Softwareontwikkeling. Anja Van Mello

Transcriptie

1 Anja Van Mello

2 1 Inhoud 1 Inhoud Inleiding Wat is Visual Basic for Applications? Geschiedenis van Visual Basic for Applications Welke plaats heeft VBA in de andere Microsoft-programma's? Werkzaamheden automatiseren met macro s Het maken van een macro Een macro bewerken Verwijderen van een macro Gebruik van een macro De macro opstarten vanuit het macro-dialoogvenster De macro toewijzen aan een sneltoets De macro toewijzen aan een extra knop van één van de werkbalken Het MS-Word document opstarten met een macro Speciale macro s Invoer van gegevens door middel van macro's Het maken van een Bladwijzer Het plaatsen van een Bladwijzer Verwijderen van een Bladwijzer Een document opslaan als sjabloon Macro s bewerken met Visual Basic for Applications (VBA) De VBA-werkomgeving De VBA-editor en zijn onderdelen De projectverkenner Het codevenster Het venster Eigenschappen Het venster Controle Het venster Lokale variabelen Het venster Direct De menubalk De Standard toolbar van VBA Basiselementen van de taal VBA De basiselementen van de VBA-taal Een object als resultaat van een actie Extra informatie opvragen over objecten, methoden en eigenschappen Een eenvoudig voorbeeld Wat kunnen we hieruit leren? Het vaste patroon in de VBA-syntax Hoe bespaar ik me wat typwerk? Aandacht voor mogelijke fouten en hun afhandeling Werken met gegevens in een programma Gegevenstypes Getallen Tekenreeksen Datums...53 Informatica Softwareontwikkeling 2 Anja Van Mello

3 7.1.4 Logische waarden Overige Variabelen De toekenning Constanten Symbolische constanten Ingebouwde (VBA) constanten Eigen gegevenstypes Het record type Enumeratie types Het gebruik van het venster Direct Operatoren Rekenkundige operatoren Operatoren voor tekenreeksen Operatoren voor datums Logische operatoren Ingebouwde functies Wiskundige functies Functies voor tekenreeksen Datum/tijd functies Conversiefuncties In- en uitvoeropdrachten Een invoervenster Een berichtvenster Opdrachten Modules en procedures Modules Procedures De subprocedure De functieprocedure Een eenvoudig probleem automatiseren Probleemanalyse Algoritme Programmacode invoeren De code compileren en bewaren Uitvoeren en testen De code afdrukken Subprocedures en functieprocedures Subprocedure Probleemanalyse Algoritme Programmacode schrijven De code compileren en testen Functieprocedures Probleemanalyse Algoritme Programmacode schrijven Compileren en testen De functie gebruiken Een gebeurtenisprocedure...86 Informatica Softwareontwikkeling 3 Anja Van Mello

4 9.3.1 Begrip gebeurtenis en gebeurtenisprocedure Probleemanalyse Algoritme Implementatie Testen Oefening de berekening van de leeftijd Probleemanalyse Algoritme Opmerkingen Implementatie Compileren en testen Oefening de berekening van de leeftijd via een formulier Opdrachten Controlestructuren: sequentie en selectie De opeenvolging of sequentie Kenmerken Structogram Opdrachten De keuze of selectie De enkelvoudige/eenzijdige selectie De dubbele of tweezijdige selectie De meervoudige of meerzijdige selectie Toepassingen Een validatie op de invoer van een datum De validatie van de invoer van een bankrekeningnummer De notatie van een telefoonnummer Een formulier voor personeelsbeheer Opdrachten Controlestructuren: de herhaling of iteratie De begrensde herhaling Structogram Syntaxis Voorbeeld De voorwaardelijke herhaling met aanvangsvoorwaarde Structogram Syntaxis Voorbeeld De voorwaardelijke herhaling met afbreekvoorwaarde Structogram Syntaxis Voorbeeld Een vergelijking tussen deze twee types Instructies herhalen zolang aan een voorwaarde is voldaan Instructies herhalen totdat aan een voorwaarde is voldaan De lus verlaten Oneindige lussen Wanneer ontstaat een oneindige lus? Hoe kun je een oneindige lus voorkomen? Hoe kun je een oneindige lus afbreken? Een vergelijking tussen de drie typen herhalingen Informatica Softwareontwikkeling 4 Anja Van Mello

5 11.7 Toepassing: turven van resultaten in MS-Excel Opdrachten Geneste controlestructuren Stapsgewijze verfijning Verdeel en heers Het Bubble-Sort -algoritme Probleemanalyse Stapsgewijze verfijning van het basisprobleem Het hoofdprogramma De initialisatie van de array Het eigenlijke sorteeralgoritme Het weergeven van het resultaat Oproep van een procedure en de parameterbinding Call by Value versus Call by Reference Recursie Iteratief versus recursief Een faculteitsfunctie De aandachtspunten Toepassingen De berekening van de grootst gemene deler Het Quicksort -sorteeralgoritme Werken met bestanden Inleiding Probleemanalyse Algoritme Implementatie Afwerking Het openen van een bestand De toegang tot een bestand Het Open -statement Opmerkingen Het sluiten van een bestand Het schrijven naar een bestand Het Write statement Het Print -statement Het Put -statement Het lezen vanuit een bestand Het Input -statement De Input -functie Het Line Input statement Het Get statement Klassenmodules Waarom klassenmodules? Klassen laten je toe om je eigen objecten aan te maken Het gebruik van klassen laat abstractie toe Klassenmodules vereenvoudigen het programmeerwerk Hoe werken klassenmodules? Klassenmodules zijn zoals bakvormen voor koekjes Object instanties zijn de koekjes Een eenvoudig voorbeeld: een klasse voor tekstbestanden Informatica Softwareontwikkeling 5 Anja Van Mello

6 Het aanmaken van een object klasse Het aanmaken van een eigenschap aan de hand van een Public Variabele Het aanmaken van een methode Gebruik maken van de object klasse Wat is er gebeurd? De gebeurtenissen Initialize en Terminate Het gebruik van Property Statements Wat zijn Property Statements en waarom zou je ze gebruiken? Waarden ophalen met de eigenschap Get Een waarde voor een eigenschap wijzigen met Property Let Een waarde voor een eigenschap wijzigen met Property Set Foutafhandeling De verschillende soorten fouten Syntaxisfouten Logische fouten Runtimefouten Voorbeeld van een runtimefout Testen en debuggen van je toepassing Het onderbrekingspunt VBA-programmacode regel per regel uitvoeren Opvangen van vreemde foutmeldingen Foutafhandelingsroutine On Error Resume Next Het type fout bepalen met het object Err De gebeurtenis fout Informatica Softwareontwikkeling 6 Anja Van Mello

