Hoe financier ik mijn startup?

Transcriptie

1 Blz. 1 van 9 Hoe financier ik mijn startup? Een aantal suggesties, die je als startup goed kan gebruiken bij gesprekken met geldschieters. Inleiding. Dit is het verhaal van een startende ondernemer en de avonturen die hij beleeft op zijn zoektocht naar geld. De verschillende soorten geld en geldbronnen komen aan bod. Wat er aan vooraf ging. Ik heb een geweldig idee waar een grote markt voor is. Dit moet echt gaan gebeuren. Dat zegt m n gevoel. Nu zijn er twee manieren om ervoor te zorgen, dat dit idee ook echt in de markt gezet gaat worden: 1. Ik verkoop het idee aan iemand anders, of aan een bedrijf, die dit vervolgens in de markt gaat zetten. Dit levert me geld op en ik heb verder nergens last van. 2. Ik besluit om dit zelf in de markt te gaan zetten; het is per slot mijn idee. Natuurlijk besluit ik om voor optie 2 te gaan. (eigenlijk is dit geen keus, dit moet gewoon gebeuren). Om de kans op succes zo groot mogelijk te maken, bereid ik de zaak goed voor.

2 Blz. 2 van 9 Eerst doe ik een gedegen marktonderzoek om te kijken of er concurrenten in de markt zijn, of misschien vergelijkbare producten. Het onderzoek moet ook uitwijzen, dat er voldoende belangstelling is voor mijn product. Vervolgens schrijf ik een volledig en goed onderbouwd ondernemersplan. Het idee bespreek ik eerst met een vriend, die accountant is. Vervolgens praat ik met verschillende vrienden en familie over mijn plannen. Ik probeer ze ervan te overtuigen (wat ik allang weet), dat dit een werelds idee is en dat dit een denderend succes gaat worden. Helaas blijkt, dat ik niet iedereen kan overtuigen. Wel luister ik heel goed naar de argumenten die aangedragen worden (twijfels, dit klopt niet, enz.). Voor mijn gevoel kan ik alle bezwaren met goede argumenten weerleggen. Dus besluit ik een onderneming op te zetten en het idee in de markt te brengen. Er is één klein en erg hinderlijk detail, dat uit het businessplan naar boven is gekomen. Ik heb niet voldoende geld om het zolang uit te zingen dat ik verder door kan met de gegenereerde winst. Ik moet dus op enig moment op zoek naar een geldschieter. Vervolgens schrijf ik een volledig en goed onderbouwd ondernemersplan. Wat kan ik zelf. Uit de kasstroom van het businessplan kan ik aflezen wanneer en hoeveel geld ik nodig heb. Van vrienden heb ik geleerd, dat je bij geldschieters goed voorbereid moet zijn voordat je om geld vraagt. Ook schijnt het, dat je maar één kans krijgt. Gaat het de eerste keer mis, dan is m n kans voorbij. Ik probeer me te verplaatsen in de positie van de geldschieter en vraag mij af aan welke eisen ik moet voldoen. Het eerste dat bij mij opkomt is: Kan ik het niet zelf? De geldschieter zal zeggen: waarom zou ik geld stoppen in deze onderneming, als je je eigen geld er niet aan durft te wagen? M n eigen geld gebruiken om de onderneming op te zetten is dus een eerste vereiste. Daarnaast zal ik goede redenen moeten hebben waarom ik er niet meer in stop. waarom zou ik geld stoppen in deze onderneming, als je je eigen geld er niet aan durft te wagen?

