expertisecentrum d mentie Vlaanderen

Transcriptie

1 expertisecentrum e d mentie vormingsbrochure Vlaanderen

2

3 Nooit te oud om te leren... Sedert ik de opleiding tot Referentiepersoon Dementie gevolgd heb, tracht ik samen met de collega s een visie op te stellen voor het wonen en leven van mensen met dementie. Als ik hoor zeggen of ik lees dat mijnheer Goossens weer agressief is geweest, dan vind ik dat verschrikkelijk. Medewerkers moeten meer op de hoogte zijn van wat er achter dat gedrag schuilgaat. Karolien Vanthournout (Referentiepersoon Dementie Mariarustoord Ingelmunster). Er zijn in België ongeveer mensen met dementie, een sterk groeiende groep. Ongeveer 3000 à van hen zijn jonger dan 65 jaar. Dementie treft dus niet alleen ouderen. Bovendien is het ziektebeeld zeer divers en elke persoon met dementie reageert er eigen-aardig op. Dit vergt een op maat gesneden aanpak. Maar hoe begin je eraan? Welke stappen zet je in de richting van een kwaliteitsvolle begeleiding en zorg voor mensen met dementie? Wat betekent het om in een organisatie mee te draaien die ervoor kiest om van de zorg voor mensen met dementie haar kerntaak te maken? Het specifieke vormingsprogramma van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw richt zich naar alle professionele hulpverleners die met mensen met dementie omgaan: in ziekenhuizen, in woon- en zorgcentra en in de thuiszorg. We leggen graag het accent op multidisciplinair en zelfs transmuraal werken en leren. We zijn er immers van overtuigd dat het ontwikkelen van kennis gebeurt door in contact te komen met anderen en andere organisaties. Zo ontmoeten medewerkers van thuiszorgdiensten of ziekenhuizen collega s van de rusthuizen en omgekeerd waardoor er een kennisgenererende interactie kan ontstaan. Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw kreeg van de overheid een belangrijke taak toegemeten: Een vormingsaanbod uitwerken dat in lijn is met de meest recente evoluties in het werk- en onderzoeksveld van de zorg en begeleiding van mensen met dementie en dat in die zin vernieuwend en/of trendbepalend kan zijn. De vormingen en opleidingen zijn afgestemd met de regionale expertisecentra dementie en onderscheiden zich van andere aanbieders door de ervaringsgerichte aanpak, technische specialisatie en specifieke doelgroep. We kozen er bewust voor om de kennis die in het werkveld aanwezig is, zeer praktijkgericht, aan te boren. We bevelen je opnieuw de opleiding tot Referentiepersoon Dementie aan en diverse andere vormingen en thema s binnen de dementieproblematiek. Voor de residentiële zorgactoren (ROB s en RVT s) is er goed nieuws. Wie gemiddeld minstens 15 mensen in de afhankelijkheidscategorie Cd heeft gehuisvest kan geld krijgen voor de opleiding en sensibilisering van hun medewerkers op het vlak van dementie (0,27 euro/dag/rechthebbende C (cat. Cd). We zijn verheugd met deze beslissing omdat ze tegemoet komt aan de nood van veel voorzieningen. Limburg krijgt nog een extra steuntje in de rug via ECOL, zie p. 19. Mogen we je ontmoeten op onze vormingen? Patrick Verhaest, wetenschappelijk medewerker Jurn Verschraegen, coördinator Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw Lokkaardstraat Antwerpen t/f secretariaat@dementie.be Rekeningnummer: e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w v o r m i n g s a a n b o d w w w. d e m e n t i e. b e 3

4 Inhoudsopgave Vormingskalender...5 Eéndagsmodule: onderdompeling in de wereld van dementie...6 Impuls dementie...7 Vorming geven over dementie...7 Aanzet tot een fixatiereducerend beleid...7 Omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag...7 Op zoek naar sporen van hoop binnen de relationele context van dementie...8 Belevingsgericht omgaan met personen met dementie...8 Aromatherapie: meer dan een geur...8 Casuïstiek ethiek...9 Mensen met dementie en zinvolle activiteiten...9 Opleiding tot Referentiepersoon Dementie...10 De basisdagen...10 De keuzedagen...13 Projectdag...16 De stem als sleutel tot belevingsgericht contact...22 Project contactclowns: De kunst en kracht van eenvoud in contact...22 Praktische informatie en inschrijvingsformulieren...24 NIEUW Aanbod voor CRA s w w w. d e m e n t i e. b e v o r m i n g s a a n b o d e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w

5 Vormingskalender Datum Vorming Aantal uren Locatie september /09/08 Onderdompeling in de wereld van dementie 6 Halle oktober /10/08 Impuls: vorming geven over dementie 3,5 Leuven november /11/08 Impuls: aanzet tot een fixatiereducerend beleid 3,5 Brussel 06/11/08 Impuls: omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag 3,5 Hasselt 20/11/08 Onderdompeling in de wereld van dementie 6 Gent december /12/08 Impuls: de relationele context van dementie 3,5 Gent januari /01/09 Impuls: belevingsgericht omgaan 3,5 Berchem 16/01/09 start opleiding tot Referentiepersoon Dementie 66 Brugge 20/01/09 start opleiding tot Referentiepersoon Dementie 66 Antwerpen 20/01/09 start opleiding tot Referentiepersoon Dementie 66 Hasselt 22/01/09 start opleiding tot Referentiepersoon Dementie 66 Dendermonde februari /02/09 Impuls: aromatherapie, meer dan een geur 3,5 Halle maart /03/09 Onderdompeling in de wereld van dementie 6 Antwerpen april /04/09 Onderdompeling in de wereld van dementie 6 Roeselare mei /05/09 Impuls: casuïstiek ethiek 3,5 Brugge 28/05/09 Onderdompeling in de wereld van dementie 6 Hasselt 28/05/09 Impuls: zinvolle activiteiten 3,5 Roeselare e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w v o r m i n g s a a n b o d w w w. d e m e n t i e. b e 5