7 2 Inleiding 2.1 Wat is Visual Basic for Applications? Microsoft Visual Basic for Applications (VBA) is een krachtige ontwikkeltechnologie voor het snel aanpassen en integreren van toepassingen met bestaande gegevens en systemen. VBA biedt een verfijnde set programmeerhulpmiddelen die zijn gebaseerd op het Microsoft Visual Basicontwikkelsysteem, het meest populaire snelle ontwikkelsysteem voor toepassingspakketten waarmee ontwikkelaars de kracht van toepassingspakketten kunnen inzetten. Met VBA kunnen klanten kant-en-klare software kopen en aanpassen aan hun specifieke bedrijfsprocessen, in plaats van deze van de grond af samen te stellen. Hiermee wordt tijd en geld bespaard, worden minder risico's genomen, worden de programmeervaardigheden gespreid en wordt precies geleverd wat de gebruiker nodig heeft. VBA biedt een volledig geïntegreerde ontwikkelomgeving (IDE) met dezelfde elementen waaraan de ontwikkelaars die Microsoft Visual Basic gebruiken, gewend zijn geraakt (inclusief een projectvenster, een eigenschappenvenster en foutopsporingsprogramma's). Visual Basic for Applications omvat tevens ondersteuning voor Microsoft Forms, waarmee aangepaste dialoogvensters en ActiveX -besturingselementen kunnen worden gemaakt voor het snel samenstellen van gebruikersinterfaces. Indien VBA direct wordt geïntegreerd in een hosttoepassing, biedt het programma de voordelen van snelle prestaties binnen het verwerkingsproces (tot 200 keer sneller dan andere zelfstandige ontwikkelhulpprogramma's), naadloze integratie met de hosttoepassing (code achter documenten, cellen, enz.) en de mogelijkheid om oplossingen samen te stellen zonder extra hulpprogramma's te hoeven gebruiken. Softwareprogramma's die VBA gebruiken worden ook wel aanpasbare toepassingen genoemd. Dit zijn toepassingen die op maat kunnen worden gemaakt om aan bepaalde bedrijfsbehoeften te voldoen. Deze categorie van toepassingen stelt ontwikkelaars in staat om snel oplossingen samen te stellen waarvoor de eindgebruiker slechts weinig training nodig heeft. Voor MIS- en bedrijfsbeheerders betekent aanpasbaarheid dat oplossingen snel kunnen worden ontwikkeld en eenvoudig kunnen worden ingezet, met een minimum aan onderhoud. In een industrie die gewend is aan nieuwe toepassingen die twee jaar vertraagd zijn en hoge trainingskosten voor eindgebruikers, bieden deze oplossingen een enorm bedrijfsvoordeel op het gebied van investeringswinst en verminderde productietijd. 2.2 Geschiedenis van Visual Basic for Applications Microsoft-oprichter en CEO Bill Gates heeft zijn visie voor aanpasbare toepassingen al meer dan 10 jaar geleden geformuleerd in zijn artikel in Byte Magazine Beyond Macro Processing. In dit artikel ziet hij de noodzaak voor een verfijnde en alom gedeelde omgeving als onderdeel van de productiviteitssoftware. Als ontwikkelhulpprogramma's direct in een toepassing worden geïntegreerd, kunnen ontwikkelaars hun kennis spreiden om toepassingspakketten voorbij de macro-verwerking te brengen en krachtige oplossingen samen te stellen op basis van de bestaande functionaliteit van toepassingen. VBA, de verwezenlijking van zijn visie, verscheen voor het eerst in Microsoft Excel in Snel Informatica Softwareontwikkeling 7 Anja Van Mello

8 daarna, ontving Microsoft verzoeken van honderden onafhankelijke softwareleveranciers (ISV's) voor een licentie om het programma in hun toepassingen te mogen gebruiken. Het verlenen van licenties voor het gebruik van VBA vormde in feite altijd al een onderdeel van de Microsoft-visie voor het programmeersysteem, maar met de release van versie 5.0 van Visual Basic for Applications in 1997, werd deze visie werkelijkheid. Niet alleen kenmerken de Microsoft Office 97-toepassingen zich nu door een volledig gedeelde ontwikkelomgeving, maar diezelfde omgeving is zodanig gestructureerd, dat deze als host kan worden bijgevoegd in elk product, inclusief externe toepassingen die door ISV's zijn ontwikkeld. In juni 1996 kondigde Microsoft aan dat het een licentie voor het gebruik van Visual Basic for Applications verleende aan een geautoriseerde organisatie Summit Software Co. Summit Software hadden zeer veel ervaring bij het ondersteunen van bedrijven met het integreren van programmeeromgevingen in hun toepassingen. Sinds de start van het programma, zijn de reacties van de ISV-gemeenschap overweldigend positief geweest, met leveranciers in een groot aantal verticaal gestructureerde industrieën die een licentie voor het gebruik van Visual Basic for Applications voor hun producten hebben verkregen. In april 1999 konden ontwikkelaars kiezen uit meer dan 80 VBA-hosttoepasingen, waarmee aangepaste oplossingen en integratie in een groot aantal horizontaal en verticaal gestructureerde componenten binnen handbereik is gekomen 2.3 Welke plaats heeft VBA in de andere Microsoft-programma's? Microsoft biedt een aantal ontwikkelhulpprogramma's die zijn gericht op de specifieke vaardigheden en behoeften van ontwikkelaars. Deze programma's omvatten de ontwikkelsystemen Microsoft Visual C++, Visual J++ en Visual FoxPro, Microsoft Office Developer en de Visual Basic-familie (het Visual Basic-programmeersysteem, Visual Basic for Applications en Visual Basic Scripting Edition). Hulpprogramma's zoals Visual C++, Visual J++, Visual FoxPro en het Visual Basic-programmeersysteem ondersteunen ontwikkelaars die hun oplossingen helemaal van de grond af opbouwen om te voldoen aan hoge marktspecifieke eisen. Microsoft Office Developer en Visual Basic for Applications ondersteunen de ontwikkelaars die ervoor kiezen om toepassingspakketten aan te schaffen en aan te passen, in plaats van deze van de grond af op te bouwen. Het aanschaffen en aanpassen van kant-en-klare software vermindert de ontwikkelkosten en -tijd van een oplossing in vergelijking met software die van de grond af moet worden opgebouwd. De Visual Basic-familie is ontwikkeld om krachtige programmeermogelijkheden te bieden die zijn gebaseerd op een eenvoudig te leren en eenvoudig te gebruiken programmeertaal. Elk lid van de Visual Basic-familie beschikt tevens over bepaalde gebruiksmogelijkheden. Visual Basic Scripting Edition is ontwikkeld om lichtgewicht scriptmogelijkheden te bieden voor omgevingen met weinig geheugen zoals webbrowsers, en wordt meestal gebruikt voor het maken van HTML-webpagina's. Het Visual Basic-programmeersysteem is het meest populaire en snelle ontwikkelprogramma voor toepassingen, waarmee zelfstandige softwareonderdelen kunnen worden gemaakt, inclusief uitvoerbare programma's, ActiveX-besturingselementen en COMonderdelen. Ten slotte maakt Visual Basic for Applications gebruik van dezelfde kracht die beschikbaar is in het Visual Basic-programmeersysteem en past deze toe op uiterst functionele toepassingen. U beschikt hierdoor over een oneindig aantal niveaus voor automatisering, aanpassing en integratie. Informatica Softwareontwikkeling 8 Anja Van Mello

