Werken aan recht en veiligheid

Transcriptie

1 Werken aan recht en veiligheid

2 In Nederland leven we met veel verschillende mensen samen. Dat is niet altijd eenvoudig. De belangen van de één zijn soms heel anders dan de belangen van de ander. En voor de samenleving als geheel kan weer iets anders het beste zijn. Toch zijn er ook zaken die voor alle burgers belangrijk zijn. Iedereen wil zich veilig voelen. En allemaal willen we een rechtvaardige samenleving, waarin we ons vertrouwd voelen en met elkaar verbonden. 3 Voorwoord 4 Werken aan een veilige samenleving 10 Goede wetten en regels 14 Recht en juridische hulp 18 Straffen 22 Jeugd Als bewindslieden op Justitie werken we aan veiligheid, orde en recht. We kunnen dit niet alleen. Ook anderen hebben daarbij een verantwoordelijkheid. Burgers, bedrijven, verenigingen en bijvoorbeeld gemeenten kunnen veel doen om de samenleving veilig en leefbaar te houden. Het ministerie van Justitie werkt daarom intensief met hen samen. Justitie zorgt voor wetten die de samenleving veiliger en rechtvaardiger kunnen maken. Wetten die iedereen beschermen en rechten geven, zoals het recht op een eerlijk proces. Als mensen de veiligheid van anderen bedreigen, grijpt de overheid in. Zo draagt Justitie bij aan een rechtvaardige en veilige samenleving. Justitie maakt het ook mogelijk dat burgers en bedrijven hun onderlinge conflicten kunnen beëindigen. Ze kunnen naar de rechter gaan. Of samen hun conflict oplossen via een bemiddelaar: een mediator. Zo zorgt Justitie voor een rechtsorde waarin heel verschillende mensen kunnen samenleven. Ook nu Nederland steeds sterker verbonden is met en deelneemt aan de internationale rechtsorde. Deze brochure laat u kort kennismaken met het ministerie van Justitie. U kunt lezen wat Justitie doet en op het schema kunt u zien hoe de organisatie in elkaar zit. Wilt u meer weten? Bijvoorbeeld het laatste Justitienieuws? Kijk dan op 26 Migratie 30 Internationale samenwerking Ernst Hirsch Ballin minister van Justitie Nebahat Albayrak staatssecretaris van Justitie 34 Organogram 2 Werken aan recht en veiligheid 3 Werken aan recht en veiligheid

3 Werken aan een veilige samenleving Handhaven Straffen Voorkomen 4 Werken aan recht en veiligheid 5 Werken aan recht en veiligheid

