Pittige Plus Torens. Toelichting bij de Pittige Plus Torens

Transcriptie

1 Pittige Plus Torens Toelichting bij de Pittige Plus Torens

2 Inhoud toelichting deel 1 Aan de slag met de Pittige Plus Torens. Eenentwintig vragen ter introductie van de Pittige Plus Torens 1. Wat is de Pittige Plus Torens? 4 2. Voor wie? 4 3. Wat is het doel van de Pittige Plus Torens? 4 4. Welke vaardigheden komen aan de orde? 5 5. Welke onderwerpen komen aan de orde? 5 6. Hoe kun je de Pittige Plus Torens implementeren in het schoolprogramma? 5 7. Wat kunt u doen als er materiaal op is? 8 8. Welke Groene Peper Projecten zijn er? 9 9. Welke Rode Peper Projecten zijn er? Welke Gele Peper Projecten zijn er? Hoe is de opbouw van een Groene Peper Project? Hoe is de opbouw van een Rode Peper Project? Hoe werken de gele Toolboxen en de gele Hulpmapjes? Hoe begeleidt de leerkracht de Peper Projecten? Hoe werken de begeleidingsformulieren bij de Rode Pepers? Hoe werkt het begeleidingsformulier bij de Groene Pepers? Hoe werkt de beoordeling van een Peper Project? Hoe registreert de leerling de voortgang van zijn Peper? (De Verrijkingsmap.) Hoe wordt de verrijking per leerling overgedragen door de leerjaren heen? (De Verrijkingsmap.) Voor welke scholen zijn de Pittige Plus Torens geschikt? Hoe stel je groepjes leerlingen samen? Te hoog ingezet? 29 Bijlagen 1. Inhoudstekening Pittige Plus Torens Overzicht indeling lesmapjes in de transparante bakken 31 2

3 Inhoud toelichting deel 2 Achtergrondinformatie bij meer- en hoogbegaafdheid. Tien vragen ter introductie van meer- en hoogbegaafdheid 1. Wat is meerbegaafd en wat is hoogbegaafd? Hoeveel kinderen op school zijn meer- of hoogbegaafd? Hoe signaleer je deze kinderen? Wat komen begaafde kinderen tekort in de reguliere lesstof? Welke risico s loop je als je niets bijzonders doet voor deze leerlingen? Wat zou er voor deze pluskinderen moeten verbeteren in het lesprogramma? Hoe verwerk je compacten en verrijken in het rooster? Waarin moeten deze leerlingen zich juist ontwikkelen? Pluswerk/plusgroepen? Jaloezie? 43 Tien pittige tips die essentieel zijn voor succes 1. Gelijkwaardige communicatie Streng Doch rechtvaardig Lui Grondige research Kritische vragen stellen Stimuleer performale activiteit Ruzie Laat je niet kisten! Humor! 45 Budgetversie De Pittige Plus Kast is de budgetversie van de Pittige Plus Torens 46 Teamcursus deskundigheidsbevordering Digitale teamcursus deskundigheidsbevordering excellentie-onderwijs 46 Contact & nabestellingen Contactgegevens en nabestellingen 48 Versie januari

4 Toelichting deel 1 Aan de slag met de Pittige Plus Torens. Eenentwintig vragen ter introductie van de Pittige Plus Torens 1. Wat is de Pittige Plus Torens? De Pittige Plus Torens is een lesconcept met verrijkingsstof voor meer- en hoogbegaafde kinderen (pluskinderen) op de basisschool. Alle benodigde materialen, Pittige Peper Projecten en leerkrachtmappen zitten bij elkaar in een opvallend opbergmeubel. Leerlingen kunnen zelfstandig (alleen of in groepjes) aan het Peper Project werken. De Pittige Plus Torens is laagdrempelig voor leerkrachten en begeleiders. Iedere leerkracht kan hiermee in zijn/haar klas de slimste kinderen voorzien van passende en zeer uitdagende verrijkingsstof. Met het inzetten van de Pittige Plus Torens, kan de school de groep pluskinderen uitdagende verrijking in de vorm van verbreding en verdieping bieden, waardoor ook deze leerlingen hun schooltijd effectief en leerzaam ingevuld zien. Ze worden met de Pepers veel kennis en vaardigheden rijker, waardoor ze zich niet meer vervelen op school en versnelling van deze leerlingen niet meer altijd nodig is. De Pittige Plus Torens bevatten veel open opdrachten die de creativiteit van de leerling stimuleren. Ze raken hierdoor enorm gemotiveerd! 2. Voor wie? De Pittige Plus Torens is bedoeld voor de slimste 10 a 15% van de schoolkinderen (de pluskinderen, met een IQ > circa 115). De leerlingen moeten wel kunnen lezen om de Peper Project zelfstandig (alleen of in kleine teams) te kunnen uitvoeren. Door de diversiteit aan onderwerpen en moeilijkheidsgraden binnen de Pepers is er voor ieder kind wat wils. Iedere, reguliere, basisschool kan met de Pittige Plus Torens aan de slag. Verder is de Pittige Plus torens ook zeer geschikt voor plusgroepen buiten schoolverband. Iedere school die passend onderwijs wil verzorgen voor de 15% slimste leerlingen van de school, kan met het inzetten van de Pittige Plus Torens op een eenvoudige en aantrekkelijke wijze invulling geven aan de volgende aspecten: Uitdagend (drie-dimensionaal) verrijkingsmateriaal (verbreding en verdieping). Zelfstandig werken (alleen of in kleine groepjes met mede plusleerlingen). Een laagdrempelige en eenvoudige interne organisatie van de verrijking; men kan meteen aan de slag. De begeleiding en beoordeling van de resultaten van de verrijking. De structurele integratie van verrijkingsactiviteiten in het schoolprogramma en in het rooster van de plusleerling. 3. Wat is het doel van de Pittige Plus Torens? De Peper Projecten van de Pittige Plus Torens hebben als doel: het stimuleren van de individuele creativiteit, motivatie, doorzettingsvermogen en de performale activiteit van pluskinderen, ieder op hun eigen niveau. 4