6 Eéndagsmodule: onderdompeling in de wereld van dementie Zit je ook soms met je handen in het haar wanneer een persoon met dementie weigert te eten? Weet je ook niet meer wat te zeggen als een persoon met dementie je vraagt of hij nu dement aan het worden is? Is er soms twijfel of de diagnose dementie wel klopt? Met deze en andere vragen kan je terecht op deze vormingsdag. > Inhoud van de opleiding De ééndagsmodule wil reeds opgedane kennis opfrissen en een nieuwe impuls geven aan de zorg voor personen met dementie. Deze dag richt zich ook naar mensen die recent van start gingen in die zorg en die via deze intensieve vormingsdag hun kennis en inzichten willen verdiepen en verrijken. Deze opfrissingsdag is bedoeld voor verpleeg- en zorgkundigen en al wie in de dagelijkse praktijk professioneel werkzaam is in de zorg voor personen met dementie zowel in de residentiële zorg, ziekenhuissector als in de thuiszorg. Wij denken hierbij ook aan ergotherapeuten, animatoren, logistieke medewerkers. Enerzijds bieden wij een basisvorming over dementie: kennis, vaardigheden en houding. Anderzijds staan wij stil bij eigen motivatie, draagkracht en werkpunten en worden de cursisten uitgenodigd hierover in een kleine groep (max 20) van gedachten te wisselen. > Hoe inschrijven? U stuurt het bijhorende inschrijvingsformulier achteraan in de brochure volledig ingevuld terug naar het secretariaat. Gelieve slechts één persoon per formulier in te schrijven. > Betalingsmodaliteiten De deelnameprijs bedraagt 80,00 per vorming (incl. koffie, lunch en syllabus). Kijk voor meer details achteraan in deze brochure onder de rubriek praktische informatie (pagina 24). De vorming kan betaald worden met opleidingscheques. > Tijdstip Deze vorming loopt van 9.30 tot uur > Overzicht data Locatie Datum Zonnig Huis, August Demaeghtlaan 36, 1500 Halle 23/09/2008 WIEV, Lijnmolenstraat 151, 9000 Gent 20/11/2008 Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, Lokkaardstraat 8, 2018 Antwerpen 12/03/2009 Provinciaal Noord-Zuid centrum, Hugo Verrieststraat 22, 8800 Roeselare 23/04/2009 Welzijnscampus, A. Rodenbachstraat 29/9, 3500 Hasselt 28/05/ w w w. d e m e n t i e. b e v o r m i n g s a a n b o d e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w

7 Impuls dementie Praktijkgericht, geconcentreerd en intensief bezig zijn met een thema gedurende één namiddag. Dat is impuls dementie. Vanuit de sector verzamelden we opnieuw vaak voorkomende vragen omtrent het dementiethema om iets rond te doen. Mét de nadruk op een transfer van de theorie naar de praktijk. Daarom heten we deze vormingen ook impulsen omdat ze je een impuls meegeven om ermee aan de slag te gaan. Mogelijk prikkelen we je door zo n impuls en krijg je daardoor meer interesse in een verdieping van de dementiethematiek. We willen je alleszins meenemen doorheen 8 bijzonder actuele onderwerpen, gespreid over 2008 en 2009, telkens op een namiddag waardoor ook thuiszorgdiensten makkelijker kunnen deelnemen. Enkele deelnemers aan een impuls in de opleiding van 2008 schreven: Deze impulsen bezorgden mij en mijn organisatie extra zuurstof. Meer van dat! Sterk aanbevolen aan de medewerkers van thuiszorgdiensten, woon- en zorgcentra, ziekenhuizen, gehandicaptenvoorzieningen die zich willen informeren over diverse aspecten van dementiezorg. > Hoe inschrijven? U stuurt het bijhorende inschrijvingsformulier achteraan in de brochure volledig ingevuld terug naar het secretariaat. Gelieve slechts één persoon per formulier in te schrijven. > Betalingsmodaliteiten De deelnameprijs bedraagt 40,00 per vorming (incl. koffie en syllabus). Schrijf je meerdere personen gelijktijdig in dan kan je profiteren van een prijsvermindering. Kijk voor meer details achteraan in deze brochure onder de rubriek praktische informatie (pagina 24). > Tijdstip Deze vorming loopt van tot uur Vorming geven over dementie De deelnemers nemen actief deel aan een aantal methodieken waarmee ze zelf vorming kunnen geven aan professionelen op de werkvloer of aan studenten in opleiding. Zij maken kennis met een brede waaier aan materialen voor vorming via een beurs. Een ervaren docente begeleidt deze vorming, met ondersteuning van het documentatiecentrum van het expertisecentrum dementie. Voor al wie vorming en (bij-)scholing geeft over dementie. docenten datum locatie Els Miechielsen en Lieve Vermeulen donderdag 9 oktober 2008 van tot uur CC Romaanse Poort, Brusselsestraat 63, 3000 Leuven Aanzet tot een fixatiereducerend beleid We zoeken vandaag samen naar alternatieven voor fixatie. Deze liggen niet in andere of betere materialen maar in onze manier van werken en omgaan met de persoon met dementie. Eerst gaan we in op de definiëring van fixatie en het ethische, juridische en verpleegkundige kader. Nadien bekijken we hoe we tot een fixatiereducerend beleid kunnen komen in onze voorzieningen: organisatorische voorwaarden, geïndividualiseerde zorg, belevingsgerichte werking, valpreventie enz. Tenslotte bekijken we strategieën en maatregelen die men kan toepassen om het gebruik van fixatiemiddelen te verminderen/vermijden in de zorg. Deze impuls richt zich in de eerste plaats naar directies, diensthoofden, hoofdverpleegkundigen, verantwoordelijken van thuiszorgdiensten. docent datum locatie Jo De Clercq dinsdag 4 november 2008 van tot uur Landsbond Onafhankelijke Ziekenfondsen, Sint-Huibrechtsstraat 19, 1150 Brussel e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w v o r m i n g s a a n b o d w w w. d e m e n t i e. b e 7