9 3 Werkzaamheden automatiseren met macro s Als je regelmatig met Word werkt, zul je merken dat bepaalde handelingen vaak uitgevoerd moeten worden. Voorbeelden hiervan zijn het invoegen van een bedrijfslogo boven een brief of het telkens opnieuw typen van standaardeinde van een brief. Deze tijdrovende handelingen kunnen geautomatiseerd worden met macro s. Een macro kan omschreven worden als: een aantal routinehandelingen die door één commando telkens weer opnieuw uitgevoerd kunnen worden. 3.1 Het maken van een macro Macro s kun je op twee manieren maken: Je kunt de Macrorecorder starten en de handeling opnemen. Terwijl je de handeling uitvoert, maak je een opname van die procedure. Later speel je de opname weer af. Dit is de gemakkelijkste manier om een macro te maken. Je kunt een macro-opdracht programmeren in Visual Basic for Applications (VBA). Het programmeren van een macro biedt meer mogelijkheden dan het gebruik van de macrorecorder, maar dit is dan ook werk voor specialisten. In dit gedeelte leer je werken met de Macrorecorder. Je zult merken dat met behulp van deze methode een scala aan macro s ontworpen kan worden. Als je een macro wil opnemen maak je gebruik van de menu-optie Extra Macro Nieuwe macro opnemen. Het volgende dialoogvenster verschijnt: Omdat het maken van een macro een typisch praktijkonderdeel is, wordt dit dialoogvenster uitgebreid behandeld in de volgende oefening. Informatica Softwareontwikkeling 9 Anja Van Mello

10 Opdracht In deze macro maak je een standaardeinde voor een brief. 1. Start Word. 2. Open een nieuw document. Let op: Iedere handeling die je uitvoert wordt opgenomen, dus ook het verplaatsen van de cursor of het wissen van een tekstgedeelte. Probeer foutloos te werken. 3. Klik op het menu Extra en kies voor de optie Macro, Nieuwe macro opnemen. 4. Typ in het tekstvak Macronaam de naam van de Macro. In dit geval is dat "Einde". 5. De naam moet met een letter beginnen en mag verder alleen uit letters en cijfers bestaan. Je mag geen spaties gebruiken. In het invulvak Macro's opslaan in kun je opgeven of je de macro die je opneemt alleen in het betreffende document of in het sjabloon Normal.dot (het standaard sjabloon) wil gebruiken. Als je kiest voor opslaan in Normal.dot dan is de macro beschikbaar in alle documenten die na de macro-opname gemaakt worden. Verder kun je een toelichting van de macro in het tekstvak Beschrijving typen. Dit is niet noodzakelijk maar wel handig. 6. Verander de tekst in het tekstvak Beschrijving in: "Einde van een brief" en druk op OK. 7. Je hebt nu de macrorecorder gestart. De muisaanwijzer heeft de vorm van een cassettebandje. In de statusbalk zie je de afkorting OPN (Opname). Dit geeft aan dat de macro-recorder actief is. Opmerking: Tijdens het opnemen van een macro kun je geen muisbewegingen uitvoeren in het document. Je kunt nog wel gebruik maken van de afrolmenu's en dialoogvensters. Als je tekst wil selecteren, moeten de juiste toetsen gebruikt worden. Druk op <F8> en verplaats de cursor met de pijltjestoetsen over het beeldscherm. Druk op Esc om te stoppen met selecteren. 8. Op het beeldscherm verschijnt de werkbalk Macro Opnemen. Op deze werkbalk bevinden zich de knoppen Stoppen en Opname onderbreken. Door op Stoppen te drukken beëindig je de opname. Door op Opname onderbreken te drukken kun je een aantal handelingen uitvoeren die je niet in de macro wilt opnemen. 9. Typ de volgende tekst in de juiste vorm over. Met vriendelijke groeten H. Verbeek Sales Manager IntelliSoft Informatica Softwareontwikkeling 10 Anja Van Mello

11 10. Als je de tekst getypt hebt kun stop je de opname door op de knop Opname stoppen te klikken. Je kunt ook kiezen Extra - Macro - Opname stoppen. 11. Je gaat de macro Einde nu uitvoeren. Klik Extra, Macro, Macro's. Klik op de macro "Einde". De macro is nu geslecteerd. Klik op de knop Uitvoeren. Als het goed is zal de tekst Met vriendelijke groeten, tot en met IntelliSoft op de plaats waar de cursor staat ingevoegd worden. Mochten er fouten in de macro zitten, neem de macro dan opnieuw op. Dit is op dit moment handiger dan correcties in de VBA-commando's aan te brengen. Opmerking: Nadat je de opname gestopt hebt, moet het document op het beeldscherm opgeslagen te worden. De macro wordt automatisch opgeslagen in het sjabloon Normal.dot 3.2 Een macro bewerken Je kunt de macro Einde wijzigen. Daartoe kies je Extra - Marco - Macro s. Het volgende venster verschijnt: Klik met de linkermuisknop op de macro die je wil wijzigen. Klik vervolgens op de knop Bewerken. Het volgende venster verschijnt: Informatica Softwareontwikkeling 11 Anja Van Mello

12 In het rechter gedeelte van het venster bevindt zich de tekst en de macro-opdrachten van de macro Einde. Als je de tekst van de macro wil wijzigen ga dan als volgt te werk: Plaats de cursor voor de tekst die je wil gaan vervangen. In dit geval voor Met vriendelijke groeten. Selecteer de tekst die je gaat vervangen; dit doe je op dezelfde manier zoals je dat in Word doet. Druk vervolgens op de Delete-toets. Typ de volgende tekst in: Met hartelijke groet. Let op: je moet de nieuwe tekst tussen dubbele aanhalingstekens te plaatsen ( ). Als je dat niet doet, zal de macro niet werken. Als je de wijziging hebt aangebracht, kies je in het venster Microsoft Visual Basic voor Bestand en vervolgens voor de optie Sluiten en terugkeren naar Microsoft Word. Kies voor Extra - Macro s en start de macro Einde. Als alles goed is, zal de macro uitgevoerd worden, maar de tekst luidt nu: met hartelijke groet in plaats van met vriendelijke groeten. Je kunt macro s opnemen om bepaalde handelingen te automatiseren. In het voorafgaande heb je een macro opgenomen die tekst in een nieuw document plaatst. Je kunt echter ook macro s opnemen die bepaalde handelingen automatiseren die je in Word uitvoert. De macro die je in opdracht 2 gaat opnemen, opent bijvoorbeeld een sjabloon. Informatica Softwareontwikkeling 12 Anja Van Mello

