Europese territoriale samenwerking

Transcriptie

1 Samenwerkingsprogramma in het kader van de doelstelling Europese territoriale samenwerking Interreg V-A Euregio Maas-Rijn Managementautoriteit Interreg V-A Euregio Maas-Rijn

2 CCI: 2014TC16RFCB001 Titel: Interreg V-A Euregio Maas-Rijn Versie: 1.2 Eerste jaar: 2014 Laatste jaar: 2020 Subsidiabel vanaf: 1-jan-2014 Subsidiabel tot: 31-dec-2023 Nummer besluit Commissie: C(2015)9140 Datum besluit Commissie: 9-dec-2015 Nummer wijzigingsbesluit lidstaat: Datum wijzigingsbesluit lidstaat: Datum inwerkingtreding wijzigingsbesluit lidstaat: Onder het samenwerkingsprogramma vallende NUTSregio s: BE221 Arr. Hasselt BE222 Arr. Maaseik BE223 Arr. Tongeren BE332 Arr. Liège BE335 Arr. Verviers communes francophones BE336 Bezirk Verviers Deutschsprachige Gemeinschaft DEA26 Duren DEA28 Euskirchen DEA29 Heinsberg DEA2D Städteregion Aachen DEB23 Eifelkreis Bitburg-Prüm DEB24 Vulkaneifel NL422 Midden-Limburg NL423 Zuid-Limburg Lijst van gebruikte afkortingen AA ADR BA BBP CA CCI EC EFMZV EFRO (ERDF) EGTS EIB ELFPO EMR ENI EOF ESF ESI Auditautoriteit Ausschuss der Regionen/Comité van de Regio s Beheersautoriteit Bruto Binnenlands Product Certificeringsautoriteit Common Code for Identification Europese Commissie Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Europese Groepering voor Territoriale Samenwerking Europese Investeringsbank Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling Euregio Maas-Rijn European Neighbourhood Instrument Europees Ontwikkelingsfonds Europees Sociaal Fonds Europees Structuur- en Investeringsfonds ETC-CB European Territorial Cooperation-Crossing Borders ETS Europese Territoriale Samenwerking FLC First Level Control FTE Fulltime-equivalent GS Gemeenschappelijk Secretariaat GTI Geïntegreerde Territoriale Investeringen IPA Instrument for Pre-accession Assistance/ Instrument voor Pretoetredingssteun MKB/ Middelgroot en Klein Bedrijf/ KMO Kleine en Middelgrote Ondernemingen NGO Niet-Gouvernementele Organisatie NHP Nationaal Hervormingsprogramma NPO Nationale Partnerschapsovereenkomst O&I Onderzoek & Innovatie O&O Onderzoek & Ontwikkeling OP Operationeel Programma SLC Second Level Control SP Samenwerkingsprogramma SWOT- Sterkte-zwakte analyse analyse TB Technische Bijstand Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 2

3 Inhoudsopgave 1 Strategie voor de bijdrage van het samen - werkingsprogramma aan de strategie van de Unie voor slimme, duurzame en inclusieve groei en de verwezen lijking van economische, sociale en territoriale samenhang Beschrijving 5 2 Prioritaire assen Prioritaire as 1 Innovatie Prioritaire as 2 Economie Prioritaire as 3 Sociale inclusie en opleiding Prioritaire as 4 Territoriale ontwikkeling Prioritaire as 5 Technische Bijstand 50 3 Financieringsplan Financiële toewijzing uit het EFRO (in EUR) Totale financiële toewijzing uit het EFRO en nationale medefinanciering (in EUR) Uitsplitsing per prioritaire as en thematische doelstelling 55 4 Geïntegreerde aanpak van territoriale ontwikkeling Door de gemeenschap aangestuurde lokale ontwikkeling (in voorkomend geval) Geïntegreerde acties voor duurzame stads - ontwikkeling (in voorkomend geval) Geïntegreerde territoriale investeringen (in voorkomend geval) Bijdrage van geplande steunmaatregelen aan macro-regionale en zeegebied-strategieën, rekening houdend met de behoeften van het programma gebied zoals in kaart gebracht door de relevante lidstaten en met, waar van toepassing, de strategisch belangrijke projecten zoals die in die strategieën zijn vastgesteld (indien van toepassing) 58 5 Uitvoeringbepalingen voor het samenwerkings - programma Betrokken autoriteiten en instanties Procedure voor het instellen van het gezamenlijke secretariaat Beknopte beschrijving van de beheers- en controleregelingen Verdeling van de aansprakelijkheid onder de deelnemende lidstaten in het geval van financiële correcties die door de beheerautoriteit of de Commissie worden opgelegd Gebruik van de euro (in voorkomend geval) Betrokkenheid van de partners 62 6 Coördinatie 64 7 Vermindering van de administratieve lasten voor de begunstigden 69 8 Horizontale beginselen Duurzame ontwikkeling Gelijke kansen en non-discriminatie Gelijkheid van mannen en vrouwen 74 9 Afzonderlijke elementen Grote projecten die tijdens de programmaperiode uitgevoerd moeten worden Prestatiekader van het samenwerkingsprogramma Partners die bij de voorbereiding van het samen - werkingsprogramma betrokken zijn Toepasselijke programma-uitvoerings voor - waarden met betrekking tot financieel beheer, programmering, toezicht, evaluatie en controle betreffende de deelneming van derde landen aan transnationale en interregionale programma s door middel van een bijdrage van middelen uit het ENI en het IPA 79 Documenten 80 Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 3

4 1 Strategie voor de bijdrage van het samen werkingsprogramma aan de strategie van de Unie voor slimme, duurzame en inclusieve groei en de verwezen lijking van economische, sociale en territoriale samenhang Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 4

5 1.1 Beschrijving Het samenwerkingsverband Euregio Maas-Rijn (EMR) is één van de oudste Euregio s binnen de Europese Unie: al sinds 1976 werken drie landen en vijf partnerregio s samen. Deze complexe context vormt een bijzondere uitdaging voor onze samenwerking, maar is ook een uniek te verwaarden kenmerk van onze grensregio in het hart van Europa. De drielandenhoek tussen België, Duitsland en Nederland wordt gekenmerkt door een grote diversiteit aan talen, landschappen en culturen die ook over de grenzen heen gewaardeerd en beleefd worden. Het zuiden en het midden van de Nederlandse provincie Limburg, het Duitse gebied Region Aachen, de Duitstalige gemeenschap van België en de Belgische provincies Luik en Limburg zijn de stichtende leden van de Stichting Euregio Maas-Rijn. Binnen het SP Interreg V-A EMR werken deze kernleden reeds sinds het begin van Interreg samen met de Eifelkreis Bitburg-Prüm en de Landkreis Vulkaneifel. Deze zeven regio s vormen samen het kerngebied van het Interreg V-A EMR-programma (zie kaart). De grensoverschrijdende samenwerking tussen deze regio s biedt nieuwe mogelijkheden en kansen en levert een belangrijke bijdrage aan de levenskwaliteit van de ongeveer vier miljoen mensen die in de EMR wonen. Kaart Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 5

6 Rekening houdend met de ervaringen uit het verleden wenst het Interreg V-A programma voor wat betreft toekomstige projecten in prioritaire as 1 een geprivilegieerd partnerschap aan te gaan met het arrondisse ment Leuven (B) en de COROP-regio Zuidoost Noord-Brabant (NL). Het arrondissement Huy-Waremme wordt als geprivilegieerde partner beschouwd bij toekomstige projecten in de assen 3 en 4 (zie gearceerd gebied kaart). De EMR is een internationaal georiënteerde regio, met veel mogelijkheden om zich te ontwikkelen tot een toonaangevende kenniseconomie, onder andere door de aanwezigheid van universiteiten en hogescholen, academische ziekenhuizen en vooraanstaande onder zoeksinstituten en een breed scala aan relevante economische sectoren. Bovendien beschikt de regio over een sterke logistieke infrastructuur, zoals vliegvelden en multimodale havens en terminals. De EMR heeft daarnaast een sterke gemeenschappelijke historische en culturele basis en wordt gekenmerkt door een bijzondere en boeiende combinatie van stedelijk en landelijk gebied, factoren die sterk kunnen bijdragen aan de aantrekkingskracht van de regio op mensen en bedrijven. Elk van de deelregio s van de EMR levert een wezenlijke en complementaire bijdrage aan dit totaalaanbod van het gebied. De grensoverschrijdende samenwerking dient ertoe om de ontwikkeling van het gebied tot een toonaangevende kenniseconomie te ondersteunen en tevens het gebied als geheel beter te ontsluiten. Met de grensoverschrijdende samenwerking in een steeds verder integrerend Europa willen de EMR partners, evenals de aan het Interreg-V-A programma deelnemende bovengenoemde twee Landkreise uit Rheinland-Pfalz, de economische structuur in de EMR versterken in lijn met de EU2020-strategie. De kern ambitie van de EMR is de ontwikkeling tot een moderne kennisregio en een technologische topregio met een concurrerende economie en een hoge levenskwaliteit in een inclusieve gemeenschap die banen schept. Daarbij kiezen de partners nadrukkelijk voor een inzet op de sterke en kansrijke punten van de EMR die zijn geïdentificeerd in de SWOT analyse, ondersteund met een aantal beleidsmatige uitdagingen die zijn benoemd door de partnerregio s. Om dit te bereiken dienen de initiatieven die in de vorige programmeringsperiode zijn opgestart op het gebied van clustervorming en -activering, het verbeteren van de kwaliteit en de complementariteit van de onderzoeks centra, voortgezet en bestendigd te worden in de wetenschap dat het uiteindelijke doel is om zich gezamenlijk te profileren t.o.v. grote internationale conglomeraten. Zie voor de gerealiseerde verbeteringen en bereikte succes dankzij samenwerking in het kader van de diverse Interreg A-programma s de paragraaf Ervaringen uit Interreg IV-A. Grensregio s vormen een realistische graadmeter voor Europese integratie: de kansen maar ook de hinder nissen die zich voordoen bij effectieve grensover schrijdende Europese samenwerking, komen in de grensregio s het eerst tot uitdrukking en worden daar het duidelijkst ervaren. Ook het opheffen van deze hinder nissen dient te worden aangepakt vanuit het regionale niveau: vanuit de mensen, instellingen, ondernemingen en organisaties die wonen en werken in een grensregio. Met hulp van het SP Interreg V-A kan de EMR haar rol als voorbeeldregio voor Europese integratie verder opbouwen. Uit het regionale profiel blijkt dat de partnerregio s van de EMR gezamenlijk het potentieel bezitten om deze ambitie als voorbeeldregio te kunnen realiseren. De strategie voor het aanwenden van Interreg V-A middelen voor territoriale samenwerking in de EMR voor de programma periode vloeit voort uit de beschrijving van het socioeconomische profiel van de EMR, de resultaten van de SWOT-analyse die is uit gevoerd, lessen uit het verleden en gezamenlijke ambities. Een steeds veranderende wereld, de daaruit voort - vloeiende diepgaande maatschappelijke verandering en de ambitieuze EU2020-strategie vormen bijzondere uitdagingen voor grensregio s. Tabel A (zie annex Tabellen waarnaar verwezen wordt in de tekst ) schetst hoe de Europese doelstellingen zijn vertaald naar Duitsland, België en Nederland in de afzonderlijke Nationale Hervormingsprogramma s (NHP) en welke uitdagingen nog moeten worden gerealiseerd. Slimme, duurzame en inclusieve groei kan het beste worden gerealiseerd door middel van samenwerking op alle niveaus. De EMR draagt hieraan bij in het kader van de doelstelling Europese territoriale samenwerking (Interreg V-A) voor de periode Uit de socio-economische analyse, de regionale beleids - opgaven die er liggen en de benoemde EU-brede doelstellingen in tabel A zijn de uitdagingen voor grens over schrij - dende samenwerking in de EMR voor de periode bepaald. Gegeven de grensover schrijdende uit da gingen voor het gebied die er liggen en gegeven de mogelijkheden die er zijn om die uitdagingen met Interreg V-A aan te pakken heeft de EMR gekozen voor vier thematische doelstellingen en vijf investerings prioriteiten (drie uit de EFRO- en twee uit de ETS-verordening, zie tabel B in annex Tabellen waarnaar verwezen wordt in de tekst ). Per thematische doel stelling en voor Technische Bijstand worden afzonderlijke prioritaire assen benoemd, wat leidt tot een SP dat bestaat uit vijf prioritaire assen. Ervaringen uit Interreg IV-A De strategie van het SP Interreg V-A EMR is mede gebaseerd op de resultaten en de ervaringen opgedaan bij de Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 6

7 vorige programma s, voornamelijk het Interreg IV-A programma. De (voorlopige) resultaten van Interreg IV-A laten zien dat de uitdagingen die destijds aan het programma gesteld werden, ook ruimschoots bereikt werden. Het globale doel dat werd vooropgesteld in het programma Interreg IV-A EMR was het volgende: Een duurzame ontwikkeling van een coherente Euregio Maas- Rijn op het gebied van economie, ruimtelijke ordening en op sociaal vlak, waar grenzen geen barrières vormen. Een EMR die in Europa erkend wordt als een innovatieve regio waar sociale cohesie en de bescherming van het milieu geïntegreerd zijn in het proces om de economie en het creëren van banen te stimuleren. De keuzes die in Interreg IV-A gemaakt werden op het vlak van de projecten, strookten perfect met het vooropgestelde doel. Als voorbeeld kunnen de talrijke projecten genoemd worden die gebaseerd zijn op het bevorderen van technologie en innovatie (intense samenwerking tussen universiteiten, onderzoekscentra en kennisinstellingen), op het behoud van de natuur en landschappen (de projecten onder deze prioritaire as hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de verbetering van de maatregelen van natuur- en landschapsbeheer in de EMR en daarmee ook de aantrekkelijkheid van deze gebieden verbeterd), alsmede op de verbetering van de kwaliteit van het leven. In de EMR, met haar bijzonder karakter, blijven projecten die dicht bij de inwoners staan onmiskenbaar noodzakelijk, omdat ze nu eenmaal de motor vormen van de versterking van het Europese integratieproces. Vijftig Interreg IV A-projecten zijn niet alleen zorgvuldig gekozen, maar ze hebben ook en vooral de gewenste doelstellingen bereikt. De realisaties op de indicatoren zoals opgenomen in het jaarverslag 2013 spreken voor zich. De streefwaarden gedefinieerd aan het begin van de programmaperiode zijn ver overtroffen, met bijvoorbeeld de creatie van meer dan 450 banen en bijna bedrijven die direct of indirect betrokken zijn bij deze projecten. Echter, zelfs met het uitvoeren van talrijke projecten gericht op grensoverschrijdende problemen die zich voordoen op economisch, sociaal en cultureel vlak, blijft het een feit dat er nog steeds belemmeringen zijn voor de ontwikkeling van de grensregio s. Het proces van de grensoverschrijdende samenwerking moet krachtig worden voortgezet en versterkt om de realisatie van de doelstellingen van de EU2020-strategie in de hele EMR te waarborgen. Op basis van de resultaten en ervaringen uit eerdere programma s, dient in de periode geïnvesteerd te worden in een slimme, duurzame en inclusieve groei in de EMR, op basis van prioriteiten geformuleerd in het SP Interreg V-A. Belangrijke innovatieve kansen doen zich voor in de economische uitdagingen die de EMR probeert aan te pakken. Hierbij spelen de bedrijven en het MKB/KMO in het bijzonder een belangrijke rol. Sommige initiatieven werden in Interreg IV-A reeds gerealiseerd, maar in het toekomstige programma moeten de bedrijven nog meer gestimuleerd worden en moeten gunstige voorwaarden gecreëerd worden voor bedrijven om zich meer en meer aangetrokken te voelen tot een Euregionale samen werking en om zich bewuster te worden van de meer waarde die deelname aan het programma Interreg V van de EMR kan leveren. Een betere match tussen vraag en aanbod inzake opleiding zal de sleutel zijn om bedrijven te helpen in hun groei en om banen te creëren. Vervolgens werd in de afgelopen jaren een aantal initiatieven opgezet in de strijd tegen vervuiling. Zelfs als deze initiatieven ervoor gezorgd hebben dat netwerken gevormd zijn, dan is dat nog ontoereikend om het probleem van de beperkte beschikbaarheid van natuurlijke hulpbronnen waarmee de EMR in de komende decennia zal worden geconfronteerd, aan te pakken. Er kunnen nog veel aspecten over dit onderwerp aangesneden worden. Het is belangrijk dat in de toekomst meer projecten op het thema natuurlijke hulpbronnen ontwikkeld worden. Tot slot zijn ook andere soorten projecten uitgewerkt die essentieel zijn voor sociale integratie zoals projecten in de gezondheidszorg, mobiliteit en revitalisering van buurten in verval. Uitwisseling van ervaringen of specifieke projecten werden gestart. Maar de wetgeving verschilt vaak nog steeds per regio en kan zelfs tegen strijdig zijn. De inspanningen die men gestart heeft, dienen voortgezet te worden om wat reeds verwezenlijkt is te bestendigen en om gezamenlijke oplossingen te vinden die beantwoorden aan de nieuwe maat schappelijke uitdagingen. Enkele prioriteiten waren minder succesvol in Interreg IV-A- EMR, omdat bleek dat de problematiek veel ruimer was dan de reikwijdte van het programma. Deze proble - matieken vereisen grootschalige projecten die vaak onder de verantwoordelijkheid van de nationale bevoegdheden zouden vallen (buiten de euregionale sfeer) of projecten op zeer kleine schaal die meer een lokale expertise vereisen. De tussentijdse evaluatie van het Interreg IV-A programma benadrukte dat het thema hernieuwbare energie een prioriteit moet zijn voor de toekomst en beter gekaderd moet worden door een meer proactieve aanpak van de programma partners. Tijdens het Interreg IV-A-programma is vastgesteld dat niet alle projecten op dezelfde manier functioneerden (Best- Practices vs Worst-Practices). Projecten die goed liepen, zijn die projecten waar een gezamenlijke voor bereiding vanaf Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 7

8 de projectopbouw (goede contacten tussen de partners, goede verdeling van de taken etcetera) reeds voldoende aanwezig was vóór intro ductie/goedkeuring van het project. Partners die samen nagedacht hebben over de doelen die ze wilden bereiken met hun project hebben ook een uitstekende kans om het project succesvol te voltooien. De ervaringen van Interreg IV-A leren ten slotte dat de administratieve last voor het verkrijgen en verant woorden van de fondsen zwaar was voor de partners. Met oog op een efficiënte en klantvriendelijke project uitvoering zet het Interreg V-A EMR-programma maximaal in op een administratieve vereenvoudiging en op een intensieve begeleiding van de projectpartners bij de ontwikkeling van hun project (zie hoofdstuk 7). Prioritaire as 1: Innovatie 2020 Thematische doelstelling 1: Versterking van onder zoek, technologische ontwikkeling en innovatie Het bevorderen van technologie en innovatie zijn belangrijke doelen voor de EMR. Hiertoe zijn in het verleden reeds belangrijke stappen gezet. De EMR wil hier graag op voortbouwen, rekening houdend met de specifieke innovatieve karakteristieken van de EMR en het huidig en toekomstig potentieel van de EMR. De EMR wil verbindingen zoeken met andere regio s (zoals het Arrondissement Leuven en de COROP-regio Zuidoost Noord-Brabant) die met elkaar verbonden zijn door innovatieve stromen van mensen, goederen, diensten, kapitaal en kennis. Daar liggen de grootste kansen voor het realiseren van innovatieve ontwikkelingen, omdat de economische clusters elkaar daar kunnen versterken. Met elkaar gerelateerde sectoren bieden mogelijkheden tot kruisbestuiving, wat een kansrijke voedingsbodem is voor de ontwikkeling van innovatieve concepten. Innovatieve ontwikkelingen worden onder andere ondersteund binnen de voornaamste industriële activiteiten op het vlak van chemie, automotive, food-/ bio-/life-sciences, cleantech/energie, ICT, medische technologie, elektrotechniek, logistiek, materialen en smart services. Deze gemeenschappelijke speerpunt sectoren bieden mogelijkheden voor gezamenlijke ontwikkeling en promotie op euregionale schaal, met als doel om de meerwaarde voor de individuele deelregio s te verhogen. Van innovatie naar valorisatie In de EMR ligt de uitdaging om het MKB/KMO meer te laten profiteren van de innovatieactiviteiten bij grotere bedrijven, of van innovatieactiviteiten die het resultaat zijn van onderzoek bij kennisinstellingen. De EMR beschikt in dat verband over veel potentieel en een wijdvertakt netwerk van bedrijven en kennisinstellingen die, onder andere door hun spinoffs en spin-outs, een vooraanstaande positie op innovatiegebied innemen. Er ligt een uitdaging de samenwerking tussen over heden, kennisinstellingen en bedrijven verder te stimuleren en daarbij specifiek de belemmerende werking van de grens op regionale innovatie te verminderen. Onderzoek moet worden afgestemd op maatschappelijke behoeften en/of problematieken. Voor meer details wordt verwezen naar de slimme specialisatiestrategieën (RIS 3) die de verschillende deelregio s hebben opgesteld met het oog op de programmaperiode In het genereren van oplossingen is het van belang ondernemingen gelijk te betrekken in de uitwerking en commercialisatie. Met andere woorden, het gaat om valorisatie van kennis tot op het niveau van nieuwe producten en/of diensten die ook door inwoners gebruikt kunnen worden. Op de praktijk afgestemd onderzoek is daarmee een belangrijke broedplaats voor het ontstaan van open innovatienetwerken in de EMR. Ook meer gezamenlijk gebruik van voor - zieningen en infrastructuur draagt daar aan bij. De innovatieve spin-offs en spin-outs die hieruit voortkomen, leveren een bijdrage aan de versterking van de innovatiekracht van en de werkgelegenheid in de EMR. Belang van opleidingen voor innovatiekracht Het streven om de innovatiekracht van de EMR te versterken dient te worden geaccommodeerd door een goede koppeling met het opleidingssysteem. Het onderwijs-en opleidingsaanbod moet worden toegespitst op de vraag in de innovatieve sectoren en moet toekomst bestendig zijn. Intensievere samenwerking tussen diverse intermediairs, kenniscentra en universiteiten, overheden en bedrijfsleven (de triple helix) kan leiden tot gezamen lijke ontwikkeling van curricula, beroepsgerichte stages en zorgen voor een betere aansluiting tussen opleidings instellingen en innovatieve werkgevers. Ook is het belangrijk om innovatie als mentaliteit te bevorderen in ondernemingen en in het onderwijs. Hier hoort eveneens bij dat de competenties moeten worden toegesneden op opkomende economische sectoren. Verder wil de EMR aandacht besteden aan de aan trekkelijkheid van het gebied voor kenniswerkers van buitenaf. Hier gaat het om een specifieke uitdaging met betrekking tot het faciliteren van de innovatiekracht in de speer - puntsectoren. Het gaat daarbij specifiek om de bevordering van innovatie in randvoorwaardelijke zin bij kennis- en opleidingsinstellingen en het actief betrokken zijn in marktgerichte netwerken. Innovatie én duurzaamheid Innovatie op het vlak van duurzaamheidsthema s als koolstofarme economie en klimaatverandering en de ontwik- Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 8

9 keling van milieuvriendelijke productieprocessen (gebaseerd op het verstandig gebruik maken van grondstoffen en industriële nevenproducten) verdient bijzondere aandacht. Daarmee kunnen twee vliegen in één klap worden bereikt. Denk bijvoorbeeld aan het steunen van onderzoek en innovatie op het thema duurzaamheid, maar ook aan de ontwikkeling en de stimulering van het gebruik van technologieën met een beperkte CO2-uitstoot, efficiënte omgang met energie (bijvoorbeeld biomethaan), hergebruik van afval voor energieopwekking of hun mogelijke hergebruik in de industriële cyclus. In het kader van netwerkvorming wordt de opzet van technologische platforms voor duurzame economie als kansrijk gezien. Op het niveau van de EU is de ambitie dat de lidstaten 20% van hun budget inzetten op acties die een bijdrage leveren aan het tegengaan van klimaatverandering. Interreg EMR spant zich zoveel mogelijk in en stimuleert acties die een bijdrage leveren aan de verwezenlijking van de doel stellingen op het gebied van de matiging van en de aanpassing aan de klimaatverandering. Enerzijds in prioritaire as 1, anderzijds ook in prioritaire as 2. Keuze en verantwoording Op basis van de hierboven geschetste behoeften, hebben de programmapartners in de EMR de thematische doelstelling 1 en investeringsprioriteit 1b geselecteerd: Thematische doelstelling 1: Versterking van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie. Investeringsprioriteit 1b: Bevordering van bedrijfs inves - tering in innovatie en onderzoek, en de ontwikkeling van koppelingen en synergiën tussen bedrijven, O&O-centra en hoger onderwijs, en met name de ontwikkeling van producten en diensten, de over dracht van techno logie, sociale innovatie en toe passingen voor overheids diensten, de stimulering van de vraag, het opzetten van netwerken, clusters en open innovatie door middel van slimme specialisatie; ondersteuning van technologisch en toegepast onder zoek, proefopstellingen, maatregelen voor snelle pro ductvalidatie, geavanceerde productiecapaciteit en eerste productie in sleutel technologieën en verspreiding van universeel inzetbare technologieën. Voorgaande analyse en keuze door de programma partners baseert zich op: beleid van de partners (zoals met name opgenomen in de regeringsverklaringen/coalitieakkoorden), de gebiedsanalyse, ervaringen Interreg Euregio Maas-Rijn , Marshall Plan Wallonië 2022, de BeNeLux-strategie van de lidstaten België en Nederland, de partnerschapsovereenkomsten tussen de Europese Commissie en de lidstaten, aansluiting op aanverwante Europese programma s (met name OP EFRO) in de partnerregio s, de bereikte consensus onder de betrokken partners. Aanvullend, specifiek voor Innovatie: de Slimme specialisatiestrategieën van de partnerregio s (onder diverse namen zoals RIS3, Innovationsstrategie ), Atlas van kansen voor Zuid-Limburg en haar grensregio s (2013), Clusterstrategie Nordrhein-Westfalen, 10de Energiebericht Rheinland-Pfalz, Energieleitbild der Deutschsprachigen Gemeinschaft Belgiens (2014), Internationale Economische Agenda (Limburg), programmalijn 1.2, Kennis/As Limburg, Kreativ Report des Wirtschaftsministerium NRW (2012), Strategisch Actieplan voor Limburg in het kwadraat (SALK-strategie), Umweltbericht NRW (2013), studie Regions and innovation collaborating across borders (OECD, pagina 219 t/m 229), studie Warum Innovation über Grenzen geht Thesen für eine erhöhte Wirksamkeit der Kultur- und Kreativwirtschaft in Europa und der Euregio Maas-Rhein (M. Söndermann, 2013). Deze bronnen duiden de uitdagingen voor het programmagebied en zijn de basis voor de specifieke doelstellingen zoals opgenomen in hoofdstuk 2. Prioritaire as 2: Economie 2020 Thematische doelstelling 3: Verbetering van het concurrentievermogen van het KMO/MKB Omdat het concurrentievermogen van het bedrijfsleven onder druk staat, door globalisering en internatio - nalisering, wil de EMR maatregelen nemen om het concurrentievermogen van ondernemingen te versterken. Daarnaast wil de EMR inzetten op het stimuleren en benadrukken van de kwaliteiten en attractiviteit van de grensoverschrijdende regio voor (de vestiging van) ondernemingen. Het KMO/MKB als motor van de economie en succes voor innovatie Het KMO/MKB vormt het fundament van de economie van de EMR; 99% van het bedrijfsleven bestaat uit het KMO/MKB. In werkzame personen bezien leveren de Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 9