3 Blz. 3 van 9 Hoe kan ik de behoefte aan geld verminderen? M n eigen geld blijkt ruim onvoldoende te zijn om de zaak goed op de rit te krijgen. Daarom besluit ik nog eens goed te kijken naar het plan. Kan ik nog ergens in de kosten snijden of misschien uitgaven uitstellen tot een later tijdstip? Om de kosten nog verder te verlagen start ik een onderzoek naar subsidies. (dit levert geen geld op, maar drukt de kosten). Nu blijkt, dat omdat ik het product eerst nog verder moet ontwikkelen en ook het productieproces nog niet duidelijk is, dat ik een zgn. WBSO subsidie kan krijgen. Hierdoor krijg ik een korting op de loonheffing, waardoor de personele kosten zullen dalen. Dat is heel mooi. Vervolgens kijk ik ook naar de investeringsaftrek. De website van de belastingdienst leert mij, dat dit een aftrek op de winst oplevert. Hierdoor zal (dus) de zgn. winstbelasting (VpB) lager worden. Helaas, daar heb ik in eerste instantie helemaal niets aan. Dit gaat pas iets opleveren (een verlaging van de winstbelasting) als ik ook echt winst maak. Wel meenemen dus, maar biedt voor de aanloopfase in de kasstroom niets op. Werkkapitaal. Uit het plan dat ik gemaakt heb blijkt dat een groot gedeelte van de geld behoefte ontstaat door de snelle groei die ik voorzie. Dit blijkt uit het kasstroom overzicht. Om de geldbehoefte te verlagen kan ik dus minder snel gaan groeien, maar dat lijkt mij een heel slecht idee. Natuurlijk wil ik snel heel groot worden. Zijn er geen andere manieren om de behoefte aan werkkapitaal te verlagen? Een analyse leert mij dat er inderdaad andere manieren zijn. De vier belangrijkste parameters, die de hoogte van het werkkapitaal bepalen zijn de betalingstermijn van mijn leveranciers, de doorlooptijd door het bedrijf, de betalingstermijn van mijn klanten en de voorraden. Een goede logistiek is dus erg belangrijk. Hiermee kan ik de doorlooptijd door het bedrijf verkorten en de voorraden minimaliseren, zonder dat dit ten koste gaat van de leverbetrouwbaarheid naar mijn klanten. Een goede logistiek is dus erg belangrijk. Leverancierskrediet. Uit de cijfers blijkt ook, dat hoe later ik mijn leveranciers betaal, hoe minder geld ik nodig heb. Dit is het zgn. leverancierskrediet. Nou ben ik een eerlijk ondernemer. En ik vind dus dat als ik een langere betalingstermijn wil, ik dit met de leverancier moet

4 Blz. 4 van 9 bespreken. Gewoon later betalen (en je dus niet aan de afspraken houden) vind ik geen optie. Een langere betalingstermijn van mijn leveranciers zal (waarschijnlijk) leiden tot een hogere prijs (minder korting). Hier wordt het dus afwegen, wat goedkoper is, de betalingstermijn bij mijn leveranciers verlengen, of een extra krediet aanvragen. Betalingstermijn van mijn klanten. Dit werkt natuurlijk ook de andere kant op. Als ik de betalingstermijn van mijn klanten kan verkorten, heb ik minder werkkapitaal nodig (en dus ook minder krediet). Ook hier weer zal de klant om een extra korting vragen voor een snellere betaling. Wat het verstandigste is hangt af van de kosten van het sneller betalen tegen de kredietkosten. Het mooiste zou natuurlijk zijn als ik het geld van m n klanten op de rekening heb staan voordat ik voor deze producten m n leveranciers moet betalen. Dan kan ik zo hard groeien als maar mogelijk is, zonder dat dit tot kasstroom problemen leidt. Het mooiste zou natuurlijk zijn als ik het geld van m n klanten op de rekening heb staan voordat ik voor deze producten m n leveranciers moet betalen. Factoring. Een bijzondere manier van het verkorten van de betalingstermijn van mijn klanten is factoring. Door mijn facturen door een factoring bedrijf te laten innen kan ik dit ook bereiken. Er zijn veel verschillende bedrijven, die op verschillende manieren de kosten berekenen. Het wordt dus erg moeilijk om dit in het businessplan in te vullen. Mocht ik hiertoe overgaan, dan is het dus erg belangrijk met welke partij ik in zee ga. Nadat ik een aantal van deze bedrijven (op het internet) bezocht heb, ga ik er voor het plan maar even van uit, dat een factuur, die normaal in 30 dagen betaald zou moeten worden, door deze maatschappij binnen 24 uur betaald wordt. Dit kost dan wel ongeveer 4% van het factuurbedrag. De winst zal dus 4% lager worden (de kosten stijgen met 4%). Ook hier weer zal ik de afweging moeten maken wat goedkoper is, factoring, of een extra krediet.