4 Justitie werkt aan een veilige samenleving. Door te zorgen dat iedereen zich houdt aan de wetten en regels. Door overtreders op te sporen en hen te straffen als het moet. Maar ook door te zorgen dat misdrijven worden voorkomen. Handhaven De Nederlandse regering wil dat burgers zich op straat veilig kunnen voelen. Daarom bestrijdt Justitie agressie, geweld en diefstal. Het ministerie pakt overlast op straat en verloedering aan. Maar niet alleen op straat handhaaft de overheid. Ook tegen mensen die in huis geweld gebruiken, treedt Justitie hard op. Daders worden gestraft, de slachtoffers worden opgevangen. Snel en goed samenwerken Justitie wil snel en effectief werken. Dit kan alleen als betrokkenen elkaar gemakkelijk weten te vinden. In Nederland zijn de laatste jaren daarom tientallen Veiligheidshuizen opgezet. Daarin werken Justitie, politie, gemeenten, jeugd- en zorginstellingen in één gebouw samen. Dit helpt onder meer bij de aanpak van risicojongeren, veelplegers en bij het bestrijden van geweld in huis. Krijgen hulpverleners signalen dat iemand thuis wordt mishandeld? Dan gaan ze samen om de tafel zitten om de aanpak te bespreken en vervolgens snel en effectief te kunnen optreden. Georganiseerde misdaad Justitie geeft de laatste jaren speciale aandacht aan het bestrijden van de georganiseerde misdaad. Fraude is een van de terreinen waarop de georganiseerde misdaad actief is. Misbruik in de vastgoedsector en faillissementsfraude worden bestreden. Nederland bestrijdt fraude verder door bijvoorbeeld mensen op te sporen die documenten vervalsen. En door op te letten wie ten onrechte gebruik maken van regelingen voor de sociale zekerheid. Mensenhandel Justitie pakt mensenhandel aan. Inmiddels zijn verschillende bendes opgerold. Maar nog steeds worden mensen met valse beloften naar Nederland gelokt. Ze werken onder slechte arbeidsomstandigheden in de land- en tuinbouw, de horeca, de bouw of de huishouding. Vrouwen komen terecht in de prostitutie, waar ze te maken krijgen met uitbuiting en geweld. De overheid versterkt het toezicht op de prostitutiebranche door een strenger stelsel van vergunningen. Dit maakt het voor Justitie mogelijk om bij misstanden eerder in te grijpen. Niet alleen de mensenhandelaren zelf worden vervolgd, maar ook mensen die hen van dienst zijn, zoals kamerverhuurders en chauffeurs. Computercriminaliteit Nieuwe vormen van criminaliteit hebben volop de aandacht van Justitie. Het Openbaar Ministerie bestrijdt computercriminaliteit. Want inmiddels hebben criminelen ook de nieuwste technieken ontdekt. Delicten als kinderporno en terrorisme zijn al langer bekend. Maar door internet kunnen criminelen sneller werken en meer mensen bereiken. Via computers zijn ook nieuwe vormen van fraude of afpersing mogelijk. Bijvoorbeeld als criminelen dreigen het computernetwerk van een bedrijf plat te leggen. Het gebruiken van computertechniek om misdrijven te plegen, wordt cybercrime genoemd. Bij een deel van cybercrime is de computer niet het middel, maar het doel. Voorbeelden hiervan zijn het sturen van computervirussen, inbreken in computers (hacken) en het sturen van bommen. Daders hard aanpakken, slachtoffers steunen Justitie vergroot de kans dat criminelen worden opgepakt. Door criminele geldstromen te volgen, bijvoorbeeld. Criminelen worden ook sneller opgepakt en berecht. De laatste jaren zijn er veel cellen bij gekomen. De strafmaat in veel wetten is verhoogd, waardoor nu zwaardere straffen worden opgelegd. Veelplegers Veelplegers zijn mensen die steeds weer een misdaad plegen of een overtreding begaan. Ze bezorgen de samenleving veel overlast. Deze zogenaamde draaideurcriminelen pakt Justitie hard aan. Ze worden snel opgepakt en berecht. En wie meerdere misdrijven achter elkaar heeft gepleegd, krijgt een hogere straf. Slachtoffers meer rechten geven Justitie vindt het belangrijk dat slachtoffers van een misdrijf aandacht krijgen. De daders moeten worden gestraft, voor de slachtoffers moet zo goed mogelijk worden gezorgd. Daarom verbetert Justitie de juridische, praktische en emotionele steun voor slachtoffers en nabestaanden. Slachtoffers hebben de laatste jaren meer rechten gekregen. In strafzaken mogen ze vertellen wat het misdrijf voor hen heeft betekend. En buiten het strafproces krijgen slachtoffers de mogelijkheid om, als ze dat willen, met de dader te spreken. Soms krijgen slachtoffers van ernstige geweldsmisdrijven een vergoeding voor de geleden schade. Niet alleen straffen Straffen alleen is niet genoeg. De hele samenleving moet erop gericht zijn het criminelen zo moeilijk mogelijk te maken. Zo worden mensen gescreend als ze een bedrijf, vereniging of stichting willen oprichten. Hebben ze een crimineel verleden, dan wordt het moeilijker een vergunning te krijgen. Een zakenman met een strafblad krijgt geen vergunning voor het openen van een nachtclub, waarmee hij crimineel verdiend geld kan witwassen. Justitie en gemeenten werken daarbij intensief samen. Daarnaast moeten dienstverleners als bankiers, notarissen en advocaten zich aan strenge regels houden. Voor criminelen wordt het daardoor moeilijker zaken met hen te doen. Niet alleen bedrijven en ondernemers worden gescreend, maar ook hun medewerkers. Zo is onder meer voor taxichauffeurs en onderwijzers een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) verplicht. Justitie onderzoekt of iemand een strafblad heeft en of dat strafblad relevant is voor zijn werk. Een taxichauffeur die veroordeeld is voor dronken rijden, krijgt de verklaring zeer waarschijnlijk niet. Dat geldt ook voor een boekhouder die veroordeeld is voor fraude. Een boekhouder die veroordeeld is vanwege 6 Werken aan recht en veiligheid 7 Werken aan recht en veiligheid

5 dronken rijden zou de verklaring weer wel kunnen krijgen. Voorkomen Samen met overheden, bedrijven en burgers werkt Justitie aan het voorkomen van criminaliteit. Door onderzoek te doen bijvoorbeeld. Naar auto- en winkeldiefstal, maar ook naar diefstal of fraude door het eigen personeel. Justitie onderzoekt verder wat burgers en bedrijven zelf kunnen doen om criminaliteit te voorkomen. Terrorisme Burgers kunnen ook iets doen om terrorisme te voorkomen. Onderwijzers kunnen opletten of jongeren radicaliseren. En bedrijven kunnen er alert op zijn dat ze niet leveren aan mensen die hun producten gebruiken voor terroristische acties. Ook de overheid bestrijdt terrorisme. Nederland heeft sinds 2004 een Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb). De coördinator zorgt voor een goede samenwerking tussen alle instanties die in Nederland terreur bestrijden. Dat zijn zo n twintig organisaties. De coördinator werkt voor de minister van Justitie en voor de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De minister van Justitie coördineert de uitvoering van het actieplan dat Nederland moet beschermen tegen terroristen. 8 Werken aan recht en veiligheid 9 Werken aan recht en veiligheid

6 Goede wetten en regels Goede wetten en regels Wetten en regels over het recht Samen schade vergoed krijgen 10 Werken aan recht en veiligheid 11 Werken aan recht en veiligheid