13 Opdracht 1. Open een nieuw document. 2. Open het afrolmenu Extra en kies voor de optie Macro Nieuwe macro opnemen. In het dialoogvenster dat verschijnt typ je de naam van de Macro in. In dit geval is dat FAXEN. 3. Verder kun je een toelichting van de macro in het tekstvak Beschrijving typen. 4. Verander de tekst in het tekstvak Beschrijving in: Openen van het Fax-sjabloon. 5. Je hebt nu de macrorecorder gestart. De muisaanwijzer heeft de vorm van een cassettebandje. In de statusbalk zie je dat de afkorting OPN (van opnemen) actief is. 6. Kies vervolgens voor Bestand - Nieuw en klik op het tabblad Brieven en faxen. Kies voor het sjabloon Eigentijdse fax.dot (of een sjabloon naar keuze) en klik op OK. Het faxblad verschijnt op het beeldscherm. De macro is af. 7. Als de macro af is, stop je de opname. Druk op de knop Opname stoppen of kies voor Extra - Macro - Opname stoppen. 8. Kies voor Bestand - Sluiten en sla de wijzigingen niet op. 9. open een nieuw document en start de macro FAXEN. als het goed is zal het sjabloon Eigentijdse fax.dot geopend worden. Mocht dat niet het geval zijn, neem de macro dan opnieuw op. 3.3 Verwijderen van een macro Als je gedurende de opname van een macro veel fouten hebt gemaakt en de macro niet optimaal werkt, dan zul je de macro willen verwijderen. Als je een macro wil verwijderen, dan klik je op : Extra - Macro s. Het venster Macro s verschijnt.vervolgens selecteer je de macro die je wil verwijderen. De geselecteerde macro licht blauw op. Klik op de knop Verwijderen. Er verschijnt een waarschuwingsvenster dat vraagt of je de macro die je geselecteerd hebt echt wil verwijderen. Klik op Ja als je de macro wil verwijderen. LET OP: macro s worden definitief verwijderd. Je kunt de verwijderde macro niet via de prullenbak terugzetten. Opdracht 1. Verwijder de macro Einde. 2. Verwijder de macro FAXEN. Informatica Softwareontwikkeling 13 Anja Van Mello

14 3.4 Gebruik van een macro Je maakt natuurlijk een macro aan om deze vervolgens te gaan gebruiken. Je kunt dit op vier wijzen doen: De macro opstarten vanuit het macro-dialoogvenster; De macro toewijzen aan een sneltoets; De macro toewijzen aan een extra knop van één van de werkbalken; Het MS-Word document opstarten met een macro, De macro opstarten vanuit het macro-dialoogvenster Via de menu-optie Extra Macro Macro s verschijnt het volgende dialoogvenster: Hierin kan men een macro selecteren en deze laten uitvoeren. Aangezien de macro allicht wordt aangemaakt om sneller te kunnen werken is dit een vrij omslachtige manier van werken De macro toewijzen aan een sneltoets Op het moment van de definitie van een macro kun je kiezen om deze toe wijzen aan de werkbalken of aan het toetsenbord. In dit laatste geval krijg je de mogelijkheid om er een sneltoets aan te koppelen. Aangezien deze toetsen (zoals de naam het wel doet vermoeden) bedoeld zijn om het typwerk te versnellen, ligt dan de macro veel sneller binnen handbereik. In het dialoogvenster voor de opname van een macro dien je dus te kiezen voor een toewijzing aan het toetsenbord. Informatica Softwareontwikkeling 14 Anja Van Mello

15 Wanneer je dit doet, dan opent er zich een tweede dialoogvenster. Op dit venster kan je de gewenste toetscombinatie invoeren. Het systeem waakt er ook over om je te waarschuwen wanneer je een toetscombinatie zou willen gaan gebruiken die reeds in gebruik is. Dit wordt op het venster aangegeven vlak onder het invoervak voor de toetscombinatie De macro toewijzen aan een extra knop van één van de werkbalken Een andere manier om de functie snel ter beschikking te stellen is door deze op één van de bestaande of zelfs op een nieuwe werkbalk te plaatsen. Dit zal later zeer handig zijn wanneer we zien hoe we eigengemaakte formulieren kunnen opstarten, bijvoorbeeld binnen de MS-Word omgeving. Maak een macro ( TabelHoofding ) aan die een geselecteerde rij van een tabel een arcering van 10% geeft en tevens het lettertype op vet zet. We gaan nu de werkbalken aanpassen via de menu-optie Beeld Werkbalken Aanpassen. Het systeem opent een dialoogvenster met drie tabbladen: Informatica Softwareontwikkeling 15 Anja Van Mello

16 Op het eerste tabblad vinden we alle werkbalken en vinden we tevens de mogelijkheid om een nieuwe werkbalk aan te maken. Op het tweede tabblad toont het systeem alle beschikbare opdrachten. Hiermee kunnen we de bestaande werkbalken uitbreiden. In de categorie Macro s vinden we echter ook al de eigengemaakte macro s terug. Deze kunnen we nu slepen naar de werkbalk waar we er gebruik van willen maken. Wanneer we op die wijze een macro op een werkbalk plaatsen, dan zien we in eerste instantie het standaard icoontje en de vrij lange omschrijving. Dit kan evenwel worden aangepast naar de eigen smaak. Dit laatste kan gebeuren door (wanneer het venster Aanpassen nog steeds actief staat) rechts te klikken op de betreffende optie en gebruik te maken van de verschillende opties in het extra menu. Informatica Softwareontwikkeling 16 Anja Van Mello

17 Een greep uit de beschikbare opties: Optie Naam Knopvlak Omschrijving Biedt de mogelijkheid om de naam van de functie aan te passen Het knopvlak zelf is natuurlijk belangrijk wanneer je langs deze weg de functie ter beschikking stelt. Vandaar dat je verschillende opties ter beschikking hebt: Knopvlak kopiëren Knopvlak plakken Beginwaarden knopvlak Knopvlak bewerken Knopvlak wijzigen Een bestaand knopvlak kopiëren naar het klembord Een knopvlak vanop het klembord kopiëren naar de functie Terugkeren naar de standaardwaarde Opent een editor specifiek voor deze knopvlakken Opent een paneel met mogelijke knopvlakken waaruit je kan kiezen Stijl Groep beginnen Je kunt zelf de stijl bepalen waarin de functie ter beschikking staat, bijvoorbeeld met of zonder tekst Biedt de mogelijkheid om een verticale scheidingslijn aan te brengen Informatica Softwareontwikkeling 17 Anja Van Mello