10 KMO/MKB bedrijven ruim driekwart van de werk gele - genheid. Wanneer wordt ingezet op de versterking van de economische structuur en de verbetering van onze concurrentiepositie, dan kunnen we niet om het KMO/MKB heen. Het feit dat een groot deel van het KMO/MKB bestaat uit kleine bedrijven vraagt ook om aandacht. Zeker gelet op de complexer wordende netwerkeconomie en gezien de economische crisis. De bedrijven hebben moeite met vernieuwing en aanpassing aan veranderende om standig - heden, komen moeilijk aan private financiering en hebben te beperkte toegang tot kennisontwikkeling in kansrijke economieclusters en campussen. Dit terwijl het KMO/MKB bij uitstek de plek is waar toepassing van nieuw ontwikkelde kennis plaatsvindt, in de omzetting naar concrete producten en markten. Om te overleven in de snel veranderende maatschappij moeten ondernemers in het KMO/MKB continu bezig zijn met het veranderen van business modellen, het aan passen van producten en het toepassen van nieuwe technologie. Oftewel, er ligt een uitdaging in het leggen van actieve verbindingen en het valoriseren van de kennis, met name op grensoverschrijdend vlak om verdere groei-impulsen voor het KMO/MKB te genereren. De EMR wil daartoe grensoverschrijdend ondernemen en technologieoverdracht met het oog op het ontplooien van meer en nieuwe economische activiteiten doel gericht ondersteunen, teneinde het concurrentie vermogen van zeer kleine, kleine en middelgrote onder nemingen in het gebied te vergroten, onder andere in landelijke gebieden. Waar prioritaire as 1 het KMO/MKB specifiek ondersteunt door het versterken van innovatiegerichte samenwerking tussen de triple helix actoren (overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen) wordt in deze prioritaire as 2 het MKB/KMO meer generiek ondersteund door gerichte dienstverlening en het versterken van samenwerking tussen KMO/MKB ers onderling. Ondersteuning van de ondernemersgeest en stimulering van bestaande ondernemingen Voor een bloeiende economie in de EMR is het van belang dat ondernemers gestimuleerd en uitgedaagd worden om kansen te grijpen en daarbij worden ondersteund en niet belemmerd in hun ontwikkeling. Ondersteuning van de ondernemersgeest en stimulering van bestaande ondernemingen zijn daarbij belangrijke opgaven. Het gaat daarbij om ondernemerschap in de breedste zin van het woord, binnen alle branches. Juist op de scheidsvlakken van sectoren, branches en thema s liggen kansen voor nieuw ondernemerschap. Nieuwe starters zijn naast gezonde bestaande onder - nemingen tevens goed voor de economische dynamiek, omdat zij nieuwe activiteiten ontplooien. Dit is goed met het oog op innovatie en tevens een goede wijze om de werkgelegenheid te stimuleren. De EMR wil zowel starters als het bestaande KMO/MKB ondersteunen, bijvoorbeeld op het vlak van advies, financiering, huisvesting, implementatie van duurzaamheidsmaatregelen, uitwisseling van kennis en netwerken, of grensoverschrijdend ondernemen. Er ligt bovendien grensoverschrijdend een opgave om ondernemerschap te stimuleren, omdat de deelregio s daarin behoorlijke verschillen laten zien. Kansrijke economische clusters Het bevorderen van industriële kennissectoren en versterking van de maakindustrie in het kader van de verdere ontwikkeling van de kenniseconomie zal de komende tijd de belangrijkste uitdaging blijven voor de EMR. Daarbij dient onder andere ingezet te worden op nieuwe activiteiten. Het is duidelijk dat op het vlak van economie ruimte is voor intensivering van de samen werking tussen ondernemers binnen de EMR, bijvoor beeld met het oog op de ontwikkeling van de logistiek regio EMR. De aanwezige troeven en speerpuntsectoren binnen de EMR dienen versterkt te worden. De onder nemersinfrastructuur en de communicatie over geschikte vestigingsmogelijkheden blijft nog te veel gericht op de eigen regio. Wanneer de EMR zich meer als grensoverschrijdende economische ruimte wil gaan ontwikkelen, moet de EMR zich ook meer expliciet als zodanig profileren en promoten. De ontwikkeling van toeristische bedrijvigheid als economische drager is daar een mooi voorbeeld van, met aandacht voor marketing en de vorming van grensoverschrijdende netwerken. De afgelopen decennia zijn in de verschillende deel regio s van de EMR flinke inspanningen gedaan om de economische structuur te hervormen naar een diensten- en kenniseconomie om nieuwe groei en werkgelegen heid te creëren. De internationalisering van de economie vergt grote aanpassingen in de economische structuur om concurrerend te blijven. Dit betekent ook dat moet worden ingezet op een aantal nieuwe sectoren die gekenmerkt worden door een hoge kennisintensiteit. Daarnaast dienen ook de klassieke industriële sectoren (chemie, metalen, automobiel, hout, bouw, e.a.) gestimuleerd te worden in het kader van een toekomst gericht industriebeleid, zodat ook deze sectoren door middel van innovatieve producten en productie - processen een belangrijke rol kunnen blijven spelen als locomotief van de economische ontwikkeling in de EMR. Daarmee samenhangend dient actief ingezet te worden op een beleid ter bevordering van de creatieve economie, sociaal ondernemerschap, ambachten of vakberoepen. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 10

11 Duurzame economie versterken en efficiënte omgang met hulpbronnen Duurzame economisch ontwikkeling (inclusief biobased economy) is een belangrijk aandachtspunt in de EMR. Evenals in prioritaire as 1 is ook in prioritaire as 2 volop ruimte voor acties die een bijdrage leveren aan de verwezenlijking van de doelstellingen op het gebied van de matiging van en de aanpassing aan de klimaat verandering. In prioritaire as 2 ligt de focus op de om zetting van duurzaamheidsacties en efficiënte omgang met hulpbronnen in het KMO/MKB. De aandacht voor duurzame economische ontwikkeling blijkt niet alleen uit het feit dat steeds meer bedrijven investeren in meer milieuvriendelijke en meer efficiënte productie processen, het komt bijvoorbeeld ook naar voren in de groeiende productie van hernieuwbare energie. Zo wordt er onder meer geïnvesteerd in energieprogramma s, in energie zuinige industrie- en bedrijventerreinen, slimme energie netten en circulaire economie ( cradle to cradle -netwerken). Om de EMR tot moderne kennis- en technologieregio te ontwikkelen dient onder meer de duurzame ontwikkeling van het KMO/MKB gestimuleerd te worden door hen te begeleiden naar een economie waarin efficiënter wordt omgegaan met hulpbronnen. De focus ligt daarbij op het KMO/MKB, omdat zij zich door hun schaalgrootte met name focussen op hun kerntaken en de kennis en midde - len ontberen om maatregelen op het vlak van duurzaam - heid door te voeren. Daarom is extra inzet nodig. Een uitdaging is daarbij de implementatie van duurzame maatregelen te combineren met andere maatschappe lijke uitdagingen, zodat win-win-situaties ontstaan. Duurzaamheid dient een sterkere rol te spelen in de economische ontwikkeling van het gebied, waarin zowel wordt voortgebouwd op reeds bestaande initiatieven, als dat nieuwe innovatieve duurzame concepten ruimte moeten krijgen voor ontwikkeling. Keuze en verantwoording Op basis van de hierboven geschetste behoeften, hebben de programmapartners in de EMR de thematische doelstelling 3 en investeringsprioriteit 3a geselecteerd: Thematische doelstelling 3: Verbetering van het concurrentievermogen van het KMO/MKB. 3 Investeringsprioriteit 3a: Bevordering van het ondernemerschap, met name door de economische exploitatie van nieuwe ideeën te vergemakkelijken en door het oprichten van nieuwe bedrijven aan te moedigen, eveneens via starterscentra. Voorgaande analyse en keuze door de programma partners baseert zich op: beleid van de partners (zoals met name opgenomen in de regeringsverklaringen/coalitieakkoorden), de gebiedsanalyse, ervaringen Interreg EMR , Marshall Plan Wallonië 2022, de BeNeLux-strategie van de lidstaten België en Nederland, de partnerschapsovereenkomsten tussen de Europese Commissie en de lidstaten, aansluiting op aanverwante Europese programma s (met name OP EFRO) in de partnerregio s, consensus onder de partners. Aanvullend, specifiek voor Economie: de Slimme specialisatiestrategieën van de partner regio s (onder diverse namen zoals RIS3, Innovationsstrategie ), Atlas van kansen voor Zuid-Limburg en haar grensregio s (2013), Internationale Economische Agenda (Limburg), Kennis/As Limburg, Kreativ Report des Wirtschaftsministerium NRW (2012), Strategisch Actieplan voor Limburg in het kwadraat (SALK-strategie), 10de Energiebericht Rheinland-Pfalz, Energieleitbild der Deutschsprachigen Gemeinschaft Belgiens (2014), studie Warum Innovation über Grenzen geht Thesen für eine erhöhte Wirksamkeit der Kultur- und Kreativ - wirtschaft in Europa und der EMR (M. Sönder mann, 2013). Deze bronnen duiden de uitdagingen voor het programmagebied en zijn de basis voor de specifieke doelstellingen zoals opgenomen in hoofdstuk 2. Prioritaire as 3: Sociale inclusie en opleiding Thematische doelstelling 9: Bevordering van sociale insluiting, bestrijding van armoede en elke vorm van discriminatie Sociale inclusie Het streven is om alle inwoners mee te laten participeren in de maatschappij. Helaas zijn er altijd individuen of groepen die minder kansen hebben, of in een situatie verzeild zijn geraakt waardoor zij niet mee kunnen. Denk bijvoorbeeld aan kwetsbare groepen als alleenstaande ouderen, werk lozen, mensen met een lichamelijke of fysieke beperking of mensen die gediscrimineerd worden. Doel is om ook hen volwaardig te laten participeren in de maatschappij. De uitdagingen waar de EMR nu voor staat zijn het opvangen van de verandering en vergrijzing van de samenleving, het bestrijden van armoede en het bevorde- Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 11

12 ren van gelijke kansen voor iedereen. Ook het verbeteren van de verbindingen tussen stad en platteland en de ontwikkeling van grensoverschrijdende oplossingen zijn belangrijk thema s. Factoren die de maatschappelijke integratie in gevaar brengen, moeten nauwkeurig in kaart worden gebracht en hierop moeten gerichte maatregelen worden ont wikkeld die de knelpunten verminderen. Op euregionaal niveau kunnen beste praktijken worden uitgewisseld, of gezamenlijke projecten worden uitgevoerd. Benadeelde stedelijke wijken en landelijke gebieden Een andere uitdaging betreft het leefbaar houden van het gehele programmagebied. In de EMR bestaan verschillen in problematiek per deelgebied. Uitdaging is om benadeelde regio s, deelgebieden en wijken te laten meeprofiteren van alle positieve ontwikkelingen. De middelgrote en grote steden van de regio zijn de verzamelpunten van veel maatschappelijke voor zieningen voor de inwoners van de EMR. Tegelijkertijd worden deze steden geconfronteerd met maat schappelijke uitdagingen, onder andere op het gebied van sociale uitsluiting, integratie en werkloosheid. Landelijke gebieden worden daarentegen geconfron teerd met andere problematieken, zoals leegstand van woningen en het toegankelijk en bereikbaar houden van openbare en maatschappelijke voorzieningen. Samenwerking op euregionaal niveau om deze maat schappelijke problematiek aan te pakken is noodzakelijk om synergie te bereiken en onwenselijke overloop effecten te voorkomen. Daarnaast wil de EMR blijven inzetten op het verhogen van de attractiviteit van het gebied voor specifieke doelgroepen (o.a. vaklui), door het verbeteren van de zwakke locatiefactoren. Opleiding en onderwijs Een goede aansluiting tussen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven is een belangrijke voorwaarde voor een goed functionerende arbeidsmarkt, zeker wat betreft de instroom van jonge arbeidskrachten. Dat geldt voor alle kennisniveaus en voor alle vormen van onderwijs. Als gevolg van demografische ontwikkelingen ontstaat in het komende decennium in vele sectoren een gerichte personeelsbehoefte (onder andere in technische beroepen en in de zorg), waarvoor nu al maatregelen moeten worden genomen om die het hoofd te kunnen bieden. Promotie van sectoren bij opleidingen, gerichte op stelling van curricula die passen bij de latere beroeps praktijk en het organiseren van praktijkgerichte stage-mogelijkheden zijn belangrijke opgaven voor de komende jaren. Hier voor is actieve samenwerking tussen opleidingsinstellingen en werkgevers noodzakelijk. Een grensoverschrijdende aanpak vormt daarbij een aanvulling op bestaande regionale strategieën door het uitwisselen van kennis en best-practices tussen regionale actoren. As 3 richt zich hierbij sterk op opleidingen en de aansluiting op het bedrijfsleven, as 4 richt zich met name op de publieke dienstverlening omtrent de grens overschrijdende arbeidsmarkt. Voor de werkzame beroepsbevolking is het van belang dat competenties worden onderhouden en bijgeschaafd, om te blijven voldoen aan de eisen die aan het arbeids - potentieel worden gesteld. Met de huidige snelheid van ontwikkelingen is levenslang leren (permanente educatie) op ieders niveau van toepassing. Dat geldt eveneens voor werkzoekenden, die door middel van om-, her- en bijscholing een nieuw perspectief op sociale participatie en een baan kan worden geboden. Naast een focus op innovatie en economisch potentieel, is er vanwege het meertalige karakter van de EMR meer aandacht nodig voor taalonderwijs. Dit betreft zowel het basisen middelbaar onderwijs als andere opleidings niveaus. Onder meer het ontwikkelen van talen programma s en het erkennen van gezamenlijke diploma s spelen hier een rol. Op die wijze wordt de grensoverschrijdende werking van de arbeidsmarkt verder gefaciliteerd. Keuze en verantwoording Op basis van de hierboven geschetste behoeften, hebben de programmapartners in de EMR de thema tische doelstelling 9 en investeringsprioriteiten 9a en a-iii geselecteerd: Thematische doelstelling 9: Bevordering van sociale insluiting, bestrijding van armoede en elke vorm van discriminatie. 3 Investeringsprioriteit 9a: Investeringen in gezondheidsen sociale infrastructuur die bijdragen tot de nationale, regionale en lokale ontwikkeling, het verminderen van ongelijkheden wat de gezondheidsstatus betreft, het bevorderen van sociale inclusie door een betere toegankelijkheid van sociale, culturele en recreationele diensten en de overgang van institutionele naar gemeenschapsgerichte diensten. 3 Investeringsprioriteit a-iii (ETS): Investeringen in onderwijs, opleiding en beroepsopleiding op het gebied van vaardigheden en een leven lang leren door de ontwikkeling en uitvoering van gezamenlijke regelingen voor onderwijs, beroepsopleiding en opleiding. Voorgaande analyse en keuze door de programma partners baseert zich op: beleid van de partners (zoals met name opgenomen in de regeringsverklaringen/coalitieakkoorden), de gebiedsanalyse, Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 12

13 ervaringen Interreg EMR , Marshall Plan Wallonië 2022, de BeNeLux-strategie van de lidstaten België en Nederland, de partnerschapsovereenkomsten tussen de Europese Commissie en de lidstaten, aansluiting op aanverwante Europese programma s (met name OP EFRO) in de partnerregio s, consensus onder de partners. Aanvullend, specifiek voor Sociale inclusie en opleiding: Atlas van kansen voor Zuid-Limburg en haar grensregio s (2013), Eckpunktepapier Initiative zur Fachkraftesicherung in NRW, ESF-programma s van de partnerregio s, Internationale Economische Agenda (Limburg), programmalijn 1.4, Kennis/As Limburg, Landesstrategie zur Fachkraftesicherung (Rheinland- Pfalz), Strategisch Actieplan voor Limburg in het kwadraat (SALK-strategie), Regeringsverklaring Fédération Wallonië Bruxelles Deze bronnen duiden de uitdagingen voor het programmagebied en zijn de basis voor de specifieke doelstellingen zoals opgenomen in hoofdstuk 2. Prioritaire as 4: Territoriale ontwikkeling Thematische doelstelling 11: Verbetering van de institutionele capaciteit van de overheid en belang hebbenden en een efficiënt openbaar bestuur door maatregelen ter versterking van de institutionele capaciteit en het verhogen van de doeltreffendheid van het openbaar bestuur en de openbare diensten in verband met de uitvoering van het EFRO, en ter ondersteuning van maatregelen in het kader van het ESF ter versterking van de institutionele capaciteit en de doeltreffendheid van het openbaar bestuur. Doel van prioritaire as 4 Territoriale Ontwikkeling is de verbetering van de levenskwaliteit van de inwoners door het verminderen van belemmeringen die samenhangen met de grens en gemeenschappelijke territoriale strategieën. De grensoverschrijdende samenwerking in de EMR is na circa 40 jaar van samenwerking vergevorderd en de regio kenmerkt zich door nauwe onderlinge vervlechtingen. Ondanks de bereikte resultaten worden de inwoners, bedrijven en overige instellingen van de grensregio toch nog steeds dagelijks geconfronteerd met praktische verschillen in wet- en regelgeving en de uitvoering daarvan in het open baar bestuur, bijvoorbeeld op het vlak van arbeidsmarkt. Eveneens van invloed hierop zijn verschillen in cultuur, identiteit, geschiedenis en de ontwikkeling van de (deel)gebieden binnen een andere lidstaat. Het in kaart brengen, bediscussiëren en het uiteindelijk afbouwen van deze belemmeringen draagt wezenlijk bij aan de levens kwaliteit van de inwoners van de EMR. Op het niveau van de EMR als geheel, maar ook dichtbij de inwoners, bijvoorbeeld in de vorm van een micro-projectenfonds. Tevens van belang is dat cohesie in de EMR alleen wordt bereikt wanneer inwoners, bedrijven en NGOs de mogelijkheid hebben elkaar te ontmoeten, elkaars cultuur en taal te begrijpen en ervaringen onderling uit te wisselen. Doel is om vooroordelen uit de wereld te helpen en de beweging over de grens te stimuleren, om de culturele diversiteit in de EMR te kunnen ervaren. Als mogelijke onderwerpen waarop interventie kan plaatsvinden in het kader van levenskwaliteit worden genoemd: Stimulering van de samenwerking op het niveau van openbare diensten, bijvoorbeeld op het vlak van openbare veiligheid en maatregelen om klimaat verandering tegen te gaan Hoewel nog altijd praktische problemen bestaan op het gebied van openbare veiligheid op euregionaal vlak (meestal speelt de nationale wetgeving een rol), behoort grensoverschrijdende samenwerking inmiddels tot de normale gang van zaken. Deze varieert van samen werking en informatieuitwisseling in het kader van rampen en zware ongevallen in aangrenzende regio s tot de gezamenlijke aanpak van grensoverschrijdende criminaliteit door politie- en justitiediensten. Verdere samenwerking tussen de autoriteiten en de hulpdiensten in de EMR op het gebied van risico beheersing en crisisbestrijding kunnen de effectiviteit en de doeltreffendheid van het veiligheidsbeleid verder vergroten. Dit is nodig, aangezien nog steeds talrijke administratieve, culturele en juridische obstakels bestaan. Ander thema waarop samenwerking wordt gestimuleerd zijn maatregelen die een bijdrage leveren aan de ver - wezenlijking van de doelstellingen op het gebied van klimaatverandering. In prioritaire as 4 ligt daarbij de nadruk op samenwerking tussen overheden en openbare diensten, om tot een gezamenlijke aanpak en afstem ming voor de Euregio te komen. Denk aan initiatieven in verband van Covenant of Mayors, die kunnen inzetten op stroomlijning van het grens - overschrijdende vervoer en efficiënter gebruik daarvan. Dit levert eveneens een bijdrage aan het bereiken van de duurzaamheidsdoelstellingen. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 13

14 Arbeidsmarkt De euregionale arbeidsmarkt wordt gekenmerkt door institutionele en sociaal-culturele verschillen, die nog altijd een hindernis vormen voor verdere integratie. Daarnaast zijn ook de demografische trends van ont groening en vergrijzing, die zich in meer of mindere mate in de EMR voordoen, niet gunstig voor een gevarieerde, grootschalige en ruimtelijk geïntegreerde arbeidsmarkt. Hierdoor kan de EMR niet optimaal profiteren van een afstemming van vraag en aanbod en een daaruit voortkomende sterkere economische groei. Knelpunten met betrekking tot de arbeidsmarkt in de EMR zijn onder meer de versnippering van de beschik bare informatie over vacatures (voor werk nemers) en beschikbaar arbeidspotentieel (voor werkgevers) over de grens, taal- en cultuurbarrières, de onvoldoende geïntegreerde arbeidsmarktbemiddeling, juridische verschillen in sociale zekerheid en belastingen en de arbeidskrapte in een aantal knelpuntsectoren. Grenspendel wordt hierdoor bemoeilijkt. Hoewel binnen de EMR al waardevolle initiatieven zijn ondernomen om deze knelpunten aan te pakken, zijn verdere structurele inspanningen en de integratie ervan in de reguliere werking van de betrokken euregionale organisaties nodig om de euregionale arbeidsmarkt te versterken. Ten slotte kan een beter functionerende grensover schrij - dende arbeidsmarkt een rol vervullen in geval van economische schokken die impact hebben op werk gelegenheid. Taalbarrières, verschillen in wet- en regelgeving, administratieve formaliteiten, alsmede fysieke belemmeringen moeten overwonnen worden om daadwerkelijk werk te maken van een goed functio nerende en grensoverschrijdende arbeidsmarkt. Gezondheidszorg en welzijn Vanwege demografische en technologische ontwikke lingen staat de toegankelijkheid en de financierbaarheid van de gezondheidszorg en welzijnsvoorzieningen onder druk, met name in de grensregio. Dat stelt in het bijzonder grensgebieden voor de uitdaging om de kwaliteit en de accuratesse van de gezondheidsdiensten te organiseren op een wijze die leidt tot hetzelfde kwaliteitsniveau als in nietgrensgebieden. Hiervoor is actief onderling overleg en een sterke en structurele grensoverschrijdende samenwerking noodzakelijk om deze uitdaging te kunnen bewerkstelligen. De deel thema s vergrijzing, preventie (inspelend op verande rende levenspatronen), patiëntmobiliteit en zorgaanbod bieden voldoende aanknopingspunten voor een verdere ontwikkeling van publieke dienstverlening op grens overschrijdend niveau. De gezondheidszorg bevindt zich volop in transitie: verschillende maatschappelijke ontwikkelingen dwingen de klassieke zorgsystemen tot een fundamenteel andere benadering van zorgactiviteiten, zorgprofessionals en de patiënt. Zo leiden de vergrijzing van de bevolking, de toenemende medisch-technologische mogelijkheden (gezondheidstechnologie) en de behoefte aan preventie en behoud van autonomie van patiënten tot een andere invulling van de zorgbehoefte. Tegelijkertijd kampt de EMR met een tekort aan medisch en paramedisch personeel. Bijkomend zijn de verschillen in wet- en regelgeving. Beiden vormen hindernissen voor een vlotte grensoverschrijdende zorgverlening. In de laatste jaren heeft gezondheidstoerisme zich ontwikkeld tot economische bedrijvigheid. Het bewust zijn van gezondheid is gegroeid, evenals de bereidheid zich actief voor de eigen gezondheid in te spannen. De hoge belasting van lichaam en geest in werkomstandig heden en familieleven, samen met een toenemende levens verwachting, stuwen de marktvraag op. De gezondheids zorg in de EMR kan deze ontwikkeling zien als een uitdaging en deze aanpakken met grens overschrijdende diensten. Daarnaast kent de gezondheidszorg ook een economisch aspect, door de groeiende zorgvraag. Het veranderen en toenemen van de zorgvraag, de nood aan het ont wikkelen van een vernieuwd zorgaanbod en de toename en verandering van zorgberoepen spelen hierin een belangrijke rol. Innovatieve toepassingen door de inzet van ICT in de zorg (domotica) kunnen een interessante oplossing zijn om zorg effectiever te organiseren en met beter resultaat aan te bieden aan zorgvragers. Op deze wijze legt het thema zorg een verbinding met het thema innovatie. Ten slotte wil de EMR met deze prioritaire as inzetten op maatregelen ter vergroting van de attractiviteit en aantrekkingskracht van de EMR voor inwoners en bezoekers. Als mogelijke onderwerpen waarop interventie kan plaatsvinden in het kader van attractiviteit worden genoemd: Natuur, cultureel erfgoed en toerisme Natuur, cultuur, toerisme en vrijetijdsaanbod zijn belang - rijke factoren voor de levenskwaliteit in de grensregio. De EMR heeft een rijke cultuurhistorie en beschikt over befaamd cultureel erfgoed. De EMR telt vele gebouwen, kerken en musea van belangrijke cultuurhistorische en met actuele culturele waarde. Naast cultureel erfgoed wordt de regio ook gekenmerkt door een ecologisch en natuurlijk erfgoed, wat een belangrijke drager vormt voor het toerisme in de regio. Zo lopen er twee Europees belangrijke ecologische verbindingen dwars door de regio heen en zijn Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 14