7 Een samenleving heeft goede wetten en regels nodig. Dat geeft zekerheid. Zo weet iedereen wat de rechten en plichten zijn tussen burgers onderling en tussen de overheid en de burger. Bruikbare regels en wetten beschermen burgers en bedrijven en zorgen daarmee voor een stabiele basis. Goede wetten en regels Wetten en regels moeten eerlijk zijn en de ene persoon niet bevoordelen boven de andere. Ze moeten evenwichtig en consistent zijn en in vergelijkbare situaties eenzelfde oplossing bieden, zodat mensen en bedrijven er op kunnen vertrouwen. Goede wetten en regels spreken zichzelf niet tegen en zijn uitvoerbaar. Het ministerie controleert of de wetgeving van het Rijk wel goed is. Voldoen nieuwe wetten aan de grondwet en aan internationale afspraken? Bezorgt een wet de burgers of bedrijven niet onnodig veel werk? Kunnen we met minder regels toe? Is een wet het juiste antwoord in die specifieke situatie of zijn er betere oplossingen? Daar waar het kan, wil de overheid het burgers en bedrijven zo makkelijk mogelijk maken. Justitie bekijkt ook of burgers en bedrijven een wet kunnen uitvoeren. En of Justitie en politie de wet kunnen handhaven als iemand een wet of regel overtreedt. Wetten en regels over het recht Het ministerie van Justitie maakt wetten en regels die het recht regelen. En het is verantwoordelijk voor de manier waarop het recht is geregeld: het procesrecht. Het gaat om wetgeving op deze gebieden: Burgerlijk recht het recht over afspraken en conflicten tussen burgers of bedrijven onderling. Strafrecht het recht dat regelt hoe en wanneer de overheid burgers en bedrijven straft. Bestuursrecht het recht dat de verhoudingen tussen burgers of bedrijven en de overheid regelt, zoals vergunningen. Staatsrecht het recht dat regelt hoe onze Staat in elkaar zit. Daarin staat bijvoorbeeld wat de taken van ons staatshoofd zijn en hoe wetgeving tot stand komt. Het ministerie van Justitie overlegt uitgebreid met anderen over deze wetten en regels. Met mensen of organisaties die direct te maken hebben met die specifieke wet. En met andere ministeries en gemeenten. Wetten gelden in Nederland pas als de Tweede en Eerste Kamer ze hebben goedgekeurd. De Raad van State geeft adviezen over wetsontwerpen. Justitie werkt ook mee aan internationale regels, bijvoorbeeld over de rechten van de mens en de aanpak van grensoverschrijdende misdaad. Het ministerie onderhandelt daarover onder meer binnen de Europese Unie en bij de Verenigde Naties. Wetten en regels veranderen De maatschappij verandert, dus moeten regels en wetten mee veranderen. Internet bijvoorbeeld vraagt om nieuwe regels. Het ministerie van Justitie toetst telkens weer of de regels en wetten nog wel passen in de tijd waarin we leven. Soms moeten ze worden aangepast of vernieuwd. Dit geldt voor de wetten van het ministerie van Justitie, maar ook voor die van andere ministeries. En voor de internationale regels. Justitie zorgt voor meer kennis over wetgeving Het ministerie van Justitie heeft een Kenniscentrum Wetgeving. In dit kenniscentrum wisselen juristen kennis met elkaar uit. Ze bespreken bestaande wetten met elkaar. Om daar weer van te leren bij het maken van nieuwe wetten. Kansspelen De markt van de kansspelen is geen normale markt, omdat kansspelen schadelijke neveneffecten kunnen hebben. Deelname aan kansspelen kan bijvoorbeeld verslavend werken. Kansspelen brengen ook risico s op het gebied van illegaliteit en criminaliteit met zich mee. De overheid heeft daarom beperkingen gesteld aan het organiseren van kansspelen. Het uitgangspunt van de Wet op de kansspelen is een algemeen verbod tot het organiseren van kansspelen. Het is alleen mogelijk een kansspel te organiseren als daarvoor een vergunning wordt verleend door het ministerie van Justitie. Er worden dan regels gesteld over onder meer het prijzengeld en met welk doel het kansspel wordt georganiseerd. Zo kunnen er vergunningen worden verleend voor kansspelen die met de opbrengst goede doelen sponsoren. Samen schade vergoed krijgen Patiënten die ziek zijn geworden door hetzelfde medicijn. Buurtbewoners die bloot zijn gesteld aan gevaarlijke chemische stoffen door een fabriek in hun buurt. Of aandeelhouders die vooraf misleidende informatie over een bedrijf hebben gekregen en daardoor grote verliezen hebben geleden. Sinds kort kunnen slachtoffers die door dezelfde oorzaak schade hebben geleden, samen bij de rechter terecht. De slachtoffers moeten dan eerst een organisatie hebben die hun belangen behartigt. Die kan dan met de veroorzaker van de schade een overeenkomst sluiten. De rechter kan die overeenkomst bindend verklaren voor alle slachtoffers. Dit bespaart de slachtoffers ellenlange rechtszaken. En ook de veroorzaker is sneller van de zaak af. Dit kan dankzij de Wet collectieve afwikkeling massaschade (Wcam). 12 Werken aan recht en veiligheid 13 Werken aan recht en veiligheid

8 Recht en juridische hulp Vrijheid, gelijkheid en solidariteit Kwaliteit van het recht Recht voor iedereen Mediation 14 Werken aan recht en veiligheid 15 Werken aan recht en veiligheid