5 Met de Peper Projecten leren de kinderen onder andere hoe ze gestructureerd hun eigen ideeën kunnen omzetten in een tastbaar en presenteerbaar eindresultaat. Met de Peper Projecten leren de leerlingen ook grondig onderzoeken, het structureren en plannen van eigen activiteiten en het goed vormgeven/presenteren van eigen ideeën en creaties aan derden. Het is denken en doen! De kinderen werken met hoofd, hart en handen! 4. Welke vaardigheden komen aan de orde? Leerlingen worden breed uitgedaagd qua vaardigheden. Vooral als ze in kleine groepjes zelfstandig aan een Peper Project werken. Dan moeten ze immers samenwerken, luisteren naar elkaar, taken verdelen, afspraken maken en nakomen, planningen maken en handhaven, discussiëren en beargumenteren, disputen oplossen, organiseren, verslagleggen, presenteren, etc. 5. Welke onderwerpen komen aan de orde? De onderwerpen van de Peper Projecten zijn zeer divers en deels extra-curriculair voor het basisonderwijs. Taal, rekenen, techniek, aardrijkskunde, geschiedenis, erfgoed, planologie, geometrie, architectuur, kunstzinnige vormgeving, media-educatie en nog veel meer onderwerpen komen aan de orde in de diverse projecten. 6. Hoe kun je de Pittige Plus Torens implementeren in het schoolprogramma? Kies voor incidenteel of structureel. De Peper Projecten van de Pittige Plus Torens kunnen op twee manieren worden ingezet: incidenteel en structureel. Net als al het andere verrijkingsmateriaal. Incidenteel werken met de Pepers is leuk voor de leerlingen. Structurele inzet is nog leuker en het levert ook het meeste rendement op. Structurele inzet van de Pittige Plus Torens leidt tot de grootste tevredenheid bij zowel meerbegaafde leerling als onderwijsgevende. Bij de structurele inzet van verrijkingsmateriaal is de volgende voorbereiding altijd van cruciaal belang: A. Duidelijke (structurele) tijd vrij maken in het rooster (=compacten) 1. Duidelijk tijd vrijmaken in het rooster van de leerling. Zorg dat er voldoende aaneengesloten tijd is waardoor de leerling zich werkelijk kan verdiepen in het onderwerp (minimaal drie kwartier per keer). 2. Een aangepast rooster maken voor deze leerling, waarvan een exemplaar in de Verrijkingsmap* van de leerling. (*Zie hierover meer bij punt 17.) 3. Vaste activiteiten op vaste tijdstippen. NB: Probeer kleine groepjes van leerlingen te maken zodat ze samen hun problemen kunnen oplossen en minder een uitzondering in de groep zijn. Deze samenwerkingsverbanden kunnen ook groepsoverstijgend zijn. 5

6 B. Selectie van verrijkingsmateriaal uit de Pittige Plus Torens Dit gaat vaak in overleg met de leerling. Het verrijkingsmateriaal moet een pittige uitdaging zijn. Het moet een activiteit zijn waar de leerling zijn of haar creativiteit in kwijt kan en waarvan hij of zij iets kan leren. Dat hoeft niet perse inhoudelijke kennis te zijn. Bij de Pittige Plus Torens gaat het immers ook om de processen die de leerling doorloopt. Processen waarbij vaardigheden zoals werkhouding, doorzettingsvermogen, planning van eigen activiteiten worden ontwikkeld, of juist processen waarbij leerlingen hun performale activiteit en/of fijn motoriek kunnen oefenen en verbeteren. Groene, Gele en Rode Pepers: De Pittige Plus Torens bevat drie soorten Peper Projecten: Groene, Gele en Rode. Ze zijn verschillend van opzet en bieden verschillende niveau s van uitdaging. De Groene Pepers zijn gesloten opdrachten. Ze zijn bottom-up opgebouwd. De leerling doorloopt vooraf gestructureerde stappen waarbij de uitkomst van iedere stap van tevoren min of meer vaststaat. Deze opdrachten zijn zeer geschikt voor meerbegaafde kinderen (IQ ca ) die uitdagend pluswerk willen/moeten doen. Deze Groene Pepers kunnen ook worden ingezet voor hoogbegaafde leerlingen (IQ >130), echter voor deze leerlingen zijn de Rode Pepers veelal interessanter. De Rode Pepers zijn open opdrachten. Deze zijn zeer geschikt voor meer- en hoogbegaafde leerlingen die top-down leren en divergent kunnen denken. De leerling doorloopt hier ook een gestructureerd stappenplan, waarvan de uitkomst niet vooraf vaststaat. De leerling moet de verschillende stappen zelf inhoud geven. De Gele Pepers hebben een half-open karakter. Ze vallen qua moeilijkheidsgraad en karakter tussen de groene en de rode in. Leerlingen die met de Rode Pepers werken gebruiken de Gele Pepers en de gele Toolboxen als Hulpmapjes en Toolboxen bij het uitwerken van hun Rode Peperwerkstukken. De Gele Pepers zijn echter ook geschikt als losse uitdagende verrijkingsactiviteiten voor de leerlingen die graag iets opener werken dan de Groene Pepers, maar die (nog) niet toe zijn aan het hele open karakter van de Rode Pepers. Het aantal Pepers Het aantal Pepers geeft de moeilijkheidsgraad (complexiteit) van de opdracht aan binnen een bepaalde soort Peper Projecten. Wanneer het kind kiest voor een hoge moeilijkheidsgraad, honoreer dat gerust. Het kind leert zijn eigen grenzen beter kennen door er tegenaan te lopen dan wanneer het wordt afgeschermd en nooit te weten komt waar het toe in staat is. De keuze van een Peper Project voor een leerling wordt vaak in overleg met de leerling zelf gedaan. De leerkracht of begeleider geeft echter de doorslag voor de uiteindelijke keuze. C. Aftrap samen met de leerling Introduceer het Pepermapje en/of de leskist altijd uitgebreid bij de leerling(en) voordat de leerling(en) ermee start(en): Kopieer het aftrapformulier en het begeleidings- en beoordelingsformulier bij de betreffende Peper uit de leerkrachtenmap. Maak zowel een kopie voor jezelf, als een kopie voor iedere leerling die op dat moment met de Peper aan de slag gaat. Pak ieder je agenda en het aangepaste rooster van de leerling erbij en loop dan samen met de 6

7 leerling(en) door de inhoud van de Peper en/of de leskist. Als je dat gedaan hebt, weet je wat er van de leerling verwacht wordt en kun je een inschatting maken over de tijd di de leerling aan deze Peper gaat besteden. Vul dan samen de aftrap- en begeleidingsformulieren uit de leerkrachtenmap in. Maak duidelijke afspraken! In het bijzonder moet aandacht worden besteed aan het tussentijds overleg tussen leerling(en) en de leerkracht/begeleider. Maak hier duidelijke afspraken over met de leerling(en) en houd je allebei aan die afspraak! Daarmee wordt immers de kwaliteit en de voortgang bewaakt. Bespreek vooraf de eind-beoordeling! Ook wordt er, voorafgaand aan de start van het Peper Project, expliciet met de leerling besproken op welke criteria de leerling beoordeeld zal worden. Laat daar geen misverstanden over bestaan en denk daar niet lichtzinnig over. Voor deze leerlingen is het feit dat ze serieus beoordeeld worden (cijfer op het rapport!) veelal een goede stimulans om hun best te doen. D. Begeleiding van de leerling & bewaking van de voortgang bij de Groene en de Gele Pepers: Bij de groene en de losse Gele Pepers moet een vast moment in de week worden afgesproken voor de begeleiding. Stel samen vast welke dag en welk moment dat is. Stel ook vast wanneer de Peper afgerond moet zijn. Bij de Rode Pepers: Bij de Rode Pepers worden de overlegmomenten aangegeven met Hotspots. Maak samen een eerste planning voor tussentijdse terugkoppeling op basis van de ingeschatte tijdsbesteding die staat aangegeven in de leerkrachtenmap. Stel ook een einddatum (deadline) af voor het gehele Peper Project. E. Beoordeling tussenresultaten & voortgangsbewaking Afhankelijk van het soort Peper Project is er sprake van tastbare tussenresultaten zoals een woordspin, een vragenlijst, een ontwerp, een tijdschema, etc. Deze tussenresultaten van de leerling worden getoond en besproken op de overlegmomenten. De leerkracht dient daarbij zeer kritisch te zijn over de kwaliteit en de compleetheid van deze tussenresultaten! Als de tussenresultaten onvoldoende zijn, moeten de leerlingen deze opnieuw doen of verder uitwerken. Daarna mogen ze dan pas door naar de volgende stap van hun Peper Project. Tijdens de overlegmomenten wordt ook met de leerling ook iedere keer gekeken naar de voortgang. (Schiet het een beetje op? Haalt het kind de deadline?). Eventueel moet het afgestemde tijdschema worden bijgesteld. Wees daar dan zeer duidelijk over. (Schriftelijk vastleggen met argument van vertraging). F. Eindbeoordeling van het werk van de leerling Deze leerlingen zijn veelal gewend dat ze op halve kracht al een heel aardig eindcijfer halen. De Peper Projecten van de Pittige Plus Torens zijn juist pittig omdat er van deze leerlingen gevraagd wordt dat ze zowel de breedte als de diepte in gaan bij een onderwerp. Daarnaast moeten ze leren om hun werk goed te plannen, afspraken na te komen en zelfstandig tot creatieve oplossingen te komen en deze goed en gestructureerd uit te werken. Tenslotte moeten ze hun eigen werk ook met en goede uitleg en onderbouwing presenteren. Op al deze aspecten wordt de leerling beoordeeld. Dat is ook vooraf met hem/haar besproken bij de aftrap van het Peper Project. Wees dus streng, doch 7

