Onderwerp: Systeemkunde Toepassingen bij het visualiseren van kennis.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderwerp: Systeemkunde Toepassingen bij het visualiseren van kennis."

Damian Verstraeten
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 je Onderwerp: Systeemkunde Inhoud: Toepassingen bij het visualiseren van kennis. Omvang: 6 pag. Publicatiedatum: 10 juni 2013 Auteur: Goost Info: Voor plannen, organisatiebeelden en voorbeelden in het algemeen gebruiken we graag modellen om wat we bedoelen te visualiseren. Voor het werken met modellen maken we, vaak onbewust, gebruik van de systeemkunde. Daarom is het goed om kennis te nemen van de regels en handreikingen die de systeemkunde ons biedt. o Bekende exponenten zijn: o Bouwtekeningen o Planningen (tijdschema s) o Blackbox-theorie (Shit in = shit out) o Organogrammen o Stroomschema s o enz. jes worden uitgegeven door. Op alle uitgaven in dit verband gelden volledige auteursrechten. Teksten en afbeeldingen mogen voor persoonlijk gebruik worden gekopieerd, daarbij kan worden gedacht aan scripties, onderzoek en studie in het algemeen.

2 ALGEMENE SYSTEEMKUNDE Inleiding Organisatie is een systeem waarin mensen samen werken met een gezamenlijk doel. Omdat organisatie een abstract begrip is kan zij het beste worden benaderd met behulp van modellen. Voorbeelden daarvan vinden we in de organigrammen en schema's van allerlei processen. De systeemkunde leert hoe men ondermeer met modellen de werking van systemen kan verklaren. Voor techneuten heeft het werken met modellen een extra voordeel. Immers zij zijn over het algemeen erg visueel ingesteld. Een tekening van een bepaalde procedure zegt meer dan een paar A4-tjes met juridische taal. Wat is een systeem Een systeem wordt gekenmerkt door een verzameling van elementen die door middel van relaties een bepaalde samenhang en een bepaalde ordening in zich heeft. Dit in tegenstelling tot een z.g. agregaat; een verzameling zonder ordening of samenhang. agregaat systeem Verschil tussen systeem en agregaat Systeemsoorten Systemen bestaan er in bepaalde gradaties van complexiteit en niveaus. Om het niveau van een bepaald systeem aan te geven kan de schaal van Boulding worden gebruikt. 1

3 SYSTEEMHIËRARCHIE VAN BOULDING. Niveau 1. Statisch; landkaart. Niveau 2. Eenvoudig dynamisch; klok. Niveau 3. Cybernetisch of regelend; thermostaat. Niveau 4. Zelfhandhavend; cel. Niveau 5. Plant, meerdere functies, voortplanting ligt vast. Niveau 6. Dier, heeft beeld van de omgeving. Niveau 7. Mens, beeld van de wereld en van zichzelf. Niveau 8. Sociaal; onderlinge beïnvloeding van systemen. Niveau 9. Trancedentaal; alles wat hoger is als 8. In deze hiërarchie omvat elk hoger niveau alle lagere niveaus. Bruikbare modellen van de meer complexe systemen zijn vaak gebaseerd op systemen op het niveau 1 t/m 3. Het model Om systemen te kunnen bestuderen wordt met modellen gewerkt. Een model is een weergave van een systeem. Bij gebruik van een model is er sprake van twee systemen (S en M). 'M' is een onafhankelijk systeem om informatie te krijgen over systeem 'S'. 'M' moet gebruikt kunnen worden zonder dat daarvoor informatie van 'S' nodig is. Soorten modellen empirisch (werkelijk); conceptueel (begrip); formeel (abstract, wiskundig). De bouw heeft vooral te maken met conceptuele modellen. Modellen in de organisatiekunde zijn over het algemeen formeel en hebben vaak de vorm van schema's; bijv. een organigram, tijdschema's, enz. 'Een model is een versimpeling van de werkelijkheid'. 2