9 Nederland is een rechtsstaat. Dit betekent dat onze Staat door het recht wordt geregeld. En dat in onze samenleving de belangrijkste waarden van een rechtsstaat gelden: vrijheid, gelijkheid en solidariteit. Vrijheid, gelijkheid en solidariteit Onze democratie kan alleen bestaan als we ervoor zorgen dat de waarden en grondrechten vrijheid, gelijkheid en solidariteit voor iedereen gelden. Maar niet iedereen is het erover eens hoe we deze waarden en grondrechten in de praktijk moeten wegen. Is vrijheid van meningsuiting bijvoorbeeld belangrijker dan de vrijheid van godsdienst? Daarover kunnen mensen verschillend denken. Kwaliteit van het recht Onze samenleving wordt steeds ingewikkelder. Daardoor kunnen eerder conflicten ontstaan. Meer mensen stappen naar de rechter. En meer mensen komen voor de rechter omdat ze een misdrijf hebben gepleegd. Rechters en officieren van justitie krijgen het daardoor drukker. Iedereen rekent op een goede, eerlijke, onafhankelijke en deskundige rechtspraak. Om dit te waarborgen blijft de rechterlijke organisatie zich verbeteren. Het ministerie van Justitie werkt veel samen met de Raad voor de rechtspraak en het College van Procureurs-Generaal. Samen met hen probeert het ministerie de kwaliteit van de rechtspraak verder te verbeteren. Bijvoorbeeld door de regels voor de rechtspraak eenvoudiger te maken. En te zorgen dat meer burgers weten hoe ze juridische hulp kunnen krijgen. Zo kunnen ze met de juiste juridische hulp hun recht halen. Om te zorgen voor een goede kwaliteit van de deskundigen in de rechtspraak, heeft Nederland een eigen register met deskundigen. Dit heet het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen (NRGD). Rechters, advocaten en officieren van justitie kunnen bij rechtszaken gebruik maken van de kennis van speciale deskundigen. Het gaat bijvoorbeeld om gedragsdeskundigen of mensen die veel weten over DNA of over handschriften. Alleen deskundigen die aan strenge kwaliteitseisen voldoen, worden opgenomen in dit register. Recht voor iedereen Iedereen heeft recht op een eerlijk proces en moet in vrijheid zijn conflict aan de rechter voor kunnen leggen. En iedereen die een wet heeft overtreden, heeft recht op een eerlijk strafproces. Ook mensen die weinig geld hebben. Of mensen die weinig verstand hebben van recht. Iedereen moet deskundig juridisch advies kunnen krijgen. Het Juridisch Loket geeft informatie Niet iedereen weet hoe het recht werkt. Daarom heeft Nederland het Juridisch Loket. Iedere burger kan daar antwoord krijgen op vragen die te maken hebben met het recht. Over ruzie met de huisbaas bijvoorbeeld, of over een werkgever die je plotseling ontslaat. Het Juridisch Loket heeft vestigingen in heel Nederland. De Raad voor Rechtsbijstand helpt Nederland heeft gesubsidieerde rechtsbijstand. Heeft iemand deskundige juridische hulp nodig, maar kan hij die niet betalen? Dan kan hij toch naar de rechter. De Staat betaalt dan een deel van de juridische hulp, bijvoorbeeld voor een advocaat. Dit is geregeld in de Wet op de rechtsbijstand. De Raden voor Rechtsbijstand voeren deze wet uit. In Nederland zijn vijf van deze raden. Wie onvoldoende geld heeft voor juridische hulp, kan hulp vragen bij een Raad voor Rechtsbijstand in de regio. De Raad voor Rechtsbijstand in Den Bosch heeft een extra taak. Deze raad zorgt ervoor dat de Wet schuldsanering natuurlijke personen (WSNP) goed wordt uitgevoerd. In deze wet wordt geregeld hoe mensen met grote schulden daar onder begeleiding vanaf kunnen komen. Beroepsorganisaties bewaken kwaliteit In een rechtsstaat moet iedereen zich goed kunnen verdedigen tijdens een rechtszaak. Elke burger moet op deskundig juridisch advies kunnen rekenen. Integere notarissen, advocaten en gerechtsdeurwaarders zorgen voor een goede toegang tot het recht. Justitie bewaakt samen met de beroepsorganisaties de kwaliteit van deze diensten. Mediation Een rechtbank is niet altijd de beste plaats om een conflict op te lossen. Dit kan ook op andere manieren. Justitie wil graag dat mensen eerst samen proberen een oplossing te vinden. Een voorbeeld van een andere manier om een conflict op te lossen is mediation. Bij mediation proberen partijen met een mediator een oplossing te vinden voor hun conflict. Partijen die ruzie hebben, kunnen zo tot een oplossing komen waar ze allebei tevreden mee zijn. Als een rechter oordeelt, kunnen ze geen invloed uitoefenen op het resultaat. De kans is dan groter dat één van de partijen ontevreden is over de uitkomst. Mediation zorgt ook dat de rechtspraak het minder druk heeft: conflicten worden opgelost nog voordat ze de rechter bereiken. Een mediator is onafhankelijk. Hij of zij moet aan kwaliteitseisen voldoen. Elke mediator moet zijn ingeschreven bij het Nederlands Mediation Instituut. 16 Werken aan recht en veiligheid 17 Werken aan recht en veiligheid