8 rechtvaardig in de beoordeling. De aangereikte criteria op de voortgangs- en beoordelingsformuilieren helpen om te komen tot een goed onderbouwde en evenwichtige eindbeoordeling van het werk van de leerling. G. Evaluatie Zorg dat er na eindbeoordeling van het project nog een gesprek plaats vindt tussen de begeleider en de leerling. In dat gesprek moeten de sterke en zwakke punten van het werk van de leerling nog eens doorgenomen worden en moet de leerling de gelegenheid krijgen om te leren uit eigen werk en van eigen fouten. Bespreek dus de evaluatie die de leerling zelf heeft geschreven over het eigen werk en bespreek de evaluatie en de beoordeling van de leerkracht. Deze evaluatie kan ook de basis vormen voor de keuze van een nieuw Peper Project. 7. Wat kunt u doen als er materiaal op is? Als u veel gebruik maakt van de Pittige Plus Torens, kan het voorkomen dat er materiaal op raakt of vervangen moet worden. U heeft de mogelijkheid om deze materialen rechtstreeks bij de organisatie van de Pittige Plus Torens na te bestellen. U kunt de nabestellijsten dan downloaden via of direct in de webwinkel op In deze lijsten staat al het lesmateriaal overzichtelijk, per les, in één overzicht. De nabestellijsten zijn Excel-bestanden, die u op de computer kunt invullen, of uit kunt printen en vervolgens in kunt vullen. Daarna kunt u deze ingevulde lijsten opslaan (of scannen) en mailen naar: info@pittigeplustorens.nl. 8

9 8. Welke Groene Peper Projecten zijn er? De Groene Pepers zijn gesloten opdrachten. Ze zijn bottom-up opgebouwd. De leerling doorloopt vooraf gestructureerde stappen (instructies) waarbij de uitkomst van iedere stap van tevoren min of meer vaststaat. Deze opdrachten zijn zeer geschikt voor meerbegaafde kinderen (IQ ca ) die uitdagend pluswerk willen/moeten doen. Deze Groene Pepers kunnen ook worden ingezet voor hoogbegaafde leerlingen (IQ >130), echter voor deze leerlingen zijn de Rode Pepers veelal interessanter. Naam Groene Peper Project Aantal Omschrijving inhoud Groene Peper Project pepers Een knikkerbaan van papier 1 Opdracht: ontwerp en bouw een knikkerbaan van papier waarbij de knikker minimaal een halve minuut onderweg is. Sensoren & alarm 1 Opdracht: opstellingen van diverse elektrische circuits maken waarin verschillende soorten sensoren en alarm verwerkt zitten. Snelle auto s & boten 2 Opdracht: bouw met het materiaal, aan de hand van de opdracht, verschillende voertuigen met verschillende soorten aandrijvingen. Games maken 2 Opdracht: werk met een programma op de computer waarin je zelf een eenvoudig computerspel kunt maken. Piramides van bamboe 1 Opdracht: starten met het maken van basiselementen van bamboe. Daarna: vrijheid om bouwwerk met bamboe naar eigen inzicht te maken. Bouw de hoogste toren 1 Opdracht: met een bepaald aantal blokken zo hoog mogelijk te bouwen. Sky-rail. Jouw pretpark! (2 boxen met materiaal) 1 Opdracht: een goed functionerende sky-rail bouwen met een kabeldraagconstructie en een mechanische knikkerlift. Met rietjes de lucht in 1 Opdracht: bouw met rietjes een zo hoog mogelijke stevige open constructie met stevige verbindingen, die op zichzelf blijft staan. De toren kan erg hoog worden! Mandala s maken 1 Opdracht: leer wat een mandala is, hoe je een mandala maakt en ontwerp er dan zelf een. Dat kan met sjablonen of met passer worden uitgevoerd. Speksteen bewerken 1 Opdracht: maak een mooie hanger of beeldje uit speksteen met behulp van de gereedschappen en instructies uit de leskist. Leren kalligraferen 1 Opdracht: leer en bestudeer verschillende lettertypes en oefen met kalligrafeerpen en inkt het alfabet. Maak daarna zelf iets moois in kalligrafie. 9

10 Geheimtaal 1 Opdracht: bestudeer het fenomeen geheimtaal en onderzoek verschillende soorten geheimtaal. Probeer en een paar uit en bedenk zelf een geheimtaal! Zelf papier maken 2 Opdracht: leer over het productieproces van papier. Maak dan zelf papierpulp en schep je eigen vellen papier. Diverse versiertips staan omschreven. Kristallen maken 2 Achtergrondinfo over kristallen. Opdracht: zelf kristallen maken met aluin. Let op: aluin moet voorzichtig worden gebruikt! Let op de veiligheidswaarschuwingen. Soorten bruggen 2 Opdracht: bouw verschillende soorten bruggen van Polydron-materiaal. Leer over diverse soorten bruggen en de functionaliteit daarvan. Sieraden maken 1 Opdracht: maak sieraden met kralen, draad en tangetjes. Eenvoudige en moeilijkere technieken. De langste brug van papier 2 Opdracht: maak van een bepaald aantal vellen A4- papier een zo lang mogelijke brug die tenminste een bepaalde belasting kan dragen. Bouw 4 autootjes 2 Opdracht: bouw 4 verschillende autootjes. Ze verschillen van type aandrijving. Er worden enkele proeven mee gedaan. Proefjes.nl 2 Opdracht: doe een aantal proefjes op basis van de website proefjes.nl met het materiaal uit de leskist. Bij sommige proefjes zijn filmpjes te zien op het internet. Knopen met touwtjes 2 Opdracht: knoop met scoobidoutouwtjes verschillende vrolijke knoopwerkjes. Leer verschillende knooptechnieken. Maak een 4-talenkwartet 2 Opdracht: maak een 4-talen kwartet. Bestudeer en gebruik daarbij de vier wat-en-hoe boekjes uit de leskoffer. Voeg plaatjes toe en maak een speldoosje. Maak spreekwoordenkwartet 2 Opdracht: maak een spreekwoordenkwartet waarin minimaal 40 spreekwoorden verwerkt zitten. Bestudeer het spreekwoordenboek. Een brug van spaghetti 3 Opdracht: maak van droge spaghetti een brug die tenminste 40 cm overbrugt en een bepaalde ballast kan dragen. Wisschriften: fractals & magische vierkanten (los in de Pittige Plus Torens) 2 Opdracht: kies 1 van de 2 soorten wisschriften. Gebruik zowel het opdracht- als het werkboekje. 10