15 er diverse ecologisch waardevolle nationale en grensoverschrijdende natuurparken. De toeristische attractiviteit beperkt zich echter niet alleen tot natuurparken er is ook veel zakelijk toerisme. Daarnaast wordt de EMR gekenmerkt door attractieve binnensteden zoals in Luik, Aken, Maastricht en Hasselt. Het stimuleren van Euregionale programmering ten aanzien van cultuur en toerisme is daarbij nodig om aanbod te versterken en attractiviteit van de EMR te vergroten. De EMR bevindt zich op het snijvlak tussen de Germaanse en de Romaanse cultuur. Door de eeuwen heen is er een grote culturele verscheidenheid ontstaan, die ken merkend is voor de EMR. Het is van belang om deze verscheidenheid in beeld te brengen, onder de aandacht van het publiek te brengen en waar mogelijk bijvoor beeld onderlegd met een verantwoord exploitatie model toegankelijk te maken voor het publiek. Door ver bindingen te leggen met creatieve en innovatieve sectoren kunnen nieuwe toepassingen van ontsluiting van natuurlijk en cultureel erfgoed worden gerealiseerd. Voordat de EMR zich tot één geïntegreerd, grens over - schrijdend gebied kan ontwikkelen, is echter meer nodig dan het wegnemen van individuele hindernissen. Territoriale ontwikkeling in de grensregio betekent dat naast grensoverschrijdende dialoog en interculturele communicatiecompetentie ook grensoverschrijdende afstemming en de ontwikkeling van gemeenschappelijke strategieën op allerlei gebieden noodzakelijk is, met duurzame en systeemrelevante samenwerking als uitgangspunt. Na de ervaringen die zijn opgedaan en de belemme ringen die zijn weggenomen in de voorgaande pro gramma - perioden, is nu behoefte aan een gemeen schappelijke visie, een bijbehorende strategie en concrete projecten die werkelijk leiden tot een verbete ring van de levenskwaliteit van de inwoners van de EMR. Mobiliteit Een andere belangrijke uitdaging vanuit het perspectief van duurzaamheid is de mobiliteit in de regio. Om milieubelastende verkeersstromen waar mogelijk te reduceren is de ontsluiting van diverse delen van de EMR met collectief (openbaar) vervoer een punt van aan dacht. Innovatieve vervoersconcepten zijn nodig om de bereikbaarheid van de minder centraal gelegen delen van het gebied te vergroten. Ook de ontsluiting tussen stad en platteland verdient verdere aandacht, in het bijzonder wanneer het gaat om grensoverschrijdende verbindingen. Hierbij zijn ook grensoverschrijdende kaartsystemen (ticketing) en tariefstelling van belang. Daarnaast wil de EMR projecten kunnen stimuleren die zijn gericht op de verbetering van de onderlinge afstemming op het terrein van ruimtelijke ordening en optimalisatie van reisinformatievoorzieningen in de EMR. Keuze en verantwoording Op basis van de hierboven geschetste behoeften, hebben de programmapartners in de EMR de thematische doel - stelling 11 en investeringsprioriteit 1-aiv geselecteerd: Thematische doelstelling 11: Verbetering van de institutionele capaciteit van de overheid en belang hebbenden en een efficiënt openbaar bestuur door maatregelen ter versterking van de institutionele capaciteit en het verhogen van de doeltreffendheid van het openbaar bestuur en de openbare diensten in verband met de uitvoering van het EFRO, en ter onder steuning van maatregelen in het kader van het ESF ter versterking van de institutionele capaciteit en de doeltreffendheid van het openbaar bestuur. 3 Investeringsprioriteit 1-aiv (ETS): Vergroting van de institutionele capaciteit van openbare besturen en belanghebbenden en een doelmatig openbaar bestuur door bevordering van juridische en administratieve samenwerking tussen burgers en instellingen. Voorgaande analyse en keuze door de programma partners baseert zich op: beleid van de partners (zoals met name opgenomen in de regeringsverklaringen/coalitieakkoorden), de gebiedsanalyse, ervaringen Interreg EMR , Marshall Plan Wallonië 2022, de BeNeLux-strategie van de lidstaten België en Nederland, de partnerschapsovereenkomsten tussen de Europese Commissie en de lidstaten, aansluiting op aanverwante Europese programma s (met name OP EFRO) in de partnerregio s, consensus onder de partners. Aanvullend, specifiek voor Territoriale ontwikkeling: Atlas van kansen voor Zuid-Limburg en haar grensregio s (2013), Barrierefreier Tourismus in Rheinland-Pfalz, Eckpunktepapier Initiative zur Fachkräftesicherung in NRW, Internationale Economische Agenda, programmalijn 1.3, Landesstrategie zur Fachkräftesicherung (Rheinland- Pfalz), Onderdelen ten aanzien van arbeidsmarkt in de Slimme specialisatiestrategieën, Regeringsverklaring Fédération Wallonië Bruxelles , Regionale Entwicklungskonzept Ostbelgien Leben 2025, Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 15

16 Strategisch Actieplan voor Limburg in het kwadraat (SALK-strategie), Tourismusentwicklung Ostbelgien 2025, Tourismusstrategie 2015 Rheinland-Pfalz. Deze bronnen duiden de uitdagingen voor het programmagebied en zijn de basis voor de specifieke doelstellingen zoals opgenomen in hoofdstuk Verantwoording van de keuze van de thematische doelstellingen en bijbehorende investeringsprioriteiten De EMR heeft vooraf de wens uitgesproken te komen tot thematische concentratie. Dat betekent dat uit de lijst van elf thematische doelstellingen keuzes moeten worden gemaakt. Verordening (EU) Nr. 1299/2013 stelt dat 80% van het totale budget moet worden geconcen treerd op maximaal vier thematische doelstellingen. Op basis van de hierboven geschetste behoeften, hebben de programmapartners in de EMR de volgende vier thematische doelstellingen geselecteerd, met daaronder vijf investeringsprioriteiten: Prioritaire As 1: Innovatie 2020 Thematische doelstelling 1: Versterking van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie. 3 Investeringsprioriteit 1b: Bevordering van bedrijfs inves - tering in innovatie en onderzoek, en de ont wikkeling van koppelingen en synergiën tussen bedrijven, O&O-centra en hoger onderwijs, en met name de ontwikkeling van producten en diensten, de over dracht van techno logie, sociale innovatie en toe passingen voor overheids diensten, de stimulering van de vraag, het opzetten van netwerken, clusters en open innovatie door middel van slimme specialisatie; onder steuning van technologisch en toegepast onderzoek, proefopstellingen, maatregelen voor snelle pro - duct validatie, geavanceerde productie capaciteit en eerste productie in sleutel technologieën en verspreiding van universeel inzetbare technologieën. Prioritaire As 3: Sociale inclusie en opleiding Thematische doelstelling 9: Bevordering van sociale insluiting, bestrijding van armoede en elke vorm van discriminatie. 3 Investeringsprioriteit 9a: Investeringen in gezondheidsen sociale infrastructuur die bijdragen tot de nationale, regionale en lokale ontwikkeling, het verminderen van ongelijkheden wat de gezondheidsstatus betreft, het bevorderen van sociale inclusie door een betere toegankelijkheid van sociale, culturele en recreationele diensten en de overgang van institutionele naar gemeenschapsgerichte diensten. 3 Investeringsprioriteit 10b: Investeringen in onderwijs, opleiding en beroepsopleiding op het gebied van vaardigheden en een leven lang leren door ontwikkeling en uitvoering van gezamenlijke regelingen voor onder wijs, beroepsopleiding en opleiding. Prioritaire As 4: Territoriale ontwikkeling Thematische doelstelling 11: Verbetering van de institutionele capaciteit van de overheid en belang hebbenden en een efficiënt openbaar bestuur door maatregelen ter versterking van de institutionele capaciteit en het verhogen van de doeltreffendheid van het openbaar bestuur en de openbare diensten in verband met de uitvoering van het EFRO, en ter onder steuning van maatregelen in het kader van het ESF ter versterking van de institutionele capaciteit en de doel treffendheid van het openbaar bestuur. 3 Investeringsprioriteit 11b: Vergroting van de institutionele capaciteit van openbare besturen en belanghebbenden en een doelmatig openbaar bestuur door bevordering van juridische en administratieve samenwerking tussen burgers en instellingen. Tabel 1 onderbouwt per thematische doelstelling én per investeringsprioriteit waarom deze van belang is voor het SP. Prioritaire As 2: Economie 2020 Thematische doelstelling 3: Verbetering van het concurrentievermogen van het MKB 3 Investeringsprioriteit 3a: Bevordering van het ondernemerschap, met name door de economische exploitatie van nieuwe ideeën te vergemakkelijken en door het oprichten van nieuwe bedrijven aan te moedigen, eveneens via starterscentra. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 16

17 Tabel 1: Motivering van de keuze van thematische doelstellingen en investeringsprioriteiten Gekozen thematische doelstelling: 01 Versterking van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie Gekozen investeringsprioriteit 1b Bevordering van de bedrijfsinvesteringen in O&I, de ontwikkeling van koppelingen en synergiën tussen ondernemingen, centra voor onderzoek en ontwikkeling, en het hoger onderwijs, met name het bevorderen van investeringen in producten diensten ontwikkeling, overdracht van technologie, sociale innovatie, eco-innovatie, toe passingen voor overheidsdiensten, stimulering van de vraag, netwerken, clusters en open innovatie door middel van slimme specialisatie, en ondersteuning van technologisch en toe - gepast onderzoek, proefopstellingen, snelle productvalidatie, geavanceerde productie capaciteit en eerste productie, in het bijzonder in ontsluitingstechnologieën en verspreiding van universeel inzetbare technologieën. Motivering van de keuze Doelstelling aandeel BBP dat wordt geïnvesteerd in O&O verhogen: 3% (B + D) en 2,5% (NL), uit position papers en nationale hervormingsprogramma (NHP). Belang van versterken van kansrijke sectoren zoals deze zijn geïdentificeerd in de slimme specialisatiestrategieën en crossovers. EU beveelt versnelling van overgang naar een meer kennis - intensieve economie aan. Europa uit als punten van zorg de lage private O&O-uitgaven van het bedrijfsleven en beschikbaarheid van financiering voor risicovolle innovatieprojecten. Innovatie Unie daagt de lidstaten uit in het O&I-beleid meer nadruk te leggen op het zoeken van innovatieve oplossingen voor grote maatschappelijke uitdagingen in samenwerking tussen bedrijfsleven en kennisinstellingen (valorisatie). De EU vraagt in position papers aandacht voor stimuleren van de band tussen wetenschap en bedrijfsleven (NL), voor stimulans aan de concurrentie in de retail sector (B) en voor stimulering van de O&I-investeringen in ondernemingen (D). Gekozen thematische doelstelling: 03 Vergroting van de concurrentiekracht van kleine en middelgrote ondernemingen, alsmede van de landbouwsector (voor het Elfpo) en van de visserij- en aquacultuursector (voor het EFMZV) Gekozen investeringsprioriteit 3a Bevordering van ondernemerschap, met name door de economische exploitatie van nieuwe ideeën te vergemakkelijken en door de oprichting van nieuwe bedrijven onder meer via starterscentra aan te moedigen. Motivering van de keuze Concurrentievermogen van ondernemingen staat onder druk in alle lidstaten. Streven naar nieuwe product-markt-combinaties en stimulering van samenwerking tussen MKB/KMO s. Stimulering van het ondernemerspotentieel en -geest specifiek in het MKB/KMO s (Small Business Act) om te komen tot een krachtig en bloeiend MKB/KMO in de EMR. Versterking van het ondernemersklimaat en de exportgerichtheid komt prioritair naar voren zowel in de EU als in de beleids docu - menten van de partners. Betrokkenheid MKB/KMO s bij zoeken naar nieuwe toepassingen voor hulpbronefficiëntie blijft achter (Flash Eurobarometer Enquête 2012). Doelstelling verminderen van energieverbruik door nastreven van minstens 20% meer energie-efficiëntie: nationale doelstelling NL 16%, België 18% en Duitsland 20%. Duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen (circulaire economie) en vergroting van energie-efficiëntie komen prioritair naar voren zowel in de EU als de nationale position papers. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 17

18 Gekozen thematische doelstelling: 09 Bevordering van sociale inclusie, bestrijding van armoede en iedere vorm van discriminatie Gekozen investeringsprioriteit 9a Het investeren in de gezondheids- en sociale infrastructuur dat bijdraagt tot de nationale, regionale en lokale ontwikkeling, het verminderen van ongelijkheden wat de gezondheidsstatus betreft, het bevorderen van sociale insluiting door een betere toegankelijkheid van sociale, culturele en recreationele diensten en de overgang van institutionele naar gemeenschapsgerichte diensten Motivering van de keuze Urgentie van dit thema blijkt uit partnerschapsovereenkomsten B en D en uit par van de socio-economische analyse. Europa 2020-strategie richt zich met inclusieve groei sterk op: Bevordering van actieve inclusie van kwetsbare groepen in de maatschappij en op de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld minder heden. Vermindering van het risico op armoede en van sociale uitsluiting (ondanks werk). Gelijke kansen voor jongeren in het bijzonder in het tegengaan van jeugdwerkloosheid. Gekozen thematische doelstelling: 10 Investering in onderwijs, opleiding en beroepsopleiding voor vaardigheden en een leven lang leren Gekozen investeringsprioriteit 10b Investeren in onderwijs, opleiding en beroepsopleiding voor vaardigheden en een leven lang leren door de ontwikkeling en uitvoering van gezamenlijke regelingen voor onderwijs, beroepsopleiding en opleiding (ETC-CB) Motivering van de keuze Kwaliteit van opleidingssysteem moet gelijke tred houden met uitdagingen Innovatie Unie. Opleiding is een essentieel element ter verbetering en ter versterking van het concurrentievermogen in de EMR en is op lange termijn een garantie voor ontplooiing, culturele identiteit, levenskwaliteit en kansengelijkheid (zie p socio-economische analyse). Opleidingen moeten aansluiten bij de competenties die de ondernemingen vragen. De grensoverschrijdende tewerkstelling bevorderen en de kennis van de buurtalen verbeteren dankzij het stimuleren van onderwijsen uitwisselingsinitiatieven. Betere afstemming van het aanbod van technisch- en beroeps - onderwijs op vraag van de arbeidsmarkt. Stimuleren van leven lang leren voor alle leeftijdscategorieën om mee te kunnen met de eisen die de grensoverschrijdende arbeidsmarkt stelt (position paper EU). Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 18

19 Gekozen thematische doelstelling: 11 Vergroting van de institutionele capaciteit van overheidsinstanties en belanghebbenden en doelmatig openbaar bestuur Gekozen investeringsprioriteit 11b Bevordering van juridische en administratieve samenwerking en samenwerking tussen burgers en instellingen (regelingen voor grensoverschrijdend(e) onderwijs, beroepsopleiding en opleiding) Motivering van de keuze Verslag ADR 20 jaren binnenlandse markt en kansenatlas NL: grenzen belemmeren harmonieuze ontwikkeling (artikel 174 VwEU) en dagelijks leven van de inwoners van de EMR Institutionele capaciteit overheden versterken om belemmeringen te overwinnen Welzijn van inwoners belangrijke randvoorwaarde voor economische groei en innovatie. Investeren in welzijn en levenskwaliteit van inwoners en attractiviteit van de regio blijven belangrijke uitdagingen voor de EMR. Doel verhoging participatie leeftijdscategorie jaar: 77% (D) 73,2% (B) 80% (NL) Europees kerninitiatief Nieuwe vaardigheden voor nieuwe banen : scheppen nieuwe banen en arbeidsmobiliteit via aanwerving van nieuwe competenties (EU position paper) Knelpunten arbeidsmobiliteit: tekort technisch geschoold personeel (mede door vergrijzing) en sluiting grote werkgevers Kansen grensoverschrijdende ontsluiting vacatures, beschik baar - heid opleidingen 1.2 Motivering van de financiële toewijzing De raming en verdeling van de middelen moet nog nader worden bepaald, maar zal aansluiten op de interventie - logica, prioriteitsassen en thematische doelstellingen binnen het SP. De verdeling van de EU middelen over de prioritaire assen is gebaseerd op de interventielogica en de invulling van het SP. Aanvullend is voor de verdeling aandacht besteed aan: Absorptievermogen: analyse of binnen de programma - periode en voor de beoogde activiteiten voldoende initiatief verwacht kan worden; Impact: analyse of de beoogde investeringen corres - ponderen bij de doelstellingen die het SP wil bereiken; Activering van cofinanciering: inzet van cofinanciering in combinatie met de EFRO-middelen. Naast middelen van overheden en kennisinstellingen wordt expliciet aandacht besteed aan de wijze waarop private investeringen kunnen worden uitgelokt; Afstemming op andere (regionale) programma s: aansluiting op programmering van middelen in Europese programma s als EFRO, ESF en ELFPO. Zie tabel C Thematische doelstellingen, investerings priori - teiten en de EFRO-bijdrage in annex Tabellen waarnaar verwezen wordt in de tekst. Deze verdeling is tot stand gekomen op basis van de volgende punten: de duiding van noden en kansen in de gebieds analyse, de benutting van het Interreg-programma EMR (waar mogelijk qua gekozen thema s), evenwichtige benadering van innovatie en duurzaam heid in aansluiting op de position papers van de Euro pese Commissie voor België, Nederland en Duitsland, conform de position papers van de Europese Commissie is gezocht naar een evenwichtige balans tussen innovatie en duurzaamheid doorheen de verschillende assen van het programma, in de EU2020-strategie wordt slimme groei en innovatie als een belangrijke voorwaarde beschouwd voor duurzame en inclusieve groei. Het Interreg-programma volgt deze visie en zet daarom het grootste gedeelte van het programmabudget in op de as 1 innovatie en haar thematische doelstelling 1b, overigens ligt ook binnen de as 2 Economie en de investeringsprioriteit 3a een duidelijke focus op innovatieve acties en ondersteuning om het onder nemerschap in Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 19

20 het algemeen te bevorderen. Binnen de as 4 Territoriale ontwikkeling is bovendien ruimte voor het nemen van innovatie maatregelen binnen bijvoorbeeld de toeristische of culturele sector, een beperkter budget wordt toegewezen aan de as 3 Sociale inclusie en opleiding, met de bedoeling om additionele maatregelen te nemen op vlak van opleiding en sociale integratie. Dit zijn voorwaarden die moeten ingevuld zijn om de competentie van de werknemers en vervolgens het concurrentievermogen van de bedrijven te verhogen, overeenstemming tussen de programmapartners, Technische Bijstand conform maximum uit de regelgeving. Tabel 2: Overzicht van de investeringsstrategie van het samenwerkingsprogramma Prioritaire as EFRO-steun (EUR) Aandeel van de totale steun van de Unie Resultaatindicatoren die voor het samenwerkingsprogramma overeenkomen met de (per fonds) specifieke indicator ,00 EFRO: 34,37% [Ril, RI2] ENI (indien van toepassing): 0,00% IPA (indien van toepassing): 0,00% Thematische doelstelling/investeringsprioriteit/specifieke doelstelling 01 Versterking van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie 1b Bevordering van de bedrijfsinvesteringen in O&I, de ontwikkeling van koppelingen en synergiën tussen ondernemingen, centra voor onderzoek en ontwikkeling, en het hoger onderwijs, met name het bevorderen van investeringen in product- en dienstenontwikkeling, overdracht van technologie, sociale innovatie, eco-innovatie, toepassingen voor overheidsdiensten, stimulering van de vraag, netwerken, clusters en open innovatie door middel van slimme specialisatie, en ondersteuning van technologisch en toegepast onderzoek, proefopstellingen, snelle productvalidatie, geavanceerde productiecapaciteit en eerste productie, in het bijzonder in ontsluitingstechno logieën en verspreiding van universeel inzetbare technologieën. 1.1 Stijging van het percentage KMO/MKB dat innovaties introduceert. 1.2 Verhoging van verbanden en synergiën tussen ondernemingen, O&I centra en het hoger onderwijs. Prioritaire as EFRO-steun (EUR) Aandeel van de totale steun van de Unie Resultaatindicatoren die voor het samenwerkingsprogramma overeenkomen met de (per fonds) specifieke indicator ,00 EFRO: 20,83% [RI3, RI4] ENI (indien van toepassing): 0,00% IPA (indien van toepassing): 0,00% Thematische doelstelling/investeringsprioriteit/specifieke doelstelling 03 Vergroting van de concurrentiekracht van kleine en middelgrote ondernemingen, alsmede van de landbouwsector (voor het Elfpo) en van de visserij- en aquacultuursector (voor het EFMZV) 3a Bevordering van ondernemerschap, met name door de economische exploitatie van nieuwe ideeën te vergemakkelijken en door de oprichting van nieuwe bedrijven onder meer via starterscentra aan te moedigen 2.1 Vergroting van het concurrentievermogen in het MKB/KMO. 2.2 Meer efficiënte omgang met hulpbronnen in het MKB/KMO. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 20

21 Prioritaire as EFRO-steun (EUR) Aandeel van de totale steun van de Unie Resultaatindicatoren die voor het samenwerkingsprogramma overeenkomen met de (per fonds) specifieke indicator ,00 EFRO: 20,25% [RI5, RI6] ENI (indien van toepassing): 0,00% IPA (indien van toepassing): 0,00% Thematische doelstelling/investeringsprioriteit/specifieke doelstelling 09 Bevordering van sociale inclusie, bestrijding van armoede en iedere vorm van discriminatie 9a Het investeren in de gezondheids- en sociale infrastructuur dat bijdraagt tot de nationale, regionale en lokale ontwikkeling, het verminderen van ongelijkheden wat de gezondheidsstatus betreft, het bevorderen van sociale insluiting door een betere toegankelijkheid van sociale, culturele en recreationele diensten en de overgang van institutionele naar gemeenschapsgerichte diensten 3.1 Verhoging van de sociale integratie van kwetsbare groepen. 10 Investering in onderwijs, opleiding en beroepsopleiding voor vaardigheden en een leven lang leren 10b Investeren in onderwijs, opleiding en beroepsopleiding voor vaardigheden en een leven lang leren door: ontwikkeling en uitvoering van gezamenlijke regelingen voor onderwijs, beroepsopleiding en opleiding (ETC-CB) 3.2 Verbetering van de aansluiting van het grensoverschrijdende opleidingssysteem op de arbeidsmarkt Prioritaire as EFRO-steun (EUR) Aandeel van de totale steun van de Unie Resultaatindicatoren die voor het samenwerkingsprogramma overeenkomen met de (per fonds) specifieke indicator ,00 EFRO: 18,54% [RI7, RI8] ENI (indien van toepassing): 0,00% IPA (indien van toepassing): 0,00% Thematische doelstelling/investeringsprioriteit/specifieke doelstelling 11 Vergroting van de institutionele capaciteit van overheidsinstanties en belanghebbenden en doelmatig openbaar bestuur 11b Bevordering van juridische en administratieve samenwerking en samenwerking tussen burgers en instellingen (regelingen voor grensoverschrijdend(e) onderwijs, beroepsopleiding en opleiding) 4.1 Vermindering van de belemmerende werking van de grens voor inwoners en instellingen. 4.2 De EMR wil inzetten op de verhoging van het aantal bezoekers en toeristen voor de regio en verlenging van de verblijfsduur. Het gaat hierbij onder andere om de verhoging van het aantal bezoeken aan bezienswaardige plekken en toeristische en culturele instellingen. Om het toeristisch aanbod beter te ontsluiten wordt het gebruik van openbaar vervoer gefaciliteerd. Prioritaire as EFRO-steun (EUR) Aandeel van de totale steun van de Unie Resultaatindicatoren die voor het samenwerkingsprogramma overeenkomen met de (per fonds) specifieke indicator ,00 EFRO: 6,00% [RI9] ENI (indien van toepassing): 0,00% IPA (indien van toepassing): 0,00% Thematische doelstelling/investeringsprioriteit/specifieke doelstelling TB Verantwoorde en efficiënte uitvoering van het Interreg V-A-programma Euregio Maas-Rijn Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 21