5 Blz. 5 van 9 Wat blijft er over. Als ik met alle bovenstaande rekening heb gehouden, blijft er toch nog een financieel gat over, dat gedicht moet worden. Voordat ik hiervoor verschillende partijen ga benaderen eerst maar even op een rijtje krijgen wat de verschillen zijn van de verschillende geldschieters. Wat zijn hun wensen en eisen? Krediet en risicovermogen. Er is blijkbaar een verschil tussen een krediet (lening) en risicovermogen. Bij een krediet wordt er een vast bedrag afgesproken, een vaste rente en een vast schema van afbetaling. Bij risicovermogen wordt een gedeelte van het bedrijf verkocht (de geldverstrekker krijgt aandelen). Hier wordt dus niet afgesproken tegen welke rente het geld verstrekt wordt en wanneer het terugbetaald wordt. De geldschieter krijgt zijn geld plus rente terug door op enig moment z n aandelen te verkopen tegen de dan geldende waarde. Hiermee raak ik dus een gedeelte van het bedrijf kwijt ook al is het maar tijdelijk. Het begint me nu langzaam te duizelen. Er blijken kredieten te krijgen te zijn, die eigenlijk risicovermogen zijn. Ik zal in de volgende paragraven proberen dit uit te leggen. Er is blijkbaar een verschil tussen een krediet (lening) en risicovermogen. Investeringskrediet. Voor deze lening moeten we bij de bank zijn. Wil je bijvoorbeeld een bepaalde machine kopen, dan kan je hiervoor een krediet van de bank krijgen onder bepaalde voorwaarden. In eerste instantie hangt het er van af hoe courant de machine is. Als het mis gaat, hoe goed is deze machine dan verkoopbaar? Hoe couranter de machine is, hoe meer krediet je kan krijgen. Wel is het zo, dat de bank deze machine nooit voor de volle 100% zal financieren. De bank kijkt in de tijd wat de gedwongen verkoopprijs zal zijn van deze machine. Je zal maximaal ongeveer 70% van deze waarde bij de bank kunnen lenen.

6 Blz. 6 van 9 Voordat de bank groen licht geeft voor deze lening willen ze eerst weten of je ook echt in staat bent om de rente en aflossing, zoals afgesproken, te betalen. (aflossingscapaciteit). Dit kan ik aflezen uit het kasstroom overzicht. Ik trek gewoon het te lenen bedrag af van de in de kasstroom opgenomen investering en voeg de rentes en aflossingen eraan toe. Blijft de kasstroom dan (ruim) positief, dan zal dit wel goed komen. Als alternatief kan ik natuurlijk ook kiezen voor een financial lease constructie. In dit geval koopt de leasemaatschappij de machine en ik betaal maandelijks een vast bedrag aan rente en aflossing. De vraag is hier, wat is goedkoper. Rekening courant krediet. Bij de bank kan je ook een lening krijgen op de rekening courant. Als onderpand vraagt de bank dan als borg de volledige waarde van de openstaande facturen en de volledige voorraad. (soms wordt ook de inventaris als borg gevraagd) Het krediet dat dan verkregen kan worden is als richtlijn meestal ongeveer 70% van het openstaande factuurbedrag (dit % is afhankelijk van de betrouwbaarheid van m n klanten) plus ongeveer 50% van de voorraadwaarde. Van deze voorraadwaarde moet dan nog wel het bedrag van de openstaande facturen van mijn leveranciers worden afgetrokken. Aan deze lening worden vaak nog een aantal andere eisen gesteld. Het krediet is nooit ongelimiteerd; als op grond van de voorraden en debiteuren een groter bedrag geleend zou kunnen worden, dan mag deze limiet toch nooit overschreden worden. Gebruikelijk is ook de verplichting regelmatig (meestal maandelijks) de debiteurenstand (facturen, die door de klant nog niet betaald zijn) en de voorraden te rapporteren. Soms wordt ook van de ondernemer een persoonlijke borg gevraagd. Hier moet ik nog even goed over nadenken. Dat houdt dus in, dat als het mis gaat ik misschien m n huis moet verkopen. Qredits. Op mijn zoektocht heb ik ook Qredits gevonden. Een instelling zonder winstoogmerk, die geld leent (tot ) en daarnaast ondersteuning in de vorm van een coach. Hoewel de te betalen rente hoger is dan bij een bank, kan dit toch aantrekkelijk zijn, omdat zij niet direct een borg vragen voor het te lenen geld. Eigenlijk is dit dus een soort risicovermogen. Family, Friends & Fools. Natuurlijk kan ik ook aan mijn familie en vrienden vragen of zij mij financieel willen ondersteunen. Dit lijkt in eerste instantie erg aantrekkelijk. Een lening met een vaste

