruiken (of geen van beide). Er kan maar één dimensie als kolom worden gebruikt en één als rij. Dezelfde dimensie-knoppenbalk maakt ook een deelselectie mogelijk van de te tonen elementen (selecteer elementen dialoog). De lijst met toe te passen elementen (onderstaande figuur rechts) kan met selectie van elementen bevolkt worden of elementen kunnen worden verwijderd door selectie en de [<] knop. Het beschikbaar blijven van gemaakte selecties is binnen de applicatie geregeld. Daarnaast kan de selectie worden opgeslagen als een sjabloon. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

27 5. Rapportage in OEI OEI 3.0 ondersteunt de uitvoer van rapportage op de volgende wijze: Uitvoer naar Excel ( 5.1): het uitvoeren van een of meerdere tabellen naar Excel-formaat. Dit wordt ondersteund door het aanvinken van de tabel op de hoofdknppenbalk; Actualiseer Word-document ( 5.2): met sjablonen is het actualiseren van gegevens in tabelof grafiekvorm mogelijk; Verschil-rapporten ( 5.3): verschillen tussen varianten kunnen worden vergeleken en geëxporteerd naar Excel. De overzichten van de uitvoer Element worden gepresenteerd in het tabblad Rapportage. 5.1 Uitvoer standaard-rapport naar.xls Met het uitvoeren van rapportage kan de gebruiker tabellen naar een Excel document exporteren. Deze functionaliteit was in OEI 2 beschikbaar in de vorm van het exporteren van een enkele tabel. In OEI 3.0 is deze functionaliteit uitgebreid zodat de gebruiker tevens: meerdere tabellen kan selecteren die worden geexporteerd. Tabellen kunnen alleen in het tabblad Analyse worden geselecteerd, waarin naast de resultaten tevens de invoertabellen zijn opgenomen; per knoop in de boom kan aanvinken of de tabel(len) hierin moet(en) worden geexporteerd; de gebruikersselectie hiervan wordt door OEI opgeslagen. De export van alle geselecteerde tabellen vindt plaats via het hoofdmenu Rapportage, waarna een bestand kan worden geselecteerd / gecreëerd waarin de tabellen worden opgenomen. Het Excelbestand wordt op de volgende wijze gevuld met tabellen: voor iedere knoop die geselecteerd is, wordt een apart werkblad aangemaakt in Excel; iedere tabel wordt apart binnen ditzelfde werkblad opgenomen; indien een tabel meer dan twee dimensies bevat, zal de basis tabel de gekozen dimensies bevatten. Daarbij dienen de extra assen die niet in de tabel zitten te worden gebruikt om voor elk element uit de extra as de tabel te herhalen, zodat alle bijbehorende gegevens uit de tabel ook in het spreadsheet komen. 5.2 Actualiseer Word document In dit onderdeel wordt het opslaan, activeren van sjablonen (templates) en het gebruiken van de rapportage-functionaliteit door middel van de export van gegevens naar een Word-document beschouwd. Een sjabloon is een bepaalde kijk op de dataset, die kan worden bepaald door instelling van de rij- en kolom-dimensie en de geselecteerde elementen. De sjablonen worden gebruikt om 1) een bepaalde instelling van tabel, grafiek of kaart op te slaan of terug te halen of 2) om automatisch in een MS Word 2007 document gebruikt te worden voor het actualiseren van de gegevens. De sjablonen en het Word-document met benodigde bookmarks (links naar de sjablonen) dienen door de gebruiker aangemaakt te worden. OEI 3.0 zal de mogelijkheid bieden om data (invoer en resultaten) uit de applicatie naar een Word document te kunnen exporteren. De basis functionaliteit van de export van gegevens moet als volgt worden ondersteund: de gebruiker kan binnen de OEI User Interface een dwarsdoorsnede van de data in een tabel of grafiek maken (zoals beschreven in Instellen van dimensies ( 4.3)) en deze opslaan als sjabloon; een sjabloon legt de eigenschappen van een tabel of grafiek vast, in het bijzonder welke dimensies er op welke assen staan en welke elementen er per dimensie beschikbaar zijn; het sjabloon (of template) kan worden gewijzigd en toegepast op een bepaald onderdeel (grafiek of tabel); de sjablonen kunnen worden gebruikt voor export naar een Microsoft Office Word-document. De gebruiker zal zelf de volgende stappen moeten nemen om het mechanisme van het actualiseren van een Word document uit te voeren: de definitie (opslaan) van sjablonen van tabellen of grafieken die in het document moeten worden opgenomen; het aanmaken van een Word-document met daarin bookmarks die corresponderen met de aangemaakte sjabloonnamen; het actualiseren van het document kan vervolgens met een druk op de knoop, mits bovenstaande stappen zorgvuldig zijn uitgevoerd. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