11 9. Welke Rode Peper Projecten zijn er? De Rode Pepers zijn open opdrachten. Deze zijn zeer geschikt voor meer- en hoogbegaafde leerlingen die top-down leren en divergent kunnen denken. De leerling doorloopt hier ook een gestructureerd stappenplan, waarvan de uitkomst niet vooraf vaststaat. De leerling moet de verschillende stappen zelf inhoud geven. Naam Rode Peper Project Aantal Omschrijving inhoud Rode Peper Project pepers Een dag in Opdracht: hoe zou jouw dag er in 2118 uit zien? Breedte: aspecten waarover kan worden nagedacht zijn schier onuitputtelijk. Diepte: Keuze voor bepaalde, samenhangende elementen die in meer detail uitgewerkt moeten worden. Fantasie. Ontwerp een vaandel of logo voor je school Ontwerp de auto voor de toekomst 1 Opdracht: ontwerp een vaandel of logo voor je school Symboliek, vorm en inhoud, ontwerp, typografie en compositie. Kiezen voor soort vormgeving. 1 Opdracht: ontwerp de auto voor de toekomst. Reflectie op de geschiedenis van de auto, voor- en nadelen van auto s. Projectie: waaraan zou mijn auto van de toekomst moeten voldoen? Argumentatie en concept ontwikkeling/ontwerp. Maak een hoorspel 2 Opdracht: bedenk een verhaal en maak een hoorspel met een dictafoon. Verhaal maken, script schrijven, rollen verdelen, geluiden bedenken. Techniek, taal en drama. Mijn droomschool 2 Opdracht: wat zou jij willen veranderen aan je school? Werk met de plattegrond van je school. Binnenhuisarchitectuur en architectuur. Ontwerp. Vorm en functie. Sfeer, kleur, indeling, schoolrooster, activiteiten, aanbouwen, speelplein, groenvoorziening, etc. Waarom? Kosten? De uitdaging! (Techniek Toernooi) 2 Stappenplan om op een redelijk zelfstandig wijze met een groepje van 4 leerlingen deel te nemen aan het Techniek Toernooi in juni ieder jaar. Technische/ natuurkundige opdrachten zijn afhankelijk van het Techniek Toernooi programma in dat jaar. Ook zonder deelname aan het toernooi zelf kunnen leerlingen deze Peperactiviteit in de school uitvoeren. Een goed doel! 2 Opdracht: leerlingen zetten samen een inzamelingsactie voor een zelf gekozen goed doel op. Research naar goede doelen. Kiezen. Plan van aanpak maken. Promotiecampagne verzinnen. Uitvoeren van plan om resultaat te behalen voor het goede doel. 11

12 Een kleuterorkest! 2 Opdracht: maak een kleuterorkest. Maak de instrumenten zelf en gebruik daarbij zoveel mogelijk kosteloos materiaal. Opzet en planning maken. Inventarisatie van de benodigde materialen. Uitwerken. Testen. Instructie geven. Werken met de kleuters en hen gezamenlijk muziek laten maken. Een goed plan? 2 Opdracht: wat zou je willen veranderen aan je stad of dorp? Werk met een plattegrond van je dorp of stad. Schetsontwerp maken. Uitwerken van eigen idee. Presentatie met argumentatie. Mijn vakantieparadijs 2 Opdracht: maak van een onbewoond eiland een vakantieparadijs! Een eiland met nog onbepaalde hoogteverschillen, formaat, vegetatie, ligging, klimaat, etc. Leerling moet deze zaken zelf invulling geven. Research op internet. Wat moet er allemaal gebeuren op mijn eiland om het een vakantieparadijs te maken? Uitwerken en presenteren en uitleg geven bij gemaakt keuzes. Maak een poppentheater 2 Opdracht: maak een poppentheater voor de kleuters. Verhaal, karakters, popen, decor, props, poppenkast en muziek. Oefenen. Presenteren: voor publiek optreden. Taal, beeldende vorming, drama. Schrijf een verhaaltje voor kleuters 2 Opdracht: bedenk een verhaal dat leuk is en leerzaam voor kleuters. Research naar leerzame onderwerpen voor kleuters; navraag doen bij de kleuterjuffen. Hoofdpersonen bedenken en kort en leuk verhaaltje bedenken. Illustraties erbij maken voor bij het voorlezen. Voordracht aan de kleuters. Taal, beeldende vorming. Maak een klassenkrant 2 Opdracht: maak een krant voor de klas. Research doen. Format kiezen voor de eigen krant. Rubrieken kiezen. Taken verdelen. Planning maken voor de hele krant. Invulling geven aan de onderdelen/rubrieken van de krant. Krant samenstellen en vormgeven. Vermenigvuldigen. Hoe wordt hij gemaakt? Hoeveel? Wat kost dat? Verspreiden (= presentatie). Maak een stop-motionfilm 2 Opdracht: maak een stop-motionfilm. Woordspin maken om een leuk onderwerp, personages, verhaal en scenario te bedenken. Ontwerp maken d.m.v. storyboard. Planning maken. Uitwerken van de stopmotionfilm, daarbij wordt gewerkt met bijv. klei en een digitale fotocamera. Op de computer film samenstellen met programma en definitieve versie presenteren. Maak een spel 3 Opdracht: maak een spel! Research naar verschillende soorten spellen. Thema s: ontwerp en uitwerken van een eigen spel. Spelregels opstellen. Testen. Bijschaven en definitief maken. Andere kinderen het spel laten spelen. 12

