DIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BRUGGE

Transcriptie

1 DIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BRUGGE Baron Ruzettelaan Assebroek tel. (050) fax: (050) MEDEDELINGEN SO JUNI (1) GEBED VAN DE WEEK Dit is een verdiepend moment voor alle onderwijsverstrekkers. Voor elke week is er een aanbod van teksten, overwegingen en gebeden, bestemd voor persoonlijke overweging en gebed, voor moment van bezinning tijdens personeelsvergaderingen of bij het begin van een vergadering van de pastorale werkgroep,. Dit gebed van de week wordt telkens opgebouwd vanuit het maandthema van leeftocht VSKO. De gebeden van juni 2012 vind je op onze site. In week 3 vind je een inspirerende kijkwijzer: Het einde van het schooljaar: een benadering reflectie vanuit pastoraal perspectief. Deze kijkwijzer hebben we in deze mededelingen opgenomen. PASTORAAL IN 3 D : DAG VAN DE SCHOOLPASTORAAL: vrijdag 30 november Op vrijdag 30 november 2012 organiseert de diocesane commissie voor schoolpastoraal, in samenwerking met het Eekhoutcentrum, de jaarlijkse dag van de schoolpastoraal (in het DPB). Dit jaar wordt stilgestaan bij de vernieuwde visie op pastoraal op school: denken en doen in dialoog. Wat zijn de doelstellingen van pastoraal anno 2012? Hoe kan pastoraal gestalte geven aan de katholieke identiteit van de school? Wat betekent het een katholieke school te zijn? Aan de hand van twee referaten en een aantal getuigenissen willen we een antwoord op deze vragen aanreiken. Daarnaast is er ruimte om in groepjes hierover met elkaar uit te wisselen. 1

2 Programma referaat: Mark van de Voorde (onafhankelijk publicist en gewezen raadgever van de Belgische politici Herman Van Rompuy, Yves Leterme en van Steven Vanackere) referaat: Anne Vandenhoeck (diocesaan stafmedewerker Caritas) verdiepingsmoment maaltijd enkele getuigenissen uitwisseling in groepjes ontmoetingsmoment einde VAN INSPIRATIE NAAR IDENTITEIT : inspiratie voor onderweg Iedere auto heeft af en toe een groot onderhoud nodig. Als je daarvoor geen aandacht hebt, begint hij vroeg of laat te sputteren en uiteindelijk is de schade onherstelbaar. Dus gaat hij beter op geregelde tijden eens de garage binnen om zijn vitale delen te verzorgen, zodat hij gesmeerd blijft lopen. Voor de innerlijke mens gaat dat evengoed op. Dit initiatief van het VSKO, voor secundair onderwijs, maakt dit mogelijk: tijdens drie namiddagen samen komen om stil te staan bij onze inspiratie, bij ons geloof. We laten een Bijbeltekst tot ons spreken en we delen met elkaar wat ons hierbij raakt. Dit gratis vormingsinitiatief wordt begeleid door VSKO-pastor Jan Vander Velpen in samenwerking met Carmino Bohez en Rik Depré (domeinbegeleiders DPB-Brugge pastoraal en identiteit). Er worden voor ons bisdom Brugge twee reeksen aangeboden. Een eerste betreft directies (ook ALDI en CODI, DPB-begeleiders) en tweede alle andere onderwijsverstrekkers (leerkrachten, opvoeders, ) - REEKS 1 voor directies: o vrijdag 16 november 2012 o vrijdag 15 maart 2013 o vrijdag 17 mei 2013 Elke bijeenkomst heeft plaats in het Diocesane Centrum Groenhove (Torhout) van 14.00u tot 16.30u. - MODULE 2 voor onderwijsverstrekkers (o.a. leerkrachten): o woensdag 21 november 2012 o woensdag 20 maart 2013 o woensdag 15 mei 2013 Elke bijeenkomst heeft plaats in het Diocesane Centrum Groenhove (Torhout) van 14.00u tot 16.30u. De drie bijeenkomsten vormen één geheel. De deelnemers worden dan ook aangeraden alle bijeenkomsten te volgen. 2