28 Een volledige beschrijving van de handelingen voor het actualiseren van een Word-document staan opgenomen in de bijlage Export naar.doc ( 6.1). In geval van het veranderen van de data binnen de OEI User Interface (bijvoorbeeld na gewijzigde invoer en / of een nieuwe berekening) kan de data worden geactualiseerd in het Word-document door deze eenvoudig te updaten. 5.3 Verschilrapporten Het verschilrapport wordt gegenereerd door de corresponderende optie in het rapportage menu te selecteren. Hierna verschijnt een schermdialoog waarin twee varianten moeten worden geselecteerd. Van deze varianten worden vervolgens de tabellen met verschillen gecomprimeerd weergegeven in een excel-bestand, vergelijkbaar met het uitvoerrapport naar.xls. Hierbij worden alleen de parameters getoond die onderling verschillen. Het is tevens mogelijk om van een variant een vergelijking van de basisgegevens met de defaults te maken. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

29 6. Bijlage - export naar.doc 6.1 Export van gegevens In dit onderdeel wordt het opslaan, activeren van sjablonen (templates) en het gebruiken van de rapportage functionaliteit door middel van de export van gegevens behandeld. Een sjabloon is een bepaalde kijk op de dataset in kwestie, die kan worden bepaald door de instelling van de rij- en kolom-dimensie en de geselecteerde elementen. De sjablonen worden gebruikt om 1) een bepaalde instelling van tabel of grafiek op te slaan of terug te halen of 2) om automatisch in een MS Word 2007 document gebruikt te worden voor het actualiseren van de gegevens. Om gegevens te kunnen exporteren, worden de volgende onderwerpen behandeld: 1. Sjablonen opslaan of tonen ( 6.2); 2. Exporteren van gegevens voor rapportage ( 6.3); 3. Gebruik bij een oudere versie van Word ( 6.4); 4. Invoegen van een nieuwe gekoppelde tabel ( 6.5); 5. Invoegen van een nieuwe gekoppelde grafiek ( 6.6); 6. Praktische tips ( 6.7). 6.2 Sjablonen opslaan of tonen Met de Sjablonen-knoppenbalk kunnen sjablonen worden opgeslagen of opgeslagen sjablonen worden geactiveerd. Het sjabloon is een specifieke instelling van het onderdeel (tabel of grafiek) in kwestie en wordt getoond voor alle onderdelen waar deze van toepassing is. Als een sjabloon voor een tabel bij 1 energiezone wordt toegepast, zal deze bij alle energiezones voor deze tabel actief zijn. Het sjabloon bevat welke en hoe de dimensies zijn gepositioneerd (via rij en kolom dimensie) en welke elementen zijn geselecteerd. In de onderstaande figuur wordt de dialoog getoond die verschijnt bij het opslaan van sjablonen. Voor het tonen (en toepassen) van de beschikbare templates is een vergelijkbare dialoog beschikbaar. Dialoog voor opslaan van sjablonen OEI 3.0 Gebruikershandleiding

30 Hoe de sjablonen gebruikt kunnen worden voor de rapportage functionaliteit, wordt in het volgende onderdeel behandeld. 6.3 Exporteren van gegevens voor rapportage Binnen OEI 3.0 is het mogelijk om een Microsoft Office Word sjabloon te creëren waarin de invoer en / of resultaten van het rekenen worden geïntegreerd en geupdated kunnen worden. Dit kan worden toegepast voor tabellen, grafieken en kaarten. Het grote voordeel van de sjabloon-benadering is dat je een nieuwe berekening kunt draaien, waarbij alle relevante tabellen, grafieken en kaarten automatisch worden vervangen door geupdate versies. Het basisprincipe hiervan is dat je een rapportage-document in Word maakt, waarin tabellen, grafieken en kaarten worden toegevoegd, die gekoppeld zijn aan sjablonen uit OEI. Deze sjablonen kunnen worden geupdated, waardoor het rapportage-document met actuele onderdelen wordt gevuld. 6.4 Gebruik bij een oudere versie van Word Aangezien bij het exporteren gebruik gemaakt wordt van Microsoft Office Word 2007 (met een.docx of docm file-extensie), zijn extra handelingen nodig bij het gebruik van oudere versies van Word. Hierbij is het nodig om het Microsoft Office Compatibility Pack voor 2007 Office Word, Excel en Powerpoint bestanden te installeren en andere noodzakelijke Office-updates. Met behulp van het Compatibility Pack voor 2007 Office systeem is het mogelijk bestanden te openen, wijzigen en op te slaan als Word 2007 (docx) document in eerdere versies van Word. Het compatibility Pack van Microsoft kan via de volgende URL worden gedownload: C6BB74CD1466&displaylang=en Om met het compatibility Pack te werken is een van de volgende Word-versies nodig: Microsoft Word 2000 met Service Pack 3, Microsoft Excel 2000 met Service Pack 3 en Microsoft Powerpoint 2000 met Service Pack 3; Microsoft Word 2002 met Service Pack 3, Microsoft Excel 2002 met Service Pack 3 en Microsoft Powerpoint 2002 met Service Pack 3; Microsoft Word 2003 met tenminste Service Pack 1, Microsoft Excel 2003 met tenminste Service Pack 1 en Microsoft Powerpoint 2003 met tenminste Service Pack Invoegen van een nieuwe gekoppelde tabel Voor rapportage wordt veel gebruik gemaakt van tabellen. Om een nieuwe gekoppelde tabel vanuit OEI toe te voegen aan het Word-document moeten de volgende stappen worden gevolgd: 1. Creëer in het Word document een tabel via het sub menu item Table > Insert > Table. Hier kunnen de getoonde variabelen als rijen en kolommen willekeurig worden gekozen, aangezien deze automatisch worden overschreven; 2. Selecteer de tabel via het menu-item Table > Select > Table; 3. De volgende stap is het creëren van een bookmark terwijl de gehele tabel geselecteerd is. Als dit niet voor de gehele tabel gebeurt, dan zal het vervangen van de tabel door het sjabloon fout gaan; 4. Creëer een bookmark middels het submenu Insert > Bookmark. Bookmarknamen moeten beginnen met een letter en kunnen wel nummers maar geen spaties bevatten. Hiervoor kunnen verbindingsstreepjes ( _ ) worden gebruikt, zoals Eerste_Tabel ; 5. Sla het Word document op als een Word 2007 document (docx extensie), onthou de bestandsnaam en sluit het document. Het Word-document kan namelijk niet geopend zijn terwijl de data vanuit OEI worden vervangen; 6. Binnen OEI, navigeer naar de tabel die u wilt invoegen. Selecteer in de knoppenbalk onder de tabel de knop 'opslaan als Word export template' en vul exact dezelfde template naam in als de bookmark naam. Dit betekent natuurlijk dat dezelfde beperkingen gelden voor de bookmarknaam; 7. Selecteer het Extra > actualiseer Word-document submenu-item en selecteer het Wordbestand van stap 5; 8. Ga terug naar Word en open het document van stap 5. De geïmporteerde tabel is nu zichtbaar; 9. Aan de tabel kan een autoformat-stijl worden gekoppeld om de presentatie te verbeteren. Neem er nota van dat de toegekende stijl verloren gaat bij het updaten van de data in de tabel. OEI 3.0 Gebruikershandleiding