13 Maak een kunstroute 3 Opdracht: maak een kunstroute om met je klas te lopen. Welke kunstwerken zijn er allemaal in de buurt van de school? Heeft jouw gemeente al een kunstroute voor volwassenen? Stippel zelf een kunstroute uit voor de leerlingen van de school, startend en eindigend op het schoolplein. Maak een mooie en handzame brochure van jouw kunstroute. Loop de route met de klas. Actie-reactiebaan 3 Opdracht: bedenk en maak een actie-reactiebaan waarbij de kettingreactie minimaal een halve minuut duurt. Research: bekijk websites en filmpjes met voorbeelden van actie-reactiebanen. Schetsontwerp maken. Inventarisatie benodigde materialen en te bouwen onderdelen. Onderdelen testen. Stellen, Geheel testen. Presentatie: definitieve totaalopstelling maken en laten zien aan de klas. Bruggen in jouw stad 3 Opdracht: presenteer een brug uit jouw stad (met jouw foto s en informatie over deze brug) aan je klas. Research. Techniek, planologie, design, vorm & functie, fotografie. Organiseer een museumbezoek 3 Opdracht: organiseer een bezoek aan een museum in de buurt voor jouw klas. Museum kiezen. Contact opnemen met het museum. Leuk programma bedenken voor het museumbezoek. Programma uitwerken. Organiseer: regel tijd, geld, vervoer. Verzorg de communicatie rond het bezoek aan ouders, kinderen en leerkrachten. Feitelijk museumbezoek doen met de klas. Organiseer een klassenfeest 3 Opdracht: organiseer een klassenfeest. Woordspin: wat komt er allemaal kijken bij een feest? Wat moet er geregeld worden? Plan maken voor het feest. Inventarisatie werkzaamheden & inventarisatie kosten maken. Voorstel maken voor juf/meester. Planning en begroting. Na akkoord: taken verdelen en uitwerken van de onderdelen. Voorbereidingen treffen. O.a. kasboekje bijhouden. Klassenfeest houden. (= Presentatie). Maak een reclamespotje 3 Opdracht: Maak een reclamespotje. Kies zelf een onderwerp of product dat je leuk vindt. Bedenk de hoofdboodschap, de vorm, de slogan/ de grap, de visuals, een script, een scenario, etc. Maak het audiovisuele product af op de computer. Toon het reclamespotje aan de klas. Audiovisuele techniek, drama, taal. Geen files meer!! 3 Opdracht: bedenk een manier om het fileprobleem in Nederland op te lossen. Werk deze uit en presenteer. Oplossingsrichtingen om files tegen te gaan inventariseren, argumentatie, Keuze van een oplossingsrichting ter uitwerking. 13

14 Game Maker 4 Opdracht: oefen en maak met het programma Game Maker een eigen computerspel waarbij je alle elementen en acties zelf bepaalt en vormgeeft. Bepaal de spelregels, de snelheid van het spel en de levels in het spel. Presenteer aan de klas als het klaar is. Een nieuw product 4 Opdracht: bedenk zelf een nieuw product. Waarom dit? Is er behoefte aan? Waarom? Bedenk alle aspecten: productnaam, vorm & functie, verpakking, productspecificaties, varianten, prijs, verkoopmogelijkheden, reclameslogan; maak dummy, tvspotje, reclameposter, brochure, radiospotje of andere uiting van je product. Organiseer een bedrijfsbezoek 4 Opdracht: organiseer een bezoek aan een bedrijf voor je klas. Welk bedrijf? Wat maken ze? Wat is er te zien? Keuze maken. Contact leggen met bedrijf. Kennismakingsbezoek doen. Bedenk een leuk programma voor het bedrijfsbezoek. Werk het programma uit (tijden, vervoer, communicatie). Feitelijk bedrijfsbezoek doen met de klas. 14

15 10. Welke Gele Peper Projecten zijn er? De Gele Pepers hebben een half-open karakter. Ze vallen qua moeilijkheidsgraad en karakter tussen de groene en de rode in. Leerlingen die met de Rode Pepers werken gebruiken de gele Hulpmapjes en de gele Toolboxen bij het uitwerken van hun Rode Peperwerkstukken. De Gele Pepers zijn echter ook geschikt als extra uitdagende verrijkingsactiviteiten voor de leerlingen die graag iets opener werken dan de Groene Pepers, maar die (nog) niet toe zijn aan het hele open karakter van de Rode Pepers. Naam Gele Peper Aantal Omschrijving inhoud Hulpmapjes pepers Een gedicht maken 1 Achtergrondinfo over gedichten, ritmes en rijmschema s en aantal voorbeelden van verschillende soorten gedichten. Een verhaal schrijven 1 Achtergrondinfo over de opbouw en structuur van verhalen en een paar tips voor het schrijven van een verhaal. Een werkstuk maken 1 Stappenplan voor het bedenken en maken van een goed werkstuk. Structuur, vereisten en tips. Een spreekbeurt houden 1 Stappenplan voor het bedenken en maken van een goede spreekbeurt. Structuur, vereisten en tips. Een affiche maken 1 Achtergrondinfo over soorten affiches, opbouw, compositie, communicatiedoelstelling, etc. Tips voor ontwerp van affiches. Een brochure maken 2 Achtergrondinfo over de opbouw en structuur van brochures en tips voor het maken van een brochure. Teksten schrijven illustraties, lay-out, vouwschema s, etc. Een Power Point presentatie maken 2 Leidraad en tips om een PowerPoint presentatie te maken. Een fotoreportage maken 2 Achtergrondinfo over de opbouw en structuur van een fotoreportage en een paar tips voor het maken van een fotoreportage. Werken met Excel 2 Leidraad en tips over het werken met Excel. Een website bouwen 3 Leidraad en tips waarmee de kinderen zelf (online) een website kunnen bouwen. Een interview doen 3 Informatie en tips over het voorbereiden, afnemen en uitwerken van een interview. Een tentoonstelling maken 3 Informatie en tips over het voorbereiden en het maken van een een tentoonstelling. Een film bewerken 3 Leidraad en tips over het maken van een film. O.a. de opnames maken en de import in de PC en editting. 15

16 Toolbox oude tijdschriften 1 Oude tijdschriften voor divers gebruik Toolbox oude kranten 1 Oude tijdschriften voor divers gebruik Toolbox schilderen 1 O.a. penselen, mengborden, schildersschorten, pakketten met diverse papiersoorten, aquarelband, serie plakkaatverfflessen, aquarelverftubes, waterbakjes en keukenpapier, zeeppompje en handdoek. Toolbox multimaterialen 1 O.a. touw, tape, zaag, splitpennen, spelden en naalden, garen, ijzerdraad, plakband, schilderstape, schaar, hout, etc. Toolbox knutsel & Frutsel 1 Veertjes, glimmerfolie, foamfiguurtjes, pailletten, kralen, glimstof, glimpapier, stokjes, naald & draad, zilver(ijzer)draad, kleine tangetjes, etc. Pittige ideeën plus 1 Magnetische plakkers en whiteboard met speciale stiften. Hiermee kunnen kinderen op een speelse manier kennis maken met het maken van woordspinnen. Ze leren gedachten en ideeën in kaart te brengen, om erover te praten en ze te ordenen. Toolbox knip & plak / papiermaché 1 O.a. scharen, plakband, schilderstape, schoollijm, fotolijm, behangplaksel, stiften, potloden, linialen, afbreekmesjes. Toolbox digitale fotocamera 1 Digitale fotocamera met toebehoren en een instructie voor gebruik. Tevens info over het overzetten van foto s van de camera op de computer. Toolbox knutselpapier 1 Diverse soorten bijzonder knutselpapier. Toolbox dictafoon 1 Digitale dictafoon met toebehoren en een instructie voor gebruik. Toolbox boetseren met klei 2 Klei, boetseergereedschap. Toolbox maquette maken 2 Materiaal om maquettes met foam-board en spelden te maken. Linialen, mesje, rekenmachine, etc. Toolbox bewegende constructies 2 Materiaal van Tech Card (Commotion) (bouw) Toolbox Bewegende constructies (beweeg) 2 Materiaal van Tech Card (Commotion) 16