3 MISSIO: ONTMOETING ZET JE OP WEG Als slogan voor haar campagne in oktober 2012 gebruikt Missio: Ontmoeting zet je op weg. Guatemala wordt dan onder de aandacht gebracht. - Missio heeft ook een jongerenkrant (vooral op de eerste graad SO gericht) uitgewerkt. Deze jongerenkrant loodst leerlingen en hun leerkrachten door de campagne Er komt binnenkort een bijhorende handleiding voor de leerkracht op de website - Missio West-Vlaanderen werkt ook het aanbod voor een kant-en-klare bezinningsdag uit. Dit aanbod zullen we tijdig ook opnemen in een volgende pastoraal@school. Deze volledig uitgewerkte bezinningsdag zet leerlingen van het secundair onderwijs aan na te denken over hun plaats in deze wereld en het engagement dat zij erin willen opnemen. Ook wordt stilgestaan bij de betekenis die ontmoetingen voor hen kunnen hebben. Vertrekpunt en bron van inspiratie is de Missio-oktobercampagne van De bezinningsdag draagt dezelfde titel als de slogan van deze campagne en laat zich uitdagen door een ontmoeting met geloof en kerk in Guatemala. Niettemin kan deze bezinningsdag ook buiten de campagneperiode georganiseerd worden. De dag bestaat uit verschillende bezinnende en/of groepsvormende activiteiten, die gemakkelijk van plaats verwisselbaar zijn. Het is met andere woorden niet noodzakelijk de planning chronologisch te volgen. De bezinningsdag in zijn geheel beslaat één volledige dag. Maar het is uiteraard ook mogelijk om slechts één of enkele element(en) te gebruiken voor een bezinningsnamiddag of een bezinningsmoment. Meer info (o.a. over de jongerenkrant) ondersteuning: Liesbeth Rogge - 056/ onderwijs.brugge@missio.be INTERESSANTE DATA MISSIO - WELZIJSZORG - BROEDERLIJK DELEN donderdag 20 september 2012 (19.30u u) diocesane startavond Missio Groenhove, Torhout woensdag 10 oktober 2012 startavond Welzijnszorg Katho, Kortrijk Soep op de stoep 2012 geen vaste dag, elke organisatie op de werkvloer kiest totaal vrij woensdag 23 januari 2013 startavond Broederlijk Delen De Spil, Roeselare 3

4 vrijdag 22 februari 2013 (focusdag van deze actie, maar elke organisatie op de werkvloer kan ook totaal vrij kiezen) koffiestop Broederlijk Delen IJD BRUGGE (jongerenpastoraal bisdom Brugge) zaterdag 6 oktober 2012 WWW-dag (diocesane verdiepingsdag) Torhout, Sint-Rembertinstituut vrijdag 19 oktober 2012 dag van de jeugdbeweging vrijdagavond 9 november zaterdagochtend 10 november 2012: nachtpelgrimage (vanaf 4 de SO) Kortrijk donderdag t.e.m. zaterdag december 2012 driedaagse (1 ste t.e.m. 3 de SO) Meulebeke vrijdag 22 februari 2013 jongerenavond (vanaf 4 de SO) Grootseminarie Brugge zaterdag - zondag maart 2013 Palmzondaginitiatief (vanaf 4 de SO) zaterdag 2 maart 2013 Plusdag (1 ste t.e.m. 3 de SO) dinsdag t.e.m. zaterdag 2-6 juli 2013 Bijbels tentenkamp (1 ste t.e.m. 3 de SO) vrijdag 12 t.e.m. dinsdag 30 juli 2013 Wereldjongerendagen (vanaf 4 de SO) Rio de Janeiro (Brazilië) donderdag 18 t.e.m. dinsdag 30 juli 2013 Pelgrimstocht (vanaf 4 de SO) website pastoraal op school: Rik Depré en Carmino Bohez domeinbegeleiders pastoraal@school 4