7 Blz. 7 van 9 rente, dat als risicovermogen wordt ingezet, maar zonder borg te vragen. (Dit lijkt dus een beetje op de leningen van Qredits). Het grote nadeel van deze leningen is, dat als het mis gaat (en die kans is er natuurlijk altijd), ik waarschijnlijk ruzie krijg in de familie. Er zullen dus vooraf goede afspraken gemaakt (en vastgelegd) moeten worden. als het mis gaat krijg ik waarschijnlijk ruzie in de familie. Business Angels. De business angels of informals zijn vermogende particulieren (meestal ex ondernemers) die smart geld leveren. In principe leveren deze mensen risicovermogen en vragen dus geen borg. Het geld wordt meestal ingebracht als aandelenkapitaal. Ik zou dan dus een stuk van mijn onderneming op moeten geven. In ruil krijg ik dan niet alleen geld, maar ook iemand die betrokken is en ervaring heeft. Hij of zij zou mij dus kunnen helpen met de dingen waar ik niet goed in ben. Ook hebben deze mensen vaak een goed netwerk, dat bij de verkoop handig kan zijn. Als ik met een business angel in zee ga, moet ik dus goed met zo iemand op kunnen schieten (het zal een aantal jaren duren voordat we weer afscheid kunnen nemen) en het zou handig zijn als er ook bruikbare kennis en kunde wordt meegebracht. Crowd funding. Hierover heb ik al veel horen praten, maar hoe dit nu precies werkt heeft niemand mij kunnen vertellen. Een lange zoektocht heeft mij geleerd, dat er vele verschillende platforms zijn, die crowd funding regelen. Je zet je businesscase op dit platform. Naast de algemene informatie wordt vooral ook het bedrag vermeld, dat je nodig hebt. De rente wordt bepaald door het platform en is afhankelijk van het risico dat zij hebben ingeschat. Hierop kunnen dan investeerders inschrijven. Zodra de vraag naar kapitaal is volgeschreven, wordt de lening formeel afgesloten. Ook dit is dus eigenlijk risicovermogen omdat er geen borg tegenover staat. Het grote nadeel van deze lening is dat je alle details van je onderneming moet prijsgeven zonder dat je zekerheid hebt dat de lening ook echt tot stand komt. (Bij te weinig inschrijvingen door investeerders gaat het feest niet door)

8 Blz. 8 van 9 Het grote nadeel van deze lening is dat je alle details van je onderneming moet prijsgeven. Participatiemaatschappijen. In een groot aantal regio s in Nederland bestaan participatiemaatschappijen, die risicovermogen leveren aan startende ondernemers. In ruil hiervoor willen zij een aandeel in mijn onderneming. Eigenlijk werkt dit dus op dezelfde manier als de business angels. Het grote verschil is, dat het in te brengen kapitaal wordt verstrekt door gemeenten, provincies en de landelijke overheid. Daarentegen spelen de business angels met eigen geld en zullen dus (waarschijnlijk) meer gemotiveerd zijn. Peer to peer lening. Zeker de laatste tijd zijn er steeds meer ondernemers, die geld overhouden. Dit geld op de bank zetten levert nagenoeg niets op. Een aantal van deze ondernemers gedragen zich in de markt als een soort business angel en zijn bereid geld te lenen aan startende ondernemers. Natuurlijk willen zij hier zelf ook beter van worden. De ondernemers, die ik gesproken heb hierover zijn praktisch allemaal op zoek naar synergiën. Met andere woorden beide ondernemingen zouden baat moeten hebben bij een samenwerking. Ook hier weer is een waarschuwing op z n plaats. Het gebeurt niet zelden, dat de onderneming, die geld verstrekt eigenlijk probeert een overname te doen. Pas hiervoor dus op. Launcing customers. Klanten zullen niet vanzelf komen. Ik zal op een of andere manier een aantal potentiele klanten zover moeten krijgen, dat zij met mij in zee gaan. Eén van de manieren is om deze potentiele klanten een voordeel te geven, waardoor de drempel om met mij zaken te doen kleiner wordt. Bij afspraken met dit soort klanten is het vaak goed mogelijk, dat zij in ruil voor een lagere prijs een gedeelte van het onderzoek doen. Dit kunnen bijvoorbeeld praktijktesten zijn. Hierdoor zullen mijn kosten dalen en krijg ik goedkoop een paar referenties waarmee ik volgende klanten kan benaderen. Ook hier weer is het oppassen geblazen. Deze klanten moeten het goede met mij voorhebben. Misschien willen ze wel goedkoop met mijn idee aan de haal gaan.