22 2 Prioritaire assen Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 22

23 2.1 Prioritaire as 1 Innovatie 2020 De gehele prioritaire as wordt uitsluitend met behulp van financieringsinstrumenten uitgevoerd De gehele prioritaire as wordt uitsluitend met behulp van op het niveau van de Unie opgezette financierings - instrumenten uitgevoerd De gehele prioritaire as wordt door vanuit de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling uitgevoerd Motivering voor de vaststelling van een prioritaire as die meer dan één thematische doelstelling betreft Niet van toepassing Fonds en berekeningsgrondslag voor steun van de Unie Fonds ERDF Berekeningsgrondslag (totale subsidiabele uitgaven of subsidiabele publieke uitgaven) Tot Investeringsprioriteit 1b Bevordering van de bedrijfsinvesteringen in O&I, de ontwikkeling van koppe - lingen en synergiën tussen ondernemingen, centra voor onderzoek en ontwikkeling, en het hoger onderwijs, met name het bevorderen van investeringen in product- en dienstenontwikkeling, overdracht van technologie, sociale innovatie, eco-innovatie, toepassingen voor overheidsdiensten, stimulering van de vraag, netwerken, clusters en open innovatie door middel van slimme specialisatie, en ondersteuning van technologisch en toegepast onderzoek, proefopstellingen, snelle product validatie, geavanceerde productiecapaciteit en eerste productie, in het bijzonder in ontsluitingstechnologieën en verspreiding van universeel inzetbare technologieën Specifieke doelstellingen in overeenstemming met de investeringsprioriteit en de verwachte resultaten Specifieke doelstelling 1.1 stijging van het percentage KMO/ MKB dat innovaties introduceert. Verwachte resultaten: Stimulering van onderzoek en ontwikkeling zijn essentieel voor de economische ontwikkeling van de EMR. Een sterk innovatievermogen is nodig om de Europese doelstelling van slimme groei om te zetten in de EMR, ter versterking van de concurrentiepositie. Open innovatie waarin (grote) bedrijven en onderzoeks instituten aanwezige R&D-kennis ook beschikbaar stellen voor product- en procesinnovaties door derden, vormt een belangrijk aandachtspunt. Valorisatie van kennis wordt gestimuleerd door samen - werking te bevorderen tussen bedrijven en kennis - instellingen onderling en met elkaar. Het SP steunt daadwerkelijke ontwikkelprojecten van ondernemingen, die zijn gericht op innovatie van nieuwe producten/ processen. Dit leidt tot meer valorisatie van kennis door innovatie van nieuwe producten en diensten en versterkt zo het bedrijfsleven in de EMR. Tabel 3: Programma-specifieke resultaatindicatoren (per specifieke doelstelling) Specifieke doelstelling 1.1 Stijging van het percentage KMO/MKB dat innovaties introduceert. ID Indicator Meet- Uitgangs- Referentie- Streefwaarde Gegevens- Frequentie van eenheid waarde jaar (2023) bron de verslaggeving Ril Percentage KMO/ Percentage 67, ,00 Regional Tweejaarlijks MKB dat product- Innovation of procesinnova- Survey ties introduceert (Eurostat) RI2 Aandeel bedrijven Percentage 45, ,00 CBS/ Tweejaarlijks van het totaal Eurostat aantal innovatieve bedrijven dat samenwerkt met bedrijven en kennisinstellingen Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 23

24 Specifieke doelstelling 1.2 verhoging van verbanden en synergiën tussen ondernemingen, O&I centra en het hoger onderwijs. Verwachte resultaten: De EMR heeft binnen haar grenzen vele bedrijven, die door samenwerking met elkaar en met complementaire kennisen technologie-instituten een sterk grens overschrijdend cluster vormen. De verschillende deel regio s hierbinnen beschikken over complementaire universiteiten en/of hoger onderwijsinstellingen en een grote diversiteit van kenniswerkers. Daarmee biedt de EMR een krachtig potentieel voor de (door)ontwikkeling van de kenniseconomie. Het programma richt zich op de dimensies van innovatie die gelegen zijn bij initiatieven in het bedrijfsleven. Innovatieve interdisciplinaire projecten in (publiek-private) samenwerking zijn het meest effectief in relatie tot het versterken van de economische structuur in de EMR. Deze investeringsprioriteit zet in het bijzonder in op technologietransfer van O&I-centra naar het KMO/MKB en de ontwikkeling van innovatieve euregionale economische clusters. Met het bevorderen van samen werking tussen technologische onderzoeks centra en het KMO/MKB wordt de vergroting van de innovatiekracht binnen het KMO/MKB beoogd In het kader van de investeringsprioriteit te ondersteunen maatregelen (per investeringsprioriteit) Een beschrijving van het soort en voorbeelden van maatregelen die worden ondersteund, en de verwachte bijdrage daarvan aan de specifieke doel stellingen, met inbegrip van, indien van toepassing, vermelding van de voornaamste doelgroepen, beoogde specifieke grondgebieden en soorten begunstigden Activiteiten /projectsoorten die worden voorzien (interventies) onder specifieke doelstelling 1.1 Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten die worden voorzien zijn: ondersteunen van innovaties gericht op nieuwe producten, processen, technologieën en diensten; het stimuleren van afstemming tussen actoren uit de onderzoekswereld (zowel tussen disciplines als tussen onderzoeksinstituten) door deze te bewegen tot het doen van een aanbod tot overdracht tussen de onderzoekswereld en het innovatieve bedrijfsleven. Doelgroep Voor deze investeringsprioriteit zijn met name (doch niet limitatief) de volgende doelgroepen als potentiële begunstigden te noemen: Bedrijfsleven, in het bijzonder MKB/KMO Kennisinstellingen Activiteiten /projectsoorten die worden voorzien (interventies) onder specifieke doelstelling 1.2 Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten die worden voorzien zijn: het verder onderbrengen van actoren en voor zieningen in een grensoverschrijdend netwerk, waardoor geza - men lijk gebruik van menselijke, intellectuele en materiële middelen mogelijk is; het ontwikkelen van grensoverschrijdende expertisecentra (onderzoekscentra/ondernemingen/ hoger onderwijs, enz.) onder andere door gebruik te maken van de kenniscentra en innovatieclusters; het bevorderen van een marktgerichte samenwerking tussen onderzoekscentra en ondernemingen onderling en met elkaar door het ontwikkelen van innovatietrajecten en/of nieuwe producten/diensten/ toepassingen/ product-markt-combinaties; uitwisselen van ervaringen en kennis om het netwerk tussen universitaire en hogere onderwijs instellingen en ziekenhuizen te bevorderen; het verbeteren van de mogelijkheden van de universiteiten en hogescholen om buitenlandse talenten aan te trekken en van informatie te voorzien; clustering van competenties in de opkomende sectoren; ontwikkeling van een innovatieprijs voor de EMR. Doelgroep Voor deze investeringsprioriteit zijn met name (doch niet limitatief) de volgende doelgroepen als potentiële begunstigden te noemen: Bedrijfsleven, in het bijzonder MKB/KMO Kennisinstellingen (universiteiten,...) Intermediaire organisaties, waaronder ook competentiecentra Ontwikkelingsmaatschappijen Semipublieke instellingen die innoveren Leidende beginselen voor het selecteren van concrete acties Ontvankelijkheidscriteria Voor alle prioriteiten gelden de volgende ontvankelijkheidscriteria: een project beantwoordt aan de thematische doelstelling, de investeringsprioriteit en de specifieke doelstelling. het project draagt bij tot het behalen van de resultaten van het programma en voorziet daartoe in een bijdrage aan een relevante resultaatindicator. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 24

25 het doelpubliek van een project is duidelijk omschreven. de outputindicatoren van een project zijn duidelijk kwantificeerbaar. gemachtigde aanvragers zijn organisaties met rechtspersoonlijkheid. gemachtigde aanvragers hebben de capaciteit om hun project goed te beheren (solvabel, in staat om voor te financieren, etc). het project moet een duidelijk en structureel grensoverschrijdend karakter hebben, dat wil zeggen de effecten van het project moeten voelbaar zijn aan weerskanten van de grens/grenzen. het grensoverschrijdend karakter moet tot uiting komen in: een grensoverschrijdend partnerschap (partners van ten minste twee verschillende lidstaten of van een grensoverschrijdend orgaan zoals bijvoorbeeld een EGTS). In specifieke gevallen waar slechts één lidstaat betrokken is, dienen de effecten van het project een evidente weerslag te hebben aan de andere kant van de grens, de inhoud, organisatorische middelen, financiële middelen. de kosten zijn in overeenstemming met de subsidiabiliteitsvereisten. Selectiecriteria het project draagt bij aan de doelstellingen van prioriteit 1. waar steun vanuit de fondsen wordt verleend aan een grote onderneming, verzekert de BA zich ervan dat de bijdrage vanuit de fondsen niet resulteert in een sub - stantieel verlies aan werkgelegenheid elders in de EU. het project levert een duidelijke euregionale meer - waarde. het project betreft een nieuw innovatief initiatief. indien het project aanhaakt bij bestaande initiatieven (programma s of projecten), moeten de meerwaarde en het innovatieve karakter van het voorgestelde project aangetoond worden. de kosten van het project moeten in verhouding zijn met de verwachte resultaten (efficiëntie kosten/resultaat), value for money Gepland gebruik van financieringsinstrumenten (in voorkomend geval) Het gebruik van financiële instrumenten is niet voorzien bij de start van het programma. Mocht het gebruik van financiële instrumenten tijdens de uitvoeringsperiode naar mening van het Comité van Toezicht alsnog relevant worden, dan zal de beslissing door het Comité van Toezicht daaromtrent te zijner tijd mede worden gebaseerd op een exante beoordeling Gepland gebruik van grote projecten (in voorkomend geval) De EMR beoogt geen gebruik te maken van majeure projecten. De volgende selectiecriteria zijn van toepassing op alle prioriteiten: een project is niet strijdig met de volgende horizontale doelstellingen (duurzame ontwikkeling, milieubeheer, versterking van de arbeidsmarkt, gelijkheid van kansen). de doelstelling van een project is duidelijk en kwantificeerbaar. de activiteiten van een project zijn nauwkeurig beschreven. de partners van een project houden zich aan een precieze en realistische planning voor de uitvoering van activiteiten. de verdeling van de projectactiviteiten tussen de projectpartners is duidelijk omschreven. de leadpartner heeft de capaciteiten om een grensoverschrijdend samenwerkingsproject te coördineren (o.a. ervaring). de resultaten van het project zouden niet behaald kunnen worden zonder de samenwerking tussen de partners. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 25

26 Outputindicatoren (per investeringsprioriteit) Tabel 4: Gemeenschappelijke en programma-specifieke outputindicatoren Investeringsprioriteit: 1b Bevordering van de bedrijfsinvesteringen in O&I, de ontwikkeling van koppelingen en synergiën tussen ondernemingen, centra voor onderzoek en ontwikkeling, en het hoger onderwijs, met name het bevorderen van investeringen in product- en dienstenontwikkeling, overdracht van technologie, sociale innovatie, eco-innovatie, toepassingen voor overheidsdiensten, stimulering van de vraag, netwerken, clusters en open innovatie door middel van slimme specialisatie, en ondersteuning van technologisch en toegepast onderzoek, proefopstellingen, snelle productvalidatie, geavanceerde productiecapaciteit en eerste productie, in het bijzonder in ontsluitings technologieën en verspreiding van universeel inzetbare technologieën ID Indicator Meet- Streefwaarde Gegevens- Frequentie eenheid (2023) bron verslaggeving CO01 Productieve investering: Aantal onder ne - Onder- 250,00 Eigen registratie op Jaarlijks ming en dat steun ontvangt nemingen basis van op gave begunstig den CO02 Productieve investering: Aantal onder ne - Onder- 80,00 Eigen registratie op Jaarlijks mingen dat steun ontvangt nemingen basis van op gave begunstig den CO04 Productieve investering: Aantal onder ne - Onder- 170,00 Eigen registratie op Jaarlijks mingen dat niet-financiële steun ontvangt nemingen basis van op gave begunstig den CO06 Productieve investering: Particuliere investeringen EUR ,00 Eigen registratie op Jaarlijks die zijn afgestemd op overheids- basis van op gave steun voor ondernemingen (subsidies) begunstig den CO26 Onderzoek, innovatie: Aantal onder ne ming - Onder- 25,00 Eigen registratie op Jaarlijks en dat samenwerkt met onderzoeksinstellingen nemingen basis van op gave begunstig den CO27 Onderzoek, innovatie: Particuliere investeringen EUR ,00 Eigen registratie op Jaarlijks die gelijke tred houden met over- basis van op gave heidssteun voor innovatie of O&O-projecten begunstig den CO28 Onderzoek, innovatie: Aantal onder steunde Onder- 30,00 Eigen registratie op Jaarlijks ondernemingen om nieuw op de markt komende nemingen basis van op gave producten te introduceren begunstig den CO29 Onderzoek, innovatie: Aantal onder steunde Onder- 30,00 Eigen registratie op Jaarlijks ondernemingen om voor het bedrijf nieuwe nemingen basis van op gave producten te introduceren begunstig den CO41 Productieve investering: Aantal onder ne - Onder- 25,00 Eigen registratie op Jaarlijks mingen dat deelneemt aan grens over schrij - nemingen basis van op gave dende, transnationale of inter regio nale onderzoeksprojecten begunstig den Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 26

27 ID Indicator Meet- Streefwaarde Gegevens- Frequentie eenheid (2023) bron verslaggeving CO42 Productieve investering: Aantal onder zoeks - Organi- 20,00 Eigen registratie op Jaarlijks instellingen dat deelneemt aan grensoverschrijdende, saties basis van op gave transnationale of interregio- begunstig den nale onderzoeksprojecten PSI10 Aantal ondersteunde innovatiegerichte samenwerkingstrajecten Aantal 40,00 Eigen registratie op Jaarlijks tussen bedrijven en basis van op gave kennisinstellingen begunstig den PSI9 Aantal ondersteunde innovatiegerichte samenwerkingstrajecten Aantal 20,00 Eigen registratie op Jaarlijks tussen bedrijven basis van op gave begunstig den Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 27

28 2.1.6 Prestatiekader Tabel 5: Prestatiekader van de prioritaire as Prioritaire as 1: Innovatie 2020 ID Soort Indicator of Meet- Mijlpaal Uiteindelijke Gegevens- Toelichting betreffende de Indica- belangrijke eenheid* voor 2018 Streefwaarde bron relevantie van de indicator* tor uitvoeringsstap (2023) CO41 O Productieve inves - Onder- 0 25,00 te ring: Aantal nemingen onder nemingen dat deel neemt aan grensoverschrijdende, trans natio - nale of inter regio - nale onderzoeks - projecten Eigen regis - tratie pro - ject gegevens door GS Prioritaire as 1 is gericht op innovatie door bedrijven en kennisinstellingen. Deze indicator dekt met de bedrijven het grootste deel van de deelnemende partijen in grensoverschrijdende onderzoeks pro - jecten. Het betreft het aantal ondernemingen dat deel - neemt in grensoverschrijden - de onderzoeks projecten in voltooide projecten. PIl.1 I Aantal ondernemingen Aantal 5 25,00 dat deel- neemt in grensoverschrijdende onder zoekspro - jecten Eigen regis - tratie pro - ject gegevens door GS Prioritaire as 1 is gericht op innovatie door bedrijven en kennisinstellingen. Deze indicator dekt, met de bedrijven het grootste deel van de deelnemende partijen in grensoverschrijdende onderzoeks pro - jecten. Het betreft het aantal ondernemingen dat deelneemt in grensoverschrijden - de onderzoeks projecten in gestarte projecten. PI 1.2 F Bedrag aan gecer - Euro , ,00 ti fi ceerde uitgaven van begunstigden, zoals opgenomen in betaal aanvragen aan de Europese Commissie Eigen regis - tratie pro - ject gegevens door GS Indicator geeft goede uiting aan voortgang van programma en aan multiplier Mijlpaal gebaseerd op jaartranches (die conform N+3 eind 2018 moeten zijn benut), gedeeld door interventie percen - tage as 1 (0,7). Hiermee wordt de vertaling berekend van de jaartranches (enkel in EFRO) en deze SFC-indicator (in TSK). * Waar van toepassing Aanvullende kwalitatieve informatie over de vaststelling van het prestatiekader Niet van toepassing. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 28

29 2.1.7 Categorieën steunverlening Categorieën steunverlening die overeenkomen met de inhoud van de prioritaire as op basis van een door de Commissie vastgestelde nomenclatuur, en een indicatieve uitsplitsing van de steun van de Unie. Tabellen 6-9: Categorieën steunverlening Tabel 6: Dimensie 1 Steunverleningsgebied Prioritaire as 1: Innovatie 2020 Tabel 7: Dimensie 2 Financieringsvorm Prioritaire as 1: Innovatie 2020 Code Bedrag in EUR 01. Niet-terugvorderbare subsidie ,00 Tabel 8: Dimensie 3 Soort grondgebied Prioritaire as 1: Innovatie 2020 Code Bedrag in EUR Code Bedrag in EUR 056. Investeringen in infrastructuur, ,00 capaciteit en uitrusting in kmo s, direct gekoppeld aan onderzoeks- en innovatieactiviteiten 057. Investeringen in infrastructuur, ,00 capaciteit en uitrusting in grote bedrijven, direct gekoppeld aan onderzoeks- en innovatieactiviteiten 062. Technologieoverdracht en ,00 samenwerking tussen universiteiten en bedrijven, vooral voor kmo s 063. Clusterondersteuning en ,00 zakelijke netwerken, vooral voor kmo s 064. Onderzoeks- en innovatie ,00 processen in kmo s (inclusief voucherregelingen, proces-, ontwerp-, service-en sociale innovatie) 065. Infrastructuur voor onderzoek ,00 en innovatie, overdracht van technologie en samenwerking in ondernemingen die zich toeleggen op de koolstofarme economie en op weerbaarheid tegen de klimaatverandering 069. Steun voor milieuvriendelijke ,00 productieprocessen en efficiënt gebruik van hulpbronnen in kmo s 01. Grote stedelijke gebieden ,00 (dichtbevolkt > inwoners) 02. Kleine stedelijke gebieden ,00 (middelhoge bevolkingsdichtheid > inwoners) 03. Plattelandsgebieden (dunbevolkt) ,00 Tabel 9: Dimensie 6 Territoriale verwezenlijkingsmechanismen Prioritaire as 1: Innovatie 2020 Code Bedrag in EUR 07. Niet van toepassing , Een samenvatting van het geplande gebruik van de technische bijstand, zo nodig met inbegrip van maatregelen om de administratieve capaciteit te versterken van de autoriteiten die betrokken zijn bij het beheer van en de controle op de programma s en begunstigden en, zo nodig, maatregelen voor het vergroten van de administratieve capaciteit van relevante partners met het oog op hun deelneming aan de uitvoering van de programma s (in voorkomend geval) Niet van toepassing. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 29

30 2.2 Prioritaire as 2 Economie 2020 De gehele prioritaire as wordt uitsluitend met behulp van financieringsinstrumenten uitgevoerd De gehele prioritaire as wordt uitsluitend met behulp van op het niveau van de Unie opgezette financie rings - instrumenten uitgevoerd De gehele prioritaire as wordt door vanuit de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling uitgevoerd Motivering voor de vaststelling van een prioritaire as die meer dan één thematische doelstelling betreft (waar van toepassing) Niet van toepassing Fonds en berekeningsgrondslag voor steun van de Unie Fonds ERDF Berekeningsgrondslag (totale subsidiabele uitgaven of subsidiabele publieke uitgaven) Tot Investeringsprioriteit 3a Bevordering van ondernemerschap, met name door de economische exploitatie van nieuwe ideeën te vergemakkelijken en door de oprichting van nieuwe bedrijven onder meer via starterscentra aan te moedigen Specifieke doelstellingen in overeenstemming met de investeringsprioriteit en de verwachte resultaten Specifieke doelstelling 2.1 Vergroting van het concurrentievermogen in het MKB/KMO Verwachte resultaten: Bestaande ondernemers stimuleren om zich te richten op vernieuwing en verbetering van hun onder nemer schap en daarnaast nieuwe starters stimuleren om een onderneming te starten, in beide gevallen specifiek in het MKB/KMO. Ondernemerschap moet hierbij worden gezien in het perspectief van de euregionale economie en de versterking van de grensoverschrijdende dimensie daarvan. Het programma zet in op het aanmoedigen en stimuleren van nieuwe bedrijvigheid en op het aanjagen en uitwisselen van nieuwe ideeën, waardoor nieuwe toepassingen, processen, diensten et cetera kunnen ontstaan, met nieuw ondernemerschap tot gevolg. Juist op het scheidsvlak van sectoren liggen kansen voor nieuw ondernemerschap. Specifieke doelstelling 2.2 Meer efficiënte omgang met hulpbronnen in het MKB/KMO Verwachte resultaten: Duurzaam gebruik van hulpbronnen vormt een belang rijke voorwaarde voor het behouden en versterken van bedrijvigheid. Innovatieve technieken en productie methoden kunnen hulpbronefficiëntie bevorderen, wat bijdraagt aan het verwezenlijken van de duurzaamheids- en klimaatdoelstellingen. Het programma wil investeringen bevorderen in eerste toepassing bij bedrijven van innovatieve technologieën die de omgang met hulpbronnen meer efficiënt maken. Het programma zet daarom in op stimulering, op sensibilisering en op demonstratie. Activiteiten waarmee de bekendheid met technieken en de toepassings mogelijkheden toeneemt, om daarmee de bereidheid tot investeringen in uitrol van de technieken te verhogen. Daarmee wordt ook de toepassing van nieuw ontwik kelde technieken gestimuleerd. Door het stimuleren van investeringen op dit vlak, neemt de efficiëntie van bedrijfs- en productieprocessen in de omgang met hulpbronnen toe. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 30

31 Tabel 10: Programma-specifieke resultaatindicatoren (per specifieke doelstelling) Specifieke doelstelling 2.1 Vergroting van het concurrentievermogen in het MKB/KMO. ID Indicator Meet- Uitgangs- Referentie- Streefwaarde Gegevens- Frequentie van eenheid waarde jaar (2023) bron de verslaggeving RI3 Percentage Percentage 9, , 10 CBS, BEstat, Jaarlijks startende onder- Regionalnemingen ten op- statistik.de zichte van het totaal aantal ondernemingen Specifieke doelstelling 2.2 Meer efficiënte omgang met hulpbronnen in het MKB/KMO. ID Indicator Meet- Uitgangs- Referentie- Streefwaarde Gegevens- Frequentie van eenheid waarde jaar (2023) bron de verslaggeving RI4 Grondstof- Euro s/kg 2, ,10 Euro stat Tweejaarlijks productiviteit In het kader van de investeringsprioriteit te ondersteunen maatregelen (per investeringsprioriteit) Een beschrijving van het soort en voorbeelden van maatregelen die worden ondersteund, en de verwachte bijdrage daarvan aan de specifieke doel stellingen, met inbegrip van, indien van toepassing, vermelding van de voornaamste doelgroepen, beoogde specifieke grondgebieden en soorten begunstigden Activiteiten /projectsoorten die worden voorzien (interventies) onder specifieke doelstelling 2.1 Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten die worden voorzien zijn: het adviseren en begeleiden van ondernemingen met betrekking tot hun marktpotentieel aan de andere kant van de grens, met name door het benutten en creëren van gemeenschappelijke grensoverschrijdende instrumenten; het op grensoverschrijdende wijze adviseren en begeleiden van ondernemers bij het zoeken naar financieringsmogelijkheden en bij het zelf genereren van werk; het steunen van gezamenlijke grensoverschrijdende initiatieven op het gebied van duurzame organisatie en duurzaam beheer van economische zones; verkenningen naar haalbaarheid en nieuwe productmarkt-combinaties bij samenwerkende MKB/KMO s; het bevorderen van de ontwikkeling van nieuwe businessmodellen en nieuwe toepassingen, die uitgaan van de culturele en creatieve, de circulaire en de functionele economie en eco-design; productontwikkeling en valorisatie ter versterking van toerisme; ondernemingen ontvankelijk maken voor strategische intelligentie; het stimuleren van grensoverschrijdende technologie - overdracht, ten einde het concurrentievermogen van zeer kleine, kleine en middelgrote ondernemingen in het gebied te vergroten, onder andere in landelijke gebieden; het vergemakkelijken van de oprichting (bijvoorbeeld co-working), groei en overdracht van kleine en middelgrote bedrijven; ontwikkeling van sociaal ondernemerschap; bewust zijn voor sociaal ondernemerschap stimuleren; herontwikkeling van bepaalde economische sectoren in het kader van de her-industrialisatiepolitiek. Doelgroep Binnen deze investeringsprioriteit zijn met name (doch niet limitatief) de volgende doelgroepen als potentiële begunstigden te noemen: bedrijfsleven (in het bijzonder MKB/KMO) nieuwe starters intermediaire organisaties overheden toeristische organisaties Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 31

32 Activiteiten /projectsoorten die worden voorzien (interventies) onder specifieke doelstelling 2.2 Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten die worden voorzien zijn: het opzetten van verbindings- en steunpunten voor ondernemingen in grensoverschrijdende gebieden, ter ondersteuning van initiatieven gericht op innovatie - verspreiding en milieuverantwoord gedrag voor KMO s/ MKB; het steunen van grensoverschrijdende acties gericht op integratie van milieuverantwoord gedrag in de ontwikkeling/aanpassing van bedrijven; het steunen van coördinerende acties voor de ontwikkeling van lokale duurzame energie (energie-onafhankelijkheid); het ontwikkelen van innovatieve technologieën die bijdragen aan een doeltreffender gebruik van natuurlijke hulpbronnen; het investeren in proefprojecten waarbij technologieën op het gebied van duurzame energie worden ingezet; het stimuleren en opzetten van innovatieclusters op het gebied van rationeel gebruik van energie en natuurlijke hulpbronnen of andere vormen van samenwerking tussen ondernemingen op dit gebied; onderzoeken van haalbaarheid, implementatie en bevordering van een euregionale kringloopeconomie/ cradle-to-cradle politiek in verschillende branches; gemeenschappelijke campagne en bevordering van pilot-initiatieven gericht op rationeel energiegebruik; pilots, onderzoeks- en demonstratieprojecten gericht op het bevorderen van de productie en het gebruik van duurzame energiebronnen en groene energie, waaronder biobrandstoffen, biomassa en bij producten of afvalwater van landbouwactiviteiten, bosbouwactiviteiten of de landbouwindustrie, wind-, water- en zonne-energie Leidende beginselen voor het selecteren van concrete acties Ontvankelijkheidscriteria Zie beschrijving onder van prioriteit 1. Selectiecriteria het project draagt bij aan de doelstellingen van prioriteit 2. waar steun vanuit de fondsen wordt verleend aan een grote onderneming, verzekert de BA zich ervan dat de bijdrage vanuit de fondsen niet resulteert in een substantieel verlies aan werkgelegenheid elders in de EU. Zie verdere beschrijving onder van prioriteit Gepland gebruik van financieringsinstrumenten (in voorkomend geval) Het gebruik van financiële instrumenten is niet voorzien bij de start van het programma. Mocht het gebruik van financiële instrumenten tijdens de uitvoeringsperiode naar mening van het Comité van Toezicht alsnog relevant worden, dan zal de beslissing door het Comité van Toezicht daaromtrent te zijner tijd mede worden gebaseerd op een exantebeoordeling Gepland gebruik van grote projecten (in voorkomend geval) De EMR beoogt geen gebruik te maken van majeure projecten. Doelgroep Door deze investeringsprioriteit zijn met name (doch niet limitatief) de volgende doelgroepen als potentiële begunstigden te noemen: bedrijfsleven (in het bijzonder MKB/KMO) starters ontwikkelingsmaatschappijen overheden Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 32