5 HET EINDE VAN HET SCHOOLJAAR EEN BENADERING - REFLECTIE VANUIT PASTORAAL PERSPECTIEF De invulling van het einde van het schooljaar heeft een pastorale draagwijdte Om het evangelie mede te delen en in het leven van de mensen te planten, heeft de Kerk steeds vier wegen bewandeld. Het gebeurt: - door broederlijke dienstbaarheid op kleine en grote schaal, een nieuwe manier van omgaan met elkaar, waarin de solidariteit het haalt op het eigenbelang; - door gemeenschapsvorming, een nieuwe manier van samenleven, die niet steunt op de wet van de sterkste, maar in relaties van vertrouwen tot stand komt, met een bijkomende aandacht voor verzoening; - door het woord dat gesproken wordt als verkondiging van hoop om Gods geschiedenis met de mensen te verstaan; - door liturgische viering en gebed als gedachtenis van het leven van Jezus en als ademhaling van het geloof. (vrij naar "Met de kracht van de geest", voor een dynamische schoolpastoraal-7, blz. 37) Deze vier wegen kunnen terzelfder tijd bewandeld worden. Het christelijke wil met vier woorden gezegd worden. Ook de schoolpastoraal is op deze vier niveaus werkzaam naar eigen mogelijkheden. Hoe zijn in jouw school elk van die wegen werkzaam in de specifieke context van de laatste dagen van het schooljaar? Liggen er hier voor elk van deze wegen geen uitnodigende kansen? 1 DIENSTBAARHEID 1.1 Evalueren als dienst aan de jonge mens Het gaat om de toekomst van deze jonge mensen. Hoe bereidt het team zich voor op de evaluaties? Elkaars invloed metend, bezinnend, objectiverend, biddend, cijferend...? Welke zijn de basishoudingen daarbij? Nemen we tijd voor elke leerling? Zien we in elke leerling naast de tekorten ook de mogelijkheden? Walsen we niet te snel heen over de goede studieresultaten om stil te kunnen staan bij de 'rode cijfers'? Houden we voortdurend de hele jonge mens voor ogen die zich achter de cijfers verschuilt? Wat doen we om te vermijden dat de evaluatievergadering de allure van een kort-geding krijgt? Wat doen we daarentegen om ervoor te zorgen dat de bespreking gericht is op het ontdekken van de meest zinvolle studie- en/of beroepsloopbaan voor elke leerling? 5

6 Wat doen we om ervoor te zorgen dat de inbreng van elke leraar naar waarde wordt geschat? Luisteren wij als leerkrachten allen tezamen naar de boodschap van het evangelie en plaatsen wij ons uitdrukkelijk daaronder bij de evaluaties? Gaat van deze evaluatietijd impliciet ook niet een uitnodiging uit naar de leerkracht zelf en naar het schoolteam? - Een uitnodiging naar de leerkracht om zichzelf te evalueren:. i.v.m. de uitoefening van haar/zijn leraarsopdracht;. i.v.m. haar/zijn pastorale zorg voor de jongeren die haar/hem toevertrouwd zijn;. i.v.m. haar/zijn zorg voor de collega's;. i.v.m. haar/zijn bijdrage tot de identiteit en de herkenbaarheid van de school. - Een uitnodiging naar het schoolteam om zich als korps te evalueren:. i.v.m. zijn gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de realisatie van het opvoedingsproject en het schoolwerkplan ;. i.v.m. de dienstbaarheid van de school aan de gemeenschap waarin ze is ingebed. 1.2 Meedelen van de beslissingen Hoe, wanneer en aan wie delen jullie in jullie school de genomen beslissingen mee? Houden jullie er rekening mee dat heel wat ouders samen gaan werken? Als je 's morgens de resultaten meedeelt en er is niemand thuis, dan lopen de jongeren er de hele dag mee rond... In een bepaalde school gaat het als volgt. Bij jongeren die niet geslaagd zijn, gaat een leerkracht het resultaat thuis meedelen op de vooravond van de proclamatie, wanneer ook de ouders aanwezig zijn. Hoe staan jullie tegenover de vraag om het rapport van een van je leerlingen te faxen naar Zuid- Frankrijk? 1.3 Opvang en begeleiding van jongeren Wordt in jullie school het opvangen en begeleiden van de jongeren op het einde van het schooljaar tot "het goed gebruik van de schooltijd" gerekend? Wordt dat in jullie school beschouwd als een vanzelfsprekend onderdeel van de directie- en leraarsopdracht of is het iets dat nu ook nog blijkt te 'moeten' na die vermoeiende evaluatievergaderingen? Welke opvang biedt de school voor jongeren die ontgoocheld zijn of - erger nog - het in het geheel niet meer zien zitten? Hoe trachten jullie te bereiken dat elke jongere zich kan verzoenen met het resultaat? Welke opvang is er voor ouders die moeilijk een beslissing kunnen aanvaarden of verwerken? Welke begeleiding is er bij het zoeken naar oplossingen voor problemen i.v.m. studiekeuze? Is er aandacht voor wie de vakantie minder rooskleurige vooruitzichten biedt? Dit kan zijn omwille van studieresultaten maar ook omwille van persoonlijke of familiale moeilijkheden. Hoe kunnen jullie de jongeren zelf stimuleren om elkaar te steunen? 6