9 Blz. 9 van 9 Hoe bij deze partijen de overeenkomst eruit gaat zien, is heel erg afhankelijk van de situatie en van de partijen. Het businessplan. Het is mij inmiddels wel duidelijk geworden, dat een goed businessplan een noodzaak is. Zodra ik ook een betrouwbare cijfermatige onderbouwing heb, kan ik de verschillende situaties invullen en zien wat het effect is op de kasstroom en de resultatenrekening. Ook zal ik dit plan moeten gebruiken om de verschillende partijen te overtuigen, dat ik een goed idee heb en dat dit tot een groot succes gaat leiden. Eén van de grote voordelen van het schrijven van een ondernemingsplan is, dat met het schrijven ik de business steeds beter ga begrijpen. Dit zal zeker helpen om de geldverstrekkers te overtuigen. Hoe nu te beslissen? Uiteindelijk zal ik toch een aantal financiers moeten benaderen. Dat ik dan goed beslagen ten ijs moet komen is duidelijk. Naast dat ik interesse zal moeten wekken zal ik ook een groot aantal vragen overtuigend moeten kunnen beantwoorden. Hoeveel geld heb ik nodig, wat ga ik ermee doen, wanneer kan de geldverstrekker zijn/haar geld weer terugzien. (het rendement rekenen ze liever zelf uit) Voor mezelf is één van de afwegingen om een keuze te maken natuurlijk de kosten van de financiering. Daarnaast zullen ook de andere voorwaarden erg belangrijk zijn. Welke borg wordt gevraagd (en vergeven)? Welke rapportageverplichtingen moet ik nakomen. Hoe zeker ben ik, dat de geldverstrekker geen kwade bedoelingen heeft? Bij de verkoop van aandelen wordt vaak ook een zgn. managementovereenkomst opgenomen. Hierin is beschreven wat de bevoegdheden en verplichtingen van de ondernemer zijn. (Bijvoorbeeld de hoogte van het salaris, het aannemen van personeel enz.) Ook met deze overeenkomst zal ik moeten kunnen leven. Uiteindelijk zal ik naast al deze rationele afwegingen er ook nog een goed gevoel bij moeten hebben. Naarmate de geldverstrekker dichter bij mijn onderneming staat zal dit zwaarder moeten wegen. ik zal er ook een goed gevoel bij moeten hebben. Tot slot.

10 Blz. 10 van 9 Het blijkt, dat als ik zorgvuldig wil zijn met het opzetten van de financiering van mijn onderneming, dit een hele klus gaat worden. Het aantal mogelijkheden is erg groot en iedere optie heeft zijn voor- en nadelen. Ik zal hier dus voldoende tijd voor moeten nemen om deze belangrijke zaak goed te regelen. Daarnaast denk ik, dat ook de geldschieters enige tijd nodig hebben om tot een beslissing te komen. Op tijd beginnen is dus erg belangrijk. Ik moet er in ieder geval voor zorgen dat ik niet door een gebrek aan geld gedwongen wordt een bepaalde beslissing te nemen. Snel geld willen hebben betekent hier altijd slechtere voorwaarden.