8 Omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag Bij de begeleiding van ouderen met dementie wordt men meer dan eens geconfronteerd met gedragsproblemen: agressief gedrag, storend gedrag of veeleisend gedrag. Een eerste voorwaarde om hiermee goed om te gaan is de poging om dit moeilijk hanteerbaar gedrag te begrijpen. Dit gedrag is steeds het resultaat van een samenspel tussen biologische, psychologische en sociale determinanten. Op basis van dit begrijpen kunnen we aandachtspunten voor de begeleiding formuleren: revalidatie, validation en warme zorg. De algemene richtlijn is: maximale benadering met behoud van afstand. Daarnaast wordt benadrukt dat de begeleiding van de naaste familieleden ook in deze context een belangrijke plaats inneemt. Tenslotte wordt dieper ingegaan op het belang van een goede teamwerking. docent datum locatie Luc Van de Ven donderdag 6 november 2008 van tot uur Welzijnscampus, A. Rodenbachstraat 29/9, 3500 Hasselt Op zoek naar sporen van hoop binnen de relationele context van dementie De confrontatie met dementie binnen een familie is een erg ingrijpend gebeuren. Tijdens het dementeringsproces treden namelijk grote cognitieve, emotionele en gedragsmatige veranderingen op die voor de betrokkenen een enorme impact hebben op psychologisch en relationeel vlak. Vanuit het contextueel denkkader merken we dat hiermee ook verschuivingen optreden in de balansen van geven en ontvangen tussen mensen. Dementie is een probleem van een volledige context. Dit betekent dat wij als hulpverlener met het familienetwerk en de verschillende generaties daarbinnen in contact komen, wat niet altijd even gemakkelijk is. Kennis en inzicht in de basisbegrippen van het contextueel denken zijn een voorwaarde om deze vorming te volgen. We leren vanuit casuïstiek en inlevingsoefeningen met een andere bril naar familiedynamieken kijken. We leren op een constructieve manier met moeilijke familiale situaties omgaan en staan stil bij onze eigen attitude. De deelnemers krijgen de gelegenheid om eigen casussen in te brengen. Voor al wie vertrouwd is met het contextueel denken. docent datum locatie Claire Meire donderdag 4 december 2008 van tot uur WIEV, Lijnmolenstraat 151, 9040 Sint-Amandsberg Belevingsgericht omgaan met personen met dementie Jan Hoet merkt op dat dementie vooral erg is als de samenleving er niet mee om kan gaan. In deze vormingsnamiddag wordt gekeken naar de mogelijkheden die je als professionele hulpverlener hebt of kan ontwikkelen om te werken voor en met mensen die aan dementie lijden. Vanuit de eigenheid van het ziekteproces bekijken we de psychologische en gedragsmatige veranderingen die bij dementie kunnen optreden en gaan we op zoek naar praktische handvatten om hiermee op een positieve manier om te gaan. De sleutel heet belevingsgericht omgaan. Hoe doen we dat concreet? En wat doen we als men onze recepten niet lust? We brengen je een impuls met veel aandacht voor bruikbaarheid in de praktijk. docent datum locatie Vanja Van Den Briel woensdag 14 januari 2009 van tot uur CC Berchem, Driekoningenstraat 126, 2600 Berchem Aromatherapie: meer dan een geur Iedereen heeft wel herinneringen aan een bepaalde geur, versgebakken brood, pas gemaaid gras, de zolder of het huis van onze grootouders. Geuren roepen vaak een emotie op. Etherische oliën zijn een interessante hulp bij het naar boven halen van herinneringen en onderliggende emoties. Daarnaast hebben etherische oliën ook een fysiek aspect. Wat doet een geur met je? Kun je je thuis voelen bij een geur? Roept een geur op tot meditatie naar binnen gaan of roept een geur op tot actie naar buiten komen? Etherische oliën zijn een dankbaar instrument bij het werken met personen met dementie. Geur nodigt altijd uit tot contact. Hoe gebruik ik deze oliën op een veilige manier, hoeveel, en waar moet ik specifiek op letten bij het gebruik ervan? Op welke manier kan aromatherapie een hulp zijn in de dagelijkse zorg voor mensen met dementie? Een praktische workshop met veel tips. 8 w w w. d e m e n t i e. b e v o r m i n g s a a n b o d e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w

9 docent datum locatie Anne Vanderveren donderdag 12 februari 2009 van tot uur Zonnig Huis, August Demaeghtlaan 36, 1500 Halle Casuïstiek ethiek Als het in de zorg op wieltjes loopt zijn we gerust. Medewerkers in de zorgsector trachten het beste van zichzelf te geven in de relatie tot de persoon met dementie. Vaak loopt het contact goed, maar soms staan familie en hulpverlener tegenover elkaar en zijn er grote meningsverschillen in de aanpak van de zorgsituatie. Wat doe je dàn als hulpverlener? Mag je je kwetsbaarheid tonen, of gebruik je macht? Wat is zorgethisch denken en binnen welk (ethisch) referentiekader gebeurt dit? De docent zal samen met de deelnemers op zoek gaan naar toepassingsmogelijkheden, uitgaande van concrete casussen, door de deelnemers zelf aangebracht. docent datum locatie Linus Van Laere dinsdag 12 mei 2009 van tot uur Grootseminarie, Potterierei 72, 8000 Brugge Mensen met dementie en zinvolle activiteiten Actief zijn betekent: niet aan de kant worden gezet, maar erbij horen. Wie actief is, wil iets bereiken en heeft zodoende een toekomstperspectief, voelt zich gewaardeerd en wordt bekrachtigd in zijn positief zelfbeeld. Mensen met dementie verliezen de greep op hun leven. Naarmate het dementieproces vordert, slagen ze er steeds minder goed in om hun dag, hun activiteiten te organiseren en te structureren. Verveling, doelloos ronddolen, aan iets beginnen en niet tot een goed einde brengen enz zijn hiervan het gevolg. Goede zorg geven betekent ook aandacht hebben voor de behoefte aan zinvolle activiteit, zelfs als het dementieproces reeds ver gevorderd is. We willen in deze uiteenzetting stilstaan bij een aantal vragen: Wat is de meerwaarde van activiteiten? Wanneer is een activiteit zinvol? Hoe kies ik de gepaste activiteit? Hoe maak ik een moeilijk werkje toch eenvoudig? Pulken aan een stukje stof, wrijven langs het tafelblad zit hier een activiteit in? Wat doe ik daar dan mee? Een activiteit voor iemand die bedlegerig is, kan dat en hoeft dat?. docent datum locatie Annemie Van Neck donderdag 28 mei 2009 van tot uur Provinciaal Noord-Zuid centrum, Hugo Verrieststraat 22, 8800 Roeselare > Overzicht data Impuls Dementie Datum Thema Locatie 09/10/2008 Vorming geven over dementie Leuven 04/11/2008 Aanzet tot een fixatiereducerend beleid Brussel 06/11/2008 Omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag Hasselt 04/12/2008 Relationele context van dementie Gent 14/01/2009 Belevingsgericht omgaan met personen met dementie Berchem 12/02/2009 Aromatherapie, meer dan een geur Halle 12/05/2009 Casuïstiek ethiek Brugge 28/05/2009 Mensen met dementie en zinvolle activiteiten Roeselare e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w v o r m i n g s a a n b o d w w w. d e m e n t i e. b e 9