33 Outputindicatoren (per investeringsprioriteit) Tabel 11: Gemeenschappelijke en programma-specifieke outputindicatoren Investeringsprioriteit: 3a Bevordering van ondernemerschap, met name door de economische exploitatie van nieuwe ideeën te vergemakkelijken en door de oprichting van nieuwe bedrijven onder meer via starterscentra aan te moedigen ID Indicator Meet- Streefwaarde Gegevens- Frequentie eenheid (2023) bron verslaggeving CO01 Productieve investering: Aantal onder - Onder- 750,00 Eigen registratie project - Jaarlijks nemingen dat steun ontvangt nemingen gegevens door GS CO02 Productieve investering: Aantal onder - Onder- 250,00 Eigen registratie project - Jaarlijks nemingen dat subsidies ontvangt nemingen gegevens door GS CO04 Productieve investering: Aantal onder - Onder- 500,00 Eigen registratie project - Jaarlijks nemingen dat niet-financiële steun nemingen gegevens door GS ontvangt CO05 Productieve investering: Aantal Onder- 50,00 Eigen registratie project - Jaarlijks nieuwe ondernemingen dat onder - nemingen gegevens door GS steund wordt CO08 Productieve investering: Toename Voltijdequi- 100,00 Eigen registratie project - Jaarlijks werkgelegenheid in ondersteunde bedrijven valenten gegevens door GS PSI1 Aantal georganiseerde activiteiten gericht Aantal 150,00 Eigen registratie project - Jaarlijks op het stimuleren van onderne- activiteiten gegevens door GS merschap PSI2 Aantal ontwikkelde businesscases Aantal 10,00 Eigen registratie project - Jaarlijks businesscases gegevens door GS PSI3 Aantal KMO/MKB-bedrijven dat steun Aantal 990,00 Eigen registratie project - Jaarlijks ontvangt gegevens door GS PSI4 Aantal KMO/MKB-bedrijven dat subsidie Aantal 245,00 Eigen registratie project - Jaarlijks ontvangt gegevens door GS PSI5 Groei werkgelegenheid in onder - Fte 99,00 Eigen registratie project - Jaarlijks steunde KMO/MKB-bedrijven gegevens door GS PSI6 Aantal ondersteunde projecten gericht Aantal 3,00 Eigen registratie project - Jaarlijks op efficiënte omgang met hulp bron - gegevens door GS nen in het (KMO/MKB) bedrijfsleven PSI7 Aantal ondersteunde projecten gericht Aantal 2,00 Eigen registratie project - Jaarlijks op het vergroten van energie-onaf - gegevens door GS hankelijkheid in het (KMO/MKB-)bedrijfsleven Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 33

34 2.2.6 Prestatiekader Tabel 12: Prestatiekader van de prioritaire as Prioritaire as 2: Economie 2020 ID Soort Indicator of Meet- Mijlpaal Uiteindelijke Gegevens- Toelichting betreffende de Indica- belangrijke eenheid* voor 2018 Streefwaarde bron relevantie van de indicator* tor uitvoeringsstap (2023) PI 1.2 F Bedrag aan Euro , ,00 gecertifi ceerde uitgaven van begunstigden, zoals opgenomen in betaal aanvragen aan de Europese Commissie Eigen regis - tratie pro - ject gegevens door GS Indicator geeft goede uiting aan voortgang van programma en aan multiplier Mijlpaal gebaseerd op jaartranches (die conform N+3 eind 2018 moeten zijn benut), gedeeld door interventie percen - tage as 2 (0,7). Hiermee wordt de vertaling berekend van de jaartranches (enkel in EFRO) en deze SFC-indicator (in TSK). PI2.1 I Aantal KMO/MKBonder Aantal ,00 nemingen dat steun ontvangt PI2.1 O Aantal KMO/MKBonder Aantal 0 750,00 nemingen dat steun ontvangt Eigen regis - tratie pro - ject gegevens door GS Eigen regis - tratie pro - ject gegevens door GS Focus in as 2 ligt op verbetering van concurrentie vermo - gen van KMO/MKB. Het betreft het aantal KMO/MKB-ondernemingen dat steun ontvangt in gestarte projecten. Focus in as 2 ligt op verbetering van concurrentie vermo - gen van KMO/MKB. Het betreft het aantal KMO/MKB-ondernemingen dat steun ontvangt in voltooide projecten. * Waar van toepassing Aanvullende kwalitatieve informatie over de vaststelling van het prestatiekader Niet van toepassing. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 34

35 2.2.7 Categorieën steunverlening Categorieën steunverlening die overeenkomen met de inhoud van de prioritaire as op basis van een door de Commissie vastgestelde nomenclatuur, en een indicatieve uitsplitsing van de steun van de Unie. Tabellen 13-16: Categorieën steunverlening Tabel 13: Dimensie 1 Steunverleningsgebied Prioritaire as 2: Economie 2020 Tabel 14: Dimensie 2 Financieringsvorm Prioritaire as 2: Economie 2020 Code Bedrag in EUR 01. Niet-terugvorderbare subsidie ,00 Tabel 15: Dimensie 3 Soort grondgebied Prioritaire as 2: Economie 2020 Code Bedrag in EUR Code Bedrag in EUR 065. Infrastructuur voor onderzoek en ,00 innovatie, overdracht van technologie en samenwerking in ondernemingen die zich toeleggen op de koolstofarme economie en op weerbaarheid tegen de klimaatverandering 067. kmo-ontwikkeling, steun voor ,00 ondernemerschap en incubatie (waaronder steun voor afgeleide activiteiten) 01. Grote stedelijke gebieden ,00 (dichtbevolkt > inwoners) 02. Kleine stedelijke gebieden ,00 (middelhoge bevolkingsdichtheid > inwoners) 03. Plattelandsgebieden (dunbevolkt) ,00 Tabel 16: Dimensie 6 Territoriale verwezenlijkingsmechanismen 068. Energie-efficiënte en demon ,00 stratieprojecten in kmo s en ondersteunende maatregelen Prioritaire as 2: Economie 2020 Code Bedrag in EUR 069. Steun voor milieuvriendelijke ,00 productieprocessen en efficiënt gebruik van hulpbronnen in kmo s 075. Ontwikkeling en bevordering van ,00 toeristische diensten in of voor kmo s 093. Ontwikkeling en bevordering van ,00 openbare toeristische diensten 07. Niet van toepassing , Een samenvatting van het geplande gebruik van de technische bijstand, zo nodig met inbegrip van maatregelen om de administratieve capaciteit te versterken van de autoriteiten die betrokken zijn bij het beheer van en de controle op de programma s en begunstigden en, zo nodig, maatregelen voor het vergroten van de administratieve capaciteit van relevante partners met het oog op hun deelneming aan de uitvoering van de programma s (in voorkomend geval) Niet van toepassing. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 35

36 2.3 Prioritaire as 3 Sociale inclusie en opleiding De gehele prioritaire as wordt uitsluitend met behulp van financieringsinstrumenten uitgevoerd De gehele prioritaire as wordt uitsluitend met behulp van op het niveau van de Unie opgezette financieringsinstrumenten uitgevoerd De gehele prioritaire as wordt door vanuit de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling uitgevoerd Motivering voor de vaststelling van een prioritaire as die meer dan één thematische doelstelling betreft (waar van toepassing) Deze prioritaire as heeft betrekking op het verlagen van ongelijkheden en het bevorderen van gelijke kansen voor alle inwoners van de EMR. De EMR legt met het oog daarop een directe verbinding met onderwijs en op lei ding, omdat op deze wijze direct kan worden geïnves teerd in mensen, zodat zij zelf actief worden, hun mogelijkheden kunnen vergroten en kunnen uitgaan van hun eigen kansen. De afhankelijkheid van ondersteu nende maatregelen wordt hiermee kleiner en de focus op wat mensen wel kunnen, levert zelfvertrouwen en nieuw elan op. Dat is de reden om in deze prioritaire as een verbinding te leggen tussen enerzijds sociale inclusie en anderzijds onderwijs en opleiding; twee actielijnen die in de menukaart van investeringsprioriteiten onder ver schillende thematische doelstellingen vallen, maar in de optiek van de EMR direct verbonden en complementair zijn Fonds en berekeningsgrondslag voor steun van de Unie Fonds ERDF Berekeningsgrondslag (totale subsidiabele uitgaven of subsidiabele publieke uitgaven) Tot Investeringsprioriteit 10b Investeren in onder wijs, opleiding en beroepsopleiding voor vaardigheden en een leven lang leren door de ontwikkeling en uitvoering van gezamenlijke regelingen voor onderwijs, beroeps opleiding en opleiding (ETC-CB) Specifieke doelstellingen in overeenstemming met de investeringsprioriteit en de verwachte resultaten Specifieke doelstelling 3.2 Verbetering van de aansluiting van het grensoverschrijdende opleidingssysteem op de arbeidsmarkt Verwachte resultaten: Verbetering van de opleidingskwaliteit is een voorwaarde om de werkgelegenheid, de concurrentiepositie van de regio, innovatiekracht, de culturele identiteit en gelijke maatschappelijke kansen op de lange termijn te kunnen waarborgen. Deze investeringsprioriteit draagt bij aan de realisatie van een kwalitatief hoogwaardige onderwijsstructuur in de EMR. Door te investeren in de kwaliteit van opleidingen en verbeteren van de aansluiting bij de arbeidsmarkt vraag wordt invulling gegeven aan uitdagingen waar de EMR voor staat zoals de krimpende beroepsbevolking en demografische veranderingen, tegengaan van de brain drain, onvoldoende aantal hoger opgeleiden en een gebrek aan technisch geschoold personeel. Tabel 17: Programma-specifieke resultaatindicatoren (per specifieke doelstelling) Specifieke doelstelling 3.2 Verbetering van de aansluiting van het grensoverschrijdende opleidingssysteem op de arbeidsmarkt ID Indicator Meet- Uitgangs- Referentie- Streefwaarde Gegevens- Frequentie van eenheid waarde jaar (2023) bron de verslaggeving RI6 Aandeel van voor- Aandeel 11, ,00 Eurostat, Jaarlijks tijdige school- EU2020 verlaters Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 36

37 2.3.5 In het kader van de investeringsprioriteit te ondersteunen maatregelen (per investerings prioriteit) Een beschrijving van het soort en voorbeelden van maatregelen die worden ondersteund, en de verwachte bijdrage daarvan aan de specifieke doel stellingen, met inbegrip van, indien van toepassing, vermelding van de voornaamste doelgroepen, beoogde specifieke grondgebieden en soorten begunstigden Activiteiten /projectsoorten die worden voorzien (interventies) onder specifieke doelstelling 3.2 Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten die worden voorzien zijn: het ontwikkelen van het aanbod aan gemeenschappe - lijke opleidingen en studieprogramma s; het coördineren van het aanbod aan beroeps oplei - dingen, zowel op het gebied van initiële scholing als op het gebied van permanente educatie; het steunen van acties gericht op het ontwikkelen van talenkennis en stages binnen bedrijven; het ontwikkelen van opleidingsstrategieën voor (toekomstige) beroepsbeoefenaars in de gezond heids zorg; het uitvoeren van grensoverschrijdende acties ter ondersteuning van opleidingen voor het professio nalise - ren van actoren die actief zijn op het gebied van management van duurzame ontwikke ling en van toerisme en cultuur; het ontwikkelen van opleidingen (initiële scholing, beroepsopleiding en permanente educatie) en bijscholing voor innovatieve sectoren; het steunen van grensoverschrijdende acties voor herwaardering van het beroepsonderwijs; begeleiden in het maken van de juiste studiekeuze; het steunen van grensoverschrijdende mobiliteit en de opleiding van onderzoekers, wetenschappers, studenten, werknemers, werkzoekenden etc; versterken van pedagogische samenwerking tussen universiteiten, hogescholen, competentie- en opleidingscentra en onderwijs; uitwisseling van leerlingen, stagiaires, leraren, opleiders tussen scholen, bedrijven en competentie- en opleidingscentra; opleidingsmaatregelen voor werkzoekenden gericht op de arbeidsmarkt om een baan te vinden; het vergroten van stage-mogelijkheden, onder andere in het kader van duaal leren. Doelgroep Voor deze investeringsprioriteit zijn met name (doch niet limitatief) de volgende doelgroepen als potentiële begunstigden te noemen: kennis- en onderwijsinstellingen brancheorganisaties opleidingscentra overheden intermediaire organisaties Leidende beginselen voor het selecteren van concrete acties Ontvankelijkheidscriteria Zie beschrijving onder van prioriteit 1. Selectiecriteria het project draagt bij aan de doelstellingen van priori - teit 3. zie verdere beschrijving onder van prioriteit Gepland gebruik van financieringsinstrumenten (in voorkomend geval) Het gebruik van financiële instrumenten is niet voorzien bij de start van het programma. Mocht het gebruik van financiële instrumenten tijdens de uitvoeringsperiode naar mening van het Comité van Toezicht alsnog relevant worden, dan zal de beslissing door het Comité van Toezicht daaromtrent te zijner tijd mede worden gebaseerd op een exante beoordeling Gepland gebruik van grote projecten (in voor - komend geval) De EMR beoogt geen gebruik te maken van majeure projecten. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 37

38 Outputindicatoren (per investeringsprioriteit) Tabel 18: Gemeenschappelijke en programma-specifieke outputindicatoren Investeringsprioriteit: 10b Investeren in onderwijs, opleiding en beroepsopleiding voor vaardigheden en een leven lang leren door de ontwikkeling en uitvoering van gezamenlijke regelingen voor onderwijs, beroepsopleiding en opleiding (ETC-CB) ID Indicator Meet- Streefwaarde Gegevens- Frequentie eenheid (2023) bron verslaggeving CO44 Arbeidsmarkt en opleiding: Aantal Personen 300,00 deelnemers aan gezamenlijke lokale werkgelegenheidsinitiatieven en gezamenlijke opleiding Eigen registratie op basis van opgave van begunstigden CO46 Arbeidsmarkt en opleiding: Aantal Personen 150,00 deelnemers aan gezamenlijke onderwijs- en opleidingsregelingen ter ondersteuning van werkgelegenheid voor jongeren, onderwijskansen en hoger en beroepsonderwijs over de grenzen heen Eigen registratie op basis van opgave van begunstigden PSI21 Aantal ondersteunde projecten gericht Aantal 3,00 op de versterking van de aansluiting personen van onderwijs en arbeidsmarkt Eigen registratie op basis van opgave van begunstigden PSI22 Aantal organisaties dat deelneemt aan Aantal 10,00 de ondersteunde samenwerkingen gericht organisaties op de grensoverschrijdende wer- king van de arbeidsmarkt Eigen registratie op basis van opgave van begunstigden Investeringsprioriteit 9a Het investeren in de gezondheids- en sociale infrastructuur dat bijdraagt tot de nationale, regionale en lokale ontwikkeling, het verminderen van ongelijkheden wat de gezondheids status betreft, het bevorderen van sociale insluiting door een betere toegankelijkheid van sociale, culturele en recreationele diensten en de overgang van institutionele naar gemeenschapsgerichte diensten Specifieke doelstellingen in overeenstemming met de investeringsprioriteit en de verwachte resultaten bijzonder in steden), vergrijzing en ontgroening vormen grote uitdagingen in de diverse regio s van de EMR. Groepen die kwetsbaar zijn, door armoede, sociale omstandigheden, opleidingsniveau, handicap, etc, lopen een groot risico de aansluiting op de maatschappij te verliezen. De EMR wil dit voorkomen en beoogt kwetsbare groepen goed sociaal geïntegreerd te houden. Daarnaast is in verschillende deelregio s waardevolle kennis aanwezig, alsmede ervaring met innovatieve methoden en aanpakken die grensoverschrijdend uitgewisseld en verder ontwikkeld kunnen worden. Specifieke doelstelling 3.1 Verhoging van de sociale integratie van kwetsbare groepen Verwachte resultaten Inclusieve groei is één van de hoofddoelstellingen van het Europees beleid. Maatschappelijke integratie, demo grafi - sche ontwikkelingen zijn belangrijke thema s voor een inclusieve samenleving. Gevolgen van werkloosheid (in het Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 38

39 Tabel 19: Programma-specifieke resultaatindicatoren (per specifieke doelstelling) Specifieke doelstelling 3.1 Verhoging van de sociale integratie van kwetsbare groepen. ID Indicator Meet- Uitgangs- Referentie- Streefwaarde Gegevens- Frequentie van eenheid waarde jaar (2023) bron de verslaggeving RI5 Percentage Percentage 20, ,00 Eurostat, Jaarlijks mensen waarvoor EU2020 armoede of uitsluiting dreigt In het kader van de investeringsprioriteit te ondersteunen maatregelen (per investeringsprioriteit) Een beschrijving van het soort en voorbeelden van maatregelen die worden ondersteund, en de verwachte bijdrage daarvan aan de specifieke doel stellingen, met inbegrip van, indien van toepassing, vermelding van de voornaamste doelgroepen, beoogde specifieke grondgebieden en soorten begunstigden Activiteiten /projectsoorten die worden voorzien (interventies) onder specifieke doelstelling 3.1 Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten die worden voorzien zijn: het versterken van het preventiebeleid; acties gericht op het tegengaan van sociale kwets - baarheid en armoede; het harmoniseren van maatregelen ter voorkoming en bestrijding van verslavingen; acties voor kansarme jongeren, ouderen en kwetsbare bevolkingsgroepen; het ontwikkelen van geïntegreerde projecten voor herstel in stedelijke en landelijke gebieden (duurzame wijken, enz.); ontwikkelen van grensoverschrijdende geïntegreerde acties gericht op integratie (vermijden dat men afhaakt van school); stedelijk beleid en stedelijke revitalisering, onder andere door versterking van het culturele en recreatieve dienstenaanbod. Doelgroep Voor deze investeringsprioriteit zijn met name (doch niet limitatief) de volgende doelgroepen als potentiële begunstigden te noemen: regionale en lokale overheden semi-overheden, publiekrechtelijke instellingen en genootschappen zorginstellingen en -organisaties sociaal-maatschappelijke instellingen (inclusief vrijwilligersorganisaties) culturele instellingen toeristische organisaties Leidende beginselen voor het selecteren van concrete acties Ontvankelijkheidscriteria Zie beschrijving onder van prioriteit 1. Selectiecriteria het project draagt bij aan de doelstellingen van priori - teit 3. zie verdere beschrijving onder van prioriteit Gepland gebruik van financieringsinstrumenten (in voorkomend geval) Het gebruik van financiële instrumenten is niet voorzien bij de start van het programma. Mocht het gebruik van financiële instrumenten tijdens de uitvoeringsperiode naar mening van het Comité van Toezicht alsnog relevant worden, dan zal de beslissing door het Comité van Toezicht daaromtrent te zijner tijd mede worden gebaseerd op een exante beoordeling Gepland gebruik van grote projecten (in voor - komend geval) De EMR beoogt geen gebruik te maken van majeure projecten. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 39

40 Outputindicatoren (per investeringsprioriteit) Tabel 20: Gemeenschappelijke en programma-specifieke outputindicatoren Investeringsprioriteit: 9a Het investeren in de gezondheids- en sociale infrastructuur dat bijdraagt tot de nationale, regionale en lokale ontwikkeling, het verminderen van ongelijkheden wat de gezondheidsstatus betreft, het bevorderen van sociale insluiting door een betere toegankelijkheid van sociale, culturele en recreationele diensten en de overgang van institutionele naar gemeenschapsgerichte diensten ID Indicator Meet- Streefwaarde Gegevens- Frequentie eenheid (2023) bron verslaggeving CO44 Arbeidsmarkt en opleiding: Aantal Personen 300,00 eigen registratie op Jaarlijks deelnemers aan gezamenlijke lokale basis van opgave van werkgelegenheidsinitiatieven en gezamenlijke begunstigden opleiding CO45 Arbeidsmarkt en opleiding: Aantal Personen 300,00 eigen registratie op Jaarlijks deelnemers aan projecten ter bevordering basis van opgave van van gendergelijkheid, gelijke kan- begunstigden sen en sociale insluiting over de grenzen heen CO46 Arbeidsmarkt en opleiding: Aantal Personen 150,00 eigen registratie op Jaarlijks deelnemers aan gezamenlijke onderwijs- basis van opgave van en opleidingsregelingen ter on- begunstigden dersteuning van werkgelegenheid voor jongeren, onderwijskansen en hoger en beroepsonderwijs over de grenzen heen PSI19 Aantal projecten gericht op kansarme Aantal 5,00 eigen registratie op Jaarlijks jongeren, ouderen en kwetsbare bevolkingsgroepen projecten basis van opgave van begunstigden PSI20 Aantal personen dat gebruik maakt Aantal 1.000,00 eigen registratie op Jaarlijks van grensoverschrijdende sociale diensten personen basis van opgave van begunstigden PSI21 Aantal ondersteunde projecten gericht Aantal 3,00 eigen registratie op Jaarlijks op de versterking van de aansluiting personen basis van opgave van van onderwijs en arbeidsmarkt begunstigden PSI22 Aantal organisaties dat deelneemt aan Aantal 10,00 eigen registratie op Jaarlijks de ondersteunde samenwerkingen gericht op de grensoverschrijdende werking organisaties basis van opgave van begunstigden van de arbeidsmarkt Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 40

41 2.3.9 Prestatiekader Tabel 21: Prestatiekader van de prioritaire as Prioritaire as 3: Sociale inclusie en opleiding ID Soort Indicator of Meet- Mijlpaal Uiteindelijke Gegevens- Toelichting betreffende de Indica- belangrijke eenheid* voor 2018 Streefwaarde bron relevantie van de indicator* tor uitvoeringsstap (2023) PI 1.2 F Bedrag aan gecer - Euro , ,00 tifi ceerde uitgaven van begunstigden, zoals opgenomen in betaal aanvra - gen aan de Europese Commissie Eigen regis - tratie pro - jectgege - vens door GS Indicator geeft goede uiting aan voortgang van programma en aan multiplier Mijlpaal gebaseerd op jaartranches (die conform N+3 eind 2018 moeten zijn benut), gedeeld door interventie percen - tage as 3 (0,7). Hiermee wordt de vertaling berekend van de jaartranches (enkel in EFRO) en deze SFC-indicator (in TSK). PI3.1 I Aantal deelnemers Aantal ,00 in grensover schrij - den de projecten gericht op gelijkheid van mannen en vrouwen, gelijke kansen en sociale inclusie Eigen regis - tratie pro - jectgege - vens door GS Deze indicator dekt het best doelstelling(en) van deze prioritaire as. Het betreft het aantal deelnemers in gestarte projecten. PI3.1 O Aantal deelnemers Aantal 0 300,00 in grensoverschrijdende projecten gericht op gelijkheid van mannen en vrouwen, gelijke kansen en sociale inclusie Eigen regis - tratie pro - jectgege - vens door GS Deze indicator dekt het best doelstelling(en) van deze prioritaire as. Het betreft het aantal deelnemers in voltooide projecten. * Waar van toepassing Aanvullende kwalitatieve informatie over de vaststelling van het prestatiekader Niet van toepassing. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 41

42 Categorieën steunverlening Categorieën steunverlening die overeenkomen met de inhoud van de prioritaire as op basis van een door de Commissie vastgestelde nomenclatuur, en een indicatieve uitsplitsing van de steun van de Unie. Tabellen 22-25: Categorieën steunverlening Tabel 22: Dimensie 1 Steunverleningsgebied Prioritaire as 3: Sociale inclusie en opleiding Code Bedrag in EUR 095. Ontwikkeling en bevordering van ,00 diensten in verband met openbaar cultureel en historisch erfgoed 102. Toegang tot werkgelegenheid voor ,00 werkzoekenden en niet-actieven, met inbegrip van langdurig werklozen en personen die ver van de arbeidsmarkt af staan, mede door middel van plaatselijke werkgelegenheidsinitiatieven en ondersteuning van de arbeidsmobiliteit 108. Modernisering van de arbeids ,00 marktinstellingen zoals openbare en particuliere diensten voor arbeidsvoorziening, en het beter inspelen op de behoeften van de arbeidsmarkt, waaronder acties ter vergroting van de transnationale arbeidsmobiliteit alsmede mobiliteitsregelingen en betere samenwerking tussen instellingen en relevante belanghebbenden 109. Actieve integratie, mede met het ,00 oog op de bevordering van gelijke kansen en actieve participatie en verbetering van de inzetbaarheid 117. Vergroten van de gelijke toegang ,00 tot levenslang leren voor alle leeftijdsgroepen in formele, non-formele en informele opzet, vergroting van de kennis, vaardigheden en competenties van de beroepsbevolking, en het bevorderen van flexibele leertrajecten onder meer via loopbaanbegeleiding en validering van verworven vaardigheden en bekwaamheden 118. Verbetering van de arbeidsmarkt ,00 relevantie van de onderwijs- en opleidingsstelsels, vergemakkelijking van de overstap van onderwijs naar werk en versterking van beroepsonderwijs- en beroepsopleidingssystemen en de kwaliteit daarvan, onder meer door mechanismen voor het anticiperen op vaardigheden, aanpassing van leerplannen en invoering en ontwikkeling van stelsels van leren op de werkplek, waaronder stelsels voor duaal leren en regelingen voor leerlingschap 120. Capaciteitsopbouw voor alle ,00 belanghebbenden die het onderwijs-, levenslang leren-, opleidings-, werkgelegenheids- en sociaal beleid, onder meer via sectorale en territoriale pacten ten uitvoer leggen met het oog op hervormingen op nationaal, regionaal en lokaal niveau Tabel 23: Dimensie 2 Financieringsvorm Prioritaire as 3: Sociale inclusie en opleiding Code Bedrag in EUR 01. Niet-terugvorderbare subsidie ,00 Tabel 24: Dimensie 3 Soort grondgebied Prioritaire as 3: Sociale inclusie en opleiding Code Bedrag in EUR 01. Grote stedelijke gebieden ,00 (dichtbevolkt > inwoners) 02. Kleine stedelijke gebieden ,00 (middelhoge bevolkingsdichtheid > inwoners) 03. Plattelandsgebieden (dunbevolkt) ,00 Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 42