17 11. Hoe is de opbouw van een Groene Peper Project? Een Groene Peper Project heeft, zoals gezegd, een overwegend gesloten karakter. Het eindresultaat van de opdracht staat min of meer vast. De meeste Groene Peper Projecten bestaan uit een leskist met materiaal en een Groene Peperwaaier. Sommige Groene Peper Projecten zitten in een mapje dat tezamen met een leskist moet worden gebruikt. Er zijn ook 2 Groene Peper Projecten die in een groene leskoffer zitten (tevens voorzien van een Groene Peperwaaier). In de Groene Peperwaaier (of het Groene Pepermapje) vindt de leerling achtergronden, uitleg en de instructies om het Groene Peper Project uit te voeren. Opbouw: 1. Iedere Groene Peper begint met de opdracht en wat algemene achtergrondinformatie over het betreffende onderwerp. 2. De leerlingen kunnen vervolgens kijken op de website in de leerlingenportal. Daar vinden ze veel links, foto s, filmpjes en/of spellen die betrekking hebben op het onderwerp van de Groene Peper. 3. Ze volgen de uitleg en de instructies van de opdracht en kunnen dan zelfstandig aan de slag met het materiaal dat in de Groene Peperleskist zit. 4. Op regelmatige basis (de afgesproken overlegmomenten met de begeleider) heeft de leerling contact met de begeleider om te bespreken hoever de leerling met de Groene Peper gevorderd is; waar de leerling tegenaan loopt en welke vragen de leerling heeft. Samen met de leerling wordt er bij elk overleg ook gekeken naar de planning. 5. Als de Groene Peper opdracht klaar is moet de leerling altijd in de gelegenheid gesteld worden om zijn/haar resultaat aan de leerkracht en de rest van de klas te laten zien cq te presenteren. 6. Tenslotte evalueren zowel leerling als leerkracht het proces en het resultaat van de leerling ten aanzien van de Groene Peper. 17

18 12. Hoe is de opbouw van een Rode Peper Project? Een Rode Peper Project heeft een open karakter. Het eindresultaat van de opdracht staat niet vooraf vast. De leerling bepaalt bij de Rode Peper zelf de inhoudelijke denkrichting die hij/zij, naar aanleiding van de opdracht, wil uitwerken. De leerling bepaalt ook de vorm waarin hij/zij de het idee wil vormgeven en presenteren. De Rode Peper Projecten zitten in rode mapjes in de mapjesladen van de Pittige Plus Torens. Bij de uitvoering van de Rode Peper Projecten maken de leerlingen gebruik van de materialen en de informatie die in de gele Toolboxen en in de gele Hulpmapjes in de Pittige Plus Torens aanwezig zijn. Leerlingen kiezen zelf welke gele Toolboxen en/of Hulpmapjes ze bij het uitwerken van hun Rode Peper Project gebruiken. In de Rode Pepermapjes vindt de leerling achtergronden, uitleg en de instructies om het Rode Peper Project uit te voeren. De leerling wordt door de opbouw van de Rode Peper (zie het mapje) gedwongen om het Rode Peper Project gestructureerd aan te pakken. Daarbij doorloopt de leerling altijd de volgende fasen: Onderzoeksfase Ontwerpfase Planningsfase Uitvoeringsfase Afrondingsfase Binnen deze fasen kent de Rode Peper een aantal stappen, zoals: brainstormen, woordspin maken, vragenlijst maken, deskresearch, ontwerpen, tijdschema maken en presenteren. Opbouw: 1. Iedere Rode Peper begint met de opdracht en wat algemene achtergrondinformatie over het betreffende onderwerp. 2. De leerlingen kunnen vervolgens kijken op de website in de leerlingenportal. Daar vinden ze veel links, foto s, filmpjes en/of spellen die betrekking hebben op het onderwerp van deze Rode Peper. 3. Dan volgen ze de stappen van onderzoeksfase, de ontwerpfase, de planningsfase, de uitvoeringsfase en de 18

19 afrondingsfase. Ze zijn dan zelfstandig aan de slag met het Rode Pepermapje en de materialen en informatie uit de gele Toolboxen en/of Hulpmapjes die ze zelf hebben gekozen voor het uitwerken van hun idee. 4. De leerling komt na iedere stap een Hotspot tegen. Dat is een icoontje onderaan de bladzijde die de leerling eraan herinnert dat hij/zij naar de begeleider/leerkracht moet gaan om het tussenresultaat te laten zien en te bespreken. Tijdens de Hotspot krijgt de leerling feedback over de kwaliteit (en het gewenste niveau) van zijn/haar tussenresultaat en krijgt de leerling al dan niet fiat om door te gaan naar de volgende stap in het Rode Peper Project. Tijdens dit Hotspotmoment wordt ook iedere keer de voortgang besproken ten opzichte van de eerder gemaakte planning. Eventueel kan tijdens een Hotspot-moment gezamenlijk besloten worden om de planning aan te passen. Dat moet schriftelijk in het begeleidings- en beoordelingsformulier van zowel leerling als leerkracht worden vastgelegd. 5. Als de uitvoeringsfase van het Rode Peper Project is afgerond, moet de leerling altijd in de gelegenheid gesteld worden om zijn/haar resultaat aan de leerkracht en de rest van de klas te presenteren. 6. Tenslotte evalueren zowel leerling als leerkracht het proces en het resultaat van de leerling ten aanzien van de Rode Peper. 19

20 13. Hoe werken de gele Toolboxen en de gele Hulpmapjes? In de Pittige Plus Torens zitten Gele Pepers: zowel gele Hulpmapjes als gele Toolboxen. Met deze informatie en instructies van de Hulpmapjes, en de materialen uit de Toolboxen kunnen de leerlingen die een Rode Peper Project doen, uit een heel groot scala aan uitwerkingsmogelijkheden van hun ideeën kiezen. Zo zijn er onder andere de volgende gele Hulpmapjes: Een spreekbeurt houden, Een verhaal schrijven, Een fotoreportage maken, Een interview doen, Een gedicht maken, Een Powerpoint presentatie maken, Een website bouwen, Een brochure maken, Een werkstuk maken, etc.. En er zijn o.a. de volgende gele Toolboxen met materialen en Toolboxwaaiers met uitleg: Toolbox pittige ideeën plus, Toolbox multimaterialen, Toolbox schilderen, Toolbox kleien, Toolbox maquette maken, Toolbox knutsel & frutsel, Toolbox knip & plak, etc. De Gele Pepers zijn echter ook geschikt als extra uitdagende verrijkingsactiviteiten voor de leerlingen die graag iets opener werken dan de Groene Pepers, maar die (nog) niet toe zijn aan het hele open karakter van de Rode Pepers. 20