7 Kennen jullie de jongeren die zelf of van wie de ouders (te) hoge verwachtingen koesteren? Welke houding nemen jullie aan tegenover jongeren en/of ouders die weinig interesse (schijnen te) hebben voor de studieresultaten? Hoe kunnen jullie de - soms overdreven - ontladingsverschijnselen in de hand trachten te houden? (H)erkennen jullie voldoende de leerlingenbegeleiders periode? als 'Touring Wegenhulp' in deze turbulente In een aantal scholen is er een ombudsdienst (permanentie, monitoraat...) tijdens de examenperiode. Een ombudsdienst is niet alleen een 'klachtenbureau' maar ook een 'praatpaal' en 'een sterke schouder'. Blijft op het bordje aan de deur van die dienst ook nà de examens de zijde "open" zichtbaar? Wordt het rooster van bewakingen voor leerkrachten in jullie school aangevuld met een rooster van 'actieve aanwezigheid', d.w.z. beschikbaarheid en bereikbaarheid? Is er een lokaal waar de jongeren niet alleen na elk examen maar ook na de examenperiode kunnen samen zijn in een wat gezellige en opbeurende omgeving? Hoe kunnen jullie elke jongere (en elke leerkracht) - ook de ontgoochelde - laten ervaren dat de vakantie verdiend is? Misschien kan dat onder de vorm van een kleine attentie tastbaar worden gemaakt: bv. een persoonlijk kaartje met een dankwoordje en een wens. 1.4 Nazorg - Leerlingen hebben hun (leer-)boeken wel of niet meer van doen! 'Geld't hier ook dienen? - Misschien hebben sommige jongeren de eerste dagen van de vakantie hun draai nog niet gevonden en verlangen ze een luisterend oor, willen zij of hun ouders het een en ander nog eens bespreken of een advies vragen. Blijft de schoolpoort ook de eerste dagen van de vakantie nog open? Is de ombudsdienst nog even bemand? Is er een lijst van leerkrachten die nog bereikbaar blijven (waar en wanneer)? 1.5 Dienst aan leerkrachten In wat voorafgaat staat terecht de aandacht voor het welzijn van de jongeren centraal. Maar laten we de aandacht toch ook even richten op de leerkrachten. Het lijdt geen twijfel: de evaluaties vergen veel energie van hen. Worden de leerkrachten soms niet over het hoofd gekeken als personen op school die in deze omstandigheden steun behoeven? Ook leerkrachten kunnen ontgoocheld zijn over beslissingen (te mild, te streng, te...) of de wijze waarop ze tot stand gekomen zijn. Wat wordt er gedaan opdat niet alleen elke jongere maar ook elke leerkracht vrede kan nemen met de genomen beslissingen? Wat kan de directeur daarvoor doen? Wat kunnen jullie doen voor collega's? Zijn leerkrachten niet mee verantwoordelijk voor hun collega's? Is er bijzondere aandacht voor de begeleiding van jonge collega's? 1.6 Dienst aan de school Opgeruimd staat netjes, vele leraars- en leerlingenhanden maken licht werk... opgeruimd. Opruimen kan 7