43 Tabel 25: Dimensie 6 Territoriale verwezenlijkings mechanismen Prioritaire as 3: Sociale inclusie en opleiding Code Bedrag in EUR 07. Niet van toepassing , Een samenvatting van het geplande gebruik van de technische bijstand, zo nodig met inbegrip van maatregelen om de administratieve capaciteit te versterken van de autoriteiten die betrokken zijn bij het beheer van en de controle op de programma s en begunstigden en, zo nodig, maatregelen voor het vergroten van de administratieve capaciteit van relevante partners met het oog op hun deelneming aan de uitvoering van de programma s (in voorkomend geval) Niet van toepassing. 2.4 Prioritaire as 4 Territoriale ontwikkeling De gehele prioritaire as wordt uitsluitend met behulp van financieringsinstrumenten uitgevoerd De gehele prioritaire as wordt uitsluitend met behulp van op het niveau van de Unie opgezette financieringsinstrumenten uitgevoerd De gehele prioritaire as wordt door vanuit de ge meen - schap geleide lokale ontwikkeling uitgevoerd Motivering voor de vaststelling van een prioritaire as die meer dan één thematische doelstelling betreft (waar van toepassing) Niet van toepassing Fonds en berekeningsgrondslag voor steun van de Unie Fonds ERDF Berekeningsgrondslag (totale subsidiabele uitgaven of subsidiabele publieke uitgaven) Tot Investeringsprioriteit 11b Bevordering van juridische en administratieve samenwerking en samen werking tussen burgers en instellingen (regelingen voor grensoverschrijdend(e) onderwijs, beroepsopleiding en opleiding) Specifieke doelstellingen in overeenstemming met de investeringsprioriteit en de verwachte resultaten Specifieke doelstelling 4.1 Vermindering van de belemmerende werking van de grens voor inwoners en instellingen Verwachte resultaten: Deze investeringsprioriteit richt zich op versterking van de institutionele capaciteit en een doelmatiger openbaar bestuur door verbeterde samenwerking tussen instellingen en inwoners en verbeterde juridische en administratieve grensoverschrijdende samenwerking. Doel hiervan is een verbetering te realiseren in de levenskwaliteit van de inwoners in de EMR. Met behulp van een pakket aan grensoverschrijdende maatregelen wordt de barrièrewerking van de grens verminderd en worden grensoverschrijdende interacties tussen inwoners en instellingen geïntensiveerd. Ook wordt ingezet op het faciliteren van de toegang van dienst - verlening aan de bevolking. Het programma draagt hieraan bij zowel in psychologische zin (bijvoorbeeld door activiteiten op het vlak van opleiding en cultuur), maar ook door concrete samenwerkingsactiviteiten tussen inwoners en instellingen (bijvoorbeeld in de omgang met demografische veranderingen of mobiliteit en duur zaamheid). De belemmerende werking van de grens wordt in het bijzonder ervaren op de euregionale arbeidsmarkt. Ondanks de vrijheid om grenzen te overschrijden ondervinden werkgevers, werknemers en werk zoekenden problemen als gevolg van de verschillende systemen op het terrein van belasting, arbeidsrecht, sociale verzekering, erkenning van diploma s. Daarnaast wordt de informatie over vacatures gefrag - menteerd aangeboden en is de geïntegreerde arbeids - bemiddeling onvoldoende. Ter onderscheid van specifieke doelstelling 3.2 betreft het hier de samen werking tussen overheden om systematische barrières in de arbeidsmarkt te reduceren op het gebied van wetgeving, beleidsmaatregelen en grensoverschrijdende contacten. De combinatie van krimpende beroepsbevolking en demografische ontwikkelingen biedt zowel noodzaak als kansen tot gezamenlijke acties. De EMR wil inzetten op vermindering van deze knelpunten (informatie voor ziening en mobiliteit van grensarbeiders en grens pendelaars) en optimale werking van de grensover schrijdende arbeidsmarkt. Door in te zetten op de totstandkoming van betrouwbare grensoverschrijdende arbeidsmarktdata kan een geïntegreerde arbeidsmarkt strategie worden ontwikkeld die inspeelt op actuele tendensen, zoals demografische ontwikkelingen. Door verdere integratie van de grensoverschrijdende arbeidsmarkt, wint deze aan belang en krijgt deze een aantrekkende werking op potentiële werknemers van buiten de regio. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 43

44 Specifieke doelstelling 4.2 De EMR wil inzetten op de verhoging van het aantal bezoekers en toeristen voor de regio en verlenging van de verblijfsduur. Het gaat hierbij onder andere om de verhoging van het aantal bezoeken aan bezienswaardige plekken en toeristische en culturele instellingen. Om het toeristisch aanbod beter te ontsluiten wordt het gebruik van openbaar vervoer gefaciliteerd. Verwachte resultaten: De EMR wil inzetten op de verhoging van het aantal bezoekers en toeristen voor de regio en verlenging van de verblijfsduur. Het gaat hierbij onder andere om de verhoging van het aantal bezoeken aan bezienswaardige plekken en toeristische en culturele instellingen. Om het toeristisch aanbod beter te ontsluiten wordt het gebruik van openbaar vervoer gefaciliteerd. Tabel 26: Programma-specifieke resultaatindicatoren (per specifieke doelstelling) Specifieke doelstelling 4.1 Vermindering van de belemmerende werking van de grens voor inwoners en instellingen. ID Indicator Meet- Uitgangs- Referentie- Streefwaarde Gegevens- Frequentie van eenheid waarde jaar (2023) bron de verslaggeving RI7 Percentage grens- Percentage 39, ,00 Eurostat Jaarlijks pendelaars Specifieke doelstelling 4.2 De EMR wil inzetten op de verhoging van het aantal bezoekers en toeristen voor de regio en verlenging van de verblijfsduur. Het gaat hierbij onder andere om de verhoging van het aantal bezoeken aan bezienswaardige plekken en toeristische en culturele instellingen. Om het toeristisch aanbod beter te ontsluiten wordt het gebruik van openbaar vervoer gefaciliteerd. ID Indicator Meet- Uitgangs- Referentie- Streefwaarde Gegevens- Frequentie van eenheid waarde jaar (2023) bron de verslaggeving RI8 Aantal hotelover- Aantal , ,00 CBS, BEstat, Jaarlijks nachtingen Regionalstatistik.de Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 44

45 2.4.5 In het kader van de investeringsprioriteit te ondersteunen maatregelen (per investeringsprioriteit) Een beschrijving van het soort en voorbeelden van maatregelen die worden ondersteund, en de verwachte bijdrage daarvan aan de specifieke doel stellingen, met inbegrip van, indien van toepassing, vermelding van de voornaamste doelgroepen, beoogde specifieke grondgebieden en soorten begunstigden Activiteiten/projectsoorten die worden voorzien (interventies) onder specifieke doelstelling 4.1 Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten die worden voorzien zijn: acties inzake veiligheid, samenwerking tussen politie, justitie en hulpdiensten, samenwerking en uitwisse ling van informatie bij rampen en ernstige ongevallen in aangrenzende regio s, alsmede een gemeenschappe - lijke aanpak van grensover schrijdende criminaliteit door politie en justitie; uitwerken van een gezondheidsstrategie in de toe - passingsgebieden technologie, marketing, gezond heids - zorg en toerisme; verbeteren van de verbinding van bestaande klinische en ambulante zorg; het coördineren van gezondheidsdiensten in grens - overschrijdende gebieden en het onderbrengen daarvan in netwerken; het steunen van het gezamenlijk gebruik van gezond - heidsvoorzieningen; het steunen van de mobiliteit van patiënten en medisch personeel in de grensoverschrijdende gebieden; ontwikkelen van een preventieprogramma Gezondheid EMR; uitvoeren van de Patiëntenrichtlijn (EU) Nr. 2011/24; het ontwikkelen van alternatieve structuren (opvang en opname) voor ziekenhuisopname en zorg instellingen; ondersteuning van initiatieven op het vlak van adviesdiensten voor inwoners, werknemers en werkgevers met betrekking tot grensgebonden vraagstukken; samenwerking en netwerken tussen inwoners, culturele instellingen, overheden, etc.; bevorderen van maatschappelijke projecten, inwoner - samenkomsten en interculturele uitwisselingen; het op elkaar afstemmen van de vraag naar arbeids - krachten van KMO/MKB en het beschikbare aanbod; het stimuleren van een proactief beheer van grens - overschrijdende werkgelegenheidsmogelijkheden, ten einde de verwachtingen van werkgevers te inventari - seren en daarop in te spelen; het grensoverschrijdend afstemmen en erkennen van competenties, van onder andere nieuwe beroepen; het binnen ondernemingen verrichten van studies naar tekorten in het arbeidsaanbod. Doelgroep Voor deze investeringsprioriteit zijn met name (doch niet limitatief) de volgende doelgroepen als potentiële begunstigden te noemen: regionale en lokale overheden, als ook economische en sociale partners (bijvoorbeeld werkgevers- en werknemersverenigingen); beroepsverenigingen, ziektekostenverzekeraars, sociale en culturele instellingen; gemeenten; milieu- en natuurorganisaties; ondernemers (in het bijzonder KMO/MKB); ziekenhuizen, universiteiten, ontwikkelingsmaat schap - pijen, gezondheidsorganisaties; werknemers, stagiaires, scholieren, studenten, werklozen, trainees; scholen, hogescholen, universiteiten en overige opleidingsinstellingen. Activiteiten/projectsoorten die worden voorzien (interventies) onder specifieke doelstelling 4.2 Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten die worden voorzien zijn: het ontwikkelen van innovatieve projecten voor de bescherming, de valorisatie en de exploitatie van het cultureel, toeristisch, industrieel, natuurlijk en land - schap pelijk erfgoed (bijvoorbeeld industrie, creatieve economie, riviertoerisme, stedentrips, kuuroorden, na - tuur parken, agrotoerisme, gezondheidstoerisme); het versterken van de kwaliteit van het culturele aanbod door gezamenlijke programmeringen, onder andere door het exploiteren en ontwikkelen van innovatieve culturele acties die de EMR een inter nationale uitstraling geven; bevorderen van toerisme als economische factor door middel van: grensoverschrijdende samenwerking tussen bedrijven, infrastructuur en marketing activiteiten, innovatieve projecten ter verbetering van toeristische mogelijkheden en versterking van netwerken en verbindingen tussen toeristische voorzieningen, coördinatie van innovatieve acties en instrumenten voor toeristen, gericht op onder andere rivier toeris - me, fietstoerisme, duurzaam toerisme, gastronomie, landschap en natuur, historie, wellness, ondersteuning van professionalisering en opleiding van actoren op het vlak van toerisme. het ontwikkelen van grensoverschrijdende opleidingsen beroepsmogelijkheden ter stimulering van duurzaam toerisme; het bevorderen van het gebruik van duurzame en intelligente mobiliteit; het bevorderen van nieuwe of alternatieve vervoersmogelijkheden. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 45

46 Doelgroep Voor deze investeringsprioriteit zijn met name (doch niet limitatief) de volgende doelgroepen als potentiële begunstigden te noemen: regionale en lokale overheden als ook economische en sociale partners (bijvoorbeeld werkgevers- en werknemersverenigingen), beroepsverenigingen, ziektekostenverzekeraars, sociale en culturele instellingen, toeristische organisaties/voorzieningen, milieu- en natuurorganisaties, ondernemers (in het bijzonder KMO/MKB), ziekenhuizen, universiteiten, ontwikkelingsmaat schap - pijen, gezondheidsorganisaties, werknemers, stagiaires, scholieren, studenten, werklozen, trainees, scholen, hogescholen, universiteiten en overige kennisen opleidingsinstellingen Leidende beginselen voor het selecteren van concrete acties Ontvankelijkheidscriteria Zie beschrijving onder van prioriteit 1. Selectiecriteria het project draagt bij aan de doelstellingen van priori - teit 4. zie verdere beschrijving onder van prioriteit Gepland gebruik van financieringsinstrumenten (in voorkomend geval) Het gebruik van financiële instrumenten is niet voorzien bij de start van het programma. Mocht het gebruik van financiële instrumenten tijdens de uitvoeringsperiode naar mening van het Comité van Toezicht alsnog relevant worden, dan zal de beslissing door het Comité van Toezicht daaromtrent te zijner tijd mede worden gebaseerd op een exante beoordeling Gepland gebruik van grote projecten (in voorkomend geval) De EMR beoogt geen gebruik te maken van majeure projecten. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 46

47 Outputindicatoren (per investeringsprioriteit) Tabel 27: Gemeenschappelijke en programma-specifieke outputindicatoren Investeringsprioriteit: 11b Bevordering van juridische en administratieve samenwerking en samenwerking tussen burgers en instellingen (regelingen voor grensoverschrijdend(e) onderwijs, beroepsopleiding en opleiding) ID Indicator Meet- Streefwaarde Gegevens- Frequentie eenheid (2023) bron verslaggeving CO09 Duurzaam toerisme: Toename van Bezoeken/ 2.500,00 eigen registratie op Jaarlijks verwachte aantal bezoeken aan ondersteunde jaar basis van opgave van locaties van cultureel en begunstigden natuurlijk erfgoed en attracties CO36 Gezondheidszorg: Deel van de bevolking Personen ,00 eigen registratie op Jaarlijks vallend onder betere gezond- basis van opgave van heidsvoorzieningen begunstigden CO43 Arbeidsmarkt en opleiding: Aantal Personen 50,00 eigen registratie op Jaarlijks deelnemers aan initiatieven voor basis van opgave van grensoverschrijdende mobiliteit begunstigden PSI11 Aantal projecten gericht op het verkleinen Aantal 2,00 eigen registratie op Jaarlijks van de mismatch op de ar- projecten basis van opgave van beidsmarkt, tussen kennis instel lingen begunstigden en bedrijfsleven en/of overheid PSI12 Aantal projecten gericht op het verbe - Aantal 2,00 eigen registratie op Jaarlijks teren van de grensover schrijdende samenwerking projecten basis van opgave van op het gebied van zorg begunstigden PSI14 Aantal projecten gericht op het verbeteren Aantal 2,00 Jaarlijks van de grensover schrijdende sa- projecten eigen registratie op menwerking op het gebied van veiligheid basis van opgave van begunstigden PSI15 Aantal grensoverschrijdende samen - Aantal 10,00 eigen registratie op Jaarlijks werkingen tussen overheids - samenwerkingen basis van opgave van organisaties begunstigden PSI16 Aantal ontmoetingsprojecten tussen Aantal ont- 2,00 Jaarlijks inwoners van de EMR moetings projecten eigen registratie op basis van opgave van begunstigden PSI17 Aantal projecten gericht op duurzame Aantal 2,00 eigen registratie op Jaarlijks en intelligente mobiliteit en/of nieuwe projecten basis van opgave van of alternatieve vervoersmogelijkheden begunstigden PSI18 Aantal projecten gericht op het versterken Aantal 2,00 eigen registratie op Jaarlijks van de kwaliteit van het cultu - projecten basis van opgave van rele aanbod door samenwerking tussen begunstigden organisaties op het gebied van cultuur Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 47

48 2.4.6 Prestatiekader Tabel 28: Prestatiekader van de prioritaire as Prioritaire as 4: Territoriale ontwikkeling ID Soort Indicator of Meet- Mijlpaal Uiteindelijke Gegevens- Toelichting betreffende de Indica- belangrijke eenheid* voor 2018 Streefwaarde bron relevantie van de indicator* tor uitvoeringsstap (2023) PI 1.2 F Bedrag aan gecer - Euro , ,00 tifi ceerde uitgaven van begunstigden, zoals opgenomen in betaal aanvragen aan de Europese Commissie Eigen regis - tratie pro - ject gege - vens door GS Indicator geeft goede uiting aan voortgang van programma en aan multiplier Mijlpaal gebaseerd op jaartranches (die conform N+3 eind 2018 moeten zijn benut), gedeeld door interventie percen - tage as 4 (0,7). Hiermee wordt de vertaling berekend van de jaartranches (enkel in EFRO) en deze SFC-indicator (in TSK). PI4.1 I Aantal grensover - Aantal 3 10,00 schrij dende samenwerkingen tussen overheids - organisaties Eigen regis - tratie pro - ject gege - vens door GS Indicator is het best gericht op het verminderen van institutionele barrières in de grensregio. Het betreft het aantal grensoverschrijdende samenwerkingen in gestarte projecten. PI4.1 O Aantal grensover - Aantal 0 10,00 schrij dende samenwerkingen tussen overheids - organisaties Eigen regis - tratie pro - ject gege - vens door GS Indicator is het best gericht op het verminderen van institutionele barrières in de grensregio. Het betreft het aantal grensoverschrijdende samenwerkingen in voltooide projecten. * Waar van toepassing Aanvullende kwalitatieve informatie over de vaststelling van het prestatiekader Niet van toepassing. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 48

49 2.4.7 Categorieën steunverlening Categorieën steunverlening die overeenkomen met de inhoud van de prioritaire as op basis van een door de Commissie vastgestelde nomenclatuur, en een indicatieve uitsplitsing van de steun van de Unie. Tabellen 29-32: Categorieën steunverlening Tabel 29: Dimensie 1 Steunverleningsgebied Prioritaire as 4: Territoriale ontwikkeling Tabel 30: Dimensie 2 Financieringsvorm Prioritaire as 4: Territoriale ontwikkeling Code Bedrag in EUR 01. Niet-terugvorderbare subsidie ,00 Tabel 31: Dimensie 3 Soort grondgebied Prioritaire as 4: Territoriale ontwikkeling Code Bedrag in EUR Code Bedrag in EUR 044. Intelligente vervoerssystemen ,00 (waaronder de invoering van vraagbeheersing, tolsystemen, IT-toezicht-, controle- en informatiesystemen) 053. Gezondheidsinfrastructuur , Andere sociale infrastructuur die ,00 bijdraagt aan regionale en lokale ontwikkeling 112. Verbetering van de toegang tot ,00 betaalbare, duurzame en hoogwaardige diensten, waaronder gezondheidszorg en sociale diensten van algemeen belang 119. Investering in institutionele ,00 capaciteit en in de efficiëntie van de overheidsadministratie en overheidsdiensten op nationaal, regionaal en lokaal niveau met het oog op hervormingen, betere regelgeving en goed bestuur 120. Capaciteitsopbouw voor alle ,00 belanghebbenden die het onderwijs-, levenslang leren-, opleidings-, werkgelegenheids- en sociaal beleid, onder meer via sectorale en territoriale pacten ten uitvoer leggen met het oog op hervormingen op nationaal, regionaal en lokaal niveau 01. Grote stedelijke gebieden (dicht ,00 bevolkt > inwoners) 02. Kleine stedelijke gebieden (middel ,00 hoge bevolkingsdichtheid > inwoners) 03. Plattelandsgebieden (dunbevolkt) ,00 Tabel 32: Dimensie 6 Territoriale verwezenlijkings mechanis - men Prioritaire as 4: Territoriale ontwikkeling Code Bedrag in EUR 07. Niet van toepassing , Een samenvatting van het geplande gebruik van de technische bijstand, zo nodig met inbegrip van maatregelen om de administratieve capaciteit te versterken van de autoriteiten die betrokken zijn bij het beheer van en de controle op de programma s en begunstigden en, zo nodig, maatregelen voor het vergroten van de administratieve capaciteit van relevante partners met het oog op hun deelneming aan de uitvoering van de programma s (in voorkomend geval) Niet van toepassing Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 49

50 2.5 Prioritaire as 5 Technische bijstand Fonds en berekeningsgrondslag voor steun van de Unie Fonds ERDF Berekeningsgrondslag (totale subsidiabele uitgaven of subsidiabele publieke uitgaven) Tot Specifieke doelstellingen en verwachte resultaten Specifieke doelstelling TB verantwoorde en efficiënte uitvoering van het Interreg V-A-programma Euregio Maas-Rijn Verwachte resultaten: Uitvoering van het programma en besteding van de mid - delen in overeenstemming met het SP en de regelgeving Resultaatindicatoren Tabel 32: Programma-specifieke resultaatindicatoren (per specifieke doelstelling) Niet van toepassing Te ondersteunen maatregelen en de verwachte bijdrage daarvan aan de verwezenlijking van de speci fieke doelstellingen (per prioritaire as) Beschrijving van de te ondersteunen maatregelen en de verwachte bijdrage daarvan aan de verwezen lijking van de specifieke doelstellingen Voorziene activiteiten Deze prioriteit richt zich hoofdzakelijk op de beheers - matige activiteiten die in het kader van het programma - management moeten worden uitgevoerd. Hieronder vallen: voorbereiding programma inhoudelijk, financieel en administratief beheer programma projectwerving en -begeleiding ontwikkeling/aanschaf programmamonitoringsysteem alsmede de invoering van ecohesion; ondersteuning van de bestuurlijke structuur studie, onderzoek en evaluatie promotie, openbare informatievoorziening en publiciteit controle en audit van het programma instellen en toepassen van adequate procedures ten aanzien van (het voorkomen van) fraude, aanbesteden, staatssteun, etc. netwerkvorming afhandeling van klachten Doelgroep beheersautoriteit certificeringsautoriteit auditautoriteit gemeenschappelijk secretariaat programmapartners regionale antennes Outputindicatoren (per investeringsprioriteit) Zie tabel 33 Tabel 33: Outputindicatoren Prioritaire as 5: Technische bijstand ID Indicator Meeteenheid Streefwaarde (2023) Gegevensbron PSI23 Aantal promotie- en publiciteitsactiviteiten Aantal 20,00 eigen registratie, ook (Aantal activiteiten gericht op promotie en publiciteit op basis opgave van het programma) programmapartners PSI24 Aantal onderzoeken, studies evaluaties, etc. dat Aantal 4,00 eigen registratie op (deel) programmaniveau wordt uitgevoerd ten behoeve van een efficiënte werking van het programma) PSI25 Bij uitvoering betrokken arbeids plaatsen (in fte) fte 14,00 eigen registratie PSI30 Jaarverslagen Aantal 6,00 eigen registratie Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 50

51 2.5.5 Categorieën steunverlening Corresponderende categorieën steunverlening op basis van een door de Commissie vastgestelde nomenclatuur, en een indicatieve uitsplitsing van de steun van de Unie. Tabellen 34-36: Categorieën steunverlening Tabel 34: Dimensie 1 Steunverleningsgebied Prioritaire as 5: Technische bijstand Code Bedrag in EUR 121. Voorbereiding, uitvoering, ,00 toezicht en inspectie 122. Evaluatie en onderzoeken , Informatie en communicatie ,00 Tabel 35: Dimensie 2 Financieringsvorm Prioritaire as 5: Technische bijstand Code Bedrag in EUR 01. Niet-terugvorderbare subsidie ,00 Tabel 36: Dimensie 3 Soort grondgebied Prioritaire as 5: Technische bijstand Code Bedrag in EUR 07.Niet van toepassing ,00 Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 51

52 3 Financieringsplan Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 52

53 3.1 Financiële toewijzing uit het EFRO (in EUR) Tabel 37 Fonds Tot. EFRO 0, , , , , , , ,00 Tot. 0, , , , , , , ,00 Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 53

54 3.2 Totale financiële toewijzing uit het EFRO en nationale medefinanciering (in EUR) Tabel 38: Financieringsplan Priori- Fonds Grondslag Steun van Nationale Indicatieve uitsplitsing Totale Medetaire voor de de Unie bijdrage van de nationale bijdrage financiering financieringsas berekening (a) (b) (c)+(d) (e)=(a)+(b) percentage van de Nationale Nationale (f)=(a)/(e)(2) steun van overheids- particuliere (in %) de Unie* financiering financiering (c) (d) 1 EFRO Tot , , , , ,00 70, EFRO Tot , , , , ,00 69, EFRO Tot , , ,00 0, ,00 69, EFRO Tot , , , , ,00 69, EFRO Tot , , ,00 0, ,00 50, Tot. EFRO , , , , ,00 68, Tot , , , , ,00 68, gén. * Totale subsidiabele kosten of publieke subsidiabele kosten (1) Alleen invullen als de prioritaire assen in totale kosten zijn uitgedrukt. (2) Dit percentage mag worden afgerond op het dichtstbij liggende gehele getal in de tabel. Het voor terugbetalingen gebruikte exacte percentage is de verhouding (f). Ter informatie Prioritaire Bijdragen Bijdragen as van derde van de EIB landen 1 0,00 0,00 2 0,00 0,00 3 0,00 0,00 4 0,00 0,00 5 0,00 0,00 Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 54

55 3.3 Uitsplitsing per prioritaire as en thematische doelstelling Tabel 39 Prioritaire Thematische Steun van Nationale Totale as doelstelling de Unie bijdrage financiering 1 Versterking van onderzoek, technologische , , ,00 ontwikkeling en innovatie 2 Vergroting van de concurrentiekracht van kleine , , ,00 en middelgrote ondernemingen, alsmede van de landbouwsector (voor het Elfpo) en van de visserij- en aquacultuursector (voor het EFMZV) 3 Bevordering van sociale inclusie, bestrijding van , , ,00 armoede en iedere vorm van discriminatie 3 Investering in onderwijs, opleiding en beroeps , , ,00 opleiding voor vaardigheden en een leven lang leren 4 Vergroting van de institutionele capaciteit van , , ,00 overheidsinstanties en belanghebbenden en doelmatig openbaar bestuur Tot , , ,00 Tabel 40: Indicatief bedrag van de steun dat voor doelstellingen op het gebied van klimaatverandering moet worden gebruikt Prioritaire Indicatief bedrag van de steun dat voor doel- Deel van de totale toewijzing as stellingen op het gebied van klimaat- aan het programma (%) verandering moet worden gebruikt (EUR) ,00 6,60% ,00 11,03% ,00 1,02% Tot ,00 18,65% Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 55