10 Straffen Soorten straffen Uitvoeren van straffen 18 Werken aan recht en veiligheid 19 Werken aan recht en veiligheid

11 Het ministerie van Justitie zorgt dat in Nederland rechtvaardig, consequent en effectief wordt gestraft. Rechtvaardige straffen laten slachtoffers en andere burgers voelen dat recht wordt gedaan. Soorten straffen Bij het opleggen van een straf let Justitie vooral ook op het effect daarvan. Want een straf helpt de samenleving alleen, als wordt voorkomen dat iemand daarna weer een misdrijf pleegt. Justitie kiest er daarom voor een persoon niet alleen te straffen, maar om hem of haar tijdens en na het uitzitten van de straf te helpen bij het oplossen van problemen. Mensen die een misdrijf hebben begaan, kunnen in Nederland een celstraf of een taakstraf krijgen. Ook kunnen mensen een boete, een administratieve sanctie of een transactie krijgen. Dit betekent dat ze Justitie geld moeten betalen. De rechter kan in bepaalde gevallen een terbeschikkingstelling (TBS) opleggen. Dat gebeurt als mensen een zwaar misdrijf hebben gepleegd waarvoor ze geheel of deels ontoerekeningsvatbaar zijn verklaard. Zo iemand kan het misdrijf niet of niet helemaal aangerekend worden, omdat hij of zij een ernstige psychiatrische stoornis heeft. lang niet allemaal een geldig legitimatiebewijs en hebben vaak problemen met huisvesting. Ook zijn veel gevangenen ziek of verslaafd. Door hun problemen aan te pakken, wil Justitie voorkomen dat ze na hun vrijlating opnieuw de fout in gaan. Terugkeer begeleiden De reclassering wil voorkomen dat plegers van misdrijven opnieuw de fout ingaan door hun terugkeer in de samenleving zo goed mogelijk te begeleiden.de reclassering doet dit bijvoorbeeld door middel van werk en leerstraffen, gedragstrainingen en het houden van toezicht, ook na hun vrijlating. Plegers van een misdrijf worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid voor hun eigen gedrag. En ze worden verplicht zich in te spannen om hun situatie te verbeteren. Alleen onder voorwaarden eerder vrij Gevangenen konden in Nederland tot voor kort worden vrijgelaten als tweederde van hun straf voorbij was. Nu geldt de voorwaardelijke invrijheidstelling. Dit betekent dat gevangenen alleen onder voorwaarden eerder vrijkomen. Ze mogen dan tijdens hun proeftijd niet opnieuw een strafbaar feit plegen. En soms moeten ze zich daarnaast aan bijzondere voorwaarden houden. Ze moeten bijvoorbeeld een verplichte gedragstraining volgen. Of ze krijgen een alcoholverbod opgelegd. Wie zich niet aan deze afspraken houdt, moet weer de cel in. Uitvoeren van straffen Justitie zorgt ervoor dat straffen efficiënt worden uitgevoerd. Bij het ministerie van Justitie zijn de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en de reclassering hiervoor verantwoordelijk. Problemen aanpakken DJI zorgt voor de uitvoering van straffen in gevangenissen, jeugdgevangenissen en TBS-instellingen. Gevangenen moeten hun tijd in de cel goed gebruiken. Zodra iemand in de gevangenis komt, onderzoekt Justitie wat zijn of haar achtergrond is. Gevangenen hebben vaak schulden of geen inkomen, ze hebben 20 Werken aan recht en veiligheid 21 Werken aan recht en veiligheid