18 3.4.4 Het MS-Word document opstarten met een macro In sommige gevallen wil je MS-Word slechts gebruiken voor één welbepaalde taak. De algemene waaier van functies van MS-Word hoeven dan niet ter beschikking te staan. Je wil applicatie laten opstarten, de taak afhandelen en vervolgens de zaak weer sluiten. We gaan dit illustreren aan de hand van een gekend voorbeeld, namelijk het maken van een mailing met behulp van MS-Word. Maak een mailing-document aan voor het jaarlijkse jobevent van het software bedrijf IntelliSoft. De adresgegevens van de bestemmelingen heeft het bedrijf beschikbaar in een MS-Excel document adressen.xls met de volgende structuur: Titel Initiaal naam adres postcode woonplaats Dhr. B Bibber Kouterbaan Roeselare Dhr. P Pienter Elsenlaan Gent Maak een macro Mailing aan binnen dit document die de eigenlijke stappen voor het samenvoegen van het basisdocument met de adresgegevens uit het Excel-bestand automatiseert. We gaan er nu voor zorgen dat het aanmaken van de mailing nog enkel een (dubbel)klik vergt. Deze acties moet je coördineren vanaf het startpunt naar MS-Word, namelijk de snelkoppeling. Maak een snelkoppeling naar MS-Word en plaats deze op het bureaublad, Klik met de rechtermuisknop op het pictogram van de snelkoppeling naar Microsoft Word, vervolgens op Eigenschappen en ten slotte op het tabblad Snelkoppeling. In het vak Bestemming of het vak Opdrachtregel vind je het pad naar MS-Word terug. Aan het einde van het pad typ je een schakeloptie voor het opstarten. Voor de schakeloptie heb je de keuze uit de volgende opties: Schakeloptie Bewerking /a Hiermee start je Word en voorkom je dat invoegtoepassingen en algemene sjablonen (inclusief de sjabloon Normal.dot) automatisch worden geladen. Met de schakeloptie /a worden de instellingenbestanden ook vergrendeld. Dit houdt in dat deze bestanden niet kunnen worden gelezen of gewijzigd als je de schakeloptie /a gebruikt. /lpad van invoegtoepassing Hiermee start je Word en wordt een specifieke Wordinvoegtoepassing geladen. /m Hiermee start je Word en wordt er geen AutoExec-macro uitgevoerd. /mmacronaam Hiermee start je Word en voer je een specifieke macro uit. Deze parameter zorgt er ook voor dat er geen AutoExec-macro's in Word worden uitgevoerd. /n Hiermee start je Word zonder dat je een document opent. Informatica Softwareontwikkeling 18 Anja Van Mello

19 Documenten die in andere sessie van Word zijn geopend, worden niet weergegeven in het Windows-menu met andere sessies. /tsjabloonnaam Hiermee start je Word met een nieuw document dat is gebaseerd op een ander sjabloon dan het sjabloon Normal. /w Hiermee start je Word met een leeg document. Documenten die in andere sessie van Word zijn geopend, worden niet weergegeven in het Windows-menu met andere sessies. (geen schakeloptie) Hiermee opent je een leeg document in een nieuw Word-venster (in de huidige sessie van Word). We zullen gebruik maken van de schakeloptie /mmailing om automatisch de mailing-operatie te starten. Opmerking Als je macro's die automatisch worden uitgevoerd, wilt onderdrukken zonder een parameter te gebruiken, hou je SHIFT ingedrukt terwijl je Word start. Als je Word start vanaf de Office-werkbalk, klik je eerst op de knop van het programma in de Office-werkbalk en vervolgens druk je meteen op SHIFT en hou je deze toets ingedrukt terwijl Word wordt gestart. 3.5 Speciale macro s In de vorige paragraaf werd reeds een speciale macro vermeld, namelijk de Autoexec macro. Wat is dit en zijn er nog dergelijke macro s? Door een macro een bepaalde naam te geven, kun je de macro automatisch laten uitvoeren tijdens een bewerking, zoals tijdens het starten van Word of het openen van een document. MS-Word herkent de volgende macronamen als automatische macro's: Macronaam AutoExec AutoNew AutoOpen AutoClose AutoExit Wanneer de macro wordt uitgevoerd Tijdens het starten van Word of het laden van een algemene sjabloon Telkens wanneer je een nieuw document maakt Telkens wanneer je een bestaand document opent Telkens wanneer je een document sluit Als je Word afsluit of een algemene sjabloon uit het geheugen verwijdert Net als andere macro's kunnen automatische macro's worden opgeslagen in de sjabloon Normal, een andere sjabloon of in een document. Als je een automatische macro wilt uitvoeren, moet deze zich bevinden in de sjabloon Normal, in het actieve document of in de sjabloon waarop het actieve document is gebaseerd. De enige uitzondering is de macro AutoExec, die alleen automatisch wordt uitgevoerd als deze is opgeslagen in de sjabloon Normal, in een sjabloon die algemeen wordt geladen door middel van het dialoogvenster Sjablonen en invoegtoepassingen of in een algemene sjabloon in de opstartmap. In geval van een naamconflict (meerdere automatische macro's met dezelfde naam), wordt de macro uitgevoerd in de meest nabije context. Als u bijvoorbeeld de macro AutoClose maakt in een document en in de daaraan gekoppelde sjabloon, wordt alleen de macro AutoClose uitgevoerd die u in het document hebt opgeslagen. Als je de macro AutoNew maakt in de sjabloon Normal, wordt de macro in dat sjabloon alleen uitgevoerd als er geen macro met de naam AutoNew is opgeslagen in het document of in de daaraan gekoppelde sjabloon. Informatica Softwareontwikkeling 19 Anja Van Mello