21 14. Hoe begeleidt de leerkracht de Peper Projecten? De leerkracht vindt in De Pittige Plus Torens twee leerkrachtenmappen waarin een compleet overzicht staat van alle Peper Projecten die in de Pittige Plus Toren zitten. Daarnaast zitten er bij ieder Peper Project 1 of 2 kopieerbladen in waarmee de leerkracht de leerling kan begeleiden en beoordelen. In deel 1 van de leerkrachtenmappen zit de leerkrachtinfo voor de gele en Groene Pepers. In deel 2 zit de leerkrachtinfo voor de Rode Pepers. Introduceer het gekozen Pepermapje en/of de leskist altijd uitgebreid bij de leerling(en) voordat de leerling(en) ermee start(en): Kopieer het aftrapformulier (kopieerblad I) en het begeleidings- en beoordelingsformulier (kopieerblad II) bij de betreffende Peper uit de leerkrachtenmap. Maak zowel een kopie voor jezelf, als een kopie voor iedere leerling die op dat moment met de Peper aan de slag gaat. Pak ieder je agenda en het aangepaste rooster van de leerling erbij en loop dan samen met de leerling(en) door de inhoud van de Peper en/of de leskist. Als je dat gedaan hebt, weet je wat er van de leerling verwacht wordt en kun je een inschatting maken over de tijd die de leerling aan deze Peper gaat besteden. Vul dan samen de beide formulieren uit de leerkrachtenmap (= 2 A4tjes per persoon) in. Maak duidelijke afspraken! In het bijzonder moet aandacht worden besteed aan het tussentijds overleg tussen leerling(en) en de leerkracht/begeleider. Maak hier duidelijke afspraken over met de leerling(en) en houd je allebei aan die afspraak! Daarmee wordt immers ook de voortgang bewaakt. Bespreek de eindbeoordelingscriteria vooraf! Ook wordt er, vóór de start van het Peper Project, expliciet met de leerling besproken op welke criteria de leerling beoordeeld zal worden. Laat daar geen misverstanden over bestaan en denk daar niet lichtzinnig over. Voor deze leerlingen is het feit dat ze serieus beoordeeld worden (cijfer op het rapport!) veelal een goede stimulans om hun best te doen. Kortom: Door het Peper Project samen vooraf door te nemen en de twee formulieren samen in te vullen, wordt voor zowel de leerling als de leerkracht duidelijk: Waar het Peper Project over gaat; Hoeveel tijd er ongeveer gemoeid is met het maken van het Peper Project; Wanneer de leerling aan het Peper Project zal werken; Wanneer verwacht wordt dat de leerling(en) er (ongeveer) mee klaar zijn; Wat allemaal een rol zal spelen bij de beoordeling van de leerling aan het eind van het Peper Project. Vragen tijdens de uitvoer: Tijdens het uitvoeren van een Peper kunnen de kinderen vragen hebben. Deze moeten ze tussentijds kunnen stellen aan de begeleider/leerkracht. Het is raadzaam om vooraf af te spreken op welke momenten (tijdstippen) dat mogelijk is. Leerlingen moeten in eerste instantie proberen om zelf hun problemen op te lossen. Eventueel eerst met hulp van andere leerlingen. NB: lees de tips in deze toelichting over de wijze van behandeling van vragen van plusleerlingen. 21

22 15. Hoe werken de begeleidingsformulieren bij de Rode Pepers? Bij de Rode Pepers worden de overlegmomenten met de leerkracht/begeleider in de leerlingenmapjes aangegeven met Hotspots. Maak samen een eerste planning voor tussentijdse terugkoppeling op basis van de ingeschatte tijdsbesteding die staat aangegeven in de leerkrachtenmap. Stel ook een einddatum (deadline) af voor het gehele Peper Project. Tijdens het project moet de leerling zelf (op de Hotspot momenten) naar de begeleider/leerkracht toe komen om het tussenresultaat in het Peper Project te bespreken. Pas als de leerkracht/begeleider akkoord is met de kwaliteit/niveau van het tussenresultaat, mag de leerling door naar de volgende stap in het Rode Peper Project. Zo kan de leerkracht/begeleider, tijdens het uitvoeren van het Peper Project, de kwaliteit en de hoogte van de lat voor de leerling borgen en/of de leerling bijsturen als de kwaliteit van het tussenresultaat niet voldoende is. Hoe veeleisender (met onderbouwing van de eisen) de leerkracht is op de momenten van de Hotspots, hoe meer de leerling leert van het Peper Project. Door de begeleiding van de Rode Pepers op de Hotspot-momenten hoeft de leerkracht niet continu bij de uitvoer van het Peper Project aanwezig te zijn om toch de kwaliteit en de voortgang van het Peper Project onder controle te hebben. Deze gestructureerde vorm van Hotspot begeleiding maakt het mogelijk om de leerling(en) overwegend zelfstandig met de Pepers bezig te laten zijn, terwijl in de korte Hotspot begeleidingsmomenten (deze hoeven maar 10 minuten te duren) de leerkracht zorg kan dragen voor een goede inhoudelijke begeleiding. Daarbij kan hij/ zij tevens de voortgang van het werken met de Pepers goed in de gaten houden (en registreren op de begeleidingsformulieren). 22

23 16. Hoe werk je met het begeleidingsformulier bij de Groene Pepers? Bij de groene pepers moet een vast moment in de week worden afgesproken voor de begeleiding. Stel samen vast welke dag en welk moment dat is. Stel ook vast wanneer de groene peper moet zijn afgerond. Tijdens het project kan de leerling zelf naar de begeleider/leerkracht toe komen om het tussenresultaat in het peperproject te bespreken of om een vraag te stellen. Door de begeleiding van de groene pepers zoveel mogelijk op vaste momenten af te spreken, hoeft de leerkracht niet continu bij de uitvoer van het peperproject aanwezig te zijn. Toch kan de leerkracht zo de voortgang, de kwaliteit en de motivatie van de leerling tijdens het peperproject in de gaten houden. Op deze wijze is het mogelijk dat de leerling(en) overwegend zelfstandig met de pepers bezig zijn, terwijl de leerkracht de voortgang en de kwaliteit van het werken met de pepers goed in de gaten kan houden (en registreren). Dit maakt het beoordelen van het eindresultaat ook eenvoudiger voor de leerkracht. 23

24 17. Hoe werkt de beoordeling van een Peper Project? Deze leerlingen zijn veelal gewend dat ze op halve kracht al een heel aardig eindcijfer halen. De Peper Projecten van de Pittige Plus Torens zijn juist pittig omdat er van deze leerlingen gevraagd wordt dat ze zowel de breedte als de diepte in gaan bij een onderwerp. Daarnaast moeten ze leren om hun werk goed te plannen, afspraken na te komen en zelfstandig tot (creatieve) oplossingen te komen en deze goed en gestructureerd uit te werken. Tenslotte moeten ze hun eigen werk ook met en goede uitleg en onderbouwing presenteren. Op al deze aspecten wordt de leerling beoordeeld. Dat is ook vooraf met hem/haar besproken bij de aftrap van het peperproject. Wees dus streng, doch rechtvaardig in de beoordeling. De aangereikte criteria op de voortgangs- en beoordelingsformuilieren helpen om te komen tot een goed onderbouwde en evenwichtige eindbeoordeling van het werk van de leerling. Geef tekst en uitleg bij de cijfers die je op de subcriteria geeft. 24