12 Jeugd Jeugdcriminaliteit Jeugdbescherming 22 Werken aan recht en veiligheid 23 Werken aan recht en veiligheid

13 Ieder kind moet zich gezond en evenwichtig kunnen ontwikkelen tot een zelfstandige volwassene. De ouders zijn daar verantwoordelijk voor. Maar dit lukt niet altijd. Kinderen worden crimineel of raken beschadigd. Als het ouders niet lukt hun kind te beschermen, moet Justitie ingrijpen. Dit is in de wet geregeld. Justitie let daarbij in de eerste plaats op het belang van het kind, maar ook op het belang van de samenleving. Jeugdcriminaliteit De Nederlandse regering maakt zich zorgen over criminaliteit onder jongeren. Dit criminele gedrag veroorzaakt maatschappelijke schade en gevoelens van onveiligheid. En de criminele jongeren zelf hebben weinig kans op een goede toekomst. Het ministerie van Justitie werkt daarom nauw samen met andere organisaties om de criminaliteit onder jongeren te verminderen. Justitie wil voorkomen dat jongeren misdrijven plegen. En Justitie wil voorkomen dat jongeren, als ze toch een misdrijf hebben gepleegd, daarna opnieuw de fout ingaan. Vanaf 2010 moet minstens de helft van de jongeren na zo n eerste keer nooit meer crimineel gedrag vertonen. Justitie wil dit bereiken door vroeg in te grijpen en snel een straf op maat te geven. Maar ook door de jongeren te begeleiden als ze terugkomen in de samenleving. Vroeg ingrijpen Jongeren die misdrijven plegen als ze nog heel jong zijn, lopen de kans dat zij zich ook later crimineel gedragen. Dit blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Justitie wil voorkomen dat kinderen in de criminaliteit carrière maken. Daarom wil Justitie zo vroeg mogelijk die situaties herkennen waarbij kinderen de fout ingaan. Kinderen die jonger zijn dan 12 jaar en die een strafbaar feit plegen, worden geregistreerd en direct doorverwezen naar hulpverleners. Jongeren van 12 jaar of ouder die zich crimineel gedragen, worden bestraft. Rechters hebben meer mogelijkheden gekregen om het gedrag van criminele jongeren ook op andere manieren te beïnvloeden. Zo krijgen jongeren straf én moeten ze zelf moeite doen om weer een leven op te bouwen buiten de criminaliteit. Rechters kunnen veroordeelde jongeren bijvoorbeeld verplichten om een training agressiebeheersing te volgen. Ze kunnen jongeren ook verplichten tijdens hun straf een passende stage te volgen. Een maatregel werkt het beste als deze goed aansluit bij de problemen van de jongere. Maatwerk is dus belangrijk. Een speciale commissie toetst welke maatregelen werken. Die maatregelen komen op een lijst te staan. Zo kan iedereen zien welke maatregelen effectief zijn. Snel straffen Een straf helpt het best als die snel volgt op het misdrijf. Vooral jongeren zijn daar gevoelig voor. Politie, hulpverleners en Justitie werken daarom zo goed en snel mogelijk samen. Ze zorgen ervoor dat juist jongeren snel voor de rechter komen. En dat een jongere als hij wordt veroordeeld, snel de meest passende straf krijgt. Terugkeer in de samenleving begeleiden Justitie begeleidt jongeren die hebben vastgezeten als ze terugkomen in de samenleving. Want ze doen het beter als ze weer naar school gaan, stage lopen en bijvoorbeeld goede vrienden hebben. De kans is kleiner dat zij dan weer een strafbaar feit plegen. Door gestrafte jongeren goed te begeleiden, kan Justitie voorkomen dat ze opnieuw de fout in gaan. Jeugdbescherming Kinderen hebben Justitie soms hard nodig. Om hen te beschermen als ze worden verwaarloosd, mishandeld of bedreigd in hun ontwikkeling. Raad voor de Kinderbescherming Als de gezonde ontwikkeling van een kind in gevaar lijkt te komen en de ouders niet openstaan voor hulpverlening, doet de Raad voor de Kinderbescherming op verzoek van Bureau Jeugdzorg onderzoek. De Raad kan de rechter vragen maatregelen op te leggen die het kind beschermen. Dit kan bijvoorbeeld een ondertoezichtstelling zijn (OTS). Ouders houden dan het gezag over hun kind. Maar zij moeten wel de aanwijzingen van Bureau Jeugdzorg opvolgen. De Raad voor de Kinderbescherming kan verder onderzoek doen als er problemen zijn bij een echtscheiding, als mensen een kind willen adopteren of als een jongere zijn naam wil laten veranderen. Bureau Jeugdzorg Bureau Jeugdzorg helpt kinderen en jongeren te beschermen. Bijvoorbeeld door een voor kinderen bedreigende situatie te signaleren en hulp te bieden. Als de ouders niet openstaan voor hulp kan Bureau Jeugdzorg de Raad voor de Kinderbescherming inschakelen. Bureau Jeugdzorg voert de kinderbeschermingsmaatregel uit door het inzetten van (gezins) voogdijwerkers. Ook begeleiden ze jongeren tussen de 12 en 18 jaar, die met de politie in aanraking zijn gekomen en een proces verbaal hebben gekregen. Bijvoorbeeld voor diefstal, voor geweld of omdat ze iets hebben vernield. Bureau Jeugdzorg helpt hen een bestaan op te bouwen buiten de criminaliteit en zo te voorkomen dat zij opnieuw een strafbaar feit plegen. Adoptie Ouders die een kind uit het buitenland willen adopteren, moeten bij het ministerie van Justitie toestemming vragen. Daarbij gelden veel regels. Heeft een paar toestemming, dan moet er van alles worden geregeld. Dit gebeurt door één van de zeven bemiddelingsorganisaties in Nederland. Deze organisaties hebben een vergunning van Justitie en moeten werken volgens kwaliteitseisen. De organisaties staan onder toezicht van de Inspectie Jeugdzorg en het ministerie van Justitie. Internationale kinderontvoering Als een kind ongeoorloofd naar een ander land wordt gebracht of daar wordt vastgehouden, is er sprake van internationale kinderontvoering. Meestal gaat het om een ouder die een kind meeneemt naar een ander land zonder toestemming van de andere ouder. De Centrale autoriteit internationale kinderontvoering helpt bij het terugkeren van het ontvoerde kind, zowel naar als uit Nederland. 24 Werken aan recht en veiligheid 25 Werken aan recht en veiligheid

14 Migratie Wonen en werken Beschermen van vluchtelingen Internationale samenwerking 26 Werken aan recht en veiligheid 27 Werken aan recht en veiligheid