10 Opleiding tot Referentiepersoon Dementie Een Referentiepersoon Dementie is een professionele hulpverlener in de zorgsector, die zich voortdurend bijschoolt in de zorg voor en de begeleiding van personen met dementie en hun omgeving. Een Referentiepersoon Dementie engageert zich om een uitwisseling van kennis, attitudes en vaardigheden in het werkveld te stimuleren. De functie van een Referentiepersoon Dementie kadert in een beleid van kwaliteitsvolle dienstverlening. > Inhoud van de opleiding Deze 11-daagse opleiding wordt op 4 locaties in Vlaanderen georganiseerd: Antwerpen, Brugge, Dendermonde en Hasselt. De opleiding is als volgt ingedeeld: 7 basisdagen dag 1: uitgebreide kennismaking, sociale kaart, literatuur en situering van de opleiding dag 2: medische aspecten van dementie dag 3: de belevingswereld van de hulpverlener, de familie en de persoon met dementie dag 4: omgaan en communiceren met personen met dementie dag 5: omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag dag 6: ethisch raamwerk dag 7: rechtsbescherming (voormiddag) en afspraken rond de praktijkopdracht (namiddag) 3 keuzedagen keuze uit 9 thema s 1 projectdag met feestelijke afsluiting van de opleiding In overleg met de cursisten en bij voldoende belangstelling wordt ook een terugkomnamiddag voorzien. Aansluitend op de situering van de basis- en keuzedagen vind je een volledig overzicht van data en locaties (pagina 20). De basisdagen Dag 1 Uitgebreide kennismaking en situering van de opleiding Op de eerste dag maken we uitgebreid kennis met iedereen, met de werkplek van de medecursisten en verkennen we onze motieven en verwachtingen ten opzichte van de opleiding. De volledige opleiding wordt toegelicht en de aanzet voor de praktijkopdracht wordt gegeven aan de hand van pedagogische handvatten. Verder op deze dag stellen we het Expertisecentrum Dementie voor, samen met uitgebreid documentatiemateriaal in verband met de problematiek dementie. Ten slotte vertalen we de sociale kaart naar de lokale situatie. > Doelstelling De cursisten leren elkaar kennen in functie van latere netwerkvorming. De cursisten krijgen zicht op hun motivatie die zal helpen om deze cursus te implementeren op de werkplek en het uitwerken van de opdracht. De cursisten kennen de wegen om doelgerichte informatie en advies te verwerven rond de problematiek van dementie. opleiding Antwerpen opleiding Brugge opleiding Dendermonde opleiding Hasselt dinsdag vrijdag donderdag dinsdag 20/01/ /01/ /01/ /01/ w w w. d e m e n t i e. b e v o r m i n g s a a n b o d e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w

11 Dag 2 Medische aspecten van dementie Deze dag benadert het ziektebeeld dementie vanuit het medische oogpunt. We staan stil bij de verschillende componenten van de ziekte zoals: ziektesyndroom, voorkomen, oorzaken, verschillende vormen van dementie, werking van het geheugen, diagnose(on)mogelijkheden, medicamenteuze/symptomatische behandeling, toekomstperspectieven. De nodige basisinformatie om zinvol over dementie te kunnen spreken, geven we hier mee. > Doelstelling De cursist heeft inzicht in het ziektebeeld dementie en weet waar hij uitgebreide informatie kan vinden. opleiding Antwerpen opleiding Brugge opleiding Dendermonde opleiding Hasselt dinsdag vrijdag donderdag dinsdag 27/01/ /01/ /01/ /01/2009 Dag 3 De belevingswereld van de hulpverlener, de familie en de persoon met dementie Beleving en coping bij de drie betrokken partijen staan centraal op deze dag. Zowel voor de persoon met dementie als zijn familie, maar ook voor de hulpverleners brengt de confrontatie met de ziekte heel wat veranderingen en uitdagingen met zich mee. Gevoelens zoals angst, machteloosheid, verdriet, schaamte, maar ook ontroering, vreugde, humor kunnen in alle intensiteit naar boven komen. Vooral beleving en coping vanuit verlieservaring en de evolutie hierin tijdens het ziekteproces staan bij de persoon met dementie en zijn familie centraal. Na een algemene inleiding hierop wordt er vanuit duidelijke afbakening stil gestaan bij de kracht en kwetsbaarheid van de drie betrokken partijen. Naast theoretische handvatten/denkkaders gaan we in dialoog met elkaar en worden er oefeningen, beeldmateriaal, casussen aangereikt. Theorie en praktijk gaan hand in hand. > Doelstelling De cursist heeft inzicht in coping en verwerkingsprocessen van de personen met dementie, hun familie en de hulpverleners. opleiding Antwerpen opleiding Brugge opleiding Dendermonde opleiding Hasselt dinsdag vrijdag donderdag dinsdag 03/02/ /01/ /02/ /02/2009 Dag 4 Omgaan en communiceren met personen met dementie Op deze dag rond communicatie met de persoon met dementie en zijn/haar familie staan we eerst en vooral stil bij de veranderingen in taal en communicatie bij de persoon met dementie. De ziekte tast immers ook het vermogen tot verbale communicatie aan. Van daaruit vertrekkend gaan we op zoek naar contactmogelijkheden en benaderen we dit aspect vanuit verschillende invalshoeken. Hoe zijn de benaderingsvormen geëvolueerd doorheen de jaren, wat zijn de pro s en contra s van elke benaderingsmanier, welke methodieken kunnen gehanteerd worden en hoe begeleiden we de persoon met dementie doorheen de steeds veranderende beleving gekoppeld aan de verschillende fasen? Dit zijn vragen waar we een afdoend antwoord op formuleren. We omschrijven ook de gepaste attitude die het werken in de zorg voor personen met dementie kenmerkt. Ook op deze dag werken we met praktijkvoorbeelden, videomateriaal en/of oefeningen. e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w v o r m i n g s a a n b o d w w w. d e m e n t i e. b e 11

12 > Doelstelling De cursist leert op een belevingsgerichte manier communiceren met de persoon met dementie en zijn/haar familie. opleiding Antwerpen opleiding Brugge opleiding Dendermonde opleiding Hasselt dinsdag vrijdag donderdag maandag 10/02/ /02/ /02/ /02/2009 Dag 5 Omgaan met moeilijk hanteerbaar gedrag Eén van de meest belastende factoren in de zorg voor personen met dementie zijn gedragsproblemen of beter geformuleerd als moeilijk hanteerbaar gedrag. Op deze dag gaan we op zoek naar mogelijke oorzaken van dit nieuwe gedrag, staan we stil bij de gevolgen op onszelf als hulpverlener en reiken we een stappenplan aan dat ons kan helpen in de benadering van dit gedrag. Ook kijken we waar we preventief onze communicatie beter kunnen afstemmen op de persoon met dementie. Eigen casussen mogen ingebracht worden. > Doelstelling De cursist krijgt inzicht in de funderingen van moeilijk hanteerbaar gedrag bij personen met dementie en leert manieren aan om met deze probleemsituaties om te gaan. opleiding Antwerpen opleiding Brugge opleiding Dendermonde opleiding Hasselt dinsdag vrijdag donderdag maandag 17/02/ /02/ /03/ /02/2009 Dag 6 Ethisch raamwerk Vaak worden we in de zorg en omgang met personen met dementie geconfronteerd met ethische kwesties en vragen waarop niet zomaar een éénduidige oplossing of antwoord kan gegeven worden. Denken we maar aan fixatie, kunstmatige voedsel- en vochttoediening, medicatietoediening, verbod op autorijden,. Vanuit verschillende mensvisies moet tot een consensus gekomen worden waarbij menselijke waardigheid, autonomie en goede zorg centraal staan. Het afwegen van verschillende normen en waarden, het werken binnen een bepaalde mens- en zorgvisie zijn elementen om tot een werkmodel te komen waarbij ethische vragen kunnen opgenomen worden. De patiëntenrechten worden ook binnen dit kader geschetst. > Doelstelling De cursist heeft weet van de verschillende ethische vragen waarmee zorg voor personen met dementie gepaard gaat en kan deelnemen aan een ethisch overleg vanuit een concreet werkmodel. opleiding Antwerpen opleiding Brugge opleiding Dendermonde opleiding Hasselt dinsdag vrijdag donderdag maandag 10/03/ /03/ /03/ /03/2009 Dag 7 Rechtsbescherming en afspraken rond praktijkopdracht In de voormiddag van dag 7 krijgen we zicht op de beschermingsstatuten zoals de voorlopige bewindvoering, nemen we de aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid van de hulpverlener en de wettelijke omkadering rond fixatie onder de loep. We leren kijken vanuit het standpunt van de wetgever naar ons handelen als hulpverlener ten aanzien van de persoon met dementie. 12 w w w. d e m e n t i e. b e v o r m i n g s a a n b o d e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w