20 3.6 Invoer van gegevens door middel van macro's Het invoeren van gegevens in standaarddocumenten zoals een fax, memo, offerte of een standaardbrief kan geautomatiseerd worden door middel van de macro instructie Inputbox. Deze opdracht zorgt ervoor dat na het opvragen van de macro een dialoogvenster verschijnt dat om de invoer van gegevens vraagt. Na het intypen en bevestigen van dit scherm gaat de macro verder met het uitvoeren van de opdrachten en worden de ingevoerde gegevens op de juiste plaats in het document geplaatst. Voordat je de macro instructie Inputbox kunt gebruiken, zul je eerst een sjabloon moeten maken dat de juiste tekst en opmaakfuncties bevat. Daarna zul je met behulp van Bladwijzers de plaats moeten aangeven waar uiteindelijk de gegevens geplaatst moeten worden Het maken van een Bladwijzer Zet de cursor op de positie waar je een Bladwijzer wil instellen. Kies voor Invoegen Bladwijzer. Het volgende venster verschijnt: Typ in het vak Bladwijzernaam de naam van de bladwijzer. Probeer in dit geval een naam te kiezen die correspondeert met de gegevens die je later in gaat voeren. Bijvoorbeeld: Naam. Klik op de knop Toevoegen. Deze bladwijzer heet Naam en als je later aangeeft dat je naar de Bladwijzer Naam wil gaan weet Word precies welke positie bedoeld wordt. Je kunt bladwijzers aan tussenkopjes en hoofdstuktitels toevoegen. Bij het werken met omvangrijke documenten is het gebruik van bladwijzers erg handig. Informatica Softwareontwikkeling 20 Anja Van Mello

21 3.6.2 Het plaatsen van een Bladwijzer Plaats de cursor op de plaats waar je de bladwijzer gaat plaatsen. Kies voor Invoegen- Bladwijzer. Selecteer de Bladwijzer met één klik op de linkermuisknop. Klik vervolgens op de knop Toevoegen. Als je naar een specifieke bladwijzer wilt gaan dan kies je voor Invoegen Bladwijzer. Selecteer de betreffende bladwijzer en klik op Ga naar Verwijderen van een Bladwijzer Het verwijderen van een Bladwijzer kun je doen door te kiezen voor de stappen Invoegen- Bladwijzer - Bladwijzer selecteren en op de knop Verwijderen te klikken Een document opslaan als sjabloon Word maakt gebruik van sjablonen. Het standaard sjabloon is Normal.dot. Dit bestand bevat alle standaard kenmerken die in een MS-Worddocument zitten, zoals bijvoorbeeld lettertype, marges en regelafstand. Als je regelmatig een document met dezelfde opmaak gebruikt, kun je dat document opslaan als sjabloon. Op die manier voorkom je dat het origineel per ongeluk gewijzigd wordt. Als je Word de opdracht geeft een document op basis van een sjabloon te openen dan worden de kenmerken uit het sjabloon gekopieerd en in het nieuwe document geplaatst. Op deze manier hebben je documenten en consistente opmaak. Als je een document als sjabloon wil opslaan, ga dan als volgt te werk: Zorg dat het document op het scherm staat. Kies Bestand, Opslaan als Het venster Opslaan als verschijnt. Standaard opent Word het venster Opslaan als met de optie bestand opslaan als worddocument. Het bestand krijgt de extensie.doc en wordt in de map Mijn documenten geplaatst. Typ in het tekstvak Bestandsnaam de naam van het sjabloon, in dit geval: MEMO1. Een sjabloon heeft als extensie.dot. Je hoeft deze extensie niet achter de naam te typen. Je kunt op het pijltje naar beneden klikken rechtsachter het tekstvak Opslaan als. Vervolgens verschijnen verschillende formaten waarin je documenten kunt opslaan. Kies voor het formaat Documentsjabloon *.DOT. De weergave van het venster verandert. Word merkt op dat een document in.dot formaat wordt opgeslagen. De sjablonen staan in aparte mappen. Word opent de mappen waar de sjablonen opgeslagen worden. Informatica Softwareontwikkeling 21 Anja Van Mello

22 Klik op de knop Opslaan. Als de standaardinstellingen van Word gehanteerd worden dan wordt dan wordt het sjabloon MEMO1.DOT opgeslagen in de map C:\Program files\microsoft office\sjablonen. Het kan zijn dat andere instellingen opgegeven zijn en dat de sjablonen op en andere locatie zijn opgeslagen. Word weet echter altijd de locatie van de sjablonen te vinden. Klik op de knop opslaan en sluit het document af. Klik op Bestand, nieuw. Als alles goed is zul je het sjabloon MEMO1 in de lijst sjablonen op het tabblad Algemeen terugvinden. Dubbelklik op het icoontje en het sjabloon MEMO1 wordt geopend. Opdracht 1: eenvoudig faxen In de volgende opdracht maak je een macro die een sjabloon voor een fax opvraagt en vervolgens naar de bladwijzers Naam, Faxnummer en Betreft springt. 1. Maak een sjabloon dat er als volgt uitziet. Gebruik de tabelfunctie en kies voor 2 kolommen en 5 rijen. Typ de tekst en stel 3 bladwijzers in. De tekst in de tweede kolom typ je niet in de tabel, maar in het venster Bladwijzer. Fax Naam: Faxnummer: Betreft: Naam Faxnummer Betreft 2. Bewaar het document als sjabloon onder de naam TESTFAX.DOT. 3. Maak het scherm leeg en open een nieuw documentvenster. 4. Maak een macro die het sjabloon TESTFAX opvraagt. Bewaar de macro onder de naam TESTFAX. 5. Als de macrorecorder loopt, kies je voor Bewerken - Bladwijzer en selecteer de Bladwijzer Naam en klik op Ga naar. Doe hetzelfde met de bladwijzers Faxnummer en Betreft. 6. Klik op de knop Sluiten. Het venster Bladwijzer wordt gesloten. 7. Sluit de macro-recorder af. Informatica Softwareontwikkeling 22 Anja Van Mello

23 Maak een macro ErgonomischBlauw waarmee je de MS-Word omgeving in een mode zet met witte letters op een blauwe achtergrond. Dit kun je door in het menu-item Extra Opties op het tabblad Algemeen de optie Blauwe achtergrond, witte letters aan te vinken. Voeg een knop toe aan je werkbalk waarmee je deze macro oproept en kies voor de standaard weergave met als pictogram Zoek vervolgens de macro op tussen je andere macro s en kies voor bewerken. Je bekomt de volgende code: Sub ErgonomischBlauw() ' ' ErgonomischBlauw Macro ' Macro opgenomen op 26/06/2001 door Anja Van Mello ' With Options.Pagination = True.WPHelp = False.WPDocNavKeys = False.ShortMenuNames = False.RTFInClipboard = True.BlueScreen = True.EnableSound = True.ConfirmConversions = False.UpdateLinksAtOpen = True.SendMailAttach = True.MeasurementUnit = wdcentimeters.allowpixelunits = False.AnimateScreenMovements = True.VirusProtection = False.ApplyFarEastFontsToAscii = False.InterpretHighAnsi = wdhighansiishighansi End With Application.DisplayRecentFiles = True RecentFiles.Maximum = 4 End Sub Dit is een hele mondvol voor een beperkte actie. We zullen later zien hoe we dit kunnen vereenvoudigen. Informatica Softwareontwikkeling 23 Anja Van Mello