56 Geïntegreerde aanpak van 4territoriale ontwikkeling Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 56

57 Beschrijving, rekening houdend met de inhoud en de doelstellingen van het samenwerkingsprogramma, van de geïntegreerde aanpak van territoriale ontwikkeling, inclusief met betrekking tot regio s en gebieden als bedoeld in artikel 174, lid 3, VWEU, met inachtneming van de partnerschapsovereenkomsten van de deelnemende lidstaten, die aangeeft hoe dat samenwerkings pro gram - ma een bijdrage levert aan de realisatie van de doelstellingen van het programma en de verwachte resultaten. In de sociaal-economische analyse komt de EMR naar voren als een internationaal georiënteerde regio, met veel potentie om zich te ontwikkelen tot een toon aangevende kenniseconomie. In de EMR bevinden zich tal van universiteiten en hogescholen, academische ziekenhuizen en vooraanstaande onderzoeksinstituten. De regio herbergt een breed scala aan relevante economische sectoren en beschikt over een uitgebreide logistieke infrastructuur, een sterke gemeenschappelijke historische en culturele basis en een bijzondere combinatie van stedelijk en landelijk gebied. De deel regio s van de EMR dragen elk op basis van de eigen unieke kenmerken en regionale sterktes bij aan het rijke en gevarieerde profiel van de EMR. Door voortzetting van de grensoverschrijdende samen - werking in Interreg-verband willen de programma partners hun gezamenlijke ambitie realiseren. De EMR zet in op de ontwikkeling tot een moderne kennis- en technologieregio met een concurrerende economie en een hoge levenskwaliteit in een inclusieve gemeenschap die banen schept. De inzet is nadrukkelijk gericht op de sterke en kansrijke punten van de EMR zoals geïdentifi ceerd in de SWOT-analyse, met daarbij een aantal beleids matige uitdagingen. Op basis van de aanwezige kansen en specifieke uitdagingen waar de EMR zich voor gesteld ziet als grensgebied, hebben de partners in de EMR een geïntegreerde en regionaal gebaseerde strategie ontwikkeld rondom vier thematische doelstellingen: Versterking van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie; Verbetering van het concurrentievermogen van het KMO/MKB; Bevordering van sociale insluiting, bestrijding van armoede en elke vorm van discriminatie; Verbetering van de institutionele capaciteit van de overheid en belanghebbenden en een efficiënt openbaar bestuur. Het SP Interreg V-A EMR sluit met deze strategie aan bij de afzonderlijke partnerschapsovereenkomsten van de deelnemende lidstaten, op het punt waar de geïnte greerde aanpak van het gebruik van ESI-fondsen voor territoriale ontwikkeling wordt beschreven. Naast economische en sociale cohesie is het Europese cohesiebeleid op basis van het Verdrag van Lissabon expliciet gericht op territoriale cohesie, waarbij Europese opgaven aansluiten op de specifieke opgaven van de betreffende gebieden, de sterke kanten van een gebied en de daarbij benodigde governance-structuur, met inbegrip van een belangrijke rol voor lokale en regionale partners. In overeenstemming met de partnerschapsovereen - komsten kenmerkt de strategie van het SP EMR zich door een sterke thematische concentratie. De door de EMR geselecteerde thematische doelstellingen komen bovendien deels overeen met die welke in afzonderlijke partnerschapsovereenkomsten zijn aangeduid als prioritaire gebieden voor Europese Territoriale Samen werking. Verder volgt het SP EMR de ambitie op lidstaatniveau om naast de thematische focus de Interreg-middelen meer dan voorheen te richten op concrete investeringen in innovatieve technologieën, producten en diensten, als uitbreiding van de traditioneel belangrijke grensover schrij - dende netwerkvorming. Tot slot geldt dat kansrijke grensoverschrijdende innovatieclusters in de EMR met geprivilegieerde partners uit het arrondissement Leuven en Zuidoost-Noord-Brabant verder kunnen worden versterkt, waardoor de impact van het programma zal worden vergroot. Dat geldt ook voor projecten uit de prioritaire assen 3 en 4 m.b.t. een geprivilegieerd partnerschap met het arrondissement Huy-Waremme. 4.1 Door de gemeenschap aangestuurde lokale ontwikkeling (in voorkomend geval) Aanpak ten aanzien van het gebruik van instrumenten voor een vanuit de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling en de beginselen voor het aanwijzen van de gebieden waar dit zal plaatsvinden. Deze paragraaf is niet van toepassing voor het Samen - werkingsprogramma Euregio Maas-Rijn. 4.2 Geïntegreerde acties voor duurzame stads - ontwikkeling (in voorkomend geval) Beginselen voor het aanwijzen van stedelijke gebieden waar geïntegreerde acties voor duurzame stadsontwikke - ling moeten worden uitgevoerd en de indicatieve jaarlijkse toewijzing van EFRO-steun voor deze acties. Deze paragraaf is niet van toepassing voor het Samen - werkingsprogramma Euregio Maas-Rijn. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 57

58 Tabel 41: Geïntegreerde acties voor duurzame stads ontwikke - ling indicatieve bedragen aan EFRO-steun Indicatief bedrag aan EFRO-steun 0, Geïntegreerde territoriale investeringen (in voorkomend geval) Aanpak voor het gebruik van geïntegreerde territoriale investeringen (zoals gedefinieerd in artikel 36 van Verordening (EU) nr. 1303/2013) in andere gevallen dan die door punt 4.2 worden bestreken, en de indicatieve financiële toewijzing daarvoor uit elke prioritaire as. Deze paragraaf is niet van toepassing voor het Samen - werkingsprogramma Euregio Maas-Rijn. Tabel 42: Indicatieve financiële toewijzing aan geïntegreerde territoriale investeringen in andere dan de onder punt 4.2 genoemde gevallen (geaggregeerd bedrag) Prioritaire as Indicatieve financiële toewijzing (steun van de Unie) (EUR) Totaal 0, Bijdrage van geplande steunmaatregelen aan macro-regionale en zeegebied-strategieën, rekening houdend met de behoeften van het programma gebied zoals in kaart gebracht door de relevante lidstaten en met, waar van toepassing, de strategisch belangrijke projecten zoals die in die strategieën zijn vastgesteld (indien van toepassing) (Wanneer lidstaten en regio s aan macro-regionale en zeegebied-strategieën deelnemen) Deze paragraaf is niet van toepassing voor het Samen - werkingsprogramma Euregio Maas-Rijn. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 58

59 5 Uitvoeringbepalingen voor het samenwerkingsprogramma Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 59

60 5.1 Betrokken autoriteiten en instanties Tabel 43: Programma-autoriteiten Autoriteit/instantie Naam van de autoriteit/instantie, Hoofd van autoriteit/instantie en afdeling of eenheid (positie of post) Beheerautoriteit Provincie Limburg Luc Broos Certificeringsautoriteit Is gelijk aan de Beheerautoriteit Alain Lorquin Auditautoriteit Auditdienst Rijk der Nederlanden Martin de Witte De instantie waaraan de Commissie de betalingen zal verrichten is: 0 de beheerautoriteit x de certificeringsautoriteit Tabel 44: Instantie(s) voor het uitoefenen van controle- en audittaken Autoriteit/instantie Naam van de autoriteit/instantie, Hoofd van autoriteit/instantie en afdeling of eenheid (positie of post) Aangewezen instantie(s) om controle- Stichting Euregio Maas-Rijn Ruud Aalbregt taken uit te voeren Aangewezen instantie(s) om audit- Auditdienst Rijk der Nederlanden Martin de Witte taken uit te voeren Aangewezen instantie(s) om audit- EU-Prüfbehörde Udo Teftmer taken uit te voeren Aangewezen instantie(s) om audit- Ministerium der deutschsprachigen José Berger taken uit te voeren Gemeinschaft Belgiens Aangewezen instantie(s) om audit- Ministerium für Wirtschaft, Energie, Ilka Meisel taken uit te voeren Industrie, Mittelstand und Handwerk des Landes Nordrhein-Westfalen Aangewezen instantie(s) om audit- Région wallonne, Département de Eric Stapelle taken uit te voeren l Audit, Direction de l Audit des Fonds Aangewezen instantie(s) om audit- Vlaams Agentschap Innoveren & Geert Van der Elst taken uit te voeren Ondernemen Afdeling Inspectie Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 60

61 5.2 Procedure voor het instellen van het gezamenlijke secretariaat De nieuwe Beheersautoriteit (BA) incl. Certificeringsautoriteit (CA) wordt gevestigd bij de Provincie Limburg (NL). Via strikte functieomschrijvingen zal functiescheiding tussen de autoriteiten toegepast en gegarandeerd worden. Voor de uitvoering van het Samenwerkingsprogramma en de ondersteuning van de verschillende autoriteiten wordt gebruik gemaakt van het Gemeenschappelijk Secretariaat Interreg V-A Euregio Maas-Rijn bij de Stichting EMR. Samen met vijf regionale antennes vormt het gemeenschappelijk secretariaat een team dat op correcte en doeltreffende wijze uitvoering geeft aan het SP. Doordat de BA en de CA uit de Stichting Euregio Maas-Rijn worden gehaald en bij de Provincie Limburg (NL) worden ondergebracht, zal een herverdeling van taken plaatsvinden (te preciseren in een convenant tussen Provincie Limburg en Stichting EMR). De huidige werkprocessen worden geoptimaliseerd, zodat een efficiënte, professionele en objectieve toetsing van projecten nagestreefd wordt. Via de introductie van projecten via de regionale antennes wordt in begeleiding en regionaal maatwerk voorzien. 5.3 Beknopte beschrijving van de beheers- en controleregelingen De BA voert de taken uit die in artikel 125 van Verordening (EU) Nr. 1303/2013 zijn benoemd. Voor de uitvoering van deze taken en verantwoordelijkheden wordt de BA ondersteund door het Gemeenschappelijk Secretariaat overeenkomstig artikel 23 lid 2 van Verordening (EU) Nr. 1299/2013 van het Europees Parlement en de Raad. De CA voert de taken uit die in artikel 126 van Verordening (EU) Nr. 1303/2013 zijn benoemd, aangevuld met artikel 24 van Verordening (EU) Nr. 1299/1303. De beheers- en controleregelingen worden in detail beschreven in het beheers- en controlesysteem en het beheers- en controlehandboek. Dit is vast te stellen door de programmapartners bij aanvang van het programma. Het beheers- en controlesysteem borduurt grotendeels voort op de voorgaande Interreg-programma s van de EMR. Nieuwe elementen of accenten komen voort uit leerpunten uit de voorgaande programmaperiode, aanbevelingen uit systeemaudits, een bestuurlijke wens tot administratieve vereenvoudiging, harmonisatie waarrond in Interact-verband en met naburige programma s is overlegd en vanzelfsprekend de nieuwe verordeningen. Bij de opmaak van de beheers- en controleregelingen wordt volgend uitgangspunt mee in overweging genomen met betrekking tot prioritaire assen 1 en 4: indien het programma steun verleent aan een grote onderneming, verzekert de BA zich ervan dat de financiële steun van het programma niet resulteert in een substantieel verlies aan arbeidsplaatsen op bestaande locaties binnen de Unie. Naast de indiening van het Samenwerkingsprogramma, waarbij de lidstaten hun instemming met de inhoud hiervan ten uitdrukking brengen, wordt in het Interreg Euregio Maas-Rijn grensgebied voor de uitvoering van het programma een uitvoeringsovereenkomst tussen alle partners en een beheersovereenkomst tussen de BA/CA, de Audit Autoriteit (AA) en de Stichting Euregio Maas-Rijn gesloten. Deze overeenkomsten vormen het fundament van de samenwerking en coördinatie tussen alle betrokken actoren. De overeenkomsten creëren duidelijkheid over aan - sprakelijkheden, rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende bij de programma-uitvoering betrokken entiteiten, en vormen het kader van waaruit nadere procedures vorm krijgen en advies-, overleg- en besluit vormings - structuren opereren. De BA zal zorgdragen voor een doeltreffende regeling voor het onderzoek naar en de afwikkeling van klachten in verband met de uitvoering van het Interreg V-A-programma voor de EMR. Informatie over de procedure voor afwikkeling van klachten is opgenomen op de website van de BA ( en wordt in geval van communicatie van besluiten per brief standaard opgenomen in de briefcommunicatie met aanvragers. Het kunnen aantekenen van bezwaar en in beroep gaan tegen besluiten van een bestuursorgaan (Provincie Limburg als BA) zijn verankerd in de Nederlandse Algemene wet bestuursrecht. De gekozen structuur voldoet zowel aan de vereisten van de structuurfondsenverordeningen als aan de behoeften van de diverse partners. 5.4 Verdeling van de aansprakelijkheid onder de deelnemende lidstaten in het geval van financiële correcties die door de beheersautoriteit of de Commissie worden opgelegd Voor zover overeenkomstig artikel 143 van Verordening (EU) Nr. 1303/2013 van het Europees Parlement en de Raad ten onrechte betaalde bedragen worden terug - gevorderd, dan zal de Lidstaat op wiens grondgebied de eerstverantwoordelijke begunstigde is gevestigd, de CA ondersteunen om de ten onrechte betaalde bedragen terug te vorderen. Dit geldt eveneens voor terug vorderingen bij projectpartners van buiten het programmagebied, maar nog op het grondgebied van Nederland, Vlaanderen, Wallonië, Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts. Voor wat betreft financiële correcties bij projectpartners buiten de genoemde gebieden wordt voorafgaand aan de goedkeuring Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 61

62 van projecten met betrokkenheid van dergelijke projectpartners in samen spraak met de programmapartners bepaald welke partij de CA ondersteunt bij de eventuele terugvordering van ten onrechte betaalde bedragen aan deze project partners. 5.5 Gebruik van de euro (in voorkomend geval) Gekozen methode voor de omrekening van uitgaven in een andere valuta dan de euro. Alle financiële stromen zullen plaatsvinden in euro, aangezien alle deelgebieden in het programmagebied de euro als wettig betaalmiddel hanteren. 5.6 Betrokkenheid van de partners Maatregelen die zijn genomen om de in artikel 5 van Verordening (EU) nr. 1303/2013 bedoelde partners te betrekken bij het opstellen van het samenwerkings programma, en de rol van deze partners bij het opstellen en de uitvoering van het samenwerkingsprogramma, met inbegrip van hun betrokkenheid bij het Comité van Toezicht Voorbereiding programma In 2013 is gestart met de voorbereiding van het Interreg V- A SP EMR. De partners waarnaar wordt verwezen in artikel 5 van Verordening (EU) Nr. 1303/2013 zijn gedurende het proces betrokken bij de voor bereiding. Er is een Task Force Interreg V Euregio Maas-Rijn gevormd die met ambtelijke ondersteuning het proces van totstandkoming van het nieuwe SP bestuurlijk heeft geleid. Daarnaast hebben diverse projectgroepen gewerkt aan de voorbereiding van het nieuwe SP. Voor de redactie van het SP heeft de Stichting Euregio Maas-Rijn, in haar rol van beheersautoriteit van het Interreg IV-A-programma, een extern bureau aangetrokken voor ondersteuning. Ook is een ex-ante evaluator aange wezen. In de loop van 2013 en 2014 hebben de partners diverse beslissingen genomen over de inhoud van het programma en over de organisatiestructuur en de bepaling van verantwoordelijkheden. Enerzijds ging het hierbij om de selectie en rationalisatie van het aantal investeringsprioriteiten tot op het aantal waarbij consensus bestaat over de door de EC gewenste focus en het doel van het SP. De partners hebben in gezamen lijkheid per investeringsprioriteit keuzes gemaakt ten aanzien van specifieke doelen, beoogde resultaten, project categorieën en de interventielogica. Anderzijds zijn besluiten genomen over de organisatie van het SP en over de geografische afbakening van het programmagebied. Met de instelling van de Task Force Interreg V EMR zijn de betrokkenheid en actieve inbreng vanuit de partner regio s vanaf de start van de voorbereiding van het SP gewaarborgd. De Task Force bestond uit vertegen woordigers van de lidstaten en de deelregio s: Ministerie van Economische Zaken (Nederland) Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (Duitsland) Ministerium für Wirtschaft, Energie, Industrie, Mittelstand und Handwerk (Noordrijn-Westfalen) Bezirksregierung Köln Ministerium für Wirtschaft, Klimaschutz, Energie und Landesplanung des Landes Rheinland-Pfalz Vlaamse Gemeenschap Wallonië Fédération Wallonie-Bruxelles Deutschsprachige Gemeinschaft Belgiens Provincie Limburg (Nederland) Provincie Limburg (België) Province de Liège Zweckverband Region Aachen Provincie Noord-Brabant Provincie Vlaams Brabant Stichting Euregio Maas-Rijn Europese Commissie, Directoraat-Generaal voor regionaal en stedelijk beleid (raadgevende stem) Naast de afstemming in de Task Force Interreg V EMR zijn nog meer acties ondernomen om een brede betrokken - heid en actieve deelname van partners en andere stakeholders aan het voorbereidingsproces te bewerk stelligen. Om maatschappelijke partners de mogelijkheid te geven invloed uit te oefenen op de voorbereiding van het nieuwe Interreg V-A-programma, is op 19 november 2013 in het Palais des Congrès in Luik een stakeholder conferentie georganiseerd. In paragraaf 9.3 is de deelnemerslijst opgenomen. Tijdens de stake holder conferentie zijn de deelnemers geïnformeerd over de stand van de voorbereiding en de inhoudelijke richting van het programma. Daarnaast zijn twee workshop rondes georganiseerd, waar de deelnemers de gelegen heid is geboden om per thema aandachtspunten en wensen mee te geven om rekening mee te houden bij de verdere uitwerking en ontwikkeling van het programma. De workshops hadden als thema s Innovatie, Economie en Territoriale ontwikkeling. Door de deelnemers werd onder meer het belang benadrukt van aandacht voor het KMO/MKB. Ook werd door de deelnemers nadrukkelijk gewezen op de grensoverschrijdende dimensie, het leren van elkaars taal en de beperking van de administratieve lasten. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 62

63 Daarnaast is eind 2014 een publieke internetconsultatie georganiseerd. Hiervoor zijn verschillende documenten ter beschikking gesteld, zowel rechtstreeks aan door de partnerregio s geselecteerde partijen als publiekelijk via de website van de EMR en die van de partnerregio s. De informatie die ter beschikking is gesteld bestond uit uittreksels van de strategie en de gekozen prioritaire assen, thematische doelstellingen en investeringspriori teiten, met daarnaast het budget van het SP en aan gevuld met een aantal te beantwoorden vragen. De inbreng van partijen tijdens de stakeholders conferentie en de internetconsultatie en de strategische milieubeoordeling is meegenomen in de uitwerking van het SP. Uitvoering programma De partners waar naar wordt verwezen in artikel 5 van Verordening (EU) Nr. 1303/2013 zullen ook worden uitgenodigd om zitting te nemen in het Comité van Toezicht van het Interreg V-A-programma. Hiermee wordt na de voorbereiding ook de gezamenlijke uitvoering van het nieuwe programma gewaarborgd. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 63

64 6 Coördinatie Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 64

65 De mechanismen die voor een effectieve coördinatie tussen het EFRO, het Europees Sociaal Fonds, het Cohesiefonds, het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij en andere Unie- en nationale financieringsinstrumenten zorgen, met inbegrip van de coördinatie tussen en eventuele combinatie met de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen (Connecting Europe Facility), het ENI, het Europees Ontwikkelingsfonds (EOF), het IPA en de EIB, waarbij rekening wordt gehouden met de in het gemeen schappelijk strategisch kader neergelegde bepalingen zoals vastgesteld in bijlage I bij Verordening (EU) nr. 1303/2013. Indien lidstaten en derde landen deelnemen aan samenwerkingsprogramma s waarbij EFRO-toewijzingen voor de ultra-perifere regio s en middelen van het EOF worden gebruikt, worden coördinatiemechanismen op een adequaat niveau ingezet om een effectieve coördinatie van het gebruik van deze middelen te vergemakkelijken. De lidstaten van de EU geven in de nationale partner - schapsovereenkomsten (NPO s) aan hoe zij de middelen uit de ESI-fondsen voor de periode gaan inzetten. O.b.v. de NPO en de onderliggende SP s van de fondsen kent de EC de budgetten toe aan de lidstaten. De NPO s zijn strategische koepeldocumenten, opgesteld in samenwerking tussen nationale en medeoverheden en andere betrokken partijen. De NPO s zijn inmiddels goedgekeurd. De NPO s bevatten een integrale visie op de bijdrage van de ESI-fondsen aan de sociale en economische ontwikkeling van de desbetreffende lidstaat. In de NPO s wordt uitgebreid ingegaan op de samenwerking en coördinatie ter vergroting van de samenhang en synergie tussen de ESI-programma s, inclusief de ETS-programma s en andere EUinstru menten zoals Horizon2020 en LIFE+. Ten aanzien van het SP EMR geldt in het algemeen dat het grensoverschrijdende karakter van elk project binnen het SP EMR een uniek kenmerk vormt waarmee overlap met andere programma s wordt voorkomen. Het SP-program - ma biedt b.v. de mogelijkheid om projecten binnen één van de vergelijkbare prioritaire assen in een ander, nationaal georiënteerd programma, ook in grensoverschrijdend verband op te zetten, wat een waardevolle aanvulling kan vormen. Een goede afstem ming van de verschillende subsidie-instrumenten van de EU is hier wezenlijk; dit draagt er immers wezenlijk toe bij dat deze instrumenten optimaal worden ingezet. De complementariteit van het SP EMR ten opzichte van andere Europese en nationale programma s wordt ook geborgd door de inzet van coördinatiemechanismen. Om ervoor te zorgen dat projecten in het juiste programma worden uitgevoerd en om dubbelfinanciering te voor komen, voeren de partnerregio s op ieder projectvoorstel een financieel-technische toets uit. Hierbij wordt onder meer gekeken naar andere Europese fondsen, met name het ESF en het ELFPO. Mocht twijfel rijzen over dubbel financiering dan zal de indienende partnerregio vragen het project opnieuw te bekijken, dit in samenwerking met de beheerders en bevoegde administraties van de programma s die in hun regio uitgevoerd worden. Er zal hiertoe op regelmatige tijdstippen een contact plaats vinden tussen deze beheerders om de verschillende aanvragen te vergelijken met elkaar en om ieder risico op dubbele financiering te vermijden. Dit wordt zowel getoetst bij aanvraag als bij vaststelling van de subsidie. Alleen wanneer wordt verzekerd dat geen sprake is van dubbelfinanciering zal het project de gewone besluitvormingsprocedure ingaan. De algemene en gedetailleerde procedure zal in de Administratieve Organisatie (AO) beschreven worden. ETS-programma s De EMR grenst in de programmaperiode aan twee andere Interreg V-A programma s, namelijk de grensregio Vlaanderen-Nederland en de grensregio Duitsland- Nederland. Daarnaast is sprake van overlap in gebied met het grensoverschrijdende programma La Grande Région tussen Duitsland, Luxemburg, België en Frankrijk. Afstemming zal plaatsvinden tussen de projectmanagers en programmamanagers van de betreffende Interreg-programma s. Daarnaast zal afstemming plaatsvinden met het Interreg V-B programma Northwest-Europe en met het nieuwe Interreg Europe programma. Regionale EFRO-programma s In de EMR zijn diverse regionale EFRO-programma s van kracht in de programma periode (Zuid-Nederland, Vlaanderen, Wallonië, Noordrijn-Westfalen en Rheinland-Pfalz). De regionale EFRO-programma s hebben elk een eigen, onderscheidend karakter. Afstemming vindt plaats door de vertegenwoordigers van de partnerregio s, die ieder in hun eigen regio de coördinatie met regionale EFRO-programma s zullen verzorgen. Europees Sociaal Fonds (ESF) Binnen Interreg V kunnen alleen projecten worden uitgevoerd die additioneel zijn ten opzichte van de nationale en regionale ESF programma s. Wanneer een project onderdelen omvat die raken aan de ESF-doel stellingen, zullen de vertegenwoordigers van de bij het project betrokken partnerregio s afstemming zoeken met de betreffende (nationale/regionale) ESF-programma s. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 65