13 toelichting van de patientenrechtenwet in het kader van dementie, wat kan er binnen de huidige wetgeving wat voorziet de wet rond euthanasie, wat in het specifieke geval van dementie de voorlopige bewindvoering het gebruik van volmachten het intrekken van het rijbewijs bij personen met dementie: wat voorziet de wetgeving > Doelstelling De cursist heeft zicht op de wettelijke bepalingen rond de zorg voor personen met dementie. In de namiddag staan we stil bij de concrete praktijkopdracht. We geven feedback, ondersteuning en de kans om de reeds gezette stappen in het uitwerken van de opdracht uit te wisselen. Er worden ook afspraken gemaakt rond de voorstelling van de praktijkopdracht op dag 11. > Doelstelling De cursist krijgt een eerste evaluatie van het leerproces tot hier toe en verdere ondersteuning in het uitwerken van de opdracht. opleiding Antwerpen opleiding Brugge opleiding Dendermonde opleiding Hasselt dinsdag vrijdag donderdag dinsdag 17/03/ /03/ /03/ /03/2009 De keuzedagen Keuzedag 1 Zintuiglijk communiceren Muziektherapie Muziek als docent, trooster, waar woorden tekort schieten Muziektherapie bij personen met dementie is doorheen het hele proces via muziek meehelpen de levenskwaliteit van de bewoners zo optimaal mogelijk te houden. Door het medium muziek zeer ruim te bekijken, ontdek je de kracht, de ordening en de waarde van muziek. Je krijgt en ervaart vooral bruikbare en praktische tips die je, zelfs zonder enige muzikale voorkennis, vrijblijvend kunt uitproberen. docent Anneloor Meersman Snoezelen en aromatherapie Snoezelen blijkt meer en meer ingang te vinden in de zorg voor mensen met dementie. Via het selectief aanbieden van zintuiglijke prikkels tracht men bij het snoezelen lichaamservaring te geven, te ontspannen en de aandacht te sturen. Dit resulteert in meer ontvankelijkheid, in beter affectief contact. Deze keuzedag wil u aan den lijve de mogelijkheden van het snoezelen laten ervaren. We bieden een beperkt theoretisch kader en oefenen met auditieve, visuele en tactiele prikkels. We gaan wat dieper in op het effect van geuren en hun mogelijkheid als antwoord op de behoeften van veiligheid en geborgenheid. We bezoeken een snoezelkamer, maar staan ook uitgebreid stil bij de mogelijkheden van het snoezelen tijdens de dagelijkse zorg. Ook het betrekken van familieleden bij deze bijzondere vorm van communicatie wordt in deze keuzedag toegelicht. docent Annemie Van Neck Van beide onderdelen wordt een halve dag voorzien. datum locatie donderdag 23 april 2009 van 9.30 tot uur Zaal Steenpoort, Kerkstraat 115, 9200 Dendermonde e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w v o r m i n g s a a n b o d w w w. d e m e n t i e. b e 13

14 Keuzedag 2 Comfortzorg Op deze keuzedag bieden we naast een visie én theoretisch kader op comfortzorg en patiëntgestuurde zorg ook een praktijkgericht luik. Daarin besteden we aandacht aan het toepassen van PDL-technieken en het correct gebruik van allerlei (nieuwe) zorggebonden materialen. Er wordt hiervoor in groepjes gewerkt zodat de cursisten de techniek en het materiaal zelf kunnen aanvoelen en dit nadien makkelijker kunnen gebruiken in hun werksituatie. Deze keuzedag gaat door in de firma Ortec die verschillende materialen ter beschikking stelt. docent datum locatie Jo De Clercq dinsdag 28 april 2009 van 9.30 tot uur Ortec, Researchpark Zone 1, Interleuvenlaan 60, 3001 Leuven Keuzedag 3 Jongdementie In België staan de kennis en de voorzieningen voor personen die op jonge leeftijd dementeren nog in hun kinderschoenen. Deze dag brengt het resultaat van het werk rond jongdementie binnen de expertisecentra dementie gedurende de afgelopen jaren. Prevalentie, aandachtspunten bij diagnostiek, verschilpunten met dementie op oudere leeftijd en specifieke behoeften komen aan bod. Ook kijken we naar het buitenland, welke voorzieningen daar zijn en wat we hiervan voor onze werksituatie kunnen leren. docent datum locatie Annemie Janssens dinsdag 5 mei 2009 van 9.30 tot uur Welzijnscampus, A. Rodenbachlaan 29/9, 3500 Hasselt Keuzedag 4 Gedrags- en stemmingsstoornissen Aan de hand van inzichten in de dramadriehoek en winnersdriehoek leren we een dynamisch en veel voorkomend patroon (her)kennen bij gedrags- en stemmingsproblemen. We leren de dramaposities van Slachtoffer, Vervolger en Redder sneller zien bij de andere en bij onszelf. Al oefenend maken we ons de vaardigheden van de winnersdriehoek (zorgend, assertief en kwetsbaar) meer eigen. Dit helpt ons om vrijer te bewegen in contact met de cliënt. Eén van de bedoelingen van deze dag is duidelijk te maken dat anderen proberen te veranderen niet veel zin heeft. We gaan daarentegen op zoek hoe we zelf anders kunnen kijken en omgaan met deze situaties. De uiteindelijke hoop is dat we met minder stress in deze situaties kunnen aanwezig zijn. In de voormiddag wordt een theoretische uiteenzetting gegeven. In de namiddag oefenen we in kleine groepen. docenten datum locatie team Foton donderdag 7 mei 2009 van 9.30 tot uur Provinciaal Huis Boeverbos, Kon. Leopold III-laan 41, 8200 Brugge Keuzedag 5 Fixatiereducerend / vrijheidsbevorderend beleid We zoeken samen naar alternatieven voor fixatie. Deze liggen niet in andere of betere materialen maar in onze manier van werken en omgaan met de persoon met dementie. Eerst gaan we in op de definiëring van fixatie en het ethische, juridische en verpleegkundige kader. Nadien bekijken we hoe we tot een fixatiereducerend beleid kunnen komen: organisatorische voorwaarden, geïndividualiseerde zorg, belevingsgerichte werking, valpreventie enz. Tenslotte bekijken we strategieën en maatregelen die men kan toepassen om het gebruik van fixatiemiddelen te verminderen/vermijden in de zorg. docent datum locatie Jo De Clercq dinsdag 12 mei 2009 van 9.30 tot uur CC Romaanse Poort, Brusselsestraat 63, 3000 Leuven Keuzedag 6 Zorgen voor jezelf Zorg dragen voor anderen lijkt evident in de zorgsector. Maar het wordt moeilijker als die anderen langzaamaan aftakelen, pijn lijden en uiteindelijk sterven. 14 w w w. d e m e n t i e. b e v o r m i n g s a a n b o d e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w