24 Opdracht 2: eenvoudig aanmaningen versturen Maak een mailing-document aanmaning aan voor de maandelijkse job van de aanmaningen. De adresgegevens van de bestemmelingen en het saldo van hun openstaande facturen heeft het bedrijf beschikbaar in een MS-Excel document saldo.xls met de volgende structuur: Aanspr Naam Adres Postnr Plaats Saldo De heer Pieter Bruylandt Acacialaan MALDEREN BEF Mevrouw Anna De Braeckeleer Bollandistenstraat LONDERZEEL BEF De heer Mark Budens Boskapellaan GRIMBERGEN BEF De heer Mark Bauduin Stationsstraat HUMBEEK BEF Mevrouw Lieve De Smedt Brusselstraat WOLVERTEM BEF De heer Manu De Witte Cellebroersstraat MEISE BEF De heer Antoine Kowalczyk Ch. Gillisquetlaan KAPELLE-OP-DEN-BOS BEF Mevrouw Carla Van Laecke E. Smitsstraat NEDEROKKERZEEL BEF Mevrouw Rozemie Van Cauberghe Forumlaan ZAVENTEM BEF Maak een macro Aanmaning aan binnen dit document die de eigenlijke stappen voor het samenvoegen van het basisdocument met de adresgegevens uit het Excel-bestand automatiseert. Maak een snelkoppeling aan op het bureaublad die de taak voor de gebruiker opstart. Een mogelijk resultaat ziet er als volgt uit: Informatica Softwareontwikkeling 24 Anja Van Mello

25 4 Macro s bewerken met Visual Basic for Applications (VBA) Zoals we nu gezien hebben is een macro is een middel om taken te automatiseren. Een reeks taken die je normaliter zelf één na één moet uitvoeren, worden nu uitgevoerd na een eenvoudige klik op een knop. Intern houdt het systeem de inhoud van deze macro s bij in een programmeertaal, namelijk Visual Basic for Applications (VBA). VBA is de gemeenschappelijke programmeertaal van alle MS-Office programma s. Ook verschillende programma s buiten de Office-suite maken gebruik van deze programmeertaal. Je kunt macro s met behulp van VBA bewerken en op die manier extra functionaliteit aan Word toevoegen. Je maakt daarbij gebruik van de Microsoft Visual Basic editor. Kies voor Extra - Macro - Macro s en selecteer de macro TESTFAX - klik op Bewerken. Op het scherm verschijnt het volgende venster: De mogelijkheid bestaat dat aan de linkerkant van het venster venstertjes geopend zijn (Project-Normal en Eigenschappen-New Macros). Je kunt deze vensters sluiten door op het X- teken op de titelbalk te klikken. In een volgend hoofdstuk zullen we dieper ingaan op het gebruik en de werking van de VBAeditor. De opdrachten kun je maken door de instructies en de VBA-commando s in te typen. Het kan zijn dat tijdens het intypen van bepaalde commando s help-instructies en commando-boxen verschijnen. Je kunt deze instructies in eerste instantie negeren en gewoon typen. Informatica Softwareontwikkeling 25 Anja Van Mello

26 De tekst in het werkveld luidt als volgt: Sub Testfax() ' ' Testfax Macro ' Macro opgenomen op door Anja Van Mello ' Documents.Add Template:= _ "C:\Windows\Application Data\Microsoft\Sjablonen\Anja\TESTFAX.dot", _ NewTemplate:=False, DocumentType:=0 Selection.GoTo what:=wdgotobookmark, Name:="naam" Selection.GoTo what:=wdgotobookmark, Name:="faxnummer" Selection.GoTo what:=wdgotobookmark, Name:="betreft" With ActiveDocument.Bookmarks.DefaultSorting = wdsortbyname.showhidden = False End With End Sub De naam van de persoon die de macro heeft opgenomen zal uiteraard afwijken. Je ziet dat deze tekst op het scherm groen wordt weergegeven. Dit houdt in dat deze tekst bedoeld is als helptekst. Je kunt helptekst toevoegen zodat je later gemakkelijk kunt nagaan wat de verschillende VBA-commando s voor effect hebben. BELANGRIJK: Als je groene helptekst in de macro wilt plaatsen dan typ je altijd eerst een enkel aanhalingsteken ( ) om aan te geven dat het hier niet om een commando, maar om helptekst. Typ vervolgens de tekst. Als je buiten de helptekst klikt, zal deze groen worden weergegeven. Helptekst heeft geen invloed op het uitvoeren van de macro. Het gebruik van de opdracht Inputbox zorgt ervoor dat Word op een bepaalde positie (een Bladwijzer) vraagt om de invoer van gegevens. Het toevoegen van deze opdracht vindt plaats als je de macro gaat bewerken. Je zult dus eerst een macro moeten maken die voor de openen van het sjabloon en het gebruik van de bladwijzers zorgt. Als je deze macro gemaakt hebt, ga je hem vervolgens bewerken en voeg je de opdracht Inputbox toe. Eerst zul je moeten opgeven dat er variabelen (verschillende gegevens) moeten worden ingevoerd. Daartoe gebruik je de opdracht: Dim invoer Je plaatst deze opdracht boven de eerste mededeling van de tekst, namelijk Documents.Add Template. Vervolgens geef je op dat er een inputbox (invulvenster) moet verschijnen waarin je de verschillende gegevens kunt intypen waarna deze in het document op de juiste plaats worden gezet. Plaats de cursor boven de zin: Selection.Goto What:=wdGotoBookmark, Name:= Naam Druk op Enter en typ de volgende opdracht: invoer=inputbox ("Klik hier en typ de naam!", "IntelliSoft", "Typ de naam!") Informatica Softwareontwikkeling 26 Anja Van Mello