66 Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) Binnen de Europese kaders hebben de lidstaten hun nationale strategieën en programma s voor platte lands - ontwikkeling uitgewerkt. Wanneer een project onderdelen omvat die raken aan de ELFPO-doel stellingen, zullen de vertegenwoordigers van de bij het project betrokken partnerregio s afstemming zoeken met de betreffende (nationale/regionale) ELFPO-programma s. Nederland Binnen Nederland gaat het om zeven nationale en regionale programma s van het EFRO, het ESF, het ELFPO en het EFMVZ. De NPO van Nederland levert een gezamenlijke en integrale visie op de ontwikkelings richting van Nederland en de inzet van de ESI-fondsen. Nederland acht een betere afstemming en coördinatie met nationaal en regionaal beleid en de ESI-fondsen hiervoor noodzakelijk. Een jaarlijks bestuurlijk overleg op nationaal niveau tussen Nederlandse partners, onder leiding van het Ministerie van EZ, moet de project ontwikkeling en governance van de grensoverschrijdende ETS-programma s verbeteren. Ook de inzet ten aanzien van de coördinatie met andere communautaire fondsen en instrumenten van de EU die in Nederland worden toegepast, richt zich op betere samenwerking en afstemming ter vergroting van de samenhang en synergie. Voor de Provincie Limburg (NL) geldt dat in het gebied waarop het SP EMR betrekking heeft, te weten de COROP Zuid- en Midden-Limburg, er qua gebied overlap bestaat met de volgende programma s: Interreg V-A Grensregio Vlaanderen-Nederland; Interreg V-B Noord-West Europa; Regionaal Programma EFRO Zuid Nederland (OP-Zuid); ESF Nederland; ELFPO Nederland. Voor de COROP Midden-Limburg bestaat overlap met het Interreg V-A programma Grensregio Duitsland-Nederland. Om inhoudelijke overlap en/of dubbel financiering te voorkomen op projectniveau, worden binnen de Provincie Limburg naast de technische toets die bij elk projectvoorstel uitgevoerd wordt en de consultatie van de partnerregio s bij twijfel, de volgende additionele maatregelen genomen: De regionale projectmanagers van de Provincie Limburg op het gebied van de Interreg V-A programma s en het regionaal OP voor Zuid-Nederland, zijn werkzaam in dezelfde afdeling en zullen elkaar via reguliere overleggen consulteren over ingediende projectvoorstellen; Ten aanzien van de overige genoemde overlappende programma s zullen projecten via een aanmeldings - formulier aan de betreffende afdeling of meldpunt schriftelijk aangemeld worden voor een toets op inhoudelijke overlap en een check op dubbel financiering. België Vlaanderen Vlaanderen neemt via twee kanalen deel aan het EFRO: via het beheer van een Vlaams EFRO programma Investeren in Groei en Werkgelegenheid, kortweg EFRO Vlaanderen; via medebeheer en participatie in 9 internationale EFRO programma s voor Europese Territoriale Samenwerking. De programma s EFRO Vlaanderen en EFRO Interreg zullen samen met andere EU-fondsen of programma s binnen een geïntegreerd kader functioneren dat gericht is op duurzame groei en jobs en zich tegelijk inschrijven in de Europa 2020-doelstellingen en de Vlaamse toekomstvisie zoals beschreven in VIA/PACT2020. De verschillende fondsen en programma s werken daarbij aan dezelfde gemeenschappelijke doelstellingen, op een wederzijds versterkende manier en vanuit een eigen specifieke invalshoek. Het EFRO Vlaanderen programma zal gebruik maken van het instrument Geïntegreerde Territoriale Investeringen (GTI). Belangrijk in het kader van het SP EMR is de GTI Limburg dat de uitvoering zal ondersteunen van het SALK Strategisch Actieplan voor Limburg in het Kwadraat dat uitgewerkt werd na belangrijke socio-economische gebeurtenissen in de provincie Limburg. Vanuit Vlaanderen zullen synergieën aangemoedigd worden tussen het EMR-programma en SALK-acties met een grensoverschrijdende relevantie. De ETS-pro gramma s worden door Vlaanderen ingezet als een versterkend instrument ten opzichte van het toekomstige EFRO Vlaanderen-programma. Duitstalige Gemeenschap De Duitstalige Gemeenschap participeert behalve in het SP EMR nog in enkele andere programma s voor de periode De toewijzing van een project aan ofwel het programma van La Grande Région ofwel aan dat van de EMR, zal afhangen van de plaats waar het partnerschap ligt. De Duitstalige Gemeenschap heeft eveneens een apart OP voor ESF opgesteld. Afstemming is gewaarborgd doordat alle programma s (Interreg en ESF) beheerd worden door de dienst Buitenlandse Zaken. De opvolging van de projecten binnen één en dezelfde dienst van het Ministerie van de Duitstalige Gemeenschap, zorgt ervoor dat projecten onder het meest optimale programma worden gebracht en voorkomt dubbele financiering van projecten. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 66

67 De strategische afstemming van de mogelijkheden binnen enerzijds het Interreg programma en anderzijds het ESFprogramma wordt bovendien geborgd via het Regionale Ontwikkelingsconcept van de Duitstalige Gemeenschap. Het Regionale Ontwikkelingsconcept vormt een belangrijke richtsnoer voor het beleid van de Duitstalige Gemeenschap, die regelmatig wordt geëvalueerd. De scheidingslijn en de complementariteit van ESF met de Interreg programma s waaraan de Duitstalige Gemeenschap participeert, wordt verzekerd door de nauwe samenwerking van de medewerkers belast met het beheer van de programma s binnen het ESF-beheersorgaan, de regionale antennes voor Interreg V-A EMR en die voor Interreg V-A La Grande Région. De Werkgroep Structuurfondsen verzekert een optimale onderlinge communicatie en vermijdt dat projecten op twee niveaus ingediend en gesubsidieerd worden. Door het instellen van een Team Europa binnen het Ministerie van de Duitstalige Gemeenschap is overleg bij het opzet en de selectie van projecten gegarandeerd en wordt ervoor gezorgd dat men komt tot een optimale complementariteit van activiteiten van de verschillende Europese programma s. Ook andere initiatieven die voortvloeien uit de Europese programma s worden beheerd in nauw overleg met de dienst voor buitenlandse betrekkingen van het Ministerie van de Duitstalige Gemeenschap om zo een maximale complementariteit tussen de verschillende programma s te verzekeren. Wallonië Voor de programmaperiode zijn de volgende programma s voor Wallonië in uitvoering, waarvan het programmagebied overlap heeft met de EMR: OP EFRO OP ESF Interreg V-A Frankrijk Wallonië Vlaanderen Interreg V-A Grande Région Interreg V-B Noordwest Europa Interreg V-C Interreg Europa Plattelandsontwikkelingsprogramma POP Het Interreg V-programma en de regionale pro gramma s in het programmagebied van de EMR versterken elkaar en vullen elkaar aan. Bij het opstellen van deze programma s is gelet op complementariteit. Voor de coördinatie van EFRO en ESF is Wallonië als lidstaat erkend door de EC. Periodiek organiseert Wallonië bijeenkomsten voor de uitvoerders en regionale antennes die in Wallonië zijn betrokken bij de Europese fondsen. In deze bijeenkomsten worden informatie en ervaringen uitgewisseld tussen alle programma s. Om de coherentie en synergie van de programma s te waarborgen is de coördinatie van alle programma s onderdeel van het mandaat van de Minister-President van de Waalse regering. Duitsland Duitsland heeft op basis van het multilaterale karakter van ETS alleen algemene opmerkingen in de NPO opgenomen en daarbij de territoriale samenwerkingselementen benadrukt, zodat de uitdagingen van de regio s door gemeenschappelijke analyse en uitvoering van concrete projecten gemeenschappelijke oplossingen voor problematieken tot stand kunnen komen. De programma s en projecten moeten sterker dan voorheen gericht worden op de omzetting van de EU2020-doelen, zonder het grensoverschrijdende karakter daarbij uit het oog te verliezen. Noordrijn-Westfalen Vanuit Noordrijn-Westfalen wordt in de periode aan de volgende ESI-programma s deelgenomen: NRW/EU-programma Groei en werkgelegenheid ESF-Noordrijn-Westfalen NRW-programma Interreg V-A-programma Duitsland-Nederland Interreg V-B-programma Dat de beide ETS-programma s in NRW bijvoorbeeld door een en dezelfde organisatie beheerd worden, zorgt mede voor een nauw overleg. Rheinland-Pfalz De Eifelkreis Bitburg-Prüm en de Vulkaneifelkreis kunnen naast de participatie in het EMR-programma in aan merking komen voor medefinanciering vanuit de volgende programma s: ETS: Interreg V-A La Grande Région Interreg V-B Northwest-Europe Interreg Europe Regionale EFRO-programma Rheinland-Pfalz ESF-programma Rheinland-Pfalz ELFPO-programma Rheinland-Pfalz. De verantwoordelijkheid voor EFRO, Interreg A, Interreg B en Interreg Europa behoort tot één afdeling van het Ministerie van Economische Zaken van Rheinland-Pfalz. Dit zorgt voor een voortdurende uitwisseling van informatie. Door gezamenlijke lidmaatschappen van begeleidingscommis- Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 67

68 sies vindt informatie-uitwisseling ook met ESF en ELFPO plaats, waarvoor de verantwoordelijkheid bij andere Ministeries ligt. De meerwaarde van projecten die uit het EMRprogramma worden gesteund in coherentie tot andere programma s is het grensoverschrijdende karakter. Dit is een aanvulling op deze andere programma s. Thematische programma s De EMR legt een actieve verbinding en zoekt naar complementariteit met andere programma s en fondsen vanuit de EU. Denk b.v. aan Horizon 2020, COSME en de Connecting Europe Facility. Horizon 2020 biedt goede mogelijkheden voor kruisbestuiving van initiatieven in de prioritaire assen 1 en 2, door de koppeling van onder zoek aan innovatie en de focus op het op de markt brengen van goede ideeën. Bij COSME ligt de aansluiting met name bij het KMO/MKB, in prioritaire as 2. Daarnaast wordt met het oog op de verwezenlijking van de klimaatdoelstellingen actief aansluiting en afstemming gezocht met programma s die op dit thema zijn gericht, zoals LIFE+. Algemeen Bij de uitvoering van het SP zal rekening worden gehouden met overige relevante wetgeving, onder andere richtlijnen voor de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg (2011/24/EU). Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 68

69 Vermindering van de administratieve 7lasten voor de begunstigden Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 69

70 Samenvatting van de beoordeling van de administratieve lasten voor de begunstigden en waar nodig de geplande acties, met een indicatief tijdsindicatie, om de admini - stratieve lasten te verminderen. De ervaring opgedaan tijdens eerdere programma periodes laat zien hoe complexe administratieve en financiële procedures van een grensoverschrijdend programma een bron van demotivatie kan worden en hoe sommige projectpartners ontmoedigd worden partnerships te sluiten. Om de doelstellingen te bereiken die het samenwerkingsprogramma zich vooropstelt, is het belangrijk om de taken en lasten voor de potentiële projectpartners te verlichten. Daarom, en conform de vereisten van de Europese Commissie, hebben de programmapartners van het SP EMR Interreg V-A besloten alles in het werk te stellen om zo veel als mogelijk de procedures en het administratieve en financiële beheer te vereenvoudigen. De programmapartners hebben besloten hun best-practices verder te zetten en alle mogelijke vereen voudigingen, zoals door de EC voorgesteld, toe te passen voor de nieuwe programmaperiode. Vereenvoudigingen als: Een geïntegreerd en webbased monitoring/beheers - systeem (conform met de e-cohesion richtlijnen). Op deze manier zal de begeleiding en monitoring van de projecten worden vergemakkelijkt, in de eerste plaats voor de projectmanagers en vervolgens voor alle betrokkenen bij de opvolging zoals de BA en CA, het gemeenschappelijk secretariaat, de co-financiers, die dan ook direct de status van het project kunnen consul teren. Het zal ook een betere communicatie tussen de potentiële begunstigden en de autoriteiten van het programma toelaten en deze preventieve aanpak zou de kans op fouten of problemen moeten minimaliseren. Een handleiding en een gedetailleerde en interactieve catalogus subsidiabele kosten worden voorbereid en ter beschikking gesteld aan alle partijen die deel nemen aan het programma. Dit om verkeerde interpretaties te vermijden en om gemakkelijker projecten voor te bereiden en uit te werken. Aspecten zoals inkomsten, interne facturen, bijdragen in natura moeten verduidelijkt worden om misverstanden en dus problemen in de uitvoering van projecten te voorkomen. Bovendien is het ook de bedoeling te voorkomen dat uitzonderingen worden toegestaan voor partners van een bepaalde regio. Een grotere harmonisatie in de behandeling van de uitgaven zal het projectbeheer vergemakkelijken en zal voorkomen dat er een opbod ontstaat tussen partners. Voortzetting van een korte en efficiënte instructie en besluitvormingsprocedure over de projecten. Deze procedure voorziet twee bijeenkomsten GO-NO GO waarvan het doel is om projectpartners van het begin van het project te begeleiden en te onder steunen. Dit voorkomt onnodig werk, want reeds vanaf het ontwerp van het project zullen de begunstigden duidelijke instructies ontvangen over hoe ze hun project kunnen verbeteren. De intensieve voorbereiding van een volledig aanvraagformulier, drietalig met de bijbehorende toelichtingen voor een niet ontvankelijk verklaard project zal zo vermeden kunnen worden, terwijl andere projecten kunnen aangepast worden zodat ze kwalitatief beter worden. Daarnaast zullen korte en doeltreffende procedures opgericht worden bij de start van het programma (maximum van 6 maanden tussen de indiening van een ontwerp en de goedkeuring van een project). Centrale First Level Control (FLC): dit zorgt voor een beter zicht op het geheel van de projecten en de hiermee verbonden uitgaven. Het zorgt ook voor een betere coherentie van de gemaakte opmerkingen. Consistente Second Level Control (SLC) uitgevoerd door een groep van auditors: iedere regionale auditor zal controles uitvoeren in zijn eigen regio. Voordeel hierbij is de betere kennis van de nationale regelgeving en zo wordt ook vermeden dat dezelfde documenten of vragen verschillende keren aan de projectpartners gevraagd worden. Belangrijk is ook dat we zo veel mogelijk dubbele, zelfs driedubbele controles vermijden. De middelafroepen: geïntegreerd beheer via monitoringsysteem. Er zal geen papier meer gevraagd worden. Alle documenten dienen te worden gescand en deze kunnen direct en éénmalig in het digitale systeem ingevoerd worden (principe van de unieke invoering). Gebruik van de kostenrubrieken zoals door de EC vastgesteld in Verordening (EU) Nr. 481/2014. Geen sub-kostenrubrieken meer. Via een harmonisatie van de kostenrubrieken zou een betere coherentie nagestreefd kunnen worden voor de potentiële begunstigden die aan diverse Europese programma s zouden deelnemen. Kosteninvoer wordt hierdoor gemakkelijker. Doordat sub-kostenrubrieken niet meer bestaan zullen minder wijzigingsaanvragen nood zakelijk zijn (tussen sub-rubrieken). Personeelskosten: een eenvoudige en gemeen - schappelijke berekening aanvaardbaar voor alle regio s van het programma zal het mogelijk maken om één enkel uurtarief voor elke persoon die deeltijds zal werken aan een project, te definiëren. Bewijsstukken Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 70

71 moeten geleverd worden bij de eerste middelafroep en zijn vervolgens geldig voor de ganse looptijd van het project. Dit zal het werkvolume aanzienlijk verminderen voor potentiële begunstigden evenals berekeningsfouten bij het bepalen van het uurtarief, dat voor éénzelfde persoon in Interreg IV wel iedere maand kon variëren. Ook het gebruik van een flat-rate op de directe kosten, zoals door de EC toegestaan, kan toegepast worden. Indicatoren: indicatoren worden duidelijker gedefinieerd vanaf de start van het programma om interpretatieverschillen te voorkomen en dit zowel voor de projectpartners als voor de instanties die instaan voor het beheer van het programma (voor het Interreg IV-programma was dit problematisch). Voortgangsrapporten: projectpartners kunnen hun voort gangsrapport in het Engels indienen als ze dat willen. Doordat vermeden wordt het voortgangs rapport te vertalen in de drie talen van de EMR, zal de tijd die nodig is om de handtekeningen van de partners te verkrijgen, verkorten. Publiciteit: Op de website van de Beheersautoriteit staan logo s en verplichte zinnen voor de publiciteits - richtlijnen evenals de logo s van de cofinanciers ter beschikking voor alle projectpartners. Dit voorkomt mogelijke fouten en omissies. Nadenken over de administratieve vereenvoudiging voor kleine projecten die voortvloeien uit bijvoorbeeld uit fondsen voor micro-projecten (minder strikte administratieve verplichtingen inzake openbare aanbestedingen, voorschotten). Toepassing van een flat-rate met betrekking tot de operationele kosten. De projectstuurgroepen: ze hebben de verdienste een nauwe ondersteuning van het project te garanderen. Een gestandaardiseerde agenda voor de projectstuur - groepen vergemakkelijkt de voorbereiding van deze vergaderingen voor projectpartners. Vereenvoudiging blijft het parool tijdens de uitvoering van het programma en andere mogelijke maatregelen kunnen worden toegevoegd indien noodzakelijk. Indien significante problemen worden vastgesteld door de Beheersautoriteit of het gemeenschappelijk secretariaat, dan zal het punt op de agenda van de volgende vergadering van het Comité van Toezicht komen, zodat snel de nodige maatregelen genomen kunnen worden om de taak van projectuitvoerders te vergemakkelijken. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 71

72 8 Horizontale beginselen Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 72

73 8.1 Duurzame ontwikkeling Beschrijving van specifieke maatregelen om bij de selectie van concrete acties rekening te houden met milieubeschermingseisen, efficiënt gebruik van hulp bronnen, matiging van en aanpassing aan de klimaat verandering, rampenbestendigheid en risicopreventie en risicobeheer. Bij de voorbereiding en selectie van projecten binnen het programma zal waar van toepassing rekening worden gehouden met de thema s die vanuit de EU zijn benoemd als horizontale principes op het gebied van duurzame ontwikkeling. Hiermee wordt gehoor gegeven aan artikel 8(7) van Verordening (EU) Nr. 1299/2013. Het gaat hierbij om de thema s milieubescherming, efficiënt gebruik van hulpbronnen, matiging van en aanpassing aan de klimaatverandering, rampbestendigheid, risicopreventie en risicobeheer. Om te beginnen wordt op verschillende plekken binnen de prioritaire assen van het SP expliciet ingezet op duurzame ontwikkeling. Binnen prioritaire as 1 (Innovatie 2020) krijgt innovatie op het vlak van de duurzaamheidsthema s bijzondere aandacht. Hierbij kan het bijvoorbeeld gaan om het steunen van onderzoek en innovatie op het thema duurzaamheid, maar ook om de ontwikkeling en de stimulering van het gebruik van technologieën met een beperkte CO2-uitstoot, efficiënte omgang met energie (bijvoorbeeld biomethaan) of hergebruik van afval voor energieopwekking. In het kader van netwerkvorming wordt de opzet van technologische platforms voor duurzame economie als kansrijk gezien. In het kader van prioritaire as 2 (Economie 2020) wordt duurzame economische ontwikkeling aangemerkt als een belangrijk aandachtspunt. De EMR wil de duurzame ontwikkeling van het KMO/MKB verder stimuleren, ter begeleiding van de overgang naar een economie waarin efficiënter wordt omgegaan met hulpbronnen. De focus ligt daarbij op het KMO/MKB, omdat zij door hun schaal grootte de kennis en middelen ontberen om maatregelen op het vlak van duurzaamheid door te voeren. Een concreet voorbeeld van activiteiten en projectsoorten binnen specifieke doelstelling 1 (vergroting concurrentie vermogen door stimulering van ondernemersgeest in het KMO/MKB) is onder meer het steunen van grensover schrijdende initiatieven op het gebied van duurzame organisatie en duurzaam beheer van economische zones. Binnen prioritaire as 2 richt de specifieke doelstelling 2 (vergroting concurrentievermogen door meer efficiënte omgang met hulpbronnen in het KMO/MKB) zich in het bijzonder op duurzame ontwikkeling. Het programma wil investeringen bevorderen in eerste toepassing bij bedrijven van innovatieve technologieën die de omgang met hulpbronnen meer efficiënt maken. Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten die worden voorzien zijn onder meer het steunen van grensoverschrijdende acties gericht op integratie van milieuverantwoord gedrag in de ontwikkeling/aanpassing van bedrijven, het steunen van coördinerende acties voor de ontwikkeling van lokale duurzame energie, het investeren in proefprojecten waarbij technologieën op het gebied van duurzame energie worden ingezet en het onderzoeken van haal baarheid, implementatie en bevordering van een (euregionale) kringloopeconomie. Binnen prioritaire as 4 (Territoriale Ontwikkeling) is vanuit het perspectief van duurzaamheid aandacht voor de mobiliteit in de regio. Om milieubelastende verkeers stromen waar mogelijk te reduceren wordt ingezet op de ontsluiting van diverse delen van de EMR met het openbaar vervoer. Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten zijn het bevorderen van het gebruik van duurzame en intelligente mobiliteit en het bevorderen van nieuwe of alternatieve vervoersmogelijkheden. Naast deze inhoudelijke speerpunten binnen de afzonderlijke prioritaire assen geldt voor het gehele SP dat duurzame ontwikkeling een belangrijk horizontaal principe is waar elk project binnen het programma aan zal worden getoetst. Het maakt (als randvoorwaarde) deel uit van de gidsprincipes die worden gehanteerd voor de selectie van projecten. Aanvragers moeten in hun aanvraag aangeven op welke manier hun project bijdraagt (positief/negatief/neutraal) aan duurzame ontwikkeling. Tijdens de uitvoering van projecten moeten project - uitvoerders rapporteren over de bijdrage aan duurzame ontwikkeling. In het kader van het programma manage - ment en -evaluatie van het SP EMR wordt nagegaan in hoeverre dit horizontale principe in acht wordt genomen bij de projectuitvoering. Tot slot is hier van belang dat de deelnemende lidstaten ook veel eigen (wettelijke) regelingen hebben op het gebied van duurzaamheid, bescherming van biodiversi teit, milieubescherming, klimaatverandering en dergelijke die ook van toepassing zijn op de ETS-programma s. Het SP EMR en de daarbinnen te selecteren projecten zullen ook daaraan moeten voldoen. In de afzonderlijke partnerschapsovereenkomsten worden de relevante regelingen beschreven die van toepassing zijn. Ook wordt in de partnerschapsovereenkomsten ingegaan op de activiteiten die in de nationale context worden ondernomen op het gebied van groene groei en duur zame ontwikkeling, waarbij het streven naar economische groei en versterking van de Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 73

74 concurrentie positie wordt gecombineerd met het verbeteren van het milieu. 8.2 Gelijke kansen en non-discriminatie Beschrijving van specifieke maatregelen om bij de voorbereiding, het ontwerp en de uitvoering van het samenwerkingsprogramma gelijke kansen te bevorderen en discriminatie op grond van geslacht, ras of etnische afkomst, godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid te voorkomen, met name in ver - band met de toegang tot financiering, daarbij rekening houdend met de behoeften van de verschillende doelgroepen die het risico lopen aldus te worden gediscrimineerd, en met name de eis om de toeganke lijkheid voor personen met een handicap te waarborgen. De EU heeft gelijke kansen en non-discriminatie aangewezen als belangrijke horizontale principes die in acht moeten worden genomen bij de voorbereiding, ontwikkeling en uitvoering van de ETS-programma s. Bij de toepassing van deze horizontale principes wordt gehoor gegeven aan artikel 8(7) van Verordening (EU) Nr. 1299/2013. Voor het SP EMR geldt dat toegang tot het programma in het algemeen en tot de programma financiering in het bijzonder is gewaarborgd voor iedereen, ongeacht geslacht, ras of etnische origine, godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele geaardheid. Op basis van de geformuleerde programma doelstellingen kunnen op voorhand geen specifieke doelgroepen worden geïdentificeerd die het risico lopen gediscrimineerd te worden. Gelijke kansen en non-discriminatie maken (als rand - voorwaarde) deel uit van de gidsprincipes die gehanteerd worden bij de selectie van projecten. Aanvragers moeten in hun aanvraag aangeven op welke manier hun project bijdraagt (positief/negatief/neutraal) aan het principe van gelijke kansen en het non-discriminatieprincipe. Specifiek wordt rekening gehouden met de toegankelijkheid voor gehandicapten. Projecten die strijdig zijn met deze horizontale principes worden niet gefinancierd. Tijdens de uitvoering van projecten moeten project - uitvoerders rapporteren over de bijdrage aan de horizontale principes van gelijke kansen en non-discriminatie. In het kader van het programma management en -evaluatie van het SP EMR wordt nagegaan in hoeverre de horizontale principes in acht worden genomen bij de projectuitvoering. De horizontale principes van gelijke kansen en non-discriminatie hebben daarnaast raakvlakken specifiek met de inhoudelijke doelstellingen binnen de prioritaire as 4 (Sociale inclusie en opleiding) van het SP EMR. Deze prioritaire as heeft betrekking op het verlagen van ongelijkheden en het bevorderen van gelijke kansen voor alle inwoners van de EMR. De EMR legt met het oog daarop een directe verbinding met onderwijs en opleiding, omdat op deze wijze direct kan worden geïnvesteerd in mensen, zodat zij zelf het heft in handen kunnen nemen, hun mogelijkheden kunnen vergroten en kunnen uitgaan van hun eigen kansen. Voorbeelden van activiteiten en projectsoorten die worden voorzien zijn onder meer acties voor kansarme jongeren, ouderen en kwetsbare bevolkingsgroepen, en het ontwikkelen van grensoverschrijdende geïntegreerde acties gericht op integratie (vermijden dat men afhaakt van school). Tot slot geldt ook hier dat de wet- en regelgeving van de deelnemende lidstaten op dit terrein ook van toepassing is op de ETS-programma s. In de afzonderlijke partner - schapsovereenkomsten worden de relevante wetten en regelingen op dit gebied beschreven. In algemene zin worden bij de voorbereiding, ontwikkeling en uitvoering van de ETS-programma s gelijke kansen en non-discriminatie gewaarborgd door de grondwet en wetten gericht op gelijke behandeling van de betrokken landen. Bovendien kan elke inwoner die zich ongelijk behandeld of gediscrimineerd voelt, een klacht indienen bij de daartoe bevoegde nationale instanties. 8.3 Gelijkheid van mannen en vrouwen Beschrijving van de bijdrage van het samenwerkings - programma aan de bevordering van de gelijkheid van mannen en vrouwen en in voorkomend geval de regelingen om de integratie van het genderperspectief in het samenwerkingsprogramma en in concrete acties te waar borgen. De gelijkheid van mannen en vrouwen is eveneens een belangrijk horizontaal principe dat in acht wordt genomen in het SP EMR. Bij de toepassing van dit horizontale principe wordt gehoor gegeven aan artikel 8(7) van Verordening (EU) Nr. 1299/2013. De gelijkheid van mannen en vrouwen maakt (als rand - voorwaarde) deel uit van de gidsprincipes die gehanteerd worden bij de selectie van projecten. Aanvragers moeten in hun aanvraag aangeven op welke manier hun project bijdraagt (positief/negatief/neutraal) aan de gelijkheid van mannen en vrouwen. Projecten die strijdig zijn met dit horizontale principe worden niet goedgekeurd. Tijdens de uitvoering van projecten moeten project - uitvoerders rapporteren over de bijdrage aan de gelijkheid van mannen en vrouwen. In het kader van het programmamanagement en -evaluatie van het SP EMR wordt nagegaan in hoeverre het gelijkheidsprincipe van mannen en vrouwen in acht wordt genomen bij de projectuitvoering. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 74

75 Verder geldt ook hier dat de wet- en regelgeving van de deelnemende lidstaten op dit terrein ook van toepassing is op de ETS-programma s. In de afzonderlijke partnerschapsovereenkomsten worden de relevante wetten en regelingen op dit gebied beschreven. Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 75

76 9 Afzonderlijke elementen Samenwerkingsprogramma Interreg V-A EMR 76