15 Hoe ga jij om met die pijn van anderen, met de psychische werkdruk en het personeelstekort, met verlies en de dood? Deze dagelijkse emotionele belasting zorgt vaak voor spanningen, ziekte en burn-out. We weten maar al te goed dat je enkel voor anderen kan zorgen als je zelf ook goed in je vel zit. Op deze studie- en doedag leren we stresssignalen herkennen en ermee om te gaan. We geven tips rond communicatie met collega s en staan stil bij zelfzorg. Uiteraard kan dit enkel door samen te praten, te voelen en te ervaren hoe je naast een zware zorgtaak ook kan genieten van kleine dingen. Een dag vol fijne methodieken en veel afwisseling. docent datum locatie Katja Van Goethem vrijdag 15 mei 2009 van 9.30 tot uur CGG De Pont, Hanswijkstraat 48, 2800 Mechelen Keuzedag 7 Inzichten in familiedynamiek aan de hand van het contextueel denkkader Een persoon met dementie is altijd ook een kind en kleinkind en heel vaak ook ouder, grootouder, broer of zus. Als hulpverlener kom je dus niet enkel met de persoon met dementie in contact maar ook met het hele familienetwerk en de verschillende generaties daarbinnen. Dit is niet altijd even gemakkelijk. Inzichten in dynamiek van familierelaties kunnen een hulpmiddel zijn om ons contact met de persoon met dementie en zijn familie te verbeteren. Deze vorming is een kennismaking met enkele inzichten uit het contextueel denken van Nagy. In de voormiddag worden de grote krachtlijnen weergegeven met begrippen als zijnsloyaliteit, balans van geven en ontvangen en meerzijdige partijdigheid. In de namiddag leggen we de focus op het begrip parentificatie om zowel zorgdragende families als onszelf beter te begrijpen. docenten datum locatie Bart Deltour en Claire Meire dinsdag 19 mei 2009 van 9.30 tot uur Provinciaal Noord-Zuid centrum, Hugo Verrieststraat 22, 8800 Roeselare Keuzedag 8 Palliatieve zorg en dementie Palliatieve zorg bij personen met dementie wordt in een ruim kader geplaatst. Het behelst meer dan enkel zorg bij het levenseinde. Wat is een palliatieve cultuur en hoe realiseer je dit? Waaruit bestaat een palliatieve benadering en wie is daar verantwoordelijk voor? Wat met dementie en pijn en hoe wordt dit geobserveerd? Wat is kwaliteit van leven in een vergevorderd stadium van dementie? Na een theoretisch deel wordt er rond concrete casussen gewerkt waarbij eigen ervaringen kunnen uitgewisseld worden. docent datum locatie Johan Devoghel dinsdag 26 mei 2009 van 9.30 tot uur Zaal Steenpoort, Kerkstraat 115, 9200 Dendermonde Keuzedag 9 Spreken voor publiek Heb jij ook knikkende knieën als je een groep moet toespreken? Struikel je over je woorden en ben je vroegtijdig uitgepraat? En wat als cursisten tijdens je vorming in slaap vallen of beginnen te praten met elkaar? Kortom: last van faalangst, podiumvrees, den trak, Tijdens deze intensieve workshop krijg je speelse handvatten uit de theaterwereld om zelfzekerder over te komen. Bovendien geven we je tips om een groep te sturen, om de inhoud van een tekst te structureren, de lay-out van powerpoint of transparanten te verzorgen en word je geconfronteerd met je eigen sterke punten en werkpuntjes. Een DOEDAG ook voor NIET-DURVERS. docent datum locatie Katja Van Goethem vrijdag 29 mei 2009 van 9.30 tot uur CC Romaanse Poort, Brusselsestraat 63, 3000 Leuven e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w v o r m i n g s a a n b o d w w w. d e m e n t i e. b e 15

16 Projectdag presentatie van ieders praktijkopdracht o Wat waren de resultaten? o Wat waren mogelijkheden/moeilijkheden/beperkingen? o Wat zijn mijn leerpunten? afspraken rond terugkomnamiddag, evaluatie van de opleiding afsluiting samen met directies opleiding Antwerpen opleiding Brugge opleiding Dendermonde opleiding Hasselt dinsdag vrijdag donderdag dinsdag 09/06/ /06/ /06/ /06/ w w w. d e m e n t i e. b e v o r m i n g s a a n b o d e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w

17 Praktische informatie > Doelstelling Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw wil een degelijk, op evidentie gebaseerd opleidings- en navormingsprogramma aanbieden rond het thema van dementie. De opleiding tot Referentiepersoon Dementie staat open voor alle disciplines. Hierdoor krijgt men een interdisciplinaire interactie. De cursisten maken een groeiproces door tijdens de opleiding en worden gestimuleerd om de inzichten, vaardigheden en houdingselementen toe te passen in de praktijk. Op die manier zetten de deelnemers hun verworven competenties om in hun dagelijkse praktijk. Referentiepersonen Dementie zijn op hun werkplaats aanspreekbaar voor andere collega s in verband met dementiegerelateerde thema s. In die zin is de opleiding niet vrijblijvend. De cursist zal op het einde van deze opleiding de volgende doelstellingen bereikt hebben: inzicht in de neurologische en neuro-psychologische aspecten van geheugenproblemen inzicht in de verschillende aspecten van de medische perspectieven van dementie holistische en multidisciplinaire benadering van de situatie van de personen met dementie en hun omgeving inzicht in het belang van samenwerking met verschillende disciplines in de zorg voor personen met dementie en hun omgeving vaardigheden in het communiceren met personen met dementie en hun omgeving het eigen handelen kritisch evalueren > Wie komt in aanmerking voor de opleiding tot Referentiepersoon Dementie? Hij of zij wordt afgevaardigd door zijn/haar organisatie heeft praktijkervaring en volgde eventueel reeds een vorming over dementie heeft communicatieve en pedagogische vaardigheden is gemotiveerd heeft interdisciplinaire interesse heeft een engagement vanuit zijn/haar organisatie om als Referentiepersoon Dementie verantwoordelijkheid te mogen opnemen We richten ons bij voorkeur naar medewerkers met enkele jaren ervaring in de zorg voor en begeleiding van personen met dementie, naar leidinggevenden en medewerkers die een mandaat krijgen om deze opleiding te implementeren in hun organisatie. Bij voorkeur volgt een kandidaat Referentiepersoon Dementie de opleiding in de provincie waar hij/ zij werkzaam is. Voor meer informatie over de opleiding in jouw regio kan je contact opnemen met het regionale expertisecentrum dementie (gegevens achteraan in de brochure). > Van theorie naar (eigen) praktijk Tijdens de opleiding tot Referentiepersoon Dementie willen we de deelnemers stimuleren om op hun werkplek de opgedane inzichten, vaardigheden en houdingen toe te passen. Daarom verwachten we dat iedere deelnemer een kleine praktijkopdracht opzet in zijn/haar werksituatie. Dit kan individueel gebeuren, met eigen collega s of met andere deelnemers van de opleiding. We willen dit proces stimuleren in de loop van de opleiding: een aanzet wordt gegeven op de eerste opleidingsdag o.a. door stil te staan bij eigen motivatie, competenties, verwachtingen en verwachtingen vanuit het werk; door pedagogische handvatten aan te reiken en de praktijkopdracht te omschrijven. een vervolg komt op dag 7 (namiddag): intervisie rond de praktijkopdracht, uitwisseling en ondersteuning, afspraken rond de presentatie van de praktijkopdracht. presentatie van de praktijkopdracht op dag 11: een voorstelling van de praktijkopdracht: welk initiatief heb ik genomen, wat waren de resultaten, wat waren moeilijkheden/beperkingen, wat zijn mijn leerpunten? Feedback uit de groep. De deelnemer zorgt voor een schriftelijke neerslag (max. 3 bladzijden) van zijn/haar project voor de andere deelnemers en de directies. e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w v o r m i n g s a a n b o d w w w. d e m e n t i e. b e 17