8 2 GEMEENSCHAPSVORMING De ervaring dat alle leerkrachten samen, in respect voor elkaars inbreng en verantwoordelijkheid, open en eerlijk zoeken naar goede beslissingen kan hen dichter bij mekaar brengen. Is het proces dat in die geest leidt tot een gezamenlijke beslissing m.b.t. elk van de jongeren in se niet gemeenschapsvormend? Een bezinning van de leraarsgroep over de basishoudingen bij een evaluatievergadering in voorbereiding van die vergaderingen zelf kan dat nog versterken. Een bezinnende onderbreking tijdens zulk een vergadering kan ook verhelderend zijn. Een bezinning met de voltallige leerkrachtengroep kan ook nadien nog worden gehouden bij wijze van terugblik op het schooljaar. Een gezellig samenzijn met een hapje en een drankje is als afsluiting zeker op zijn plaats. Voor de leerlingen kan een gezellig samenzijn worden opgefleurd met een ludiek intermezzo. Voor de laatstejaars kan het misschien wat plechtiger. Worden de ouders van de laatstejaars mee uitgenodigd? 3 LITURGISCHE VIERING 'Afscheid nemen' en 'dank zeggen zijn de voor de hand liggende thema's voor een liturgische viering bij het einde van het schooljaar. Hoe vatten jullie die viering op: - per klasgroep, per leerjaar of graad of voor de hele schoolgemeenschap tezamen; - afzonderlijk voor de laatstejaars, al dan niet samen met hun ouders of vieren de laatstejaars samen met de andere leerjaren; - is er een afzonderlijke viering voor de leerkrachten; - wordt het een bezinning, gebedsviering of eucharistieviering? Afscheid nemen Afscheid nemen van het schooljaar heeft voor de laatstejaars een heel bijzondere betekenis. Zij nemen meteen ook afscheid van de school. Maar misschien zijn er toch enkelen onder hen die niet geslaagd zijn en toch geen afscheid nemen. Houden jullie daar rekening mee? Doorgaans wordt er in de scholen veel aandacht gegeven aan het afscheid van de laatstejaars. Houden jullie er echter tevens rekening mee dat er ook jongeren kunnen zijn in de andere leerjaren die afscheid nemen van de school? Dank zeggen "Dank je wel" zeggen, past altijd en overal. Het moet niet gereserveerd zijn voor het einde van een schooljaar. Het kan op straat, op de speelplaats, op een receptie, in een (eucharistie)viering... Aanvaarden jullie met open armen de bedankingen van anderen en vinden jullie zelf ook voor allen oprechte woorden van dank, ook voor diegenen met wie de relatie wat moeilijker verloopt: - de jongeren voor elkaar, voor hun leerkrachten, de schoolleiding en voor hun ouders of andere verantwoordelijken; - de leerkrachten voor de jongeren, de collega's, de directie; - de directeur voor de hele schoolgemeenschap? 8

9 Uiten jullie ook jullie waardering voor de collega's, opvoeders, leerlingenbegeleiders, de administratieve medewerkers, het onderhoudspersoneel? Is de samenwerking met de ouders van die aard dat we ook hen 'dank u' kunnen zeggen? Kunnen jullie ook begrip opbrengen voor wie het om welke reden ook oprecht moeilijk heeft om te danken? In een eucharistieviering zeggen we bovenal 'God dank'. Het zou onwaarachtig klinken als we alleen op het einde van een schooljaar zo'n dankwoord over de lippen krijgen. Iemand danken begint dan misschien te lijken op een af'dank'ing (goddank... dat het erop zit). Dankbaarheid uit zich bovendien niet alleen of vooral in woorden. Het is een houding. 4 VERKONDIGING De weg van de verkondiging slingert doorheen het hele gebeuren rond het einde van het schooljaar op een wat verholen wijze. Laten we toch even stilstaan bij en nadenken over de woorden die gesproken worden in een viering, op een receptie of bij het afscheid nemen. Vooral 'het laatste woord' (de pointe!) kan een waarachtig verdichtingsmoment zijn. Wie spreekt er dan en hoe bereiden jullie dat voor? De laatste woorden die gezegd worden aan de laatstejaars, die de school verlaten, kunnen heel betekenisvol zijn. Ze kunnen lang - misschien een leven lang - bij blijven. Ook de laatste woorden die door de laatstejaars zelf gesproken worden als afscheid, kunnen bij leerkrachten en jongeren van andere leerjaren 'blijven hangen'. 5 TER AFRONDING De vragenlijst in 1 tot 4 is geen enquête. Hij heeft alleen als bedoeling suggesties aan te reiken voor een (persoonlijke) verdiepende reflectie bij het einde van het schooljaar. Dit voorstel gaat uit van de overtuiging dat de manier waarop de school met deze vragen omgaat, een van toetsstenen is van de identiteit en de herkenbaarheid van de school als katholieke school. Wellicht kunnen jullie niet aan alle vragen evenveel aandacht en 'gewicht' geven. Het is toch zinvol ze alle eens te overlopen - al was het maar om even na te gaan hoe jullie er op school vanuit jullie eigen dynamiek al een antwoord op geven - en op enige wat dieper in te gaan of - waarom niet? - er nog andere te stellen. Een vraag roept een antwoord op en brengt aldus een dialoogschool tot stand! Dat gesprek wil de Interdiocesane Commissie Schoolpastoraal aanwakkeren. 9