31 6.6 Invoegen van een nieuwe gekoppelde grafiek Een tweede rapportage onderdeel dat vaak gebruikt wordt is een grafiek. Om een nieuwe grafiek toe te voegen moeten de volgende stappen worden gevolgd: 1. Creëer in het Word-document een figuur via het submenu-item Insert > Picture > From File. Hier kan een willekeurige figuur worden gekozen, aangezien deze automatisch wordt overschreven; 2. Plaats de figuur op de exacte plaats waar de grafiek moet verschijnen. Selecteer de figuur door er op te klikken; 3. De volgende stap is het creëren van een bookmark terwijl de gehele figuur is geselecteerd. Als dit niet voor de gehele figuur gebeurt, dan zal het vervangen van de figuur door het sjabloon fout gaan; 4. Creëer een bookmark middels het submenu Insert > Bookmark. Bookmarknamen moeten beginnen met een letter en kunnen wel nummers maar geen spaties bevatten. Hiervoor kunnen verbindingsstreepjes worden gebruikt, zoals Eerste_Grafiek ; 5. Sla het Word-document op als een Word 2007 document (docx extensie), onthou de bestandsnaam en sluit het document. Het Word document kan namelijk niet geopend zijn terwijl de data vanuit OEI wordt vervangen; 6. Binnen OEI, navigeer naar de grafiek die u wilt invoegen. Selecteer in de knoppenbalk onder de grafiek de knop 'opslaan als Word export template' en vul de exact dezelfde template naam in als de bookmark naam. Dit betekent natuurlijk dat dezelfde beperkingen gelden voor de bookmark naam; 7. Selecteer het Extra > actualiseer Word-document submenu-item en selecteer het Wordbestand van stap 5; 8. Ga terug naar Word en open het document van stap 5. De geïmporteerde grafiek is nu zichtbaar. 6.7 Praktische tips Het werken met bookmarks kent enige beperkingen waar rekening mee gehouden moet worden: om een gekoppeld object te verplaatsen dient het menu-item Edit > Cut en vervolgens Edit > Paste om het gekoppelde object met zijn bookmark te verwijderen en respectievelijk toe te voegen; het kopiëren van een gekoppeld object met de copy-actie naar een andere locatie resulteert niet in het tevens kopiëren van de bookmark. De bookmark is namelijk uniek en kan niet worden gekopieerd met de copy-actie; als je een gekoppelde grafiek naar een andere locatie wilt verplaatsen, dan zet dit feitelijk een referentie naar dezelfde source-file. In andere woorden: als de originele grafiek wordt geupdated, dan wordt de gekopieerde grafiek ook geupdated. Dit kan nuttig zijn, zoals bij een kopie in de samenvatting van het document. Maar pas op voor de gevallen waarin dit niet wenselijk is. OEI 3.0 Gebruikershandleiding