18 > Lestijden Van 9.30 tot uur en van tot uur > Deelnameprijs 850,00 inclusief syllabus, lunch, koffie/thee of water > Inschrijvingen Je stuurt het inschrijvingsformulier per post naar: Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, secretariaat, Lokkaardstraat 8, 2018 Antwerpen, per fax op of je schrijft in via de website onder de rubriek opleiding. Je betaalt een voorschot van 100,00 bij inschrijving op rekeningnummer De inschrijving is pas definitief na ontvangst van uw inschrijvingsformulier én je voorschot. Wij bevestigen je inschrijving na ontvangst van het voorschot. > Educatief verlof De opleiding tot Referentiepersoon Dementie 2009 werd erkend voor betaald educatief verlof. Betaald educatief verlof is een individueel vormingsverlof dat je het recht geeft op afwezigheid op het werk om je te vormen of bij te scholen. Het stelsel van educatief verlof is niet op elke voorziening van toepassing. Bespreek eerst met je werkgever of je dit attest kan aanvragen. Op het inschrijvingsformulier kan je aanduiden of je al dan niet een attest educatief verlof wenst te ontvangen. > Opleidingscheques Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw is erkend als opleidingsverstrekker in Vlaanderen. De opleiding tot Referentiepersoon Dementie kan gedeeltelijk met opleidingscheques voor werknemers betaald worden. Alle praktische informatie over opleidingscheques vind je achteraan in de deze brochure of op vdab.be/opleidingscheques. > Annulering Je kunt de inschrijving voor de opleiding tot Referentiepersoon Dementie tot uiterlijk 14 december 2008 annuleren per fax of . Je ontvangt dan het cursusgeld terug met afhouding van het voorschot voor administratie- en verwerkingskosten. Na deze datum blijf je het volledige cursusgeld verschuldigd. > Afwezigheid en ziekte Afwezigheid is enkel gewettigd indien een schriftelijk bewijs bezorgd wordt aan het secretariaat van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw. Bij het uitreiken van de getuigschriften wordt rekening gehouden met ongewettigde afwezigheden. > Meer info Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, secretariaat, Lokkaardstraat 8, 2018 Antwerpen t Elke weekdag tijdens de kantooruren, behalve vrijdag: secretariaat@dementie.be, website onder de rubriek opleiding. 18 w w w. d e m e n t i e. b e v o r m i n g s a a n b o d e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w

19 nieuw samenwerking met ECOL in Limburg ECOL (Expertise Centrum Ouderenzorg Limburg) is een samenwerkingsverband tussen de hogescholen KHLim, PHL, XIOS en LOOA. Het project wordt financieel ondersteund door het Ministerie van Onderwijs in het kader van het Limburgplan Ouderenzorg. > Visie en doelstellingen ECOL vertrekt van een geëxpliciteerde visie op ouderenzorg, op onderwijs en op de lerende organisatie. Het voornaamste doel van ECOL is het organiseren en begeleiden van vormingen voor medewerkers in woon- en zorgcentra in Limburg. Als we kijken vanuit de visie van ECOL betekent dit praktisch dat de vormingen zich inhoudelijk beperken tot thema s over sociaalcommunicatieve vaardigheden en geïntegreerde professionele zorg, en dat de vormingen op vraag gestuurd, op maat van de doelgroep en, indien mogelijk, in-house georganiseerd worden. Zuiver medisch-technische vormingen zijn niet opgenomen in het concept van ECOL. > Praktisch In het kader van een samenwerkingsovereenkomst tussen ECOL en het Regionaal Expertisecentrum Dementie Contact genieten deelnemers aan de opleiding Referentiepersoon Dementie 2009 die werknemer zijn in een erkend woon- en zorgcentrum in Limburg, automatisch een korting van 50 % op het inschrijvingsgeld. Om deze korting te verkrijgen dien je de betreffende optie aan te kruisen op het inschrijvingsformulier en bij betaling op het overschrijvingsformulier te vermelden: jouw naam + inschrijving via ECOL. > Contactgegevens info@ecol.be Website: e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w v o r m i n g s a a n b o d w w w. d e m e n t i e. b e 19