27 De opdracht zorgt dat er een dialoogvenster verschijnt dat om het intypen van de naam vraagt. De titelbalk van dit dialoogvenster bevat de tekst IntelliSoft en in het tekstvak staat de default (= standaard) mededeling Klik hier en typ uw naam! (Zie afbeelding). Na het intypen van de informatie moet in dit geval de naam nog in het document geplaatst worden. Plaats de opdracht: Selection.TypeText Text:=Invoer onder de opdracht: Selection.GoTo What:=wdGoToBookmark, Name:="Naam" De tekst in het werkveld van de VBA-editor ziet er als volgt uit: Sub Testfax() ' ' Testfax Macro ' Macro opgenomen op door Anja Van Mello ' Dim invoer Documents.Add Template:= _ "C:\Program Files\Microsoft Office\Templates\Anja\TESTFAX.dot", _NewTemplate:=False, DocumentType:=0 Selection.GoTo what:=wdgotobookmark, Name:="naam" invoer = InputBox("Klik hier en typ de naam!", "IntelliSoft", "Typ de naam!") Selection.TypeText Text:=invoer Selection.GoTo what:=wdgotobookmark, Name:="faxnummer" Selection.GoTo what:=wdgotobookmark, Name:="betreft" With ActiveDocument.Bookmarks.DefaultSorting = wdsortbyname.showhidden = False End With End Sub Mocht dat niet het geval zijn dan zul je de tekst zo moeten aanpassen dat de tekst op het beeldscherm overeenkomt met de bovenstaande tekst. Je kunt de bovenstaande tekst ook kopiëren en in de VBA-editor plakken. Je hebt nu de Inputbox Naam opgegeven. De inputboxen Faxnummer en Betreft kun je op precies dezelfde wijze opgeven. Het is beslist noodzakelijk de opdracht Invoer = Inputbox en de opdracht Selection.TypeText te herhalen voor iedere inputbox. Tip: je kunt gebruikmaken van de mogelijkheid tekst te kopiëren en te plakken. Dat bespaart een hoop typwerk. Vergeet echter niet de juiste bladwijzer in te typen bij de opdracht Invoer = Inputbox. Het oogt niet echt professioneel als in de inputbox voor het Faxnummer naar de naam gevraagd wordt. Informatica Softwareontwikkeling 27 Anja Van Mello

28 Na het toevoegen van de verschillende instructies ziet de volledige macro er als volgt uit: Sub Testfax() ' ' Testfax Macro Dim invoer Documents.Add Template:= _ "C:\Program Files\Microsoft Office\Templates\Anja\TESTFAX.dot, _ NewTemplate:=False, DocumentType:=0 Selection.GoTo what:=wdgotobookmark, Name:="naam" invoer = InputBox("Klik hier en typ de naam!", "HCCNet", "Typ de naam!") Selection.TypeText Text:=invoer Selection.GoTo what:=wdgotobookmark, Name:="faxnummer" invoer = InputBox("Klik hier en typ het faxnummer!", "HCCNet", "Typ het faxnummer!") Selection.TypeText Text:=invoer Selection.GoTo what:=wdgotobookmark, Name:="betreft" invoer = InputBox("Klik hier en typ het onderwerp!", "HCCNet", "Typ het onderwerp!") Selection.TypeText Text:=invoer With ActiveDocument.Bookmarks.DefaultSorting = wdsortbyname.showhidden = False End With End Sub Sluit de VBA-editor af. Vervolgens open je een nieuw document en start de macro TESTFAX door op Extra, Macro, Macro s, te klikken. Selecteer de macro TESTFAX en klik op Uitvoeren. Vul de gegevens in en controleer of alles correct is ingevuld. Informatica Softwareontwikkeling 28 Anja Van Mello

29 5 De VBA-werkomgeving 5.1 De VBA-editor en zijn onderdelen Wanneer we de stap zetten om effectief te gaan programmeren in de MS-Office omgeving, dan worden we geconfronteerd met een nieuwe omgeving. Het is in deze omgeving dat we de code uitwerken in de taal die aan de basis ligt van de macro s, namelijk VBA. We spreken dan ook over de VBA-editor. Vanuit de verschillende Office-toepassingen kunnen we de editor gaan opstarten. Vanuit MS- Word gaat dit bijvoorbeeld via de menukeuze Extra / Macro / Visual Basic Editor of via de sneltoets ALT+F11. We bekomen het volgende scherm de Projectverkenner Het codevenster Hier zullen de eigenschappen van de geselecteerde objecten verschijnen In het controlevenster kan men de uitvoering van de code opvolgen Informatica Softwareontwikkeling 29 Anja Van Mello

30 We maken een onderscheid tussen: De menubalk, De werkbalk, Het codevenster, De projectverkenner, Het venster Eigenschappen, Het venter Controle, Het venster Lokale variabelen, Het venster Direct. De laatste twee zijn niet zichtbaar op de figuur. Men kan immers ten allen tijde kiezen om een venster te verbergen en/of opnieuw op te roepen. Enkel het codevenster dient natuurlijk steeds zichtbaar te blijven. 5.2 De projectverkenner Wat wordt er nu eigenlijk getoond? Laat ons beginnen met de projectverkenner, want dit is eigenlijk het hart van de programmatie in de VBA-omgeving. Het projectvenster toont immers de inhoud en de structuur van ons project. Het project in het voorbeeld bestaat uit: het basissjabloon Normal.dot met daarin: de referentie naar de verschillende componenten (objecten) van de MS-Word omgeving; de verschillende modules met bijvoorbeeld de door ons opgenomen macro's in de module newmacros. het project dat refereert naar het geopende document met daarin: de referentie naar de verschillende componenten (objecten) van de MS-Word omgeving; de verschillende modules met programmacode die zullen worden aangemaakt in de loop van het project. We zien dus dat in de MS-Word omgeving elk document als het ware als een apart project wordt aanzien. Bovenop deze code, beschikbaar binnen één document, kan men ook gebruik maken van een overkoepelende set aan modules en procedures (de nieuwe naam voor macro's) binnen het sjabloon Normal.dot. Informatica Softwareontwikkeling 30 Anja Van Mello

31 5.3 Het codevenster Hierin gebeurt het eigenlijke werk. Men kan nieuwe procedures toevoegen of bestaande aanpassen. Een procedure start steeds met het codewoord "Sub" + de naam van de procedure en moet eindigen met het codewoord "End sub". Er bestaan ook andere mogelijke sleutelwoorden, maar daarover later meer. Laat ons nog een even gaan kijken naar de code die het systeem heeft aangemaakt voor de macro "aanmaning" die we hebben aangemaakt. Hier kunnen we de gewenste procedure selecteren De procedurecode staat tussen sub aanmaning Commentaarlijnen beginnen met ' en verschijnen in het groen In het codevenster zien we alle procedures van een module (in dit geval "NewMacros") onder elkaar uitgelijst Merk op dat de codewoorden herkend worden door de interface en automatisch in het blauw verschijnen. Wanneer men met de cursor op zo'n codewoord staat en op de functietoets <F1> drukt, dan bekomt men onmiddellijk de "help"-informatie omtrent dit codewoord. Deze geeft de syntax voor het gebruik aan, evenals de mogelijkheid om een voorbeeld te bekijken. Bovenaan in dit codevenster bevinden er zich 2 keuzelijsten. Wanneer we vanuit MS-Word werken dan toont de rechtse keuzelijst een opsomming van de beschikbare procedures (macro's). We zullen later zien dat de linkse keuzelijst een opsomming toont van de verschillende objecten zoals dialoogvensters, knoppen, Informatica Softwareontwikkeling 31 Anja Van Mello