25 18. Hoe registreert de leerling de voortgang van zijn Peper? (De Verrijkingsmap!) De leerling werkt met een eigen Verrijkingsmap. De Verrijkingsmap is een leerlinggebonden map, die de leerling door de schooljaren heen met zich meeneemt. In de Verrijkingsmap wordt het peper project bijgehouden. In de Verrijkingsmap worden de ingevulde aftrap- en voortgangsformulieren die bij een peperproject horen, opgeborgen. In de Verrijkingsmap worden ook de tussenresultaten van het peperproject opgeslagen en de afspraken bijgehouden. Zo heeft zowel de leerling als de begeleider/leerkracht te allen tijde makkelijk inzicht in de status van het onderhanden verrijkingsmateriaal. Er kan nog even terug gekeken worden naar bijvoorbeeld een ontwerp dat de leerling maakte of een woordspin. Ook kunnen zowel leerkracht als leerling hierin gemakkelijk terug vinden wat de afspraken rond het peperproject allemaal waren. Bijvoorbeeld: wanneer moet het Peper Project af zijn? Deze Verrijkingsmap kan voor alle verrijking van de meer- en hoogbegaafde leerling gebruikt worden. Dus ook de overige verrijking voor bijvoorbeeld taal en rekenen kunnen hierin worden opgeborgen en geregistreerd. Meer uitleg over het gebruik van de Verrijkingsmap is te vinden in de Verrijkingsmap zelf. 25

26 19. Hoe wordt de verrijking van de leerling overgedragen door de leerjaren heen? (De Verrijkingsmap!) In de leerling-gebonden Verrijkingsmap wordt genoteerd welk verrijkingsmateriaal door de leerling al is gemaakt. Onder het tabblad overzicht verrijkingsmateriaal wordt dit bijgehouden vanaf de eerste keer dat de leerling verrijking krijgt. Dat overzicht gaat van het ene leerjaar op het andere gewoon door. Zo kan een leerkracht jaren na dato nog zien dat de leerling een bepaalde verrijkingsopdracht al een keer heeft gedaan (en wanneer). 26

27 20. Voor welke scholen zijn de Pittige Plus Torens geschikt? Iedere school die passend onderwijs wil verzorgen, ook voor de 15% slimste leerlingen van de school, kan met het inzetten van de Pittige Plus Torens op een eenvoudige en aantrekkelijke wijze invulling geven aan de volgende aspecten: Uitdagend (drie-dimensionaal) verrijkingsmateriaal Interne organisatie van de verrijking Begeleiding- en beoordeling van de resultaten van verrijking Structurele integratie van verrijkingsactiviteiten in het schoolprogramma De Pittige Plus Torens biedt verrijkingsmateriaal dat inzetbaar is voor alle basisscholen die iets willen doen voor hun pluskinderen. Deze basisscholen kunnen al met de Pittige Plus Torens een begin maken met hun zorg voor de meerbegaafde leerlingen. De Pittig Plus Torens zijn niet alleen gericht op de hoogbegaafde kinderen, maar ze zijn gericht op alle pluskinderen: zowel voor de meer-begaafde leerlingen als voor de hoogbegaafde leerlingen. Het bevat uitdagende projecten voor alle kinderen met een IQ vanaf 115 (circa 15% van de leerlingen). Niet iedere school is even ver gevorderd met het aanbieden en organiseren van verrijking voor hun plusleerlingen. De heer Jan Hendrickx, oprichter van de Leonardostichting, heeft de zorg voor meer- en hoogbegaafden in niveaus ingedeeld conform de opbouw van de zorg zoals die al wordt gegeven aan leerlingen die om andere redenen extra zorg nodig hebben: Niveau 0: Niveau 1: Niveau 2: Niveau 3: Niveau 4: Niveau 5: Geen speciale zorg; meerbegaafden draaien mee in dezelfde stof en hetzelfde tempo. Verkorten van instructie en circa 1 uur per week ruimte voor extra werk voor meerbegaafden. Inperken oefenstof en circa 3 uur per week ruimte voor extra werk voor meerbegaafden Zeer weinig oefenstof basisvaardigheden en met extra-curriculaire onderwerpen. Plusklassen: 1 (of>) dagdelen geen standaard lesprogramma maar projecten in plusklas. Verwijzing van hoogbegaafden (IQ > 130) naar de Leonardo school. Zie Niveau 1-4: De Pittige Plus Torens bieden verrijkingsmateriaal dat inzetbaar is voor basisscholen vanaf Niveau 0 tot en met niveau 4. Basisscholen die iets willen doen voor hun pluskinderen, kunnen met de Pittige Plus Torens een begin maken met hun zorg voor de meerbegaafde leerlingen. De Pittige Plus Torens zijn daarnaast niet alleen gericht op de hoogbegaafde kinderen, maar ze zijn gericht op alle pluskinderen: zowel voor de meerbegaafde leerlingen als voor de hoogbegaafde leerlingen. Zij bevatten uitdagende projecten voor alle kinderen die gebaat zijn bij een verrijkt programma. Niveau 5: De Leonardoschool is veelal een hoogbegaafden afdeling (complete alternatieve leerlijn) binnen een reguliere school. Leonardo-onderwijs biedt een compleet aangepast lesprogramma alléén voor hoogbegaafde kinderen (IQ > 130 = circa 2% van de leerlingen) van de basisschool. We spreken hier dus over basisscholen die zich op niveau 5 bevinden, volledig gericht op de groep hoogbegaafden. NB: Ook scholen met Leonardo onderwijs hebben de Pittige Plus Torens reeds in gebruik. 27

28 21. Hoe stel je groepjes leerlingen samen? Individuele leerling in de klas Door de opbouw van de peperactiviteiten en de aangereikte begeleidingsformulieren zijn de pepers inzetbaar voor een individuele leerling in een klas die verrijkt moet worden. De leerling werkt overwegend zelfstandig, maar heeft natuurlijk wel terugkoppelingsmomenten nodig met de begeleider/ leerkracht. Groepje leerlingen in de klas Leuker is het als het lukt om 2 of meer kinderen uit dezelfde groep samen met verrijking te laten werken. Plusgroep in de school Sommige scholen werken met plusgroepen, waarin de slimste leerlingen van de midden en bovenbouw enkele uren per week een apart plus-programma krijgen. Deze groep kan dus worden samengesteld uit leerlingen van verschillende groepen door elkaar. De plusgroep heeft meestal een bepaalde tijd (bijvoorbeeld op de dinsdagmiddag) en een bepaalde plaats (extra lokaal) om te werken. De plusgroep kan een flinke groep zijn (10 a 20 leerlingen). De meeste plusgroepen hebben ook 1 of 2 begeleiders. Dit kunnen leerkrachten, IB-ers of ouders zijn. Aan het eind van deze toelichting zijn een aantal tips opgesomd die essentieel zijn in de omgang en begeleiding van deze groep leerlingen. Plusgroep buiten de school/bovenschools Er zijn ook scholen die gezamenlijk een plusgroep regelen. Deze plusgroepen worden dan veelal bovenschools georganiseerd en gefaciliteerd. 28