4 Bij een organigram worden bijvoorbeeld een aantal relevante aspecten uit het bestudeerde systeem buiten beschouwing gelaten, zoals informele communicatie tussen mensen. Men dient derhalve rekening te houden met een ernstige reductie van het mogelijk inzicht in de betreffende problematiek. Systeemtheorie Basis element (kleinste) van een systeem is een element. Wat het basis element is, hangt af van het doel van het onderzoek. Bij analyse van het systeem in elementen is het zaak om consequent te zijn. Wanneer een verzameling elementen geen onderlinge samenhang vertoont is er sprake van een agregaat. Eigenschappen van een systeem: 1. Iedere element heeft effect op de verzameling. 2. Elementen beïnvloeden elkaar onderling. 3. Een systeem is niet op te delen in onafhankelijke delen, m.a.w. het geheel is meer dan de som der delen (synergie). Relaties Samenhang is vastgelegd in relaties. In het algemeen kan gesteld worden dat een relatie veranderingen veroorzaakt in element B als gevolg van veranderingen in het element A. Het onderkennen van relaties is essentieel voor procesbeheersing. Vaststellen van relaties wordt sterk beïnvloedt door de eigen waarneming (subjectiviteit). Voorbeeld: Carbonatatie in beton veroorzaakt corrosie van wapeningsstaal; corrosie van wapeningstaal heeft beschading van beton tot gevolg, enz. Structuurbegrip Een structuur wordt bepaald door: verzameling van relaties; 3

5 relatieve positie van de elementen; referentiekader. Omgeving De omgeving van een systeem wordt bepaald door de systeemgrens. De systeemgrens wordt subjectief vastgesteld door de beschouwing van een systeem. Voor procesbeheersing is het van essentieel belang om duidelijkheid over de syteemgrens te hebben. Daarmee is namelijk ook de omgeving bepaald. De omgeving heeft invloed op het systeem door relaties tussen elementen uit de omgeving en elementen in het systeem. En omdat de omgeving altijd oneindig veel groter is als het systeem kan gesteld worden dat de meeste invloed op het systeemresultaat uitgeoefend wordt door de omgeving en niet door de kwaliteit van het systeem zelf. De omgeving kan verdeeld worden in een aantal schillen. MAATSCHAPPIJ BOUWNIJVERHEID BOUWPROJECT BOUWBEDRIJF UITVOERINGS PROCES 4

6 Open en gesloten systemen In principe heeft organisatiekunde alleen te maken met open systemen. Gesloten systemen komen alleen voor in hypothetische of extreemrealistische situaties (bijv. couveuse). Deelsystemen Over het algemeen zijn systemen onder te verdelen in deel-systemen. Hier bij zijn te onderscheiden: sub-systemen; aspectsystemen. Subsysteem is een element of functioneel deel van een systeem dat zelf ook de eigenschappen van een systeem heeft (sub-systeemgrens). Een aspectsysteem hoeft geen systeem te zijn. Bij een aspectsysteem wordt een deel van de relaties niet in de beschouwing betrokken. Bijvoorbeeld; de fiscale administratie van een bedrijfssysteem. Systeemgedrag De toestand van alle systemen hoger dan niveau 1 verandert in de tijd. Dit wordt PROCES genoemd. Bij een dynamisch proces zijn de elementen vaak als acties te beschouwen. Door onderlinge relaties treden er veranderingen op in de elementen waardoor de toestand van het systeem verandert. Systeembesturing Eén van de belangrijkste afgeleide doelen van de organisatiekunde is beheersing van de toestandsverandering van systemen. Het besturingsparadigma is gebaseerd op een systeem dat bestaat uit 3 basis elementen. Het besturend orgaan. (BO) Het te besturen systeem.(bs) 5

7 De omgeving.(e) BS BO E Voorwaarden voor een effectieve besturing: 1. het Bo moet een doel specificeren; 2. het Bo moet beschikken over een model van het BS; 3. het BO moet beschikken over informatie over de toestand van BS en de relevante omgevingsvariabelen; 4. het BO moet beschikken over voldoende besturingsmaatregelen. Bij het besturen van systemen kan onderscheid worden gemaakt tussen sturen en regelen: voorwaartse koppeling (feedforward) sturen; terugwaartse koppeling (feedback) regelen. input (norm) BO stuurmaatregel BS output Voorwaartse besturing waargenomen output input doel (norm) BO stuurmaatregel BS output Terugwaartse besturing 6

Vergelijkbare documenten

BOUWschriftje. Onderwerp: Netwerkplanning Rekenmethode van Precedence. Publicatiedatum: 10 juni 2013

BOUWschriftje. Onderwerp: Netwerkplanning Rekenmethode van Precedence. Publicatiedatum: 10 juni 2013 OUWschriftje Onderwerp: Netwerkplanning Inhoud: Rekenmethode van Precedence Omvang: pag. Publicatiedatum: 1 juni 1 uteur: Goost Info: Voor het aansturen van bouwwerken worden veelal staafschema s (Gantt)