15 Nederland is een land waar mensen van over de hele wereld graag wonen en werken. Zij komen om verschillende redenen naar Nederland. Ze komen hier voor hun werk of hun studie. Of omdat ze met een Nederlander willen trouwen. Sommigen komen hier omdat ze kennis willen opdoen, of omdat ze hun kennis aan Nederlandse vakgenoten willen overdragen. Anderen komen naar Nederland omdat ze in hun eigen land niet veilig zijn. Zij zoeken in Nederland bescherming en vragen hier asiel aan. Wonen en werken De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) beslist namens de staatssecretaris van Justitie wie in Nederland wordt toegelaten. De IND beslist over asielaanvragen en over aanvragen van mensen die hier willen wonen en werken. Maar ook over aanvragen van mensen die graag Nederlander willen worden. wereld. Een Indiase ICT-specialist die door een Nederlands bedrijf is uitgenodigd, is hier ook van harte welkom. Als het bedrijf hem tenminste genoeg loon betaalt. Het criterium is steeds: de Nederlandse samenleving moet er belang bij hebben dat iemand hier komt werken en wonen. Is dat belang er niet, dan is het niet gemakkelijk om tot Nederland te worden toegelaten. Procedures eenvoudiger maken Justitie wil de procedures vereenvoudigen voor mensen die in Nederland toegelaten willen worden. Bijvoorbeeld die voor gezinshereniging: als een man met een Nederlandse verblijfsvergunning zijn vrouw en kinderen hier ook wil laten wonen. Door de procedures te vereenvoudigen, kan de IND sneller beslissen op iedere aanvraag. Daarnaast wordt het toezicht op deze procedures versterkt. Mensen die zich niet aan de regels houden, worden bestraft. De regels worden snel en soepel waar het kan. Maar waar het moet, blijft Nederland streng. Uitgeprocedeerde asielzoekers moeten Nederland verlaten. De overheid kan daarbij helpen en werkt samen met de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). De IOM helpt mensen die uit zichzelf vertrekken, zodat zij in hun eigen land of elders weer een bestaan kunnen opbouwen. Uitgeprocedeerde asielzoekers die niet uit zichzelf weg gaan, kunnen in een vertrek- of uitzetcentrum worden geplaatst. Internationale samenwerking Het Nederlandse vreemdelingenbeleid is gebaseerd op de Vreemdelingenwet en op internationale afspraken en regels waarvan de belangrijkste zijn: Vluchtelingenverdrag van Genève; Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens; Regelgeving van de Europese Unie. Nederland wil een land zijn waar internationale bedrijven zich graag vestigen. En waar hoogopgeleide werknemers uit het buitenland graag komen wonen en werken. Migranten die kunnen bijdragen aan de Nederlandse cultuur, wetenschap en economie, zijn van harte welkom. Want voor een bloeiende economie hebben we ook anderen nodig. Deze migranten worden wel kennismigranten genoemd. Vooral migranten die aan een Nederlandse of buitenlandse topuniversiteit zijn afgestudeerd of gepromoveerd, kunnen we in Nederland vaak goed gebruiken. Wie bij een Nederlandse school of universiteit zijn kennis komt delen, is welkom. Bedrijven kunnen de IND vragen om kennismigranten via een speciale, snelle procedure toe te laten. De overheid stelt wel een looneis aan kennismigranten en bedrijven: wie genoeg verdient, kan worden toegelaten. Een Japanse professor van de Kyoto University bijvoorbeeld, kan hier snel en gemakkelijk komen wonen en werken. Dit komt doordat hij wetenschapper is bij één van de 150 beste universiteiten ter Beschermen van vluchtelingen Nederland beschermt asielzoekers die gevaar lopen, bijvoorbeeld door een oorlog in hun eigen land. Mensen die hun land ontvluchten, omdat zij daar niet veilig zijn, kunnen in Nederland asiel aanvragen. De IND beslist zo snel en zorgvuldig mogelijk op elke asielaanvraag. Wie recht heeft op bescherming, krijgt een tijdelijke verblijfsvergunning en mag in Nederland blijven zo lang hij bescherming nodig heeft. Zodra dat niet meer nodig is, moet hij terugkeren naar het land van herkomst. Als iemand na vijf jaar nog steeds bescherming nodig heeft, kan hij of zij in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd. Terugkeer Besluit de IND dat de asielzoeker geen bescherming nodig heeft, dan moet hij of zij Nederland verlaten. De Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) zorgt dat dit zorgvuldig gebeurt. Wie meewerkt, krijgt hulp bij de terugkeer. Wie niet meewerkt kan het land worden uitgezet. 28 Werken aan recht en veiligheid 29 Werken aan recht en veiligheid

16 Internationale samenwerking Georganiseerde misdaad Terrorisme Europees asiel- en migratiebeleid 30 Werken aan recht en veiligheid 31 Werken aan recht en veiligheid