20 > Data, locaties en docenten datum dag docent opleiding Antwerpen Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, Lokkaardstraat 8, 2018 Antwerpen op dinsdag 20/01/09 dag 1 ECD Orion 27/01/09 dag 2 prof. dr. Jan De Lepeleire 03/02/09 dag 3 Kris Breugelmans 10/02/09 dag 4 Vera Michaux 17/02/09 dag 5 Mieke Van Dorpe 10/03/09 dag 6 Magda Van de Wiele 17/03/09 dag 7 Jan Vande Moortel ECD Orion 09/06/09 dag 11 ECD Orion opleiding Brugge Provinciaal Huis Boeverbos, Kon. Leopold III-laan 41, 8200 Brugge op vrijdag 16/01/09 dag 1 ECD Foton 23/01/09 dag 2 dr. Lieve Lemey 30/01/09 dag 3 Claire Meire 06/02/09 dag 4 Brigitte Dhondt 13/02/09 dag 5 Guy Lorent 06/03/09 dag 6 Linus Van Laere 13/03/09 dag 7 Jan Vande Moortel ECD Foton 12/06/09 dag 11 ECD Foton opleiding Dendermonde CC Belgica, Kerkstraat 115, 9200 Dendermonde op donderdag 22/01/09 dag 1 ECD Meander 29/01/09 dag 2 dr. Lieve Lemey 12/02/09 dag 3 Claire Meire 19/02/09 dag 4 Brigitte Dhondt 05/03/09 dag 5 Guy Lorent 26/03/09 dag 6 Magda Van de Wiele 19/03/09 dag 7 Jan Vande Moortel ECD Meander 11/06/09 dag 11 ECD Meander opleiding Hasselt Welzijnscampus, A. Rodenbachstraat 29/9, 3500 Hasselt op maandag of dinsdag 20/01/09 dag 1 ECD Contact 27/01/09 dag 2 dr. Frank Buntinx 03/02/09 dag 3 Marieke Verbiest 09/02/09 dag 4 Johan Abrahams 16/02/09 dag 5 Mieke Van Dorpe 02/03/09 dag 6 Dirk Vuerstaeck 31/03/09 dag 7 Mr. Mevesen - ECD Contact 09/06/09 dag 11 ECD Contact 20 w w w. d e m e n t i e. b e v o r m i n g s a a n b o d e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w

21 datum dag docent Keuzedagen 23/04/09 donderdag Zintuiglijk communiceren Dendermonde 28/04/09 dinsdag Comfortzorg Leuven 05/05/09 dinsdag Jongdementie Hasselt 07/05/09 donderdag Gedrags- en stemmingsstoornissen Brugge 12/05/09 dinsdag Fixatiereducerend / vrijheidsbevorderend beleid Leuven 15/05/09 vrijdag Zorgen voor jezelf Mechelen 19/05/09 dinsdag Inzicht in relationele context Roeselare 26/05/09 dinsdag Palliatieve zorg Dendermonde 29/05/09 vrijdag Spreken voor publiek Leuven Intervisie als methodiek voor afgestudeerde Referentiepersonen Dementie Intervisie is een gestructureerde vorm van intercollegiaal contact waarbij medewerkers de gelegenheid krijgen elkaar te ondersteunen, feedback te geven en op professionele basis van elkaar te leren. Dit samen denken, gebeurt door het stellen van vragen en aan de hand van een methodiek die aangebracht wordt door de intervisiebegeleider. Met behulp van eigen analytisch en probleemoplossend vermogen krijgen de deelnemers zicht op het ingebrachte probleem en hoe hierin te handelen. Het is een werkvorm waarbij de eigen deskundigheid binnen de organisatie wordt benut en verder wordt ontwikkeld. Uiteindelijk leidt dit tot effectiever werkgedrag. De expertisecentra dementie zullen bij interesse deze methodiek aanbieden aan wie de opleiding Referentiepersoon Dementie heeft gevolgd. Het is de betrachting om probleemoplossend te werken en vooral elementen aan te reiken voor een betere praktijk. De intervisiebegeleider, een medewerker van het regionale expertisecentrum dementie, is mede procesbegeleider en gaat samen met de referentiepersonen op zoek naar uitwegen bij moeilijke casussen. De referentiepersonen dementie worden tot intervisiesessies uitgenodigd. In 2008 of 2009 worden nieuwe intervisiegroepen voor afgestudeerde referentiepersonen dementie gestart in Antwerpen, Brugge, Gent, en Vlaams-Brabant. Voor meer informatie over de intervisiegroepen kan je terecht op het expertisecentrum dementie in je regio. Contactgegevens vind je terug op het laatste blad van deze brochure. e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w v o r m i n g s a a n b o d w w w. d e m e n t i e. b e 21

22 De stem als sleutel tot belevingsgericht contact Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw organiseert dit najaar in samenwerking met Marianne Hartmann een zesdaagse cursus rond het gebruik van de stem als sleutel tot een belevingsgericht contact met personen met dementie. De opleiding is samengesteld door Marianne Hartmann. Door haar talenkennis kwam zij in contact met Naomi Feil. Ze kreeg de kans om rond te reizen in Europa, als tolk voor Feil op haar lezingen rond Validation. Op deze manier kreeg ze een groeiende interesse voor de problematiek dementie. Haar muziekopleiding maakte haar bewust van de kracht van muziek in communicatie. Zij bekwaamde zich in een aantal communicatietheorieën en wist deze te vertalen naar de specifieke problemen in het communiceren met personen met dementie. Hiermee is ze ook naar buiten getreden en momenteel geeft ze al een aantal jaar les in relationele zorg aan verschillende Europese universiteiten en personeelsleden van geriatrische instellingen. De zesdaagse opleiding die in het najaar wordt georganiseerd, omvat een ruime waaier aan thema s, zoals het belang van de lichaamshouding, relationele zorg, stem in verhouding tot taal, emoties, territorium De cursus loopt in een tijdspanne van 3 maand, waarbij iedere maand 2 opleidingsdagen voorzien worden. De inhoud van de cursus is niet louter theoretisch, maar is vooral praktisch gericht. De deelnemers krijgen ook de kans om oefeningen uit te voeren op de werkvloer in de voorziening waar de cursus doorgaat. > Data en lestijden Data 22/09/2008, 23/09/2008, 27/10/2008, 28/10/2008, 24/11/2008, 25/11/2008 Telkens van 9.30 tot uur Locatie Regionaal Expertisecentrum Dementie Meander, Kerkstraat 115, 9200 Dendermonde > Betalingsmodaliteiten De prijs van de cursus bedraagt 450,00 per persoon. Je kan gedeeltelijk met opleidingscheques betalen. In deze prijs zijn ook de syllabus en de broodmaaltijden inbegrepen. > Hoe inschrijven? We vragen om met twee personen van dezelfde voorziening in te schrijven. Je kunt inschrijven door het inschrijvingsformulier achteraan in de brochure in te vullen en terug te bezorgen aan Regionaal Expertisecentrum Dementie Meander, Kerkstraat 115, 9200 Dendermonde of online via onder rubriek opleiding. Project contactclowns de kunst en kracht van eenvoud in contact Dementie stelt ons voor de enorme uitdaging om altijd opnieuw en op steeds andere manieren contact te krijgen met de persoon met dementie. Er zijn hiertoe reeds verschillende methodieken ontwikkeld en in gebruik: muziektherapie, snoezelen, massage,. Een innovatieve methode is het werken met de contactclown. De eigenschappen van de clown bieden unieke kansen om de persoon met gevorderde dementie te bereiken: In het hier-en nu zijn Volgen van impulsen Nieuwsgierig zijn Improviseren Alert zijn Spel en humor 22 w w w. d e m e n t i e. b e v o r m i n g s a a n b o d e x p e r t i s e c e n t r u m d e m e n t i e v l a a n d e r e n v z w