17 Het ministerie van Justitie werkt op veel gebieden samen met andere landen. Bijvoorbeeld als het gaat om misdaadbestrijding, om opvang van vreemdelingen of om drugsbeleid. Problemen stoppen niet bij grenzen. Daarom werkt Justitie met collega s uit andere landen aan internationale regels. Ook wisselen landen steeds meer gegevens met elkaar uit, zodat ze beter kunnen optreden tegen criminelen en terroristen. Georganiseerde misdaad Nederland is lid van de Europese Unie (EU), de Raad van Europa en de Verenigde Naties. Binnen deze organisaties werken landen samen op het gebied van Justitie en politie. Ze maken afspraken en leggen die vast in verdragen. Bijvoorbeeld over de bestrijding van de georganiseerde misdaad. Het ministerie van Justitie zorgt dat de Nederlandse standpunten over Justitie en politie bekend zijn bij al die organisaties, maar ook rechtstreeks bij de overheden van andere landen. Dankzij deze internationale samenwerking kunnen politie en Justitie in Nederland misstanden als mensenhandel, internationale fraude en drugshandel beter aanpakken. Een groot aantal EU-landen heeft afgesproken nog meer te gaan samenwerken. Ze helpen elkaar bij het bestrijden van terrorisme en het beschermen van de openbare orde en de binnenlandse veiligheid. Steeds vaker geven ze elkaar toegang tot databanken, bijvoorbeeld voor het vergelijken van Nederlandse DNA-sporen met DNA-sporen in buitenlandse databanken. Bij grote, internationale evenementen kunnen agenten zelfs over de grens worden ingezet. Dit kan bijvoorbeeld bij grote Europese voetbaltoernooien. In Nederland gaat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de organisatie van de politie en draagt de minister van Justitie verantwoordelijkheid voor de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde en het vreemdelingentoezicht door de politie. Terrorisme Om terroristische aanslagen te voorkomen hebben EU-landen afgesproken persoonsgegevens uit te wisselen. Nederland heeft sinds 2004 een Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb). De NCTb werkt voor de minister van Justitie, die de terrorismebestrijding coördineert, en voor de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Europees asiel- en migratiebeleid Nederland wil het asielbeleid en het migratiebeleid in de Europese Unie graag gezamenlijk aanpakken. Nederland vindt dat de asielprocedures en de opvang van asielzoekers in de EU-landen meer op elkaar moeten gaan lijken. Daarnaast wil Nederland een aantal voorwaarden vaststellen waaraan het asielbeleid van alle EU-landen moet voldoen. Binnen de EU wordt veel gesproken over illegale en legale migratie en over terugkeer naar het land van herkomst. Ook op dit gebied willen de landen nog beter samenwerken. Grensbewaking Het ministerie van Justitie is verantwoordelijk voor de grensbewaking. Dat wordt uitgevoerd door de Koninklijke Marechaussee en richt zich op de buitengrenzen van het Schengengebied. Het gaat dan bijvoorbeeld om de lucht- en zeehavens. Daar vinden controles plaats van personen die Nederland binnen willen reizen. Een belangrijke controle is de inspectie van de reisdocumenten en of men bevoegd is Nederland binnen te reizen. Maar de reiziger moet ook kunnen aantonen over voldoende middelen van bestaan te beschikken om in het eigen levensonderhoud te voorzien. Wanneer een reiziger niet voldoet aan de eisen om het Schengengebied in te reizen, zal de marechaussee de toegang weigeren. Daarnaast vormt de opsporing van strafbare feiten een onderdeel van de grensbewaking, met als gevolg daarvan het aanhouden van verdachten, maar ook de tenuitvoerlegging van strafvonnissen. Om die taak naar behoren uit te voeren, beschikt de marechaussee aan de grens over computers die toegang geven tot een centrale databank. 32 Werken aan recht en veiligheid 33 Werken aan recht en veiligheid

18 Organogram Justitie Januari 2010 Opgelet In dit overzicht zijn de zelfstandige bestuursorganen en de gefinancieërde instellingen. Voor informatie kunt u kijken op 34 Werken aan recht en veiligheid

19 Minister van Justitie Staatssecretaris van Justitie Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding Secretaris-Generaal Plaatsvervangend Secretaris-Generaal Directeur-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenhedenen Vreemdelingenzaken Directeur-Generaal Preventie, Jeugd en Sancties Directeur-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving Ondersteuning Departementsleiding Bedrijfsvoering Directie Algemene Justitiële Strategie Directie Financieel-Economische Zaken Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum Directie Personeel & Organisatie Bureau Secretaris-Generaal Directie Informatisering Directie Voorlichting Departementale Auditdienst Inspectie voor de Sanctietoepassing Directie Bedrijfsvoering en Ondersteuning Bestuursdepartement Bureau van het Adviescollege Verloftoetsing Tbs Gemeenschappelijk Dienstencentrum ICT Directie Inkoop, Huisvesting en Milieu Justitie Beleidsacademie Directoraat-Generaal Wetgeving, Internationale Aangelegenheden en Vreemdelingenzaken Directoraat-Generaal Preventie, Jeugd en Sancties Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving College van Procureurs-Generaal Directie Wetgeving Directie Migratiebeleid Directie Europese en Internationale Aangelegenheden Directie Sanctie- en Preventiebeleid Directie Justitieel Jeugdbeleid Directie Control, Bedrijfsvoering en Juridische Zaken Directie Rechtshandhaving en Criminaliteitsbestrijding Directie Rechtsbestel Directie Instrumentatie Rechtspleging en Rechtshandhaving Parket-Generaal Rijksrecherche Dienst Terugkeer en Vertrek Secretariaat van de Commissie Integraal Toezicht Terugkeer Dienst Justis (Justitiële uitvoeringsdienst Toetsing, Integriteit en Screening) Dienst Justitiële Inrichtingen Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden Nederlands Forensisch Instituut Secretariaat van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken Immigratie- en Naturalisatiedienst Raad voor de Kinderbescherming Secretariaat van de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming Bureau van het College van Toezicht op de kansspelen Centraal Justitieel Incasso Bureau Projectdirectie Veiligheid begint bij Voorkomen Secretariaat van het Schadefonds Geweldsmisdrijven Bureau van de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie

20 Justitie. Recht raakt mensen Uitgave: Januari 2010 Ministerie van Justitie Directie Voorlichting Postbus EH Den Haag 4 Werken aan recht en veiligheid